pbl & inspire

17
1 Εφαρμογή σεναρίου PBL στο προσαρμοστικό εκπαιδευτικό σύστημα υπερμέσων INSPIRE Παπαδερός Ανδρέας, ΜΠΣ Διδακτικής Τεχνολογίας και Ψηφιακών Συστημάτων, Πανεπιστήμιο Πειραιά, Αθήνα, Ελλάδα. [email protected] Περίληψη: Στόχος του παρόντος εγράφου είναι η συνοπτική ανάλυση της θεωρίας της μάθησης βασισμένης στο πρόβλημα (PBL) και η διατύπωση μίας πρότασης εφαρμογής της θεωρίας αυτής στο προσαρμοστικό εκπαιδευτικό σύστημα υπερμέσων INSPIRE, μέσω κατάλληλου σεναρίου. Εισαγωγή Η γνώση, σε κάθε τομέα, επεκτείνεται σήμερα με έναν συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, οι εκπαιδευόμενοι να μην μπορούν να μάθουν όλο το υλικό που σχετίζεται με ένα γνωστικό αντικείμενο καθώς αυτό συνεχώς ανανεώνεται και εμπλουτίζεται. Ο στόχος μίας σύγχρονης εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι ο εκπαιδευόμενος να «μάθει πώς να μαθαίνει». Να γνωρίζει δηλαδή τις βασικές δομές ενός γνωστικού αντικειμένου και να μπορεί να αυτο-προσανατολίζεται και να αυτο- εκπαιδεύεται ώστε να εμβαθύνει σε αυτό αλλά και να ενσωματώνει στην γνώση του την νέα ποσότητα πληροφορίας που συνεχώς προστίθενται. Στην μάθηση βασισμένη στο πρόβλημα (problem-based learning - PBL) οι εκπαιδευόμενοι μαθαίνουν πώς να είναι αυτοκατευθυνόμενοι και ανεξάρτητοι ώστε να παρακινούνται εύκολα στην επίλυση ενός προβλήματος. Σε ένα PBL μάθημα οι μαθητές οργανώνονται σε μικρές συνήθως ομάδες και ο εκπαιδευτής τους θέτει το πρόβλημα. Αρχικά οι μαθητές αναλύουν και συζητούν το πρόβλημα αξιοποιώντας την προϋπάρχουσα γνώση και εμπειρία τους. Έπειτα αναλύουν το πρόβλημα και θέτουν

Upload: andreas-papaderos

Post on 29-Jun-2015

1.121 views

Category:

Education


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: Pbl & Inspire

 

Εφαρµογή σεναρίου PBL στο προσαρµοστικό εκπαιδευτικό σύστηµα υπερµέσων INSPIRE

Παπαδερός Ανδρέας,

ΜΠΣ Διδακτικής Τεχνολογίας και Ψηφιακών Συστηµάτων,

Πανεπιστήµιο Πειραιά,

Αθήνα, Ελλάδα.

[email protected]

Περίληψη: Στόχος του παρόντος εγράφου είναι η συνοπτική ανάλυση της θεωρίας της µάθησης βασισµένης στο πρόβληµα (PBL) και η διατύπωση µίας πρότασης εφαρµογής της θεωρίας αυτής στο προσαρµοστικό εκπαιδευτικό σύστηµα υπερµέσων

INSPIRE, µέσω κατάλληλου σεναρίου.

Εισαγωγή

Η γνώση, σε κάθε τοµέα, επεκτείνεται σήµερα µε έναν συνεχώς αυξανόµενο ρυθµό. Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα, οι εκπαιδευόµενοι να µην µπορούν να µάθουν όλο το υλικό που σχετίζεται µε ένα γνωστικό αντικείµενο καθώς αυτό συνεχώς ανανεώνεται και εµπλουτίζεται. Ο στόχος µίας σύγχρονης εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι ο εκπαιδευόµενος να «µάθει πώς να µαθαίνει». Να γνωρίζει δηλαδή τις βασικές δοµές ενός γνωστικού αντικειµένου και να µπορεί να αυτο-προσανατολίζεται και να αυτο-εκπαιδεύεται ώστε να εµβαθύνει σε αυτό αλλά και να ενσωµατώνει στην γνώση του την νέα ποσότητα πληροφορίας που συνεχώς προστίθενται.

Στην µάθηση βασισµένη στο πρόβληµα (problem-based learning - PBL) οι εκπαιδευόµενοι µαθαίνουν πώς να είναι αυτοκατευθυνόµενοι και ανεξάρτητοι ώστε να παρακινούνται εύκολα στην επίλυση ενός προβλήµατος. Σε ένα PBL µάθηµα οι µαθητές οργανώνονται σε µικρές συνήθως οµάδες και ο εκπαιδευτής τους θέτει το πρόβληµα. Αρχικά οι µαθητές αναλύουν και συζητούν το πρόβληµα αξιοποιώντας την προϋπάρχουσα γνώση και εµπειρία τους. Έπειτα αναλύουν το πρόβληµα και θέτουν

Page 2: Pbl & Inspire

 

κάποιες υποθετικές λύσεις. Αξιοποιούν την παραγόµενη πληροφορία για να ορίσουν την επιπρόσθετη πληροφορία που χρειάζεται για την επίλυση του προβλήµατος. Οι εκπαιδευόµενοι αυτόνοµα αναζητούν και συλλέγουν την απαραίτητη πληροφορία που επιβεβαιώνει ή απορρίπτει τις αρχικές τους υποθέσεις και επεξηγεί άλλες πτυχές τους προβλήµατος που δεν έχουν πιθανόν αναλυθεί από την αρχική προσέγγιση. Τα αποτελέσµατα τις έρευνας παρουσιάζονται στην οµάδα η οποία καλείται να ανασυντάξει την νέα προστιθέµενη πληροφορία.

