paragrafin anlami ve yorumu...cv sevgili Öğrenciler, son viraj yayınları olarak hedefi yüksek...

cv

Sevgili Öğrenciler,

Son Viraj Yayınları olarak hedefi yüksek olan öğrencilere rehber olmak ve onların başarı sevi-yesini yükseltmek için yola çıktık. Değişen sınav sistemiyle birlikte ortaya çıkan yeni nesil sorularla kitaplarımızı oluşturarak sizleri bu sınavlara en iyi şekilde hazırlamayı istiyoruz.

Kitaplarımızı hazırlarken Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından yayımlanan öğretim programlarındaki kazanımları esas alıyoruz. Soruları bu kazanımlar çerçevesinde hazırlıyor, tüm kazanımlara kitaplarımızda yer veriyoruz. Bunu yaparken kazanım dışına asla çıkmıyoruz. Testleri mantık, muhakeme, analiz, sentez gerektiren sorularla oluşturuyoruz. Yeni nesil olarak adlandırılan bu tip sorularla öğrencilerimizin analitik düşünerek bilgilerini günlük hayata aktarabilmelerini amaç-lıyoruz.

Bloom taksonomisine uygun olarak “tam öğrenme” modeliyle hazırladığımız özet konu anlatım, uygulama, kavrama, analiz-sentez, ünite değerlendirme testi ve analiziyle oluşturduğumuz “Drift Se-risi” öğrencilerimizi bilgi düzeyinden sentez düzeyine çıkarıyor. Kolaydan zora şeklinde hazırlanan bu testler sayesinde başarı basamaklarını kolaylıkla aşacağınızı düşünüyoruz.

Ünite değerlendirme testleri şeklinde hazırladığımız “OFF-ROAD Serisi” ile son tekrarı da ya-parak öğrencilerimizi hedeflerine bir adım daha yaklaştırıyoruz. Deneme sınavlarıyla da sizleri sınav seviyesinden daha üst seviyelere taşıyarak sınavlarda karşılaşacağınız hiçbir soru karşısında zor-lanmadan başarılı sonuçlar elde edeceğinizi düşünüyoruz.

Son Viraj Yayınları ile çıktığınız bu yolculukta hedefinize ulaşmanızı diliyor, size bu yolda reh-berlik yapmaktan onur duyuyoruz.

Selim AKGÜL

Genel Yayın Yönetmeni

ÖN SÖZ

3. ÜNİTE

PARAGRAFIN ANLAMI VE YORUMU

Paragrafta Yapı ...................................................................................................................................... 7

Paragrafta Konu, Başlık, Ana Düşünce .................................................................................................15

Paragrafta Yardımcı Düşünce ...............................................................................................................21

Metin Türleri...........................................................................................................................................27

Görsel / Grafik Okuma ...........................................................................................................................33

Sözel Yetenek / Muhakeme / Akıl Yürütme ...........................................................................................41

2. Fasikül Tarama Testi .........................................................................................................................49

2. Fasikül Tarama Testi Analizi .............................................................................................................57

Cevap Anahtarı ....................................................................................................................................61

İçindekiler

ÜNİTE

Paragrafın Anlamı ve Yorumu

3.

Paragrafta Yapı

Paragrafta Konu, Başlık, Ana Düşünce

Paragrafta Yardımcı Düşünce

Metin Türleri

Görsel / Grafik Okuma

Sözel Yetenek / Muhakeme / Akıl Yürütme

KA

ZAN

IMLA

R5.3.12. Metin türlerini ayırt eder.

5.3.13. Okuduklarını özetler

5.3.14. Metnin ana fikrini / ana duygusunu belirler.

5.3.15. Metinde ele alınan sorulara farklı çözümler üretir.

5.3.16. Metindeki hikâye unsurlarını belirler.

5.3.17. Metni yorumlar

5.3.18. Metinle ilgili sorular sorar.

5.3.19. Metinle ilgili sorulara cevap verir.

5.3.20. Metnin konusunu belirler

5.3.21. Görsellerden ve başlıktan hareketle okuyacağı metnin konusunu tahmin eder.

5.3.22. Görsellerle ilgili soruları cevaplar

5.3.24. Okuduğu metnin içeriğine uygun başlık / başlıklar belirler.

5.3.27. Metinler arasında karşılaştırma yapar.

5.3.28. Okudukları ile ilgili çıkarımlarda bulunur.

5. Sınıf Türkçe .YAYINLARI

Konu

7

Para

graf

ın A

nlam

ı ve

Yoru

mu

3. Ü

nite

:

Paragrafta Yapı

➥ Paragraflar genellikle “giriş, gelişme ve sonuç” bölümlerinden oluşur.

● Giriş Bölümü: Paragrafın ilk cümleleridir. Ele alınacak konu verilir. Giriş cümlesinin başında bağlaç kullanılmaz.

● Gelişme Bölümü: Konunun, ana düşüncenin desteklendiği ve örneklendirildiği bölümdür.

● Sonuç Bölümü: Verilmek istenen iletinin dile getirildiği bölümdür. “Kısacası, sonuç olarak, özetle” gibi bağlayıcı ifadeler bulunur.

Bilgi Hazinem

1.

A. Aşağıdaki metni anlam ilişkisi kurarak tamamlayınız.DÜSün, tamamla

,

Bir gün bir baba oğluna timsahla kaplumbağanın öyküsünü anlatır.

Babası çocuğuna der ki:

– Bir timsah, kaplumbağayı yemek ister ve kaplumbağayı yiyebilmek için kovalamaya başlar. Tam kap-lumbağayı yiyeceği sırada kaplumbağa kenara sıçrar ve bir ağaca tırmanır.

Öykünün burasında çocuk hayretle:

– Baba, hiç kaplumbağa ağaca çıkar mı?

