parimi i parë i termodinamikës

8/19/2019 Parimi i Parë i Termodinamikës

1/19

UNIVERSITETI I PRISHTINËS “HASAN PRISHTINA”

Lënda : Fizikë

Tema: Parimet e termodinamikës

Stdenti: Pro!esor i "ëndës:

Tonit #i$a %r& S'& Ras(it )a"i*i

Pris(tinë+,anar -./0


2/19

Përm$a1t1a

Historia e Termodinamikës&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&-

Parimi i 2arë i termodinamikës&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&3

4$atimet e 2arimit të 2arë të termodinamikës&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&5

Eka'ionet e Pasonit&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&6

Eka'ioni i 2arë i Pasonit&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&7

Eka'ioni i d8të i Pasonit&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&9

Eka'ioni i tretë i Pasonit&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&/.

Pna e azit të m$8""r&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&//

I& Pna e azit të m$8""r 1atë 2ro'esit izo(orik&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&//

II& Pna e azit të m$8""r 1atë 2ro'esit izo$arik&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&/-

III& Pna e azit të m$8""r 1atë 2ro'esit izotermik&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&/-

IV& Pna e azit të m$8""r 1atë 2ro'esit adi$atik&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&/3

Parimi i d8të i termodinamikës&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&/0

Parimi i tretë i termodinamikës&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&/;

Re!eren'at:&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&/;

1


3/19

Historia e Termodinamikës

Histori e termodinamikës !i""on me s(ken'ëtarin 1erman eri'ke+ i 'i"i në =itin /;0.

diza1noi d(e ndërtoi 2om2ën e 2arë të =akmit në $otë d(e kri1oi =akmin e 2arë ndon1ë(erë në

$otë i n1o(r si (emis!erat e )ade$r ? t& Ai tentoi ta $ë1ë =akmin@$os(""ëkn në mën8rë *ë

ta 2ërën1es(tro1ë@(ed( 2os(të s2ozimin e a$ar e të m$a1tr n1ë ko(ë të 1atë të Aristote"it se

“Nat8ra e rren =akmin”& Pak ko(ë më 2as !izkani d(e kimisti ir"andez+ Ro$ert #o8"e mësoi 2ër

konstrktimet e >eri'ke ? s d(e më /;0; në koordinim me s(ken'ëtarin an"ez Ro$ert Hooke+

ndërtoi n1ë 2om2ë a1ri& )e këtë 2om2ë+ #o8"e d(e Hooke =ëre1tën kore"a'ionin s(t821e ?

tem2eratrë ? =ë""im&

Termodinamika ës(të deë e !izikës *ë stdion ndikimin e ndërrimit të tem2eratrës+ s(t821es

d(e =ë""imit në sistemet !izike të mad(ësisë makrosko2ike 2ërmes ana"izimit të "ë=iz1e=e

ko"ekti=e të rim'a=e të t8re+ dke 2ërdorr statistikën&Termodinamika mirret me *ës(t1en e

s(ëndrrimi të ener1isë në 2në d(e anas1e""tas& Në termodinamikë $azo(et ed(e 2arimi i 2nës

së makina=e termike të nBe(tësisëC d(e makina=e !to(ëse!riori!erë=eC&

Në sistemet termike ës(të e ne=o1s(më *ë të s1e""in nBe(tësi na 1as(të ose të nB1errim nBe(tësi&

Pranda1 ës(të e ne=o1s(me *ë a1o tem2eratrë të m$etet konstante&

Në !irën /&/ ës(të trear n1ë sistem termodinamik nBe(tësia "ë=iz na d(oma e nBe(të

$oi"eriC tek kondensesiC i !to(të d(e na k8 2ro'es 2ër!to(et 2na

2

Fig. 1.1

https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Otto_von_Guericke&action=edit&redlink=1https://sq.wikipedia.org/wiki/Magdeburghttps://sq.wikipedia.org/wiki/Magdeburghttps://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Boyle&action=edit&redlink=1https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Boyle&action=edit&redlink=1https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Hooke&action=edit&redlink=1https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Hooke&action=edit&redlink=1https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Puna_(termodinamik%C3%AB)&action=edit&redlink=1https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Otto_von_Guericke&action=edit&redlink=1https://sq.wikipedia.org/wiki/Magdeburghttps://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Boyle&action=edit&redlink=1https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Hooke&action=edit&redlink=1https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Puna_(termodinamik%C3%AB)&action=edit&redlink=1