Αυτό έχει σαν προσδοκώµενο αποτέλεσµα:

• Την ανάπτυξη νέων διαστάσεων του προβλήµατος • Την προσθήκη νέας πληροφορίας από τον εκπαιδευτή • Τον ανάπτυξη της µεθόδου που θα οδηγήσει στον διαχωρισµό των υποθέσεων από τις πραγµατικές λύσεις

Καθ όλη την διάρκεια αυτής της διαδικασίας ο εκπαιδευτής λειτουργεί περισσότερο σαν καθοδηγητής παρά σαν δάσκαλος. Δεν παρέχει απαντήσεις αλλά ενθαρρύνει την προσπάθεια, προωθώντας τις σωστά προσανατολισµένες ερωτήσεις και δίνοντας µία δοµή της επίλυσης του προβλήµατος.

Σαν καταληκτική δραστηριότητα οι εκπαιδευόµενοι µαζί µε τον εκπαιδευτή αξιολογούν την ποιότητα των απαντήσεων τους καθώς και την αποτελεσµατικότητα της µεθόδου που χρησιµοποίησαν.

Πλεονεκτήµατα τις µεθόδου PBL Η µάθηση βασισµένη στο πρόβληµα καλύπτει πολλές τακτικές που θεωρούνται σήµερα ευκταίες για την υψηλής ποιότητας µάθηση. Η PBL είναι µία µέθοδος:

• Κατευθυνόµενη από τον χρήστη

• Θέτει φυσικά κίνητρα

• Προωθεί την ενεργή και σε βάθος µάθηση

• Συχνά περιλαµβάνει συµµετοχή περισσότερων από έναν εκπαιδευτών

• Στηρίζεται στην προϋπάρχουσα γνώση

• Ενθαρρύνει την ανάκλαση της εκπαιδευτικής διαδικασίας

• Αναπτύσσει υψηλού επιπέδου δυνατότητες µάθησης

• Προάγει την ερευνητική διαδικασία

Page 3: Pbl & Inspire

 

• Υποστηρίζει την αυτοαξιολόγηση και την οµαδική αξιολόγηση των εκπαιδευοµένων

Υπάρχει εµπεριστατωµένη ερευνητική προσπάθεια που αποδεικνύει πως η παρουσίαση ενός απτού προβλήµατος σαν επίκεντρο της διαδικασίας για την απόκτηση της γνώσης βοηθά τους εκπαιδευόµενους να διατηρούν καλύτερα την αποκτούµενη γνώση στην µνήµη τους αλλά και να την κατανοούν βαθύτερα (Woods 1994). Οι εκπαιδευόµενοι αποκτούν την γνώση µέσα από την προσέγγιση της και αναπτύσσουν ικανότητες για την απόκτηση περαιτέρω γνώσης. Οι ικανότητες αυτές είναι γενικότερα χρήσιµες στην αντιµετώπιση και λύση προβληµάτων και στην καθηµερινότητα πέρα από την εκπαίδευση. Στην περίπτωση µίας οµάδας, ένα σωστά δοµηµένο PBL µάθηµα µπορεί να προάγει σε µεγάλο βαθµό την συν-εργατικότητα µεταξύ των µελών του. Τέλος οι µέθοδος PBL δίνει την δυνατότητα στον εκπαιδευτή να δηµιουργεί εκπαιδευόµενους µε τις προσδοκώµενες ιδιότητες. Ανεξάρτητοι, αυτοκινούµενοι, ικανοί διαχειριστές µεγάλου όγκου πληροφορίας, ισχυροί στην εκβάθυνση της γνώσης και ποιοτικά παραγωγικοί. Μαθητές που δεν ενδιαφέρονται για τις εξετάσεις αλλά για την πραγµατική γνώση.

Μειονεκτήµατα τις µεθόδου PBL Η µέθοδος PBL έχει και κάποια σηµαντικά αλλά αντιµετωπίσιµα µειονεκτήµατα.

Ένα βασικό µειονέκτηµα είναι η δυσκολία στο να εντρυφήσουν τόσο οι εκπαιδευόµενοι όσο και οι εκπαιδευτές στην λογική της µεθόδου καθώς πολλές στρατηγικές µάθησης δεν είναι κατάλληλες για ένα PBL περιβάλλον εκπαίδευσης. Για τους εκπαιδευτές η µετατροπή του τρόπου διδασκαλίας, από µία καλά δοµηµένη διάλεξη σε παρακίνηση – καθοδήγηση, αποδεικνύεται ιδιαίτερα δύσκολη. Υπάρχουν συχνές ενστάσεις από τους εκπαιδευόµενους για επαναφορά της επιφανειακής προσέγγισης ενός θέµατος έναντι τις αγιωτικής και πιο «δυσνόητης» προσέγγισης της µεθόδου PBL. (Aldred et al 19972).