Babası şu cevabı verir:

DÜSün,bul

, B. Aşağıdaki masalın giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinin başladığı cümleleri metnin altına yazınız.

KAVGACI ASLANLA YABAN DOMUZUBir yaz günüymüş. Aslan serinlemek ve su içmek için bir su başına gelmiş. Tam o sırada yaban domuzu da suya eğiliyormuş. Aslan: – Çekil bakalım, suyumuzdan içelim, demiş. – Çekil de ne demek? demiş yaban domuzu. Biz hayvan değil miyiz, biz de su içmez miyiz? Amma laf, asıl sen

çekil! Sen çekil, hayır sen çekil diye başlayan itişip kakışma sonunda kavgaya çevrilmiş. Kan ter içinde kalmışlar. Ayrıl-mışlar sonunda. Bir soluk alırlarken bir de ne görsünler? Tepelerindeki ağaçlara akbabalarla kara kargalar konmuş: – Aman, birbirlerini hemen öldürseler de leşleri bize kalsa... diye bekleşmişler. Hem aslan hem yaban domuzu anlaşmış: – Aman, kavgayı dövüşü boş verelim! Yine eskisi gibi dost olalım. Bu akbabalarla kara kargalara yem olmayalım,

iyisi budur demişler, yollarına gitmişler. Dövüşüp kavga etmek niye? Barış içinde yaşamak varken... Kavganın sonu her iki taraf için de kötü sonuç verir, kavga bir kazanç getirmez.

Giriş cümlesi :

Gelişme cümlesi :

Sonuç cümlesi :

5.SınıfTürkçe YAYINLARI

Uygulama

8

Paragrafta YapıPa

ragr

afın

Anl

amı v

e Yo

rum

u3.

Üni

te:

1.

DÜSün, yorumla

,C. Aşağıda karışık olarak verilen numaralanmış cümlelerden anlamlı birer paragraf oluşturup boş-

luklara yazınız.

1.

2.

3.

4.

5.

Eskiden alışık olduğumuz parke taşını sokaklarda da çok görüyorsunuz.

Epey eski yapı var, kırklardan ellilerden kalma.

Toplam nüfusu 1.200. 000 dolayında olan bu kentin yaşamak için ne kadar rahat bir yer olduğunu bir kere daha anlıyorsunuz.

Yalnız eski İstanbul’u değil eski Ankara’yı da andırıyor bazı sokaklar, küçük bahçeleri olan evler kalmış sessiz asude sokaklarda.

Sofya’nın bazı sokaklarının bana çocukluğumu hatırlattığını söyleyebilirim.

1.

2.

3.

4.

5.

Biraz ileriden metrelerce yüksekten Kuzey Atlantik’in soğuk suları görünüyor ve hemen yanında okyanu-

sa buz gibi bir şelale dökülüyor.

Şelaleyi geçip köye ulaşmak şimdi bile emek isterken on yıl öncesine kadar tam bir dertti, bu durum filme bile konu olmuştu.

Köy halkı âdeta dünyadan kopuk yaşıyordu, nüfus gitgide azalınca köy adanın ana yol hattına bir dağ geçidiyle bağlandı.

Vagor Adası’nın en yüksek dağları köyün etrafında yükseliyor; mavinin tonları ürpertici manzaraya pas-toral tablolara layık bir sevimlilikle eşlik ediyor.

Bu geçit sayesinde artık buraya otomobille ulaşmak mümkün.

5. Sınıf Türkçe .

Kavrama

YAYINLARI

Test -

9

Paragrafta Yapı

3. Ü

nite

:Pa

ragr

afın

Anl

amı v

e Yo

rum

u

1

2.

(1) Eskişehir, Türkiye’nin en güzel kentlerin-den biriymiş. (2) Şehrin tam ortasından Porsuk Çay’ı geçiyor. (3) Şehir, bu çayla ortadan iki-ye bölünüyor ve iki yerleşim bölgesi oluşuyor. (4) Anadolu Üniversitesi’nin güzelliğine hayran kaldım.

Bu metinde numaralanmış yerlerden hangi-si anlatımın akışını bozmaktadır?

A) 1. B) 2. C) 3. D) 4.

3. 1. Türk kahvesi ülkemizin her bölgesinde ke-yifle içilen bir içecektir.

2. Bu kahvenin lezzetinin dışında bir başka özelliği daha vardır.

3. İşte o yüzden bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardır, derler.

4. O da insanlar arasında sıcak, samimi bir iletişim sağlamasıdır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturması için hangilerinin yer değiştirmesi gerekir?

A) 1 - 2 B) 2 - 3

C) 3 - 4 D) 4 - 1

1.

(1) İnsan beyninin tümünün bilgisayarda canlandırılması görevi, yakın bir zaman önce moleküler düzeyde başlatıldı. (2) “Mavi Beyin” adı verilen proje için üretilen bilgisayar, daha önceden yapılan Mavi Gen adlı süper bilgisayar temel alınarak oluşturulmuş. (3) İnsanların hepsinin kişilik özellikleri birbirinden farklı. (4) Araştırmalar, beynimizin kelimeleri simgelemekte kullandığı “elektronik kodları” ilk defa gözlemleyebileceğimizi söylüyor.

Bu metinde numaralanmış yerlerden hangisi anlatımın akışını ve bütünlüğünü bozmaktadır?

A) 1. B) 2. C) 3. D) 4.

İPUCU

5.SınıfTürkçe

Kavrama

YAYINLARI

Test -

10

1

Paragrafta Yapı3.

Üni

te:

Para

graf

ın A

nlam

ı ve

Yoru

mu

4. I. Taraflar bu sözleşmeyi hazırlarken çocuğun kişiliğinin tam ve uyumlu olarak gelişebilme-si için gerekli şartları kabul etmişlerdir.