4/19

Parimi i parë i termodinamikës

Parimi i 2arë i termodinamikës ës(të n1ë mode" i "i1it të ra1t1es së ener1isë i 2ërs(tats(ëm 2ër

sistemet termodinamike&V"en të t(ekso(et se "i1i i ra1t1es së ener1isë ="en 2ër *do sistem të

m$8""r+ i 'i"i t(otë se ener1ia tota"e e n1ë sistemi të izo"ar ës(të konstante &D8 ës(të "i1 i

2ër1it(sar me*enëse nk mnd të t(emi se eziston n1ë sistem 2"otësis(t i izo"ar në 2ikë2am1e

termike&

Në =itin /75/ ,"is Ro$ert Von )a8er t(os(te se: “Në n1ë 2ro'es 'i"i ës(të në 2resion të

nro(1es 2ërdoret 2ër z1erim n=erza" me ="erë të $ara$artë me 2nën kndër !or'a=e të

1as(tme”& Por k8 2ërk!izim nk ës(të i 2"otë në "id(1e me 2arimin e 2arë të termodinamikës&

D1o teori i re!ero(et 2ro'ese=e 'ik"ike të termodinamikës&

Pari i 2arë i termodinamikës 2ërk!izo(et kës(t:

E tërë nxehtësia që i sillet një sistemi pjesërisht shpenzohet në kryerjen e punës

kundër forcave të jashtme, e pjesërisht në zmadhimin e energjisë së brendshme të

sistemit

Ezisto1në d8 mën8ra 2ër =ërtetimin e 2arimit të 2arë të termodinamikës: )atematikis(t ose

Fizikis(t& V"en të t(ekso(et se këto d8 mën8ra d(et të 1enë në 2ër2t(s(mëri të 2"otë n1ëra me

t1etrën&

Përk!izimi i 2arimit të 2arë të termodinamikës ka z1atr rret( 18smës(ek""i+ dke $azar

ed(e në stdimet e më(ers(me të 'i"at is(in të orientara në 2ro'eset 'ik"ike&

3


5/19

!batimet e parimit të parë të termodinamikës

Parimi i 2arë i termodinamikës ka z$atim 1as(tëzakonis(t të mad(ë në sisteme të (a2ra d(e

sisteme të m$8""ra& Në2ërm1et këti1 2arimi mnd të 2ër'ako(et sa ener1i i d(et 2om2ës 2ër

nB1err1en e "ënt 1as(të+ në këtë 2arim $azo(et 2na e motorë=e me d1e1e të $rends(me+ te

tr$inat e erës+ kom2resorët+=a"="at+këm$8esit e nro(1es+ mikserat+ radiatorët+ ka""da1a et1+

• Nëse e marrim disa 'o2ëza të ak""it d(e i =endosim në n1ë 2i1e e 'i"a ka tem2eratrën e

d(omës& Nëse e s(iko1më 2as / ose - orë=e do të =ëre1më se 'o2ëzat e ak""it 1anë s(krirë

krse 2i1a ës(të !to(r& D1o rr1ed( 2ër s(kak se s(ma e 2ër1it(s(me e nro(1es në

sistem ka m$etr e n1e1ta+ 2or =etëm ka ra=itar dre1t eki"i$rit& Nat8ris(t në këtë rast

nk kemi të $ë1më më n1ë sistem të m$8""r& Na k1o rr1ed( se me këtë 2ro'es ës(të

dës(m ezisten'a e 2arimit të 2arë të termodinamikës&• )otorët e nBe(tësisë N1ë rast i 2osa*s(ëm i z$atimit të 2arimit të 2arë të

termodinamikës ës(të te motorët e nBe(tësisë& )otorët e nBë(tësisë e kon=erto1në

ener1inë termike në ener1i mekanike d(e anas1e""tas& S(mi'a e motorë=e të nBe(tësisë