Υπάρχει επίσης ένα κόστος χρόνου. Απαιτείτε µεγαλύτερη και ποιοτικότερη προετοιµασία τόσο για τους εκπαιδευόµενους όσο και για τους εκπαιδευτές και ακόµα και τότε µπορούν να προκύψουν αρκετά εκπαιδευτικά προβλήµατα. (Woods 1994)

Τέλος ένα ακόµα µειονέκτηµα είναι το χρηµατικό κόστος. Κάθε αλλαγή απαιτεί µία επένδυση, γι’αυτό η επανεκπαίδευση του προσωπικού και η επαναπροσαρµογή του εκπαιδευτικού υλικού, απαιτούν ένα κεφάλαιο το οποίο µπορεί σε ορισµένες περιπτώσεις να θεωρηθεί απαγορευτικό.

Page 4: Pbl & Inspire

 

Ένας διαχωρισµός Η µέθοδος µάθησης βασισµένη στο πρόβληµα συχνά συγχέεται µε την επίλυση προβληµάτων. Μία παραδοσιακή µέθοδος διδασκαλίας απαιτεί από τους µαθητές να αξιοποιήσουν τις πληροφορίες που τους δόθηκαν από τον δάσκαλο για την επίλυση ενός προβλήµατος, ώστε να αποδείξουν το επίπεδο των γνώσεων τους και την ικανότητα τους για εφαρµογή της θεωρίας στην πράξη. Αυτό αποτελεί µία αποδοτική πολλές φορές µέθοδο αλλά δεν ανήκει στην PBL. Στην µέθοδο µάθηση βασισµένη στο πρόβληµα, το πρόβληµα έρχεται πρώτο. Αποτελεί µία συζήτηση του προβλήµατος ώστε οι µαθητές να κατανοήσουν τί χρειάζεται να µάθουν για να το επιλύσουν.

Η µέθοδος PBL

Η µέθοδος PBL είναι διαφοροποιείται σηµαντικά από τις παραδοσιακές µεθόδους διδασκαλίας. Η πλήρης κατανόηση του τρόπου λειτουργίας της είναι πολύ σηµαντική, τόσο για τους εκπαιδευόµενους όσο και για τους εκπαιδευτές, ώστε να επιτευχθεί µία επιτυχής αξιοποίηση της. Η µεταφορά αυτή θίγει βασικές προκαταλήψεις σχετικά µε την µάθηση και την εκπαίδευση και µπορεί να προκαλέσει πιεστικά περιβάλλοντα εκπαίδευσης και άσχηµα συναισθήµατα για την µάθηση. Η προετοιµασία είναι ζωτικής σηµασίας για την επιτυχία της µεθόδου.

Η διαδικασία της µάθησης βασισµένης στο πρόβληµα

Η µέθοδος PBL, όπως προαναφέρθηκε, µπορεί να είναι δυσνόητη ή ακόµα και να προκαλεί εκνευρισµό στους εκπαιδευόµενους που δεν είναι µυηµένοι στην µέθοδο. Οι εκπαιδευόµενοι συχνά δηµιουργούν ένα µοντέλο για την εκπαιδευτική διαδικασία µέσα από την επί χρόνια επαφή τους µε την παραδοσιακές θεωρίες µάθησης όπου το πρόβληµα τίθεται µόνο προς επίδειξη ή πρακτική εφαρµογή. Στην PBL µέθοδο οι εκπαιδευόµενοι ξεκινούν µε ένα πρόβληµα , προσδιορίζουν τις γνώσεις τους γύρω από αυτό, συλλέγουν και µοιράζονται πληροφορίες και επανατροφοδοτούν το πρόβληµα. Αυτό αποτελεί ένα κύκλο που φαίνεται στο παρακάτω σχήµα.

Page 5: Pbl & Inspire

 

Τα βήµατα της µεθόδου PBL

Ο στόχοι της µάθησης βασισµένης στο πρόβληµα είναι πολύ διαφορετικοί από αυτούς των παραδοσιακών µεθόδων µάθησης. Ο στόχος δεν είναι πλέον η σωστή λύση ενός προβλήµατος ή η αποστήθιση του περιεχοµένου. Οι απαντήσεις βέβαια σε µία PBL µέθοδο έχουν σηµασία αλλά κεντρικός στόχος είναι η διαδικασία µάθησης. Οι µαθητές «µαθαίνουν πώς να µαθαίνουν», αυτό σηµαίνει ότι δεν επικεντρώνονται απλά στην γνώση αλλά επίσης στις ικανότητες και τις απαιτήσεις που χρειάζονται για την επίλυση πραγµατικών προβληµάτων. Με την οµαδική εργασία αναπτύσσονται η σωστή ακρόαση και παρατήρηση των διαφορετικών απόψεων. Οι εκπαιδευόµενοι καταλήγουν να αναζητούν µεθοδικά τα προαπαιτούµενα για την λύση του προβλήµατος.

Ο ρόλος του Εκπαιδευόµενου Στην µέθοδο PBL οι µαθητές παροτρύνονται να είναι ενεργοί παρά παθητικοί στην προσέγγιση της γνώσης και να συνεργάζονται από το να ανταγωνίζονται. Αποκτούν έλεγχο των γνώσεων τους και γίνονται περισσότερο ανεξέρτητοι στον τρόπο που διαχειρίζονται την γνώση και την πληροφορία.