II. Dünya üzerinde birçok çocuk savaş orta-sında ya da açlık sınırında yaşamını sür-dürmektedir.

III. Türkiye’nin de 1990 yılında imzaladığı bu muhteşem sözleşme toplam 54 maddeden oluşmaktadır.

IV. Bu koşulları ortadan kaldırmak ve çocukla-ra daha iyi bir yaşam sağlamak amacıyla hazırlanan Çocuk Hakları Sözleşmesi, 191 ülke tarafından kabul edilmiştir.

Numaralanmış cümlelerin anlamlı bir pa-ragraf oluşturacak şekilde sıralanmış şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) II - IV - I - III B) III - II - IV - I

C) II - I - IV - III D) I - III - II - IV

5. Atatürk; okumayı çok seven, hemen hemen her konuda bilgi sahibi olan bir liderdi. Kitaplı-ğında bulunan eserlere bakıldığında, Türkçe ile alakalı konular ile tarih konularına büyük önem verdiği, bunun yanı sıra yabancı eserlere de ilgi duyduğu anlaşılmaktadır. Atatürk için ----

Bu metin aşağıdakilerden hangisiyle devam ettirilebilir?

A) ileri görüşlü, cesur bir kimliğe sahip diyebili-riz.

B) halka karışan, halkın dertlerini dinleyen bir lider diyebiliriz.

C) hem yerli hem de evrensel yazıları okumayı seven bir liderdi diyebiliriz.

D) okumaktan çok yazmaya önem veren bir yöneticiydi, diyebiliriz.

6.

(1) Ankara’nın nüfusu başkent olmasından sonra hızla artmıştır. (2) Bu nüfus artışındaki en önemli etki elbette ki iç göçlerdir. (3) Kısa sürede şehrin çehresi değişmiştir. (4) Özellik-le Anadolu’nun doğusundan çok sayıda insan Ankara’ya gelmiştir.

Bu metinde numaralanmış yerlerden hangi-si anlatımın akışını bozmaktadır?

A) 1. B) 2. C) 3. D) 4.

İPUCU

›› Paragrafı ikiye

ayırmamız isten-

diğinde bir cümle

kendinden önceki

cümleden farklı bir

düşünceye geçmiş

ise oradan ayırmak

gerekir.


AnalizSentez

YAYINLARI11

Paragrafta Yapı

3. Ü

nite

:Pa

ragr

afın

Anl

amı v

e Yo

rum

u

Test - 2

2. Atatürk gibi; millî varlığın her alanında yaratıcı eserler bırakan, dehasının mucizesiyle bütün millî hayatı yoğurup dirilten bir insandan bah-setmek daima güç bir şeydir. Çünkü Atatürk’ten bahsetmek, sıradan insanların diliyle bir muci-zeler zincirini anlatmak demektir. Mucize, mu-cize ile anlatılır. Onun içindir ki kahramanların gerçek yüzleri ancak sanatta görülür. Atatürk, büyük ve kapsamlı anlamıyla kahramandır. ----

Bu metin düşüncenin akışına göre aşağıda-kilerden hangisiyle tamamlanmalıdır?

A) Bunu görebilmek için onun yaptıklarına bak-manız yeterlidir.

B) 1881 yılında doğan Mustafa Kemal, daha sonra Atatürk soyadını almıştır.

C) Onun yaşadığı dönemde insanımız güçlük-ler içindeydi.

D) Yurdumuzun her yanı işgal edilmiş, düşman dört bir yanı sarmıştı.

3. I. Önce cep telefonu denilen kablosuz iletişim sağlayabilen taşınabilir telefonlar bulundu.

II. Cep bilgisayarlarına hızla yeni özellikler ek-lenerek cep telefonları ile cep bilgisayarları birleştirildi ve süper alete ulaşıldı.

III. Sonra süper cep bilgisayarları ve tabletler icat edildi.

IV. Ortaya çıkan bu süper alet karşısında “akıllı telefon” demekten kendimizi alamadık.

Numaralanmış cümlelerin anlamlı bir pa-ragraf oluşturabilmesi için hangi ikisinin yer değiştirmesi gerekir?

A) II ve III. B) I ve III.

C) I ve IV. D) III ve IV.

1. 1. Uskumru avı için genelde çapari kullanılmaktadır.

2. Lezzetli bir balık olan uskumruyu amatör balıkçılar ve bu işin ticaretini yapan balıkçılar avlamaktadır.

3. Böyle bir durumda takım toplanarak boşluk alınmalıdır; aksi hâlde takım karışabilir ve bu da balıkçının işini epey zor-laştırabilir.

4. Bu iş biraz dikkat ve tecrübe gerektirdiği için ilk kez balık tutanlar biraz zorlanabilirler.

5. Balık çapariye atladığı zaman yukarı doğru yüzer ve bu sırada takımda bir boşluk meydana gelir.

Yukarıda numaralanmış cümlelerle anlamlı bir metin oluşturulması için doğru sıralama aşağıdakilerden hangisi olur?

A) 5 – 2 – 4 – 3 – 1 B) 2 – 4 – 1 – 5 – 3

C) 1 – 2 – 4 – 5 – 3 D) 1 – 5 – 4 – 3 – 2

İPUCU

5.SınıfTürkçe

AnalizSentez

YAYINLARI12

Paragrafta Yapı

2

3. Ü

nite

:Pa

ragr

afın

Anl

amı v

e Yo

rum

u

Test -4. Kitabın her türlüsünü okuyun. Çünkü bir kişinin

iyi ile kötüyü ayırt edebilmesi için bu şarttır. Ki-tap okurken vaktinizin boşa gittiğini düşünme-yin. Her kitap sizi yeni bilgilerle donatacaktır. Size anlama kapasitesi kazandıracaktır. Bu yüzden ----

Bu parça aşağıdakilerden hangisi ile ta-mamlanabilir?

