perakendecĠlĠk -...

63
T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI PAZARLAMA VE PERAKENDE PERAKENDECĠLĠK 341TP0010 Ankara, 2011

Upload: doankhanh

Post on 01-May-2019

215 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

TC

MĠLLIcirc EĞĠTĠM BAKANLIĞI

PAZARLAMA VE PERAKENDE

PERAKENDECĠLĠK 341TP0010

Ankara 2011

Bu moduumll mesleki ve teknik eğitim okulkurumlarında uygulanan Ccedilerccedileve

Oumlğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya youmlnelik olarak

oumlğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıĢ bireysel oumlğrenme

materyalidir

Millicirc Eğitim Bakanlığınca uumlcretsiz olarak verilmiĢtir

PARA ĠLE SATILMAZ

i

ACcedilIKLAMALAR ii

GĠRĠġ 1

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1 2

1 PERAKENDECĠLĠĞĠN ANLAMI TARĠHCcedilESĠ VE OumlNEMĠ 2

11 Perakendeciliğin Tanımı ve Kapsamı 3

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi 11

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları 13

13 Perakendeciliğin Oumlnemi 15

14 Perakendeci Kurumlar 17

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri 18

UYGULAMA FAALĠYETĠ 20

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME 21

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM KURALLARININ BELIRLENMESI 23

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları 24

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması 28

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj 30

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları 32

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları 33

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme 33

2 3 Perakendecilikte Stres 36

UYGULAMA FAALĠYETĠ 40

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME 41

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ 43

31 Perakendecilikte Arz ve Talep 43

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları 45

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri 47

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi 49

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının 50

Nedenleri 50

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri 50

UYGULAMA FAALĠYETĠ 51

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME 52

MODUumlL DEĞERLENDĠRME 54

CEVAP ANAHTARLARI 57

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR 58

KAYNAKCcedilA 59

ĠCcedilĠNDEKĠLER

ii

ACcedilIKLAMALAR

KOD 341TP0010

ALAN Pazarlama ve Perakende

DALMESLEK SatıĢ Elemanı

MODUumlLUumlN ADI Perakendecilik

MODUumlLUumlN TANIMI Perakendeciliğin oumlzelliklerinin belirlenebilmesi iccedilin gerekli

bilgi ve becerilerin kazandırıldığı oumlğrenme materyalidir

SUumlRE 4032

OumlN KOġUL

YETERLĠK Perakendeciliğin oumlzelliklerini belirlemek

MODUumlLUumlN AMACI

Genel Amaccedil

Ticaret hayatında her tuumlrluuml koĢulda perakendeciliğin

oumlzelliklerini belirleyebileceksiniz

Amaccedillar

1 Perakendeciliğin anlamına uygun ccedilalıĢabilecek

tarihccedilesini ve oumlnemini belirleyebilecek ve

perakendecilikle ilgili kelime ve terimleri

anlayabileceksiniz

2 Perakendecilikte youmlnetim kurallarını belirleyebilecek

ve uygulayabileceksiniz

3 Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln

koĢulları ile iliĢkisini kavrayabileceksiniz

EĞĠTĠM OumlĞRETĠM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Tam donanımlı pazarlama sınıfı gerekli bilgi kaynakları

kalem defter silgi

OumlLCcedilME VE

DEĞERLENDĠRME

Her faaliyet sonrasında o faliyetle ilgili değerlendirme

soruları ile kendi kendinizi değerlendireceksiniz

Oumlğretmen moduumll sonunda size oumllccedilme aracı (uygulama

soru-cevap) uygulayarak moduumll uygulamaları ile

kazandığınız bilgi ve becerileri oumllccedilerek değerlendirecektir

ACcedilIKLAMALAR

1

GĠRĠġ

Sevgili Oumlğrenci

Buguumlnuumln ticaret hayatında perakendeciliğin ne kadar aktif bir ccedilalıĢma ortamı

gerektirdiğini kavramak ve kurallarının da eğilimler doğrultusunda ne kadar değiĢken

olabildiğini goumlrmek gerekir Bu alanda cesur ve yaratıcı olmak ve perakendeciliğin

kurallarını doğru uygulayarak baĢarıyı yakalamak daima muumlmkuumlnduumlr Oumlncelikle

perakendecilikte geleceğinizin olacağına karar vermeli bu doğrultuda kariyer planlamanızı

yaparak ccedilalıĢma hayatınıza baĢlamalısınız Oumlncelikle yaptığınız iĢi sevmeniz gerekir Ccediluumlnkuuml

hangi iĢte olursa olsun baĢarılı insanlara baktığımızda iĢlerine duygusal değerler kattıklarını

goumlruumlruumlz Oumlzellikle de muumlĢteriyle suumlrekli iletiĢimde bulunulması gereken perakendecilikte

kiĢinin iĢini sevmesi ve iĢine duygularını katabilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeciliğin bir diğer temel ve değiĢmez Ģartı da duumlruumlstluumlktuumlr Duygularınızı

duumlĢuumlncelerinizi ve inanccedillarınızı ancak duumlruumlst davranarak ifade edebilirsiniz Vuumlcut diliniz

duumlĢuumlncelerinizin ccediloğunu ccedileĢitli sinyaller yoluyla accedilığa vurur Bu nedenle konuĢmalarınıza ve

davranıĢlarınıza oumlnce kendinizin inanması gerekir Unutmayınız ki kendinizi

inandıramıyorsanız hiccedil kimseyi inandıramazsınız

KiĢiler ccedilevreleri ile suumlrekli bir etkileĢim iccedilindedirler Bu nedenle sizin

motivasyonunuz bozuk olduğunda diğer ccedilalıĢanlarla birlikte muumlĢteriler de bundan

etkilenecektir Ccedilevrenize pozitif enerji aktarabilmeniz iccedilin stresi yenmeniz ve

motivasyonunuzu yuumlksek tutmanız gerekir Bu konudaki anahtar soumlzcuumlk ise ldquoSEVGĠ ve

SAYGIrdquo dır ĠĢinize ve ccedilevrenize goumlstereceğiniz sevgi ve saygı ccedilalıĢkanlığınız ile birleĢince

baĢarıyı yakalamanız iccedilin oumlnuumlnuumlzde hiccedilbir engel kalmayacaktır

Yukarıdaki hedeflere uygun pazarlama ve perakende alanında istihdam edilebilir

beceriler ve yeterlikler kazanmanızda bu moduumllle oumlğrendikleriniz size faydalı olacaktır

GĠRĠġ

2

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

Perakendeciliğin anlamını tarihccedilesini ve oumlnemini kavrayabilecek perakendeciliğin

kurallarına uygun ccedilalıĢabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendeciliğin oumlzelliklerini araĢtırınız

Ticaret hayatında perakendeciliğin yerini araĢtırınız

Perakendeci firmaların oumlzelliklerini ve kurallarını araĢtırınız

Perakendeciliğin uygulama alanlarını araĢtırınız

Perakendecilik alanında ccedilalıĢanlarla soumlyleĢi yaparak araĢtırmalarınızla

karĢılaĢtırınız

AraĢtırma ccedilalıĢmanızda edindiğiniz bilgileri sınıfta arkadaĢlarınızla paylaĢınız

1 PERAKENDECĠLĠĞĠN ANLAMI

TARĠHCcedilESĠ VE OumlNEMĠ

Perakende satıĢ kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde azar azar en son tuumlketiciye yapılan satıĢtır

Uygulama alanı ccedilok geniĢtir Ccediluumlnkuuml hemen hemen her alanda perakende satıĢ yapılır Bu

nedenle de istihdam alanı ccedilok geniĢtir Duumlnyada perakendecilik her geccedilen guumln daha da oumlnem

kazanmakta ve geliĢen teknoloji ile birlikte dev bir sektoumlr hacircline gelmektedir Tuumlrkiye‟de de

perakendecilik son yıllarda giderek geliĢmiĢ ve en buumlyuumlk sektoumlrlerden biri hacircline gelmiĢtir

daha da geliĢecektir

Sabit yatırım miktarının sanayi yatırımlarına goumlre nispeten duumlĢuumlk olması ve kredi ile iĢ

yapma imkacircnının bulunması dolayısıyla perakendecilik sektoumlruumlne girmek ccedilok zor değildir

Ancak duumlĢuumlnuumllebileceği gibi pazara giriĢin bu kadar kolay olduğu bir alanda rekabet de bir

hayli yoğun olacaktır Her guumln yeni perakendeciler sektoumlre girerken eskilerden birccediloğu da

rekabete yenik duumlĢerek sektoumlruuml terk etmek zorunda kalmaktadır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

AMACcedil

ARAġTIRMA

3

11 Perakendeciliğin Tanımı ve Kapsamı

Perakendecilik mal ve hizmetlerin bir firma aracılığıyla azar azar son tuumlketiciye

satılmasıdır Rekabetin ccedilok yoğun olarak yaĢandığı bir alan olduğu iccedilin perakendeciliği

pazarlama Ģemsiyesi altında değerlendirmek gerekir Bu nedenle de bu sektoumlrde kalitenin

uumlruumln ccedileĢidinin fiyatın uumlruumlnuumln satıĢ yerinin ve sergileme Ģeklinin guumlvenilir olmanın ve buumltuumln

bunların pazarlamasının doğru yapılmasının oumlnemi ccedilok buumlyuumlktuumlr Pazarlama en basit

Ģekliyle firmanın hedeflerine ulaĢmak iccedilin talebi etkilemeye ccedilalıĢmasıdır Perakendecilikte

talebin artması baĢarı ve hedeflere ulaĢma anlamına geldiğine goumlre pazarlamanın doğru

yapılması bir zorunluluktur MuumlĢteriyi yani uumlruumlnuuml talep edecek kiĢiyi doğru zamanda doğru

yerde doğru uumlruumlnden haberdar etmek gerekir

GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır Burada kastedilen kiĢi

muumlĢteridir O hacirclde perakendeciliğin odak noktasında muumlĢteri durmaktadır ve

perakendecilikte esas olan muumlĢteri istek ve ihtiyaccedillarını karĢılayabilmektir Perakendecilik

kuumlccediluumlk esnaftan holdinglere kadar her tuumlrluuml kiĢi veya kuruluĢ tarafından yapılabilen bir

meslek dalıdır ve tuumlm sektoumlrlerde ccedilalıĢma alanı bulabilmektedir

Resim 11 Perakendeciliğin tanımı

12 Perakende Soumlzluumlğuuml (Jargonu)

Tuumlrk perakende sektoumlruumlnde birtakım kelime kavram ve tanımlar kullanılmaktadır

Bunların tuumlmuumlne birden Perakende Jargonu( jargon Belli bir alana veya dar bir

ccedilevreye oumlzguuml kelime ve deyimler soumlzluumlk) diyoruz

4

Perakende Jargonu

1+2 Bedelsiz Bir uumlruumln alana diğeri bedelsiz (bedava)

3P Price-Fiyat Product-Uumlruumln Profit-Kacircr

Aksiyon Fiyat indirimi

Alan Kullanım Bedeli Marketlerin uumlruumlnleri oumlzel yerlerde sergilemeleri karĢılığında

firmalardan aldıkları bedel

All You Can Afford Method Paran yettiği kadar youmlntemi ya da buumltccedileden kalan kısmın

promosyona ayrılması youmlntemi

Assortment Uumlruumln ccedileĢidi mal ccedileĢidi-belirli bir firmaya ait satıĢa sunulan uumlruumln kuumlmesi

AVM AlıĢveriĢ merkezi

B2B Ġnternet uumlzerinden kullanılan bir tuumlr elektronik sipariĢ youmlntemi (Bazı buumlyuumlk

marketlerde kullanılıyor)

Bakiyeli-Bakiyesiz CcedilalıĢma Verilen sipariĢte herhangi bir uumlruumln o anda stokta yoksa

goumlnderilmez ve sipariĢi sıfırlanır Market o uumlruumlnuuml tekrar sipariĢ etmek zorundadır

Bakkal 50 msup2 kadar satıĢ alanı olan en kuumlccediluumlk perakende iĢletmesi

Barkod (Bar code) Ambalaj uumlzerinde yer alan uumlruumlnuumln fiyatı niteliği ve uumlreticisini

goumlsteren parelel ccedilizgiler Barkod bir uumlruumlnuumln nuumlfus kacircğıdıdır

Basig Klasik model

Benchmarking Bir perakendecinin muhtemelen rekabet iccedilinde olunmayan baĢka bir

Ģirketin iĢletmesini inceleyerek oumlrnekten oumlğrenmesi oumllccediluumlt olarak alması Kıyaslama

Best Seller En iyi satan en ccedilok satılan

Biliz CcedilalıĢma Oumlruumlmcek ağı Ģeklinde yayılarak bir ccedilalıĢma rutu yapılması

Blind Goods Koumlrleme mallar Arada sırada fiyatı umursamaksızın sadece isteklerini

karĢılamakla ilgilenen muumlĢterilere sunulduğu iccedilin normalden yuumlksek marja (kacircra) sahip

olabilen alıĢılmadık mallar

Bult Koli

Bundled Pricing (Demetleme Fiyatlandırma) Birkaccedil uumlruumln ya da hizmetin paket hacirclinde

satıĢa sunularak tek bir fiyat belirlenmesi

Buumltccedile Belirli bir suumlre iccedilin belirli bir ccedilalıĢmaya ayrılan kasa Bu para mal veya hizmet

olabilir Aylık uumlccedil aylık veya yıllık buumltccedileler olabilir

5

CashampCarry PeĢin odemeamp TaĢı Sadece peĢin para ile alıĢveriĢ yapılan ucuz ve toptan

satıs marketleri (Metro gibi)

Catering Yemek tedariki Bazı uccedilak veya otobuumls yolculuklarında yolculara verilen yemek

aperitifleri Ģirketlerin ccedilalıĢanlarına oumlğle yemeği iccedilin dıĢarıdan getirttikleri yemek

CE Bir Avrupa standardı

Ciro Primi Firmaların belirli bir kotayı tutturmaları hacirclinde elemanlarına veya marketlere

verdikleri cironun belirli bir yuumlzdesini oluĢturan bedel (armağan teĢvik)

CPU ( Cost Per Usage) Kullanılan her bir birim iccedilin maliyet

CRM ( Consumer Researcher Management) MuumlĢteri ĠliĢkileri Youmlnetimi - Tuumlketim

AraĢtırma Youmlnetimi

Ccedilapraz Promosyon Bir mala baĢka bir ticari uumlruumlnuumln bandaj yapılarak bedelsiz verilmesi

Delist Marketlerin satıĢ listesinde olan uumlruumlnuuml listeden ccedilıkartıp artık sipariĢ olarak

vermemeleri (Satın almacının en buumlyuumlk silahı)

Departman ġefi Marketlerdeki ilgili departmanın sorumlusu Genelde sipariĢi veren kiĢi

Dikey Sergileme Marketlerde aynı uumlruumlnuuml yukarıdan asağıya olacak Ģekilde yerleĢtirme

Discount Mağaza Ġndirim (ucuzluk) mağazaları

Distribuumltoumlr Malın satıĢ dağıtımını yapmak uumlzere yetkili bayii

ECR Marketlerdeki bir tuumlr stok planlaması elektronik veri ve lojistik planlaması

EDI Elektronik veri transferi

Emtia Mal uumlruumln

Enduumlstuumlriyel Uumlruumln Kolili uumlruumln Toplu satıĢ uumlruumlnleri

Entegre Perakende Tuumlm perakende fonksiyonlarının bir arada olması

Entertainment Perakendede eğlence uygulaması Oumlzel belirli muumlĢteriler satıcılar ve

dıĢarıdan gelen ziyaretccedililere iĢ anlaĢmasının daha kolay bağlanması iccedilin yemek iccedilecek

veya eğlence sunulması

Exclusive Tek marka Markette kendi kategorisinde tek ccedileĢit olmak (bir tuumlr tekel)

Expozisyon Tanımı YokUluslararası sergilerde yapılan tanıtım Ģovları

Faaliyet DıĢı Kacircr Mal ve hizmet satıĢı dıĢındaki gelir Oumlrneğin faiz geliri

Fason DıĢarıdan baĢka bir firmaya uumlrettirilen uumlruumln

Fatura Altı Uygulanan normal iskontolar haricinde ek olarak KDV‟ den hemen oumlnce

uygulanan iskonto

6

FĠFO ( First in First Out-Ġlk giren ilk ccedilıkar) Uumlruumlnuumln tazeliği accedilısından ilk gelen

malın oumlncelikli satılması Raftada buna goumlre duumlzenleme yapılır

Fiyat Analizi Ccedilesitli marketlerdeki kendi ve rakip uumlruumlnlerin fiyatlarının tabloya

doumlkuumlluumlp karĢılaĢtırma yapılması

Fizibilite Kacircrlılık hesabı

FMCG ( Fast Moving Consumer Goods) Hızlı hareket goumlren tuumlketim uumlruumlnleri (ccedilay

Ģeker ekmek gibi)

Food-Gıda Yiyecek ve iccedilecek tuumlketim uumlruumlnleri

Forecast Bir uumlruumlnuumln gelecekte potansiyel satıĢının ya da muumlĢteriler tarafindan kabul

goumlruumlp goumlrmeyeceğinin oumlnceden tahmin edilmesi

Focus Toplantısı ġube mağazalardaki satıĢ elemanlarının bir araya gelerek merkezdeki

youmlneticilere satan ve satmayan mallarla ilgili bilgi vermesi Ģeklindeki uumlruumln toplantısı

Franchising Bir uumlreticinin uumlruumlnuumlnuumln satıĢ veya dağıtımı iccedilin baĢka bir kiĢi veya firmaya

verdiği ayrıcalık hakkı

Full-Mark Malların fiyatının 100 artırılması

Geleneksel Perakendecilik Yıllar oumlncesinden buguumlne yapılmakta olan klasik perakende

anlayıĢı Bakkallar pazar esnafı kuumlccediluumlk esnaflar gibi

Generıc Product Markasız uumlruumln (ucuz uumlruumln)

GiriĢ Bedeli Marketlerin rafta satıĢa sunulmak uumlzere listeleme yaptıkları uumlruumlnlere karĢılık

firmalardan barkod (uumlruumln ccedileĢidi) baĢına aldıkları bedel Bu da bir faaliyet dıĢı kacircrdır

Gondol Marketlerdeki rafların en oumln ve en arka taraflarına verilen isim En oumlndeki gondol

baĢıdır Buraları uumlruumlnlerin sergilenmeleri accedilısından stratejik oumlnem taĢır Bu boumlluumlmlerde

uumlruumlnuumln belirli bir doumlnem sergilenmesi karĢılığında bedeli alınır

Gray (Gri) Market Az bulunan malların hızlı teslim koĢuluyla ve normal piyasa

fiyatının ccedilok uumlzerinde satın alındığı piyasa Gerccedilek malların taklit veya sahtelerinin olduğu

piyasa

Gros Profit Bruumlt kacircr

Haccp Gıda guumlvenliğinde sıfır hata sertifikası kritik kontrol noktaları

Harcırah ġehir dıĢına veya uumllke dıĢına goumlrevli olarak ccedilıkan Ģirket personeline verilen

harcama bedeli

Hidrofob Su ccedileken

7

Hipermarket 2500 metrekare uumlzerindeki alana sahip perakende iĢletmesi

Hizmet Bedeli Marketlerin veya iĢletmelerin uumlruumln giriĢ bedeli uumlruumln sergileme bedeli

bazı ciro primleri ya da baĢka bir neden karĢılığında tedarikccedili firmaya kestikleri faaliyet

dıĢı kazanccedil faturası

Horeca Hotel-Restoran-Cafeterya

Hub Mağaza iccedili kasa bağlantısı

Ġhraccedil Kaydıyla SatıĢ Direkt ihraccedil edilmek uumlzere KDV uygulanmayan satıĢ

Ġkincil Sergileme Marketlerde raflardaki normal sergileme kasa oumlnleri veya gondolların

dıĢında aralarda ekstra segilemeler veya sepetlerdeki sergiler

Ġnsoumlrt Marketlerin belirli doumlnemlerde (Genellikle 15 guumlnde bir) promosyona giren

uumlruumlnlerini tanıtmak iccedilin ccedilıkarttıkları basılı yayın (buumllten)

Ġnstore Marketler promosyona soktukları uumlruumlnlerden bazılarına insoumlrtlerinde yer

vermezler ancak market iccedilindeki bir indirim olduğu iccedilin oumlzel olarak verilen teĢhir

alanının adı

Ġnterland SatıĢ boumllgesi satıĢ alanı satıĢ sahası

Ġnvent ĠĢletmenin elindeki mallar envanter stok

Kampanya Belirli bir doumlnem iccedilin uygulanan fiyat indirimi aksiyon promosyon

aktiviteleri

Kapital Sermaye

Kategori Boumlluumlm sınıf safha raf boumlluumlmleri

Kategori youmlnetimi Marketlerin raf yeri verimliliğini artırmak iccedilin kullandıkları sistem

Kaydi Stok Bilgisiyar veya defterde tutulan stok kaydı

KDV Katma Değer Vergisi

Key Account Manager (Anahtar MuumlĢteriler Youmlneticisi) Satın alma muumlduumlruuml ile direkt

goumlruumlĢen youmlnetici

Kioks Buumlfe AlıĢveriĢ merkezlerinde iccedileriye girmeksizin iccedileriden dıĢarıya satıĢın

yapıldığı kuumlccediluumlk boyutlu uumlruumln ve hizmet sunulan(Ģekerleme fotoğraf gibi)

Komandotura Kuumlccediluumlk oumllccedilekli tadilat

Konduumlsyon Suumlresi ĠĢletmelerin marketlere uyguladıkları indirimli fiyatların geccedilerlilik

suumlresi

Konkardato ġirketlerin iflaslarını accedilıklamaları

8

Konsept Konu tema kavram

Konsept AfiĢi Ana amacı belirten afiĢ (oumlzellikle ucuz uumlruumlnlerde)

Konsinye Firmaların veya uumlreticilerin mallarının bedelini satıldıktan sonra

perakendeciden almaları

Konsolidasyon Uzun vadeye ccedilevrilen borccedillanma

Kontrat Resmi anlaĢma soumlzleĢme

Koumlrleme SatıĢ MuumlĢterinin satın almadan oumlnce pek inceleme yapmadığı arada bir

yapılan satıĢlar

Kurumsal Belirli bir oumlzel veya resmi kuruma dair resmicirc veya proseduumlrluuml olan

Lansman Bir uumlruumlnuumln piyasaya yeni sunulması piyasaya tanıtılması

Leasing Kiralama

LĠFO(Last in First Out) Son giren ilk ccedilıkar

Lojistik Uumlruumlnlerin depolanması ve taĢınması iĢleri (nakliye ve depolama)

Lokomotif Uumlruumln SatıĢı hızlı olan ve firmanın en iyi satılan uumlruumlnuuml Bu uumlruumlnler firmanın

diğer uumlruumlnlerinin satıĢını da olumlu etkiler

Lot Beden duumlzeni (small midyum large XL gibi)

Magnet Mıknatıslı duumlzende indirimde olan uumlruumlnuumln asıldığı afiĢ

Marj Kacircr oranı

Mass Market Genellikle indirimli mağazalarda dağıtımı yapılan klasik uumlruumlnler

Merch Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu aksiyonu pop

kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak uumlzere satıĢı artırıcı

iĢlemlerden sorumlu olan kiĢi veya ekip

Merchandising Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu

aksiyonu pop kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak

uumlzere satıĢı artırıcı etkinliklerin tuumlmuuml

Merdane Erkek ayakkabısı

Mis Market iccedili sorumlusu

Nama CcedilalıĢma Firmaların mallarını satmak uumlzere bayilere verdikleri satıĢ elemanı

Firma malı bayiye satar ve bu satılan malların perakendecilere satılmasını nama satıĢ

elemanı gercekleĢtirir Bu elemanın uumlcretini firma karĢılar

No Name Ġsimsiz uumlruumln

9

Non Food (Gıda DıĢı)Beyaz eĢya ve diğer gıda dıĢı uumlruumlnler

Operasyonel Kacircr Ticari faaliyetten elde edilen kacircr

Organize Perakende Belirli bir sistem ve disiplin iccedilinde ccedilalıĢan organizasyonlarını

tamamlamıĢ herĢeyin kayıtlı olduğu suumlpermarket hipermarket veya zincir marketler ve

mağazalar

Osf Ortalama satıĢ indirimi

Outlet Uumlruumlnlerin fabrika ccedilıkıĢ fiyatları ile satıldığı mağazalar

Over Stock Stok fazlası

OumlSM Oumlzel soumlzleĢmeli muumlĢteriler

POP(Point of Purchase point of sale) SatıĢ veya satın almanın noktalandığı mağaza

lokasyonu satıĢ noktasına yerleĢtirilen iccedil sergileme vitrin sergilemesi iccedilin kullanılan

malzemeler

Palet Depolarda kolili malların uumlzerlerine konduğu tahta veya plastik taĢıyıcılar

PDE Promosyon destek elemanı

Pamukccediluk Uumlruumlnlerin uumlzerine vurulan indirim belgesi

Penetrasyon Uumlruumln bulunurluğu girilmiĢ pazarlar uumlruumln yaygınlığı

Penny Market Ucuz mal satan ufak marketler

Performans Aksiyon promosyon ve diğer kampanyaların verimliliği

Pin Pad Kredi kartına bağlı olan ve muumlĢterinin Ģifresini girmesini sağlayan cihaz

Planogram Sergileme planı perakendecilikte malların mağaza raflarındaki ideal

sergisini tasarlamak iccedilin kullanılan ve bilgiyasarda hazırlanan grafik

Plasiyer Uumlreticiden doğrudan uumlruumln getiren kiĢi

Plus Uumlruumln ccedileĢidi fazla olan mağaza

Price Distrimination Fiyat farklılaĢtırması

Private Label Oumlzel marka Firmaların marketler iccedilin uumlrettiği ve sadece o markette

genellikle marketin ismiyle satılan uumlruumlnler

Product Distrimination Uumlruumln farklılaĢtırması

Promosyon SatıĢ desteği tanıtım Uumlruumlnuumln satıĢını artırmak amacıyla gerccedilekleĢtirilen

satıĢı teĢvik edici faaliyetler

Proseduumlr Kural sistem Ģartı

PSF Perakende satıĢ indirimi

10

Quarter SatıĢta 3 aylık doumlnem ccedileyrek doumlnem

Realize Etmek GerccedilekleĢtirmek

Reel Stok Raftaki gerccedilek stok miktarı

Retail Perakende

Retailing Perakendecilik faaliyetleri

RFID(Radio Frequency Ġdentification) Tuumlrkiye‟de Ģu anda olmayan ancak ilerki

doumlnemlerde uygulanması beklenen elektronik tuumlketici takip sistemi Uumlruumlnler uumlretiminden

itibaren nihayi tuumlketimine kadar elektronik sinyallerle takip edilerek tuumlketici davranıĢları

izlenecek

Route (RUT) SatıĢ tahsilat veya sipariĢ gibi nedenlerle uğranılacak muumlĢteri noktalarının

yol guumlzergacirchı

RPT(Repeat purchasing) Tekrarlı satın alma

Sarı Etiket Ġndirim etiketi

SatıĢ Primi Kotayı tutturmaları durumunda satıcıya verilen oumlduumll

Second Name Ġsimsiz ikinci kalite uumlruumln

Secret Shoppers (Goumllge MuumlĢteriler) Mağazaların satıĢ elemanları pazarlama

teknikleri goumlruumlnuumlmleri ve benzer konulara goumlre kimliğini belli etmeyen ve muumlĢteri gibi

davranan uzman kiĢilerce denetlenmesi

Segment Belirli bir yaĢ grubu cinsiyet sosyoekonomik gruplara ve uumlruumln cinslerine goumlre

malların kategorilere ayrılması

Sensor Mağazanın giriĢinde mağazaya giren ccedilıkanları sayan alarm sistemi

Sepet Marketlerde ikincil sergileme alanı olarak kullanılan sepet Ģeklindeki teĢhir

alanları

Shift SatıĢ elemanlarının mağazada hangi boumlluumlmlerde veya reyonlarda ccedilalıĢacağını

goumlsteren liste (Guumlnluumlk veya haftalık olarak hazırlanabilir)

Show Room Firmaların uumlruumlnlerini sergiledikleri vitrinli marketler

Size Uumlruumln ccedileĢidi

Scanner Barkot okuyucu

Sortiment Malların kalite ve tuumlrlerine goumlre tasnif edilmesi

Spot Malların nakit para (Cash) karĢılığı derhal teslim kaydıyla daha ucuza satılması

11

Stand Marketlerde uumlruumlnlerin teĢhiri iccedilin oumlzel yapılan ve genelikle aksiyon promosyon ve

lansmanlarda kullanılan teĢhir malzemesi

Stok Kredisi Firmaların marketlere belirli limit dacirchilinde doumlnem baĢlarında opsiyon

olarak verdikleri stok miktarı

Suumlpermarket 1000 ndash 2500 msup2 alanı olan perakende mağazası

Suumlpervisoumlr Bir iĢi denetlemek uumlzere yetki verilen kiĢi genelde promosyon elemanları

aksiyon elemanları ya da merch elemanlarının takip ve denetimini yapan kiĢi

Switch Listing Firmanın marketteki satıĢı az olan listeli bir uumlruumlnuumlnuuml ccedilıkartarak yerine

baĢka bir uumlruumlnuumlnuuml bedelsiz veya daha uygun bir bedel karĢılığı koyması

Termin Tarihi Uumlruumlnuumln merkez depoya iniĢ tarihi

Zenne Kadın ayakkabısı

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi

Ġnsanların yaĢamlarını suumlrduumlrebilmeleri ve daha iyi yaĢayabilmeleri iccedilin birtakım

ihtiyaccedilları vardır Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutsuzluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba

harcanması ve bedel oumldenmesi gereken giderildiği zaman da mutluluk veren duygudur Bazı

ihtiyaccedillar vardır ki yaĢamak iccedilin zorunludur Oumlrneğin yemek barınmak ısınmak gibi

Bunun yanında daha rahat yaĢamayı sağlayacak luumlks ihtiyaccedillar olabileceği gibi televizyon

kitap bilgisayar gibi kuumlltuumlrel ihtiyaccedillar da olabilir

Ġhtiyaccedilların giderilebilmesi ccedileĢitli uumlruumlnler ve hizmetlerle sağlanır Bunun iccedilin de bu

uumlruumln ve hizmetlerin gerektiği kadar yani kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde satın alınması gerekir

Ġnsanlar ilkccedilağlardan itibaren ihtiyaccedilları iccedilin her tuumlrluuml ccedilabayı harcamıĢ ve bu uğurda

canlarını dahi ortaya koymuĢlardır Ġlk insanların vahĢi hayvanları avlayıp ihtiyaccedillarını

gidermek iccedilin kullanmaları gibi ĠĢte bu noktada perakendecilikten bahsetmeye baĢlayabilir

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

Bu moduumll mesleki ve teknik eğitim okulkurumlarında uygulanan Ccedilerccedileve

Oumlğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya youmlnelik olarak

oumlğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıĢ bireysel oumlğrenme

materyalidir

Millicirc Eğitim Bakanlığınca uumlcretsiz olarak verilmiĢtir

PARA ĠLE SATILMAZ

i

ACcedilIKLAMALAR ii

GĠRĠġ 1

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1 2

1 PERAKENDECĠLĠĞĠN ANLAMI TARĠHCcedilESĠ VE OumlNEMĠ 2

11 Perakendeciliğin Tanımı ve Kapsamı 3

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi 11

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları 13

13 Perakendeciliğin Oumlnemi 15

14 Perakendeci Kurumlar 17

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri 18

UYGULAMA FAALĠYETĠ 20

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME 21

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM KURALLARININ BELIRLENMESI 23

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları 24

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması 28

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj 30

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları 32

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları 33

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme 33

2 3 Perakendecilikte Stres 36

UYGULAMA FAALĠYETĠ 40

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME 41

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ 43

31 Perakendecilikte Arz ve Talep 43

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları 45

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri 47

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi 49

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının 50

Nedenleri 50

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri 50

UYGULAMA FAALĠYETĠ 51

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME 52

MODUumlL DEĞERLENDĠRME 54

CEVAP ANAHTARLARI 57

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR 58

KAYNAKCcedilA 59

ĠCcedilĠNDEKĠLER

ii

ACcedilIKLAMALAR

KOD 341TP0010

ALAN Pazarlama ve Perakende

DALMESLEK SatıĢ Elemanı

MODUumlLUumlN ADI Perakendecilik

MODUumlLUumlN TANIMI Perakendeciliğin oumlzelliklerinin belirlenebilmesi iccedilin gerekli

bilgi ve becerilerin kazandırıldığı oumlğrenme materyalidir

SUumlRE 4032

OumlN KOġUL

YETERLĠK Perakendeciliğin oumlzelliklerini belirlemek

MODUumlLUumlN AMACI

Genel Amaccedil

Ticaret hayatında her tuumlrluuml koĢulda perakendeciliğin

oumlzelliklerini belirleyebileceksiniz

Amaccedillar

1 Perakendeciliğin anlamına uygun ccedilalıĢabilecek

tarihccedilesini ve oumlnemini belirleyebilecek ve

perakendecilikle ilgili kelime ve terimleri

anlayabileceksiniz

2 Perakendecilikte youmlnetim kurallarını belirleyebilecek

ve uygulayabileceksiniz

3 Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln

koĢulları ile iliĢkisini kavrayabileceksiniz

EĞĠTĠM OumlĞRETĠM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Tam donanımlı pazarlama sınıfı gerekli bilgi kaynakları

kalem defter silgi

OumlLCcedilME VE

DEĞERLENDĠRME

Her faaliyet sonrasında o faliyetle ilgili değerlendirme

soruları ile kendi kendinizi değerlendireceksiniz

Oumlğretmen moduumll sonunda size oumllccedilme aracı (uygulama

soru-cevap) uygulayarak moduumll uygulamaları ile

kazandığınız bilgi ve becerileri oumllccedilerek değerlendirecektir

ACcedilIKLAMALAR

1

GĠRĠġ

Sevgili Oumlğrenci

Buguumlnuumln ticaret hayatında perakendeciliğin ne kadar aktif bir ccedilalıĢma ortamı

gerektirdiğini kavramak ve kurallarının da eğilimler doğrultusunda ne kadar değiĢken

olabildiğini goumlrmek gerekir Bu alanda cesur ve yaratıcı olmak ve perakendeciliğin

kurallarını doğru uygulayarak baĢarıyı yakalamak daima muumlmkuumlnduumlr Oumlncelikle

perakendecilikte geleceğinizin olacağına karar vermeli bu doğrultuda kariyer planlamanızı

yaparak ccedilalıĢma hayatınıza baĢlamalısınız Oumlncelikle yaptığınız iĢi sevmeniz gerekir Ccediluumlnkuuml

hangi iĢte olursa olsun baĢarılı insanlara baktığımızda iĢlerine duygusal değerler kattıklarını

goumlruumlruumlz Oumlzellikle de muumlĢteriyle suumlrekli iletiĢimde bulunulması gereken perakendecilikte

kiĢinin iĢini sevmesi ve iĢine duygularını katabilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeciliğin bir diğer temel ve değiĢmez Ģartı da duumlruumlstluumlktuumlr Duygularınızı

duumlĢuumlncelerinizi ve inanccedillarınızı ancak duumlruumlst davranarak ifade edebilirsiniz Vuumlcut diliniz

duumlĢuumlncelerinizin ccediloğunu ccedileĢitli sinyaller yoluyla accedilığa vurur Bu nedenle konuĢmalarınıza ve

davranıĢlarınıza oumlnce kendinizin inanması gerekir Unutmayınız ki kendinizi

inandıramıyorsanız hiccedil kimseyi inandıramazsınız

KiĢiler ccedilevreleri ile suumlrekli bir etkileĢim iccedilindedirler Bu nedenle sizin

motivasyonunuz bozuk olduğunda diğer ccedilalıĢanlarla birlikte muumlĢteriler de bundan

etkilenecektir Ccedilevrenize pozitif enerji aktarabilmeniz iccedilin stresi yenmeniz ve

motivasyonunuzu yuumlksek tutmanız gerekir Bu konudaki anahtar soumlzcuumlk ise ldquoSEVGĠ ve

SAYGIrdquo dır ĠĢinize ve ccedilevrenize goumlstereceğiniz sevgi ve saygı ccedilalıĢkanlığınız ile birleĢince

baĢarıyı yakalamanız iccedilin oumlnuumlnuumlzde hiccedilbir engel kalmayacaktır

Yukarıdaki hedeflere uygun pazarlama ve perakende alanında istihdam edilebilir

beceriler ve yeterlikler kazanmanızda bu moduumllle oumlğrendikleriniz size faydalı olacaktır

GĠRĠġ

2

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

Perakendeciliğin anlamını tarihccedilesini ve oumlnemini kavrayabilecek perakendeciliğin

kurallarına uygun ccedilalıĢabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendeciliğin oumlzelliklerini araĢtırınız

Ticaret hayatında perakendeciliğin yerini araĢtırınız

Perakendeci firmaların oumlzelliklerini ve kurallarını araĢtırınız

Perakendeciliğin uygulama alanlarını araĢtırınız

Perakendecilik alanında ccedilalıĢanlarla soumlyleĢi yaparak araĢtırmalarınızla

karĢılaĢtırınız

AraĢtırma ccedilalıĢmanızda edindiğiniz bilgileri sınıfta arkadaĢlarınızla paylaĢınız

1 PERAKENDECĠLĠĞĠN ANLAMI

TARĠHCcedilESĠ VE OumlNEMĠ

Perakende satıĢ kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde azar azar en son tuumlketiciye yapılan satıĢtır

Uygulama alanı ccedilok geniĢtir Ccediluumlnkuuml hemen hemen her alanda perakende satıĢ yapılır Bu

nedenle de istihdam alanı ccedilok geniĢtir Duumlnyada perakendecilik her geccedilen guumln daha da oumlnem

kazanmakta ve geliĢen teknoloji ile birlikte dev bir sektoumlr hacircline gelmektedir Tuumlrkiye‟de de

perakendecilik son yıllarda giderek geliĢmiĢ ve en buumlyuumlk sektoumlrlerden biri hacircline gelmiĢtir

daha da geliĢecektir

Sabit yatırım miktarının sanayi yatırımlarına goumlre nispeten duumlĢuumlk olması ve kredi ile iĢ

yapma imkacircnının bulunması dolayısıyla perakendecilik sektoumlruumlne girmek ccedilok zor değildir

Ancak duumlĢuumlnuumllebileceği gibi pazara giriĢin bu kadar kolay olduğu bir alanda rekabet de bir

hayli yoğun olacaktır Her guumln yeni perakendeciler sektoumlre girerken eskilerden birccediloğu da

rekabete yenik duumlĢerek sektoumlruuml terk etmek zorunda kalmaktadır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

AMACcedil

ARAġTIRMA

3

11 Perakendeciliğin Tanımı ve Kapsamı

Perakendecilik mal ve hizmetlerin bir firma aracılığıyla azar azar son tuumlketiciye

satılmasıdır Rekabetin ccedilok yoğun olarak yaĢandığı bir alan olduğu iccedilin perakendeciliği

pazarlama Ģemsiyesi altında değerlendirmek gerekir Bu nedenle de bu sektoumlrde kalitenin

uumlruumln ccedileĢidinin fiyatın uumlruumlnuumln satıĢ yerinin ve sergileme Ģeklinin guumlvenilir olmanın ve buumltuumln

bunların pazarlamasının doğru yapılmasının oumlnemi ccedilok buumlyuumlktuumlr Pazarlama en basit

Ģekliyle firmanın hedeflerine ulaĢmak iccedilin talebi etkilemeye ccedilalıĢmasıdır Perakendecilikte

talebin artması baĢarı ve hedeflere ulaĢma anlamına geldiğine goumlre pazarlamanın doğru

yapılması bir zorunluluktur MuumlĢteriyi yani uumlruumlnuuml talep edecek kiĢiyi doğru zamanda doğru

yerde doğru uumlruumlnden haberdar etmek gerekir

GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır Burada kastedilen kiĢi

muumlĢteridir O hacirclde perakendeciliğin odak noktasında muumlĢteri durmaktadır ve

perakendecilikte esas olan muumlĢteri istek ve ihtiyaccedillarını karĢılayabilmektir Perakendecilik

kuumlccediluumlk esnaftan holdinglere kadar her tuumlrluuml kiĢi veya kuruluĢ tarafından yapılabilen bir

meslek dalıdır ve tuumlm sektoumlrlerde ccedilalıĢma alanı bulabilmektedir

Resim 11 Perakendeciliğin tanımı

12 Perakende Soumlzluumlğuuml (Jargonu)

Tuumlrk perakende sektoumlruumlnde birtakım kelime kavram ve tanımlar kullanılmaktadır