Απαιτήσεις 

Στόχοι 

Ευκαιρίες 

Καθορισμός 

προβλήματος 

Συλλογή 

πληροφοριών 

Δημιουργία 

εναλλακτικών λύσεων 

Καταιγισμός ιδεών 

Διαφορετικές οπτικές 

Περιορισμοί  Γεγονότα 

Συμμετέχοντες 

Γνώσεις & υποθέσεις 

Αξιολόγηση Εναλλακτικών 

λύσεων 

Εμπόδια 

Πλεονεκτήματα 

Επιλογή καλύτερης λύσης 

Υλοποίηση 

λύσης 

Ανάπτυξη 

σχεδίου 

Ενημέρωση 

συμμετεχόντων 

Συμβιβασμοι Κατάλληλη  Εφικτή  Ευέλικτη 

Παρακολούθηση 

μεθόδου Αποτελέσματα  Αναθεώρηση 

Page 6: Pbl & Inspire

 

Ο ρόλος του Εκπαιδευτή Ο εκπαιδευτής σε ένα PBL µάθηµα έχει το ρόλο του καθοδηγητή. Ενθαρρύνει τους εκπαιδευόµενους να αναζητήσουν µόνοι τους την γνώση και να ορίσουν τις δικές τους εκπαιδευτικές ανάγκες. Συχνά αποφεύγει την παροχή πρόσθετων πληροφοριών ενώ προωθεί την δηµιουργία συζητήσεων µεταξύ των εκπαιδευοµένων. Αυτό γίνετε:

• Ξεκαθαρίζοντας το θέµα τις συζήτησης

• Θέτοντας θέµατα προς µελέτη και αναζήτηση

• Δηµιουργώντας παραλληλισµούς

• Προωθώντας τα βασικά θέµατα που ανακύπτουν

• Προκαλώντας αρνητική δυναµικότητα στην οµάδα, ώστε να εντείνει την προσπάθεια.

Η ανάπτυξη των προβληµάτων Το βασικό χαρακτηριστικό της µάθησης βασισµένης στο πρόβληµα είναι ότι το µάθηµα ξεκινάει µε ένα πρόβληµα το οποίο και καθορίζει την γνώση που πρέπει να αποκτηθεί. Τοποθετώντας ένα πρόβληµα στο κέντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας οι µαθητές ενθαρρύνονται να βρουν όλη την απαραίτητη πληροφορία που χρειάζονται για την λύση του προβλήµατος. Στις παραδοσιακές µεθόδους µάθησης το πρόβληµα τίθεται περισσότερο ως επίδειξη παρά σαν µέσο ανάπτυξης του γνωστικού επιπέδου των εκπαιδευοµένων. Το πλεονέκτηµα της µεθόδου PBL είναι πως οι µαθητές παρακινούνται από το πρόβληµα ώστε να εξερευνήσουν την προϋπάρχουσα γνώση τους και να αναπτύξουν τις δεξιότητες εκείνες που θα τους βοηθήσουν στην λύση του. Οι δεξιότητες αυτές µπορούν να µεταφερθούν και σε άλλα προβλήµατα είτε εκπαιδευτικού χαρακτήρα είτε όχι. Η ανάπτυξη ενός σωστά δοµηµένου προβλήµατος είναι πολύ σηµαντική ώστε να επιτευχθούν οι προσδοκώµενοι στόχοι.

Βήµατα ανάπτυξης ενός προβλήµατος Υπάρχουν τέσσερα βήµατα στην δηµιουργία και ανάπτυξη ενός προβλήµατος:

1. Καθορισµός στόχων

2. Διατύπωση προβλήµατος

3. Συνδυασµός προβληµάτων

4. Παροχή εκπαιδευτικού υλικού

Page 7: Pbl & Inspire

 

Καθορισµός εκπαιδευτικών στόχων

Στην µέθοδο PBL είναι πολύ σηµαντικό να τίθενται εξ’αρχής οι στόχοι του µαθήµατος. Αυτοί οι στόχοι θα οδηγήσουν στην διατύπωση του προβλήµατος, στην ανάπτυξη των µαθησιακών στόχων από τους εκπαιδευόµενους και στην αυτοαξιολόγηση τους. Για να οδηγηθεί ο εκπαιδευτής στον σωστό καθορισµό των στόχων είναι η ανάλυση των προσδοκώµενων αποτελεσµάτων µετά την λήξη του µαθήµατος πού αφορούν την συνολική αποκτούµενη γνώση, τις νέες δεξιότητες και την στάση των εκπαιδευµένων.

Διατύπωση του προβλήµατος

Κατά την διαδικασία διατύπωσης ενός προβλήµατος για την χρήση του σε ένα PBL µάθηµα ανακύπτουν τα εξής δύο ζητήµατα:

1. Η φύση του προβλήµατος

2. Η γραπτή διατύπωση του προβλήµατος

Η φύση του προβλήµατος έχει τα εξής κριτήρια: (Stepian, Gallagher and Workman 19935, Biggs 19996)

1. Οι µαθητές δεν πρέπει να βλέπουν όλη την παρεχόµενη πληροφορία. Η έλλειψη αυτή τους ενεργοποιεί και τους οδηγεί στην καλύτερη κατανόηση και ανάπτυξη µεθόδων λύσης για το πρόβληµα.

2. Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριµένη µεθοδολογία για την επίλυση των προβληµάτων

3. Το πρόβληµα µεταβάλλεται καθώς ανακύπτουν οι πληροφορίες 4. Οι µαθητές αποφασίζουν και προσφέρουν λύσεις σε πραγµατικά προβλήµατα που πολλές φορές δεν έχουν µία απάντηση

Η γραπτή διατύπωση του προβλήµατος πρέπει να τηρεί τις παρακάτω προδιαγραφές:

1. Χρήση στέρεων ρεαλιστικών παραδειγµάτων, όσο αυτό είναι δυνατό

2. Διατύπωση µερικών µόνο από τους εκπαιδευτικούς στόχους σε ένα πρόβληµα, ώστε οι εκπαιδευόµενοι να µπορούν να επικεντρωθούν σε αυτούς

3. Πρόβλεψη των µαθησιακών στόχων που θα αναγνωριστούν από τους εκπαιδευόµενους. Πρέπει να συµπίπτουν µε τους αρχικούς στόχους και να µπορεί να ελέχθη η εξέλιξη της λύσης του προβλήµατος ώστε να µην ξεφεύγει από αυτούς.

Page 8: Pbl & Inspire

 

Συνδυασµός προβληµάτων

Μετά την δηµιουργία ενός επιτυχηµένου προβλήµατος µπορούν να τεθούν και άλλα προβλήµατα που να καλύπτουν τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς στόχους.

Παροχή εκπαιδευτικού υλικού

Αφού τεθεί το πρόβληµα, πρέπει να δοθεί στους εκπαιδευόµενους το εκπαιδευτικό υλικό που θα τους βοηθήσει στην λύση τού. Αυτό µπορεί να είναι άρθρα, multimedia υλικό ή ακόµα και µία µορφή καθοδήγησης για την έρευνά τους. Ένα ισχυρό χαρακτηριστικό της PBL µεθόδου είναι η ευρύτητα των πηγών που έχουν στην διάθεση τους οι εκπαιδευόµενοι.

Αξιολόγηση

Η αξιολόγηση µπορεί να παρουσιάσει αποτελέσµατα για την αποδοτικότητα του µαθήµατος αλλά και του εκπαιδευτή. Η αξιολόγηση πρέπει να είναι συνοπτική και µε σύντοµες απαντήσεις καθώς µία σύνθετη µορφή αξιολόγησης αποθαρρύνει τους εκπαιδευόµενους και τους αποπροσανατολίζει από τους αρχικούς εκπαιδευτικούς στόχους.

Υπάρχουν δύο τύποι αξιολόγησης:

1. Τελική αξιολόγηση – δίνει αποτελέσµατα για την αποδοτικότητα της µεθόδου

2. Απευθείας αξιολόγηση – εξετάζει την λειτουργία της µεθόδου κατά την εφαρµογή της

Βήµατα Αξιολόγησης Η αξιολόγηση ενός µαθήµατος αποτελείται από τα παρακάτω βήµατα:

1. Επιλογή τύπου αξιολόγησης

2. Επιλογή καταλληλότερης µεθόδου αξιολόγησης

3. Ανάλυση αποτελεσµάτων

4. Ανατροφοδότηση και πρόταση για βελτίωση

Page 9: Pbl & Inspire

 

Η επιλογή του τύπου αξιολόγησης για την:

• Απευθείας αξιολόγηση σχετίζεται µε την πληρότητα του χρόνου ή της παρεχόµενης πληροφορίας, τον τρόπο προετοιµασίας των εκπαιδευοµένων, την ποιότητα του εκπαιδευτικού υλικού κ.α.

• Τελική αξιολόγηση προκύπτει από τους αρχικούς εκπαιδευτικούς στόχους. Άρα απαντά σε ερωτήµατα που σχετίζονται µε την κατανόηση των στόχων από τους εκπαιδευόµενους, την ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης, την σύγκριση µε άλλες οµάδες κ.α.

Για την επιλογή της καταλληλότερης µεθόδου αξιολόγησης υπάρχουν πολλές επιλογές η κάθε µία από τις οποίες αξιολογεί διαφορετικές θεµατικές ενότητες. Στον πίνακα παρουσιάζονται µερικές από αυτές.

Μέθοδος Αξιολογεί

Ερωτηµατολόγια Γνώµη εκπαιδευόµενου

Συνεντεύξεις Τρόπο µάθησης

Σηµειώσεις µαθητών Ικανότητα µάθησης, skills

Συζήτηση Τρόπο µάθησης

Σχόλια Τρόπο µάθησης

Παρατήρηση συµπεριφοράς Διαδικασία µάθησης, συµπεριφορά εκπαιδευτή

Ανατροφοδότηση εκπαίδευση γενικά

Αποτελέσµα εργασίας Επίπεδο αποκτούµενης γνώσης

Μεθόδοι & Τεχνικές αξιολόγησης (Newble & Cannon 1995)

Η ανάλυση των αποτελεσµάτων µπορεί να προσφέρει πληροφορίες πέρα από το τυπικό µέρος της αξιολόγησης. π.χ τρόπος λειτουργίας στο µάθηµα ανάλογα µε το φύλο, την καταγωγή κ.α.

Η ανατροφοδότηση των µαθητών µε τα αποτελέσµατα της αξιολόγησης και η ενσωµάτωση των προτάσεων που προκύπτουν από αυτή στο µάθηµα δείχνει στους µαθητές ότι η αξιολόγηση είναι κάτι που έχει σηµασία, βελτιώνει το µάθηµα και προσδίδει αξιοπιστία και κύρος.