A) kitap okumaktan vakit bulursanız oyun oy-nayın.

B) elinize geçen her kitabı okumaya çalışın.

C) kötü olduğunu düşündüğünüz kitapları oku-yun.

D) kitap seçerken ailenizin önerilerini dikkate alın.

5. (1) Millî bayramlarımız, ulusça kutladığımız ve birliğimizi pekiştiren sevinçli günlerimizdir. (2) Millî bayramlarımızı kutlarken atalarımızın kah-ramanlıklarını ve başarılarını anarız. (3) Onla-rın bize emanet ettikleri değerlerin önemini daha iyi kavrarız. (4) 23 Nisan Ulasal Egemen-lik ve Çocuk Bayramı, Atatürk’ün çocuklara ar-mağan ettiği bir bayramdır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

6. (I) Çocuk, kişiliğinin gelişiminde bir modelle kendisini özdeşleştirir. (II) Bu model başlan-gıçta anne, baba iken zamanla onların yerini kitap kahramanları alır. (III) Çocuklar daha çok eğlenceli kitapları okumayı tercih eder. (IV) Bu nedenle kitap kahramanlarının ahlaki ve sosyal yönden çocuğun özdeşebileceği bir karakter olması gerekir.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi parçanın akışını bozmaktadır?

A) I. B) II. C) III. D) IV.

7. (I) İnsanlar için en büyük düşman cehalettir, cehaleti de ancak eğitim ve öğretimle yenebili-riz. (II) İnsanı insan yapan yine eğitimdir, eğitim ve öğretim de en iyi şekilde okullarımızda veril-mektedir. (III) Bir ulusu yetiştiren; düşünmeyi, yazmayı, okumayı bizlere öğreten öğretmenle-rimizdir. (IV) Böylesine zor ve kutsal bir görevi üstlenen öğretmenlerimize duyduğumuz sevgi ve saygı sonsuzdur. (V) Öğretmenlerimizin bizim için yaptığı bu fedakarlıkların karşılığını hiçbir şekilde ödeyemeyiz.

Bu parça iki paragrafa bölünmek istenirse ikinci paragraf kaç numaralı cümleyle başlar?

A) II. B) III. C) IV. D) V.

İPUCU

›› Paragrafın giriş

cümlelerinin bağlaç

ile bağlanmadığını

unutmayınız.


AnalizSentez

YAYINLARI13

Paragrafta Yapı

3. Ü

nite

:Pa

ragr

afın

Anl

amı v

e Yo

rum

u

Test -

2. Yapılan araştırmalara göre kadınların terlemek için erkeklerden daha çok efor sarf etmesi ge-rekiyor. Bilim insanları spor yapmış ve yapma-mış bir grup kadın ve erkeği 1 saat boyunca sıcaklığın belli oranda arttığı bir ortamda ince-ledi. Alınan sonuca göre egzersizler arttıkça terleme artıyor ancak erkeklerin terleme oranı kadınlara göre daha büyük bir artış gösteriyor. Başka bir deyişle ----

Bu metinde boş bırakılan yere metnin bü-tünlüğüne göre aşağıdakilerden hangisi ge-tirilemez?

A) kadınların terlemesi için vücut ısılarının er-keklere oranla daha çok artması gerekiyor.

B) kadınlar terlemek için daha çok egzersiz yapmak zorundalar.

C) terleyen insanlar daha sağlıklı bir yaşam sü-rer.

D) kadınlar erkeklere göre daha geç sürede terlerler.

3. 1. Açıldığında Osmanlı topraklarında yer alan Süveyş Kanalı daha sonra I. Dünya Savaşı sırasında İngilizler ve Arapların iş birliğiyle Osmanlının hakimiyetinden çıkarılmıştır.

2. Süveyş Kanalı, Mısır topraklarında Akde-niz ile Kızıldeniz’i bağlamak ve Akdeniz ticaretini canlandırmak adına projelendiri-lerek yapılmıştır.

3. Süveyş Kanalı, İngiltere tarafından 1869 yılında yeniden açılmıştır.

4. Temellerini Osmanlı İmparatorluğu atmış-tır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerle anlamlı bir metin oluşturulması için doğru sıralama hangisi olur?

A) 2 – 4 – 1 – 3 B) 3 – 1 – 4 – 2

C) 2 – 3 – 1 – 4 D) 3 – 2 – 4 – 1

31. (I) Film, izleyiciyi evrenin bilinen uzak noktalarından kendi gezegenimize inanılmaz bir yolculuğa çıkararak, gündelik ha-

yatımızda kullandığımız cihazların birçoğunun uzay teknolojisinin birer sonucu olarak var olduğu ve insan zekâsı ile tek-nolojinin doğuşunun anlatıldığı bir mühendislik hikâyesidir. (II) İnsan gözünün nesnelerden aldığı sinyallerle gördüğünü, merak ettiği ve keşfetmek istediği birçok cisim olduğunu, bu merakın sonucunda gelişen uzay teknolojisi ile uzaya uydular, teleskoplar, roketler gönderildiği, uzay teknolojisi ile üretilen araçların, yapılan çalışmaların günümüze sağladığı faydalar anlatılmaktadır. (III) Kalp pili, soğuk lazer teknolojisi ve elektronik cihazların birçoğunun uzay araştırmaları ile hayatımıza girdiği ve devam eden uzay çalışmaları ile daha birçok teknolojinin gelişmesine olanak sağlandığı bilgisi verilmiş olmakta-dır. (IV) Havacılık ve Uzay temasının işlendiği bu sergi galerisinde, yaşadığımız evren ve evrende bulunan güneş sistemi, yıldızlar, gezegen sistemi, galaksiler hakkında temel bilgiler verilmektedir.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) I. B) II. C) III. D) IV.

