para politikası ve bankacılık sektöründe faiz oranları · tcmb faiz oranları (%) gecelik...

Para Politikası ve Bankacılık

Sektöründe Faiz Oranları

Türkiye İş Bankası

İktisadi Araştırmalar Bölümü Haziran 2016

2

İktisadi Araştırmalar Bölümü ekonomi.isbank

Para Politikası

Kaynak: TCMB

TCMB’nin Ağustos 2015 tarihli açıklaması: faiz koridoru 1 hafta vadeli repo ihale faiz

oranı etrafında daha simetrik bir hale getirilecek ve daraltılacaktır.

«gevşeme veya sıkılaşma değil sadeleşme süreci»

7,25

7,50

9,00

0

2

4

6

8

10

12

14

2011 2012 2013 2014 2015 2016

TCMB Faiz Oranları (%)

Gecelik Borç Verme Faiz Oranı

(Faiz koridorunun üst bandı)

1 Hafta Vadeli Repo İhale Faiz

Oranı (Politika faizi)

Gecelik Borç Alma Faiz Oranı

(Faiz koridorunun alt bandı)

3


Sıkı Likidite Politikası

Kaynak: TCMB

TCMB Ağustos 2015’ten bu yana yaptığı açıklamalarda «sıkı likidite politikası»nın

korunacağını vurguluyor.

TCMB fonlama kompozisyonunu bu doğrultuda etkin bir şekilde kullanıyor.

0

20

40

60

80

100

120

2013 2014 2015 2016

Bin

ler

TCMB Fonlama Kompozisyonu

Kotasyon Yoluyla (milyar TL)

İhale Yoluyla (milyar TL)

Koridorun üst bandından yapılan fonlama

Politika faizinden yapılan fonlama

«…Bu gelişmeler çerçevesinde Kurul, son dönemde enflasyonda

gözlenen düşüşün kalıcı olması için likidite politikasındaki sıkı

duruşun korunması gerektiğini belirtmiştir.»

Haziran ayı Para Politikası Kurulu toplantı özetinden:

4


Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti

Kaynak: TCMB

TCMB’nin sıkı likidite politikası paralelinde efektif fonlama oranı olan «bankaların ağırlıklı

ortalama fonlama maliyeti» politika faizinin üzerinde seyrediyor.

7,25

7,50

9,00

8,20

0

2

4

6

8

10

12

14

2011 2012 2013 2014 2015 2016

TCMB Faiz Oranları (%)

Gecelik Borç Verme Faiz Oranı

(Faiz koridorunun üst bandı)

1 Hafta Vadeli Repo İhale Faiz

Oranı (Politika faizi)

Gecelik Borç Alma Faiz Oranı

(Faiz koridorunun alt bandı)

Ağırlıklı Ortalama

Fonlama Maliyeti

5


Sistemin Fon İhtiyacı

Kaynak: TCMB

Piyasanın likidite açığı artış eğilimini sürdürüyor.

40,6

19,3

38,9

46,4

99,0

2011 2012 2013 2014 2015

Piyasanın Likidite Açığı (yılsonları itibarıyla, milyar TL)

Finansal piyasalarda artan oynaklık

Küresel risk iştahının azalması

Artan jeopolitik riskler

Türkiye’ye yönelik portföy

akımlarının zayıflaması

Uluslararası döviz rezervlerinin

azalması

Yüksek seyreden enflasyon

nedeniyle nakit talebinin güçlenmesi

sistemin fonlama ihtiyacını artırıyor.

6


Kaynak: BDDK

Sektör için mevduat halen en önemli fon kaynağı..

62,4

53,3

11,0

14,7

5,7

8,3

0,2 4,0

15,0 11,6

5,8 8,0

2004 Nis-16

Pasif Kompozisyonu (%)

Diğer

Özkaynaklar

İhraç Edilen MenkulKıymetler

Para Piyasasına Borçlar

Bankalara Borçlar

Mevduat

Bankacılık Sektörünün Bilanço Kompozisyonu

32,4

63,2

40,4

13,6

15,1

15,6

12,2 7,6

2004 Nis-16

Aktif Kompozisyonu (%)

Diğer

Nakit Değerler

Menkul Kıymetler

Kredi

7


Kaynak: BDDK

Ancak, TL kaynakların sınırlı olmasının etkisiyle kredi/mevduat oranı yüksek düzeylerde...

143

87

119

20

45

70

95

120

145

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Nis-16

Kredi Hacmi / Mevduat Hacmi (%)

TP Kredi / TP Mevduat

YP Kredi / YP Mevduat

Kredi / Mevduat

Kredi/Mevduat Oranı

8


Kaynak: BDDK

(*) Net Faiz Gelirleri/Ortalama Aktifler

Yüksek fonlama ihtiyacı bankacılık sektörünün net faiz marjını baskı altında tutuyor.

