PEC Geotermia PEC Geotermia Podhalańska S.A.Podhalańska S.A.

Zakopane maj 2010

1. Energia geotermalna1. Energia geotermalna na Podhalu na Podhalu

2. Historia i dzień dzisiejszy2. Historia i dzień dzisiejszy Połowa XIX wieku cieplice w Jaszczurówce, odkryte Połowa XIX wieku cieplice w Jaszczurówce, odkryte

przez Ludwika Zejsznera źródło o temperaturze przez Ludwika Zejsznera źródło o temperaturze 20,4ºC (obecnie już nieczynne) 20,4ºC (obecnie już nieczynne)

W roku 1993 uruchomiono w Bańskiej Niżnej W roku 1993 uruchomiono w Bańskiej Niżnej pierwszy w Polsce Doświadczalny Zakład pierwszy w Polsce Doświadczalny Zakład Geotermalny PAN, podłączono kilka pierwszych Geotermalny PAN, podłączono kilka pierwszych budynków. System oparto na otworach Bańska IG-1 budynków. System oparto na otworach Bańska IG-1 i Biały Dunajec PAN-1i Biały Dunajec PAN-1

W roku 1993 (grudzień) powstał projekt komercyjny W roku 1993 (grudzień) powstał projekt komercyjny – Geotermia Podhalańska S.A. – Geotermia Podhalańska S.A.

Od roku 1993 do dzisiaj rozbudowa sieci Od roku 1993 do dzisiaj rozbudowa sieci ciepłowniczych i podłączanie nowych odbiorcówciepłowniczych i podłączanie nowych odbiorców

Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Geotermia Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Geotermia Podhalańska S.A.Podhalańska S.A. jest największym w Polsce producentem jest największym w Polsce producentem ciepła wykorzystującym ekologiczną energię wód ciepła wykorzystującym ekologiczną energię wód termalnych. termalnych.

Obecnie sieć ciepłownicza PEC Geotermia Podhalańska S.A. Obecnie sieć ciepłownicza PEC Geotermia Podhalańska S.A. obejmuje swym zasięgiem 4 gminy: obejmuje swym zasięgiem 4 gminy:

1.1.Szaflary, Szaflary, 2.2.Biały Dunajec, Biały Dunajec, 3.3.Poronin, Poronin, 4.4.Zakopane. Zakopane.

3. Aspekty techniczne3. Aspekty techniczne

System ciepłowniczy PEC Geotermia System ciepłowniczy PEC Geotermia Podhalańska S.A. jest podzielony na trzy Podhalańska S.A. jest podzielony na trzy obiegi:obiegi:1.1. układ geotermalnyukład geotermalny2.2. sieć ciepłowniczasieć ciepłownicza 3.3. instalacje wewnętrzne u odbiorcówinstalacje wewnętrzne u odbiorców..

System

3.1. Układ geotermalny3.1. Układ geotermalny

► dwa dublety odwiertów: dwa dublety odwiertów: 1.1. Bańska PGP-1, Biały Bańska PGP-1, Biały Dunajec Dunajec PGP-2 PGP-2 2.2. Bańska IG-1, Biały Bańska IG-1, Biały Dunajec Dunajec PAN-1PAN-1

► Ciepłownia Geotermalna Ciepłownia Geotermalna ► pompownia geotermalnapompownia geotermalna

► chłodnia wentylatorowa chłodnia wentylatorowa

Przekrój hydrogeologiczny Tatry – pieniński pas skałkowy

Schemat części geotermalnej systemu

ciepłowniczego

ODWIERT PRODUKCYJNY Bańska PGP – 1

Ciśnienie statyczne 29 bar Położenie 672 m.n.p.m.

Wydajność 550 m3/h Temperatura 860C

ODWIERT PRODUKCYJNY Bańska IG– 1.

Ciśnienie statyczne 27 bar. Położenie 672 m.n.p.m.

Wydajność 120m3/h. Temperatura 820C

Ciepłownia Geotermalna Bańska kiedyś.

Ciepłownia Geotermalna i Termy Podhalańskie obecnie

Ciepłownia Geotermalna Bańska – Biały Dunajec.

Układ wody sieciowej oraz płytowe wymienniki ciepła o mocy 40 MW.Ciepłownia Geotermalna Bańska

Przyłącze do Term Podhalańskich i chłodni wentylatorowych

Chłodnie wentylatorowe

Pompownia Geotermalna Biały DunajecPompownia Geotermalna Biały Dunajec

Schemat pompowni geotermalnej (SCADA)Schemat pompowni geotermalnej (SCADA)

Filtry wody geotermalnej (pompownia geotermalna).Pompownia Geotermalna - Biały Dunajec.

ODWIERT CHŁONNYBiały Dunajec PGP – 2.