Bunların tuumlmuumlne birden Perakende Jargonu( jargon Belli bir alana veya dar bir

ccedilevreye oumlzguuml kelime ve deyimler soumlzluumlk) diyoruz

4

Perakende Jargonu

1+2 Bedelsiz Bir uumlruumln alana diğeri bedelsiz (bedava)

3P Price-Fiyat Product-Uumlruumln Profit-Kacircr

Aksiyon Fiyat indirimi

Alan Kullanım Bedeli Marketlerin uumlruumlnleri oumlzel yerlerde sergilemeleri karĢılığında

firmalardan aldıkları bedel

All You Can Afford Method Paran yettiği kadar youmlntemi ya da buumltccedileden kalan kısmın

promosyona ayrılması youmlntemi

Assortment Uumlruumln ccedileĢidi mal ccedileĢidi-belirli bir firmaya ait satıĢa sunulan uumlruumln kuumlmesi

AVM AlıĢveriĢ merkezi

B2B Ġnternet uumlzerinden kullanılan bir tuumlr elektronik sipariĢ youmlntemi (Bazı buumlyuumlk

marketlerde kullanılıyor)

Bakiyeli-Bakiyesiz CcedilalıĢma Verilen sipariĢte herhangi bir uumlruumln o anda stokta yoksa

goumlnderilmez ve sipariĢi sıfırlanır Market o uumlruumlnuuml tekrar sipariĢ etmek zorundadır

Bakkal 50 msup2 kadar satıĢ alanı olan en kuumlccediluumlk perakende iĢletmesi

Barkod (Bar code) Ambalaj uumlzerinde yer alan uumlruumlnuumln fiyatı niteliği ve uumlreticisini

goumlsteren parelel ccedilizgiler Barkod bir uumlruumlnuumln nuumlfus kacircğıdıdır

Basig Klasik model

Benchmarking Bir perakendecinin muhtemelen rekabet iccedilinde olunmayan baĢka bir

Ģirketin iĢletmesini inceleyerek oumlrnekten oumlğrenmesi oumllccediluumlt olarak alması Kıyaslama

Best Seller En iyi satan en ccedilok satılan

Biliz CcedilalıĢma Oumlruumlmcek ağı Ģeklinde yayılarak bir ccedilalıĢma rutu yapılması

Blind Goods Koumlrleme mallar Arada sırada fiyatı umursamaksızın sadece isteklerini

karĢılamakla ilgilenen muumlĢterilere sunulduğu iccedilin normalden yuumlksek marja (kacircra) sahip

olabilen alıĢılmadık mallar

Bult Koli

Bundled Pricing (Demetleme Fiyatlandırma) Birkaccedil uumlruumln ya da hizmetin paket hacirclinde

satıĢa sunularak tek bir fiyat belirlenmesi

Buumltccedile Belirli bir suumlre iccedilin belirli bir ccedilalıĢmaya ayrılan kasa Bu para mal veya hizmet

olabilir Aylık uumlccedil aylık veya yıllık buumltccedileler olabilir

5

CashampCarry PeĢin odemeamp TaĢı Sadece peĢin para ile alıĢveriĢ yapılan ucuz ve toptan

satıs marketleri (Metro gibi)

Catering Yemek tedariki Bazı uccedilak veya otobuumls yolculuklarında yolculara verilen yemek

aperitifleri Ģirketlerin ccedilalıĢanlarına oumlğle yemeği iccedilin dıĢarıdan getirttikleri yemek

CE Bir Avrupa standardı

Ciro Primi Firmaların belirli bir kotayı tutturmaları hacirclinde elemanlarına veya marketlere

verdikleri cironun belirli bir yuumlzdesini oluĢturan bedel (armağan teĢvik)

CPU ( Cost Per Usage) Kullanılan her bir birim iccedilin maliyet

CRM ( Consumer Researcher Management) MuumlĢteri ĠliĢkileri Youmlnetimi - Tuumlketim

AraĢtırma Youmlnetimi

Ccedilapraz Promosyon Bir mala baĢka bir ticari uumlruumlnuumln bandaj yapılarak bedelsiz verilmesi

Delist Marketlerin satıĢ listesinde olan uumlruumlnuuml listeden ccedilıkartıp artık sipariĢ olarak

vermemeleri (Satın almacının en buumlyuumlk silahı)

Departman ġefi Marketlerdeki ilgili departmanın sorumlusu Genelde sipariĢi veren kiĢi

Dikey Sergileme Marketlerde aynı uumlruumlnuuml yukarıdan asağıya olacak Ģekilde yerleĢtirme

Discount Mağaza Ġndirim (ucuzluk) mağazaları

Distribuumltoumlr Malın satıĢ dağıtımını yapmak uumlzere yetkili bayii

ECR Marketlerdeki bir tuumlr stok planlaması elektronik veri ve lojistik planlaması

EDI Elektronik veri transferi

Emtia Mal uumlruumln

Enduumlstuumlriyel Uumlruumln Kolili uumlruumln Toplu satıĢ uumlruumlnleri

Entegre Perakende Tuumlm perakende fonksiyonlarının bir arada olması

Entertainment Perakendede eğlence uygulaması Oumlzel belirli muumlĢteriler satıcılar ve

dıĢarıdan gelen ziyaretccedililere iĢ anlaĢmasının daha kolay bağlanması iccedilin yemek iccedilecek

veya eğlence sunulması

Exclusive Tek marka Markette kendi kategorisinde tek ccedileĢit olmak (bir tuumlr tekel)

Expozisyon Tanımı YokUluslararası sergilerde yapılan tanıtım Ģovları

Faaliyet DıĢı Kacircr Mal ve hizmet satıĢı dıĢındaki gelir Oumlrneğin faiz geliri

Fason DıĢarıdan baĢka bir firmaya uumlrettirilen uumlruumln

Fatura Altı Uygulanan normal iskontolar haricinde ek olarak KDV‟ den hemen oumlnce

uygulanan iskonto

6

FĠFO ( First in First Out-Ġlk giren ilk ccedilıkar) Uumlruumlnuumln tazeliği accedilısından ilk gelen

malın oumlncelikli satılması Raftada buna goumlre duumlzenleme yapılır

Fiyat Analizi Ccedilesitli marketlerdeki kendi ve rakip uumlruumlnlerin fiyatlarının tabloya

doumlkuumlluumlp karĢılaĢtırma yapılması

Fizibilite Kacircrlılık hesabı

FMCG ( Fast Moving Consumer Goods) Hızlı hareket goumlren tuumlketim uumlruumlnleri (ccedilay

Ģeker ekmek gibi)

Food-Gıda Yiyecek ve iccedilecek tuumlketim uumlruumlnleri

Forecast Bir uumlruumlnuumln gelecekte potansiyel satıĢının ya da muumlĢteriler tarafindan kabul

goumlruumlp goumlrmeyeceğinin oumlnceden tahmin edilmesi

Focus Toplantısı ġube mağazalardaki satıĢ elemanlarının bir araya gelerek merkezdeki

youmlneticilere satan ve satmayan mallarla ilgili bilgi vermesi Ģeklindeki uumlruumln toplantısı

Franchising Bir uumlreticinin uumlruumlnuumlnuumln satıĢ veya dağıtımı iccedilin baĢka bir kiĢi veya firmaya

verdiği ayrıcalık hakkı

Full-Mark Malların fiyatının 100 artırılması

Geleneksel Perakendecilik Yıllar oumlncesinden buguumlne yapılmakta olan klasik perakende

anlayıĢı Bakkallar pazar esnafı kuumlccediluumlk esnaflar gibi

Generıc Product Markasız uumlruumln (ucuz uumlruumln)

GiriĢ Bedeli Marketlerin rafta satıĢa sunulmak uumlzere listeleme yaptıkları uumlruumlnlere karĢılık

firmalardan barkod (uumlruumln ccedileĢidi) baĢına aldıkları bedel Bu da bir faaliyet dıĢı kacircrdır

Gondol Marketlerdeki rafların en oumln ve en arka taraflarına verilen isim En oumlndeki gondol

baĢıdır Buraları uumlruumlnlerin sergilenmeleri accedilısından stratejik oumlnem taĢır Bu boumlluumlmlerde

uumlruumlnuumln belirli bir doumlnem sergilenmesi karĢılığında bedeli alınır

Gray (Gri) Market Az bulunan malların hızlı teslim koĢuluyla ve normal piyasa

fiyatının ccedilok uumlzerinde satın alındığı piyasa Gerccedilek malların taklit veya sahtelerinin olduğu

piyasa

Gros Profit Bruumlt kacircr

Haccp Gıda guumlvenliğinde sıfır hata sertifikası kritik kontrol noktaları

Harcırah ġehir dıĢına veya uumllke dıĢına goumlrevli olarak ccedilıkan Ģirket personeline verilen

harcama bedeli

Hidrofob Su ccedileken

7

Hipermarket 2500 metrekare uumlzerindeki alana sahip perakende iĢletmesi

Hizmet Bedeli Marketlerin veya iĢletmelerin uumlruumln giriĢ bedeli uumlruumln sergileme bedeli

bazı ciro primleri ya da baĢka bir neden karĢılığında tedarikccedili firmaya kestikleri faaliyet

dıĢı kazanccedil faturası

Horeca Hotel-Restoran-Cafeterya

Hub Mağaza iccedili kasa bağlantısı

Ġhraccedil Kaydıyla SatıĢ Direkt ihraccedil edilmek uumlzere KDV uygulanmayan satıĢ

Ġkincil Sergileme Marketlerde raflardaki normal sergileme kasa oumlnleri veya gondolların

dıĢında aralarda ekstra segilemeler veya sepetlerdeki sergiler

Ġnsoumlrt Marketlerin belirli doumlnemlerde (Genellikle 15 guumlnde bir) promosyona giren

uumlruumlnlerini tanıtmak iccedilin ccedilıkarttıkları basılı yayın (buumllten)

Ġnstore Marketler promosyona soktukları uumlruumlnlerden bazılarına insoumlrtlerinde yer

vermezler ancak market iccedilindeki bir indirim olduğu iccedilin oumlzel olarak verilen teĢhir

alanının adı

Ġnterland SatıĢ boumllgesi satıĢ alanı satıĢ sahası

Ġnvent ĠĢletmenin elindeki mallar envanter stok

Kampanya Belirli bir doumlnem iccedilin uygulanan fiyat indirimi aksiyon promosyon

aktiviteleri

Kapital Sermaye

Kategori Boumlluumlm sınıf safha raf boumlluumlmleri

Kategori youmlnetimi Marketlerin raf yeri verimliliğini artırmak iccedilin kullandıkları sistem

Kaydi Stok Bilgisiyar veya defterde tutulan stok kaydı

KDV Katma Değer Vergisi

Key Account Manager (Anahtar MuumlĢteriler Youmlneticisi) Satın alma muumlduumlruuml ile direkt

goumlruumlĢen youmlnetici

Kioks Buumlfe AlıĢveriĢ merkezlerinde iccedileriye girmeksizin iccedileriden dıĢarıya satıĢın

yapıldığı kuumlccediluumlk boyutlu uumlruumln ve hizmet sunulan(Ģekerleme fotoğraf gibi)

Komandotura Kuumlccediluumlk oumllccedilekli tadilat

Konduumlsyon Suumlresi ĠĢletmelerin marketlere uyguladıkları indirimli fiyatların geccedilerlilik

suumlresi

Konkardato ġirketlerin iflaslarını accedilıklamaları

8

Konsept Konu tema kavram

Konsept AfiĢi Ana amacı belirten afiĢ (oumlzellikle ucuz uumlruumlnlerde)

Konsinye Firmaların veya uumlreticilerin mallarının bedelini satıldıktan sonra

perakendeciden almaları

Konsolidasyon Uzun vadeye ccedilevrilen borccedillanma

Kontrat Resmi anlaĢma soumlzleĢme

Koumlrleme SatıĢ MuumlĢterinin satın almadan oumlnce pek inceleme yapmadığı arada bir

yapılan satıĢlar

Kurumsal Belirli bir oumlzel veya resmi kuruma dair resmicirc veya proseduumlrluuml olan

Lansman Bir uumlruumlnuumln piyasaya yeni sunulması piyasaya tanıtılması

Leasing Kiralama

LĠFO(Last in First Out) Son giren ilk ccedilıkar

Lojistik Uumlruumlnlerin depolanması ve taĢınması iĢleri (nakliye ve depolama)

Lokomotif Uumlruumln SatıĢı hızlı olan ve firmanın en iyi satılan uumlruumlnuuml Bu uumlruumlnler firmanın

diğer uumlruumlnlerinin satıĢını da olumlu etkiler

Lot Beden duumlzeni (small midyum large XL gibi)

Magnet Mıknatıslı duumlzende indirimde olan uumlruumlnuumln asıldığı afiĢ

Marj Kacircr oranı

Mass Market Genellikle indirimli mağazalarda dağıtımı yapılan klasik uumlruumlnler

Merch Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu aksiyonu pop

kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak uumlzere satıĢı artırıcı

iĢlemlerden sorumlu olan kiĢi veya ekip

Merchandising Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu

aksiyonu pop kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak

uumlzere satıĢı artırıcı etkinliklerin tuumlmuuml

Merdane Erkek ayakkabısı

Mis Market iccedili sorumlusu

Nama CcedilalıĢma Firmaların mallarını satmak uumlzere bayilere verdikleri satıĢ elemanı

Firma malı bayiye satar ve bu satılan malların perakendecilere satılmasını nama satıĢ

elemanı gercekleĢtirir Bu elemanın uumlcretini firma karĢılar

No Name Ġsimsiz uumlruumln

9

Non Food (Gıda DıĢı)Beyaz eĢya ve diğer gıda dıĢı uumlruumlnler

Operasyonel Kacircr Ticari faaliyetten elde edilen kacircr

Organize Perakende Belirli bir sistem ve disiplin iccedilinde ccedilalıĢan organizasyonlarını

tamamlamıĢ herĢeyin kayıtlı olduğu suumlpermarket hipermarket veya zincir marketler ve

mağazalar

Osf Ortalama satıĢ indirimi

Outlet Uumlruumlnlerin fabrika ccedilıkıĢ fiyatları ile satıldığı mağazalar

Over Stock Stok fazlası

OumlSM Oumlzel soumlzleĢmeli muumlĢteriler

POP(Point of Purchase point of sale) SatıĢ veya satın almanın noktalandığı mağaza

lokasyonu satıĢ noktasına yerleĢtirilen iccedil sergileme vitrin sergilemesi iccedilin kullanılan

malzemeler

Palet Depolarda kolili malların uumlzerlerine konduğu tahta veya plastik taĢıyıcılar

PDE Promosyon destek elemanı

Pamukccediluk Uumlruumlnlerin uumlzerine vurulan indirim belgesi

Penetrasyon Uumlruumln bulunurluğu girilmiĢ pazarlar uumlruumln yaygınlığı

Penny Market Ucuz mal satan ufak marketler

Performans Aksiyon promosyon ve diğer kampanyaların verimliliği

Pin Pad Kredi kartına bağlı olan ve muumlĢterinin Ģifresini girmesini sağlayan cihaz

Planogram Sergileme planı perakendecilikte malların mağaza raflarındaki ideal

sergisini tasarlamak iccedilin kullanılan ve bilgiyasarda hazırlanan grafik

Plasiyer Uumlreticiden doğrudan uumlruumln getiren kiĢi

Plus Uumlruumln ccedileĢidi fazla olan mağaza

Price Distrimination Fiyat farklılaĢtırması

Private Label Oumlzel marka Firmaların marketler iccedilin uumlrettiği ve sadece o markette

genellikle marketin ismiyle satılan uumlruumlnler

Product Distrimination Uumlruumln farklılaĢtırması

Promosyon SatıĢ desteği tanıtım Uumlruumlnuumln satıĢını artırmak amacıyla gerccedilekleĢtirilen

satıĢı teĢvik edici faaliyetler

Proseduumlr Kural sistem Ģartı

PSF Perakende satıĢ indirimi

10

Quarter SatıĢta 3 aylık doumlnem ccedileyrek doumlnem

Realize Etmek GerccedilekleĢtirmek

Reel Stok Raftaki gerccedilek stok miktarı

Retail Perakende

Retailing Perakendecilik faaliyetleri

RFID(Radio Frequency Ġdentification) Tuumlrkiye‟de Ģu anda olmayan ancak ilerki

doumlnemlerde uygulanması beklenen elektronik tuumlketici takip sistemi Uumlruumlnler uumlretiminden

itibaren nihayi tuumlketimine kadar elektronik sinyallerle takip edilerek tuumlketici davranıĢları

izlenecek

Route (RUT) SatıĢ tahsilat veya sipariĢ gibi nedenlerle uğranılacak muumlĢteri noktalarının

yol guumlzergacirchı

RPT(Repeat purchasing) Tekrarlı satın alma

Sarı Etiket Ġndirim etiketi

SatıĢ Primi Kotayı tutturmaları durumunda satıcıya verilen oumlduumll

Second Name Ġsimsiz ikinci kalite uumlruumln

Secret Shoppers (Goumllge MuumlĢteriler) Mağazaların satıĢ elemanları pazarlama

teknikleri goumlruumlnuumlmleri ve benzer konulara goumlre kimliğini belli etmeyen ve muumlĢteri gibi

davranan uzman kiĢilerce denetlenmesi

Segment Belirli bir yaĢ grubu cinsiyet sosyoekonomik gruplara ve uumlruumln cinslerine goumlre

malların kategorilere ayrılması

Sensor Mağazanın giriĢinde mağazaya giren ccedilıkanları sayan alarm sistemi

Sepet Marketlerde ikincil sergileme alanı olarak kullanılan sepet Ģeklindeki teĢhir

alanları

Shift SatıĢ elemanlarının mağazada hangi boumlluumlmlerde veya reyonlarda ccedilalıĢacağını

goumlsteren liste (Guumlnluumlk veya haftalık olarak hazırlanabilir)

Show Room Firmaların uumlruumlnlerini sergiledikleri vitrinli marketler

Size Uumlruumln ccedileĢidi

Scanner Barkot okuyucu

Sortiment Malların kalite ve tuumlrlerine goumlre tasnif edilmesi

Spot Malların nakit para (Cash) karĢılığı derhal teslim kaydıyla daha ucuza satılması

11

Stand Marketlerde uumlruumlnlerin teĢhiri iccedilin oumlzel yapılan ve genelikle aksiyon promosyon ve

lansmanlarda kullanılan teĢhir malzemesi

Stok Kredisi Firmaların marketlere belirli limit dacirchilinde doumlnem baĢlarında opsiyon

olarak verdikleri stok miktarı

Suumlpermarket 1000 ndash 2500 msup2 alanı olan perakende mağazası

Suumlpervisoumlr Bir iĢi denetlemek uumlzere yetki verilen kiĢi genelde promosyon elemanları

aksiyon elemanları ya da merch elemanlarının takip ve denetimini yapan kiĢi

Switch Listing Firmanın marketteki satıĢı az olan listeli bir uumlruumlnuumlnuuml ccedilıkartarak yerine

baĢka bir uumlruumlnuumlnuuml bedelsiz veya daha uygun bir bedel karĢılığı koyması

Termin Tarihi Uumlruumlnuumln merkez depoya iniĢ tarihi

Zenne Kadın ayakkabısı

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi

Ġnsanların yaĢamlarını suumlrduumlrebilmeleri ve daha iyi yaĢayabilmeleri iccedilin birtakım

ihtiyaccedilları vardır Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutsuzluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba

harcanması ve bedel oumldenmesi gereken giderildiği zaman da mutluluk veren duygudur Bazı

ihtiyaccedillar vardır ki yaĢamak iccedilin zorunludur Oumlrneğin yemek barınmak ısınmak gibi

Bunun yanında daha rahat yaĢamayı sağlayacak luumlks ihtiyaccedillar olabileceği gibi televizyon

kitap bilgisayar gibi kuumlltuumlrel ihtiyaccedillar da olabilir

Ġhtiyaccedilların giderilebilmesi ccedileĢitli uumlruumlnler ve hizmetlerle sağlanır Bunun iccedilin de bu

uumlruumln ve hizmetlerin gerektiği kadar yani kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde satın alınması gerekir

Ġnsanlar ilkccedilağlardan itibaren ihtiyaccedilları iccedilin her tuumlrluuml ccedilabayı harcamıĢ ve bu uğurda

canlarını dahi ortaya koymuĢlardır Ġlk insanların vahĢi hayvanları avlayıp ihtiyaccedillarını

gidermek iccedilin kullanmaları gibi ĠĢte bu noktada perakendecilikten bahsetmeye baĢlayabilir

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

i

ACcedilIKLAMALAR ii

GĠRĠġ 1

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1 2

1 PERAKENDECĠLĠĞĠN ANLAMI TARĠHCcedilESĠ VE OumlNEMĠ 2

11 Perakendeciliğin Tanımı ve Kapsamı 3

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi 11

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları 13

13 Perakendeciliğin Oumlnemi 15

14 Perakendeci Kurumlar 17

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri 18

UYGULAMA FAALĠYETĠ 20

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME 21

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM KURALLARININ BELIRLENMESI 23

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları 24

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması 28

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj 30

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları 32

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları 33

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme 33

2 3 Perakendecilikte Stres 36

UYGULAMA FAALĠYETĠ 40

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME 41

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ 43

31 Perakendecilikte Arz ve Talep 43

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları 45

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri 47

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi 49

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının 50

Nedenleri 50

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri 50

UYGULAMA FAALĠYETĠ 51

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME 52

MODUumlL DEĞERLENDĠRME 54

CEVAP ANAHTARLARI 57

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR 58

KAYNAKCcedilA 59

ĠCcedilĠNDEKĠLER

ii

ACcedilIKLAMALAR

KOD 341TP0010

ALAN Pazarlama ve Perakende

DALMESLEK SatıĢ Elemanı

MODUumlLUumlN ADI Perakendecilik

MODUumlLUumlN TANIMI Perakendeciliğin oumlzelliklerinin belirlenebilmesi iccedilin gerekli

bilgi ve becerilerin kazandırıldığı oumlğrenme materyalidir

SUumlRE 4032

OumlN KOġUL

YETERLĠK Perakendeciliğin oumlzelliklerini belirlemek

MODUumlLUumlN AMACI

Genel Amaccedil

Ticaret hayatında her tuumlrluuml koĢulda perakendeciliğin

oumlzelliklerini belirleyebileceksiniz

Amaccedillar

1 Perakendeciliğin anlamına uygun ccedilalıĢabilecek

tarihccedilesini ve oumlnemini belirleyebilecek ve

perakendecilikle ilgili kelime ve terimleri

anlayabileceksiniz

2 Perakendecilikte youmlnetim kurallarını belirleyebilecek

ve uygulayabileceksiniz

3 Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln

koĢulları ile iliĢkisini kavrayabileceksiniz

EĞĠTĠM OumlĞRETĠM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Tam donanımlı pazarlama sınıfı gerekli bilgi kaynakları

kalem defter silgi

OumlLCcedilME VE

DEĞERLENDĠRME

Her faaliyet sonrasında o faliyetle ilgili değerlendirme

soruları ile kendi kendinizi değerlendireceksiniz

Oumlğretmen moduumll sonunda size oumllccedilme aracı (uygulama

soru-cevap) uygulayarak moduumll uygulamaları ile

kazandığınız bilgi ve becerileri oumllccedilerek değerlendirecektir

ACcedilIKLAMALAR

1

GĠRĠġ

Sevgili Oumlğrenci

Buguumlnuumln ticaret hayatında perakendeciliğin ne kadar aktif bir ccedilalıĢma ortamı

gerektirdiğini kavramak ve kurallarının da eğilimler doğrultusunda ne kadar değiĢken

olabildiğini goumlrmek gerekir Bu alanda cesur ve yaratıcı olmak ve perakendeciliğin

kurallarını doğru uygulayarak baĢarıyı yakalamak daima muumlmkuumlnduumlr Oumlncelikle

perakendecilikte geleceğinizin olacağına karar vermeli bu doğrultuda kariyer planlamanızı

yaparak ccedilalıĢma hayatınıza baĢlamalısınız Oumlncelikle yaptığınız iĢi sevmeniz gerekir Ccediluumlnkuuml

hangi iĢte olursa olsun baĢarılı insanlara baktığımızda iĢlerine duygusal değerler kattıklarını

goumlruumlruumlz Oumlzellikle de muumlĢteriyle suumlrekli iletiĢimde bulunulması gereken perakendecilikte

kiĢinin iĢini sevmesi ve iĢine duygularını katabilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeciliğin bir diğer temel ve değiĢmez Ģartı da duumlruumlstluumlktuumlr Duygularınızı

duumlĢuumlncelerinizi ve inanccedillarınızı ancak duumlruumlst davranarak ifade edebilirsiniz Vuumlcut diliniz

duumlĢuumlncelerinizin ccediloğunu ccedileĢitli sinyaller yoluyla accedilığa vurur Bu nedenle konuĢmalarınıza ve

davranıĢlarınıza oumlnce kendinizin inanması gerekir Unutmayınız ki kendinizi

inandıramıyorsanız hiccedil kimseyi inandıramazsınız

KiĢiler ccedilevreleri ile suumlrekli bir etkileĢim iccedilindedirler Bu nedenle sizin

motivasyonunuz bozuk olduğunda diğer ccedilalıĢanlarla birlikte muumlĢteriler de bundan

etkilenecektir Ccedilevrenize pozitif enerji aktarabilmeniz iccedilin stresi yenmeniz ve

motivasyonunuzu yuumlksek tutmanız gerekir Bu konudaki anahtar soumlzcuumlk ise ldquoSEVGĠ ve

SAYGIrdquo dır ĠĢinize ve ccedilevrenize goumlstereceğiniz sevgi ve saygı ccedilalıĢkanlığınız ile birleĢince

baĢarıyı yakalamanız iccedilin oumlnuumlnuumlzde hiccedilbir engel kalmayacaktır

Yukarıdaki hedeflere uygun pazarlama ve perakende alanında istihdam edilebilir

beceriler ve yeterlikler kazanmanızda bu moduumllle oumlğrendikleriniz size faydalı olacaktır

GĠRĠġ

2

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

Perakendeciliğin anlamını tarihccedilesini ve oumlnemini kavrayabilecek perakendeciliğin

kurallarına uygun ccedilalıĢabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendeciliğin oumlzelliklerini araĢtırınız

Ticaret hayatında perakendeciliğin yerini araĢtırınız

Perakendeci firmaların oumlzelliklerini ve kurallarını araĢtırınız

Perakendeciliğin uygulama alanlarını araĢtırınız

Perakendecilik alanında ccedilalıĢanlarla soumlyleĢi yaparak araĢtırmalarınızla

karĢılaĢtırınız

AraĢtırma ccedilalıĢmanızda edindiğiniz bilgileri sınıfta arkadaĢlarınızla paylaĢınız

1 PERAKENDECĠLĠĞĠN ANLAMI

TARĠHCcedilESĠ VE OumlNEMĠ

Perakende satıĢ kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde azar azar en son tuumlketiciye yapılan satıĢtır

Uygulama alanı ccedilok geniĢtir Ccediluumlnkuuml hemen hemen her alanda perakende satıĢ yapılır Bu

nedenle de istihdam alanı ccedilok geniĢtir Duumlnyada perakendecilik her geccedilen guumln daha da oumlnem

kazanmakta ve geliĢen teknoloji ile birlikte dev bir sektoumlr hacircline gelmektedir Tuumlrkiye‟de de

perakendecilik son yıllarda giderek geliĢmiĢ ve en buumlyuumlk sektoumlrlerden biri hacircline gelmiĢtir

daha da geliĢecektir

Sabit yatırım miktarının sanayi yatırımlarına goumlre nispeten duumlĢuumlk olması ve kredi ile iĢ

yapma imkacircnının bulunması dolayısıyla perakendecilik sektoumlruumlne girmek ccedilok zor değildir

Ancak duumlĢuumlnuumllebileceği gibi pazara giriĢin bu kadar kolay olduğu bir alanda rekabet de bir

hayli yoğun olacaktır Her guumln yeni perakendeciler sektoumlre girerken eskilerden birccediloğu da

rekabete yenik duumlĢerek sektoumlruuml terk etmek zorunda kalmaktadır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

AMACcedil

ARAġTIRMA

3

11 Perakendeciliğin Tanımı ve Kapsamı

Perakendecilik mal ve hizmetlerin bir firma aracılığıyla azar azar son tuumlketiciye

satılmasıdır Rekabetin ccedilok yoğun olarak yaĢandığı bir alan olduğu iccedilin perakendeciliği

pazarlama Ģemsiyesi altında değerlendirmek gerekir Bu nedenle de bu sektoumlrde kalitenin

uumlruumln ccedileĢidinin fiyatın uumlruumlnuumln satıĢ yerinin ve sergileme Ģeklinin guumlvenilir olmanın ve buumltuumln

bunların pazarlamasının doğru yapılmasının oumlnemi ccedilok buumlyuumlktuumlr Pazarlama en basit

Ģekliyle firmanın hedeflerine ulaĢmak iccedilin talebi etkilemeye ccedilalıĢmasıdır Perakendecilikte

talebin artması baĢarı ve hedeflere ulaĢma anlamına geldiğine goumlre pazarlamanın doğru

yapılması bir zorunluluktur MuumlĢteriyi yani uumlruumlnuuml talep edecek kiĢiyi doğru zamanda doğru

yerde doğru uumlruumlnden haberdar etmek gerekir

GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır Burada kastedilen kiĢi

muumlĢteridir O hacirclde perakendeciliğin odak noktasında muumlĢteri durmaktadır ve

perakendecilikte esas olan muumlĢteri istek ve ihtiyaccedillarını karĢılayabilmektir Perakendecilik

kuumlccediluumlk esnaftan holdinglere kadar her tuumlrluuml kiĢi veya kuruluĢ tarafından yapılabilen bir

meslek dalıdır ve tuumlm sektoumlrlerde ccedilalıĢma alanı bulabilmektedir

Resim 11 Perakendeciliğin tanımı

12 Perakende Soumlzluumlğuuml (Jargonu)

Tuumlrk perakende sektoumlruumlnde birtakım kelime kavram ve tanımlar kullanılmaktadır

Bunların tuumlmuumlne birden Perakende Jargonu( jargon Belli bir alana veya dar bir

ccedilevreye oumlzguuml kelime ve deyimler soumlzluumlk) diyoruz

4

Perakende Jargonu

1+2 Bedelsiz Bir uumlruumln alana diğeri bedelsiz (bedava)

3P Price-Fiyat Product-Uumlruumln Profit-Kacircr

Aksiyon Fiyat indirimi

Alan Kullanım Bedeli Marketlerin uumlruumlnleri oumlzel yerlerde sergilemeleri karĢılığında

firmalardan aldıkları bedel

All You Can Afford Method Paran yettiği kadar youmlntemi ya da buumltccedileden kalan kısmın

promosyona ayrılması youmlntemi

Assortment Uumlruumln ccedileĢidi mal ccedileĢidi-belirli bir firmaya ait satıĢa sunulan uumlruumln kuumlmesi

AVM AlıĢveriĢ merkezi

B2B Ġnternet uumlzerinden kullanılan bir tuumlr elektronik sipariĢ youmlntemi (Bazı buumlyuumlk

marketlerde kullanılıyor)

Bakiyeli-Bakiyesiz CcedilalıĢma Verilen sipariĢte herhangi bir uumlruumln o anda stokta yoksa

goumlnderilmez ve sipariĢi sıfırlanır Market o uumlruumlnuuml tekrar sipariĢ etmek zorundadır

Bakkal 50 msup2 kadar satıĢ alanı olan en kuumlccediluumlk perakende iĢletmesi

Barkod (Bar code) Ambalaj uumlzerinde yer alan uumlruumlnuumln fiyatı niteliği ve uumlreticisini

goumlsteren parelel ccedilizgiler Barkod bir uumlruumlnuumln nuumlfus kacircğıdıdır

Basig Klasik model

Benchmarking Bir perakendecinin muhtemelen rekabet iccedilinde olunmayan baĢka bir

Ģirketin iĢletmesini inceleyerek oumlrnekten oumlğrenmesi oumllccediluumlt olarak alması Kıyaslama

Best Seller En iyi satan en ccedilok satılan

Biliz CcedilalıĢma Oumlruumlmcek ağı Ģeklinde yayılarak bir ccedilalıĢma rutu yapılması

Blind Goods Koumlrleme mallar Arada sırada fiyatı umursamaksızın sadece isteklerini

karĢılamakla ilgilenen muumlĢterilere sunulduğu iccedilin normalden yuumlksek marja (kacircra) sahip

olabilen alıĢılmadık mallar

Bult Koli

Bundled Pricing (Demetleme Fiyatlandırma) Birkaccedil uumlruumln ya da hizmetin paket hacirclinde

satıĢa sunularak tek bir fiyat belirlenmesi

Buumltccedile Belirli bir suumlre iccedilin belirli bir ccedilalıĢmaya ayrılan kasa Bu para mal veya hizmet

olabilir Aylık uumlccedil aylık veya yıllık buumltccedileler olabilir

5

CashampCarry PeĢin odemeamp TaĢı Sadece peĢin para ile alıĢveriĢ yapılan ucuz ve toptan

satıs marketleri (Metro gibi)

Catering Yemek tedariki Bazı uccedilak veya otobuumls yolculuklarında yolculara verilen yemek

aperitifleri Ģirketlerin ccedilalıĢanlarına oumlğle yemeği iccedilin dıĢarıdan getirttikleri yemek

CE Bir Avrupa standardı

Ciro Primi Firmaların belirli bir kotayı tutturmaları hacirclinde elemanlarına veya marketlere

verdikleri cironun belirli bir yuumlzdesini oluĢturan bedel (armağan teĢvik)

CPU ( Cost Per Usage) Kullanılan her bir birim iccedilin maliyet

CRM ( Consumer Researcher Management) MuumlĢteri ĠliĢkileri Youmlnetimi - Tuumlketim

AraĢtırma Youmlnetimi

Ccedilapraz Promosyon Bir mala baĢka bir ticari uumlruumlnuumln bandaj yapılarak bedelsiz verilmesi

Delist Marketlerin satıĢ listesinde olan uumlruumlnuuml listeden ccedilıkartıp artık sipariĢ olarak

vermemeleri (Satın almacının en buumlyuumlk silahı)

Departman ġefi Marketlerdeki ilgili departmanın sorumlusu Genelde sipariĢi veren kiĢi

Dikey Sergileme Marketlerde aynı uumlruumlnuuml yukarıdan asağıya olacak Ģekilde yerleĢtirme

Discount Mağaza Ġndirim (ucuzluk) mağazaları

Distribuumltoumlr Malın satıĢ dağıtımını yapmak uumlzere yetkili bayii

ECR Marketlerdeki bir tuumlr stok planlaması elektronik veri ve lojistik planlaması

EDI Elektronik veri transferi

Emtia Mal uumlruumln

Enduumlstuumlriyel Uumlruumln Kolili uumlruumln Toplu satıĢ uumlruumlnleri

Entegre Perakende Tuumlm perakende fonksiyonlarının bir arada olması

Entertainment Perakendede eğlence uygulaması Oumlzel belirli muumlĢteriler satıcılar ve

dıĢarıdan gelen ziyaretccedililere iĢ anlaĢmasının daha kolay bağlanması iccedilin yemek iccedilecek

veya eğlence sunulması

Exclusive Tek marka Markette kendi kategorisinde tek ccedileĢit olmak (bir tuumlr tekel)

Expozisyon Tanımı YokUluslararası sergilerde yapılan tanıtım Ģovları

Faaliyet DıĢı Kacircr Mal ve hizmet satıĢı dıĢındaki gelir Oumlrneğin faiz geliri

Fason DıĢarıdan baĢka bir firmaya uumlrettirilen uumlruumln

Fatura Altı Uygulanan normal iskontolar haricinde ek olarak KDV‟ den hemen oumlnce

uygulanan iskonto

6

FĠFO ( First in First Out-Ġlk giren ilk ccedilıkar) Uumlruumlnuumln tazeliği accedilısından ilk gelen

malın oumlncelikli satılması Raftada buna goumlre duumlzenleme yapılır

Fiyat Analizi Ccedilesitli marketlerdeki kendi ve rakip uumlruumlnlerin fiyatlarının tabloya

doumlkuumlluumlp karĢılaĢtırma yapılması

Fizibilite Kacircrlılık hesabı

FMCG ( Fast Moving Consumer Goods) Hızlı hareket goumlren tuumlketim uumlruumlnleri (ccedilay

Ģeker ekmek gibi)

Food-Gıda Yiyecek ve iccedilecek tuumlketim uumlruumlnleri

Forecast Bir uumlruumlnuumln gelecekte potansiyel satıĢının ya da muumlĢteriler tarafindan kabul

goumlruumlp goumlrmeyeceğinin oumlnceden tahmin edilmesi

Focus Toplantısı ġube mağazalardaki satıĢ elemanlarının bir araya gelerek merkezdeki

youmlneticilere satan ve satmayan mallarla ilgili bilgi vermesi Ģeklindeki uumlruumln toplantısı

Franchising Bir uumlreticinin uumlruumlnuumlnuumln satıĢ veya dağıtımı iccedilin baĢka bir kiĢi veya firmaya

verdiği ayrıcalık hakkı

Full-Mark Malların fiyatının 100 artırılması

Geleneksel Perakendecilik Yıllar oumlncesinden buguumlne yapılmakta olan klasik perakende

anlayıĢı Bakkallar pazar esnafı kuumlccediluumlk esnaflar gibi

Generıc Product Markasız uumlruumln (ucuz uumlruumln)

GiriĢ Bedeli Marketlerin rafta satıĢa sunulmak uumlzere listeleme yaptıkları uumlruumlnlere karĢılık

firmalardan barkod (uumlruumln ccedileĢidi) baĢına aldıkları bedel Bu da bir faaliyet dıĢı kacircrdır

Gondol Marketlerdeki rafların en oumln ve en arka taraflarına verilen isim En oumlndeki gondol

baĢıdır Buraları uumlruumlnlerin sergilenmeleri accedilısından stratejik oumlnem taĢır Bu boumlluumlmlerde

uumlruumlnuumln belirli bir doumlnem sergilenmesi karĢılığında bedeli alınır

Gray (Gri) Market Az bulunan malların hızlı teslim koĢuluyla ve normal piyasa

fiyatının ccedilok uumlzerinde satın alındığı piyasa Gerccedilek malların taklit veya sahtelerinin olduğu

piyasa

Gros Profit Bruumlt kacircr

Haccp Gıda guumlvenliğinde sıfır hata sertifikası kritik kontrol noktaları

Harcırah ġehir dıĢına veya uumllke dıĢına goumlrevli olarak ccedilıkan Ģirket personeline verilen

harcama bedeli

Hidrofob Su ccedileken

7

Hipermarket 2500 metrekare uumlzerindeki alana sahip perakende iĢletmesi

Hizmet Bedeli Marketlerin veya iĢletmelerin uumlruumln giriĢ bedeli uumlruumln sergileme bedeli

bazı ciro primleri ya da baĢka bir neden karĢılığında tedarikccedili firmaya kestikleri faaliyet

dıĢı kazanccedil faturası

Horeca Hotel-Restoran-Cafeterya

Hub Mağaza iccedili kasa bağlantısı

Ġhraccedil Kaydıyla SatıĢ Direkt ihraccedil edilmek uumlzere KDV uygulanmayan satıĢ

Ġkincil Sergileme Marketlerde raflardaki normal sergileme kasa oumlnleri veya gondolların

dıĢında aralarda ekstra segilemeler veya sepetlerdeki sergiler

Ġnsoumlrt Marketlerin belirli doumlnemlerde (Genellikle 15 guumlnde bir) promosyona giren

uumlruumlnlerini tanıtmak iccedilin ccedilıkarttıkları basılı yayın (buumllten)

