pandemie prof. dr. marion koopmans centrum voor infectieziekten bestrijding alumni um, 2006
TRANSCRIPT
PandemieProf. Dr. Marion Koopmans
Centrum voor Infectieziekten Bestrijding
Alumni UM, 2006
Pan (alle) demos (mensen)
Een pandemie is een epidemie op wereldwijde schaal
Wanneer?
nieuw (geen immuniteit) ernstige klachten verspreidt gemakkelijk grote onrust en maatschappelijke ontwrichting
VB: pokken, SARS, pandemische influenza
Antoninische pest (165–180), pokken pandemie, Romeinse Rijk, 5 M doden
Justinianische pest (541- ), Middellandse Zee gebied Pest (1347-1352), Europa, één-derde van de toenmalige bevolking, ca 25 M doden Onbekend, 16e eeuw, Engeland, erger dan Pest
Pest (1896 tot rond 1945), wereldwijd, 12 M Spaanse griep (1918-1920), wereldwijd, 20 tot 50 M Aziatische griep (1957), wereldwijd, 1M HongKong griep (1968, wereldwijd, 700.000 doden.
AIDS (1980-) wereldwijd, > 25 M
Pandemieën in de geschiedenis
Moeten we ons daar nou zorgen om maken?
Influenza A, B en C virussen
Influenza A virus
mensandere zoogdierenvogels
ernstig
Komt veel voor
Verandert snel
Influenza B virus
mens
matig
Komt veel voor
Verandert langzaam
Influenza C virus
mensvarken
gering
zelden
Verandert langzaam
Hemagglutinine: 16 types
Immuniteit
(infectie/vaccinatie)
Neuraminidase: 9 types
Bij mensen: H1N1 en H3N2, daartegen zijn mensen(gedeeltelijk) immuun
“Gewone griep” bij de mens
• Elk jaar
• 5-20% van de bevolking ziek
• gemiddeld 1900 ziekenhuisopnames
• Gemiddeld 800 sterfgevallen
•Elke diersoort enkele eigen influenza A subtypes•Watervogels alle subtypes influenza A•Af en toe “verdwaalde” influenza A infecties bij andere diersoorten
Voor een pandemie bij de mens moet het virus veranderen
PB2PB1PAHANANPM
NS
+PB2PB1PAHANANPMNS
PB2PB1PAHANANPM
NS
=
“ gewone” humaneinfluenza
pandemische humaneinfluenza
Aziatische griep 1957HongKong griep 1968
Vermenging kan bij varkens gemakkelijk plaatsvindenPlaatsen met veel varkens en watervogels (Azië)
Pandemische griep• Zeldzaam
• 30-50% van de bevolking ziek
• Ziekte (veel) ernstiger
• veel groter aantal ziekenhuisopnames en sterfgevallenSpaanse griep (1918-20): 40 mln †
Aziatische griep (1957-58)
HongKong griep (1968-69)
Onderzoek naar pandemische virussen: Spaanse griep
Influenza gevallen Brevig MissionAlaska
Phyllis Burns, London 1918
Exacte virussamenstelling geanalyseerd uit historisch materiaal
Voor een pandemie bij de mens moet het virus veranderen
PB2PB1PAHANANPM
NS
+PB2PB1PAHANANPMNS
PB2PB1PAHANANPM
NS
=
“ gewone” humaneinfluenza
pandemische humaneinfluenza
• Kans groter naarmate meer mensen geïnfecteerd raken• Beschermende maatregelen• Vaccineren tegen humane influenza
PB2PB1PAHANANPM
NS
OF..?
Antigene shiftAziatische griep 1957HongKong griep 1968
mutaties
PB2PB1PAHANANPM
NS
DriftSpaanse griep 1918Overeenkomsten in virulentie met H5N1
Elke infectie van de mens met een vogelgriep kan in potentie tot een nieuwe pandemie leiden
Vragen: elk vogelgriep virus even gevaarlijk?Welke mutaties maken het virus tot een pandemisch
virus?
MONITORING ESSENTIEELNadeel: media aandacht bij elke mutatie
1959: HPAI H7N7 1 case US, hepatitis
1977: HPAI H7N7 1 case AUS, lab worker conjunctivitis
1981: LPAI H7N7 1 case US, seal handler, conjunctivitis
1996: LPAI H7N7 1 case UK, backyard duck farm, conjunctivitis
1997: HPAI H5N1 18 cases HK, ILI, 6 deaths
1999: LPAI H9N2 2 cases HK, ILI
2003: HPAI H5N1 2 cases HK, ILI, 1 death
2003: HPAI H7N7 89 cases NL, conjunctivitis and ILI, 1 death
2003- HPAI H5N1 253 ILI, 148 deaths
Meldingen van infecties van mensen met vogelgriep virus
Vogelgriep: Mensen in contact met besmette dieren worden ziek, maar zijn niet erg besmettelijk (totnutoe)
Feb 2003HPAI in NL
AanbevelingenMaskersBrillenHygieneNiet werken met griepAntivirale middelenOnderzoek bij klachtenContactmonitoring
Compliance to preventive measures in cullers on infected farms, during an epizootic of AI H7N7,
The Netherlands, 2003
0%
10%
20%
30%
40%
50%60%
70%
80%
90%
100%
facial mask(n=495)
goggles (n=495) oseltamivir(n=599)
Preventive measure
Always used
used, but not always
Never used
Waren mensen zich bewust van de risico’s?
0
5
10
15
20
25
16-f
eb 20 24 28 2 6 10 14 18 22 26 30 3 7 11 15 19 23 27
1 M
ay 5 9 13
num
ber o
f cas
es
20
10
453 cases, 89 H7 pos 349 conjunctivitis, 22% H7
78 ILI, 10% H737 ILI, 5% H7
3 secondary cases
Gezondheidsklachten tijdens de H7N7 outbreak NL2003Koopmans et al, 2004
Fatal case
Avian influenza Southeast-Asia- H5N1 human cases -
253 mensen met H5N1148 fataal
http://ec.europa.eu/health/ph_threats/com/Influenza/avian_influenza_human_en.htm
253 cases, 148 deathsAzerbaijan, Cambodja, China, Djibouti, Egypte, Iran, Iraq, Thailand, Turkije,
Source: 1999-2003 from National Tourism Association, WTO, 2004 from Euromonitor
China total departures 1999-2004 (in 000’s)
Conclusie
Vogelgriep zal voorlopig blijven bestaan als gezondheidsdreiging.
Ondersteuning van landen van nu vogelgriep H5N1 voorkomt nodig
Eventuele verspreiding alleen te remmen door een gecoördineerde respons (oa)
voorbereiding mogelijkheid vaccinatie
antivirale middelen
bewegingsbeperking
capacity building
Aviaire influenza, dreiging: ja, maar geen paniek!