$ë1në 21esë në kateorinë e sisteme=e të (a2ra&Pari $azë i n1ë motori të nro(1es $azo(et

në marrëd(ënie midis nBe(tësisë+ =ë""imit d(e 2resionit të azit& >azi *ë ndod(et $renda

me nro(1e s(kakton rrit1en e s(t821es $renda sistemit me *ë rast =i(et në "ë=iz1e 2istoni

deri sa të $arazo(et s(t821a në të d8 anët&

4

Nro(ësi T 1 Q1

)akina

A=Q1−Q

2

Fto(ësi T 2 Q2


6/19

• Pom2at e nro(1es+ !riori!erët d(e kondi'ionerët Pom2at e nro(1es+!riori!erët d(e

kondi'ionerët s(!r8tëzo1ë trans!erimin e nBe(tësisë na !to(të në të nro(të& #art1a e

nBe(tësisë ndod( na n1ë rezer=ar i !to(të në n1ë të nBe(të& )isioni n1ë 2om2ë të

nro(1es ës(të trans!erimi i nBe(tësisë në n1ë m1edis të nro(të& P&s( 1atë stinës së

dimrit 2ër nro(1en e s(të2isë&Në !akt 2om2a e nro(1es mnd të 2ërdoret ed(e 2ër

!to(1es të (a2sirës së 'aktar& )isioni i kondi'ionerë=e d(e !riori!erë=e ës(të $art1a e

nBe(tësisë na m1edisi i !to(të&Pra kondi'ionerët e a1rit d(e !riori!erët 1anë diza1nar në mën8r të =e*antë 2ër të !to(r

di*ka në n1ë m1edis të nro(të&Te këto 2a1is1e ës(të e ne=o1s(me 2na 2ër trans!erimin e

nBe(tësisë na të !to(ëtit në të nro(të&

• Tr$inat e erës Rast t1etër i z$atimit të 2arimit të 2arë të termodinamikës ës(të ed(e te

tr$inat e erës& Tr$ina me erë ës(të n1ë 2a1is1e 2ër kon=ertimin e ener1isë kinetike në

erë në ener1i mekanike e n1ë $os(ti rrot""es & 4akonis(t ener1ia mekanike kt(e(et

men1ë(erë na n1ë 1enerator në ener1i e"ektrike& Pra 1eneratori e kon=erton ener1inë

mekanike në ener1i e"ektrike në !reken'ën e d(r d(e të tensionit 2ër të m$a1tr rr1etin

e ener1isë ;. Hertz ose 0. Hertz =arësis(t na =endiC&Li1i i 2arë i termodinamikës na

treon se ener1ia e tr$ina=e të erës 1atë n1ë inter=a"i të 'aktar të ko(ës d(et të 1etë e

$ara$artë me ener1inë *ë (8në në tr$inë 1atë të n1e1tës ko(ë& Ës(të e k2tes(me se

nk mnd të kt(e(et e tërë ener1ia kinetike e erës në ener1i mekanike&

5

Nro(ësi T 1 Q1

)akina

Fto(ësi T 2 Q2


7/19

Denstiteti i ajrit

Diametrii tehut

tëturbinës

Shpejtësia e erës

Njëkonstant

e

Fuqia eerës

Form"a e 'i"a s(2re( !*inë e tr$ina=e të erës ës(të:

"jatë gjithë kësaj lëvizje dhe transformimeve shuma totale e energjisë nuk

ndryshon asnjëherë

• Rr1ed(a e ene1isë së n1ë motori diese" ? Dr n1ë motor d1e kar$rant atë(erë ai e

s(ëndrron ener1inë e ra1tr në ener1i mekanike d(e në nBe(tësi&L"o1e të ndr8s(me të

kar$rantit 2ër n1ë "itër kanë sasi të 'aktar të ener1isë *ë ës(të s2e'i!ike =etëm 2ër atë

""o1 të kar$rantit& Ra1t1a e 2arimit të ener1isë së 2ër'aktar na "i1i i 2arë i

termodinamikës se kr e 1it(ë ener1ia e kar$ranti ës(të "ës(ar na d1eia në 'i"indrat

e motorit a1o nk z(dket& Sasia tota"e e ener1isë *ëndron e n1ë1të d(e a1o d(et të