Ciśnienie statyczne 23 bary. Chłonność 400m3/h

ODWIERT CHŁONNYBiały Dunajec PAN-1.

Ciśnienie statyczne 23 bary. Chłonność 200m3/h

3.2. Sieć ciepłownicza3.2. Sieć ciepłownicza

► pompownia wody sieciowej w Ciepłowni pompownia wody sieciowej w Ciepłowni Geotermalnej, Geotermalnej,

► magistrala ciepłowniczamagistrala ciepłownicza► przepompownie: Pozawodzie 703 m n.p.m., przepompownie: Pozawodzie 703 m n.p.m.,

Poronin 732 m n.p.m., Ustup 762 m n.p.m. z Poronin 732 m n.p.m., Ustup 762 m n.p.m. z układami redukcji ciśnień, pompownia wody układami redukcji ciśnień, pompownia wody sieciowej z układem redukcji ciśnień w Kotłowni sieciowej z układem redukcji ciśnień w Kotłowni Centralnej, Centralnej,

► Kotłownia CentralnaKotłownia Centralna► sieci dystrybucyjne oraz przyłącza ciepłowniczesieci dystrybucyjne oraz przyłącza ciepłownicze

Przepompownia wody sieciowej Poronin

Kotłownia szczytowa – Zakopane.

Kotłownia Centralna – Zakopane. Kotłownia szczytowa – Zakopane.

Kotły Wodne Gazowe Średniego Ciśnienia (6 bar), 10MW + 1MW.

LOOS typ UT – 12600.

Palnik: Weishaupt - WKG 70/2.

Kocioł Wodny Gazowo - Olejowy Średniego Ciśnienia (6 bar), 15WM.

DONLEE Technologies Inc., USA 4100SPW1500.

Palnik: HAMWORTHY COMBUSTION ERD 50/18.2

3.3. Instalacje wewnętrzne odbiorców3.3. Instalacje wewnętrzne odbiorców

Węzeł cieplny PKL firmy Danfoss

PEC Geotermia Podhalańska S.A.

Budynek Administracyjno – Edukacyjny.

Kompaktowy Węzeł Cieplny (co, cwu).Węzeł cieplny w DOMU TURYSTY

PEC Geotermia Podhalańska S.A.

Budynek Administracyjno – Edukacyjny.

Kompaktowy Węzeł Cieplny (co, cwu).

4. Aspekty ekologiczne4. Aspekty ekologiczne

Cel ekologicznyCel ekologiczny

Redukcja emisji zanieczyszczeń do atmosfery poprzez Redukcja emisji zanieczyszczeń do atmosfery poprzez podłączanie jak największej liczby odbiorców i dostarczanie podłączanie jak największej liczby odbiorców i dostarczanie im czystego ekologicznie ciepła w sposób komfortowy, im czystego ekologicznie ciepła w sposób komfortowy, niezawodny i bezpieczny.niezawodny i bezpieczny.

Osiągnięty efekt ekologicznyOsiągnięty efekt ekologiczny

► zredukowano emisję COzredukowano emisję CO22 do atmosfery odo atmosfery o 198,8 tys. ton 198,8 tys. ton (dane na 31.12.2009)(dane na 31.12.2009)

► Zredukowano stężenie SOZredukowano stężenie SO22

► Zredukowano stężenie pyłu zawieszonegoZredukowano stężenie pyłu zawieszonego

Efekt ekologiczny – redukcja emisji COEfekt ekologiczny – redukcja emisji CO22

(w tys. ton)(w tys. ton)

4,9 5,2

12,7

18,922,1 23,5 24,6 25,2

29,330,9

32,45

0

5

10

15

20

25

30

35

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Efekt ekologiczny – redukcja stężenia SOEfekt ekologiczny – redukcja stężenia SO22

Efekt Efekt ekologicznyekologiczny – redukcja emisji PM10 – redukcja emisji PM10

46,2

55,4

74,0

68,0

28,1 27,5 27,8

49,6

43,0

38,9

46,042,8

65,0

45,0

56,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

1994 1995 1996 1997 1998 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

54,3 µ g/m³ - średnioroczne stężenie emisji w latach 1994-1998

uruchomienie gazowej Kotłowni Centralnej w Zakopanem

5. Aspekty ekonomiczne5. Aspekty ekonomiczne

Sprzedaż ciepła (GJ) w latach Sprzedaż ciepła (GJ) w latach 2002 - 20092002 - 2009

187 198

244 417260 982

277 629301 623 295 947

324 254351 617

0

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

400 000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Porównianie kosztów ogrzewania w latach 1998-2008 z różnych źródeł ciepła dla domów jednodzinnych

0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

70,00

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

zł n

etto

/GJ

geoterm ia - odbiorcy indywidualni w Zakopanemgaz ziem ny - odbiorcy indywidualniolej opałowy - odbiorcy indywidualniwęgiel - odbiorcy indywidualni