Ġnstore Marketler promosyona soktukları uumlruumlnlerden bazılarına insoumlrtlerinde yer

vermezler ancak market iccedilindeki bir indirim olduğu iccedilin oumlzel olarak verilen teĢhir

alanının adı

Ġnterland SatıĢ boumllgesi satıĢ alanı satıĢ sahası

Ġnvent ĠĢletmenin elindeki mallar envanter stok

Kampanya Belirli bir doumlnem iccedilin uygulanan fiyat indirimi aksiyon promosyon

aktiviteleri

Kapital Sermaye

Kategori Boumlluumlm sınıf safha raf boumlluumlmleri

Kategori youmlnetimi Marketlerin raf yeri verimliliğini artırmak iccedilin kullandıkları sistem

Kaydi Stok Bilgisiyar veya defterde tutulan stok kaydı

KDV Katma Değer Vergisi

Key Account Manager (Anahtar MuumlĢteriler Youmlneticisi) Satın alma muumlduumlruuml ile direkt

goumlruumlĢen youmlnetici

Kioks Buumlfe AlıĢveriĢ merkezlerinde iccedileriye girmeksizin iccedileriden dıĢarıya satıĢın

yapıldığı kuumlccediluumlk boyutlu uumlruumln ve hizmet sunulan(Ģekerleme fotoğraf gibi)

Komandotura Kuumlccediluumlk oumllccedilekli tadilat

Konduumlsyon Suumlresi ĠĢletmelerin marketlere uyguladıkları indirimli fiyatların geccedilerlilik

suumlresi

Konkardato ġirketlerin iflaslarını accedilıklamaları

8

Konsept Konu tema kavram

Konsept AfiĢi Ana amacı belirten afiĢ (oumlzellikle ucuz uumlruumlnlerde)

Konsinye Firmaların veya uumlreticilerin mallarının bedelini satıldıktan sonra

perakendeciden almaları

Konsolidasyon Uzun vadeye ccedilevrilen borccedillanma

Kontrat Resmi anlaĢma soumlzleĢme

Koumlrleme SatıĢ MuumlĢterinin satın almadan oumlnce pek inceleme yapmadığı arada bir

yapılan satıĢlar

Kurumsal Belirli bir oumlzel veya resmi kuruma dair resmicirc veya proseduumlrluuml olan

Lansman Bir uumlruumlnuumln piyasaya yeni sunulması piyasaya tanıtılması

Leasing Kiralama

LĠFO(Last in First Out) Son giren ilk ccedilıkar

Lojistik Uumlruumlnlerin depolanması ve taĢınması iĢleri (nakliye ve depolama)

Lokomotif Uumlruumln SatıĢı hızlı olan ve firmanın en iyi satılan uumlruumlnuuml Bu uumlruumlnler firmanın

diğer uumlruumlnlerinin satıĢını da olumlu etkiler

Lot Beden duumlzeni (small midyum large XL gibi)

Magnet Mıknatıslı duumlzende indirimde olan uumlruumlnuumln asıldığı afiĢ

Marj Kacircr oranı

Mass Market Genellikle indirimli mağazalarda dağıtımı yapılan klasik uumlruumlnler

Merch Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu aksiyonu pop

kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak uumlzere satıĢı artırıcı

iĢlemlerden sorumlu olan kiĢi veya ekip

Merchandising Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu

aksiyonu pop kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak

uumlzere satıĢı artırıcı etkinliklerin tuumlmuuml

Merdane Erkek ayakkabısı

Mis Market iccedili sorumlusu

Nama CcedilalıĢma Firmaların mallarını satmak uumlzere bayilere verdikleri satıĢ elemanı

Firma malı bayiye satar ve bu satılan malların perakendecilere satılmasını nama satıĢ

elemanı gercekleĢtirir Bu elemanın uumlcretini firma karĢılar

No Name Ġsimsiz uumlruumln

9

Non Food (Gıda DıĢı)Beyaz eĢya ve diğer gıda dıĢı uumlruumlnler

Operasyonel Kacircr Ticari faaliyetten elde edilen kacircr

Organize Perakende Belirli bir sistem ve disiplin iccedilinde ccedilalıĢan organizasyonlarını

tamamlamıĢ herĢeyin kayıtlı olduğu suumlpermarket hipermarket veya zincir marketler ve

mağazalar

Osf Ortalama satıĢ indirimi

Outlet Uumlruumlnlerin fabrika ccedilıkıĢ fiyatları ile satıldığı mağazalar

Over Stock Stok fazlası

OumlSM Oumlzel soumlzleĢmeli muumlĢteriler

POP(Point of Purchase point of sale) SatıĢ veya satın almanın noktalandığı mağaza

lokasyonu satıĢ noktasına yerleĢtirilen iccedil sergileme vitrin sergilemesi iccedilin kullanılan

malzemeler

Palet Depolarda kolili malların uumlzerlerine konduğu tahta veya plastik taĢıyıcılar

PDE Promosyon destek elemanı

Pamukccediluk Uumlruumlnlerin uumlzerine vurulan indirim belgesi

Penetrasyon Uumlruumln bulunurluğu girilmiĢ pazarlar uumlruumln yaygınlığı

Penny Market Ucuz mal satan ufak marketler

Performans Aksiyon promosyon ve diğer kampanyaların verimliliği

Pin Pad Kredi kartına bağlı olan ve muumlĢterinin Ģifresini girmesini sağlayan cihaz

Planogram Sergileme planı perakendecilikte malların mağaza raflarındaki ideal

sergisini tasarlamak iccedilin kullanılan ve bilgiyasarda hazırlanan grafik

Plasiyer Uumlreticiden doğrudan uumlruumln getiren kiĢi

Plus Uumlruumln ccedileĢidi fazla olan mağaza

Price Distrimination Fiyat farklılaĢtırması

Private Label Oumlzel marka Firmaların marketler iccedilin uumlrettiği ve sadece o markette

genellikle marketin ismiyle satılan uumlruumlnler

Product Distrimination Uumlruumln farklılaĢtırması

Promosyon SatıĢ desteği tanıtım Uumlruumlnuumln satıĢını artırmak amacıyla gerccedilekleĢtirilen

satıĢı teĢvik edici faaliyetler

Proseduumlr Kural sistem Ģartı

PSF Perakende satıĢ indirimi

10

Quarter SatıĢta 3 aylık doumlnem ccedileyrek doumlnem

Realize Etmek GerccedilekleĢtirmek

Reel Stok Raftaki gerccedilek stok miktarı

Retail Perakende

Retailing Perakendecilik faaliyetleri

RFID(Radio Frequency Ġdentification) Tuumlrkiye‟de Ģu anda olmayan ancak ilerki

doumlnemlerde uygulanması beklenen elektronik tuumlketici takip sistemi Uumlruumlnler uumlretiminden

itibaren nihayi tuumlketimine kadar elektronik sinyallerle takip edilerek tuumlketici davranıĢları

izlenecek

Route (RUT) SatıĢ tahsilat veya sipariĢ gibi nedenlerle uğranılacak muumlĢteri noktalarının

yol guumlzergacirchı

RPT(Repeat purchasing) Tekrarlı satın alma

Sarı Etiket Ġndirim etiketi

SatıĢ Primi Kotayı tutturmaları durumunda satıcıya verilen oumlduumll

Second Name Ġsimsiz ikinci kalite uumlruumln

Secret Shoppers (Goumllge MuumlĢteriler) Mağazaların satıĢ elemanları pazarlama

teknikleri goumlruumlnuumlmleri ve benzer konulara goumlre kimliğini belli etmeyen ve muumlĢteri gibi

davranan uzman kiĢilerce denetlenmesi

Segment Belirli bir yaĢ grubu cinsiyet sosyoekonomik gruplara ve uumlruumln cinslerine goumlre

malların kategorilere ayrılması

Sensor Mağazanın giriĢinde mağazaya giren ccedilıkanları sayan alarm sistemi

Sepet Marketlerde ikincil sergileme alanı olarak kullanılan sepet Ģeklindeki teĢhir

alanları

Shift SatıĢ elemanlarının mağazada hangi boumlluumlmlerde veya reyonlarda ccedilalıĢacağını

goumlsteren liste (Guumlnluumlk veya haftalık olarak hazırlanabilir)

Show Room Firmaların uumlruumlnlerini sergiledikleri vitrinli marketler

Size Uumlruumln ccedileĢidi

Scanner Barkot okuyucu

Sortiment Malların kalite ve tuumlrlerine goumlre tasnif edilmesi

Spot Malların nakit para (Cash) karĢılığı derhal teslim kaydıyla daha ucuza satılması

11

Stand Marketlerde uumlruumlnlerin teĢhiri iccedilin oumlzel yapılan ve genelikle aksiyon promosyon ve

lansmanlarda kullanılan teĢhir malzemesi

Stok Kredisi Firmaların marketlere belirli limit dacirchilinde doumlnem baĢlarında opsiyon

olarak verdikleri stok miktarı

Suumlpermarket 1000 ndash 2500 msup2 alanı olan perakende mağazası

Suumlpervisoumlr Bir iĢi denetlemek uumlzere yetki verilen kiĢi genelde promosyon elemanları

aksiyon elemanları ya da merch elemanlarının takip ve denetimini yapan kiĢi

Switch Listing Firmanın marketteki satıĢı az olan listeli bir uumlruumlnuumlnuuml ccedilıkartarak yerine

baĢka bir uumlruumlnuumlnuuml bedelsiz veya daha uygun bir bedel karĢılığı koyması

Termin Tarihi Uumlruumlnuumln merkez depoya iniĢ tarihi

Zenne Kadın ayakkabısı

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi

Ġnsanların yaĢamlarını suumlrduumlrebilmeleri ve daha iyi yaĢayabilmeleri iccedilin birtakım

ihtiyaccedilları vardır Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutsuzluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba

harcanması ve bedel oumldenmesi gereken giderildiği zaman da mutluluk veren duygudur Bazı

ihtiyaccedillar vardır ki yaĢamak iccedilin zorunludur Oumlrneğin yemek barınmak ısınmak gibi

Bunun yanında daha rahat yaĢamayı sağlayacak luumlks ihtiyaccedillar olabileceği gibi televizyon

kitap bilgisayar gibi kuumlltuumlrel ihtiyaccedillar da olabilir

Ġhtiyaccedilların giderilebilmesi ccedileĢitli uumlruumlnler ve hizmetlerle sağlanır Bunun iccedilin de bu

uumlruumln ve hizmetlerin gerektiği kadar yani kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde satın alınması gerekir

Ġnsanlar ilkccedilağlardan itibaren ihtiyaccedilları iccedilin her tuumlrluuml ccedilabayı harcamıĢ ve bu uğurda

canlarını dahi ortaya koymuĢlardır Ġlk insanların vahĢi hayvanları avlayıp ihtiyaccedillarını

gidermek iccedilin kullanmaları gibi ĠĢte bu noktada perakendecilikten bahsetmeye baĢlayabilir

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

ii

ACcedilIKLAMALAR

KOD 341TP0010

ALAN Pazarlama ve Perakende

DALMESLEK SatıĢ Elemanı

MODUumlLUumlN ADI Perakendecilik

MODUumlLUumlN TANIMI Perakendeciliğin oumlzelliklerinin belirlenebilmesi iccedilin gerekli

bilgi ve becerilerin kazandırıldığı oumlğrenme materyalidir

SUumlRE 4032

OumlN KOġUL

YETERLĠK Perakendeciliğin oumlzelliklerini belirlemek

MODUumlLUumlN AMACI

Genel Amaccedil

Ticaret hayatında her tuumlrluuml koĢulda perakendeciliğin

oumlzelliklerini belirleyebileceksiniz

Amaccedillar

1 Perakendeciliğin anlamına uygun ccedilalıĢabilecek

tarihccedilesini ve oumlnemini belirleyebilecek ve

perakendecilikle ilgili kelime ve terimleri

anlayabileceksiniz

2 Perakendecilikte youmlnetim kurallarını belirleyebilecek

ve uygulayabileceksiniz

3 Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln

koĢulları ile iliĢkisini kavrayabileceksiniz

EĞĠTĠM OumlĞRETĠM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Tam donanımlı pazarlama sınıfı gerekli bilgi kaynakları

kalem defter silgi

OumlLCcedilME VE

DEĞERLENDĠRME

Her faaliyet sonrasında o faliyetle ilgili değerlendirme

soruları ile kendi kendinizi değerlendireceksiniz

Oumlğretmen moduumll sonunda size oumllccedilme aracı (uygulama

soru-cevap) uygulayarak moduumll uygulamaları ile

kazandığınız bilgi ve becerileri oumllccedilerek değerlendirecektir

ACcedilIKLAMALAR

1

GĠRĠġ

Sevgili Oumlğrenci

Buguumlnuumln ticaret hayatında perakendeciliğin ne kadar aktif bir ccedilalıĢma ortamı

gerektirdiğini kavramak ve kurallarının da eğilimler doğrultusunda ne kadar değiĢken

olabildiğini goumlrmek gerekir Bu alanda cesur ve yaratıcı olmak ve perakendeciliğin

kurallarını doğru uygulayarak baĢarıyı yakalamak daima muumlmkuumlnduumlr Oumlncelikle

perakendecilikte geleceğinizin olacağına karar vermeli bu doğrultuda kariyer planlamanızı

yaparak ccedilalıĢma hayatınıza baĢlamalısınız Oumlncelikle yaptığınız iĢi sevmeniz gerekir Ccediluumlnkuuml

hangi iĢte olursa olsun baĢarılı insanlara baktığımızda iĢlerine duygusal değerler kattıklarını

goumlruumlruumlz Oumlzellikle de muumlĢteriyle suumlrekli iletiĢimde bulunulması gereken perakendecilikte

kiĢinin iĢini sevmesi ve iĢine duygularını katabilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeciliğin bir diğer temel ve değiĢmez Ģartı da duumlruumlstluumlktuumlr Duygularınızı

duumlĢuumlncelerinizi ve inanccedillarınızı ancak duumlruumlst davranarak ifade edebilirsiniz Vuumlcut diliniz

duumlĢuumlncelerinizin ccediloğunu ccedileĢitli sinyaller yoluyla accedilığa vurur Bu nedenle konuĢmalarınıza ve

davranıĢlarınıza oumlnce kendinizin inanması gerekir Unutmayınız ki kendinizi

inandıramıyorsanız hiccedil kimseyi inandıramazsınız

KiĢiler ccedilevreleri ile suumlrekli bir etkileĢim iccedilindedirler Bu nedenle sizin

motivasyonunuz bozuk olduğunda diğer ccedilalıĢanlarla birlikte muumlĢteriler de bundan

etkilenecektir Ccedilevrenize pozitif enerji aktarabilmeniz iccedilin stresi yenmeniz ve

motivasyonunuzu yuumlksek tutmanız gerekir Bu konudaki anahtar soumlzcuumlk ise ldquoSEVGĠ ve

SAYGIrdquo dır ĠĢinize ve ccedilevrenize goumlstereceğiniz sevgi ve saygı ccedilalıĢkanlığınız ile birleĢince

baĢarıyı yakalamanız iccedilin oumlnuumlnuumlzde hiccedilbir engel kalmayacaktır

Yukarıdaki hedeflere uygun pazarlama ve perakende alanında istihdam edilebilir

beceriler ve yeterlikler kazanmanızda bu moduumllle oumlğrendikleriniz size faydalı olacaktır

GĠRĠġ

2

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

Perakendeciliğin anlamını tarihccedilesini ve oumlnemini kavrayabilecek perakendeciliğin

kurallarına uygun ccedilalıĢabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendeciliğin oumlzelliklerini araĢtırınız

Ticaret hayatında perakendeciliğin yerini araĢtırınız

Perakendeci firmaların oumlzelliklerini ve kurallarını araĢtırınız

Perakendeciliğin uygulama alanlarını araĢtırınız

Perakendecilik alanında ccedilalıĢanlarla soumlyleĢi yaparak araĢtırmalarınızla

karĢılaĢtırınız

AraĢtırma ccedilalıĢmanızda edindiğiniz bilgileri sınıfta arkadaĢlarınızla paylaĢınız

1 PERAKENDECĠLĠĞĠN ANLAMI

TARĠHCcedilESĠ VE OumlNEMĠ

Perakende satıĢ kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde azar azar en son tuumlketiciye yapılan satıĢtır

Uygulama alanı ccedilok geniĢtir Ccediluumlnkuuml hemen hemen her alanda perakende satıĢ yapılır Bu

nedenle de istihdam alanı ccedilok geniĢtir Duumlnyada perakendecilik her geccedilen guumln daha da oumlnem

kazanmakta ve geliĢen teknoloji ile birlikte dev bir sektoumlr hacircline gelmektedir Tuumlrkiye‟de de

perakendecilik son yıllarda giderek geliĢmiĢ ve en buumlyuumlk sektoumlrlerden biri hacircline gelmiĢtir

daha da geliĢecektir

Sabit yatırım miktarının sanayi yatırımlarına goumlre nispeten duumlĢuumlk olması ve kredi ile iĢ

yapma imkacircnının bulunması dolayısıyla perakendecilik sektoumlruumlne girmek ccedilok zor değildir

Ancak duumlĢuumlnuumllebileceği gibi pazara giriĢin bu kadar kolay olduğu bir alanda rekabet de bir

hayli yoğun olacaktır Her guumln yeni perakendeciler sektoumlre girerken eskilerden birccediloğu da

rekabete yenik duumlĢerek sektoumlruuml terk etmek zorunda kalmaktadır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

AMACcedil

ARAġTIRMA

3

11 Perakendeciliğin Tanımı ve Kapsamı

Perakendecilik mal ve hizmetlerin bir firma aracılığıyla azar azar son tuumlketiciye

satılmasıdır Rekabetin ccedilok yoğun olarak yaĢandığı bir alan olduğu iccedilin perakendeciliği

pazarlama Ģemsiyesi altında değerlendirmek gerekir Bu nedenle de bu sektoumlrde kalitenin

uumlruumln ccedileĢidinin fiyatın uumlruumlnuumln satıĢ yerinin ve sergileme Ģeklinin guumlvenilir olmanın ve buumltuumln

bunların pazarlamasının doğru yapılmasının oumlnemi ccedilok buumlyuumlktuumlr Pazarlama en basit

Ģekliyle firmanın hedeflerine ulaĢmak iccedilin talebi etkilemeye ccedilalıĢmasıdır Perakendecilikte

talebin artması baĢarı ve hedeflere ulaĢma anlamına geldiğine goumlre pazarlamanın doğru

yapılması bir zorunluluktur MuumlĢteriyi yani uumlruumlnuuml talep edecek kiĢiyi doğru zamanda doğru

yerde doğru uumlruumlnden haberdar etmek gerekir

GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır Burada kastedilen kiĢi

muumlĢteridir O hacirclde perakendeciliğin odak noktasında muumlĢteri durmaktadır ve

perakendecilikte esas olan muumlĢteri istek ve ihtiyaccedillarını karĢılayabilmektir Perakendecilik

kuumlccediluumlk esnaftan holdinglere kadar her tuumlrluuml kiĢi veya kuruluĢ tarafından yapılabilen bir

meslek dalıdır ve tuumlm sektoumlrlerde ccedilalıĢma alanı bulabilmektedir

Resim 11 Perakendeciliğin tanımı

12 Perakende Soumlzluumlğuuml (Jargonu)

Tuumlrk perakende sektoumlruumlnde birtakım kelime kavram ve tanımlar kullanılmaktadır

Bunların tuumlmuumlne birden Perakende Jargonu( jargon Belli bir alana veya dar bir

ccedilevreye oumlzguuml kelime ve deyimler soumlzluumlk) diyoruz

4

Perakende Jargonu

1+2 Bedelsiz Bir uumlruumln alana diğeri bedelsiz (bedava)

3P Price-Fiyat Product-Uumlruumln Profit-Kacircr

Aksiyon Fiyat indirimi

Alan Kullanım Bedeli Marketlerin uumlruumlnleri oumlzel yerlerde sergilemeleri karĢılığında

firmalardan aldıkları bedel

All You Can Afford Method Paran yettiği kadar youmlntemi ya da buumltccedileden kalan kısmın

promosyona ayrılması youmlntemi

Assortment Uumlruumln ccedileĢidi mal ccedileĢidi-belirli bir firmaya ait satıĢa sunulan uumlruumln kuumlmesi

AVM AlıĢveriĢ merkezi

B2B Ġnternet uumlzerinden kullanılan bir tuumlr elektronik sipariĢ youmlntemi (Bazı buumlyuumlk

marketlerde kullanılıyor)

Bakiyeli-Bakiyesiz CcedilalıĢma Verilen sipariĢte herhangi bir uumlruumln o anda stokta yoksa

goumlnderilmez ve sipariĢi sıfırlanır Market o uumlruumlnuuml tekrar sipariĢ etmek zorundadır

Bakkal 50 msup2 kadar satıĢ alanı olan en kuumlccediluumlk perakende iĢletmesi

Barkod (Bar code) Ambalaj uumlzerinde yer alan uumlruumlnuumln fiyatı niteliği ve uumlreticisini

goumlsteren parelel ccedilizgiler Barkod bir uumlruumlnuumln nuumlfus kacircğıdıdır

Basig Klasik model

Benchmarking Bir perakendecinin muhtemelen rekabet iccedilinde olunmayan baĢka bir

Ģirketin iĢletmesini inceleyerek oumlrnekten oumlğrenmesi oumllccediluumlt olarak alması Kıyaslama

Best Seller En iyi satan en ccedilok satılan

Biliz CcedilalıĢma Oumlruumlmcek ağı Ģeklinde yayılarak bir ccedilalıĢma rutu yapılması

Blind Goods Koumlrleme mallar Arada sırada fiyatı umursamaksızın sadece isteklerini

karĢılamakla ilgilenen muumlĢterilere sunulduğu iccedilin normalden yuumlksek marja (kacircra) sahip

olabilen alıĢılmadık mallar

Bult Koli

Bundled Pricing (Demetleme Fiyatlandırma) Birkaccedil uumlruumln ya da hizmetin paket hacirclinde

satıĢa sunularak tek bir fiyat belirlenmesi

Buumltccedile Belirli bir suumlre iccedilin belirli bir ccedilalıĢmaya ayrılan kasa Bu para mal veya hizmet

olabilir Aylık uumlccedil aylık veya yıllık buumltccedileler olabilir

5

CashampCarry PeĢin odemeamp TaĢı Sadece peĢin para ile alıĢveriĢ yapılan ucuz ve toptan

satıs marketleri (Metro gibi)

Catering Yemek tedariki Bazı uccedilak veya otobuumls yolculuklarında yolculara verilen yemek

aperitifleri Ģirketlerin ccedilalıĢanlarına oumlğle yemeği iccedilin dıĢarıdan getirttikleri yemek

CE Bir Avrupa standardı

Ciro Primi Firmaların belirli bir kotayı tutturmaları hacirclinde elemanlarına veya marketlere

verdikleri cironun belirli bir yuumlzdesini oluĢturan bedel (armağan teĢvik)

CPU ( Cost Per Usage) Kullanılan her bir birim iccedilin maliyet

CRM ( Consumer Researcher Management) MuumlĢteri ĠliĢkileri Youmlnetimi - Tuumlketim

AraĢtırma Youmlnetimi

Ccedilapraz Promosyon Bir mala baĢka bir ticari uumlruumlnuumln bandaj yapılarak bedelsiz verilmesi

Delist Marketlerin satıĢ listesinde olan uumlruumlnuuml listeden ccedilıkartıp artık sipariĢ olarak

vermemeleri (Satın almacının en buumlyuumlk silahı)

Departman ġefi Marketlerdeki ilgili departmanın sorumlusu Genelde sipariĢi veren kiĢi

Dikey Sergileme Marketlerde aynı uumlruumlnuuml yukarıdan asağıya olacak Ģekilde yerleĢtirme

Discount Mağaza Ġndirim (ucuzluk) mağazaları

Distribuumltoumlr Malın satıĢ dağıtımını yapmak uumlzere yetkili bayii

ECR Marketlerdeki bir tuumlr stok planlaması elektronik veri ve lojistik planlaması

EDI Elektronik veri transferi

Emtia Mal uumlruumln

Enduumlstuumlriyel Uumlruumln Kolili uumlruumln Toplu satıĢ uumlruumlnleri

Entegre Perakende Tuumlm perakende fonksiyonlarının bir arada olması

Entertainment Perakendede eğlence uygulaması Oumlzel belirli muumlĢteriler satıcılar ve

dıĢarıdan gelen ziyaretccedililere iĢ anlaĢmasının daha kolay bağlanması iccedilin yemek iccedilecek

veya eğlence sunulması

Exclusive Tek marka Markette kendi kategorisinde tek ccedileĢit olmak (bir tuumlr tekel)

Expozisyon Tanımı YokUluslararası sergilerde yapılan tanıtım Ģovları

Faaliyet DıĢı Kacircr Mal ve hizmet satıĢı dıĢındaki gelir Oumlrneğin faiz geliri

Fason DıĢarıdan baĢka bir firmaya uumlrettirilen uumlruumln

Fatura Altı Uygulanan normal iskontolar haricinde ek olarak KDV‟ den hemen oumlnce

uygulanan iskonto

6

FĠFO ( First in First Out-Ġlk giren ilk ccedilıkar) Uumlruumlnuumln tazeliği accedilısından ilk gelen

malın oumlncelikli satılması Raftada buna goumlre duumlzenleme yapılır

Fiyat Analizi Ccedilesitli marketlerdeki kendi ve rakip uumlruumlnlerin fiyatlarının tabloya

doumlkuumlluumlp karĢılaĢtırma yapılması

Fizibilite Kacircrlılık hesabı

FMCG ( Fast Moving Consumer Goods) Hızlı hareket goumlren tuumlketim uumlruumlnleri (ccedilay

Ģeker ekmek gibi)

Food-Gıda Yiyecek ve iccedilecek tuumlketim uumlruumlnleri

Forecast Bir uumlruumlnuumln gelecekte potansiyel satıĢının ya da muumlĢteriler tarafindan kabul

goumlruumlp goumlrmeyeceğinin oumlnceden tahmin edilmesi

Focus Toplantısı ġube mağazalardaki satıĢ elemanlarının bir araya gelerek merkezdeki

youmlneticilere satan ve satmayan mallarla ilgili bilgi vermesi Ģeklindeki uumlruumln toplantısı

Franchising Bir uumlreticinin uumlruumlnuumlnuumln satıĢ veya dağıtımı iccedilin baĢka bir kiĢi veya firmaya

verdiği ayrıcalık hakkı

Full-Mark Malların fiyatının 100 artırılması

Geleneksel Perakendecilik Yıllar oumlncesinden buguumlne yapılmakta olan klasik perakende

anlayıĢı Bakkallar pazar esnafı kuumlccediluumlk esnaflar gibi

Generıc Product Markasız uumlruumln (ucuz uumlruumln)

GiriĢ Bedeli Marketlerin rafta satıĢa sunulmak uumlzere listeleme yaptıkları uumlruumlnlere karĢılık

firmalardan barkod (uumlruumln ccedileĢidi) baĢına aldıkları bedel Bu da bir faaliyet dıĢı kacircrdır

Gondol Marketlerdeki rafların en oumln ve en arka taraflarına verilen isim En oumlndeki gondol

baĢıdır Buraları uumlruumlnlerin sergilenmeleri accedilısından stratejik oumlnem taĢır Bu boumlluumlmlerde

uumlruumlnuumln belirli bir doumlnem sergilenmesi karĢılığında bedeli alınır

Gray (Gri) Market Az bulunan malların hızlı teslim koĢuluyla ve normal piyasa

fiyatının ccedilok uumlzerinde satın alındığı piyasa Gerccedilek malların taklit veya sahtelerinin olduğu

piyasa

Gros Profit Bruumlt kacircr

Haccp Gıda guumlvenliğinde sıfır hata sertifikası kritik kontrol noktaları

Harcırah ġehir dıĢına veya uumllke dıĢına goumlrevli olarak ccedilıkan Ģirket personeline verilen

harcama bedeli

Hidrofob Su ccedileken

7

Hipermarket 2500 metrekare uumlzerindeki alana sahip perakende iĢletmesi

Hizmet Bedeli Marketlerin veya iĢletmelerin uumlruumln giriĢ bedeli uumlruumln sergileme bedeli

bazı ciro primleri ya da baĢka bir neden karĢılığında tedarikccedili firmaya kestikleri faaliyet

dıĢı kazanccedil faturası

Horeca Hotel-Restoran-Cafeterya

Hub Mağaza iccedili kasa bağlantısı

Ġhraccedil Kaydıyla SatıĢ Direkt ihraccedil edilmek uumlzere KDV uygulanmayan satıĢ

Ġkincil Sergileme Marketlerde raflardaki normal sergileme kasa oumlnleri veya gondolların

dıĢında aralarda ekstra segilemeler veya sepetlerdeki sergiler

Ġnsoumlrt Marketlerin belirli doumlnemlerde (Genellikle 15 guumlnde bir) promosyona giren

uumlruumlnlerini tanıtmak iccedilin ccedilıkarttıkları basılı yayın (buumllten)

Ġnstore Marketler promosyona soktukları uumlruumlnlerden bazılarına insoumlrtlerinde yer

vermezler ancak market iccedilindeki bir indirim olduğu iccedilin oumlzel olarak verilen teĢhir

alanının adı

Ġnterland SatıĢ boumllgesi satıĢ alanı satıĢ sahası

Ġnvent ĠĢletmenin elindeki mallar envanter stok

Kampanya Belirli bir doumlnem iccedilin uygulanan fiyat indirimi aksiyon promosyon

aktiviteleri

Kapital Sermaye

Kategori Boumlluumlm sınıf safha raf boumlluumlmleri

Kategori youmlnetimi Marketlerin raf yeri verimliliğini artırmak iccedilin kullandıkları sistem

Kaydi Stok Bilgisiyar veya defterde tutulan stok kaydı

KDV Katma Değer Vergisi

Key Account Manager (Anahtar MuumlĢteriler Youmlneticisi) Satın alma muumlduumlruuml ile direkt

goumlruumlĢen youmlnetici

Kioks Buumlfe AlıĢveriĢ merkezlerinde iccedileriye girmeksizin iccedileriden dıĢarıya satıĢın

yapıldığı kuumlccediluumlk boyutlu uumlruumln ve hizmet sunulan(Ģekerleme fotoğraf gibi)

Komandotura Kuumlccediluumlk oumllccedilekli tadilat

Konduumlsyon Suumlresi ĠĢletmelerin marketlere uyguladıkları indirimli fiyatların geccedilerlilik

suumlresi

Konkardato ġirketlerin iflaslarını accedilıklamaları

8

Konsept Konu tema kavram

Konsept AfiĢi Ana amacı belirten afiĢ (oumlzellikle ucuz uumlruumlnlerde)

Konsinye Firmaların veya uumlreticilerin mallarının bedelini satıldıktan sonra

perakendeciden almaları

Konsolidasyon Uzun vadeye ccedilevrilen borccedillanma

Kontrat Resmi anlaĢma soumlzleĢme

Koumlrleme SatıĢ MuumlĢterinin satın almadan oumlnce pek inceleme yapmadığı arada bir

yapılan satıĢlar

Kurumsal Belirli bir oumlzel veya resmi kuruma dair resmicirc veya proseduumlrluuml olan

Lansman Bir uumlruumlnuumln piyasaya yeni sunulması piyasaya tanıtılması

Leasing Kiralama

LĠFO(Last in First Out) Son giren ilk ccedilıkar

Lojistik Uumlruumlnlerin depolanması ve taĢınması iĢleri (nakliye ve depolama)

Lokomotif Uumlruumln SatıĢı hızlı olan ve firmanın en iyi satılan uumlruumlnuuml Bu uumlruumlnler firmanın

diğer uumlruumlnlerinin satıĢını da olumlu etkiler

Lot Beden duumlzeni (small midyum large XL gibi)

Magnet Mıknatıslı duumlzende indirimde olan uumlruumlnuumln asıldığı afiĢ

Marj Kacircr oranı

Mass Market Genellikle indirimli mağazalarda dağıtımı yapılan klasik uumlruumlnler

Merch Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu aksiyonu pop

kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak uumlzere satıĢı artırıcı

iĢlemlerden sorumlu olan kiĢi veya ekip

Merchandising Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu

aksiyonu pop kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak

uumlzere satıĢı artırıcı etkinliklerin tuumlmuuml

Merdane Erkek ayakkabısı

Mis Market iccedili sorumlusu

Nama CcedilalıĢma Firmaların mallarını satmak uumlzere bayilere verdikleri satıĢ elemanı

Firma malı bayiye satar ve bu satılan malların perakendecilere satılmasını nama satıĢ

elemanı gercekleĢtirir Bu elemanın uumlcretini firma karĢılar

No Name Ġsimsiz uumlruumln

9

Non Food (Gıda DıĢı)Beyaz eĢya ve diğer gıda dıĢı uumlruumlnler

Operasyonel Kacircr Ticari faaliyetten elde edilen kacircr

Organize Perakende Belirli bir sistem ve disiplin iccedilinde ccedilalıĢan organizasyonlarını

tamamlamıĢ herĢeyin kayıtlı olduğu suumlpermarket hipermarket veya zincir marketler ve

mağazalar

Osf Ortalama satıĢ indirimi

Outlet Uumlruumlnlerin fabrika ccedilıkıĢ fiyatları ile satıldığı mağazalar

Over Stock Stok fazlası

OumlSM Oumlzel soumlzleĢmeli muumlĢteriler

POP(Point of Purchase point of sale) SatıĢ veya satın almanın noktalandığı mağaza

lokasyonu satıĢ noktasına yerleĢtirilen iccedil sergileme vitrin sergilemesi iccedilin kullanılan

malzemeler

Palet Depolarda kolili malların uumlzerlerine konduğu tahta veya plastik taĢıyıcılar

PDE Promosyon destek elemanı

Pamukccediluk Uumlruumlnlerin uumlzerine vurulan indirim belgesi

Penetrasyon Uumlruumln bulunurluğu girilmiĢ pazarlar uumlruumln yaygınlığı

Penny Market Ucuz mal satan ufak marketler

Performans Aksiyon promosyon ve diğer kampanyaların verimliliği

Pin Pad Kredi kartına bağlı olan ve muumlĢterinin Ģifresini girmesini sağlayan cihaz

Planogram Sergileme planı perakendecilikte malların mağaza raflarındaki ideal

sergisini tasarlamak iccedilin kullanılan ve bilgiyasarda hazırlanan grafik

Plasiyer Uumlreticiden doğrudan uumlruumln getiren kiĢi

Plus Uumlruumln ccedileĢidi fazla olan mağaza

Price Distrimination Fiyat farklılaĢtırması

Private Label Oumlzel marka Firmaların marketler iccedilin uumlrettiği ve sadece o markette

genellikle marketin ismiyle satılan uumlruumlnler

Product Distrimination Uumlruumln farklılaĢtırması

Promosyon SatıĢ desteği tanıtım Uumlruumlnuumln satıĢını artırmak amacıyla gerccedilekleĢtirilen

satıĢı teĢvik edici faaliyetler

Proseduumlr Kural sistem Ģartı

PSF Perakende satıĢ indirimi

10

Quarter SatıĢta 3 aylık doumlnem ccedileyrek doumlnem

Realize Etmek GerccedilekleĢtirmek

Reel Stok Raftaki gerccedilek stok miktarı

Retail Perakende

Retailing Perakendecilik faaliyetleri

RFID(Radio Frequency Ġdentification) Tuumlrkiye‟de Ģu anda olmayan ancak ilerki

doumlnemlerde uygulanması beklenen elektronik tuumlketici takip sistemi Uumlruumlnler uumlretiminden

itibaren nihayi tuumlketimine kadar elektronik sinyallerle takip edilerek tuumlketici davranıĢları

izlenecek

Route (RUT) SatıĢ tahsilat veya sipariĢ gibi nedenlerle uğranılacak muumlĢteri noktalarının

yol guumlzergacirchı

RPT(Repeat purchasing) Tekrarlı satın alma

Sarı Etiket Ġndirim etiketi

SatıĢ Primi Kotayı tutturmaları durumunda satıcıya verilen oumlduumll

Second Name Ġsimsiz ikinci kalite uumlruumln

Secret Shoppers (Goumllge MuumlĢteriler) Mağazaların satıĢ elemanları pazarlama

teknikleri goumlruumlnuumlmleri ve benzer konulara goumlre kimliğini belli etmeyen ve muumlĢteri gibi

davranan uzman kiĢilerce denetlenmesi

Segment Belirli bir yaĢ grubu cinsiyet sosyoekonomik gruplara ve uumlruumln cinslerine goumlre

malların kategorilere ayrılması

Sensor Mağazanın giriĢinde mağazaya giren ccedilıkanları sayan alarm sistemi

Sepet Marketlerde ikincil sergileme alanı olarak kullanılan sepet Ģeklindeki teĢhir

alanları

Shift SatıĢ elemanlarının mağazada hangi boumlluumlmlerde veya reyonlarda ccedilalıĢacağını

goumlsteren liste (Guumlnluumlk veya haftalık olarak hazırlanabilir)

Show Room Firmaların uumlruumlnlerini sergiledikleri vitrinli marketler

Size Uumlruumln ccedileĢidi

Scanner Barkot okuyucu

Sortiment Malların kalite ve tuumlrlerine goumlre tasnif edilmesi

Spot Malların nakit para (Cash) karĢılığı derhal teslim kaydıyla daha ucuza satılması

11

Stand Marketlerde uumlruumlnlerin teĢhiri iccedilin oumlzel yapılan ve genelikle aksiyon promosyon ve

lansmanlarda kullanılan teĢhir malzemesi

Stok Kredisi Firmaların marketlere belirli limit dacirchilinde doumlnem baĢlarında opsiyon

olarak verdikleri stok miktarı

Suumlpermarket 1000 ndash 2500 msup2 alanı olan perakende mağazası

Suumlpervisoumlr Bir iĢi denetlemek uumlzere yetki verilen kiĢi genelde promosyon elemanları

aksiyon elemanları ya da merch elemanlarının takip ve denetimini yapan kiĢi

Switch Listing Firmanın marketteki satıĢı az olan listeli bir uumlruumlnuumlnuuml ccedilıkartarak yerine

baĢka bir uumlruumlnuumlnuuml bedelsiz veya daha uygun bir bedel karĢılığı koyması

Termin Tarihi Uumlruumlnuumln merkez depoya iniĢ tarihi

Zenne Kadın ayakkabısı

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi

Ġnsanların yaĢamlarını suumlrduumlrebilmeleri ve daha iyi yaĢayabilmeleri iccedilin birtakım

ihtiyaccedilları vardır Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutsuzluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba

harcanması ve bedel oumldenmesi gereken giderildiği zaman da mutluluk veren duygudur Bazı

ihtiyaccedillar vardır ki yaĢamak iccedilin zorunludur Oumlrneğin yemek barınmak ısınmak gibi

Bunun yanında daha rahat yaĢamayı sağlayacak luumlks ihtiyaccedillar olabileceği gibi televizyon

kitap bilgisayar gibi kuumlltuumlrel ihtiyaccedillar da olabilir

Ġhtiyaccedilların giderilebilmesi ccedileĢitli uumlruumlnler ve hizmetlerle sağlanır Bunun iccedilin de bu

uumlruumln ve hizmetlerin gerektiği kadar yani kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde satın alınması gerekir

Ġnsanlar ilkccedilağlardan itibaren ihtiyaccedilları iccedilin her tuumlrluuml ccedilabayı harcamıĢ ve bu uğurda

canlarını dahi ortaya koymuĢlardır Ġlk insanların vahĢi hayvanları avlayıp ihtiyaccedillarını

gidermek iccedilin kullanmaları gibi ĠĢte bu noktada perakendecilikten bahsetmeye baĢlayabilir