""oaritet& Te rasti i motorit diese" ose s(ëndrro(et në ener1i termike nro(1esC ose

ener1i mekanike 2nëC&Për *do /.. n1ësi të ener1isë së kar$rantit *ë ës(të d1er në

motor /.. n1ësi të ener1isë 1anë kon=ertar&D1o ener1i nk mnd të z(dket&

6

32


8/19

Ekuacionet e Puasonit

Te eka'ionet e Pasonit kemi të $ë1më me ndr8s(imin adia$atik të 1end1es së azit idea" 2a

këm$im të nBe(tësisë me rret(inën&Pra kr:

Δ Q=0

Për këtë rast 2arimi i 2arë i termodinamikës ka tra1tën:

Δ A=− Δ U dA=−dU

Intero1më $arazimi d(e do të kemi:

A=−∫dU

Në këtë rast azi kr8en 2në kndër !or'a=e të 1as(tme në sa1e të z=oë"imit të ener1isë së

$rends(me&

7

Shkarki

min

Shkarki

minFuqiaNgjeshja

Shkënij

!"rja e

karburantit


9/19

Ekuacioni i parë i #uasonit

Te eka'ioni i 2arë i Pasonit 2ërs(kr(et ndr8s(imi adia$atik i 1end1es së azit idea" në ks(tet kr

kemi tem2eratrën konstante+ 2ra kemi të $ë1më me 2ro'es izotermik TG'onstC&

Na 2arimi i 2arë i termodinamikës 2ër këtë 2ro'es kemi:

dA=−dU

%ke ditr se:

dA= F ∙ ds= P ∙ S ∙ ds= P∙ dV

dU =− PdV

%ke $azar në !om"at e mirën1o(ra 2ër termoka2a'itetin e aze=e idea"e kemi:

/& Termoka2a'iteti i azit idea" në =ë""im konstante VG'onstC: C V =dU

dT =

i

2nR

-& Termoka2a'iteti i azit idea" në s(t821e konstante PG'onstC:

C P=dQ

dT =

dU

dT +

dA

dT =C V +nR=

i+2

2 nR

3& Donstat1a adia$atike s(2re( ra2ortin në mes të termoka2a'itetit të azit idea" në s(t821e

konstante d(e termoka2a'itetit të azit idea" në =ë""im konstante:

κ =C PC V

=

i+22

nR

i

2nR

=i+2

i

na !orm"a nr&3 kemi se :

i= 2

κ −1

na !orm"a nr&/ ndr8s(imi i ener1isë së $rends(me ës(të :

dU =C V ∙ dT

#


10/19

Parimi i 2arë i termodinamikës 2as zë=endësimit të !orm"a=e 2ërkatëse ka !ormën:

C V dT =− PdV → i

2nRdT =− PdV →

2

κ −12

nRdT =− PdV

nRdT =−κPdV + PdV

Na eka'ioni i D"asis D"a12eron dimë se:

PV =nRT deri=o1më $arazimin e d(ënë d(e këmi: d ( PV )=d (nRT ) PdV +VdP=nRdT

PdV +VdP=−κPdV + PdV → VdP=−κPdV → dP P =−κ ∙ dV

V

∫ P

1

P2

dP

P =−κ ∫

V 1

V 2

dV

V → ln

P2

P1

=ln( V 2V 1)−κ

→ P

2

P1

=V

1

κ

V 2κ → P1 V 1

κ = P2 V 2

κ

Për!ndimis(t t(emi se:

PV κ =const

$arazimi i !ndit 2ara*et eka'ionin e 2arë të Pasonit&

Ekuacioni i dytë i #uasonit

$e ekua%ioni i "të i &uasonit përshkruhet nr"shimi aiabatik i gjenjes së

ga'it iea( në kushtet kur kemi sht"pjen konstante) pra kemi të bëjmë me

pro%es i'obarik *&+%onst,.-kua%ioni i "të i &uasonit rrjeh nga ekua%ioni i

parë i tij he ekua%ioni i (ajperonit.

Ne o të ap(ikojmë një mën"r tjetër për për/timin e ekua%ionit të "të të

&uasionit.