Page 10: Pbl & Inspire

10 

 

Προσαρµοστικό Εκπαιδευτικό Σύστηµα Υπερµέσων -INSPIRE  

Το INSPIRE είναι ένα προσαρµοστικό εκπαιδευτικό σύστηµα υπερµέσων για εκπαίδευση από απόσταση, το οποίο λειτουργεί υποστηρικτικά στην µελέτη του εκάστοτε γνωστικού αντικειµένου. Με βάση το µαθησιακό στόχο, το σύστηµα δηµιουργεί µαθήµατα προσαρµοσµένα στο επίπεδο γνώσεών του εκπαιδευόµενου και στο µαθησιακό του στυλ, τα οποία σταδιακά οδηγούν στην ολοκλήρωσή του. Η προσαρµοστικότητα του συστήµατος βασίζεται στο µοντέλο µαθητή το οποίο δηµιουργείται από το σύστηµα και καταχωρείται σε αυτό. Το µοντέλο καταγράφει το επίπεδο γνώσεων στις διαφορετικές έννοιες του στόχου που µελετούνται καθώς και το στυλ µάθησης του εκπαιδευόµενου, και είναι ανοικτό σε κάθε αλλαγή. Οργάνωση Περιεχοµένων & Εκπαιδευτικού Υλικού Μαθηµάτων

Το σύστηµα περιλαµβάνει το µαθησιακό στόχο (Συµβολισµός ) «Μάθετε για τις βασικές λειτουργίες της κρυφής µνήµης». Ο στόχος αυτός παρουσιάζεται µέσα από ένα σύνολο σηµαντικών εννοιών τις οποίες ο εκπαιδευόµενος καλείτε να µελετήσει και να αξιολογηθεί µε επιτυχία σε αυτές. Το γνωστικό επίπεδο στις διαφορετικές έννοιες εκτιµάται µέσα από τα τεστ που καταθέτονται στο σύστηµα. Συνολικά, ο στόχος συνδέεται µε τις παρακάτω κατηγορίες εννοιών: Το εκπαιδευτικό υλικό που παρέχεται σε κάθε µάθηµα περιλαµβάνει εκπαιδευτικό υλικό που: παρουσιάζει πλήρως τις σηµαντικές έννοιες, συνοπτικά τις προαπαιτούµενες έννοιες και που ορίζει τις σχετικές έννοιες (γλωσσάρι όρων). Το εκπαιδευτικό υλικό των σηµαντικών εννοιών του στόχου δοµείται σε τρία επίπεδα []: Η γνώση του εκπαιδευόµενου στα δύο πρώτα επίπεδα αξιολογείται αυτόµατα από το σύστηµα µέσα από τα τεστ αξιολόγησης, τα οποία συνοδεύουν το πρώτο και δεύτερο επίπεδο (Συµβολισµός: και αντίστοιχα). Επιπρόσθετα, η πρώτη σελίδα της κάθε έννοιας περιλαµβάνει: συνοπτική περιγραφή των περιεχοµένων (Σκοπός), προσδοκώµενα αποτελέσµατα, προαπαιτούµενες έννοιες, σχετικές έννοιες. Ακόµα το υλικό της κάθε σηµαντικής έννοιας συµπληρώνεται µε µία Ανακεφαλαίωση (Συµβολισµός: ). Το εκπαιδευτικό υλικό των σηµαντικών εννοιών του στόχου περιλαµβάνει πολλαπλές προοπτικές και αναπαραστάσεις της έννοιας, όπως:

Page 11: Pbl & Inspire

11 

 

Προσαρµοστικότητα Συστήµατος

Η απόκριση του συστήµατος διαµορφώνεται µε βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά σας, όπως αυτά καταγράφονται στο µοντέλο µαθητή: το γνωστικό σας επίπεδο και το στυλ µάθησης σας.

Ως προς το γνωστικό επίπεδο Οι σηµαντικές έννοιες του µαθησιακού στόχου παρουσιάζονται τµηµατικά (σε επίπεδα) ακολουθώντας την πρόοδό σας σε αυτές. Ολοκληρώνοντας επιτυχώς τις έννοιες ενός επιπέδου, το σύστηµα εµφανίζει τις έννοιες του επόµενου επιπέδου. Ανάλογα µε το επίπεδο γνώσεών σε κάθε έννοια του µαθησιακού στόχου, το σύστηµα µε γραφικό τρόπο διακρίνει το εκπαιδευτικό υλικό το οποίο ο εκπαιδευόµενος είναι έτοιµος να µελετήσει. Το συγκεκριµένο εκπαιδευτικό υλικό των σηµαντικών αλλά και των προαπαιτούµενων εννοιών συνοδεύεται από έγχρωµα εικονίδια στον πίνακα περιεχοµένων, ενώ το υπόλοιπο µε τα αντίστοιχα ασπρόµαυρα εικονίδια. Παράλληλα, το γνωστικό σας επίπεδο στις σηµαντικές έννοιες του στόχου συµβολίζεται µε µεζούρες, οι οποίες αναπαριστούν την εξέλιξη του επιπέδου γνώσεών σας στις διαφορετικές έννοιες του στόχου, µε την ακόλουθη αντιστοιχία: Ως προς το στυλ µάθησης Σε κάθε επίπεδο επίδοσης το προσωπικό σας στυλ µάθησης επηρεάζει την παρουσίαση του εκπαιδευτικού υλικού της έννοιας. Συγκεκριµένα, υιοθετείται το µοντέλο στυλ µάθησης που προτάθηκε από τους Honey και Mumford [], σύµφωνα µε το οποίο υπάρχουν τέσσερα διαφορετικά στυλ µάθησης, ο Ακτιβιστής (Activist), ο Ανακλαστικός (Reflector), ο Θεωρητικός (Theorist) και ο Πραγµατιστής (Pragmatist). Με βάση το συγκεκριµένο σχεδιασµό, οι πολλαπλές προοπτικές και αναπαραστάσεις που αναπτύχθηκαν για κάθε έννοια συνδυάζονται µε διαφορετικούς τρόπους, ώστε η τελική παρουσίαση του εκπαιδευτικού υλικού να εναρµονίζεται µε τις µαθησιακές προτιµήσεις των διαφορετικών στυλ µάθησης. Δυνατότητες παρέµβασής σας στην προσαρµοστικότητα τους συστήµατος Το σύστηµα σας παρέχει τη δυνατότητα να απενεργοποιήσετε την αυτοµατοποιηµένη διαδικασία δηµιουργίας µαθηµάτων και να επιλέξετε τις σηµαντικές έννοιες του στόχου