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

1

GĠRĠġ

Sevgili Oumlğrenci

Buguumlnuumln ticaret hayatında perakendeciliğin ne kadar aktif bir ccedilalıĢma ortamı

gerektirdiğini kavramak ve kurallarının da eğilimler doğrultusunda ne kadar değiĢken

olabildiğini goumlrmek gerekir Bu alanda cesur ve yaratıcı olmak ve perakendeciliğin

kurallarını doğru uygulayarak baĢarıyı yakalamak daima muumlmkuumlnduumlr Oumlncelikle

perakendecilikte geleceğinizin olacağına karar vermeli bu doğrultuda kariyer planlamanızı

yaparak ccedilalıĢma hayatınıza baĢlamalısınız Oumlncelikle yaptığınız iĢi sevmeniz gerekir Ccediluumlnkuuml

hangi iĢte olursa olsun baĢarılı insanlara baktığımızda iĢlerine duygusal değerler kattıklarını

goumlruumlruumlz Oumlzellikle de muumlĢteriyle suumlrekli iletiĢimde bulunulması gereken perakendecilikte

kiĢinin iĢini sevmesi ve iĢine duygularını katabilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeciliğin bir diğer temel ve değiĢmez Ģartı da duumlruumlstluumlktuumlr Duygularınızı

duumlĢuumlncelerinizi ve inanccedillarınızı ancak duumlruumlst davranarak ifade edebilirsiniz Vuumlcut diliniz

duumlĢuumlncelerinizin ccediloğunu ccedileĢitli sinyaller yoluyla accedilığa vurur Bu nedenle konuĢmalarınıza ve

davranıĢlarınıza oumlnce kendinizin inanması gerekir Unutmayınız ki kendinizi

inandıramıyorsanız hiccedil kimseyi inandıramazsınız

KiĢiler ccedilevreleri ile suumlrekli bir etkileĢim iccedilindedirler Bu nedenle sizin

motivasyonunuz bozuk olduğunda diğer ccedilalıĢanlarla birlikte muumlĢteriler de bundan

etkilenecektir Ccedilevrenize pozitif enerji aktarabilmeniz iccedilin stresi yenmeniz ve

motivasyonunuzu yuumlksek tutmanız gerekir Bu konudaki anahtar soumlzcuumlk ise ldquoSEVGĠ ve

SAYGIrdquo dır ĠĢinize ve ccedilevrenize goumlstereceğiniz sevgi ve saygı ccedilalıĢkanlığınız ile birleĢince

baĢarıyı yakalamanız iccedilin oumlnuumlnuumlzde hiccedilbir engel kalmayacaktır

Yukarıdaki hedeflere uygun pazarlama ve perakende alanında istihdam edilebilir

beceriler ve yeterlikler kazanmanızda bu moduumllle oumlğrendikleriniz size faydalı olacaktır

GĠRĠġ

2

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

Perakendeciliğin anlamını tarihccedilesini ve oumlnemini kavrayabilecek perakendeciliğin

kurallarına uygun ccedilalıĢabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendeciliğin oumlzelliklerini araĢtırınız

Ticaret hayatında perakendeciliğin yerini araĢtırınız

Perakendeci firmaların oumlzelliklerini ve kurallarını araĢtırınız

Perakendeciliğin uygulama alanlarını araĢtırınız

Perakendecilik alanında ccedilalıĢanlarla soumlyleĢi yaparak araĢtırmalarınızla

karĢılaĢtırınız

AraĢtırma ccedilalıĢmanızda edindiğiniz bilgileri sınıfta arkadaĢlarınızla paylaĢınız

1 PERAKENDECĠLĠĞĠN ANLAMI

TARĠHCcedilESĠ VE OumlNEMĠ

Perakende satıĢ kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde azar azar en son tuumlketiciye yapılan satıĢtır

Uygulama alanı ccedilok geniĢtir Ccediluumlnkuuml hemen hemen her alanda perakende satıĢ yapılır Bu

nedenle de istihdam alanı ccedilok geniĢtir Duumlnyada perakendecilik her geccedilen guumln daha da oumlnem

kazanmakta ve geliĢen teknoloji ile birlikte dev bir sektoumlr hacircline gelmektedir Tuumlrkiye‟de de

perakendecilik son yıllarda giderek geliĢmiĢ ve en buumlyuumlk sektoumlrlerden biri hacircline gelmiĢtir

daha da geliĢecektir

Sabit yatırım miktarının sanayi yatırımlarına goumlre nispeten duumlĢuumlk olması ve kredi ile iĢ

yapma imkacircnının bulunması dolayısıyla perakendecilik sektoumlruumlne girmek ccedilok zor değildir

Ancak duumlĢuumlnuumllebileceği gibi pazara giriĢin bu kadar kolay olduğu bir alanda rekabet de bir

hayli yoğun olacaktır Her guumln yeni perakendeciler sektoumlre girerken eskilerden birccediloğu da

rekabete yenik duumlĢerek sektoumlruuml terk etmek zorunda kalmaktadır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

AMACcedil

ARAġTIRMA

3

11 Perakendeciliğin Tanımı ve Kapsamı

Perakendecilik mal ve hizmetlerin bir firma aracılığıyla azar azar son tuumlketiciye

satılmasıdır Rekabetin ccedilok yoğun olarak yaĢandığı bir alan olduğu iccedilin perakendeciliği

pazarlama Ģemsiyesi altında değerlendirmek gerekir Bu nedenle de bu sektoumlrde kalitenin

uumlruumln ccedileĢidinin fiyatın uumlruumlnuumln satıĢ yerinin ve sergileme Ģeklinin guumlvenilir olmanın ve buumltuumln

bunların pazarlamasının doğru yapılmasının oumlnemi ccedilok buumlyuumlktuumlr Pazarlama en basit

Ģekliyle firmanın hedeflerine ulaĢmak iccedilin talebi etkilemeye ccedilalıĢmasıdır Perakendecilikte

talebin artması baĢarı ve hedeflere ulaĢma anlamına geldiğine goumlre pazarlamanın doğru

yapılması bir zorunluluktur MuumlĢteriyi yani uumlruumlnuuml talep edecek kiĢiyi doğru zamanda doğru

yerde doğru uumlruumlnden haberdar etmek gerekir

GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır Burada kastedilen kiĢi

muumlĢteridir O hacirclde perakendeciliğin odak noktasında muumlĢteri durmaktadır ve

perakendecilikte esas olan muumlĢteri istek ve ihtiyaccedillarını karĢılayabilmektir Perakendecilik

kuumlccediluumlk esnaftan holdinglere kadar her tuumlrluuml kiĢi veya kuruluĢ tarafından yapılabilen bir

meslek dalıdır ve tuumlm sektoumlrlerde ccedilalıĢma alanı bulabilmektedir

Resim 11 Perakendeciliğin tanımı

12 Perakende Soumlzluumlğuuml (Jargonu)

Tuumlrk perakende sektoumlruumlnde birtakım kelime kavram ve tanımlar kullanılmaktadır

Bunların tuumlmuumlne birden Perakende Jargonu( jargon Belli bir alana veya dar bir

ccedilevreye oumlzguuml kelime ve deyimler soumlzluumlk) diyoruz

4

Perakende Jargonu

1+2 Bedelsiz Bir uumlruumln alana diğeri bedelsiz (bedava)

3P Price-Fiyat Product-Uumlruumln Profit-Kacircr

Aksiyon Fiyat indirimi

Alan Kullanım Bedeli Marketlerin uumlruumlnleri oumlzel yerlerde sergilemeleri karĢılığında

firmalardan aldıkları bedel

All You Can Afford Method Paran yettiği kadar youmlntemi ya da buumltccedileden kalan kısmın

promosyona ayrılması youmlntemi

Assortment Uumlruumln ccedileĢidi mal ccedileĢidi-belirli bir firmaya ait satıĢa sunulan uumlruumln kuumlmesi

AVM AlıĢveriĢ merkezi

B2B Ġnternet uumlzerinden kullanılan bir tuumlr elektronik sipariĢ youmlntemi (Bazı buumlyuumlk

marketlerde kullanılıyor)

Bakiyeli-Bakiyesiz CcedilalıĢma Verilen sipariĢte herhangi bir uumlruumln o anda stokta yoksa

goumlnderilmez ve sipariĢi sıfırlanır Market o uumlruumlnuuml tekrar sipariĢ etmek zorundadır

Bakkal 50 msup2 kadar satıĢ alanı olan en kuumlccediluumlk perakende iĢletmesi

Barkod (Bar code) Ambalaj uumlzerinde yer alan uumlruumlnuumln fiyatı niteliği ve uumlreticisini

goumlsteren parelel ccedilizgiler Barkod bir uumlruumlnuumln nuumlfus kacircğıdıdır

Basig Klasik model

Benchmarking Bir perakendecinin muhtemelen rekabet iccedilinde olunmayan baĢka bir

Ģirketin iĢletmesini inceleyerek oumlrnekten oumlğrenmesi oumllccediluumlt olarak alması Kıyaslama

Best Seller En iyi satan en ccedilok satılan

Biliz CcedilalıĢma Oumlruumlmcek ağı Ģeklinde yayılarak bir ccedilalıĢma rutu yapılması

Blind Goods Koumlrleme mallar Arada sırada fiyatı umursamaksızın sadece isteklerini

karĢılamakla ilgilenen muumlĢterilere sunulduğu iccedilin normalden yuumlksek marja (kacircra) sahip

olabilen alıĢılmadık mallar

Bult Koli

Bundled Pricing (Demetleme Fiyatlandırma) Birkaccedil uumlruumln ya da hizmetin paket hacirclinde

satıĢa sunularak tek bir fiyat belirlenmesi

Buumltccedile Belirli bir suumlre iccedilin belirli bir ccedilalıĢmaya ayrılan kasa Bu para mal veya hizmet

olabilir Aylık uumlccedil aylık veya yıllık buumltccedileler olabilir

5

CashampCarry PeĢin odemeamp TaĢı Sadece peĢin para ile alıĢveriĢ yapılan ucuz ve toptan

satıs marketleri (Metro gibi)

Catering Yemek tedariki Bazı uccedilak veya otobuumls yolculuklarında yolculara verilen yemek

aperitifleri Ģirketlerin ccedilalıĢanlarına oumlğle yemeği iccedilin dıĢarıdan getirttikleri yemek

CE Bir Avrupa standardı

Ciro Primi Firmaların belirli bir kotayı tutturmaları hacirclinde elemanlarına veya marketlere

verdikleri cironun belirli bir yuumlzdesini oluĢturan bedel (armağan teĢvik)

CPU ( Cost Per Usage) Kullanılan her bir birim iccedilin maliyet

CRM ( Consumer Researcher Management) MuumlĢteri ĠliĢkileri Youmlnetimi - Tuumlketim

AraĢtırma Youmlnetimi

Ccedilapraz Promosyon Bir mala baĢka bir ticari uumlruumlnuumln bandaj yapılarak bedelsiz verilmesi

Delist Marketlerin satıĢ listesinde olan uumlruumlnuuml listeden ccedilıkartıp artık sipariĢ olarak

vermemeleri (Satın almacının en buumlyuumlk silahı)

Departman ġefi Marketlerdeki ilgili departmanın sorumlusu Genelde sipariĢi veren kiĢi

Dikey Sergileme Marketlerde aynı uumlruumlnuuml yukarıdan asağıya olacak Ģekilde yerleĢtirme

Discount Mağaza Ġndirim (ucuzluk) mağazaları

Distribuumltoumlr Malın satıĢ dağıtımını yapmak uumlzere yetkili bayii

ECR Marketlerdeki bir tuumlr stok planlaması elektronik veri ve lojistik planlaması

EDI Elektronik veri transferi

Emtia Mal uumlruumln

Enduumlstuumlriyel Uumlruumln Kolili uumlruumln Toplu satıĢ uumlruumlnleri

Entegre Perakende Tuumlm perakende fonksiyonlarının bir arada olması

Entertainment Perakendede eğlence uygulaması Oumlzel belirli muumlĢteriler satıcılar ve

dıĢarıdan gelen ziyaretccedililere iĢ anlaĢmasının daha kolay bağlanması iccedilin yemek iccedilecek

veya eğlence sunulması

Exclusive Tek marka Markette kendi kategorisinde tek ccedileĢit olmak (bir tuumlr tekel)

Expozisyon Tanımı YokUluslararası sergilerde yapılan tanıtım Ģovları

Faaliyet DıĢı Kacircr Mal ve hizmet satıĢı dıĢındaki gelir Oumlrneğin faiz geliri

Fason DıĢarıdan baĢka bir firmaya uumlrettirilen uumlruumln

Fatura Altı Uygulanan normal iskontolar haricinde ek olarak KDV‟ den hemen oumlnce

uygulanan iskonto

6

FĠFO ( First in First Out-Ġlk giren ilk ccedilıkar) Uumlruumlnuumln tazeliği accedilısından ilk gelen

malın oumlncelikli satılması Raftada buna goumlre duumlzenleme yapılır

Fiyat Analizi Ccedilesitli marketlerdeki kendi ve rakip uumlruumlnlerin fiyatlarının tabloya

doumlkuumlluumlp karĢılaĢtırma yapılması

Fizibilite Kacircrlılık hesabı

FMCG ( Fast Moving Consumer Goods) Hızlı hareket goumlren tuumlketim uumlruumlnleri (ccedilay

Ģeker ekmek gibi)

Food-Gıda Yiyecek ve iccedilecek tuumlketim uumlruumlnleri

Forecast Bir uumlruumlnuumln gelecekte potansiyel satıĢının ya da muumlĢteriler tarafindan kabul

goumlruumlp goumlrmeyeceğinin oumlnceden tahmin edilmesi

Focus Toplantısı ġube mağazalardaki satıĢ elemanlarının bir araya gelerek merkezdeki

youmlneticilere satan ve satmayan mallarla ilgili bilgi vermesi Ģeklindeki uumlruumln toplantısı

Franchising Bir uumlreticinin uumlruumlnuumlnuumln satıĢ veya dağıtımı iccedilin baĢka bir kiĢi veya firmaya

verdiği ayrıcalık hakkı

Full-Mark Malların fiyatının 100 artırılması

Geleneksel Perakendecilik Yıllar oumlncesinden buguumlne yapılmakta olan klasik perakende

anlayıĢı Bakkallar pazar esnafı kuumlccediluumlk esnaflar gibi

Generıc Product Markasız uumlruumln (ucuz uumlruumln)

GiriĢ Bedeli Marketlerin rafta satıĢa sunulmak uumlzere listeleme yaptıkları uumlruumlnlere karĢılık

firmalardan barkod (uumlruumln ccedileĢidi) baĢına aldıkları bedel Bu da bir faaliyet dıĢı kacircrdır

Gondol Marketlerdeki rafların en oumln ve en arka taraflarına verilen isim En oumlndeki gondol

baĢıdır Buraları uumlruumlnlerin sergilenmeleri accedilısından stratejik oumlnem taĢır Bu boumlluumlmlerde

uumlruumlnuumln belirli bir doumlnem sergilenmesi karĢılığında bedeli alınır

Gray (Gri) Market Az bulunan malların hızlı teslim koĢuluyla ve normal piyasa

fiyatının ccedilok uumlzerinde satın alındığı piyasa Gerccedilek malların taklit veya sahtelerinin olduğu

piyasa

Gros Profit Bruumlt kacircr

Haccp Gıda guumlvenliğinde sıfır hata sertifikası kritik kontrol noktaları

Harcırah ġehir dıĢına veya uumllke dıĢına goumlrevli olarak ccedilıkan Ģirket personeline verilen

harcama bedeli

Hidrofob Su ccedileken

7

Hipermarket 2500 metrekare uumlzerindeki alana sahip perakende iĢletmesi

Hizmet Bedeli Marketlerin veya iĢletmelerin uumlruumln giriĢ bedeli uumlruumln sergileme bedeli

bazı ciro primleri ya da baĢka bir neden karĢılığında tedarikccedili firmaya kestikleri faaliyet

dıĢı kazanccedil faturası

Horeca Hotel-Restoran-Cafeterya

Hub Mağaza iccedili kasa bağlantısı

Ġhraccedil Kaydıyla SatıĢ Direkt ihraccedil edilmek uumlzere KDV uygulanmayan satıĢ

Ġkincil Sergileme Marketlerde raflardaki normal sergileme kasa oumlnleri veya gondolların

dıĢında aralarda ekstra segilemeler veya sepetlerdeki sergiler

Ġnsoumlrt Marketlerin belirli doumlnemlerde (Genellikle 15 guumlnde bir) promosyona giren

uumlruumlnlerini tanıtmak iccedilin ccedilıkarttıkları basılı yayın (buumllten)

Ġnstore Marketler promosyona soktukları uumlruumlnlerden bazılarına insoumlrtlerinde yer

vermezler ancak market iccedilindeki bir indirim olduğu iccedilin oumlzel olarak verilen teĢhir

alanının adı

Ġnterland SatıĢ boumllgesi satıĢ alanı satıĢ sahası

Ġnvent ĠĢletmenin elindeki mallar envanter stok

Kampanya Belirli bir doumlnem iccedilin uygulanan fiyat indirimi aksiyon promosyon

aktiviteleri

Kapital Sermaye

Kategori Boumlluumlm sınıf safha raf boumlluumlmleri

Kategori youmlnetimi Marketlerin raf yeri verimliliğini artırmak iccedilin kullandıkları sistem

Kaydi Stok Bilgisiyar veya defterde tutulan stok kaydı

KDV Katma Değer Vergisi

Key Account Manager (Anahtar MuumlĢteriler Youmlneticisi) Satın alma muumlduumlruuml ile direkt

goumlruumlĢen youmlnetici

Kioks Buumlfe AlıĢveriĢ merkezlerinde iccedileriye girmeksizin iccedileriden dıĢarıya satıĢın

yapıldığı kuumlccediluumlk boyutlu uumlruumln ve hizmet sunulan(Ģekerleme fotoğraf gibi)

Komandotura Kuumlccediluumlk oumllccedilekli tadilat

Konduumlsyon Suumlresi ĠĢletmelerin marketlere uyguladıkları indirimli fiyatların geccedilerlilik

suumlresi

Konkardato ġirketlerin iflaslarını accedilıklamaları

8

Konsept Konu tema kavram

Konsept AfiĢi Ana amacı belirten afiĢ (oumlzellikle ucuz uumlruumlnlerde)

Konsinye Firmaların veya uumlreticilerin mallarının bedelini satıldıktan sonra

perakendeciden almaları

Konsolidasyon Uzun vadeye ccedilevrilen borccedillanma

Kontrat Resmi anlaĢma soumlzleĢme

Koumlrleme SatıĢ MuumlĢterinin satın almadan oumlnce pek inceleme yapmadığı arada bir

yapılan satıĢlar

Kurumsal Belirli bir oumlzel veya resmi kuruma dair resmicirc veya proseduumlrluuml olan

Lansman Bir uumlruumlnuumln piyasaya yeni sunulması piyasaya tanıtılması

Leasing Kiralama

LĠFO(Last in First Out) Son giren ilk ccedilıkar

Lojistik Uumlruumlnlerin depolanması ve taĢınması iĢleri (nakliye ve depolama)

Lokomotif Uumlruumln SatıĢı hızlı olan ve firmanın en iyi satılan uumlruumlnuuml Bu uumlruumlnler firmanın

diğer uumlruumlnlerinin satıĢını da olumlu etkiler

Lot Beden duumlzeni (small midyum large XL gibi)

Magnet Mıknatıslı duumlzende indirimde olan uumlruumlnuumln asıldığı afiĢ

Marj Kacircr oranı

Mass Market Genellikle indirimli mağazalarda dağıtımı yapılan klasik uumlruumlnler

Merch Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu aksiyonu pop

kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak uumlzere satıĢı artırıcı

iĢlemlerden sorumlu olan kiĢi veya ekip

Merchandising Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu

aksiyonu pop kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak

uumlzere satıĢı artırıcı etkinliklerin tuumlmuuml

Merdane Erkek ayakkabısı

Mis Market iccedili sorumlusu

Nama CcedilalıĢma Firmaların mallarını satmak uumlzere bayilere verdikleri satıĢ elemanı

Firma malı bayiye satar ve bu satılan malların perakendecilere satılmasını nama satıĢ

elemanı gercekleĢtirir Bu elemanın uumlcretini firma karĢılar

No Name Ġsimsiz uumlruumln

9

Non Food (Gıda DıĢı)Beyaz eĢya ve diğer gıda dıĢı uumlruumlnler

Operasyonel Kacircr Ticari faaliyetten elde edilen kacircr

Organize Perakende Belirli bir sistem ve disiplin iccedilinde ccedilalıĢan organizasyonlarını

tamamlamıĢ herĢeyin kayıtlı olduğu suumlpermarket hipermarket veya zincir marketler ve

mağazalar

Osf Ortalama satıĢ indirimi

Outlet Uumlruumlnlerin fabrika ccedilıkıĢ fiyatları ile satıldığı mağazalar

Over Stock Stok fazlası

OumlSM Oumlzel soumlzleĢmeli muumlĢteriler

POP(Point of Purchase point of sale) SatıĢ veya satın almanın noktalandığı mağaza

lokasyonu satıĢ noktasına yerleĢtirilen iccedil sergileme vitrin sergilemesi iccedilin kullanılan

malzemeler

Palet Depolarda kolili malların uumlzerlerine konduğu tahta veya plastik taĢıyıcılar

PDE Promosyon destek elemanı

Pamukccediluk Uumlruumlnlerin uumlzerine vurulan indirim belgesi

Penetrasyon Uumlruumln bulunurluğu girilmiĢ pazarlar uumlruumln yaygınlığı

Penny Market Ucuz mal satan ufak marketler

Performans Aksiyon promosyon ve diğer kampanyaların verimliliği

Pin Pad Kredi kartına bağlı olan ve muumlĢterinin Ģifresini girmesini sağlayan cihaz

Planogram Sergileme planı perakendecilikte malların mağaza raflarındaki ideal

sergisini tasarlamak iccedilin kullanılan ve bilgiyasarda hazırlanan grafik

Plasiyer Uumlreticiden doğrudan uumlruumln getiren kiĢi

Plus Uumlruumln ccedileĢidi fazla olan mağaza

Price Distrimination Fiyat farklılaĢtırması

Private Label Oumlzel marka Firmaların marketler iccedilin uumlrettiği ve sadece o markette

genellikle marketin ismiyle satılan uumlruumlnler

Product Distrimination Uumlruumln farklılaĢtırması

Promosyon SatıĢ desteği tanıtım Uumlruumlnuumln satıĢını artırmak amacıyla gerccedilekleĢtirilen

satıĢı teĢvik edici faaliyetler

Proseduumlr Kural sistem Ģartı

PSF Perakende satıĢ indirimi

10

Quarter SatıĢta 3 aylık doumlnem ccedileyrek doumlnem

Realize Etmek GerccedilekleĢtirmek

Reel Stok Raftaki gerccedilek stok miktarı

Retail Perakende

Retailing Perakendecilik faaliyetleri

RFID(Radio Frequency Ġdentification) Tuumlrkiye‟de Ģu anda olmayan ancak ilerki

doumlnemlerde uygulanması beklenen elektronik tuumlketici takip sistemi Uumlruumlnler uumlretiminden

itibaren nihayi tuumlketimine kadar elektronik sinyallerle takip edilerek tuumlketici davranıĢları

izlenecek

Route (RUT) SatıĢ tahsilat veya sipariĢ gibi nedenlerle uğranılacak muumlĢteri noktalarının

yol guumlzergacirchı

RPT(Repeat purchasing) Tekrarlı satın alma

Sarı Etiket Ġndirim etiketi

SatıĢ Primi Kotayı tutturmaları durumunda satıcıya verilen oumlduumll

Second Name Ġsimsiz ikinci kalite uumlruumln

Secret Shoppers (Goumllge MuumlĢteriler) Mağazaların satıĢ elemanları pazarlama

teknikleri goumlruumlnuumlmleri ve benzer konulara goumlre kimliğini belli etmeyen ve muumlĢteri gibi

davranan uzman kiĢilerce denetlenmesi

Segment Belirli bir yaĢ grubu cinsiyet sosyoekonomik gruplara ve uumlruumln cinslerine goumlre

malların kategorilere ayrılması

Sensor Mağazanın giriĢinde mağazaya giren ccedilıkanları sayan alarm sistemi

Sepet Marketlerde ikincil sergileme alanı olarak kullanılan sepet Ģeklindeki teĢhir

alanları

Shift SatıĢ elemanlarının mağazada hangi boumlluumlmlerde veya reyonlarda ccedilalıĢacağını

goumlsteren liste (Guumlnluumlk veya haftalık olarak hazırlanabilir)

Show Room Firmaların uumlruumlnlerini sergiledikleri vitrinli marketler

Size Uumlruumln ccedileĢidi

Scanner Barkot okuyucu

Sortiment Malların kalite ve tuumlrlerine goumlre tasnif edilmesi

Spot Malların nakit para (Cash) karĢılığı derhal teslim kaydıyla daha ucuza satılması

11

Stand Marketlerde uumlruumlnlerin teĢhiri iccedilin oumlzel yapılan ve genelikle aksiyon promosyon ve

lansmanlarda kullanılan teĢhir malzemesi

Stok Kredisi Firmaların marketlere belirli limit dacirchilinde doumlnem baĢlarında opsiyon

olarak verdikleri stok miktarı

Suumlpermarket 1000 ndash 2500 msup2 alanı olan perakende mağazası

Suumlpervisoumlr Bir iĢi denetlemek uumlzere yetki verilen kiĢi genelde promosyon elemanları

aksiyon elemanları ya da merch elemanlarının takip ve denetimini yapan kiĢi

Switch Listing Firmanın marketteki satıĢı az olan listeli bir uumlruumlnuumlnuuml ccedilıkartarak yerine

baĢka bir uumlruumlnuumlnuuml bedelsiz veya daha uygun bir bedel karĢılığı koyması

Termin Tarihi Uumlruumlnuumln merkez depoya iniĢ tarihi

Zenne Kadın ayakkabısı

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi

Ġnsanların yaĢamlarını suumlrduumlrebilmeleri ve daha iyi yaĢayabilmeleri iccedilin birtakım

ihtiyaccedilları vardır Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutsuzluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba

harcanması ve bedel oumldenmesi gereken giderildiği zaman da mutluluk veren duygudur Bazı

ihtiyaccedillar vardır ki yaĢamak iccedilin zorunludur Oumlrneğin yemek barınmak ısınmak gibi

Bunun yanında daha rahat yaĢamayı sağlayacak luumlks ihtiyaccedillar olabileceği gibi televizyon

kitap bilgisayar gibi kuumlltuumlrel ihtiyaccedillar da olabilir

Ġhtiyaccedilların giderilebilmesi ccedileĢitli uumlruumlnler ve hizmetlerle sağlanır Bunun iccedilin de bu

uumlruumln ve hizmetlerin gerektiği kadar yani kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde satın alınması gerekir

Ġnsanlar ilkccedilağlardan itibaren ihtiyaccedilları iccedilin her tuumlrluuml ccedilabayı harcamıĢ ve bu uğurda

canlarını dahi ortaya koymuĢlardır Ġlk insanların vahĢi hayvanları avlayıp ihtiyaccedillarını

gidermek iccedilin kullanmaları gibi ĠĢte bu noktada perakendecilikten bahsetmeye baĢlayabilir

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

2

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

Perakendeciliğin anlamını tarihccedilesini ve oumlnemini kavrayabilecek perakendeciliğin

kurallarına uygun ccedilalıĢabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendeciliğin oumlzelliklerini araĢtırınız

Ticaret hayatında perakendeciliğin yerini araĢtırınız

Perakendeci firmaların oumlzelliklerini ve kurallarını araĢtırınız

Perakendeciliğin uygulama alanlarını araĢtırınız

Perakendecilik alanında ccedilalıĢanlarla soumlyleĢi yaparak araĢtırmalarınızla

karĢılaĢtırınız

AraĢtırma ccedilalıĢmanızda edindiğiniz bilgileri sınıfta arkadaĢlarınızla paylaĢınız

1 PERAKENDECĠLĠĞĠN ANLAMI

TARĠHCcedilESĠ VE OumlNEMĠ

Perakende satıĢ kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde azar azar en son tuumlketiciye yapılan satıĢtır

Uygulama alanı ccedilok geniĢtir Ccediluumlnkuuml hemen hemen her alanda perakende satıĢ yapılır Bu

nedenle de istihdam alanı ccedilok geniĢtir Duumlnyada perakendecilik her geccedilen guumln daha da oumlnem

kazanmakta ve geliĢen teknoloji ile birlikte dev bir sektoumlr hacircline gelmektedir Tuumlrkiye‟de de

perakendecilik son yıllarda giderek geliĢmiĢ ve en buumlyuumlk sektoumlrlerden biri hacircline gelmiĢtir

daha da geliĢecektir

Sabit yatırım miktarının sanayi yatırımlarına goumlre nispeten duumlĢuumlk olması ve kredi ile iĢ

yapma imkacircnının bulunması dolayısıyla perakendecilik sektoumlruumlne girmek ccedilok zor değildir

Ancak duumlĢuumlnuumllebileceği gibi pazara giriĢin bu kadar kolay olduğu bir alanda rekabet de bir

hayli yoğun olacaktır Her guumln yeni perakendeciler sektoumlre girerken eskilerden birccediloğu da

rekabete yenik duumlĢerek sektoumlruuml terk etmek zorunda kalmaktadır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

AMACcedil

ARAġTIRMA

3

11 Perakendeciliğin Tanımı ve Kapsamı

Perakendecilik mal ve hizmetlerin bir firma aracılığıyla azar azar son tuumlketiciye

satılmasıdır Rekabetin ccedilok yoğun olarak yaĢandığı bir alan olduğu iccedilin perakendeciliği

pazarlama Ģemsiyesi altında değerlendirmek gerekir Bu nedenle de bu sektoumlrde kalitenin

uumlruumln ccedileĢidinin fiyatın uumlruumlnuumln satıĢ yerinin ve sergileme Ģeklinin guumlvenilir olmanın ve buumltuumln

bunların pazarlamasının doğru yapılmasının oumlnemi ccedilok buumlyuumlktuumlr Pazarlama en basit

Ģekliyle firmanın hedeflerine ulaĢmak iccedilin talebi etkilemeye ccedilalıĢmasıdır Perakendecilikte

talebin artması baĢarı ve hedeflere ulaĢma anlamına geldiğine goumlre pazarlamanın doğru

yapılması bir zorunluluktur MuumlĢteriyi yani uumlruumlnuuml talep edecek kiĢiyi doğru zamanda doğru

yerde doğru uumlruumlnden haberdar etmek gerekir

GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır Burada kastedilen kiĢi

muumlĢteridir O hacirclde perakendeciliğin odak noktasında muumlĢteri durmaktadır ve

perakendecilikte esas olan muumlĢteri istek ve ihtiyaccedillarını karĢılayabilmektir Perakendecilik

kuumlccediluumlk esnaftan holdinglere kadar her tuumlrluuml kiĢi veya kuruluĢ tarafından yapılabilen bir

meslek dalıdır ve tuumlm sektoumlrlerde ccedilalıĢma alanı bulabilmektedir

Resim 11 Perakendeciliğin tanımı

12 Perakende Soumlzluumlğuuml (Jargonu)

Tuumlrk perakende sektoumlruumlnde birtakım kelime kavram ve tanımlar kullanılmaktadır

Bunların tuumlmuumlne birden Perakende Jargonu( jargon Belli bir alana veya dar bir

ccedilevreye oumlzguuml kelime ve deyimler soumlzluumlk) diyoruz

4

Perakende Jargonu

1+2 Bedelsiz Bir uumlruumln alana diğeri bedelsiz (bedava)

3P Price-Fiyat Product-Uumlruumln Profit-Kacircr

Aksiyon Fiyat indirimi

Alan Kullanım Bedeli Marketlerin uumlruumlnleri oumlzel yerlerde sergilemeleri karĢılığında

firmalardan aldıkları bedel

All You Can Afford Method Paran yettiği kadar youmlntemi ya da buumltccedileden kalan kısmın

promosyona ayrılması youmlntemi

Assortment Uumlruumln ccedileĢidi mal ccedileĢidi-belirli bir firmaya ait satıĢa sunulan uumlruumln kuumlmesi

AVM AlıĢveriĢ merkezi

B2B Ġnternet uumlzerinden kullanılan bir tuumlr elektronik sipariĢ youmlntemi (Bazı buumlyuumlk

marketlerde kullanılıyor)

Bakiyeli-Bakiyesiz CcedilalıĢma Verilen sipariĢte herhangi bir uumlruumln o anda stokta yoksa

goumlnderilmez ve sipariĢi sıfırlanır Market o uumlruumlnuuml tekrar sipariĢ etmek zorundadır

Bakkal 50 msup2 kadar satıĢ alanı olan en kuumlccediluumlk perakende iĢletmesi

Barkod (Bar code) Ambalaj uumlzerinde yer alan uumlruumlnuumln fiyatı niteliği ve uumlreticisini

goumlsteren parelel ccedilizgiler Barkod bir uumlruumlnuumln nuumlfus kacircğıdıdır

Basig Klasik model

Benchmarking Bir perakendecinin muhtemelen rekabet iccedilinde olunmayan baĢka bir

Ģirketin iĢletmesini inceleyerek oumlrnekten oumlğrenmesi oumllccediluumlt olarak alması Kıyaslama

Best Seller En iyi satan en ccedilok satılan

Biliz CcedilalıĢma Oumlruumlmcek ağı Ģeklinde yayılarak bir ccedilalıĢma rutu yapılması

Blind Goods Koumlrleme mallar Arada sırada fiyatı umursamaksızın sadece isteklerini

karĢılamakla ilgilenen muumlĢterilere sunulduğu iccedilin normalden yuumlksek marja (kacircra) sahip

olabilen alıĢılmadık mallar

Bult Koli

Bundled Pricing (Demetleme Fiyatlandırma) Birkaccedil uumlruumln ya da hizmetin paket hacirclinde

satıĢa sunularak tek bir fiyat belirlenmesi

Buumltccedile Belirli bir suumlre iccedilin belirli bir ccedilalıĢmaya ayrılan kasa Bu para mal veya hizmet

olabilir Aylık uumlccedil aylık veya yıllık buumltccedileler olabilir

5

CashampCarry PeĢin odemeamp TaĢı Sadece peĢin para ile alıĢveriĢ yapılan ucuz ve toptan

satıs marketleri (Metro gibi)

Catering Yemek tedariki Bazı uccedilak veya otobuumls yolculuklarında yolculara verilen yemek

aperitifleri Ģirketlerin ccedilalıĢanlarına oumlğle yemeği iccedilin dıĢarıdan getirttikleri yemek

CE Bir Avrupa standardı

Ciro Primi Firmaların belirli bir kotayı tutturmaları hacirclinde elemanlarına veya marketlere

verdikleri cironun belirli bir yuumlzdesini oluĢturan bedel (armağan teĢvik)

CPU ( Cost Per Usage) Kullanılan her bir birim iccedilin maliyet

CRM ( Consumer Researcher Management) MuumlĢteri ĠliĢkileri Youmlnetimi - Tuumlketim

AraĢtırma Youmlnetimi

Ccedilapraz Promosyon Bir mala baĢka bir ticari uumlruumlnuumln bandaj yapılarak bedelsiz verilmesi

Delist Marketlerin satıĢ listesinde olan uumlruumlnuuml listeden ccedilıkartıp artık sipariĢ olarak

vermemeleri (Satın almacının en buumlyuumlk silahı)

Departman ġefi Marketlerdeki ilgili departmanın sorumlusu Genelde sipariĢi veren kiĢi

Dikey Sergileme Marketlerde aynı uumlruumlnuuml yukarıdan asağıya olacak Ģekilde yerleĢtirme

Discount Mağaza Ġndirim (ucuzluk) mağazaları

Distribuumltoumlr Malın satıĢ dağıtımını yapmak uumlzere yetkili bayii

ECR Marketlerdeki bir tuumlr stok planlaması elektronik veri ve lojistik planlaması

EDI Elektronik veri transferi

Emtia Mal uumlruumln

Enduumlstuumlriyel Uumlruumln Kolili uumlruumln Toplu satıĢ uumlruumlnleri

Entegre Perakende Tuumlm perakende fonksiyonlarının bir arada olması

Entertainment Perakendede eğlence uygulaması Oumlzel belirli muumlĢteriler satıcılar ve

dıĢarıdan gelen ziyaretccedililere iĢ anlaĢmasının daha kolay bağlanması iccedilin yemek iccedilecek

veya eğlence sunulması

Exclusive Tek marka Markette kendi kategorisinde tek ccedileĢit olmak (bir tuumlr tekel)

Expozisyon Tanımı YokUluslararası sergilerde yapılan tanıtım Ģovları

Faaliyet DıĢı Kacircr Mal ve hizmet satıĢı dıĢındaki gelir Oumlrneğin faiz geliri

Fason DıĢarıdan baĢka bir firmaya uumlrettirilen uumlruumln

Fatura Altı Uygulanan normal iskontolar haricinde ek olarak KDV‟ den hemen oumlnce

uygulanan iskonto

6

FĠFO ( First in First Out-Ġlk giren ilk ccedilıkar) Uumlruumlnuumln tazeliği accedilısından ilk gelen

malın oumlncelikli satılması Raftada buna goumlre duumlzenleme yapılır

Fiyat Analizi Ccedilesitli marketlerdeki kendi ve rakip uumlruumlnlerin fiyatlarının tabloya

doumlkuumlluumlp karĢılaĢtırma yapılması

Fizibilite Kacircrlılık hesabı

FMCG ( Fast Moving Consumer Goods) Hızlı hareket goumlren tuumlketim uumlruumlnleri (ccedilay

Ģeker ekmek gibi)

Food-Gıda Yiyecek ve iccedilecek tuumlketim uumlruumlnleri

Forecast Bir uumlruumlnuumln gelecekte potansiyel satıĢının ya da muumlĢteriler tarafindan kabul

goumlruumlp goumlrmeyeceğinin oumlnceden tahmin edilmesi

Focus Toplantısı ġube mağazalardaki satıĢ elemanlarının bir araya gelerek merkezdeki

youmlneticilere satan ve satmayan mallarla ilgili bilgi vermesi Ģeklindeki uumlruumln toplantısı

Franchising Bir uumlreticinin uumlruumlnuumlnuumln satıĢ veya dağıtımı iccedilin baĢka bir kiĢi veya firmaya

verdiği ayrıcalık hakkı

Full-Mark Malların fiyatının 100 artırılması

Geleneksel Perakendecilik Yıllar oumlncesinden buguumlne yapılmakta olan klasik perakende

anlayıĢı Bakkallar pazar esnafı kuumlccediluumlk esnaflar gibi

Generıc Product Markasız uumlruumln (ucuz uumlruumln)

GiriĢ Bedeli Marketlerin rafta satıĢa sunulmak uumlzere listeleme yaptıkları uumlruumlnlere karĢılık

firmalardan barkod (uumlruumln ccedileĢidi) baĢına aldıkları bedel Bu da bir faaliyet dıĢı kacircrdır

Gondol Marketlerdeki rafların en oumln ve en arka taraflarına verilen isim En oumlndeki gondol

baĢıdır Buraları uumlruumlnlerin sergilenmeleri accedilısından stratejik oumlnem taĢır Bu boumlluumlmlerde

uumlruumlnuumln belirli bir doumlnem sergilenmesi karĢılığında bedeli alınır

Gray (Gri) Market Az bulunan malların hızlı teslim koĢuluyla ve normal piyasa

fiyatının ccedilok uumlzerinde satın alındığı piyasa Gerccedilek malların taklit veya sahtelerinin olduğu

piyasa

Gros Profit Bruumlt kacircr

Haccp Gıda guumlvenliğinde sıfır hata sertifikası kritik kontrol noktaları

Harcırah ġehir dıĢına veya uumllke dıĢına goumlrevli olarak ccedilıkan Ģirket personeline verilen

harcama bedeli

Hidrofob Su ccedileken

7

Hipermarket 2500 metrekare uumlzerindeki alana sahip perakende iĢletmesi

Hizmet Bedeli Marketlerin veya iĢletmelerin uumlruumln giriĢ bedeli uumlruumln sergileme bedeli

bazı ciro primleri ya da baĢka bir neden karĢılığında tedarikccedili firmaya kestikleri faaliyet

dıĢı kazanccedil faturası

Horeca Hotel-Restoran-Cafeterya

Hub Mağaza iccedili kasa bağlantısı

Ġhraccedil Kaydıyla SatıĢ Direkt ihraccedil edilmek uumlzere KDV uygulanmayan satıĢ

Ġkincil Sergileme Marketlerde raflardaki normal sergileme kasa oumlnleri veya gondolların

dıĢında aralarda ekstra segilemeler veya sepetlerdeki sergiler

Ġnsoumlrt Marketlerin belirli doumlnemlerde (Genellikle 15 guumlnde bir) promosyona giren

uumlruumlnlerini tanıtmak iccedilin ccedilıkarttıkları basılı yayın (buumllten)

Ġnstore Marketler promosyona soktukları uumlruumlnlerden bazılarına insoumlrtlerinde yer

vermezler ancak market iccedilindeki bir indirim olduğu iccedilin oumlzel olarak verilen teĢhir

alanının adı

Ġnterland SatıĢ boumllgesi satıĢ alanı satıĢ sahası

Ġnvent ĠĢletmenin elindeki mallar envanter stok

Kampanya Belirli bir doumlnem iccedilin uygulanan fiyat indirimi aksiyon promosyon

aktiviteleri

Kapital Sermaye

Kategori Boumlluumlm sınıf safha raf boumlluumlmleri

Kategori youmlnetimi Marketlerin raf yeri verimliliğini artırmak iccedilin kullandıkları sistem