5,1

6,5

5,4

4,9 4,9 4,7

5,4

4,3

3,5

4,1

3,7 3,5

3,5 3,4

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

5,5

6,0

6,5

7,0

0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Nis-16

Kredi Hacmi ve Net Faiz Marjı*

Net Faiz Marjı (%, sağ eksen)

Krediler (milyar TL)

Bankacılık Sektörü Net Faiz Marjı

9


Kaynak: BDDK

(*) Net Dönem Kârı / Ortalama Aktifler

(**) Net Dönem Kârı / Ortalama Özkaynaklar

Gerek aktif gerekse özkaynak kârlılığı oldukça düşük düzeylere inmiş durumda…

15,8

12,1

21,0

24,8

18,7

22,9

20,1

15,5 15,7

14,2

12,3 11,3 10,9

2004 2006 2008 2010 2012 2014 Nis-16

Özkaynak Kârlılığı**

2,4%

1,7%

2,6%

2,8%

2,0%

2,6%

2,5%

1,7%

1,8%

1,6%

1,3%

1,2%

1,2%

2004 2006 2008 2010 2012 2014 Nis-16

Aktif Kârlılığı*

Bankacılık Sektöründe Kârlılık

10


Kaynak: BDDK, TCMB

(*) Net Dönem Kârı / Ortalama Özkaynaklar

Özkaynak kârlılığı ile mevduat faizi arasındaki makas ortadan kalkmış durumda…

18,1

15,8

12,1

21,0

24,8

18,7

22,9

20,1

15,5 15,7 14,2

12,3 11,3

10,9

39,1

22,0

16,6

16,5

17,8

17,4 10,9

8,2 8,2 9,2

7,1

9,3

9,9

10,9

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Nis-16

Özkaynak Kârlılığı* ve Mevduat Faiz Oranı (%)

Özkaynaklar Karlılığı

Ağırlıklı Ortalama TL Mevduat Faiz Oranı (yıllık)

Bankacılık Sektöründe Kârlılık

11


Faiz Oranları

Kaynak: BDDK, TCMB

TCMB’nin Mart’tan bu yana koridorun üst bandında yaptığı 175 baz puanlık indirime karşın, likidite

politikasında sıkı duruşun sürdürülmesi sonucunda ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti (AOFM)

yalnızca 70 baz puan civarında azaldı. Kredi ve mevduat faiz oranları AOFM paralelinde seyretti.

7

8

9

10

11

12

12

13

14

15

16

17

18

Oca.15 Mar.15 May.15 Tem.15 Eyl.15 Kas.15 Oca.16 Mar.16 May.16

AOFM, Kredi ve Mevduat Faiz Oranları* (%)

Ticari Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranı

Tüketici Kredilerine Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranı

TCMB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti (sağ eksen)

Mevduat Faiz Oranı (sağ eksen)

-70 baz puan

-70 baz puan

-70 baz puan

-100 baz puan

Mart-Haziran

döneminde:

(*) Faiz oranları için aylık ortalama değerler dikkate alınmıştır.

12


Genel Değerlendirme

TCMB, para politikasında sadeleşme sürecine ilişkin Ağustos 2015’te yayımladığı açıklamada faiz

koridorunun daraltılarak 1 hafta vadeli repo ihale faiz oranı etrafında daha simetrik bir hale

getirileceğini duyurdu. Merkez Bankası, bu hamlesinin gevşeme veya sıkılaşma anlamına

gelmediğini sıkça dile getirdi.

Merkez Bankası Ağustos 2015’ten bu yana yaptığı tüm açıklamalarda, sıkı likidite politikasının

korunacağını özellikle vurguladı. Buna paralel olarak TCMB’nin bankacılık sistemini fonlama

kompozisyonu sıkı duruşu sürdürme doğrultusunda şekillendi.

Son yıllarda finansal piyasalardaki oynaklık, küresel risk iştahının azalması ve artan jeopolitik risklere

bağlı olarak Türkiye’ye yönelik portföy akımları zayıfladı. Ayrıca, yurt içinde uluslararası döviz

rezervlerinin azalması ve yüksek seyreden enflasyon nedeniyle nakit talebinin güçlenmesi sistemin

fonlama ihtiyacını artırdı.

Finansal sistemin büyüyen likidite açığı ve sıkı likidite politikası TCMB’nin efektif fonlama oranı olan

ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin politika faizinin üzerinde gerçekleşmesine neden oldu.

TCMB’nin Mart’tan bu yana koridorun üst bandında yaptığı 175 baz puanlık indirime karşın

AOFM yalnızca 70 baz puan civarında azaldı. Yüksek finansman ihtiyacının da etkisiyle kredi

ve mevduat faiz oranları AOFM paralelinde seyrediyor.

14


Ek_Grafik 1

Kaynak: BDDK, TCMB

(*) DİBS + Hisse Senedi + Bankacılık Sektörünün Bilanço Dışı Yabancı Para Pozisyonu

-30

-20

-10

0

10

20

30

Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık

Bin

ler

Türkiye’ye Yönelik Sermaye Akımları* (12 aylık kümülatif , milyar USD)

2012

2013

2014

2015

2016

15


Ek_Grafik 2

Kaynak: Reuters

1,7

1,9

2,1

2,3

2,5

2,7

2,9

3,1

2012 2013 2014 2015 2016

2,0

2,2

2,4

2,6

2,8

3,0

3,2

3,4

Döviz Kurları

EUR/TL

Döviz Sepeti

USD/TL (sağ eksen)

2013 yılındaki değer kaybı = %23



Döviz Sepeti

16


Ek_Grafik 3

Kaynak: TCMB

1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Bin

ler

Uluslararası Döviz Rezervleri (milyar USD)

Altın

Merkez Bankası Brüt Döviz Rezervleri

Bankalar Muhabir Mevcudu ve Efektif Kasası (net)

Uluslararası Rezervler

17


Ek_Grafik 4

Kaynak: TÜİK

6,58

2011 2012 2013 2014 2015 2016

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Yıllık TÜFE Enflasyonu (%)

Ekonominin ana sayfası: «ekonomi.isbank» http://ekonomi.isbank.com.tr

YASAL UYARI

Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece

bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti

sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin kurumsal

yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan

bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş.

bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması

nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.

İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya

tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır.

para politikası ve bankacılık sektöründe faiz oranları · tcmb faiz oranları (%) gecelik...

Documents