Nga parimi i parë i termoinamikës për këtë pro%es kemi0


11/19

dU =−dA→C V dT =− PdV

Nga ormu(a për nr"shimin e energjisë së brenshme të trupit kemi

ormu(ën0

U = i

2nRT

Shq"rtojmë rastin për nr"shimin e energjisë së brenshme për 2 gjenje0

U 1=

i

2nRT

U 2= i2

nR(T +1)

}&ër temperaturën $+1 e(in termokapa%iteti i ga'it në ë((im konstant katrajtën0

C V =∆ U =U 2−U 1=i

2 nR

Nga ekua%ioni i (ajperonit ihet se0

PV =nRT → P=nRT

V

C V dT =−nRTdV

V

ëtë ekua%ion po e shq"rtojmë uke parashtruar se n+10

dT

T =

− RC V

∙dV

V →∫

T 1

T 2dT

T =

− RC V

∙∫V

1

V 2dT

T → ln( T 2T

1)=ln( V 1V

2 )

C P−C V C V

T 1 V 1κ −1=T 2V 2

κ −1

1


12/19

&ërunishmt themi se0

T V κ −1=const

Shprehja e unit paraqet ekua%ionin e "të të &uasonit.

Ekuacioni i tretë i #uasonit

$e ekua%ioni i tretë i &uasonit përshkruhet nr"shimi aiabatik i gjenjes së

ga'it iea( në kushtet kur kemi ë((imin konstantë) pra kemi të bëjmë me

pro%es i'ohorik *+%onst,.-kua%ioni i tretë i &uasonit rrjeh nga ekua%ioni i

"të i tij he ekua%ioni i (ajperonit.

Duke u ba'uar në ekua%ionin e "të të &uasonit0

T 1 V 1κ −1=T 2V 2

κ −1

he ekua%ioni e (ajperonit0

PV =nRT → V =nRT

P

V 1=

nR T 1

P1 ∧V 2=

nR T 2

P2

emi0

T 1( nR T 1 P

1 )

κ −1

=T 2( nR T 2 P

2 )

κ −1

→ T 1

κ

P1

κ −1=

T 2κ

P2

κ −1 → T

1

κ ∙ P

1

1−κ =T

2

κ ∙ P

2

1−κ

&ërunimisht themi se0

T κ ∙ P1−κ =const

Shprehja e unit paraqet ekua%ionin e tretë të &uasonit.

11


13/19

Puna e gazit të mbyllur

Në *o!tëse në n1ë 'i"indër 2nes ës(të m$8""r n1ë az idea" me sasi të "ëndës n *ë zë n1ë =ë""im

të 'aktar+ atë(erë në të mnd të z(=i""o(en disa 2ro'ese sikrse 1anë:

I& Pro'esi izo(orik VG'onstCII& Pro'esi izo$ari PG'onstC

III& Pro'esi izotermik TG'onstCIV& Pro'esi adia$atik G'onstC

Pna *ë kr8(et te se'i"i 2ro'es ""oaritet dke nisr na !orm"a 2ër 2nën mekanike :

A=∫ Fds=∫ pdV

I. Puna e gazit të mbyllur gjatë procesit izohorik

%i(et se 1atë 2ro'esit izo(orik =ë""imi m$etet konstant VG'onstC&Në *o!tëse nisemi na

!orm"a 2ër 2nën e azit të m$8""r s(i(et *artë se kr8(et kr!arë 2ne+ 2asi*ë deri=ati i

konstantes ës(të i $ara$artë me zero& Në këtë rast t(emi se zmad(o(et ener1ia e $rends(me e

sistemit&

Ed(e na diarami s(i(et se 2istoni i 'i"i ndod(et në 'i"indrin 2nes nk do ta ndr8s(o1 2ozitënnë të 'i"ën ndod(et&

pdV =¿ p∫dV =0 A=∫¿

II. Puna e gazit të mbyllur gjatë procesit izobarik

>1atë 2ro'esit izo$arik me nro(1en e azit në 'i"indrin 2nes+ tem2eratra e ti1 nritet në

mën8r të =az(des(me d(e azi $8me(et dke s(kaktar kës(t z(=endos1en e 2istonit 2ër ds+

12


14/19

2randa1 =ë""imi i azit do të zmad(o(et na ="era !i""estare V 0 në ="eren V& Të 2na e azit të

m$8""r 1atë 2ro'esit izo$arik 2ra ndr8s(on =ë""im krse s(t821a m$etet konstante&

)atematikis(t s(2re(et kës(t:

A= p∫V

0

V

dV = p(V −V 0)