İPUCU

AnalizSentez

YAYINLARI14

Paragrafta Yapı

3

3. Ü

nite

:Pa

ragr

afın

Anl

amı v

e Yo

rum

u

Test -

5. Sınıf Türkçe

4. Sabahları aynaya gülümseyerek baktığımızda içimizdeki sevginin yüzümüze yansıdığını görürüz. Yeter k i yüreğimizdeki sevginin farkında olalım. Bizler bazen bu içimizdeki kaynağı kurutuverir bazen de uzun yıllar sonra fark ederiz. Mermi Uygur’un dediği gibi “Tam sevginin ne olduğunu ne olmadığını öğrenir gibi oluyorsun, bir de ne göresin sevecek zamanın kalmamış artık.” Yaşam boyunca sevmeye vakit ayıramamış olmak ne büyük bir hatadır. Çocuğunuzun size dokunmasına, öpmesine izin verin. Gülümseyişi dudaklarında donup kalmasın. Benim yetiştiğim kuşak sevgisini göstermeyi bir tür zaaf kabul ederdi. Belki de bu yüzdendir hep içimde eksikliğini duyduğum şeylerin neler olduğunu bilemeyişim. Çocuğunuzun uzattığı eli tutun. Ne işlerinizin yoğunluğu ne de başka mazeretle çocuğunuzla aranıza mesafe koymayın ki ---- Ona ken-disini ne kadar çok sevdiğinizi söyleyin. Uslu olduğunda dersleri başarılı olduğunda değil, sadece çocuğunuz olduğu için, kendisi olduğu için sevin. Asla unutmayın sevgi ödül değildir.

Bu metinde boş bırakılan yere metnin bütünlüğüne göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

A) bir takım beklentilere dayadığınızı anlamasın.

B) yüreğinde var olan sevgi filizleri yeşermek için hayat bulabilsin.

C) yalnız başına ayakta durabilmeyi öğrenebilsin.

D) fazla sevgiden şımarmış bir insan olmasın.

5. I. Ekmek nasıl bedeni beslerse o da öylece ruhu besler.

II. Alphonse Karr okuma için “tatlı tatlı kendin-den geçme” derken Montesquieu “Çeyrek saatlik bir okumanın gideremediği kaderim olmamıştır.” der.

III. Okuma, tutkuların en soylusudur.

IV. Büyük yazarlar ömürlerinin yarısını oku-makla geçirmişlerdir.

Numaralanmış cümlelerle anlamlı bir parag-raf oluşturulmak istense sıralama aşağıda-kilerden hangisi olur?

A) III - I - II - IV B) I - III - II - IV

C) II - III - IV - I D) IV - II - I - III

6. Giriş cümlelerinde “ama, fakat, bunun gibi, da, oysa” gibi bağlayıcı unsurlar bulunmaz.

Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangi-si bir paragrafın giriş cümlesi olamaz?

A) Öyleleri var ki dilini dudaklarıyla üfler gibi düdük düdük kulağımızı sağır eder.

B) Sağlıklarında ün yapmış yazarlar her ne-dense ölünce daha çabuk unutuluyorlar.

C) Batı dünyasının romancıları veya şairleri üzerine yazılmış kitaplar saymakla bitmez.

D) Böyle olsaydı bilim insanlarının estetik duy-gulardan yoksun olmaları gerekirdi.

İPUCU


Konu

15

Para

graf

ın A

nlam

ı ve

Yoru

mu

3. Ü

nite

:


,DÜSün, analiz et

A. Aşağıdaki soruları metinden hareketle yanıtlayınız.

Coğrafi konumu, jeolojik ve topoğrafik yapısı incelendiğinde ülkemiz topraklarının %92’sinin deprem bölgeleri içinde yer aldığı, nüfusumuzun %95’inin bu bölgelerde yaşadığı ve ayrıca büyük sanayi merkezlerinin %98’inin ve barajlarımızın %93’ünün deprem bölgelerinde bulunduğu bilinmektedir. Deprem yalnızca can ve mal kayıpla-rına neden olmakla kalmaz. Barajların patlamasına, su taşkınlarına, yangınlara, ka-yaların hareket etmesine, çığ ve toprak kaymalarına neden olur ki bu etkisi bazen doğrudan meydana getirdiği zararlardan büyük olur.

Metnin konusu nedir?

.................................................

.................................................

.................................................

1

Deprem ne gibi zararlara yol açmaktadır?

.................................................

.................................................

.................................................

3

Türkiye ile ilgili ne gibi tehlike-ler vardır?

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

2

Ülkemiz topraklarının kaçta kaçı deprem bölgesindedir?

.................................................

.................................................

.................................................

4

➥ Paragrafta Konu: Paragrafta hakkında söz söylenen düşünce, olay ya da durumlar konuyu oluşturur. Konunun şiirdeki karşılığı “tema”dır.

➥ Paragrafta Başlık: Paragrafta anlatılan konuyu birkaç kelimeyle en iyi şekilde yansıtır. Paragrafın başlığına bakarak içeriği hakkında fikir sahibi oluruz.

➥ Paragrafta Ana Düşünce: Metinde yazarın okuyucuya iletmek istediği iletidir. Yazarın yazıyı yazma amacıdır.

➥ Şiirde Ana Duygu: Şiirde en çok üzerinde durulan duygudur. Paragrafın ana düşüncesine ve konusuna benzer.

Bilgi Hazinem

2.


Uygulama

16

Paragrafta Konu, Başlık, Ana DüşüncePa

ragr

afın

Anl

amı v

e Yo

rum

u3.

Üni

te:

2.

,DÜSün, analiz et

B. Aşağıdaki şiirle ilgili verilen soruları yanıtlayınız.

Şiirin konusu nedir?Şiirin ana duygusu nedir?

