pediyatrik nefroloji ve -...
TRANSCRIPT
Pediyatrik Nefroloji ve Ürogenital Sistem Semiyolojisi
Prof. Dr. Emin Ünüvar Genel Pediatri Bilim Dalı [email protected]
9/24/2014 1
Ana başlıklar
Gelişim basamakları
Temel fizyolojisi
Öykünün özellikleri
Fizik muayene esasları
Laboratuvar testler
Sorular
9/24/2014 2
Üriner sistem
Böbrekler (R: T12-L2, L: L1-L3)
Üreterler
Mesane
Üretra
9/24/2014 3
Böbrekler
Lokalizasyonu Arterleri Kapsülü Hilusu Medulla Piramid Kalisksler Toplayıcı kanallar
9/24/2014 4
Fetal dönem: Pronefroz, Mezonefroz, Metanefroz
9/24/2014 5
Fizyolojisi
Kanın artık maddelerden temizlenmesi
Vücudun sıvı ve elektrolit dengesinin korunması
Kan basıncının dengede tutulması
Bazı hormonların sentezlenmesi
(Eritopoietin, D vitamini, vb)
Üreter, mesane ve üretra > idrarın boşaltılması
9/24/2014 6
9/24/2014 7
KREATİNİN KLİRENSİ 3 YAŞTA ERİŞKİN DEĞERİNE ULAŞIR
Önemi
Kronik sorunlarında tanı genelde geç konulabilmekte, iki böbreğimiz olduğu için biri diğerini maskeler.
Dünyada sorun olan en sık kronik hastalık diabet iken, bunu kronik böbrek yetersizliği izler
Antenatal USG giderek yaygınlaşması bazı konjenital anomalileri erken tanımamızı sağlamakta
9/24/2014 8
Öykü
Antenatal dönemde diürez başlar 18.hafta
Oligohidramnios önemli
Doğumda veya doğumdan sonraki ilk 48 saat içinde ilk idrar yapılır
Anne sütü alan bir bebek günde en az 6-8 kez idrarlı bez yapar
İdrarın rengi ( kırmızı idrar, ürat kristalleri)
9/24/2014 9
Öykü
Yakınması nedir? Ne zamandan beridir?
Üriner sistem enfeksiyonu öyküsü?
Ailede böbrek hastalığı? Sağırlık? (Alport send)
İdrar miktarı? Sıklığı?
Günde alınan sıvı, su miktarı?
Doğum öyküsü
Alınan ilaçlar?
Kronik bir hastalık olup olmadığı?
9/24/2014 10
Öykü
Böbrek taşı öyküsü?
İşeme paterni nasıl?
Ağrı olup olmadığı? varsa karakteri
Böbrek taşlarında kolik tarzında
İdrar kontrolü olup olmaması
Hemoptizi ? (Goodpasture sendromu)
9/24/2014 11
Öykü
Bebeğin yeterince tartı alıp almadığı
Kusma
Ateş
İştahsızlık
Karın ağrısı
Solukluk
9/24/2014 12
Fizik muayene
Tartı, boy ( B.Ç.)
Kan basıncı ölçümü
İnspeksiyon
Palpasyon
Perküsyon
Oskültasyon
9/24/2014 13
Kan basıncı persantilleri
9/24/2014 14
<90p : Normal 95-99p: Evre-1 Hipertansiyon
90-95p: Yüksek-normal >99p : Evre-2 Hipertansiyon
İnspeksiyon
Yüz yapısı (potter yüzü)
Batının gözlenmesi, asimetri olup olmaması,
Assit ? Bufissür var mı?
Dehidrate olup olmadığı
Deri rengi, soluk mu? Üremi rengi, anemi
Vaskülitik döküntüler
Koku ? Üremik koku
İdrarın rengi nasıl?
Tırnakların değerlendirilmesi
9/24/2014 15
9/24/2014 16
POTTER YÜZÜ RENAL AGENEZİ
9/24/2014 17
PRUNE-BELLY SENDROMU
Assit
9/24/2014 18
Bufissur ödem
9/24/2014 19
Dehidrate çocuk
9/24/2014 20
Vaskülitik döküntüler
9/24/2014 21
İdrar renkleri
9/24/2014 22
Palpasyon
Böbrekler retroperitoneal organlar
Solunumla hareket etmezler
Ele gelip gelmediği ?
Hassas olan noktalar
Kostovertebral açı bölgesi
Suprapubik alan
Üreter noktaları
Mesanenin dolu olup olmaması, Glop vezikal?
9/24/2014 23
Böbreğin palpasyonu
9/24/2014 24
Oskültasyon
Karın mutlaka oskülte edilmelidir
Böbrekte renal arter stenozları
Kan basıncı ölçümü
Çocuklarda sekonder hipertansiyon daha sıktır
Renal kaynaklıdır
9/24/2014 25
Dış genital yapı
Özellikle erkeklerde önemli
Sünnet derisinin değerlendirilmesi
Fimosis var mı?