III. Puna e gazit të mbyllur gjatë procesit izotermik >1atë 2ro'esit izotermik me nro(1en e azit në 'i"indrin 2nes+ ener1ia e $rends(me e

sistemit do të m$etet konstante+ ndërsa e tërë nBë(tësia e s1e""r do të s(ëndrro(et në 2në

mekanike&Te 2ro'esi izotermik da""o1më d8 raste : aC kemi të $ë1më me mat1en e =ë""imi d(e

$C kr kemi të $ë1më me mat1en e s(t821es&

%ke nisr na !orm"a 2ër 2në mekanike kemi:

A=∫V i

V f

pdV dhe ekuacioni i Klape!onit ku : P=nRT

V

de" se :

A=∫V i

V f

nRT dV

V =nRT ∫

V i

V f dV

V =nRT ln

V f V i

Skematikis(t dket kës(t:

13


15/19

%ke nisr na "i1i i #o1")ariotit 2ër d8 1end1e kemi:

Pi V i= P f V f →V f

V i=

Pi

P f

A=nRT ln Pi

P f

Form"a e !ndit s(ër$en 2ër ""oarit1en e 2nës së azit të m$""r kr tem2eratra ës(të

konstante d(e kemi të $ë1më me mat1en e s(t821es&Skematikis(t dket kës(t:

IV. Puna e gazit të mbyllur gjatë procesit adibatik

Te 2ro'eset adia$atike di(et azi kr8en 2në kndër !or'a=e të 1as(tme në sa1ë të z=o"imit të

ener1isë së m$rends(me d(e këtë 2në azi e kr8en deri sa ai të !to(et&Na 2arimi i 2arë i

14


16/19

termodinamikës 2ër 2ro'eset adia$atike di(et se ="en:

dA=−dU

A=−∫cV "dT =

−i2 nR∫T 0

T

dT =

−i2 nR(T −T 0)

)e*enëse ndr8s(imi adia$atik i 1end1es së azit idea" në 2raktikë rea"izo(et me z1erimin a2o

n1es(1en e s(2e1të të azit në 'i"indrin 2nes+ më "e(të ës(të të 2ër'i""et ndr8s(imi i =ë""imit se

sa ndr8s(imi i tem2eratrës& Për këtë ars8e+ do të 1e1më s(2re(1en t1etër 2ër 2nën e azit në të

'i"ën nk !iron tem2eratra& Dëtë e $ë1më dke nisr na eka'ioni i d8të i Psonit&

T 0

V 0

κ −1=T V

κ −1→T =T

0

(V 0

V

)

κ −1

S(2re(1en e !ndit e zë=endëso1më në !orm"ën 2ër 2në:

A=−i

2 nR (T −T 0 )=

−i

2 nRT

0[( V 0V )κ −1

−1]D1o !orm"ë s(ër$en 2ër ""oarit1en e 2nës së azit te 2ro'esi adia$atik kr matet =ë""imi&


15


17/19

Në *o!tëse s(kr(et eka'ioni i 2arë i Pasonit 2ër këto d8 1end1e adia$atike do të këmi:

P0

V 0

κ = P V κ →( V 0V )κ

= P

P0

Pre1 na rr1es( se:

A=−i2

nR T 0 [( P P

0)

κ −1κ −1]

D1o !orm"ë s(ër$en 2ër ""oarit1en e 2nës së azit te 2ro'esi adia$atik kr matet s(t821a&


16


18/19

#arimi i dytë i termodinamikës

Praktikis(t 2arimi i d8të i termodinamikës t(ekson ks(tet *ë 2"otësonë 2arimi i 2arë& Në "id(1e

me 2ërk!izimin e 2arimit të d8të të termodinamikës eziston disa 2ërk!izime& %isa 2re1 t8re

1anë:

• Si2as P"ankt: Ës(të e 2amnds(me 2er2etm mo$i"e e ""o1it të d8të&

Si2as disa s(ken'ëtarë=e 2er2etm mo$i"e e ""o1it të d8të do të is(te n1ë makinë idea"e e