Kaydi Stok Bilgisiyar veya defterde tutulan stok kaydı

KDV Katma Değer Vergisi

Key Account Manager (Anahtar MuumlĢteriler Youmlneticisi) Satın alma muumlduumlruuml ile direkt

goumlruumlĢen youmlnetici

Kioks Buumlfe AlıĢveriĢ merkezlerinde iccedileriye girmeksizin iccedileriden dıĢarıya satıĢın

yapıldığı kuumlccediluumlk boyutlu uumlruumln ve hizmet sunulan(Ģekerleme fotoğraf gibi)

Komandotura Kuumlccediluumlk oumllccedilekli tadilat

Konduumlsyon Suumlresi ĠĢletmelerin marketlere uyguladıkları indirimli fiyatların geccedilerlilik

suumlresi

Konkardato ġirketlerin iflaslarını accedilıklamaları

8

Konsept Konu tema kavram

Konsept AfiĢi Ana amacı belirten afiĢ (oumlzellikle ucuz uumlruumlnlerde)

Konsinye Firmaların veya uumlreticilerin mallarının bedelini satıldıktan sonra

perakendeciden almaları

Konsolidasyon Uzun vadeye ccedilevrilen borccedillanma

Kontrat Resmi anlaĢma soumlzleĢme

Koumlrleme SatıĢ MuumlĢterinin satın almadan oumlnce pek inceleme yapmadığı arada bir

yapılan satıĢlar

Kurumsal Belirli bir oumlzel veya resmi kuruma dair resmicirc veya proseduumlrluuml olan

Lansman Bir uumlruumlnuumln piyasaya yeni sunulması piyasaya tanıtılması

Leasing Kiralama

LĠFO(Last in First Out) Son giren ilk ccedilıkar

Lojistik Uumlruumlnlerin depolanması ve taĢınması iĢleri (nakliye ve depolama)

Lokomotif Uumlruumln SatıĢı hızlı olan ve firmanın en iyi satılan uumlruumlnuuml Bu uumlruumlnler firmanın

diğer uumlruumlnlerinin satıĢını da olumlu etkiler

Lot Beden duumlzeni (small midyum large XL gibi)

Magnet Mıknatıslı duumlzende indirimde olan uumlruumlnuumln asıldığı afiĢ

Marj Kacircr oranı

Mass Market Genellikle indirimli mağazalarda dağıtımı yapılan klasik uumlruumlnler

Merch Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu aksiyonu pop

kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak uumlzere satıĢı artırıcı

iĢlemlerden sorumlu olan kiĢi veya ekip

Merchandising Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu

aksiyonu pop kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak

uumlzere satıĢı artırıcı etkinliklerin tuumlmuuml

Merdane Erkek ayakkabısı

Mis Market iccedili sorumlusu

Nama CcedilalıĢma Firmaların mallarını satmak uumlzere bayilere verdikleri satıĢ elemanı

Firma malı bayiye satar ve bu satılan malların perakendecilere satılmasını nama satıĢ

elemanı gercekleĢtirir Bu elemanın uumlcretini firma karĢılar

No Name Ġsimsiz uumlruumln

9

Non Food (Gıda DıĢı)Beyaz eĢya ve diğer gıda dıĢı uumlruumlnler

Operasyonel Kacircr Ticari faaliyetten elde edilen kacircr

Organize Perakende Belirli bir sistem ve disiplin iccedilinde ccedilalıĢan organizasyonlarını

tamamlamıĢ herĢeyin kayıtlı olduğu suumlpermarket hipermarket veya zincir marketler ve

mağazalar

Osf Ortalama satıĢ indirimi

Outlet Uumlruumlnlerin fabrika ccedilıkıĢ fiyatları ile satıldığı mağazalar

Over Stock Stok fazlası

OumlSM Oumlzel soumlzleĢmeli muumlĢteriler

POP(Point of Purchase point of sale) SatıĢ veya satın almanın noktalandığı mağaza

lokasyonu satıĢ noktasına yerleĢtirilen iccedil sergileme vitrin sergilemesi iccedilin kullanılan

malzemeler

Palet Depolarda kolili malların uumlzerlerine konduğu tahta veya plastik taĢıyıcılar

PDE Promosyon destek elemanı

Pamukccediluk Uumlruumlnlerin uumlzerine vurulan indirim belgesi

Penetrasyon Uumlruumln bulunurluğu girilmiĢ pazarlar uumlruumln yaygınlığı

Penny Market Ucuz mal satan ufak marketler

Performans Aksiyon promosyon ve diğer kampanyaların verimliliği

Pin Pad Kredi kartına bağlı olan ve muumlĢterinin Ģifresini girmesini sağlayan cihaz

Planogram Sergileme planı perakendecilikte malların mağaza raflarındaki ideal

sergisini tasarlamak iccedilin kullanılan ve bilgiyasarda hazırlanan grafik

Plasiyer Uumlreticiden doğrudan uumlruumln getiren kiĢi

Plus Uumlruumln ccedileĢidi fazla olan mağaza

Price Distrimination Fiyat farklılaĢtırması

Private Label Oumlzel marka Firmaların marketler iccedilin uumlrettiği ve sadece o markette

genellikle marketin ismiyle satılan uumlruumlnler

Product Distrimination Uumlruumln farklılaĢtırması

Promosyon SatıĢ desteği tanıtım Uumlruumlnuumln satıĢını artırmak amacıyla gerccedilekleĢtirilen

satıĢı teĢvik edici faaliyetler

Proseduumlr Kural sistem Ģartı

PSF Perakende satıĢ indirimi

10

Quarter SatıĢta 3 aylık doumlnem ccedileyrek doumlnem

Realize Etmek GerccedilekleĢtirmek

Reel Stok Raftaki gerccedilek stok miktarı

Retail Perakende

Retailing Perakendecilik faaliyetleri

RFID(Radio Frequency Ġdentification) Tuumlrkiye‟de Ģu anda olmayan ancak ilerki

doumlnemlerde uygulanması beklenen elektronik tuumlketici takip sistemi Uumlruumlnler uumlretiminden

itibaren nihayi tuumlketimine kadar elektronik sinyallerle takip edilerek tuumlketici davranıĢları

izlenecek

Route (RUT) SatıĢ tahsilat veya sipariĢ gibi nedenlerle uğranılacak muumlĢteri noktalarının

yol guumlzergacirchı

RPT(Repeat purchasing) Tekrarlı satın alma

Sarı Etiket Ġndirim etiketi

SatıĢ Primi Kotayı tutturmaları durumunda satıcıya verilen oumlduumll

Second Name Ġsimsiz ikinci kalite uumlruumln

Secret Shoppers (Goumllge MuumlĢteriler) Mağazaların satıĢ elemanları pazarlama

teknikleri goumlruumlnuumlmleri ve benzer konulara goumlre kimliğini belli etmeyen ve muumlĢteri gibi

davranan uzman kiĢilerce denetlenmesi

Segment Belirli bir yaĢ grubu cinsiyet sosyoekonomik gruplara ve uumlruumln cinslerine goumlre

malların kategorilere ayrılması

Sensor Mağazanın giriĢinde mağazaya giren ccedilıkanları sayan alarm sistemi

Sepet Marketlerde ikincil sergileme alanı olarak kullanılan sepet Ģeklindeki teĢhir

alanları

Shift SatıĢ elemanlarının mağazada hangi boumlluumlmlerde veya reyonlarda ccedilalıĢacağını

goumlsteren liste (Guumlnluumlk veya haftalık olarak hazırlanabilir)

Show Room Firmaların uumlruumlnlerini sergiledikleri vitrinli marketler

Size Uumlruumln ccedileĢidi

Scanner Barkot okuyucu

Sortiment Malların kalite ve tuumlrlerine goumlre tasnif edilmesi

Spot Malların nakit para (Cash) karĢılığı derhal teslim kaydıyla daha ucuza satılması

11

Stand Marketlerde uumlruumlnlerin teĢhiri iccedilin oumlzel yapılan ve genelikle aksiyon promosyon ve

lansmanlarda kullanılan teĢhir malzemesi

Stok Kredisi Firmaların marketlere belirli limit dacirchilinde doumlnem baĢlarında opsiyon

olarak verdikleri stok miktarı

Suumlpermarket 1000 ndash 2500 msup2 alanı olan perakende mağazası

Suumlpervisoumlr Bir iĢi denetlemek uumlzere yetki verilen kiĢi genelde promosyon elemanları

aksiyon elemanları ya da merch elemanlarının takip ve denetimini yapan kiĢi

Switch Listing Firmanın marketteki satıĢı az olan listeli bir uumlruumlnuumlnuuml ccedilıkartarak yerine

baĢka bir uumlruumlnuumlnuuml bedelsiz veya daha uygun bir bedel karĢılığı koyması

Termin Tarihi Uumlruumlnuumln merkez depoya iniĢ tarihi

Zenne Kadın ayakkabısı

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi

Ġnsanların yaĢamlarını suumlrduumlrebilmeleri ve daha iyi yaĢayabilmeleri iccedilin birtakım

ihtiyaccedilları vardır Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutsuzluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba

harcanması ve bedel oumldenmesi gereken giderildiği zaman da mutluluk veren duygudur Bazı

ihtiyaccedillar vardır ki yaĢamak iccedilin zorunludur Oumlrneğin yemek barınmak ısınmak gibi

Bunun yanında daha rahat yaĢamayı sağlayacak luumlks ihtiyaccedillar olabileceği gibi televizyon

kitap bilgisayar gibi kuumlltuumlrel ihtiyaccedillar da olabilir

Ġhtiyaccedilların giderilebilmesi ccedileĢitli uumlruumlnler ve hizmetlerle sağlanır Bunun iccedilin de bu

uumlruumln ve hizmetlerin gerektiği kadar yani kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde satın alınması gerekir

Ġnsanlar ilkccedilağlardan itibaren ihtiyaccedilları iccedilin her tuumlrluuml ccedilabayı harcamıĢ ve bu uğurda

canlarını dahi ortaya koymuĢlardır Ġlk insanların vahĢi hayvanları avlayıp ihtiyaccedillarını

gidermek iccedilin kullanmaları gibi ĠĢte bu noktada perakendecilikten bahsetmeye baĢlayabilir

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

3

11 Perakendeciliğin Tanımı ve Kapsamı

Perakendecilik mal ve hizmetlerin bir firma aracılığıyla azar azar son tuumlketiciye

satılmasıdır Rekabetin ccedilok yoğun olarak yaĢandığı bir alan olduğu iccedilin perakendeciliği

pazarlama Ģemsiyesi altında değerlendirmek gerekir Bu nedenle de bu sektoumlrde kalitenin

uumlruumln ccedileĢidinin fiyatın uumlruumlnuumln satıĢ yerinin ve sergileme Ģeklinin guumlvenilir olmanın ve buumltuumln

bunların pazarlamasının doğru yapılmasının oumlnemi ccedilok buumlyuumlktuumlr Pazarlama en basit

Ģekliyle firmanın hedeflerine ulaĢmak iccedilin talebi etkilemeye ccedilalıĢmasıdır Perakendecilikte

talebin artması baĢarı ve hedeflere ulaĢma anlamına geldiğine goumlre pazarlamanın doğru

yapılması bir zorunluluktur MuumlĢteriyi yani uumlruumlnuuml talep edecek kiĢiyi doğru zamanda doğru

yerde doğru uumlruumlnden haberdar etmek gerekir

GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır Burada kastedilen kiĢi

muumlĢteridir O hacirclde perakendeciliğin odak noktasında muumlĢteri durmaktadır ve

perakendecilikte esas olan muumlĢteri istek ve ihtiyaccedillarını karĢılayabilmektir Perakendecilik

kuumlccediluumlk esnaftan holdinglere kadar her tuumlrluuml kiĢi veya kuruluĢ tarafından yapılabilen bir

meslek dalıdır ve tuumlm sektoumlrlerde ccedilalıĢma alanı bulabilmektedir

Resim 11 Perakendeciliğin tanımı

12 Perakende Soumlzluumlğuuml (Jargonu)

Tuumlrk perakende sektoumlruumlnde birtakım kelime kavram ve tanımlar kullanılmaktadır

Bunların tuumlmuumlne birden Perakende Jargonu( jargon Belli bir alana veya dar bir

ccedilevreye oumlzguuml kelime ve deyimler soumlzluumlk) diyoruz

4

Perakende Jargonu

1+2 Bedelsiz Bir uumlruumln alana diğeri bedelsiz (bedava)

3P Price-Fiyat Product-Uumlruumln Profit-Kacircr

Aksiyon Fiyat indirimi

Alan Kullanım Bedeli Marketlerin uumlruumlnleri oumlzel yerlerde sergilemeleri karĢılığında

firmalardan aldıkları bedel

All You Can Afford Method Paran yettiği kadar youmlntemi ya da buumltccedileden kalan kısmın

promosyona ayrılması youmlntemi

Assortment Uumlruumln ccedileĢidi mal ccedileĢidi-belirli bir firmaya ait satıĢa sunulan uumlruumln kuumlmesi

AVM AlıĢveriĢ merkezi

B2B Ġnternet uumlzerinden kullanılan bir tuumlr elektronik sipariĢ youmlntemi (Bazı buumlyuumlk

marketlerde kullanılıyor)

Bakiyeli-Bakiyesiz CcedilalıĢma Verilen sipariĢte herhangi bir uumlruumln o anda stokta yoksa

goumlnderilmez ve sipariĢi sıfırlanır Market o uumlruumlnuuml tekrar sipariĢ etmek zorundadır

Bakkal 50 msup2 kadar satıĢ alanı olan en kuumlccediluumlk perakende iĢletmesi

Barkod (Bar code) Ambalaj uumlzerinde yer alan uumlruumlnuumln fiyatı niteliği ve uumlreticisini

goumlsteren parelel ccedilizgiler Barkod bir uumlruumlnuumln nuumlfus kacircğıdıdır

Basig Klasik model

Benchmarking Bir perakendecinin muhtemelen rekabet iccedilinde olunmayan baĢka bir

Ģirketin iĢletmesini inceleyerek oumlrnekten oumlğrenmesi oumllccediluumlt olarak alması Kıyaslama

Best Seller En iyi satan en ccedilok satılan

Biliz CcedilalıĢma Oumlruumlmcek ağı Ģeklinde yayılarak bir ccedilalıĢma rutu yapılması

Blind Goods Koumlrleme mallar Arada sırada fiyatı umursamaksızın sadece isteklerini

karĢılamakla ilgilenen muumlĢterilere sunulduğu iccedilin normalden yuumlksek marja (kacircra) sahip

olabilen alıĢılmadık mallar

Bult Koli

Bundled Pricing (Demetleme Fiyatlandırma) Birkaccedil uumlruumln ya da hizmetin paket hacirclinde

satıĢa sunularak tek bir fiyat belirlenmesi

Buumltccedile Belirli bir suumlre iccedilin belirli bir ccedilalıĢmaya ayrılan kasa Bu para mal veya hizmet

olabilir Aylık uumlccedil aylık veya yıllık buumltccedileler olabilir

5

CashampCarry PeĢin odemeamp TaĢı Sadece peĢin para ile alıĢveriĢ yapılan ucuz ve toptan

satıs marketleri (Metro gibi)

Catering Yemek tedariki Bazı uccedilak veya otobuumls yolculuklarında yolculara verilen yemek

aperitifleri Ģirketlerin ccedilalıĢanlarına oumlğle yemeği iccedilin dıĢarıdan getirttikleri yemek

CE Bir Avrupa standardı

Ciro Primi Firmaların belirli bir kotayı tutturmaları hacirclinde elemanlarına veya marketlere

verdikleri cironun belirli bir yuumlzdesini oluĢturan bedel (armağan teĢvik)

CPU ( Cost Per Usage) Kullanılan her bir birim iccedilin maliyet

CRM ( Consumer Researcher Management) MuumlĢteri ĠliĢkileri Youmlnetimi - Tuumlketim

AraĢtırma Youmlnetimi

Ccedilapraz Promosyon Bir mala baĢka bir ticari uumlruumlnuumln bandaj yapılarak bedelsiz verilmesi

Delist Marketlerin satıĢ listesinde olan uumlruumlnuuml listeden ccedilıkartıp artık sipariĢ olarak

vermemeleri (Satın almacının en buumlyuumlk silahı)

Departman ġefi Marketlerdeki ilgili departmanın sorumlusu Genelde sipariĢi veren kiĢi

Dikey Sergileme Marketlerde aynı uumlruumlnuuml yukarıdan asağıya olacak Ģekilde yerleĢtirme

Discount Mağaza Ġndirim (ucuzluk) mağazaları

Distribuumltoumlr Malın satıĢ dağıtımını yapmak uumlzere yetkili bayii

ECR Marketlerdeki bir tuumlr stok planlaması elektronik veri ve lojistik planlaması

EDI Elektronik veri transferi

Emtia Mal uumlruumln

Enduumlstuumlriyel Uumlruumln Kolili uumlruumln Toplu satıĢ uumlruumlnleri

Entegre Perakende Tuumlm perakende fonksiyonlarının bir arada olması

Entertainment Perakendede eğlence uygulaması Oumlzel belirli muumlĢteriler satıcılar ve

dıĢarıdan gelen ziyaretccedililere iĢ anlaĢmasının daha kolay bağlanması iccedilin yemek iccedilecek

veya eğlence sunulması

Exclusive Tek marka Markette kendi kategorisinde tek ccedileĢit olmak (bir tuumlr tekel)

Expozisyon Tanımı YokUluslararası sergilerde yapılan tanıtım Ģovları

Faaliyet DıĢı Kacircr Mal ve hizmet satıĢı dıĢındaki gelir Oumlrneğin faiz geliri

Fason DıĢarıdan baĢka bir firmaya uumlrettirilen uumlruumln

Fatura Altı Uygulanan normal iskontolar haricinde ek olarak KDV‟ den hemen oumlnce

uygulanan iskonto

6

FĠFO ( First in First Out-Ġlk giren ilk ccedilıkar) Uumlruumlnuumln tazeliği accedilısından ilk gelen

malın oumlncelikli satılması Raftada buna goumlre duumlzenleme yapılır

Fiyat Analizi Ccedilesitli marketlerdeki kendi ve rakip uumlruumlnlerin fiyatlarının tabloya

doumlkuumlluumlp karĢılaĢtırma yapılması

Fizibilite Kacircrlılık hesabı

FMCG ( Fast Moving Consumer Goods) Hızlı hareket goumlren tuumlketim uumlruumlnleri (ccedilay

Ģeker ekmek gibi)

Food-Gıda Yiyecek ve iccedilecek tuumlketim uumlruumlnleri

Forecast Bir uumlruumlnuumln gelecekte potansiyel satıĢının ya da muumlĢteriler tarafindan kabul

goumlruumlp goumlrmeyeceğinin oumlnceden tahmin edilmesi

Focus Toplantısı ġube mağazalardaki satıĢ elemanlarının bir araya gelerek merkezdeki

youmlneticilere satan ve satmayan mallarla ilgili bilgi vermesi Ģeklindeki uumlruumln toplantısı

Franchising Bir uumlreticinin uumlruumlnuumlnuumln satıĢ veya dağıtımı iccedilin baĢka bir kiĢi veya firmaya

verdiği ayrıcalık hakkı

Full-Mark Malların fiyatının 100 artırılması

Geleneksel Perakendecilik Yıllar oumlncesinden buguumlne yapılmakta olan klasik perakende

anlayıĢı Bakkallar pazar esnafı kuumlccediluumlk esnaflar gibi

Generıc Product Markasız uumlruumln (ucuz uumlruumln)

GiriĢ Bedeli Marketlerin rafta satıĢa sunulmak uumlzere listeleme yaptıkları uumlruumlnlere karĢılık

firmalardan barkod (uumlruumln ccedileĢidi) baĢına aldıkları bedel Bu da bir faaliyet dıĢı kacircrdır

Gondol Marketlerdeki rafların en oumln ve en arka taraflarına verilen isim En oumlndeki gondol

baĢıdır Buraları uumlruumlnlerin sergilenmeleri accedilısından stratejik oumlnem taĢır Bu boumlluumlmlerde

uumlruumlnuumln belirli bir doumlnem sergilenmesi karĢılığında bedeli alınır

Gray (Gri) Market Az bulunan malların hızlı teslim koĢuluyla ve normal piyasa

fiyatının ccedilok uumlzerinde satın alındığı piyasa Gerccedilek malların taklit veya sahtelerinin olduğu

piyasa

Gros Profit Bruumlt kacircr

Haccp Gıda guumlvenliğinde sıfır hata sertifikası kritik kontrol noktaları

Harcırah ġehir dıĢına veya uumllke dıĢına goumlrevli olarak ccedilıkan Ģirket personeline verilen

harcama bedeli

Hidrofob Su ccedileken

7

Hipermarket 2500 metrekare uumlzerindeki alana sahip perakende iĢletmesi

Hizmet Bedeli Marketlerin veya iĢletmelerin uumlruumln giriĢ bedeli uumlruumln sergileme bedeli

bazı ciro primleri ya da baĢka bir neden karĢılığında tedarikccedili firmaya kestikleri faaliyet

dıĢı kazanccedil faturası

Horeca Hotel-Restoran-Cafeterya

Hub Mağaza iccedili kasa bağlantısı

Ġhraccedil Kaydıyla SatıĢ Direkt ihraccedil edilmek uumlzere KDV uygulanmayan satıĢ

Ġkincil Sergileme Marketlerde raflardaki normal sergileme kasa oumlnleri veya gondolların

dıĢında aralarda ekstra segilemeler veya sepetlerdeki sergiler

Ġnsoumlrt Marketlerin belirli doumlnemlerde (Genellikle 15 guumlnde bir) promosyona giren

uumlruumlnlerini tanıtmak iccedilin ccedilıkarttıkları basılı yayın (buumllten)

Ġnstore Marketler promosyona soktukları uumlruumlnlerden bazılarına insoumlrtlerinde yer

vermezler ancak market iccedilindeki bir indirim olduğu iccedilin oumlzel olarak verilen teĢhir

alanının adı

Ġnterland SatıĢ boumllgesi satıĢ alanı satıĢ sahası

Ġnvent ĠĢletmenin elindeki mallar envanter stok

Kampanya Belirli bir doumlnem iccedilin uygulanan fiyat indirimi aksiyon promosyon

aktiviteleri

Kapital Sermaye

Kategori Boumlluumlm sınıf safha raf boumlluumlmleri

Kategori youmlnetimi Marketlerin raf yeri verimliliğini artırmak iccedilin kullandıkları sistem

Kaydi Stok Bilgisiyar veya defterde tutulan stok kaydı

KDV Katma Değer Vergisi

Key Account Manager (Anahtar MuumlĢteriler Youmlneticisi) Satın alma muumlduumlruuml ile direkt

goumlruumlĢen youmlnetici

Kioks Buumlfe AlıĢveriĢ merkezlerinde iccedileriye girmeksizin iccedileriden dıĢarıya satıĢın

yapıldığı kuumlccediluumlk boyutlu uumlruumln ve hizmet sunulan(Ģekerleme fotoğraf gibi)

Komandotura Kuumlccediluumlk oumllccedilekli tadilat

Konduumlsyon Suumlresi ĠĢletmelerin marketlere uyguladıkları indirimli fiyatların geccedilerlilik

suumlresi

Konkardato ġirketlerin iflaslarını accedilıklamaları

8

Konsept Konu tema kavram

Konsept AfiĢi Ana amacı belirten afiĢ (oumlzellikle ucuz uumlruumlnlerde)

Konsinye Firmaların veya uumlreticilerin mallarının bedelini satıldıktan sonra

perakendeciden almaları

Konsolidasyon Uzun vadeye ccedilevrilen borccedillanma

Kontrat Resmi anlaĢma soumlzleĢme

Koumlrleme SatıĢ MuumlĢterinin satın almadan oumlnce pek inceleme yapmadığı arada bir

yapılan satıĢlar

Kurumsal Belirli bir oumlzel veya resmi kuruma dair resmicirc veya proseduumlrluuml olan

Lansman Bir uumlruumlnuumln piyasaya yeni sunulması piyasaya tanıtılması

Leasing Kiralama

LĠFO(Last in First Out) Son giren ilk ccedilıkar

Lojistik Uumlruumlnlerin depolanması ve taĢınması iĢleri (nakliye ve depolama)

Lokomotif Uumlruumln SatıĢı hızlı olan ve firmanın en iyi satılan uumlruumlnuuml Bu uumlruumlnler firmanın

diğer uumlruumlnlerinin satıĢını da olumlu etkiler

Lot Beden duumlzeni (small midyum large XL gibi)

Magnet Mıknatıslı duumlzende indirimde olan uumlruumlnuumln asıldığı afiĢ

Marj Kacircr oranı

Mass Market Genellikle indirimli mağazalarda dağıtımı yapılan klasik uumlruumlnler

Merch Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu aksiyonu pop

kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak uumlzere satıĢı artırıcı

iĢlemlerden sorumlu olan kiĢi veya ekip

Merchandising Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu

aksiyonu pop kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak

uumlzere satıĢı artırıcı etkinliklerin tuumlmuuml

Merdane Erkek ayakkabısı

Mis Market iccedili sorumlusu

Nama CcedilalıĢma Firmaların mallarını satmak uumlzere bayilere verdikleri satıĢ elemanı

Firma malı bayiye satar ve bu satılan malların perakendecilere satılmasını nama satıĢ

elemanı gercekleĢtirir Bu elemanın uumlcretini firma karĢılar

No Name Ġsimsiz uumlruumln

9

Non Food (Gıda DıĢı)Beyaz eĢya ve diğer gıda dıĢı uumlruumlnler

Operasyonel Kacircr Ticari faaliyetten elde edilen kacircr

Organize Perakende Belirli bir sistem ve disiplin iccedilinde ccedilalıĢan organizasyonlarını

tamamlamıĢ herĢeyin kayıtlı olduğu suumlpermarket hipermarket veya zincir marketler ve

mağazalar

Osf Ortalama satıĢ indirimi

Outlet Uumlruumlnlerin fabrika ccedilıkıĢ fiyatları ile satıldığı mağazalar

Over Stock Stok fazlası

OumlSM Oumlzel soumlzleĢmeli muumlĢteriler

POP(Point of Purchase point of sale) SatıĢ veya satın almanın noktalandığı mağaza

lokasyonu satıĢ noktasına yerleĢtirilen iccedil sergileme vitrin sergilemesi iccedilin kullanılan

malzemeler

Palet Depolarda kolili malların uumlzerlerine konduğu tahta veya plastik taĢıyıcılar

PDE Promosyon destek elemanı

Pamukccediluk Uumlruumlnlerin uumlzerine vurulan indirim belgesi

Penetrasyon Uumlruumln bulunurluğu girilmiĢ pazarlar uumlruumln yaygınlığı

Penny Market Ucuz mal satan ufak marketler

Performans Aksiyon promosyon ve diğer kampanyaların verimliliği

Pin Pad Kredi kartına bağlı olan ve muumlĢterinin Ģifresini girmesini sağlayan cihaz

Planogram Sergileme planı perakendecilikte malların mağaza raflarındaki ideal

sergisini tasarlamak iccedilin kullanılan ve bilgiyasarda hazırlanan grafik

Plasiyer Uumlreticiden doğrudan uumlruumln getiren kiĢi

Plus Uumlruumln ccedileĢidi fazla olan mağaza

Price Distrimination Fiyat farklılaĢtırması

Private Label Oumlzel marka Firmaların marketler iccedilin uumlrettiği ve sadece o markette

genellikle marketin ismiyle satılan uumlruumlnler

Product Distrimination Uumlruumln farklılaĢtırması

Promosyon SatıĢ desteği tanıtım Uumlruumlnuumln satıĢını artırmak amacıyla gerccedilekleĢtirilen

satıĢı teĢvik edici faaliyetler

Proseduumlr Kural sistem Ģartı

PSF Perakende satıĢ indirimi

10

Quarter SatıĢta 3 aylık doumlnem ccedileyrek doumlnem

Realize Etmek GerccedilekleĢtirmek

Reel Stok Raftaki gerccedilek stok miktarı

Retail Perakende

Retailing Perakendecilik faaliyetleri

RFID(Radio Frequency Ġdentification) Tuumlrkiye‟de Ģu anda olmayan ancak ilerki

doumlnemlerde uygulanması beklenen elektronik tuumlketici takip sistemi Uumlruumlnler uumlretiminden

itibaren nihayi tuumlketimine kadar elektronik sinyallerle takip edilerek tuumlketici davranıĢları

izlenecek

Route (RUT) SatıĢ tahsilat veya sipariĢ gibi nedenlerle uğranılacak muumlĢteri noktalarının

yol guumlzergacirchı

RPT(Repeat purchasing) Tekrarlı satın alma

Sarı Etiket Ġndirim etiketi

SatıĢ Primi Kotayı tutturmaları durumunda satıcıya verilen oumlduumll

Second Name Ġsimsiz ikinci kalite uumlruumln

Secret Shoppers (Goumllge MuumlĢteriler) Mağazaların satıĢ elemanları pazarlama

teknikleri goumlruumlnuumlmleri ve benzer konulara goumlre kimliğini belli etmeyen ve muumlĢteri gibi

davranan uzman kiĢilerce denetlenmesi

Segment Belirli bir yaĢ grubu cinsiyet sosyoekonomik gruplara ve uumlruumln cinslerine goumlre

malların kategorilere ayrılması

Sensor Mağazanın giriĢinde mağazaya giren ccedilıkanları sayan alarm sistemi

Sepet Marketlerde ikincil sergileme alanı olarak kullanılan sepet Ģeklindeki teĢhir

alanları

Shift SatıĢ elemanlarının mağazada hangi boumlluumlmlerde veya reyonlarda ccedilalıĢacağını

goumlsteren liste (Guumlnluumlk veya haftalık olarak hazırlanabilir)

Show Room Firmaların uumlruumlnlerini sergiledikleri vitrinli marketler

Size Uumlruumln ccedileĢidi

Scanner Barkot okuyucu

Sortiment Malların kalite ve tuumlrlerine goumlre tasnif edilmesi

Spot Malların nakit para (Cash) karĢılığı derhal teslim kaydıyla daha ucuza satılması

11

Stand Marketlerde uumlruumlnlerin teĢhiri iccedilin oumlzel yapılan ve genelikle aksiyon promosyon ve

lansmanlarda kullanılan teĢhir malzemesi

Stok Kredisi Firmaların marketlere belirli limit dacirchilinde doumlnem baĢlarında opsiyon

olarak verdikleri stok miktarı

Suumlpermarket 1000 ndash 2500 msup2 alanı olan perakende mağazası

Suumlpervisoumlr Bir iĢi denetlemek uumlzere yetki verilen kiĢi genelde promosyon elemanları

aksiyon elemanları ya da merch elemanlarının takip ve denetimini yapan kiĢi

Switch Listing Firmanın marketteki satıĢı az olan listeli bir uumlruumlnuumlnuuml ccedilıkartarak yerine

baĢka bir uumlruumlnuumlnuuml bedelsiz veya daha uygun bir bedel karĢılığı koyması

Termin Tarihi Uumlruumlnuumln merkez depoya iniĢ tarihi

Zenne Kadın ayakkabısı

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi

Ġnsanların yaĢamlarını suumlrduumlrebilmeleri ve daha iyi yaĢayabilmeleri iccedilin birtakım

ihtiyaccedilları vardır Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutsuzluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba

harcanması ve bedel oumldenmesi gereken giderildiği zaman da mutluluk veren duygudur Bazı

ihtiyaccedillar vardır ki yaĢamak iccedilin zorunludur Oumlrneğin yemek barınmak ısınmak gibi

Bunun yanında daha rahat yaĢamayı sağlayacak luumlks ihtiyaccedillar olabileceği gibi televizyon

kitap bilgisayar gibi kuumlltuumlrel ihtiyaccedillar da olabilir

Ġhtiyaccedilların giderilebilmesi ccedileĢitli uumlruumlnler ve hizmetlerle sağlanır Bunun iccedilin de bu

uumlruumln ve hizmetlerin gerektiği kadar yani kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde satın alınması gerekir

Ġnsanlar ilkccedilağlardan itibaren ihtiyaccedilları iccedilin her tuumlrluuml ccedilabayı harcamıĢ ve bu uğurda

canlarını dahi ortaya koymuĢlardır Ġlk insanların vahĢi hayvanları avlayıp ihtiyaccedillarını

gidermek iccedilin kullanmaları gibi ĠĢte bu noktada perakendecilikten bahsetmeye baĢlayabilir

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

4

Perakende Jargonu

1+2 Bedelsiz Bir uumlruumln alana diğeri bedelsiz (bedava)

3P Price-Fiyat Product-Uumlruumln Profit-Kacircr

Aksiyon Fiyat indirimi

Alan Kullanım Bedeli Marketlerin uumlruumlnleri oumlzel yerlerde sergilemeleri karĢılığında

firmalardan aldıkları bedel

All You Can Afford Method Paran yettiği kadar youmlntemi ya da buumltccedileden kalan kısmın

promosyona ayrılması youmlntemi

Assortment Uumlruumln ccedileĢidi mal ccedileĢidi-belirli bir firmaya ait satıĢa sunulan uumlruumln kuumlmesi

AVM AlıĢveriĢ merkezi

B2B Ġnternet uumlzerinden kullanılan bir tuumlr elektronik sipariĢ youmlntemi (Bazı buumlyuumlk

marketlerde kullanılıyor)

Bakiyeli-Bakiyesiz CcedilalıĢma Verilen sipariĢte herhangi bir uumlruumln o anda stokta yoksa

goumlnderilmez ve sipariĢi sıfırlanır Market o uumlruumlnuuml tekrar sipariĢ etmek zorundadır

Bakkal 50 msup2 kadar satıĢ alanı olan en kuumlccediluumlk perakende iĢletmesi

Barkod (Bar code) Ambalaj uumlzerinde yer alan uumlruumlnuumln fiyatı niteliği ve uumlreticisini

goumlsteren parelel ccedilizgiler Barkod bir uumlruumlnuumln nuumlfus kacircğıdıdır

Basig Klasik model

Benchmarking Bir perakendecinin muhtemelen rekabet iccedilinde olunmayan baĢka bir

Ģirketin iĢletmesini inceleyerek oumlrnekten oumlğrenmesi oumllccediluumlt olarak alması Kıyaslama

Best Seller En iyi satan en ccedilok satılan

Biliz CcedilalıĢma Oumlruumlmcek ağı Ģeklinde yayılarak bir ccedilalıĢma rutu yapılması

Blind Goods Koumlrleme mallar Arada sırada fiyatı umursamaksızın sadece isteklerini

karĢılamakla ilgilenen muumlĢterilere sunulduğu iccedilin normalden yuumlksek marja (kacircra) sahip

olabilen alıĢılmadık mallar

Bult Koli

Bundled Pricing (Demetleme Fiyatlandırma) Birkaccedil uumlruumln ya da hizmetin paket hacirclinde

satıĢa sunularak tek bir fiyat belirlenmesi

Buumltccedile Belirli bir suumlre iccedilin belirli bir ccedilalıĢmaya ayrılan kasa Bu para mal veya hizmet

olabilir Aylık uumlccedil aylık veya yıllık buumltccedileler olabilir

5

CashampCarry PeĢin odemeamp TaĢı Sadece peĢin para ile alıĢveriĢ yapılan ucuz ve toptan

satıs marketleri (Metro gibi)

Catering Yemek tedariki Bazı uccedilak veya otobuumls yolculuklarında yolculara verilen yemek

aperitifleri Ģirketlerin ccedilalıĢanlarına oumlğle yemeği iccedilin dıĢarıdan getirttikleri yemek

CE Bir Avrupa standardı

Ciro Primi Firmaların belirli bir kotayı tutturmaları hacirclinde elemanlarına veya marketlere

verdikleri cironun belirli bir yuumlzdesini oluĢturan bedel (armağan teĢvik)

CPU ( Cost Per Usage) Kullanılan her bir birim iccedilin maliyet

CRM ( Consumer Researcher Management) MuumlĢteri ĠliĢkileri Youmlnetimi - Tuumlketim

AraĢtırma Youmlnetimi

Ccedilapraz Promosyon Bir mala baĢka bir ticari uumlruumlnuumln bandaj yapılarak bedelsiz verilmesi

Delist Marketlerin satıĢ listesinde olan uumlruumlnuuml listeden ccedilıkartıp artık sipariĢ olarak

vermemeleri (Satın almacının en buumlyuumlk silahı)

Departman ġefi Marketlerdeki ilgili departmanın sorumlusu Genelde sipariĢi veren kiĢi

Dikey Sergileme Marketlerde aynı uumlruumlnuuml yukarıdan asağıya olacak Ģekilde yerleĢtirme

Discount Mağaza Ġndirim (ucuzluk) mağazaları

Distribuumltoumlr Malın satıĢ dağıtımını yapmak uumlzere yetkili bayii

ECR Marketlerdeki bir tuumlr stok planlaması elektronik veri ve lojistik planlaması

EDI Elektronik veri transferi

Emtia Mal uumlruumln

Enduumlstuumlriyel Uumlruumln Kolili uumlruumln Toplu satıĢ uumlruumlnleri

Entegre Perakende Tuumlm perakende fonksiyonlarının bir arada olması

Entertainment Perakendede eğlence uygulaması Oumlzel belirli muumlĢteriler satıcılar ve

dıĢarıdan gelen ziyaretccedililere iĢ anlaĢmasının daha kolay bağlanması iccedilin yemek iccedilecek

veya eğlence sunulması

Exclusive Tek marka Markette kendi kategorisinde tek ccedileĢit olmak (bir tuumlr tekel)

Expozisyon Tanımı YokUluslararası sergilerde yapılan tanıtım Ģovları

Faaliyet DıĢı Kacircr Mal ve hizmet satıĢı dıĢındaki gelir Oumlrneğin faiz geliri

Fason DıĢarıdan baĢka bir firmaya uumlrettirilen uumlruumln

Fatura Altı Uygulanan normal iskontolar haricinde ek olarak KDV‟ den hemen oumlnce

uygulanan iskonto

6

FĠFO ( First in First Out-Ġlk giren ilk ccedilıkar) Uumlruumlnuumln tazeliği accedilısından ilk gelen

malın oumlncelikli satılması Raftada buna goumlre duumlzenleme yapılır

Fiyat Analizi Ccedilesitli marketlerdeki kendi ve rakip uumlruumlnlerin fiyatlarının tabloya

doumlkuumlluumlp karĢılaĢtırma yapılması

Fizibilite Kacircrlılık hesabı

FMCG ( Fast Moving Consumer Goods) Hızlı hareket goumlren tuumlketim uumlruumlnleri (ccedilay

Ģeker ekmek gibi)

Food-Gıda Yiyecek ve iccedilecek tuumlketim uumlruumlnleri

Forecast Bir uumlruumlnuumln gelecekte potansiyel satıĢının ya da muumlĢteriler tarafindan kabul

goumlruumlp goumlrmeyeceğinin oumlnceden tahmin edilmesi

Focus Toplantısı ġube mağazalardaki satıĢ elemanlarının bir araya gelerek merkezdeki

youmlneticilere satan ve satmayan mallarla ilgili bilgi vermesi Ģeklindeki uumlruumln toplantısı

Franchising Bir uumlreticinin uumlruumlnuumlnuumln satıĢ veya dağıtımı iccedilin baĢka bir kiĢi veya firmaya

verdiği ayrıcalık hakkı

Full-Mark Malların fiyatının 100 artırılması

Geleneksel Perakendecilik Yıllar oumlncesinden buguumlne yapılmakta olan klasik perakende

anlayıĢı Bakkallar pazar esnafı kuumlccediluumlk esnaflar gibi

Generıc Product Markasız uumlruumln (ucuz uumlruumln)

GiriĢ Bedeli Marketlerin rafta satıĢa sunulmak uumlzere listeleme yaptıkları uumlruumlnlere karĢılık

firmalardan barkod (uumlruumln ccedileĢidi) baĢına aldıkları bedel Bu da bir faaliyet dıĢı kacircrdır