που επιθυµείτε να µελετήσετε (Εικονίδιο εργαλειοθήκης ) Ο εκπαιδευόµενος έχει ακόµα τη δυνατότητα να παρέµβει και στην αυτοµατοποιηµένη διαδικασία δηµιουργίας µαθηµάτων κατευθύνοντας τις εκπαιδευτικές αποφάσεις που παίρνει το σύστηµα, τροποποιώντας κατάλληλα το µοντέλο του ( Εικονίδιο

εργαλειοθήκης ):

Page 12: Pbl & Inspire

12 

 

Εργαλειοθήκη

Μετάβαση στο Γλωσσάρι όρων

Δυνατότητα διατήρησης προσωπικών σηµειώσεων σε κάθε σελίδα εκπαιδευτικού υλικού

Δυνατότητα διατήρησης λίστας αγαπηµένων σελίδων εκπαιδευτικού υλικού

Δυνατότητα αποστολής ηλεκτρονικού ταχυδροµείου

Παροχή βοήθειας µε αναφορές στην προσαρµοστικότητα του συστήµατος και στο σχεδιασµό του Interface

Δυνατότητα ελέγχου αλλά και ενηµέρωσης του µοντέλου που διατηρεί το σύστηµα για εσάς. Το µοντέλο σας διατηρεί το γνωστικό σας επίπεδο στις έννοιες του στόχου, τις επιδόσεις σας στα διαφορετικά τεστ αξιολόγησης και το στυλ µάθησής σας

Δυνατότητα απενεργοποίησης / επανενεργοποίησης της αυτόµατης διαδικασίας δηµιουργίας µαθήµατος. Στην πρώτη περίπτωση δίνεται η δυνατότητα επιλογής των σηµαντικών εννοιών του µαθήµατος

Προσαρµογή ενός PBL σεναρίου στο προσαρµοστικό σύστηµα υπερµέσων INSPIRE.

Σενάριο: Γνωρίζοντας τις Σποράδες

Στόχοι

Μέσα από τη δραστηριότητα αυτή επιδιώκεται οι µαθητές να γίνουν ικανοί:

• Να γνωρίζουν την θέση στο χάρτη, τον αριθµό, και τα ονόµατα των νησιωτικών συµπλεγµάτων της Ελλάδας

• Να γνωρίζουν τα νησιά που αυτά περιέχουν • Να γνωρίζουν σηµαντικά στοιχεία γι’ αυτά τα νησιά • Να ανακαλύπτουν την µάθηση µέσα από την συνεργασία και την προσωπική αναζήτηση πληροφοριών

Page 13: Pbl & Inspire

13 

 

• Να αναγνωρίζουν τα λάθη τους και να µαθαίνουν από αυτά

Τίτλος & Διατύπωση Προβλήµατος

Ένα καλοκαιρινό ταξίδι

Φέτος περιµένουµε ένα πολύ ζεστό καλοκαίρι! Τί καλύτερο λοιπόν από ξεκούραστες και δροσερές καλοκαιρινές διακοπές σε ένα από τα καταπληκτικά νησιά των Σποράδων. Ο Bob και η παρέα του όµως δεν γνωρίζουν πώς να πάνε εκεί και τί θα ήταν καλύτερο να επισκεφτούν για να περάσουν ευχάριστα το χρόνο τους. Μπορείτε να τους βοηθήσετε;

Πού βρίσκονται οι Σποράδες; Ποιες στάσεις κάνει το καραβάκι τις γραµµής; Άραγε αυτά τα νησάκια έχουν σηµαντικά µέρη για να επισκεφτούµε και να γνωρίσουµε; Παραλίες; Μνηµεία;

Δοµή και πηγές στο INSPIRE

Α. Βρες τις Σποράδες στον Χάρτη της Ελλάδας

Σκοπός: Ακολούθησε τις δραστηριότητες που προτείνονται για να βοηθηθείς στην λύση του προβλήµατος!

Προσδοκώµενα αποτελέσµατα : Όταν θα έχετε ολοκληρώσει την µελέτη της έννοιας, θα είστε σε θέση να:

γνωρίζετε που βρίσκονται οι Σποράδες στον Ελληνικό Χάρτη

γνωρίζετε τον αριθµό των νησιών του συµπλέγµατος

γνωρίζετε τα ονόµατα τους

γνωρίζετε την µεταξύ τους θέση

Παρακολούθησε µε προσοχή το video και συζήτησε µε τους συµµαθητές σου στο chat για να ανακαλύψεις πια νησιωτικά συµπλέγµατα υπάρχουν και που βρίσκονται στον χάρτη! Κράτησε τις σηµειώσεις σου στο σηµειωµατάριο.

http://youtube.com/watch?v=T5BO5ydrakk

Αφού ανταλλάξετε απόψεις µε τους συµµαθητές σου, πρέπει τώρα να αναγνωρίσεις που περίπου βρίσκεται το κάθε νησιωτικό σύµπλεγµα. Κατέβασε και συµπλήρωσε το χάρτη της Ελλάδος.