– ilk 6 ay fizyolojik, idrar yaparken sorun yoksa izlenir
Hipospadias, epispadias değişik düzeylerde saptanabilir
Dış genital anomaliler böbrek anomalileri ile de beraber olabilir
9/24/2014 26
9/24/2014 27
FİMOZİS
9/24/2014 28
HİDROSEL
9/24/2014 29
HİPOSPADİAS
9/24/2014 30
VAGİNAL ADHEZYON (YAPIŞIKLIK)
9/24/2014 31
SAKRAL BÖLGE ÖNEMLİ SAKRAL ANOMALİLER
ÖDEM
Vücutta su birikimi
1. Böbreklerden
2. Kardiyojenik
3. Sindirim sistemi, malnutrisyon
4. Karaciğer hastalıkları
5. Allerjik
6. Endokrin (hipotiroidi)
9/24/2014 32
Ödem
Böbrek hastalıklarında proteinüriye veya sıvı tutulmasına bağlı
Onkotik basınç düşer ve ödem gelişir
Gode bırakan bir ödemdir
Nefrotik sendromda pretibial gode bırakan ödem
Asit oluşması
Bufissür olması
9/24/2014 33
Bufissur ödem
9/24/2014 34
Pretibial ödem
9/24/2014 35
Ödem
Hasta tartı ile takip edilir
Böbrek hastası diürez, tartı ile izlenir.
Aldığı ve çıkardığı günlük takip edilir
24 saatlik idrar:
Sabah ilk idrar atılır, diğerleri toplanır, ertesi sabah ilk idrar eklenir.
Bazen porsiyone idrar izlenmelidir
9/24/2014 36
İDRAR
Oligüri (< 0,5 ml/kg/saat, <300 ml/m²/gün)
Anüri
Poliüri (>2 ml/kg/saat, > 2 L/m²/gün)
Pollakiüri
Dizüri
Hematüri
Proteinüri
9/24/2014 37
Kırmızı idrar
Yiyeceklere bağlı olabilir (pancar, kırmızı turp vb)
İlaçlara bağlı olabilir (azo boyaları, rifampin vb)
Miyoglobinüri (HEM e bağlı olarak)
Rabdomiyoliz, Crush sendromu
Hemoglobinüri (HEM e bağlı olarak)
Intravasküler hemolitik anemiler
HEMATÜRİ
9/24/2014 38
Kırmızı idrar
9/24/2014 39
HEMATÜRİ
İdrarda büyük büyütme alanında >5 eritrosit
Makroskopik, mikroskopik
Ağrılı hematüri > ÜSE, nefrolitiasis
Proteinüri eşlik ediyorsa > glomerulopati
Bazen hematüri tek başına Willms tm bulgusu olabilir !
Mikroskopik hematüri yüksek protein diyeti, ağır ekzersiz, vb.
9/24/2014 40
Hematüri
9/24/2014 41
PROTEİNÜRİ Proteinüri idrarda renk değişimi yapmaz Normalde 24 saatlik idrarda protein <150 mg’dır • Daha spesifik olarak
– 4mg/m2/saat= normal protein atılımı – 4-10 mg/m2/saat= yüksek protein atılımı – 40 mg/m2/saat= nefrotik protein atılımı
Masif proteinüri 1 gr/m²/gün Nefrotik sendrom > Minimal hastalık
Akut glomerulonefrit, masif olmayan proteinüri (nefritik sendrom)
9/24/2014 42
Ultrasonografi
Günümüzde tıbbın en önemli yardımcı tanı yöntemi
Böbrekler antenatal dönemden itibaren değerlendirilebilir
Birçok konjenital anomali tanısı erken konulabilmekte
Doppler ile kan akımı da değerlendirilebilmekte
9/24/2014 43
9/24/2014 44
AGENEZİ APLAZİ HİPOPLAZİ
9/24/2014 45
KONJENİTAL POLİKİSTİK BÖBREK
Üriner sistem enfeksiyonları
Bu sistemin çocuklarda en sık görülen hastalığıdır
Ateşli çocukların %20 nedenidir.
Kız çocuklarında alt temizliği yöntemi önemli
Tekrarlayan ÜSE kronik böbrek yetersizliğine neden olabilir (kronik piyelonefrit)
Tekrarlayan ÜSE > VUR araştırılmalıdır
9/24/2014 46
9/24/2014 47
VEZİKOÜRETERAL REFLÜ
9/24/2014 48
AĞIR VEZİKO ÜRETERAL
REFLÜ
9/24/2014 49
BÖBREK SİNTİGRAFİSİ GLOMERULER YAPININ DEĞERLENDİRİLMESİ