Gondol Marketlerdeki rafların en oumln ve en arka taraflarına verilen isim En oumlndeki gondol

baĢıdır Buraları uumlruumlnlerin sergilenmeleri accedilısından stratejik oumlnem taĢır Bu boumlluumlmlerde

uumlruumlnuumln belirli bir doumlnem sergilenmesi karĢılığında bedeli alınır

Gray (Gri) Market Az bulunan malların hızlı teslim koĢuluyla ve normal piyasa

fiyatının ccedilok uumlzerinde satın alındığı piyasa Gerccedilek malların taklit veya sahtelerinin olduğu

piyasa

Gros Profit Bruumlt kacircr

Haccp Gıda guumlvenliğinde sıfır hata sertifikası kritik kontrol noktaları

Harcırah ġehir dıĢına veya uumllke dıĢına goumlrevli olarak ccedilıkan Ģirket personeline verilen

harcama bedeli

Hidrofob Su ccedileken

7

Hipermarket 2500 metrekare uumlzerindeki alana sahip perakende iĢletmesi

Hizmet Bedeli Marketlerin veya iĢletmelerin uumlruumln giriĢ bedeli uumlruumln sergileme bedeli

bazı ciro primleri ya da baĢka bir neden karĢılığında tedarikccedili firmaya kestikleri faaliyet

dıĢı kazanccedil faturası

Horeca Hotel-Restoran-Cafeterya

Hub Mağaza iccedili kasa bağlantısı

Ġhraccedil Kaydıyla SatıĢ Direkt ihraccedil edilmek uumlzere KDV uygulanmayan satıĢ

Ġkincil Sergileme Marketlerde raflardaki normal sergileme kasa oumlnleri veya gondolların

dıĢında aralarda ekstra segilemeler veya sepetlerdeki sergiler

Ġnsoumlrt Marketlerin belirli doumlnemlerde (Genellikle 15 guumlnde bir) promosyona giren

uumlruumlnlerini tanıtmak iccedilin ccedilıkarttıkları basılı yayın (buumllten)

Ġnstore Marketler promosyona soktukları uumlruumlnlerden bazılarına insoumlrtlerinde yer

vermezler ancak market iccedilindeki bir indirim olduğu iccedilin oumlzel olarak verilen teĢhir

alanının adı

Ġnterland SatıĢ boumllgesi satıĢ alanı satıĢ sahası

Ġnvent ĠĢletmenin elindeki mallar envanter stok

Kampanya Belirli bir doumlnem iccedilin uygulanan fiyat indirimi aksiyon promosyon

aktiviteleri

Kapital Sermaye

Kategori Boumlluumlm sınıf safha raf boumlluumlmleri

Kategori youmlnetimi Marketlerin raf yeri verimliliğini artırmak iccedilin kullandıkları sistem

Kaydi Stok Bilgisiyar veya defterde tutulan stok kaydı

KDV Katma Değer Vergisi

Key Account Manager (Anahtar MuumlĢteriler Youmlneticisi) Satın alma muumlduumlruuml ile direkt

goumlruumlĢen youmlnetici

Kioks Buumlfe AlıĢveriĢ merkezlerinde iccedileriye girmeksizin iccedileriden dıĢarıya satıĢın

yapıldığı kuumlccediluumlk boyutlu uumlruumln ve hizmet sunulan(Ģekerleme fotoğraf gibi)

Komandotura Kuumlccediluumlk oumllccedilekli tadilat

Konduumlsyon Suumlresi ĠĢletmelerin marketlere uyguladıkları indirimli fiyatların geccedilerlilik

suumlresi

Konkardato ġirketlerin iflaslarını accedilıklamaları

8

Konsept Konu tema kavram

Konsept AfiĢi Ana amacı belirten afiĢ (oumlzellikle ucuz uumlruumlnlerde)

Konsinye Firmaların veya uumlreticilerin mallarının bedelini satıldıktan sonra

perakendeciden almaları

Konsolidasyon Uzun vadeye ccedilevrilen borccedillanma

Kontrat Resmi anlaĢma soumlzleĢme

Koumlrleme SatıĢ MuumlĢterinin satın almadan oumlnce pek inceleme yapmadığı arada bir

yapılan satıĢlar

Kurumsal Belirli bir oumlzel veya resmi kuruma dair resmicirc veya proseduumlrluuml olan

Lansman Bir uumlruumlnuumln piyasaya yeni sunulması piyasaya tanıtılması

Leasing Kiralama

LĠFO(Last in First Out) Son giren ilk ccedilıkar

Lojistik Uumlruumlnlerin depolanması ve taĢınması iĢleri (nakliye ve depolama)

Lokomotif Uumlruumln SatıĢı hızlı olan ve firmanın en iyi satılan uumlruumlnuuml Bu uumlruumlnler firmanın

diğer uumlruumlnlerinin satıĢını da olumlu etkiler

Lot Beden duumlzeni (small midyum large XL gibi)

Magnet Mıknatıslı duumlzende indirimde olan uumlruumlnuumln asıldığı afiĢ

Marj Kacircr oranı

Mass Market Genellikle indirimli mağazalarda dağıtımı yapılan klasik uumlruumlnler

Merch Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu aksiyonu pop

kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak uumlzere satıĢı artırıcı

iĢlemlerden sorumlu olan kiĢi veya ekip

Merchandising Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu

aksiyonu pop kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak

uumlzere satıĢı artırıcı etkinliklerin tuumlmuuml

Merdane Erkek ayakkabısı

Mis Market iccedili sorumlusu

Nama CcedilalıĢma Firmaların mallarını satmak uumlzere bayilere verdikleri satıĢ elemanı

Firma malı bayiye satar ve bu satılan malların perakendecilere satılmasını nama satıĢ

elemanı gercekleĢtirir Bu elemanın uumlcretini firma karĢılar

No Name Ġsimsiz uumlruumln

9

Non Food (Gıda DıĢı)Beyaz eĢya ve diğer gıda dıĢı uumlruumlnler

Operasyonel Kacircr Ticari faaliyetten elde edilen kacircr

Organize Perakende Belirli bir sistem ve disiplin iccedilinde ccedilalıĢan organizasyonlarını

tamamlamıĢ herĢeyin kayıtlı olduğu suumlpermarket hipermarket veya zincir marketler ve

mağazalar

Osf Ortalama satıĢ indirimi

Outlet Uumlruumlnlerin fabrika ccedilıkıĢ fiyatları ile satıldığı mağazalar

Over Stock Stok fazlası

OumlSM Oumlzel soumlzleĢmeli muumlĢteriler

POP(Point of Purchase point of sale) SatıĢ veya satın almanın noktalandığı mağaza

lokasyonu satıĢ noktasına yerleĢtirilen iccedil sergileme vitrin sergilemesi iccedilin kullanılan

malzemeler

Palet Depolarda kolili malların uumlzerlerine konduğu tahta veya plastik taĢıyıcılar

PDE Promosyon destek elemanı

Pamukccediluk Uumlruumlnlerin uumlzerine vurulan indirim belgesi

Penetrasyon Uumlruumln bulunurluğu girilmiĢ pazarlar uumlruumln yaygınlığı

Penny Market Ucuz mal satan ufak marketler

Performans Aksiyon promosyon ve diğer kampanyaların verimliliği

Pin Pad Kredi kartına bağlı olan ve muumlĢterinin Ģifresini girmesini sağlayan cihaz

Planogram Sergileme planı perakendecilikte malların mağaza raflarındaki ideal

sergisini tasarlamak iccedilin kullanılan ve bilgiyasarda hazırlanan grafik

Plasiyer Uumlreticiden doğrudan uumlruumln getiren kiĢi

Plus Uumlruumln ccedileĢidi fazla olan mağaza

Price Distrimination Fiyat farklılaĢtırması

Private Label Oumlzel marka Firmaların marketler iccedilin uumlrettiği ve sadece o markette

genellikle marketin ismiyle satılan uumlruumlnler

Product Distrimination Uumlruumln farklılaĢtırması

Promosyon SatıĢ desteği tanıtım Uumlruumlnuumln satıĢını artırmak amacıyla gerccedilekleĢtirilen

satıĢı teĢvik edici faaliyetler

Proseduumlr Kural sistem Ģartı

PSF Perakende satıĢ indirimi

10

Quarter SatıĢta 3 aylık doumlnem ccedileyrek doumlnem

Realize Etmek GerccedilekleĢtirmek

Reel Stok Raftaki gerccedilek stok miktarı

Retail Perakende

Retailing Perakendecilik faaliyetleri

RFID(Radio Frequency Ġdentification) Tuumlrkiye‟de Ģu anda olmayan ancak ilerki

doumlnemlerde uygulanması beklenen elektronik tuumlketici takip sistemi Uumlruumlnler uumlretiminden

itibaren nihayi tuumlketimine kadar elektronik sinyallerle takip edilerek tuumlketici davranıĢları

izlenecek

Route (RUT) SatıĢ tahsilat veya sipariĢ gibi nedenlerle uğranılacak muumlĢteri noktalarının

yol guumlzergacirchı

RPT(Repeat purchasing) Tekrarlı satın alma

Sarı Etiket Ġndirim etiketi

SatıĢ Primi Kotayı tutturmaları durumunda satıcıya verilen oumlduumll

Second Name Ġsimsiz ikinci kalite uumlruumln

Secret Shoppers (Goumllge MuumlĢteriler) Mağazaların satıĢ elemanları pazarlama

teknikleri goumlruumlnuumlmleri ve benzer konulara goumlre kimliğini belli etmeyen ve muumlĢteri gibi

davranan uzman kiĢilerce denetlenmesi

Segment Belirli bir yaĢ grubu cinsiyet sosyoekonomik gruplara ve uumlruumln cinslerine goumlre

malların kategorilere ayrılması

Sensor Mağazanın giriĢinde mağazaya giren ccedilıkanları sayan alarm sistemi

Sepet Marketlerde ikincil sergileme alanı olarak kullanılan sepet Ģeklindeki teĢhir

alanları

Shift SatıĢ elemanlarının mağazada hangi boumlluumlmlerde veya reyonlarda ccedilalıĢacağını

goumlsteren liste (Guumlnluumlk veya haftalık olarak hazırlanabilir)

Show Room Firmaların uumlruumlnlerini sergiledikleri vitrinli marketler

Size Uumlruumln ccedileĢidi

Scanner Barkot okuyucu

Sortiment Malların kalite ve tuumlrlerine goumlre tasnif edilmesi

Spot Malların nakit para (Cash) karĢılığı derhal teslim kaydıyla daha ucuza satılması

11

Stand Marketlerde uumlruumlnlerin teĢhiri iccedilin oumlzel yapılan ve genelikle aksiyon promosyon ve

lansmanlarda kullanılan teĢhir malzemesi

Stok Kredisi Firmaların marketlere belirli limit dacirchilinde doumlnem baĢlarında opsiyon

olarak verdikleri stok miktarı

Suumlpermarket 1000 ndash 2500 msup2 alanı olan perakende mağazası

Suumlpervisoumlr Bir iĢi denetlemek uumlzere yetki verilen kiĢi genelde promosyon elemanları

aksiyon elemanları ya da merch elemanlarının takip ve denetimini yapan kiĢi

Switch Listing Firmanın marketteki satıĢı az olan listeli bir uumlruumlnuumlnuuml ccedilıkartarak yerine

baĢka bir uumlruumlnuumlnuuml bedelsiz veya daha uygun bir bedel karĢılığı koyması

Termin Tarihi Uumlruumlnuumln merkez depoya iniĢ tarihi

Zenne Kadın ayakkabısı

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi

Ġnsanların yaĢamlarını suumlrduumlrebilmeleri ve daha iyi yaĢayabilmeleri iccedilin birtakım

ihtiyaccedilları vardır Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutsuzluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba

harcanması ve bedel oumldenmesi gereken giderildiği zaman da mutluluk veren duygudur Bazı

ihtiyaccedillar vardır ki yaĢamak iccedilin zorunludur Oumlrneğin yemek barınmak ısınmak gibi

Bunun yanında daha rahat yaĢamayı sağlayacak luumlks ihtiyaccedillar olabileceği gibi televizyon

kitap bilgisayar gibi kuumlltuumlrel ihtiyaccedillar da olabilir

Ġhtiyaccedilların giderilebilmesi ccedileĢitli uumlruumlnler ve hizmetlerle sağlanır Bunun iccedilin de bu

uumlruumln ve hizmetlerin gerektiği kadar yani kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde satın alınması gerekir

Ġnsanlar ilkccedilağlardan itibaren ihtiyaccedilları iccedilin her tuumlrluuml ccedilabayı harcamıĢ ve bu uğurda

canlarını dahi ortaya koymuĢlardır Ġlk insanların vahĢi hayvanları avlayıp ihtiyaccedillarını

gidermek iccedilin kullanmaları gibi ĠĢte bu noktada perakendecilikten bahsetmeye baĢlayabilir

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

5

CashampCarry PeĢin odemeamp TaĢı Sadece peĢin para ile alıĢveriĢ yapılan ucuz ve toptan

satıs marketleri (Metro gibi)

Catering Yemek tedariki Bazı uccedilak veya otobuumls yolculuklarında yolculara verilen yemek

aperitifleri Ģirketlerin ccedilalıĢanlarına oumlğle yemeği iccedilin dıĢarıdan getirttikleri yemek

CE Bir Avrupa standardı

Ciro Primi Firmaların belirli bir kotayı tutturmaları hacirclinde elemanlarına veya marketlere

verdikleri cironun belirli bir yuumlzdesini oluĢturan bedel (armağan teĢvik)

CPU ( Cost Per Usage) Kullanılan her bir birim iccedilin maliyet

CRM ( Consumer Researcher Management) MuumlĢteri ĠliĢkileri Youmlnetimi - Tuumlketim

AraĢtırma Youmlnetimi

Ccedilapraz Promosyon Bir mala baĢka bir ticari uumlruumlnuumln bandaj yapılarak bedelsiz verilmesi

Delist Marketlerin satıĢ listesinde olan uumlruumlnuuml listeden ccedilıkartıp artık sipariĢ olarak

vermemeleri (Satın almacının en buumlyuumlk silahı)

Departman ġefi Marketlerdeki ilgili departmanın sorumlusu Genelde sipariĢi veren kiĢi

Dikey Sergileme Marketlerde aynı uumlruumlnuuml yukarıdan asağıya olacak Ģekilde yerleĢtirme

Discount Mağaza Ġndirim (ucuzluk) mağazaları

Distribuumltoumlr Malın satıĢ dağıtımını yapmak uumlzere yetkili bayii

ECR Marketlerdeki bir tuumlr stok planlaması elektronik veri ve lojistik planlaması

EDI Elektronik veri transferi

Emtia Mal uumlruumln

Enduumlstuumlriyel Uumlruumln Kolili uumlruumln Toplu satıĢ uumlruumlnleri

Entegre Perakende Tuumlm perakende fonksiyonlarının bir arada olması

Entertainment Perakendede eğlence uygulaması Oumlzel belirli muumlĢteriler satıcılar ve

dıĢarıdan gelen ziyaretccedililere iĢ anlaĢmasının daha kolay bağlanması iccedilin yemek iccedilecek

veya eğlence sunulması

Exclusive Tek marka Markette kendi kategorisinde tek ccedileĢit olmak (bir tuumlr tekel)

Expozisyon Tanımı YokUluslararası sergilerde yapılan tanıtım Ģovları

Faaliyet DıĢı Kacircr Mal ve hizmet satıĢı dıĢındaki gelir Oumlrneğin faiz geliri

Fason DıĢarıdan baĢka bir firmaya uumlrettirilen uumlruumln

Fatura Altı Uygulanan normal iskontolar haricinde ek olarak KDV‟ den hemen oumlnce

uygulanan iskonto

6

FĠFO ( First in First Out-Ġlk giren ilk ccedilıkar) Uumlruumlnuumln tazeliği accedilısından ilk gelen

malın oumlncelikli satılması Raftada buna goumlre duumlzenleme yapılır

Fiyat Analizi Ccedilesitli marketlerdeki kendi ve rakip uumlruumlnlerin fiyatlarının tabloya

doumlkuumlluumlp karĢılaĢtırma yapılması

Fizibilite Kacircrlılık hesabı

FMCG ( Fast Moving Consumer Goods) Hızlı hareket goumlren tuumlketim uumlruumlnleri (ccedilay

Ģeker ekmek gibi)

Food-Gıda Yiyecek ve iccedilecek tuumlketim uumlruumlnleri

Forecast Bir uumlruumlnuumln gelecekte potansiyel satıĢının ya da muumlĢteriler tarafindan kabul

goumlruumlp goumlrmeyeceğinin oumlnceden tahmin edilmesi

Focus Toplantısı ġube mağazalardaki satıĢ elemanlarının bir araya gelerek merkezdeki

youmlneticilere satan ve satmayan mallarla ilgili bilgi vermesi Ģeklindeki uumlruumln toplantısı

Franchising Bir uumlreticinin uumlruumlnuumlnuumln satıĢ veya dağıtımı iccedilin baĢka bir kiĢi veya firmaya

verdiği ayrıcalık hakkı

Full-Mark Malların fiyatının 100 artırılması

Geleneksel Perakendecilik Yıllar oumlncesinden buguumlne yapılmakta olan klasik perakende

anlayıĢı Bakkallar pazar esnafı kuumlccediluumlk esnaflar gibi

Generıc Product Markasız uumlruumln (ucuz uumlruumln)

GiriĢ Bedeli Marketlerin rafta satıĢa sunulmak uumlzere listeleme yaptıkları uumlruumlnlere karĢılık

firmalardan barkod (uumlruumln ccedileĢidi) baĢına aldıkları bedel Bu da bir faaliyet dıĢı kacircrdır

Gondol Marketlerdeki rafların en oumln ve en arka taraflarına verilen isim En oumlndeki gondol

baĢıdır Buraları uumlruumlnlerin sergilenmeleri accedilısından stratejik oumlnem taĢır Bu boumlluumlmlerde

uumlruumlnuumln belirli bir doumlnem sergilenmesi karĢılığında bedeli alınır

Gray (Gri) Market Az bulunan malların hızlı teslim koĢuluyla ve normal piyasa

fiyatının ccedilok uumlzerinde satın alındığı piyasa Gerccedilek malların taklit veya sahtelerinin olduğu

piyasa

Gros Profit Bruumlt kacircr

Haccp Gıda guumlvenliğinde sıfır hata sertifikası kritik kontrol noktaları

Harcırah ġehir dıĢına veya uumllke dıĢına goumlrevli olarak ccedilıkan Ģirket personeline verilen

harcama bedeli

Hidrofob Su ccedileken

7

Hipermarket 2500 metrekare uumlzerindeki alana sahip perakende iĢletmesi

Hizmet Bedeli Marketlerin veya iĢletmelerin uumlruumln giriĢ bedeli uumlruumln sergileme bedeli

bazı ciro primleri ya da baĢka bir neden karĢılığında tedarikccedili firmaya kestikleri faaliyet

dıĢı kazanccedil faturası

Horeca Hotel-Restoran-Cafeterya

Hub Mağaza iccedili kasa bağlantısı

Ġhraccedil Kaydıyla SatıĢ Direkt ihraccedil edilmek uumlzere KDV uygulanmayan satıĢ

Ġkincil Sergileme Marketlerde raflardaki normal sergileme kasa oumlnleri veya gondolların

dıĢında aralarda ekstra segilemeler veya sepetlerdeki sergiler

Ġnsoumlrt Marketlerin belirli doumlnemlerde (Genellikle 15 guumlnde bir) promosyona giren

uumlruumlnlerini tanıtmak iccedilin ccedilıkarttıkları basılı yayın (buumllten)

Ġnstore Marketler promosyona soktukları uumlruumlnlerden bazılarına insoumlrtlerinde yer

vermezler ancak market iccedilindeki bir indirim olduğu iccedilin oumlzel olarak verilen teĢhir

alanının adı

Ġnterland SatıĢ boumllgesi satıĢ alanı satıĢ sahası

Ġnvent ĠĢletmenin elindeki mallar envanter stok

Kampanya Belirli bir doumlnem iccedilin uygulanan fiyat indirimi aksiyon promosyon

aktiviteleri

Kapital Sermaye

Kategori Boumlluumlm sınıf safha raf boumlluumlmleri

Kategori youmlnetimi Marketlerin raf yeri verimliliğini artırmak iccedilin kullandıkları sistem

Kaydi Stok Bilgisiyar veya defterde tutulan stok kaydı

KDV Katma Değer Vergisi

Key Account Manager (Anahtar MuumlĢteriler Youmlneticisi) Satın alma muumlduumlruuml ile direkt

goumlruumlĢen youmlnetici

Kioks Buumlfe AlıĢveriĢ merkezlerinde iccedileriye girmeksizin iccedileriden dıĢarıya satıĢın

yapıldığı kuumlccediluumlk boyutlu uumlruumln ve hizmet sunulan(Ģekerleme fotoğraf gibi)

Komandotura Kuumlccediluumlk oumllccedilekli tadilat

Konduumlsyon Suumlresi ĠĢletmelerin marketlere uyguladıkları indirimli fiyatların geccedilerlilik

suumlresi

Konkardato ġirketlerin iflaslarını accedilıklamaları

8

Konsept Konu tema kavram

Konsept AfiĢi Ana amacı belirten afiĢ (oumlzellikle ucuz uumlruumlnlerde)

Konsinye Firmaların veya uumlreticilerin mallarının bedelini satıldıktan sonra

perakendeciden almaları

Konsolidasyon Uzun vadeye ccedilevrilen borccedillanma

Kontrat Resmi anlaĢma soumlzleĢme

Koumlrleme SatıĢ MuumlĢterinin satın almadan oumlnce pek inceleme yapmadığı arada bir

yapılan satıĢlar

Kurumsal Belirli bir oumlzel veya resmi kuruma dair resmicirc veya proseduumlrluuml olan

Lansman Bir uumlruumlnuumln piyasaya yeni sunulması piyasaya tanıtılması

Leasing Kiralama

LĠFO(Last in First Out) Son giren ilk ccedilıkar

Lojistik Uumlruumlnlerin depolanması ve taĢınması iĢleri (nakliye ve depolama)

Lokomotif Uumlruumln SatıĢı hızlı olan ve firmanın en iyi satılan uumlruumlnuuml Bu uumlruumlnler firmanın

diğer uumlruumlnlerinin satıĢını da olumlu etkiler

Lot Beden duumlzeni (small midyum large XL gibi)

Magnet Mıknatıslı duumlzende indirimde olan uumlruumlnuumln asıldığı afiĢ

Marj Kacircr oranı

Mass Market Genellikle indirimli mağazalarda dağıtımı yapılan klasik uumlruumlnler

Merch Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu aksiyonu pop

kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak uumlzere satıĢı artırıcı

iĢlemlerden sorumlu olan kiĢi veya ekip

Merchandising Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu

aksiyonu pop kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak

uumlzere satıĢı artırıcı etkinliklerin tuumlmuuml

Merdane Erkek ayakkabısı

Mis Market iccedili sorumlusu

Nama CcedilalıĢma Firmaların mallarını satmak uumlzere bayilere verdikleri satıĢ elemanı

Firma malı bayiye satar ve bu satılan malların perakendecilere satılmasını nama satıĢ

elemanı gercekleĢtirir Bu elemanın uumlcretini firma karĢılar

No Name Ġsimsiz uumlruumln

9

Non Food (Gıda DıĢı)Beyaz eĢya ve diğer gıda dıĢı uumlruumlnler

Operasyonel Kacircr Ticari faaliyetten elde edilen kacircr

Organize Perakende Belirli bir sistem ve disiplin iccedilinde ccedilalıĢan organizasyonlarını

tamamlamıĢ herĢeyin kayıtlı olduğu suumlpermarket hipermarket veya zincir marketler ve

mağazalar

Osf Ortalama satıĢ indirimi

Outlet Uumlruumlnlerin fabrika ccedilıkıĢ fiyatları ile satıldığı mağazalar

Over Stock Stok fazlası

OumlSM Oumlzel soumlzleĢmeli muumlĢteriler

POP(Point of Purchase point of sale) SatıĢ veya satın almanın noktalandığı mağaza

lokasyonu satıĢ noktasına yerleĢtirilen iccedil sergileme vitrin sergilemesi iccedilin kullanılan

malzemeler

Palet Depolarda kolili malların uumlzerlerine konduğu tahta veya plastik taĢıyıcılar

PDE Promosyon destek elemanı

Pamukccediluk Uumlruumlnlerin uumlzerine vurulan indirim belgesi

Penetrasyon Uumlruumln bulunurluğu girilmiĢ pazarlar uumlruumln yaygınlığı

Penny Market Ucuz mal satan ufak marketler

Performans Aksiyon promosyon ve diğer kampanyaların verimliliği

Pin Pad Kredi kartına bağlı olan ve muumlĢterinin Ģifresini girmesini sağlayan cihaz

Planogram Sergileme planı perakendecilikte malların mağaza raflarındaki ideal

sergisini tasarlamak iccedilin kullanılan ve bilgiyasarda hazırlanan grafik

Plasiyer Uumlreticiden doğrudan uumlruumln getiren kiĢi

Plus Uumlruumln ccedileĢidi fazla olan mağaza

Price Distrimination Fiyat farklılaĢtırması

Private Label Oumlzel marka Firmaların marketler iccedilin uumlrettiği ve sadece o markette

genellikle marketin ismiyle satılan uumlruumlnler

Product Distrimination Uumlruumln farklılaĢtırması

Promosyon SatıĢ desteği tanıtım Uumlruumlnuumln satıĢını artırmak amacıyla gerccedilekleĢtirilen

satıĢı teĢvik edici faaliyetler

Proseduumlr Kural sistem Ģartı

PSF Perakende satıĢ indirimi

10

Quarter SatıĢta 3 aylık doumlnem ccedileyrek doumlnem

Realize Etmek GerccedilekleĢtirmek

Reel Stok Raftaki gerccedilek stok miktarı

Retail Perakende

Retailing Perakendecilik faaliyetleri

RFID(Radio Frequency Ġdentification) Tuumlrkiye‟de Ģu anda olmayan ancak ilerki

doumlnemlerde uygulanması beklenen elektronik tuumlketici takip sistemi Uumlruumlnler uumlretiminden

itibaren nihayi tuumlketimine kadar elektronik sinyallerle takip edilerek tuumlketici davranıĢları

izlenecek

Route (RUT) SatıĢ tahsilat veya sipariĢ gibi nedenlerle uğranılacak muumlĢteri noktalarının

yol guumlzergacirchı

RPT(Repeat purchasing) Tekrarlı satın alma

Sarı Etiket Ġndirim etiketi

SatıĢ Primi Kotayı tutturmaları durumunda satıcıya verilen oumlduumll

Second Name Ġsimsiz ikinci kalite uumlruumln

Secret Shoppers (Goumllge MuumlĢteriler) Mağazaların satıĢ elemanları pazarlama

teknikleri goumlruumlnuumlmleri ve benzer konulara goumlre kimliğini belli etmeyen ve muumlĢteri gibi

davranan uzman kiĢilerce denetlenmesi

Segment Belirli bir yaĢ grubu cinsiyet sosyoekonomik gruplara ve uumlruumln cinslerine goumlre

malların kategorilere ayrılması

Sensor Mağazanın giriĢinde mağazaya giren ccedilıkanları sayan alarm sistemi

Sepet Marketlerde ikincil sergileme alanı olarak kullanılan sepet Ģeklindeki teĢhir

alanları

Shift SatıĢ elemanlarının mağazada hangi boumlluumlmlerde veya reyonlarda ccedilalıĢacağını

goumlsteren liste (Guumlnluumlk veya haftalık olarak hazırlanabilir)

Show Room Firmaların uumlruumlnlerini sergiledikleri vitrinli marketler

Size Uumlruumln ccedileĢidi

Scanner Barkot okuyucu

Sortiment Malların kalite ve tuumlrlerine goumlre tasnif edilmesi

Spot Malların nakit para (Cash) karĢılığı derhal teslim kaydıyla daha ucuza satılması

11

Stand Marketlerde uumlruumlnlerin teĢhiri iccedilin oumlzel yapılan ve genelikle aksiyon promosyon ve

lansmanlarda kullanılan teĢhir malzemesi

Stok Kredisi Firmaların marketlere belirli limit dacirchilinde doumlnem baĢlarında opsiyon

olarak verdikleri stok miktarı

Suumlpermarket 1000 ndash 2500 msup2 alanı olan perakende mağazası

Suumlpervisoumlr Bir iĢi denetlemek uumlzere yetki verilen kiĢi genelde promosyon elemanları

aksiyon elemanları ya da merch elemanlarının takip ve denetimini yapan kiĢi

Switch Listing Firmanın marketteki satıĢı az olan listeli bir uumlruumlnuumlnuuml ccedilıkartarak yerine

baĢka bir uumlruumlnuumlnuuml bedelsiz veya daha uygun bir bedel karĢılığı koyması

Termin Tarihi Uumlruumlnuumln merkez depoya iniĢ tarihi

Zenne Kadın ayakkabısı

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi

Ġnsanların yaĢamlarını suumlrduumlrebilmeleri ve daha iyi yaĢayabilmeleri iccedilin birtakım

ihtiyaccedilları vardır Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutsuzluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba

harcanması ve bedel oumldenmesi gereken giderildiği zaman da mutluluk veren duygudur Bazı

ihtiyaccedillar vardır ki yaĢamak iccedilin zorunludur Oumlrneğin yemek barınmak ısınmak gibi

Bunun yanında daha rahat yaĢamayı sağlayacak luumlks ihtiyaccedillar olabileceği gibi televizyon

kitap bilgisayar gibi kuumlltuumlrel ihtiyaccedillar da olabilir

Ġhtiyaccedilların giderilebilmesi ccedileĢitli uumlruumlnler ve hizmetlerle sağlanır Bunun iccedilin de bu

uumlruumln ve hizmetlerin gerektiği kadar yani kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde satın alınması gerekir

Ġnsanlar ilkccedilağlardan itibaren ihtiyaccedilları iccedilin her tuumlrluuml ccedilabayı harcamıĢ ve bu uğurda

canlarını dahi ortaya koymuĢlardır Ġlk insanların vahĢi hayvanları avlayıp ihtiyaccedillarını

gidermek iccedilin kullanmaları gibi ĠĢte bu noktada perakendecilikten bahsetmeye baĢlayabilir

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

6

FĠFO ( First in First Out-Ġlk giren ilk ccedilıkar) Uumlruumlnuumln tazeliği accedilısından ilk gelen

malın oumlncelikli satılması Raftada buna goumlre duumlzenleme yapılır

Fiyat Analizi Ccedilesitli marketlerdeki kendi ve rakip uumlruumlnlerin fiyatlarının tabloya

doumlkuumlluumlp karĢılaĢtırma yapılması

Fizibilite Kacircrlılık hesabı

FMCG ( Fast Moving Consumer Goods) Hızlı hareket goumlren tuumlketim uumlruumlnleri (ccedilay

Ģeker ekmek gibi)

Food-Gıda Yiyecek ve iccedilecek tuumlketim uumlruumlnleri

Forecast Bir uumlruumlnuumln gelecekte potansiyel satıĢının ya da muumlĢteriler tarafindan kabul

goumlruumlp goumlrmeyeceğinin oumlnceden tahmin edilmesi

Focus Toplantısı ġube mağazalardaki satıĢ elemanlarının bir araya gelerek merkezdeki

youmlneticilere satan ve satmayan mallarla ilgili bilgi vermesi Ģeklindeki uumlruumln toplantısı

Franchising Bir uumlreticinin uumlruumlnuumlnuumln satıĢ veya dağıtımı iccedilin baĢka bir kiĢi veya firmaya

verdiği ayrıcalık hakkı

Full-Mark Malların fiyatının 100 artırılması

Geleneksel Perakendecilik Yıllar oumlncesinden buguumlne yapılmakta olan klasik perakende

anlayıĢı Bakkallar pazar esnafı kuumlccediluumlk esnaflar gibi

Generıc Product Markasız uumlruumln (ucuz uumlruumln)

GiriĢ Bedeli Marketlerin rafta satıĢa sunulmak uumlzere listeleme yaptıkları uumlruumlnlere karĢılık

firmalardan barkod (uumlruumln ccedileĢidi) baĢına aldıkları bedel Bu da bir faaliyet dıĢı kacircrdır

Gondol Marketlerdeki rafların en oumln ve en arka taraflarına verilen isim En oumlndeki gondol

baĢıdır Buraları uumlruumlnlerin sergilenmeleri accedilısından stratejik oumlnem taĢır Bu boumlluumlmlerde

uumlruumlnuumln belirli bir doumlnem sergilenmesi karĢılığında bedeli alınır

Gray (Gri) Market Az bulunan malların hızlı teslim koĢuluyla ve normal piyasa

fiyatının ccedilok uumlzerinde satın alındığı piyasa Gerccedilek malların taklit veya sahtelerinin olduğu

piyasa

Gros Profit Bruumlt kacircr

Haccp Gıda guumlvenliğinde sıfır hata sertifikası kritik kontrol noktaları

Harcırah ġehir dıĢına veya uumllke dıĢına goumlrevli olarak ccedilıkan Ģirket personeline verilen

harcama bedeli

Hidrofob Su ccedileken

7

Hipermarket 2500 metrekare uumlzerindeki alana sahip perakende iĢletmesi

Hizmet Bedeli Marketlerin veya iĢletmelerin uumlruumln giriĢ bedeli uumlruumln sergileme bedeli

bazı ciro primleri ya da baĢka bir neden karĢılığında tedarikccedili firmaya kestikleri faaliyet

dıĢı kazanccedil faturası

Horeca Hotel-Restoran-Cafeterya

Hub Mağaza iccedili kasa bağlantısı

Ġhraccedil Kaydıyla SatıĢ Direkt ihraccedil edilmek uumlzere KDV uygulanmayan satıĢ

Ġkincil Sergileme Marketlerde raflardaki normal sergileme kasa oumlnleri veya gondolların

dıĢında aralarda ekstra segilemeler veya sepetlerdeki sergiler

Ġnsoumlrt Marketlerin belirli doumlnemlerde (Genellikle 15 guumlnde bir) promosyona giren

uumlruumlnlerini tanıtmak iccedilin ccedilıkarttıkları basılı yayın (buumllten)

Ġnstore Marketler promosyona soktukları uumlruumlnlerden bazılarına insoumlrtlerinde yer

vermezler ancak market iccedilindeki bir indirim olduğu iccedilin oumlzel olarak verilen teĢhir

alanının adı

Ġnterland SatıĢ boumllgesi satıĢ alanı satıĢ sahası

Ġnvent ĠĢletmenin elindeki mallar envanter stok

Kampanya Belirli bir doumlnem iccedilin uygulanan fiyat indirimi aksiyon promosyon

aktiviteleri

Kapital Sermaye

Kategori Boumlluumlm sınıf safha raf boumlluumlmleri

Kategori youmlnetimi Marketlerin raf yeri verimliliğini artırmak iccedilin kullandıkları sistem

Kaydi Stok Bilgisiyar veya defterde tutulan stok kaydı

KDV Katma Değer Vergisi

Key Account Manager (Anahtar MuumlĢteriler Youmlneticisi) Satın alma muumlduumlruuml ile direkt

goumlruumlĢen youmlnetici

Kioks Buumlfe AlıĢveriĢ merkezlerinde iccedileriye girmeksizin iccedileriden dıĢarıya satıĢın

yapıldığı kuumlccediluumlk boyutlu uumlruumln ve hizmet sunulan(Ģekerleme fotoğraf gibi)

Komandotura Kuumlccediluumlk oumllccedilekli tadilat

Konduumlsyon Suumlresi ĠĢletmelerin marketlere uyguladıkları indirimli fiyatların geccedilerlilik

suumlresi

Konkardato ġirketlerin iflaslarını accedilıklamaları

8

Konsept Konu tema kavram

Konsept AfiĢi Ana amacı belirten afiĢ (oumlzellikle ucuz uumlruumlnlerde)

Konsinye Firmaların veya uumlreticilerin mallarının bedelini satıldıktan sonra

perakendeciden almaları

Konsolidasyon Uzun vadeye ccedilevrilen borccedillanma

Kontrat Resmi anlaĢma soumlzleĢme

Koumlrleme SatıĢ MuumlĢterinin satın almadan oumlnce pek inceleme yapmadığı arada bir

yapılan satıĢlar

Kurumsal Belirli bir oumlzel veya resmi kuruma dair resmicirc veya proseduumlrluuml olan

Lansman Bir uumlruumlnuumln piyasaya yeni sunulması piyasaya tanıtılması

Leasing Kiralama

LĠFO(Last in First Out) Son giren ilk ccedilıkar

Lojistik Uumlruumlnlerin depolanması ve taĢınması iĢleri (nakliye ve depolama)

Lokomotif Uumlruumln SatıĢı hızlı olan ve firmanın en iyi satılan uumlruumlnuuml Bu uumlruumlnler firmanın

diğer uumlruumlnlerinin satıĢını da olumlu etkiler

Lot Beden duumlzeni (small midyum large XL gibi)

Magnet Mıknatıslı duumlzende indirimde olan uumlruumlnuumln asıldığı afiĢ

Marj Kacircr oranı

Mass Market Genellikle indirimli mağazalarda dağıtımı yapılan klasik uumlruumlnler

Merch Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu aksiyonu pop

kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak uumlzere satıĢı artırıcı

iĢlemlerden sorumlu olan kiĢi veya ekip

Merchandising Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu

aksiyonu pop kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak

uumlzere satıĢı artırıcı etkinliklerin tuumlmuuml

Merdane Erkek ayakkabısı

Mis Market iccedili sorumlusu

Nama CcedilalıĢma Firmaların mallarını satmak uumlzere bayilere verdikleri satıĢ elemanı

Firma malı bayiye satar ve bu satılan malların perakendecilere satılmasını nama satıĢ

elemanı gercekleĢtirir Bu elemanın uumlcretini firma karĢılar

No Name Ġsimsiz uumlruumln

9

Non Food (Gıda DıĢı)Beyaz eĢya ve diğer gıda dıĢı uumlruumlnler

Operasyonel Kacircr Ticari faaliyetten elde edilen kacircr

Organize Perakende Belirli bir sistem ve disiplin iccedilinde ccedilalıĢan organizasyonlarını

tamamlamıĢ herĢeyin kayıtlı olduğu suumlpermarket hipermarket veya zincir marketler ve

mağazalar

Osf Ortalama satıĢ indirimi

Outlet Uumlruumlnlerin fabrika ccedilıkıĢ fiyatları ile satıldığı mağazalar

Over Stock Stok fazlası

OumlSM Oumlzel soumlzleĢmeli muumlĢteriler

POP(Point of Purchase point of sale) SatıĢ veya satın almanın noktalandığı mağaza

lokasyonu satıĢ noktasına yerleĢtirilen iccedil sergileme vitrin sergilemesi iccedilin kullanılan

malzemeler

Palet Depolarda kolili malların uumlzerlerine konduğu tahta veya plastik taĢıyıcılar

PDE Promosyon destek elemanı

Pamukccediluk Uumlruumlnlerin uumlzerine vurulan indirim belgesi

Penetrasyon Uumlruumln bulunurluğu girilmiĢ pazarlar uumlruumln yaygınlığı

Penny Market Ucuz mal satan ufak marketler

Performans Aksiyon promosyon ve diğer kampanyaların verimliliği

Pin Pad Kredi kartına bağlı olan ve muumlĢterinin Ģifresini girmesini sağlayan cihaz