Şiirde yanlış olandavranış nedir?

Ağaç kelimesinin size nelerçağrıştırdığını yazınız.

“Ağaçlarıkesmemeliyiz çünkü ----,”

cümlesini tamamlayabilecek üç neden yazınız.

.................................................

.................................................

.................................................

................................................

.................................................

.................................................

.................................................

................................................

.................................................

.................................................

.................................................

................................................

.................................................

.................................................

.................................................

................................................

.................................................

.................................................

.................................................

................................................

AĞAÇ SEVGİSİGeldi yine ilkbahar

Etraf yemyeşil, hava güneşli

Daldan dala uçuşan arılar

Kelebekler sevinçli, neşeli

Ormandayım ağaçlarla dolu burası

Çam ağacı, meşe, kavak ve dahası

Bir iki değil ki bitsin belki daha fazla

Az ötede ilerleyen çocuklar

Ellerinde birer kese dolusu mantar

Bir ses geldi kulağıma ansızın

Tak! Tak! Tak! Koştum durmaksızın

Bir de ne göreyim yaşlı biri köyden

Elinde baltası yonga saçıyor meşeden

Dizlerim çözüldü döndüm beynimden vurulmuşa

Durur muyum hiç vardım yanına koşa koşa

Hey amca! Sakın kesme! Kulak ver, dinle bak,

Yakışır mı hiç ağaca balta vurmak?

Cevdet GÜVEN


Kavrama

YAYINLARI

Test -

17


3. Ü

nite

:Pa

ragr

afın

Anl

amı v

e Yo

rum

u

1 ve 2. soruları aşağıdaki metne göre yanıtlayınız.

Geçen gün öğretmenimiz “Dil kirliliği ne-dir?” diye bir soru sordu. Hepimiz bu so-runun cevabını düşünürken arka sırada oturan Hasan parmak kaldırarak söz aldı:

– Öğretmenim dil kirliliği; dilimize ait keli-melerin yerine okuyamadığımız, anlamını bilmediğimiz kelimeleri kullanmaktır.

O gün öğretmenimiz hepimize ödev verdi. Çevremizde yabancı isimle kurulmuş kaç iş yeri olduğunu araştıracaktık.

Bir haftalık bir araştırmanın sonunda sınıf-ta arkadaşlarımla birlikte sonuçları incele-dik ve birçok iş yeri isminin Türkçe olmadı-ğını gördüğümüzde çok üzüldük.

1. Bu metne göre araştırma ödevinin sonucu öğrencileri niçin üzüyor?

A) İş yerleri az olduğu için

B) İş yerlerinde Türkçe konuşulmadığı için

C) Birçok iş yeri Türkçe isim taşımadığı için

D) İş yerleri yeterince kazanamadığı için

2. Bu metnin ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Türkçe gün geçtikçe yabancı dillerin istilası-na uğramaktadır.

B) Türkçe çok köklü bir dildir.

C) Türkçe dünya dili olmalıdır.

D) Türkçe de diğer diller gibi önemlidir.

3.

Eğer Anadolu’da tek başınıza, çaresiz kalmış-sanız sakın korkmayın. Sizi evinizde hissetti-recek sıcakkanlı Anadolu köylüsü size kucak açacak, en iyi şekilde sizi evinde konuk ede-cektir.

Bu metinde anlatılmak istenen aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Anadolu köylüsünün konukseverliği

B) Anadolu’da yalnız kalmanın ne kadar zor ol-duğu

C) Yalnızlığın korkutucu olduğu

D) Anadolu’nun köyleri

4. Malatya’da kayısının

Van’da büyük gölün

Amasya’da elmanın

Ağrı’da heybetli dağın

Ankara’da Anıtkabir’in

İstanbul’da köprülerin

Biter mi saymakla güzelliklerin

Bu şiirde egemen olan asıl duygu aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Doğa sevgisi

B) Yaşam sevgisi

C) Ülke sevgisi

D) Yurt özlemi

4

İPUCU

›› Paragrafta konuyu

bulurken “Yazar

bize neyi anlattı?”

sorusunun yanıtını

aramalıyız.

5.SınıfTürkçe

Kavrama

YAYINLARI

Test -

18

4

Paragrafta Konu, Başlık, Ana Düşünce3.

Üni

te:

Para

graf

ın A

nlam

ı ve

Yoru

mu


İnsanoğlu, göğe baktığında Güneş’i, Ay’ı ve yıl-dızları görmüş. Bu derin boşluk insanoğlunun ilgisini çekmiş hep. Bu boşlukta bir sürü gök cismi ve gezegen olduğunu tespit etmiş. Mera-kı bununla kalmamış, uzay denen bu boşluğu araştırmaya devam etmiş. Bu sonsuz boşlukta o kadar çok gök cismi var ki bütün bunlar ilgisi-ni çekmiş insanoğlunun. Bu yüzden insanoğlu her geçen gün bu boşluğun yeni bir özelliğini keşfetmektedir.

5. Bu metnin konusu aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) İnsanoğlu ve uzay

B) Uzaydaki varlıkların özellikleri

C) Uzayın ürkütücülüğü

D) Uzaydaki varlıkların önemi

6. Bu metnin yazılış amacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) İnsanların gökyüzüne merakını ifade etmek

B) Gökyüzündeki gezegenlerle ilgili bilgi ver-mek

C) Ay ve yıldızları anlatmak

D) Uzaylılarla ilgili bilgi vermek


Konuşma dilimizden çok yazı dilimiz yıllar-dan beri durmadan değişiyor. Değişmesini dileyen oldu diye değil değişmesi gerektiği için değişiyor. Dünden kalan dille istediğimizi söyleyemediğimiz için değişiyor. Bu değişme bir bakıyorsunuz hızlanıyor, bir bakıyorsunuz ağırlaşıyor, artık durdu sanıyorsunuz. Ama durmuyor.