Page 14: Pbl & Inspire

14 

 

Β. Ταξιδάκι στην Αλόνησο

Ας δούµε 1 video σχετικά µε αυτό το νησί. Στο chat µπορείς να ανταλλάξεις απόψεις µε του συµµαθητές σου για αυτά που είδατε! Σηµείωσε στο σηµειωµατάριο µία περίληψη αυτών που έµαθες.

http://youtube.com/watch?v=2PadvOQZzsk

Πρέπει να βρούµε την πρωτεύουσα του νησιού ώστε να βοηθήσουµε τον καπετάνιο µας να αράξει το καραβάκι µας. Συζήτησε το µε τους συµµαθητές σου στο chat. Σηµείωσε στο σηµειωµατάριο το αποτέλεσµα.

Page 15: Pbl & Inspire

15 

 

Αυτό το κείµενο µιλάει για την ιστορική πορεία του νησιού. Θα ήθελα να µου γράψεις την δική σου ιστορία για την Αλόνησσο (100 λέξεις), στο σηµειωµατάριο.

"Η Αλόννησος είναι γνωστή για την απαράµιλλη φυσική της οµορφιά και αποτελεί ιδανικό προορισµό για περιπατητές. Έχει πευκόφυτες περιοχές στο νότιο µέρος της µε περιπατητικά µονοπάτια και πανέµορφα τοπία, αλλά και παραλίες µε κρυστάλλινα νερά. Λόγω της θέσης της, η Αλόννησος υπήρξε πέρασµα των θαλάσσιων δρόµων του Αιγαίου. Στην διάρκεια της ιστορίας της παρουσιάζεται µε διάφορα ονόµατα όπως Ίκος, Ευώνυµος, Λιοδρόµια και Χιλιοδρόµια. Δεν ταυτίζεται µε την αρχαία Αλόννησο η οποία µάλλον ήταν το γειτονικό νησί Κυρά Παναγιά. Υπήρξε εµπορικός σταθµός κατά την Μινωική περίοδο και άκµασε χάρη στην ανάπτυξη της αµπελουργίας και το κρασί της για το οποίο φηµίζεται και σήµερα."

 

Page 16: Pbl & Inspire

16 

 

Βιβλιογραφία  

Web resources

http://www.samford.edu/ctls/problem_based_learning.html

http://www.pbli.org/core.htm

http://www.uchsc.edu/CIS/PBLChkList.html

http://interact.bton.ac.uk/pbl/index.php

http://www.mcli.dist.maricopa.edu/pbl/info.html

http://edweb.sdsu.edu/clrit/PBL_WebQuest.html

Papers & Books

Woods, Donald R. Problem-based learning: helping your students gain the most from PBL: instructor's guide to Problem-based learning: how to gain the most from PBL. 2nd ed. Waterdown, Ont.: D.R. Woods, 1998, c1995.

BSL Main Collection 378.179 W894p Suppl.

Woods, Donald R. Problem-based learning: how to gain the most from PBL. Waterdown, Ont.: D.R. Woods, 1994.

BSL Main Collection 378.179 W894p

Woods, Donald R. Problem-based learning: resources to gain the most from PBL. 2nd ed. Waterdown, Ont.: D.R. Woods, c1997.

BSL Main Collection 378.179 W894pr

Boud, David and Grahame Felletti (eds) The challenge of problem based learning. London: Kogan Page, c1991.

BSL Main Collection 378.179 B756c

Boud, David and Grahame Felletti (eds) The challenge of problem based learning. 2nd ed. London: Kogan Page, 1997.

BSL Main Collection 378.179 B756c.2

Roseworthy Books 378.013 1

Woods, D. (1994). Problem-based learning: how to gain the most from PBL. D.R. Woods; Waterdown, Ont.

Aldred, S. et al. (1997). The direct and indirect costs of implementing problem-based learning into traditional professional courses within universities. Department of Employment, Education, Training and Youth Affairs; Canberra.

Page 17: Pbl & Inspire

17 

 

Barrows, H. (1985). How to design a problem-based curriculum for the preclinical years. Springer Pub. Co.; New York.

Ross, B., Abel, D., Margetson, D. and Sauer, C. (1985). Designing academic programmes with a problem orientation in Boud, D. (ed.). Problem-based Learning in education for the professions. HERDSA; Sydney.

Stepien, W.J., Gallagher, S.A., & Workman, D. (1993). Problem-based learning for traditional and interdisciplinary classrooms. Journal for the Education of the Gifted, (4), pp. 338-345. on http://www.cotf.edu/ete/teacher/tprob/teacherout.html

Biggs, J. (1999). Teaching for Quality learning at university: What the student does. SRHE Open University Press; Buckingham

Henry, R., Hughes, J., and Feletti, G. (1985). A problem-based approach to monitoring evaluation in Boud, D. (ed.). Problem-based Learning in education for the professions. HERDSA; Sydney.

adapted from Newble, D., and Cannon, R. (1995). A handbook for teachers in universities and colleges: A guide to improving teaching methods (3rd ed.) Kogan and Page; London.