Planogram Sergileme planı perakendecilikte malların mağaza raflarındaki ideal

sergisini tasarlamak iccedilin kullanılan ve bilgiyasarda hazırlanan grafik

Plasiyer Uumlreticiden doğrudan uumlruumln getiren kiĢi

Plus Uumlruumln ccedileĢidi fazla olan mağaza

Price Distrimination Fiyat farklılaĢtırması

Private Label Oumlzel marka Firmaların marketler iccedilin uumlrettiği ve sadece o markette

genellikle marketin ismiyle satılan uumlruumlnler

Product Distrimination Uumlruumln farklılaĢtırması

Promosyon SatıĢ desteği tanıtım Uumlruumlnuumln satıĢını artırmak amacıyla gerccedilekleĢtirilen

satıĢı teĢvik edici faaliyetler

Proseduumlr Kural sistem Ģartı

PSF Perakende satıĢ indirimi

10

Quarter SatıĢta 3 aylık doumlnem ccedileyrek doumlnem

Realize Etmek GerccedilekleĢtirmek

Reel Stok Raftaki gerccedilek stok miktarı

Retail Perakende

Retailing Perakendecilik faaliyetleri

RFID(Radio Frequency Ġdentification) Tuumlrkiye‟de Ģu anda olmayan ancak ilerki

doumlnemlerde uygulanması beklenen elektronik tuumlketici takip sistemi Uumlruumlnler uumlretiminden

itibaren nihayi tuumlketimine kadar elektronik sinyallerle takip edilerek tuumlketici davranıĢları

izlenecek

Route (RUT) SatıĢ tahsilat veya sipariĢ gibi nedenlerle uğranılacak muumlĢteri noktalarının

yol guumlzergacirchı

RPT(Repeat purchasing) Tekrarlı satın alma

Sarı Etiket Ġndirim etiketi

SatıĢ Primi Kotayı tutturmaları durumunda satıcıya verilen oumlduumll

Second Name Ġsimsiz ikinci kalite uumlruumln

Secret Shoppers (Goumllge MuumlĢteriler) Mağazaların satıĢ elemanları pazarlama

teknikleri goumlruumlnuumlmleri ve benzer konulara goumlre kimliğini belli etmeyen ve muumlĢteri gibi

davranan uzman kiĢilerce denetlenmesi

Segment Belirli bir yaĢ grubu cinsiyet sosyoekonomik gruplara ve uumlruumln cinslerine goumlre

malların kategorilere ayrılması

Sensor Mağazanın giriĢinde mağazaya giren ccedilıkanları sayan alarm sistemi

Sepet Marketlerde ikincil sergileme alanı olarak kullanılan sepet Ģeklindeki teĢhir

alanları

Shift SatıĢ elemanlarının mağazada hangi boumlluumlmlerde veya reyonlarda ccedilalıĢacağını

goumlsteren liste (Guumlnluumlk veya haftalık olarak hazırlanabilir)

Show Room Firmaların uumlruumlnlerini sergiledikleri vitrinli marketler

Size Uumlruumln ccedileĢidi

Scanner Barkot okuyucu

Sortiment Malların kalite ve tuumlrlerine goumlre tasnif edilmesi

Spot Malların nakit para (Cash) karĢılığı derhal teslim kaydıyla daha ucuza satılması

11

Stand Marketlerde uumlruumlnlerin teĢhiri iccedilin oumlzel yapılan ve genelikle aksiyon promosyon ve

lansmanlarda kullanılan teĢhir malzemesi

Stok Kredisi Firmaların marketlere belirli limit dacirchilinde doumlnem baĢlarında opsiyon

olarak verdikleri stok miktarı

Suumlpermarket 1000 ndash 2500 msup2 alanı olan perakende mağazası

Suumlpervisoumlr Bir iĢi denetlemek uumlzere yetki verilen kiĢi genelde promosyon elemanları

aksiyon elemanları ya da merch elemanlarının takip ve denetimini yapan kiĢi

Switch Listing Firmanın marketteki satıĢı az olan listeli bir uumlruumlnuumlnuuml ccedilıkartarak yerine

baĢka bir uumlruumlnuumlnuuml bedelsiz veya daha uygun bir bedel karĢılığı koyması

Termin Tarihi Uumlruumlnuumln merkez depoya iniĢ tarihi

Zenne Kadın ayakkabısı

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi

Ġnsanların yaĢamlarını suumlrduumlrebilmeleri ve daha iyi yaĢayabilmeleri iccedilin birtakım

ihtiyaccedilları vardır Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutsuzluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba

harcanması ve bedel oumldenmesi gereken giderildiği zaman da mutluluk veren duygudur Bazı

ihtiyaccedillar vardır ki yaĢamak iccedilin zorunludur Oumlrneğin yemek barınmak ısınmak gibi

Bunun yanında daha rahat yaĢamayı sağlayacak luumlks ihtiyaccedillar olabileceği gibi televizyon

kitap bilgisayar gibi kuumlltuumlrel ihtiyaccedillar da olabilir

Ġhtiyaccedilların giderilebilmesi ccedileĢitli uumlruumlnler ve hizmetlerle sağlanır Bunun iccedilin de bu

uumlruumln ve hizmetlerin gerektiği kadar yani kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde satın alınması gerekir

Ġnsanlar ilkccedilağlardan itibaren ihtiyaccedilları iccedilin her tuumlrluuml ccedilabayı harcamıĢ ve bu uğurda

canlarını dahi ortaya koymuĢlardır Ġlk insanların vahĢi hayvanları avlayıp ihtiyaccedillarını

gidermek iccedilin kullanmaları gibi ĠĢte bu noktada perakendecilikten bahsetmeye baĢlayabilir

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

7

Hipermarket 2500 metrekare uumlzerindeki alana sahip perakende iĢletmesi

Hizmet Bedeli Marketlerin veya iĢletmelerin uumlruumln giriĢ bedeli uumlruumln sergileme bedeli

bazı ciro primleri ya da baĢka bir neden karĢılığında tedarikccedili firmaya kestikleri faaliyet

dıĢı kazanccedil faturası

Horeca Hotel-Restoran-Cafeterya

Hub Mağaza iccedili kasa bağlantısı

Ġhraccedil Kaydıyla SatıĢ Direkt ihraccedil edilmek uumlzere KDV uygulanmayan satıĢ

Ġkincil Sergileme Marketlerde raflardaki normal sergileme kasa oumlnleri veya gondolların

dıĢında aralarda ekstra segilemeler veya sepetlerdeki sergiler

Ġnsoumlrt Marketlerin belirli doumlnemlerde (Genellikle 15 guumlnde bir) promosyona giren

uumlruumlnlerini tanıtmak iccedilin ccedilıkarttıkları basılı yayın (buumllten)

Ġnstore Marketler promosyona soktukları uumlruumlnlerden bazılarına insoumlrtlerinde yer

vermezler ancak market iccedilindeki bir indirim olduğu iccedilin oumlzel olarak verilen teĢhir

alanının adı

Ġnterland SatıĢ boumllgesi satıĢ alanı satıĢ sahası

Ġnvent ĠĢletmenin elindeki mallar envanter stok

Kampanya Belirli bir doumlnem iccedilin uygulanan fiyat indirimi aksiyon promosyon

aktiviteleri

Kapital Sermaye

Kategori Boumlluumlm sınıf safha raf boumlluumlmleri

Kategori youmlnetimi Marketlerin raf yeri verimliliğini artırmak iccedilin kullandıkları sistem

Kaydi Stok Bilgisiyar veya defterde tutulan stok kaydı

KDV Katma Değer Vergisi

Key Account Manager (Anahtar MuumlĢteriler Youmlneticisi) Satın alma muumlduumlruuml ile direkt

goumlruumlĢen youmlnetici

Kioks Buumlfe AlıĢveriĢ merkezlerinde iccedileriye girmeksizin iccedileriden dıĢarıya satıĢın

yapıldığı kuumlccediluumlk boyutlu uumlruumln ve hizmet sunulan(Ģekerleme fotoğraf gibi)

Komandotura Kuumlccediluumlk oumllccedilekli tadilat

Konduumlsyon Suumlresi ĠĢletmelerin marketlere uyguladıkları indirimli fiyatların geccedilerlilik

suumlresi

Konkardato ġirketlerin iflaslarını accedilıklamaları

8

Konsept Konu tema kavram

Konsept AfiĢi Ana amacı belirten afiĢ (oumlzellikle ucuz uumlruumlnlerde)

Konsinye Firmaların veya uumlreticilerin mallarının bedelini satıldıktan sonra

perakendeciden almaları

Konsolidasyon Uzun vadeye ccedilevrilen borccedillanma

Kontrat Resmi anlaĢma soumlzleĢme

Koumlrleme SatıĢ MuumlĢterinin satın almadan oumlnce pek inceleme yapmadığı arada bir

yapılan satıĢlar

Kurumsal Belirli bir oumlzel veya resmi kuruma dair resmicirc veya proseduumlrluuml olan

Lansman Bir uumlruumlnuumln piyasaya yeni sunulması piyasaya tanıtılması

Leasing Kiralama

LĠFO(Last in First Out) Son giren ilk ccedilıkar

Lojistik Uumlruumlnlerin depolanması ve taĢınması iĢleri (nakliye ve depolama)

Lokomotif Uumlruumln SatıĢı hızlı olan ve firmanın en iyi satılan uumlruumlnuuml Bu uumlruumlnler firmanın

diğer uumlruumlnlerinin satıĢını da olumlu etkiler

Lot Beden duumlzeni (small midyum large XL gibi)

Magnet Mıknatıslı duumlzende indirimde olan uumlruumlnuumln asıldığı afiĢ

Marj Kacircr oranı

Mass Market Genellikle indirimli mağazalarda dağıtımı yapılan klasik uumlruumlnler

Merch Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu aksiyonu pop

kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak uumlzere satıĢı artırıcı

iĢlemlerden sorumlu olan kiĢi veya ekip

Merchandising Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu

aksiyonu pop kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak

uumlzere satıĢı artırıcı etkinliklerin tuumlmuuml

Merdane Erkek ayakkabısı

Mis Market iccedili sorumlusu

Nama CcedilalıĢma Firmaların mallarını satmak uumlzere bayilere verdikleri satıĢ elemanı

Firma malı bayiye satar ve bu satılan malların perakendecilere satılmasını nama satıĢ

elemanı gercekleĢtirir Bu elemanın uumlcretini firma karĢılar

No Name Ġsimsiz uumlruumln

9

Non Food (Gıda DıĢı)Beyaz eĢya ve diğer gıda dıĢı uumlruumlnler

Operasyonel Kacircr Ticari faaliyetten elde edilen kacircr

Organize Perakende Belirli bir sistem ve disiplin iccedilinde ccedilalıĢan organizasyonlarını

tamamlamıĢ herĢeyin kayıtlı olduğu suumlpermarket hipermarket veya zincir marketler ve

mağazalar

Osf Ortalama satıĢ indirimi

Outlet Uumlruumlnlerin fabrika ccedilıkıĢ fiyatları ile satıldığı mağazalar

Over Stock Stok fazlası

OumlSM Oumlzel soumlzleĢmeli muumlĢteriler

POP(Point of Purchase point of sale) SatıĢ veya satın almanın noktalandığı mağaza

lokasyonu satıĢ noktasına yerleĢtirilen iccedil sergileme vitrin sergilemesi iccedilin kullanılan

malzemeler

Palet Depolarda kolili malların uumlzerlerine konduğu tahta veya plastik taĢıyıcılar

PDE Promosyon destek elemanı

Pamukccediluk Uumlruumlnlerin uumlzerine vurulan indirim belgesi

Penetrasyon Uumlruumln bulunurluğu girilmiĢ pazarlar uumlruumln yaygınlığı

Penny Market Ucuz mal satan ufak marketler

Performans Aksiyon promosyon ve diğer kampanyaların verimliliği

Pin Pad Kredi kartına bağlı olan ve muumlĢterinin Ģifresini girmesini sağlayan cihaz

Planogram Sergileme planı perakendecilikte malların mağaza raflarındaki ideal

sergisini tasarlamak iccedilin kullanılan ve bilgiyasarda hazırlanan grafik

Plasiyer Uumlreticiden doğrudan uumlruumln getiren kiĢi

Plus Uumlruumln ccedileĢidi fazla olan mağaza

Price Distrimination Fiyat farklılaĢtırması

Private Label Oumlzel marka Firmaların marketler iccedilin uumlrettiği ve sadece o markette

genellikle marketin ismiyle satılan uumlruumlnler

Product Distrimination Uumlruumln farklılaĢtırması

Promosyon SatıĢ desteği tanıtım Uumlruumlnuumln satıĢını artırmak amacıyla gerccedilekleĢtirilen

satıĢı teĢvik edici faaliyetler

Proseduumlr Kural sistem Ģartı

PSF Perakende satıĢ indirimi

10

Quarter SatıĢta 3 aylık doumlnem ccedileyrek doumlnem

Realize Etmek GerccedilekleĢtirmek

Reel Stok Raftaki gerccedilek stok miktarı

Retail Perakende

Retailing Perakendecilik faaliyetleri

RFID(Radio Frequency Ġdentification) Tuumlrkiye‟de Ģu anda olmayan ancak ilerki

doumlnemlerde uygulanması beklenen elektronik tuumlketici takip sistemi Uumlruumlnler uumlretiminden

itibaren nihayi tuumlketimine kadar elektronik sinyallerle takip edilerek tuumlketici davranıĢları

izlenecek

Route (RUT) SatıĢ tahsilat veya sipariĢ gibi nedenlerle uğranılacak muumlĢteri noktalarının

yol guumlzergacirchı

RPT(Repeat purchasing) Tekrarlı satın alma

Sarı Etiket Ġndirim etiketi

SatıĢ Primi Kotayı tutturmaları durumunda satıcıya verilen oumlduumll

Second Name Ġsimsiz ikinci kalite uumlruumln

Secret Shoppers (Goumllge MuumlĢteriler) Mağazaların satıĢ elemanları pazarlama

teknikleri goumlruumlnuumlmleri ve benzer konulara goumlre kimliğini belli etmeyen ve muumlĢteri gibi

davranan uzman kiĢilerce denetlenmesi

Segment Belirli bir yaĢ grubu cinsiyet sosyoekonomik gruplara ve uumlruumln cinslerine goumlre

malların kategorilere ayrılması

Sensor Mağazanın giriĢinde mağazaya giren ccedilıkanları sayan alarm sistemi

Sepet Marketlerde ikincil sergileme alanı olarak kullanılan sepet Ģeklindeki teĢhir

alanları

Shift SatıĢ elemanlarının mağazada hangi boumlluumlmlerde veya reyonlarda ccedilalıĢacağını

goumlsteren liste (Guumlnluumlk veya haftalık olarak hazırlanabilir)

Show Room Firmaların uumlruumlnlerini sergiledikleri vitrinli marketler

Size Uumlruumln ccedileĢidi

Scanner Barkot okuyucu

Sortiment Malların kalite ve tuumlrlerine goumlre tasnif edilmesi

Spot Malların nakit para (Cash) karĢılığı derhal teslim kaydıyla daha ucuza satılması

11

Stand Marketlerde uumlruumlnlerin teĢhiri iccedilin oumlzel yapılan ve genelikle aksiyon promosyon ve

lansmanlarda kullanılan teĢhir malzemesi

Stok Kredisi Firmaların marketlere belirli limit dacirchilinde doumlnem baĢlarında opsiyon

olarak verdikleri stok miktarı

Suumlpermarket 1000 ndash 2500 msup2 alanı olan perakende mağazası

Suumlpervisoumlr Bir iĢi denetlemek uumlzere yetki verilen kiĢi genelde promosyon elemanları

aksiyon elemanları ya da merch elemanlarının takip ve denetimini yapan kiĢi

Switch Listing Firmanın marketteki satıĢı az olan listeli bir uumlruumlnuumlnuuml ccedilıkartarak yerine

baĢka bir uumlruumlnuumlnuuml bedelsiz veya daha uygun bir bedel karĢılığı koyması

Termin Tarihi Uumlruumlnuumln merkez depoya iniĢ tarihi

Zenne Kadın ayakkabısı

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi

Ġnsanların yaĢamlarını suumlrduumlrebilmeleri ve daha iyi yaĢayabilmeleri iccedilin birtakım

ihtiyaccedilları vardır Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutsuzluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba

harcanması ve bedel oumldenmesi gereken giderildiği zaman da mutluluk veren duygudur Bazı

ihtiyaccedillar vardır ki yaĢamak iccedilin zorunludur Oumlrneğin yemek barınmak ısınmak gibi

Bunun yanında daha rahat yaĢamayı sağlayacak luumlks ihtiyaccedillar olabileceği gibi televizyon

kitap bilgisayar gibi kuumlltuumlrel ihtiyaccedillar da olabilir

Ġhtiyaccedilların giderilebilmesi ccedileĢitli uumlruumlnler ve hizmetlerle sağlanır Bunun iccedilin de bu

uumlruumln ve hizmetlerin gerektiği kadar yani kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde satın alınması gerekir

Ġnsanlar ilkccedilağlardan itibaren ihtiyaccedilları iccedilin her tuumlrluuml ccedilabayı harcamıĢ ve bu uğurda

canlarını dahi ortaya koymuĢlardır Ġlk insanların vahĢi hayvanları avlayıp ihtiyaccedillarını

gidermek iccedilin kullanmaları gibi ĠĢte bu noktada perakendecilikten bahsetmeye baĢlayabilir

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

8

Konsept Konu tema kavram

Konsept AfiĢi Ana amacı belirten afiĢ (oumlzellikle ucuz uumlruumlnlerde)

Konsinye Firmaların veya uumlreticilerin mallarının bedelini satıldıktan sonra

perakendeciden almaları

Konsolidasyon Uzun vadeye ccedilevrilen borccedillanma

Kontrat Resmi anlaĢma soumlzleĢme

Koumlrleme SatıĢ MuumlĢterinin satın almadan oumlnce pek inceleme yapmadığı arada bir

yapılan satıĢlar

Kurumsal Belirli bir oumlzel veya resmi kuruma dair resmicirc veya proseduumlrluuml olan

Lansman Bir uumlruumlnuumln piyasaya yeni sunulması piyasaya tanıtılması

Leasing Kiralama

LĠFO(Last in First Out) Son giren ilk ccedilıkar

Lojistik Uumlruumlnlerin depolanması ve taĢınması iĢleri (nakliye ve depolama)

Lokomotif Uumlruumln SatıĢı hızlı olan ve firmanın en iyi satılan uumlruumlnuuml Bu uumlruumlnler firmanın

diğer uumlruumlnlerinin satıĢını da olumlu etkiler

Lot Beden duumlzeni (small midyum large XL gibi)

Magnet Mıknatıslı duumlzende indirimde olan uumlruumlnuumln asıldığı afiĢ

Marj Kacircr oranı

Mass Market Genellikle indirimli mağazalarda dağıtımı yapılan klasik uumlruumlnler

Merch Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu aksiyonu pop

kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak uumlzere satıĢı artırıcı

iĢlemlerden sorumlu olan kiĢi veya ekip

Merchandising Malların sergilenmesi tanıtılması paketlenmesi promosyonu

aksiyonu pop kullanımı raf duumlzeni ve temizliği ve fiyatlandırılması da dacirchil olmak

uumlzere satıĢı artırıcı etkinliklerin tuumlmuuml

Merdane Erkek ayakkabısı

Mis Market iccedili sorumlusu

Nama CcedilalıĢma Firmaların mallarını satmak uumlzere bayilere verdikleri satıĢ elemanı

Firma malı bayiye satar ve bu satılan malların perakendecilere satılmasını nama satıĢ

elemanı gercekleĢtirir Bu elemanın uumlcretini firma karĢılar

No Name Ġsimsiz uumlruumln

9

Non Food (Gıda DıĢı)Beyaz eĢya ve diğer gıda dıĢı uumlruumlnler

Operasyonel Kacircr Ticari faaliyetten elde edilen kacircr

Organize Perakende Belirli bir sistem ve disiplin iccedilinde ccedilalıĢan organizasyonlarını

tamamlamıĢ herĢeyin kayıtlı olduğu suumlpermarket hipermarket veya zincir marketler ve

mağazalar

Osf Ortalama satıĢ indirimi

Outlet Uumlruumlnlerin fabrika ccedilıkıĢ fiyatları ile satıldığı mağazalar

Over Stock Stok fazlası

OumlSM Oumlzel soumlzleĢmeli muumlĢteriler

POP(Point of Purchase point of sale) SatıĢ veya satın almanın noktalandığı mağaza

lokasyonu satıĢ noktasına yerleĢtirilen iccedil sergileme vitrin sergilemesi iccedilin kullanılan

malzemeler

Palet Depolarda kolili malların uumlzerlerine konduğu tahta veya plastik taĢıyıcılar

PDE Promosyon destek elemanı

Pamukccediluk Uumlruumlnlerin uumlzerine vurulan indirim belgesi

Penetrasyon Uumlruumln bulunurluğu girilmiĢ pazarlar uumlruumln yaygınlığı

Penny Market Ucuz mal satan ufak marketler

Performans Aksiyon promosyon ve diğer kampanyaların verimliliği

Pin Pad Kredi kartına bağlı olan ve muumlĢterinin Ģifresini girmesini sağlayan cihaz

Planogram Sergileme planı perakendecilikte malların mağaza raflarındaki ideal

sergisini tasarlamak iccedilin kullanılan ve bilgiyasarda hazırlanan grafik

Plasiyer Uumlreticiden doğrudan uumlruumln getiren kiĢi

Plus Uumlruumln ccedileĢidi fazla olan mağaza

Price Distrimination Fiyat farklılaĢtırması

Private Label Oumlzel marka Firmaların marketler iccedilin uumlrettiği ve sadece o markette

genellikle marketin ismiyle satılan uumlruumlnler

Product Distrimination Uumlruumln farklılaĢtırması

Promosyon SatıĢ desteği tanıtım Uumlruumlnuumln satıĢını artırmak amacıyla gerccedilekleĢtirilen

satıĢı teĢvik edici faaliyetler

Proseduumlr Kural sistem Ģartı

PSF Perakende satıĢ indirimi

10

Quarter SatıĢta 3 aylık doumlnem ccedileyrek doumlnem

Realize Etmek GerccedilekleĢtirmek

Reel Stok Raftaki gerccedilek stok miktarı

Retail Perakende

Retailing Perakendecilik faaliyetleri

RFID(Radio Frequency Ġdentification) Tuumlrkiye‟de Ģu anda olmayan ancak ilerki

doumlnemlerde uygulanması beklenen elektronik tuumlketici takip sistemi Uumlruumlnler uumlretiminden

itibaren nihayi tuumlketimine kadar elektronik sinyallerle takip edilerek tuumlketici davranıĢları

izlenecek

Route (RUT) SatıĢ tahsilat veya sipariĢ gibi nedenlerle uğranılacak muumlĢteri noktalarının

yol guumlzergacirchı

RPT(Repeat purchasing) Tekrarlı satın alma

Sarı Etiket Ġndirim etiketi

SatıĢ Primi Kotayı tutturmaları durumunda satıcıya verilen oumlduumll

Second Name Ġsimsiz ikinci kalite uumlruumln

Secret Shoppers (Goumllge MuumlĢteriler) Mağazaların satıĢ elemanları pazarlama

teknikleri goumlruumlnuumlmleri ve benzer konulara goumlre kimliğini belli etmeyen ve muumlĢteri gibi

davranan uzman kiĢilerce denetlenmesi

Segment Belirli bir yaĢ grubu cinsiyet sosyoekonomik gruplara ve uumlruumln cinslerine goumlre

malların kategorilere ayrılması

Sensor Mağazanın giriĢinde mağazaya giren ccedilıkanları sayan alarm sistemi

Sepet Marketlerde ikincil sergileme alanı olarak kullanılan sepet Ģeklindeki teĢhir

alanları

Shift SatıĢ elemanlarının mağazada hangi boumlluumlmlerde veya reyonlarda ccedilalıĢacağını

goumlsteren liste (Guumlnluumlk veya haftalık olarak hazırlanabilir)

Show Room Firmaların uumlruumlnlerini sergiledikleri vitrinli marketler

Size Uumlruumln ccedileĢidi

Scanner Barkot okuyucu

Sortiment Malların kalite ve tuumlrlerine goumlre tasnif edilmesi

Spot Malların nakit para (Cash) karĢılığı derhal teslim kaydıyla daha ucuza satılması

11

Stand Marketlerde uumlruumlnlerin teĢhiri iccedilin oumlzel yapılan ve genelikle aksiyon promosyon ve

lansmanlarda kullanılan teĢhir malzemesi

Stok Kredisi Firmaların marketlere belirli limit dacirchilinde doumlnem baĢlarında opsiyon

olarak verdikleri stok miktarı

Suumlpermarket 1000 ndash 2500 msup2 alanı olan perakende mağazası

Suumlpervisoumlr Bir iĢi denetlemek uumlzere yetki verilen kiĢi genelde promosyon elemanları

aksiyon elemanları ya da merch elemanlarının takip ve denetimini yapan kiĢi

Switch Listing Firmanın marketteki satıĢı az olan listeli bir uumlruumlnuumlnuuml ccedilıkartarak yerine

baĢka bir uumlruumlnuumlnuuml bedelsiz veya daha uygun bir bedel karĢılığı koyması

Termin Tarihi Uumlruumlnuumln merkez depoya iniĢ tarihi

Zenne Kadın ayakkabısı

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi

Ġnsanların yaĢamlarını suumlrduumlrebilmeleri ve daha iyi yaĢayabilmeleri iccedilin birtakım

ihtiyaccedilları vardır Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutsuzluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba

harcanması ve bedel oumldenmesi gereken giderildiği zaman da mutluluk veren duygudur Bazı

ihtiyaccedillar vardır ki yaĢamak iccedilin zorunludur Oumlrneğin yemek barınmak ısınmak gibi

Bunun yanında daha rahat yaĢamayı sağlayacak luumlks ihtiyaccedillar olabileceği gibi televizyon

kitap bilgisayar gibi kuumlltuumlrel ihtiyaccedillar da olabilir

Ġhtiyaccedilların giderilebilmesi ccedileĢitli uumlruumlnler ve hizmetlerle sağlanır Bunun iccedilin de bu

uumlruumln ve hizmetlerin gerektiği kadar yani kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde satın alınması gerekir

Ġnsanlar ilkccedilağlardan itibaren ihtiyaccedilları iccedilin her tuumlrluuml ccedilabayı harcamıĢ ve bu uğurda

canlarını dahi ortaya koymuĢlardır Ġlk insanların vahĢi hayvanları avlayıp ihtiyaccedillarını

gidermek iccedilin kullanmaları gibi ĠĢte bu noktada perakendecilikten bahsetmeye baĢlayabilir

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

9

Non Food (Gıda DıĢı)Beyaz eĢya ve diğer gıda dıĢı uumlruumlnler

Operasyonel Kacircr Ticari faaliyetten elde edilen kacircr

Organize Perakende Belirli bir sistem ve disiplin iccedilinde ccedilalıĢan organizasyonlarını

tamamlamıĢ herĢeyin kayıtlı olduğu suumlpermarket hipermarket veya zincir marketler ve

mağazalar

Osf Ortalama satıĢ indirimi

Outlet Uumlruumlnlerin fabrika ccedilıkıĢ fiyatları ile satıldığı mağazalar

Over Stock Stok fazlası

OumlSM Oumlzel soumlzleĢmeli muumlĢteriler

POP(Point of Purchase point of sale) SatıĢ veya satın almanın noktalandığı mağaza

lokasyonu satıĢ noktasına yerleĢtirilen iccedil sergileme vitrin sergilemesi iccedilin kullanılan

malzemeler

Palet Depolarda kolili malların uumlzerlerine konduğu tahta veya plastik taĢıyıcılar

PDE Promosyon destek elemanı

Pamukccediluk Uumlruumlnlerin uumlzerine vurulan indirim belgesi

Penetrasyon Uumlruumln bulunurluğu girilmiĢ pazarlar uumlruumln yaygınlığı

Penny Market Ucuz mal satan ufak marketler

Performans Aksiyon promosyon ve diğer kampanyaların verimliliği

Pin Pad Kredi kartına bağlı olan ve muumlĢterinin Ģifresini girmesini sağlayan cihaz

Planogram Sergileme planı perakendecilikte malların mağaza raflarındaki ideal

sergisini tasarlamak iccedilin kullanılan ve bilgiyasarda hazırlanan grafik

Plasiyer Uumlreticiden doğrudan uumlruumln getiren kiĢi

Plus Uumlruumln ccedileĢidi fazla olan mağaza

Price Distrimination Fiyat farklılaĢtırması

Private Label Oumlzel marka Firmaların marketler iccedilin uumlrettiği ve sadece o markette

genellikle marketin ismiyle satılan uumlruumlnler

Product Distrimination Uumlruumln farklılaĢtırması

Promosyon SatıĢ desteği tanıtım Uumlruumlnuumln satıĢını artırmak amacıyla gerccedilekleĢtirilen

satıĢı teĢvik edici faaliyetler

Proseduumlr Kural sistem Ģartı

PSF Perakende satıĢ indirimi

10

Quarter SatıĢta 3 aylık doumlnem ccedileyrek doumlnem

Realize Etmek GerccedilekleĢtirmek

Reel Stok Raftaki gerccedilek stok miktarı

Retail Perakende

Retailing Perakendecilik faaliyetleri

RFID(Radio Frequency Ġdentification) Tuumlrkiye‟de Ģu anda olmayan ancak ilerki

doumlnemlerde uygulanması beklenen elektronik tuumlketici takip sistemi Uumlruumlnler uumlretiminden

itibaren nihayi tuumlketimine kadar elektronik sinyallerle takip edilerek tuumlketici davranıĢları

izlenecek

Route (RUT) SatıĢ tahsilat veya sipariĢ gibi nedenlerle uğranılacak muumlĢteri noktalarının

yol guumlzergacirchı

RPT(Repeat purchasing) Tekrarlı satın alma

Sarı Etiket Ġndirim etiketi

SatıĢ Primi Kotayı tutturmaları durumunda satıcıya verilen oumlduumll

Second Name Ġsimsiz ikinci kalite uumlruumln

Secret Shoppers (Goumllge MuumlĢteriler) Mağazaların satıĢ elemanları pazarlama

teknikleri goumlruumlnuumlmleri ve benzer konulara goumlre kimliğini belli etmeyen ve muumlĢteri gibi

davranan uzman kiĢilerce denetlenmesi

Segment Belirli bir yaĢ grubu cinsiyet sosyoekonomik gruplara ve uumlruumln cinslerine goumlre

malların kategorilere ayrılması

Sensor Mağazanın giriĢinde mağazaya giren ccedilıkanları sayan alarm sistemi

Sepet Marketlerde ikincil sergileme alanı olarak kullanılan sepet Ģeklindeki teĢhir

alanları

Shift SatıĢ elemanlarının mağazada hangi boumlluumlmlerde veya reyonlarda ccedilalıĢacağını

goumlsteren liste (Guumlnluumlk veya haftalık olarak hazırlanabilir)

Show Room Firmaların uumlruumlnlerini sergiledikleri vitrinli marketler

Size Uumlruumln ccedileĢidi

Scanner Barkot okuyucu

Sortiment Malların kalite ve tuumlrlerine goumlre tasnif edilmesi

Spot Malların nakit para (Cash) karĢılığı derhal teslim kaydıyla daha ucuza satılması

11

Stand Marketlerde uumlruumlnlerin teĢhiri iccedilin oumlzel yapılan ve genelikle aksiyon promosyon ve

lansmanlarda kullanılan teĢhir malzemesi

Stok Kredisi Firmaların marketlere belirli limit dacirchilinde doumlnem baĢlarında opsiyon

olarak verdikleri stok miktarı

Suumlpermarket 1000 ndash 2500 msup2 alanı olan perakende mağazası

Suumlpervisoumlr Bir iĢi denetlemek uumlzere yetki verilen kiĢi genelde promosyon elemanları

aksiyon elemanları ya da merch elemanlarının takip ve denetimini yapan kiĢi

Switch Listing Firmanın marketteki satıĢı az olan listeli bir uumlruumlnuumlnuuml ccedilıkartarak yerine

baĢka bir uumlruumlnuumlnuuml bedelsiz veya daha uygun bir bedel karĢılığı koyması

Termin Tarihi Uumlruumlnuumln merkez depoya iniĢ tarihi

Zenne Kadın ayakkabısı

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi

Ġnsanların yaĢamlarını suumlrduumlrebilmeleri ve daha iyi yaĢayabilmeleri iccedilin birtakım

ihtiyaccedilları vardır Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutsuzluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba

harcanması ve bedel oumldenmesi gereken giderildiği zaman da mutluluk veren duygudur Bazı

ihtiyaccedillar vardır ki yaĢamak iccedilin zorunludur Oumlrneğin yemek barınmak ısınmak gibi

Bunun yanında daha rahat yaĢamayı sağlayacak luumlks ihtiyaccedillar olabileceği gibi televizyon

kitap bilgisayar gibi kuumlltuumlrel ihtiyaccedillar da olabilir

Ġhtiyaccedilların giderilebilmesi ccedileĢitli uumlruumlnler ve hizmetlerle sağlanır Bunun iccedilin de bu

uumlruumln ve hizmetlerin gerektiği kadar yani kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde satın alınması gerekir

Ġnsanlar ilkccedilağlardan itibaren ihtiyaccedilları iccedilin her tuumlrluuml ccedilabayı harcamıĢ ve bu uğurda

canlarını dahi ortaya koymuĢlardır Ġlk insanların vahĢi hayvanları avlayıp ihtiyaccedillarını

gidermek iccedilin kullanmaları gibi ĠĢte bu noktada perakendecilikten bahsetmeye baĢlayabilir

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

10

Quarter SatıĢta 3 aylık doumlnem ccedileyrek doumlnem

Realize Etmek GerccedilekleĢtirmek

Reel Stok Raftaki gerccedilek stok miktarı

Retail Perakende

Retailing Perakendecilik faaliyetleri

RFID(Radio Frequency Ġdentification) Tuumlrkiye‟de Ģu anda olmayan ancak ilerki

doumlnemlerde uygulanması beklenen elektronik tuumlketici takip sistemi Uumlruumlnler uumlretiminden

itibaren nihayi tuumlketimine kadar elektronik sinyallerle takip edilerek tuumlketici davranıĢları

izlenecek

Route (RUT) SatıĢ tahsilat veya sipariĢ gibi nedenlerle uğranılacak muumlĢteri noktalarının

yol guumlzergacirchı

RPT(Repeat purchasing) Tekrarlı satın alma

Sarı Etiket Ġndirim etiketi

SatıĢ Primi Kotayı tutturmaları durumunda satıcıya verilen oumlduumll

Second Name Ġsimsiz ikinci kalite uumlruumln

Secret Shoppers (Goumllge MuumlĢteriler) Mağazaların satıĢ elemanları pazarlama

teknikleri goumlruumlnuumlmleri ve benzer konulara goumlre kimliğini belli etmeyen ve muumlĢteri gibi

davranan uzman kiĢilerce denetlenmesi

Segment Belirli bir yaĢ grubu cinsiyet sosyoekonomik gruplara ve uumlruumln cinslerine goumlre

malların kategorilere ayrılması

Sensor Mağazanın giriĢinde mağazaya giren ccedilıkanları sayan alarm sistemi

Sepet Marketlerde ikincil sergileme alanı olarak kullanılan sepet Ģeklindeki teĢhir

alanları

Shift SatıĢ elemanlarının mağazada hangi boumlluumlmlerde veya reyonlarda ccedilalıĢacağını

goumlsteren liste (Guumlnluumlk veya haftalık olarak hazırlanabilir)

Show Room Firmaların uumlruumlnlerini sergiledikleri vitrinli marketler

Size Uumlruumln ccedileĢidi

Scanner Barkot okuyucu

Sortiment Malların kalite ve tuumlrlerine goumlre tasnif edilmesi

Spot Malların nakit para (Cash) karĢılığı derhal teslim kaydıyla daha ucuza satılması

11

Stand Marketlerde uumlruumlnlerin teĢhiri iccedilin oumlzel yapılan ve genelikle aksiyon promosyon ve

lansmanlarda kullanılan teĢhir malzemesi

Stok Kredisi Firmaların marketlere belirli limit dacirchilinde doumlnem baĢlarında opsiyon

olarak verdikleri stok miktarı

Suumlpermarket 1000 ndash 2500 msup2 alanı olan perakende mağazası

Suumlpervisoumlr Bir iĢi denetlemek uumlzere yetki verilen kiĢi genelde promosyon elemanları

aksiyon elemanları ya da merch elemanlarının takip ve denetimini yapan kiĢi

Switch Listing Firmanın marketteki satıĢı az olan listeli bir uumlruumlnuumlnuuml ccedilıkartarak yerine

baĢka bir uumlruumlnuumlnuuml bedelsiz veya daha uygun bir bedel karĢılığı koyması

Termin Tarihi Uumlruumlnuumln merkez depoya iniĢ tarihi

Zenne Kadın ayakkabısı

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi

Ġnsanların yaĢamlarını suumlrduumlrebilmeleri ve daha iyi yaĢayabilmeleri iccedilin birtakım

ihtiyaccedilları vardır Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutsuzluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba

harcanması ve bedel oumldenmesi gereken giderildiği zaman da mutluluk veren duygudur Bazı

ihtiyaccedillar vardır ki yaĢamak iccedilin zorunludur Oumlrneğin yemek barınmak ısınmak gibi

Bunun yanında daha rahat yaĢamayı sağlayacak luumlks ihtiyaccedillar olabileceği gibi televizyon

kitap bilgisayar gibi kuumlltuumlrel ihtiyaccedillar da olabilir

Ġhtiyaccedilların giderilebilmesi ccedileĢitli uumlruumlnler ve hizmetlerle sağlanır Bunun iccedilin de bu

uumlruumln ve hizmetlerin gerektiği kadar yani kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde satın alınması gerekir

Ġnsanlar ilkccedilağlardan itibaren ihtiyaccedilları iccedilin her tuumlrluuml ccedilabayı harcamıĢ ve bu uğurda

canlarını dahi ortaya koymuĢlardır Ġlk insanların vahĢi hayvanları avlayıp ihtiyaccedillarını

gidermek iccedilin kullanmaları gibi ĠĢte bu noktada perakendecilikten bahsetmeye baĢlayabilir

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

11

Stand Marketlerde uumlruumlnlerin teĢhiri iccedilin oumlzel yapılan ve genelikle aksiyon promosyon ve

lansmanlarda kullanılan teĢhir malzemesi

Stok Kredisi Firmaların marketlere belirli limit dacirchilinde doumlnem baĢlarında opsiyon

olarak verdikleri stok miktarı

Suumlpermarket 1000 ndash 2500 msup2 alanı olan perakende mağazası

Suumlpervisoumlr Bir iĢi denetlemek uumlzere yetki verilen kiĢi genelde promosyon elemanları

aksiyon elemanları ya da merch elemanlarının takip ve denetimini yapan kiĢi

Switch Listing Firmanın marketteki satıĢı az olan listeli bir uumlruumlnuumlnuuml ccedilıkartarak yerine

baĢka bir uumlruumlnuumlnuuml bedelsiz veya daha uygun bir bedel karĢılığı koyması

Termin Tarihi Uumlruumlnuumln merkez depoya iniĢ tarihi

Zenne Kadın ayakkabısı

12 Perakendeciliğin Tarihccedilesi

Ġnsanların yaĢamlarını suumlrduumlrebilmeleri ve daha iyi yaĢayabilmeleri iccedilin birtakım

ihtiyaccedilları vardır Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutsuzluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba

harcanması ve bedel oumldenmesi gereken giderildiği zaman da mutluluk veren duygudur Bazı

ihtiyaccedillar vardır ki yaĢamak iccedilin zorunludur Oumlrneğin yemek barınmak ısınmak gibi

Bunun yanında daha rahat yaĢamayı sağlayacak luumlks ihtiyaccedillar olabileceği gibi televizyon

kitap bilgisayar gibi kuumlltuumlrel ihtiyaccedillar da olabilir

Ġhtiyaccedilların giderilebilmesi ccedileĢitli uumlruumlnler ve hizmetlerle sağlanır Bunun iccedilin de bu

uumlruumln ve hizmetlerin gerektiği kadar yani kuumlccediluumlk parccedilalar hacirclinde satın alınması gerekir

Ġnsanlar ilkccedilağlardan itibaren ihtiyaccedilları iccedilin her tuumlrluuml ccedilabayı harcamıĢ ve bu uğurda

canlarını dahi ortaya koymuĢlardır Ġlk insanların vahĢi hayvanları avlayıp ihtiyaccedillarını

gidermek iccedilin kullanmaları gibi ĠĢte bu noktada perakendecilikten bahsetmeye baĢlayabilir

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

12

ve perakendeciliğin daha ilkccedilağlardan itibaren takas yolu ile baĢladığını soumlyleyebiliriz