7. Bu metnin konusu aşağıdakilerden hangi-sidir?

A) Dilimizdeki değişim

B) Dilimizdeki zenginlik

C) Dilimizin kullanışlı olması

D) Dilimizin güzelliği

8. Metnin ana düşüncesi aşağıdakilerden hangi-sidir?

A) Dilimiz değişmesi gerektiği için her geçen gün değişiyor.

B) Yazı dilimiz değişmelidir.

C) Bir dilin gelişmesi o ülkenin ilerlediğinin bir göstergesidir.

D) Dilimizdeki hızlı değişim için önlem alınma-lıdır.

İPUCU

›› Paragrafta ana

düşünceler genel-

likle ilk veya son

cümlelerde olur.

Ana düşünce soru-

larını çözerken bu

cümlelere yoğun-

laşmalıyız.


AnalizSentez

YAYINLARI19


3. Ü

nite

:Pa

ragr

afın

Anl

amı v

e Yo

rum

u

Test - 5

2. Nerede çocuklar oynuyorsa orada okul var de-mektir. Gerçekteki bağlantıyı ne güzel yakala-mış Lâtince. Hem çocuk oyunu hem de okul, ilkokul anlamına gelir. Oyundan bilge bir yetiş-tirici bulunamaz. Hak ve sorumluluğu oynarken öğrenir çocuk. Yarışmalı oyunlarla öz bilinç gelişir. Oyunlarda kökleşir kardeşlik duygusu. Oynarken tanır kendini insan, kendinde umma-dığı beceriklilikler bulur da şaşar. Başkalarını sevmeyi, başkalarını saymayı oyuna borçlu herkes.

Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Oyun oynayan çocuklar çok başarılı olur.

B) Oyun oynamak insanı toplumsal hayata ha-zırlar, kişiliğimizin oluşmasını sağlar.

C) Lâtince duygu ve düşüncelerin etkili bir şe-kilde anlatılmasını sağlayan güzel bir dildir.

D) Oyun oynamayan insanlar mutlu ve huzurlu bir toplumda yaşayamazlar.

3. Asıl dostluğun ne olduğunu bilirim; bildiğim için de dostumu kendime çekmekten çok, kendimi ona veririm. Ona iyilik etmeyi, onun bana iyilik etmesinden daha çok isterim. Bana en büyük iyiliği, kendisi iyi olduğu zaman yapmış olur. Bir yere gitmek ona hoş geliyor ya da onun bir işine yarıyorsa uzakta olması, yanımda olma-sından iyi gelir. Hele haberleşme olanağı varsa insan ayrı düşmüş de sayılmaz.

Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gerçek Dostluk

B) Dostluk ve Mutluluk

C) Dostun Vedası

D) İyiliğin Bedeli

1. İnsan dediğin annesinden şair doğar, ressam doğar, müzisyen doğar, asker doğar, doktor doğar. Bu düşünceye hiçbir zaman aklım yatmamıştır. Hele şu son yüzyıl içerisinde doğup gelişen belli başlı meslekler var ya; örneğin fotoğrafçılık, sinemacılık, uçak mühendisliği hele hele pilotluk... Öyle ya günümüzün en önemli mesleklerinden birisi de bu değil mi? Bu mesleği ele alalım ve bu parlak fikri ileri sürenlere soralım: İnsanlar ne zamandan beri pilot doğmaya başladılar? Uçak icat edilmeden önce pilot doğanlar var mıydı? Demek ki insan doğuştan ressam, heykeltıraş ya da şair olmuyormuş. Meslek-lere ulaşmak için çalışmak, kendini geliştirmek gerekiyormuş.

Bu parçada yazarın asıl anlatmak istediği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bir insan meslek seçerken ilgi duyacağı alanlara yönelmelidir.

B) Pilotluk günümüzün en gözde ve değerli mesleklerinin başında gelir.

C) Hiç kimse doğuştan şu ya da bu meslek alanına yönelik yetenekle doğmaz, kişi çalışarak meslek sahibi olur.

D) Ulaşılması zor bir meslek yoktur yeter ki insan o mesleği yapacak gücü kendisinde bulabilsin.

İPUCU

›› Değinilmemiştir,

yoktur, değildi.”

soru kökleriyle

sorulan sorularda

yorum yapılmaz.

5.SınıfTürkçe

AnalizSentez

YAYINLARI20


5

3. Ü

nite

:Pa

ragr

afın

Anl

amı v

e Yo

rum

u

Test -4. Öğrencilerinize bir şey öğretmeyin, onların dü-

şünmelerini sağlayın. Çünkü onlar düşünmeye başlarsa zaten kendi çabalarıyla öğrenirler. Ayrıca unutmayın ki çaba sonucu öğrenilen bil-gi, en kalıcı bilgi olur ve asla silinmez.

Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Hazır bilgiler, öğrencilerin gelişimini olumlu yönde etkiler.

B) Öğrenciler kendilerine bir şeyler katan öğ-retmenleri sever.

C) Başarıya ulaşabilmek için başkalarından yardım almamız gerekir.

D) Emek verilerek, çalışarak ulaşılan bilgiler hiçbir zaman unutulmaz.

5. Çocuk, çok sevdi ağacı...

Verirdi ona, her kış

Çiçekleri olaydı!

Ağaç çok sevdi çocuğu...

Öperdi altın saçlarından

Dudakları olaydı!

Ve ona öptürmek için,

Eğilirdi yerlere kadar;

Yanakları olaydı!

Dökerdi önüne hepsini

Gümüşten, altından, sedeften

Oyuncakları olaydı!