Porównianie kosztów ogrzewania w latach 1998-2008 z różnych źródeł ciepła dla budynków wielkoskalowych

0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

70,00

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

zł n

etto

/GJ

geoterm ia - odbiorcy wielkoskalowi w Zakopanem

gaz ziem ny - odbiorcy wielkoskalowi

olej opałowy - odbiorcy wielkoskalowi

Ilość odbiorców ciepłaIlość odbiorców ciepław latach 1998-2009w latach 1998-2009

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Nasi OdbiorcyNasi Odbiorcy

Rozkład procentowy odbiorców ciepła ze Rozkład procentowy odbiorców ciepła ze względu na przeznaczenie obiektuwzględu na przeznaczenie obiektu

budynki jednorodzinne

57%budynki

w ielorodzinne17%

inne budynki usługow e i użyt.publ.

16%szkoły /

przedszkola3%

hotele / domy w czasow e

7%

Zalety Zalety geotermalnego systemu ciepłowniczegogeotermalnego systemu ciepłowniczego

► wygoda w obsłudzewygoda w obsłudze – wymiennik ciepła jest – wymiennik ciepła jest urządzeniem praktycznie bezobsługowym - dzięki urządzeniem praktycznie bezobsługowym - dzięki zastosowaniu sterowania pogodowego pobór ciepła zastosowaniu sterowania pogodowego pobór ciepła dostosowany jest do zmian temperatur zewnętrznychdostosowany jest do zmian temperatur zewnętrznych

► brak specjalnych wymagańbrak specjalnych wymagań – przewagą nad – przewagą nad indywidualnymi systemami grzewczymi jest brak indywidualnymi systemami grzewczymi jest brak dodatkowych wymagań takich jak wentylacja czy komin – dodatkowych wymagań takich jak wentylacja czy komin – jedynym warunkiem jest posiadanie wewnętrznej instalacji jedynym warunkiem jest posiadanie wewnętrznej instalacji CO (i CWU); wymiennik ciepła zajmuje niewiele miejsca i CO (i CWU); wymiennik ciepła zajmuje niewiele miejsca i nie emituje hałasunie emituje hałasu

► brak dodatkowych kosztów konserwacji brak dodatkowych kosztów konserwacji – wymiennik – wymiennik ciepła nie wymaga specjalistycznego serwisu, ciepła nie wymaga specjalistycznego serwisu, systematycznej wymiany części itp.systematycznej wymiany części itp.

► bezpieczeństwobezpieczeństwo – dotychczasowe doświadczenia – dotychczasowe doświadczenia wskazują na bezawaryjność geotermalnego systemu wskazują na bezawaryjność geotermalnego systemu ciepłowniczegociepłowniczego

► stabilne i konkurencyjne cenystabilne i konkurencyjne ceny – ceny ciepła nie zależą – ceny ciepła nie zależą od zmian cen paliw na świecie, gdyż głównym źródłem od zmian cen paliw na świecie, gdyż głównym źródłem ciepła jest odnawialna energia geotermalnaciepła jest odnawialna energia geotermalna

► ochrona środowiskaochrona środowiska – wdrożenie systemu – wdrożenie systemu geotermalnego na Podhalu pozwala na znaczne geotermalnego na Podhalu pozwala na znaczne ograniczenie ilości emisji zanieczyszczeń zwłaszcza w ograniczenie ilości emisji zanieczyszczeń zwłaszcza w sezonie zimowym sezonie zimowym

PrzyszłośćPrzyszłość

Cele wiercenia nowego odwiertu produkcyjnego Bańska PGP-3

►Podniesienie wielkości wydobycia wody termalnej a co za tym idzie zwiększenie ilości produkowanej energii cieplnej,►Redukcja ilości gazu spalanego dla wytworzenia ciepła,►W przypadku uzyskania odpowiednich wielkości przepływu i temperatury wody z niższych poziomów (temp. wody na wypływie ponad 100 st.C), produkcja energii elektrycznej►Cel badawczy: udokumentowanie zasobów złóż wód termalnych o możliwie najwyższej temperaturze i wydajności na Obszarze Górniczym „Podhale 1”, w strefie położonej jak najbliżej Zakładu Górniczego w Bańskiej Niżnej

Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Geotermia Podhalańska S.A.Geotermia Podhalańska S.A.ul. Nowotarska 35a, 34-500 Zakopaneul. Nowotarska 35a, 34-500 Zakopane

BIURO OBSŁUGI KLIENTA: 018 2015041 wew. 175BIURO OBSŁUGI KLIENTA: 018 2015041 wew. 175

geoterm@geotermia.plgeoterm@geotermia.plwww.geotermia.plwww.geotermia.pl