'i"a =az(dimis(t do të 2nonte në ""oari të nBe(tësisë së tr2a=e rret(es&

• Si2as #o"'man: Nat8ra tenton të ka"o1 na 1end1a me $eses(mëi më të =oë" në

1end1en me $eses(mëri më të mad(e&• Si2as J"asis: NBe(tësia =etë=eti nk mnd të ka"o1 na tr2i me tem2eratrë më të

"ët në tr2in me tem2eratrë më të "artë&• Si2as De"=init: Nk ës(të i mnds(ëm krr!arë 2ro'esi i 'i"i do të ketë si rr1ed(o1ë =etëm

marr1en e ener1isë na n1ë rezer=ar i =etëm d(e të kr8e1 sasi eki=a"ente të 2nës&

Na 2ërk!izimet *ë d(anë më "artë mnd të t(emi se "i1i i d8të i termodinamikës ës(të n1ë

2arim i 2ër1it(s(ëm *ë =endos k!izime m$i dre1timin e trans!erimit të nro(1es d(e e!!i'ien'ies

arrits(mërinë e motorë=e të nBe(tësisë& %ke =e2rar kës(t+ a1o s(kon 2ërte1 k!izime=e të

=endosra na "i1i i 2arë i termodinamikës&

Li1i i d8të ës(të n1ë z$"im em2irik i 'i"i ës(të 2ranar si n1ë aksiomë e teorisë termodinamike&

Statistika Termodinamike+ k"asike ose kantike+ s(21eon ori1inën mikrosko2ike e "i1it&

#arimi i tretë i termodinamikës

17


19/19

Te 2arimi i tretë i termodinamikës $ë(et !1a"ë 2ër zeron a$so"te zero a$so"te JG-63&/; ℃

C& Dr sistemi asim2totikis(t i a!ro(et tem2eratrës zero a$so"te të 1it(a 2ro'eset 2ot(a1

m$aro1në d(e entro2ia e sistemit asim2totikis(t i a!ro(et ="erës minima"e&

Referencat:

/& S&H&Skenderi K R&)a"i*i: “Fizika 2ër stdentët e !ak"tete=e teknike”-& S&H&Skenderi : “Sistemi Ndërkom$ëtar i n1ësi=e ? SI”+ Pris(tinë /973&3& (tt2s:@@ëëë&o(io&ed@me'(ani'a"@t(ermo@Intro@J(a2t&/;@J(a2ter5'&(tm"5& #ond"ess& “Heat Pm2s and Re!rierators&” #ond"ess P(8si's& #ond"ess+ -/ ,"& -./0&

Retrie=ed -5 %e'& -./0 !rom0& (tt2s:@@ëëë&$ond"ess&'om@2(8si's@teBt$ooks@$ond"ess2(8si's

teBt$ook@t(ermod8nami's/5@t(ese'ond"aëo!t(ermod8nami's//7@(eat2m2sand

re!rierators5/57556@6. (tt2s:@@s*&ëiki2edia&or@ëiki@Termodinamika

1#
https://www.ohio.edu/mechanical/thermo/Intro/Chapt.1_6/Chapter4c.htmlhttps://www.boundless.com/physics/textbooks/boundless-physics-textbook/thermodynamics-14/the-second-law-of-thermodynamics-118/heat-pumps-and-refrigerators-414-8447/https://www.boundless.com/physics/textbooks/boundless-physics-textbook/thermodynamics-14/the-second-law-of-thermodynamics-118/heat-pumps-and-refrigerators-414-8447/https://www.boundless.com/physics/textbooks/boundless-physics-textbook/thermodynamics-14/the-second-law-of-thermodynamics-118/heat-pumps-and-refrigerators-414-8447/https://www.ohio.edu/mechanical/thermo/Intro/Chapt.1_6/Chapter4c.htmlhttps://www.boundless.com/physics/textbooks/boundless-physics-textbook/thermodynamics-14/the-second-law-of-thermodynamics-118/heat-pumps-and-refrigerators-414-8447/https://www.boundless.com/physics/textbooks/boundless-physics-textbook/thermodynamics-14/the-second-law-of-thermodynamics-118/heat-pumps-and-refrigerators-414-8447/https://www.boundless.com/physics/textbooks/boundless-physics-textbook/thermodynamics-14/the-second-law-of-thermodynamics-118/heat-pumps-and-refrigerators-414-8447/

parimi i parë i termodinamikës

Documents