Bu şiire en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çocuk ve Oyun

B) Kış Mevsimi

C) Ağaç Olsaydım

D) Çocuk ve Ağaç

6. Konuşma en yalın ifadeyle insanın duygu, dü-şünce ve isteklerini sözle bildirmesidir. Konuş-mak insan için temel ihtiyaçlardan biridir. İnsan, sevinç ve mutluluğunu dile getirerek paylaşır; pek çok sorununu başkalarıyla konuşarak çö-zümler. Bu anlamda düşünüldüğünde konuş-ma bir iletişim sürecidir. Konuşma; öncelikle etkileşime, inandırmaya, anlaşmaya yönelik, en önemlisi de kişilik oluşumu ile zihinsel ge-lişimde son derece etkin bir anlatma eylemidir.

Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangi-sidir?

A) İletişim yollarımız

B) Konuşmanın önemi

C) Kişiliğimizi etkileyen unsurlar

D) Sosyal hayatı düzenleyen kurallar

7.

Ahmet

Oyuna dalıp ödevimi yapmaya-rak hata yaptım. Öğretmenime ne diyeceğim şimdi?

Ahmet’in duyguları aşağıdaki kelimelerden hangisiyle ifade edilebilir?

A) Sevinçli B) Karamsar

C) Kuşkulu D) Kaygılı

İPUCU

›› Paragrafta en

uygun başlığı

bulurken paragrafın

tamamını genelle-

yebilecek en uygun

kelime ya da keli-

meleri seçmeliyiz.


Konu

21

Para

graf

ın A

nlam

ı ve

Yoru

mu

3. Ü

nite

:

Paragrafta Yardımcı Düşünce

➥ Her paragrafta tek bir konu ve ana düşünce vardır. Paragrafta bunların dışında ana fikri açıklayan, destekleyen, örneklendiren düşünceler vardır ki bu fikirlere yardımcı düşünce denir.

➥ “Değinilmemiştir, değildir, yoktur” gibi soru kökleriyle sorulan yardımcı düşünce sorularında yorum yapılmaz.

➥ “Çıkarılamaz, söylenemez, ulaşılamaz, beklenemez, varılamaz” gibi soru kökleriyle sorulan yardımcı düşünce soru-ları ise paragrafa göre yorum yapılan sorulardır.

Bilgi Hazinem

3.

,DÜSün, analiz et

A. Aşağıdaki soruları metinden hareketle yanıtlayınız.

Tarihi çok eski zamanlara dayanan ve Ana-

dolu Selçuklu devrinde ortaya çıkan oymacı-

lık, Osmanlı Dönemi’nin en gelişmiş sanatı-

dır. Günümüzde geleneksel ölçülerinden bir

şey kaybetmeden devam eden sanat, ince

işçilik gerektirmektedir. Geçmişten günümü-

ze kadar birçok eser miras olarak müzelerde

yerini almıştır. Genellikle ağaç malzemeler

üzerine uygulanan sanat dalı, taş ve mer-

mer üzerine de uygulanabilmektedir. Bu sa-

natı yapan ustaya “oymacı” denmektedir.

1. Oymacılık sanatı hangi dönemde ortaya çıkmıştır?

2. Oymacılık sanatının günümüzdeki durumu nasıldır?

3. Oymacılık sanatı neden zor bir sanattır?

4. Oymacılık genellikle hangi malzemelerle yapılmaktadır?


Uygulama

22

Paragrafta Yardımcı DüşüncePa

ragr

afın

Anl

amı v

e Yo

rum

u3.

Üni

te:

3.

DÜSün, karar ver

,B. Bu metinde aşağıdaki yargılardan hangilerine ulaşılabilir? Ulaşabildiğiniz yargıların karşısına “+”

işareti koyunuz.

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK VE ERZURUM KONGRESİ

Bu metinde aşağıdaki yargılardan hangilerine ulaşılabilir? Ulaşabildiğiniz yargıların karşısına “+” işareti koyunuz.

Bildiğiniz gibi Erzurum Kongresi 1919 yılı Temmuz ayının 23’üncü günü pek gösterişsiz bir okul salonunda açıldı. İlk gün beni başkanlığa seçtiler. Kongre üyelerini durum ve bir ölçüde düşünülenler üzerinde aydınlatmak için yaptığım konuşma-da şunları söyledim:

Tarih ve olayların sürükleyişiyle gerçekten içine düştüğümüz kanlı ve kara tehlikeleri görmeyecek ve bundan coşmayacak hiçbir yurtsever düşünülemez. Ateşkes Anlaşması hükümlerine aykırı olarak yapılan saldırılar ve işgaller kabul edilemez. Tarih, bir ulusun varlığını ve hakkını hiçbir zaman tanımazlıktan gelmez. Bunun için de yurdumuzu, ulusumuzu kötüleyici yargılar değerden düşecektir. Yurt ve ulusun kutsal varlıklarını kurtarma ve koruma konusunda son sözü söyleyecek ve bunun gereğini yaptıracak güç, bütün yurda bir elektrik ağı gibi yayılmış olan ulusal akımdan doğan yiğitlik ruhudur.

(Mustafa Kemal ATATÜRK)

1. Ulusallık bütün ülkemize büyük bir güç olarak yayılmaya başlamıştır.

2. Bazı devletler Ateşkes Anlaşması’nın maddelerini hiçe saymaktadır.

3. Erzurum Kongresi’nden sonra başka kongreler yapılmayacaktır.

4. Rusya’dan alınacak silah yardımıyla Kurtuluş Savaşı başlatılacaktır.

5. Tarih, ulusların varlığını tehdit eden unsurları her zaman haklı görmüştür.

6. Atatürk, halkın kurtuluş gücünü halkın kendisinde görmektedir.

paragrafin anlami ve yorumu...cv sevgili Öğrenciler, son viraj yayınları olarak hedefi yüksek...

Documents