Paranın bulunması ve bir muumlbadele (değiĢim) aracı olarak kullanılmaya baĢlamasından sonra

ise alıĢveriĢ daha farklı bir anlam kazanmaya baĢlamıĢtır Artık alıĢveriĢlerde para

kullanılmaya baĢlanmıĢtır

Uzun yıllar perakendeciler imalatccedilıların goumllgesinde ikinci planda kalmıĢlar ve onların

isteğine boyun eğmiĢlerdir Geccedilen zaman iccedilinde tuumlketicilerin eğilimlerinde meydana gelen

koumlkluuml değiĢikliklere bağlı olarak daha yavaĢ da olsa perakendecilik sektoumlruumlnde de oumlnemli

değiĢiklikler yaĢanmıĢtır Uumlreticiler kendi mamullerini satacak perakendecilerin pazarda

guumlccedillenmesini ister hacircle gelmiĢlerdir

Ancak literatuumlrde perakendecilikle ilgili geliĢmelerin baĢlangıcı olarak 19 yuumlzyılın

sonlarıyla 20 yuumlzyılın baĢları kabul edilmektedir BaĢlangıccedilta her tuumlr ticari malın satıldığı

perakendeciler pazara hacirckim olmuĢtur Seyyar satıcılık ve sokak tezgacirchında satıĢ Ģeklinde

goumlruumllen perakendecilik oumlrnekleri guumlnuumlmuumlzde duumlkkacircnlarda mağazalarda ve holdingler

tarafından accedilılan ccedilok geniĢ alıĢveriĢ alanlarında uzmanlaĢmıĢ ve organize olmuĢ

perakendeciler tarafından suumlrduumlruumllmektedir Son yıllara gelindiğinde yine her tuumlrluuml ticari

malın satıldığı ancak ccedilok buumlyuumlk olan mağazalar ortaya ccedilıkmıĢtır Perakendecilikte ileri

gitmiĢ uumllkelerde bu alandaki rekabet yuumlksek boyutlara ulaĢmıĢ ve tekrar uzmanlaĢmıĢ

mağazalara bir doumlnuumlĢ baĢlamıĢtır Ancak bu kez uzmanlaĢma ccedilok derin olarak kendini

goumlstermeye baĢlamıĢtır

Perakendeciliğin Avrupa‟da en yaygın ve baĢarılı olduğu uumllkeler Almanya ve

Ġngiltere‟dir Bu uumllkelerde perakendecilik sektoumlruumlnuumln satıĢ cirosu Yunanistan veya

Portekiz‟in sekiz katı Avrupa ortalamasının iki katı kadardır Genel olarak Avrupa pazarında

kuumlccediluumlk perakendecilik giderek azalmaktadır Bunun yanında hipermarketler zincir marketler

gibi buumlyuumlk perakendeciler arasında yoğun bir rekabet bulunmaktadır

Perakendecilik sektoumlruumlnde toplumun yapısı kuruluĢun Ģeklini boyutlarını

belirlemektedir Son yıllarda yaĢanan perakendeciler arası Ģirket birleĢmeleri de

yoğunlaĢmayı artırıcı rol oynamıĢtır Kuumlccediluumlk perakendeciler gerek youmlnetim anlayıĢı gerekse

arsa bina ve ekipman ihtiyaccedillarını karĢılayacak sermaye ihtiyacını karĢılayamadıkları iccedilin

kuumlccediluumlk kalmakta hatta yok olmaktadırlar Ancak kuumlccediluumlk perakendeciler kendilerini korumak

uumlzere yapı değiĢikliklerine giderek (bakkalların marketleĢmesi gibi) guumlccedil birliği

oluĢturmaktadırlar Boumlylece maliyet sistem ve bilgi avantajı sağlayarak yoğun rekabet

ortamında biraz da buumlyuumlyerek hayatta kalmaya ccedilalıĢmaktadırlar

Perakendecilik oumlzellikle buumlyuumlk mağazaların ve alıĢveriĢ merkezlerinin (AVM)

accedilılmasından sonra dev bir sektoumlr hacircline gelmiĢtir AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrneği olarak

9 yuumlzyılda Ġslacircm kentlerinde uygulanmaya baĢlayan Kapalı CcedilarĢıları goumlsterebiliriz

Uumllkemizde ise Beyazıt da Fatih Sultan Mehmet‟in Ġstanbul‟u almasından sonra yapılan

Kapalı CcedilarĢı ve sonrasında da Yeni Cami kuumllliyesi olarak yapılan Mısır CcedilarĢısı alıĢveriĢ

merkezlerinin ilk oumlrnekleridir

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

13

Resim 1 2 Kapalı ccedilarĢı

121 Modern Perakendecilikte Doumlnuumlm Noktaları

Modern anlamda perakendecilik mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir

Perakendeciliğin geleneksel anlamından farklılaĢan diğer nitelikleri olarak oumllccedilek ve iĢlev

farklılıkları sayılabilir Buguumln perakendeciler denilince ilk akla gelenler boumlluumlmluuml mağazalar

suumlpermarketler hipermarketler zincir mağazalar ve alıĢveriĢ merkezleri olmaktadır Bunlarla

klasik anlamda perakendecilik yapan bakkal manav ve kasap tuumlruuml perakendeciler

karĢılaĢtırıldığında fark daha iyi anlaĢılacaktır Modern perakendecilerin baĢlıca oumlzellikleri

yetiĢmiĢ personel buumlyuumlk oumllccedilekli olma alıĢveriĢlerde mağaza youmlnetimine ve muumlĢterilere

otomasyonla sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel youmlnetim anlayıĢı

belirlenmiĢ bir organizasyon yapısı dikey buumltuumlnleĢmeler ccedileĢitlerin bolluğu kalite ve guumlncel

malları takip etme Ģeklinde sayılabilir

Mal ya da hizmetleri son kullanıcılara ulaĢtırdıklarından dağıtım kanalının son

aĢamasını perakendeciler oluĢturur Bu konumu itibarıyla perakendeciler mal ya da hizmeti

tedarik ettikleri uumlretici veya toptancılarla satın alıcı konumunda bir iliĢkiye girmektedirler

Aynı konumlarından oumltuumlruuml perakendeciler muumlĢterilerine karĢı satıcı roluumlnuuml

uumlstlenmektedirler Dağıtım kanalı ne kadar uzun olursa olsun bu iki oumlzelliği birden taĢımak

zorunda olan ve bunu yoğun olarak hisseden perakendecilerdir Hem oumlncesini hem sonrasını

oumlzellikle de bulunduğu yerden sonrasını duumlĢuumlnmek zorunda olan perakendeciler bu accedilıdan

bakıldığında zor bir goumlrev uumlstlenmiĢlerdir

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

14

Tuumlrkiye‟de modern perakendecilik (organize perakendecilik) birtakım aĢamalardan

geccediltikten sonra buguumlnkuuml konumuna ulaĢmıĢtır Bu aĢamalar sırasında pek ccedilok sıkıntılar

yaĢanmıĢ ve ccedileĢitli imkacircnsızlıklarla karĢılaĢılmıĢtır

Resim 1 3 Perakende satıĢta gerekenler

1950- 1960 yılları arasında uumllkemizde dağınık ve duumlzensiz perakende faaliyetleri

ve devletin giriĢimleri sonucu accedilılan birkaccedil mağaza (Migros ve Gima gibi) vardı

1960 bdquotan 1980 yılına kadar bazı kuumlccediluumlk aile giriĢimleri (Beymen ĠGS gibi) oumln

plana ccedilıkmaktadır

1980 yılından itibaren baĢlayan liberal ekonomi ve serbest dıĢ ticaret

perakendecilikte de değiĢimleri getirmiĢtir

1984 yılından itibaren yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına girmeye baĢlamıĢtır

1987 yılında modern anlamda ilk alıĢveriĢ merkezi (Galleria) accedilılmıĢtır

1993 yılından itibaren alıĢveriĢ merkezleri (Capitol Akmerkez gibi)

perakendecilik sektoumlruumlndeki yerlerini almaya baĢlamıĢtır

1996 yılında AB ile Guumlmruumlk Birliği anlaĢması imzalanmıĢtır

1996‟dan itibaren perakendecilikte oumlnemli yabancı markalar Tuumlrkiye pazarına

girmeye baĢlamıĢtır

2000‟li yıllardan itibaren perakendecilikte yeni eğilimlerle birlikte modern

mağazacılık anlayıĢı alıĢveriĢ merkezleri ve cadde mağazacılığı baĢlamıĢtır

Resim 1 4 Perakende satıĢ

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

15

13 Perakendeciliğin Oumlnemi

Yukarıda perakendeciliğin tarihccedilesinde ihtiyaccedillardan ve bu ihtiyaccedilların giderilmesi

iccedilin gerekli olan mal ve hizmetlerden bahsetmiĢtik Uumlretilen her tuumlrluuml mal ve hizmetin son

tuumlketiciye ulaĢmasını sağlayan kiĢi ya da kurum perakendecidir Her tuumlrluuml mal ve hizmetten

bahsedildiğine goumlre tuumlm sektoumlrlerde perakendeciliğin roluumlnuumln olması gerekir Bu durum da

perakende satıĢın oumlnemini ve istihdam alanının geniĢliğini bir kez daha ortaya koymaktadır

Perakende mağazalarının esas amacı nihai tuumlketim malları satarak kazanccedil sağlamaktır

Bu amacı gerccedilekleĢtirirken perakendeciler muumlĢterilerine oumlnemli faydalar sağlarlar Bir

mağaza kurulduktan sonra bulunduğu yeri bir cazibe merkezi olarak değiĢtirir Bunun iccedilin

bulunduğu coğrafi konumda sunduğu mal ve hizmetlerin ulaĢabileceği potansiyel muumlĢterileri

duumlĢuumlnerek hareket eder Ekonomik ya da coğrafi Ģartlarla her mağazanın etkisi altına aldığı

nuumlfusun yaĢadığı alan onun ticaret alanını oluĢturur DeğiĢik kaynaklardan aldıkları birccedilok

kalem malı riskini de uumlstlenerek ve depolayarak ticaret alanları iccedilinde kalan muumlĢterilerine

satıĢ hizmeti sunarlar Bu sırada muumlĢterilerine zaman mekacircn biccedilim ve muumllkiyet sağlayan

eylemlerde bulunarak insan ihtiyaccedillarını gidermeye ccedilalıĢırlar

Muumllkiyet faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin satın almasına hazır

olarak elinde tutmasıdır Bir anlamda muumllkiyet faydası değiĢ tokuĢu kolaylaĢtırmaktır

Zaman faydası perakendecinin mal ve hizmeti muumlĢterinin istediği zamanda sunmasını biccedilim

faydası muumlĢterinin istediği ambalaj ve boyutlar da alabilmesini ifade ederken mekacircn faydası

muumlĢterinin istediği yerden fazla uzaklaĢmadan istediği mal ve hizmeti satın alabilme

isteğinin karĢılaması olarak belirtilebilir

Guumlnuumlmuumlzde sadece imalatccedilıların uumlruumlnlerini alıp ccedileĢitli pazarlama faaliyetleri ile

tuumlketicilere tanıtan ve sunan perakendeci yapısı değiĢmiĢ ve perakendecinin sattığı uumlruumln ve

hizmete yuumlklediği katma değer giderek artmıĢtır MuumlĢteri tatmini imaj yaratma hizmet

kalitesi gibi muumlĢteri youmlnelimli perakendecilik oumln plana ccedilıkmaya baĢlamıĢtır Modern

perakendeciler iyi yetiĢmiĢ eğitimli personel buumlyuumlk oumllccedilekli iĢletmeler alıĢveriĢlerde mağaza

youmlnetimine ve muumlĢterilere sağlanan kolaylıklar muumlĢterilere goumlsterilen ilgi profesyonel ve

oumlrguumltlenmiĢ youmlnetim uumlruumln ccedileĢidi ve kaliteye oumlnem vermeye baĢlamıĢtır Perakendeciliğin en

oumlnemli unsuru olan satıĢ elemanı da daha verimli olabilmek iccedilin satıĢ problem ccediloumlzme

iletiĢim youmlntemi gibi uumlruumlnden faklı eğitimler almalıdır Perakendecilik alanında baĢarı sadık

muumlĢteri kazanmaya bağlı olduğuna ve sadık muumlĢteri de ancak sadık ccedilalıĢanla

sağlanabileceğine goumlre firmalar kariyer planlama ve prim sistemi ile ilgili personel stratejileri

uygulamalıdır Teknolojinin oumlneminin zamanla artmasıyla birlikte daha fazla muumlĢteri odaklı

olabilmek amacıyla perakendeciler iĢe alım ve insan kaynaklarının veriminin artırılmasında

daha yaratıcı olmak zorunda kalacaklardır

Duumlnyadaki perakendecilikle ilgili geliĢmelerden etkilenen Tuumlrk perakendeciliği de

uzmanlaĢma teknoloji belli uumlruumlnlerde uzmanlaĢmıĢ satıĢ noktalarının artması ekonomik

buumlyuumlme ve 1980‟den sonra geliĢme kaydeden liberal ekonominin ve 1996‟da AB ile

imzalanan Guumlmruumlk Birliği antlaĢmasının etkisiyle iccedil piyasaya yabancı mal ve hizmet akıĢının

hızlanması ve uluslararası perakende sektoumlrlerinin Tuumlrkiye pazarına girmeleri yerli

firmaların farklı satıĢ youmlntemleri ile karĢılaĢmaları Tuumlrkiye‟deki kiĢi baĢına kullanılabilir

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

16

gelirdeki artıĢ ve tuumlketim eğilimlerindeki değiĢimler nedeniyle yeni bir yapılaĢma

oluĢturmak durumunda kalmıĢtır

Perakendeciler uumlreticiler ile muumlĢteriler arasındaki iletiĢimi sağlayan aracılardır Bu

nedenle perakendecilerin muumlĢterileri ve tuumlketim biccedilimleri konusunda daha fazla araĢtırma

yapmaları gerekmektedir Bilgiye ve araĢtırmaya daha fazla oumlnem verilmesi sonucunda

muumlĢterinin alıĢveriĢ bilgilerine kolayca ulaĢmayı sağlayan yeni projeler uygulanmaya

baĢlanmıĢtır Bu projeler uumlreticilerle olan iliĢkileri de belirlemektedir ĠliĢkisel pazarlama

veya daha oumlnceden oumlğrendiğiniz Ģekliyle muumlĢteri odaklılık muumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi(CRM)

kavramının da yaygınlaĢmasıyla birlikte pazarlama uzmanları muumlĢteriler ve uumlreticilerle ayrı

ayrı ilgilenmeye baĢlayacaklardır ĠliĢkisel pazarlamada firmaların yapması gereken muumlĢteri

iliĢkileri youmlnetimine oumlnem vererek değiĢik ve yaratıcı pazarlama youmlntemleri bulmak

tuumlketicilerin alıĢveriĢ alıĢkanlıklarını oumlğrenmek tuumlketicilerin ihtiyaccedillarını ve ilgilendikleri

alanları belirlemek ve eldeki verileri suumlrekli yenilemektir Perakendecilik guumlnuumlmuumlzde gerek

duumlnyada gerekse Tuumlrkiye‟de en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

17

ġekil 1 1 Tuumlrkiyersquode perakende sektoumlruumlnuumln hacmi

14 Perakendeci Kurumlar

Perakendeci kurumlar tek kiĢilik kuumlccediluumlk perakendeciler olduğu gibi (bakkal kasap

tuhafiyeci) guumlnuumlmuumlzde artık oumlrguumlt anlayıĢı iccedilinde ccedilalıĢan suumlrekli geliĢerek ccedileĢitlenen ve

artan buumlyuumlk perakendeciler de bulunmaktadır Perakendecilik mağazalı veya mağazasız

TUumlRKĠYE‟DE

PERAKENDE

HACMĠ

60 MĠLYAR

USD

Gıda DıĢı

30 Milyar USD

Gıda

30 Milyar USD

Hazır Giyim

17 ndash 20 Milyar

USD

Diğer

10 ndash 13 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

5 ndash 6 Milyar

USD

Bireysel

Mağazalar

24 ndash 25 Milyar

USD

Zincir Mağazalar

1 Milyar USD

Bağımsız

Mağazalar

19 Milyar USD

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

18

olarak yapılabilir Oumlrneğin kapıdan satıĢ veya televizyon aracılığı ile satıĢ mağazasız

perakendecilik oumlrnekleridir Perakendeciliği ccedileĢitli Ģekillerde gruplandırmak muumlmkuumlnduumlr

Sattığı uumlruumln ccedileĢidine goumlre (Oumlrneğin her tuumlrluuml uumlruumlnuuml satan mağazalar (marketler

) tek uumlruumln satan mağazalar (ayakkabı veya elbise mağazası))

Bulunduğu yere goumlre (Oumlrneğin alıĢveriĢ merkezlerindeki mağazalar cadde

mağazacılığı veya seyyar satıcılık)

Buumlyuumlkluumlğuumlne goumlre (Oumlrneğin buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar (ccedilok katlı mağazalar)

veya kuumlccediluumlk oumllccedilekli mağazalar (manav kasap bakkal))

ĠĢlevine goumlre (Oumlrneğin hizmet mağazaları seyyar satıcılık veya e-ticaret)

Muumllkiyete goumlre (Oumlrneğin Ģube mağazalar bağımsız perakendeciler veya

franchising mağazalar)

Pazarlama stratejilerine goumlre (Oumlrneğin outlet mağazalar veya indirimli

mağazalar)

Perakendeci kurumları yukarıda sayılanlar dıĢında da ccedileĢitli Ģekillerde sınıflandırmak

muumlmkuumlnduumlr AlıĢveriĢ merkezlerinin de gelecekte perakendecilik alanındaki oumlnemi

kaccedilınılmazdır Esas olan kurumun amaccedillarına ve kurallarına uygun ccedilalıĢarak baĢarılı

olmaktır

15 Perakendecilikte BaĢarısızlığın Nedenleri

Yapılan araĢtırmalar sonucu perakendecilikte firmaların baĢarısızlığa uğrama

nedenleri Ģunlardır

Firmanın satıĢ hacminin yeterli olmaması

Oumldemelerin zamanında yapılmaması

Giderlerin ve maliyetlerin aĢırı yuumlksek oluĢu

Stok devir hızının yavaĢ olması

YanlıĢ stoklama yapılması

Youmlneticilerin yetkilerini doğru kullanamaması

SatıĢ mağazasının yanlıĢ yerde kurulmuĢ olması

Atıl durumda bekletilen değerlerin fazla olması

Seccedililen personelin eğitimsiz ve yetersiz olması

Doğru uumlruumlnuumln doğru zamanda satıĢa sunulmaması

SatıĢ sonrası hizmetlerin aksaması

MuumlĢteri memnuniyetinin sağlanamaması

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

19

Yukarıda sayılan bu nedenler yapılan strateji hataları veya planların doğru

uygulanmaması neticesinde ortaya ccedilıkabilir Bunun iccedilin de uygulamayı yapacak olan insan

kaynağı baĢarının en oumlnemli faktoumlruumlduumlr Eğitimli ve yetenekli kadrolar ve liderler ile

uumlstesinden gelinmeyecek baĢarı yoktur En buumlyuumlk yatırımın insana yapılması ve iĢinde

uzman personelin yetiĢtirilmesi ccedilok oumlnemlidir

Perakendeci youmlneticilerin ve satıĢ elemanlarının bilmesi gereken en oumlnemli konulardan

birisi kendileri gibi sıradan oumlzelliklere ve ihtiyaccedillara sahip insanlarla ccedilalıĢtıklarıdır Bu

insanları ccedilok iyi goumlzlemeleri gerekir Nasıl kendilerinin yanlıĢlıklara fazla tahammuumlluuml yoksa

muumlĢterilerin de olmayabilir ve sıradan isteklerinin hemen karĢılanmasını isteyebilir Oumlrneğin

kasada para oumldemek iccedilin ccedilok fazla bekleyen bir muumlĢteri aldıklarını oumlylece bırakıp gidebilir

ve mağazanın bir daha bu muumlĢterinin goumlzuumlnde iyi bir imaj edinmesi muumlmkuumln olmayabilir

kaybedilmiĢ bir muumlĢteridir ve firma iccedilin bir baĢarısızlıktır Unutmamak gerekir ki bazen

baĢarı kuumlccediluumlcuumlk ayrıntılarda gizlidir

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

20

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliği ve perakende satıĢını

kavrayınız

ĠĢ hayatınızdaki hedefinizi belirleyiniz

Perakendeciliğin size uygun olup

olmadığına karar veriniz

Perakendeciliğin tarihccedilesini kavrayınız

Perakendeciliğin tarihsel geliĢimini

kavrayınız

Perakendecilik kurallarına uygun

ccedilalıĢınız

Perakendeciliğin oumlnemini belirleyiniz

Perakendeciliğin neden oumlnemli

olduğunu kavrayınız

Sabırlı ve hoĢgoumlruumlluuml davranınız

Perakendeci kurumları belirleyiniz

Perakendeci kurumları kurallarını ve

sizin ccedilalıĢtığınız kurumun oumlzelliklerini

ve kurallarını kavrayınız ve uygulayınız

Perakendeciliği benimseyiniz

Sistemli ccedilalıĢınız

Duumlzenli olunuz

Hızlı ve doğru karar veriniz

Perakendecilik sektoumlruumlnuuml tanıyınız

Ġccedilinde ccedilalıĢtığınız sektoumlruuml ve

oumlzelliklerini kavrayınız

Hedefler doğrultusunda ccedilalıĢınız

Hedefler doğrultusunda ccedilok ccedilalıĢınız

Deneyim sahibi olmaya ccedilalıĢınız

Teknolojiden yararlanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

21

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruları doğru (D) veya yanlıĢ (Y) Ģeklinde cevaplayınız

1 ( ) Perakendecilik ccedilok buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

2 ( ) Perakendeci mal ve hizmetlerin son tuumlketiciye ulaĢmasına aracılık eden kiĢi veya

kurumdur

3 ( ) GVK‟ya goumlre perakende satıĢ satıĢı yapılan madde veya malzemenin aynen veya

iĢlendikten sonra satıĢını yapan kimseler dıĢındakilere satılmasıdır

4 ( ) Ġhtiyaccedil giderilmediği zaman mutluluk veren giderilebilmesi iccedilin ccedilaba harcanması

ve bedel oumldenmesi gerekmeyen giderildiği zaman da mutsuzluk veren duygudur

5 ( ) AlıĢveriĢ merkezlerinin ilk oumlrnekleri olarak kapalı ccedilarĢıları goumlsterebiliriz

6 ( ) Perakendecilik alanı en buumlyuumlk hizmet sektoumlruumlduumlr

7 ( ) Perakendecilikte baĢarı muumlĢteriye doğru ve duumlruumlst hizmet etmekle sağlanır

8 ( ) Pazarlama perakendecilik iccedilin ccedilok oumlnemli değildir

9 ( ) Ccedilok katlı mağazalar buumlyuumlk oumllccedilekli perakendeciliğe bir oumlrnektir

10 ( ) Pazarlama ve perakendecilik alanında belirlenen hedeflere ulaĢabilmek iccedilin

kurallara uygun iĢine saygılı duumlruumlst doğru ve planlı ccedilalıĢmak gerekir

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

22

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Her alanın perakende satıĢı var mıdır

2 Aileniz perakendecilik alanında ccedilalıĢmanıza olumlu bakıyor mu

3 Bir iĢte baĢarılı olmak iccedilin o iĢi sevmek gerekir mi

4 Perakendeciliğin neden oumlnemli olduğunu kavradınız mı

5 Perakendecilikte yaratıcı olmak muumlĢteri memnuniyetini artırıcı

bir unsurdur Siz muumlĢteri olarak alıĢveriĢ yaparken size kendinizi

iyi hissetmenizi sağlayacak Ģekilde yaratıcı davranan ve bunu

isteyerek yapan satıĢ elemanın hizmet etmesini ister misiniz

6 SatıĢ elemanının sattığı malı tanımasının satıĢta faydalı olduğuna

inanıyor musunuz

7 MuumlĢteri olarak bir uumlruumln satın alırken uumlruumlnle ilgili doğru

bilgilendirilmek ister misiniz

8 Hiccedil kimse kusursuz değildir Buna muumlĢteriler de dacirchildir

MuumlĢterinin hoĢlanmadığınız bir davranıĢı karĢısında dahi

iĢyerinizi duumlĢuumlnerek sabırlı ve iyi niyetli olur musunuz

9 ĠĢinize duygularınızı da katmak baĢarılı olmanızda size fayda

sağlar mı

10 Buumlyuumlk oumllccedilekli bir kurumda ccedilalıĢmak kariyer accedilısından avantajlı

mıdır

11 CcedilalıĢanları liderler youmlnlendirir Yaptığınız iĢte lider

olabileceğinize inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti- 1‟i goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

23

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

ĠĢ yerinizde perakendecilik youmlnetim kurallarını uygulayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Ccedilevrenizdeki firmaları gezerek perakendecilikte youmlnetim nasıldır AraĢtırınız

Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nasıl yapıldığını araĢtırınız

Perakendecilikte stresi yenmenin yollarını araĢtırınız

Yaptığınız araĢtırmaların sonuccedillarını arkadaĢ grubunuz ile paylaĢınız

2 PERAKENDECĠLĠK YOumlNETĠM

KURALLARININ BELIRLENMESI

Perakendecilikte youmlnetim perakendeci firmanın mal ve hizmetlerini muumlĢteriye

satmak ve hedeflerine ulaĢmak iccedilin uyguladığı pazarlama fonksiyonlarının akıĢını

duumlzenlemesidir Firma bu duumlzenlemeyi yaparken ccedileĢitli kurallardan faydalanır ve uygular

Kurallar ve ilkeler firmadan firmaya bazı değiĢiklikler goumlsterebilir Ancak guumlnuumlmuumlzde

perakendeciler organize olarak genel perakendecilik ilkelerine uygun stratejileri

benimseyerek faaliyet goumlstermeye dikkat etmektedirler

Resim 2 1 Perakende youmlnetimi

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

24

2 1 Perakendecilik Youmlnetim Kuralları

Perakendecilik youmlnetiminde MuumlĢteri Memnuniyeti Youmlnetiminde de (CRM) uygulanan

benzer kurallar uygulanmaktadır Doğru malı doğru zamanda doğru yerde doğru miktarda

ve uygun fiyata satmak bunu yaparken de muumlĢteri ile iyi iletiĢim kurmak ve geliĢtirmek

Doğru mal iccedilin her Ģeyden muumlĢteriyi tanımak istek ve ihtiyaccedillarını doğru

değerlendirmek ve değiĢen değerleri belirlemek gerekir Ġnsanlar oumlncelikle

ihtiyacı olanı alır istekler ise daha sonra gelir O hacirclde perakendeci firmanın

hangi malı satacağına yapacağı araĢtırmalar sonunda karar vermesi gerekir

Doğru zaman ise perakendecinin uumlruumlnuuml veya hizmeti muumlĢterinin istediği

zamanda sunmasıdır Oumlrneğin kıĢ aylarında guumlneĢ kremi talep eden muumlĢterinin

olamayacağı gibi

Doğru yer kuralını hem boumllgesel anlamda hem de mağaza iccedili yerleĢim duumlzeni

olarak değerlendirmek gerekir Bir uumlruumlnuumln satıĢında boumllgesel oumlzellikler oumlnemli

bir rol oynar Oumlrneğin Karadeniz boumllgesinde hamsi ve mısır unu ccedilok tuumlketilirken

Akdeniz boumllgesinde zeytinyağlı yiyeceklerin tuumlketilmesi gıda perakendecisinin

bu boumllgelerde satacağı malı boumllgesel ihtiyaccedil ve istekler doğrultusunda

belirlemesini gerektirir Ayrıca mağaza iccedili duumlzenlemede de malların muumlĢterinin

kolay ulaĢabileceği yer ve duumlzende olması gerekir

Doğru miktar malın talebe uygun miktarlarda mağazada bulundurulmasıdır

Bazı yerlerde ccedilok fazla talep edilen bir uumlruumln ya da hizmet baĢka bir yerde ccedilok

fazla talep edilmeyebilir

Uygun fiyat ise uumlruumln veya hizmetin perakendecinin satıĢ giderlerini

karĢıladıktan ve belirli bir kacircr bıraktıktan sonra satılmasını sağlayan fiyattır

Ancak bu her zaman boumlyle olmayabilir Bazen malın elde kalmaması iccedilin

maliyet fiyatının altında da satılması muumlmkuumlnduumlr ki pek ccedilok perakendeci bunu

uygulamaktadır

MuumlĢteri ile iletiĢim perakendeciliğin en oumlnemli konusudur ve muumlĢteri

memnuniyetinin kesinlikle sağlanması gerekir Ccediluumlnkuuml perakendecinin iĢ

yapabilmesi iccedilin muumlĢteri gerekir

Bir perakendeci iĢletme youmlnetiminde uumlccedil temel değiĢken grubunun mutlaka goumlz

oumlnuumlnde tutulması ve bunların alt karmalarının youmlnetimi konusunda da hassas davranılması

gerekir

Fiziksel dağıtım karması

Mal ve hizmet karması

ĠletiĢim karması

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

25

Fiziksel dağıtım karması Perakendeci mağazalar muumlĢterilerle malların buluĢtuğu

ortamlardır Perakendecilerin amacı muumlĢterilerin uumlruumlnuuml satın aldıktan sonra memnun

kalmaları ve yeniden doumlnmeye istekli olmalarıdır Ġnsanlar eğlenceli buldukları faaliyetleri

tekrar ederler Mağazalar muumlĢterilerinin ihtiyaccedillarını karĢılayacak mamulleri kolaylıkla

bulabilecekleri Ģekilde sunarlar Bu nedenle baĢtan duumlĢuumlnuumllmesi gereken mimari detaylar

olduğu gibi muumlĢterilerin satın alma alıĢkanlıklarına bağlı olarak mağaza dizaynında

değiĢikliklere gitmek de muumlmkuumlnduumlr

Mağaza iccedili değiĢen Ģartlara ve ihtiyaccedillara uygun olarak yeni bir mağaza dizaynı

yapmaya elveriĢli bir biccedilimde duumlzenlenmelidir Ccediluumlnkuuml zaman iccedilinde belli uumlruumlnlere ağırlık

verme teknoloji değiĢimi ya da muumlĢterilerin beklentilerinde oluĢan değiĢim gibi nedenlerle

ldquomağazayı yeniden tasarımlamakrdquo gerekebilir Bunların maliyeti duumlĢuumlnuumllerek oumlnceden esnek

bir mağaza ortamı yaratılmaya ccedilalıĢılmalıdır

Mağaza iccedili konumun planlanması karar verilmesi gereken oumlnemli bir konudur

Mağazanın iccedilinde daimi olarak bulundurulacak demirbaĢların yerleĢimleri mağazanın iccedilinde

kapladıkları alan ve bunların muumlĢteri trafiğinin akıĢına olan etkileri de mağazanın dizaynı ile

ilgili sorunlardır Duvar kenarlarındaki raflar dikey olarak diğer alanlardaki raflar ise yatay

olarak tanzim edilir Rafların yuumlksekliği yapılıĢ malzemesi ve renkleri goumlrenlerin aynı

familyadan bir grup mobilya imiĢ gibi duumlĢuumlnmesine yol accedilacak tarzda seccedililmesi mağazanın

imajının oluĢmasına da katkı sağlayacaktır

Mağaza iccedilinde doğru yere yerleĢtirilmeyen uumlruumln ve hizmetlerin satıĢı beklenen oumllccediluumlde

olmaz Bu amaccedilla mağaza iccedilinde gerek insan kaynaklarının gerekse malların dizaynının

bilinccedilli olarak yapılması gerekir Boumlylece mağaza iccedilindeki malların ve hizmetlerin dizaynı

ile muumlĢterilerin rahat etmesi sağlanarak sinerjik etki ile k maksimum olması sağlanabilir

Mağaza iccedilinde alıĢveriĢ yapan muumlĢteriler değiĢik ihtiyaccedilları iccedilin yer değiĢtirirler Tek

katlı bir mağazada elinde satın almayı duumlĢuumlnduumlğuuml uumlruumlnlerle dolaĢan muumlĢteriye kolaylık

sağlamak iccedilin alıĢveriĢ sepetleri mağazanın giriĢine yakın bir yere yerleĢtirilir Ccedilok katlı

mağazalarda ise katlar arasında muumlĢterilerin gidiĢ geliĢini merdivenler asansoumlrler ya da

yuumlruumlyen merdivenlerle kolaylaĢtırmak muumlmkuumlnduumlr Burada muumlĢteriler diğer boumlluumlmlere

geccedilerken hızlı ve rahat olmayı istemektedirler Bu nedenle muumlĢterilerin ve ccedilalıĢanların

malları taĢımak iccedilin kullanacakları mağaza iccedili ulaĢım sistemi youmlnetimin baĢarısını

belirleyecek oumlnemli bir değiĢkendir

Yuumlkleme boĢaltma tesisleri stok devir hızı yuumlksek olan mağazalarda kritik bir baĢka

değiĢkendir Ccediluumlnkuuml bir taraftan raflar boĢalırken bir taraftan da tekrar rafların boĢalan

yerlerinin doldurulması gerekir Bunun anlamı bir guumln iccedilinde birccedilok kamyon dolusu uumlruumlnuumln

mağazaya gelmesidir MuumlĢterilere rahatsızlık vermeden bu faaliyetin yerine getirilmesi

gerekir Bu değiĢken muumlĢteri tatmini ile ilgisizmiĢ gibi goumlzuumlkse de sonuccedilta stok kontroluumlnuuml

ve raflardaki malları etkilediğinden muumlĢterilerin karar vermelerinde dolaylı olarak etkilidir

Malların yenilerini yani stok bulundurmak zorundadırlar Stok bulundurmanın ve

bulundurmamanın maliyetleri vardır Raflardaki hangi mamullerin tuumlkendiklerini ve stokta

hangi uumlruumlnuumln ne kadar kaldığını tespit etmek mağaza youmlnetiminin etkin ccedilalıĢması iccedilin

gereklidir Bunun iccedilin de youmlnetimin stok kontrol sistemine ihtiyaccedilları vardır

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

26

Uygun bir stok youmlnetimi mağazalara faaliyetlerini aksamadan yuumlruumltmesini stoklara

bağlanan paranın miktarının optimize edilerek finansal kaynakların daha verimli

kullanılmasını sağlar Uygun zamanda ve miktarda yapılan sipariĢler tedarik ve sipariĢ

masraflarını azaltır Dikkatsizlik yuumlzuumlnden ziyan olan malzemelerin miktarını kontrol

imkacircnını sağlar Bu tuumlr problemlerin kaynağında ccediloumlzuumllmesine yardımcı olur

Stok kontroluuml uumlccedil accedilıdan mağazalar iccedilin oumlnemlidir

Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara

aktarılmasında zamanlama accedilısından oumlnemlidir

Depoda saklanacak malların hangi Ģartlarda ne kadar saklanacağının

belirlenmesi iccedilin gerekli mekacircn oumlzelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi

iccedilin gereklidir

Ayrıca mal akıĢının takip edilebilmesi accedilısından gerekli kayıtların tutulması iccedilin

oumlnemlidir

Mal ve hizmet karması Mağaza youmlnetimlerinin ticari amaccedilla alınan uumlruumlnlerin satın

alınmasından satıĢ sonrasına kadar devam eden bir sorumluluğu vardır Bir mağaza birccedilok

uumlruumln hattından oluĢan bir uumlruumln karmasına sahiptir Guumlnuumlmuumlzde bazı mağazaların uumlruumln

karmaları 15000ndash60000 ccedileĢit uumlruumlnuuml kapsamaktadır Perakendeciler uumlruumln karmasının

geniĢliğine derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir Uumlruumln karmasının geniĢliği uumlruumln

hattı sayısı derinliği her bir uumlruumln hattındaki ccedileĢit sayısı yoğunluğu ise uumlruumln hatlarının son

kullanıcıların farklı beklentilerine cevap verebilme yeterlilikleri olarak tanımlanabilir

Mağazanın sunduğu uumlruumlnlerin uumlruumln karmasının hedef pazarın tatmini accedilısından

birbirleriyle uyumlu bir bileĢim oluĢturmaları da gereklidir Buna uumlruumln karmasının

uzlaĢabilirliği (tutarlılığı) denmektedir Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini

tamamlayıcı oumlzelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur

Bir mal ya da hizmetin değiĢim değeri olan fiyat belirlenirken birccedilok değiĢik faktoumlr

etkili olur Fiyatların belirlenmesinde en oumlnemli faktoumlr doğal olarak satın alınan malların

maliyetidir Bundan baĢka muumlĢterilerden gelen talep durumu talebin fiyat esnekliği stok

devir hızı mevsimlik indirimler rekabet fiyatın psikolojik etkisi yasal sınırlamalar mal ya

da hizmetin arzı mağazalar arasında gerccedilekleĢen yatay fiyat anlaĢmaları dağıtım

kanallarının tutum ve davranıĢları fiyatı belirlemede etkilidir

Mağazaların muumlĢteriler tarafından goumlruumllmeyen birccedilok idari sorumlulukları vardır

ĠĢletme politikasına uygun miktar ve ccedileĢitte mal bulundurma ticari hayattaki değiĢmeleri

izleme satın alma buumltccedilesini yapma satıĢ ile ilgili buumltccedileyi yapma satıĢlar hakkında duumlzenli

bilgi toplama tutundurma karması ile ilgili kararlar verme mağaza personelinin

koordinasyonunu sağlama ve muumlĢterilerle mağaza arasında iyi iliĢkiler kurabilecek her tuumlrluuml

faaliyetlerin planlanması bunlardan bazılarıdır

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

27

Malların satıĢıyla ilgili hizmetler dıĢında mağazaların muumlĢterilerine sundukları baĢka

satıĢ dıĢı hizmetler de vardır Bu hizmetler satıĢ oumlncesinde satıĢ sırasında ya da satıĢ

sonrasında muumlĢterinin memnuniyeti iccedilin duumlĢuumlnuumllmuumlĢ hizmetlerdir Bu hizmetlerin birccediloğu

toplumsal pazarlama anlayıĢı ile geliĢmiĢ ve iliĢkisel pazarlama ile yerini bulmuĢ iliĢkilerdir

SatıĢ dıĢı hizmetler konusunda muumlĢterilere sunulan belki de en oumlnemli hizmetler

muumlĢteri Ģikacircyetleri servisi ile uumlruumln iadeleri servisidir MuumlĢterilerin tatmin duumlzeylerini

anlamanın bir yolu da mağazaya değiĢik yollarla iletilen Ģikacircyetlerdir Mağazaya

muumlĢterilerin getirdiği her Ģikacircyet mağazaya bir ihtardır Ccediluumlnkuuml duumlzeltilmesi gereken bir

yanlıĢ olduğunu duumlĢuumlnen muumlĢteri bunu mağazaya bu Ģekilde iletmektedir

Birden ccedilok insanın ccedilalıĢtığı iĢletmelerin baĢlangıccedilta yeteri kadar oumlnemi anlaĢılmayan

ancak problemler ccedilıktıkccedila oumlnemi anlaĢılan bir insan kaynakları politikasının olması

gerektiğidir Bu konuda oumlnceden hazırlanmıĢ objektif kurallar yardımıyla oluĢturulmuĢ bir

personel politikası ccedilalıĢanları motive edeceği gibi youmlnetimin de iĢini kolaylaĢtırır

ĠletiĢim karması Perakendeciler muumlĢterileriyle reklacircmlar satıĢ geliĢtirme halkla

iliĢkiler ve kiĢisel satıĢ gibi birccedilok yolla iletiĢim kurarlar Tutundurma karmasının amacı

muumlĢterilerin suumlrekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret ediĢlerinde alıĢveriĢ miktarlarını

maksimum duumlzeye ccedilıkarmaktır KiĢisel satıĢ mağazacılığın iccedilinde oumlnemli bir yer tuttuğu iccedilin

ayrı bir boumlluumlm olarak tutundurma karmasından ayrıymıĢ gibi duumlĢuumlnuumllmektedir Aslında bir

perakendeci iĢletme olarak mağazaların tuumlm faaliyetleri tutundurmaya youmlnelik olarak kabul

edilebilir

Tutundurma muumlĢteri ile iletiĢim kurmanın bir yoludur Tutundurma bileĢenlerini

kullanarak mağaza muumlĢterileriyle iletiĢim kurmayı dener Mağazanın muumlĢterileri ile

iletiĢimde kullanacağı tutundurma karması elemanlarının mağazaya katkıları accedilısından

hepsinin etkileri değiĢik oumllccediluumllerdedir Etkilemedeki farklılıklar tutundurma karmasının zayıf

ve kuvvetli yanlarını belirler Tutundurma iletiĢiminin guumlccedilluuml ve zayıf olmasını aĢağıdaki

faktoumlrler belirler

Kontrol

Esneklik

Guumlvenilirlik

Maliyet

ĠletiĢim yollarının koordinasyonu

Reklam mesajlarının tuumlketici ile karĢılaĢtığı yerler medya olarak isimlendirilmektedir

Medya yazılı sesli sesli-goumlruumlntuumlluuml olarak muumlĢterilerin oumlnuumlne ccedilıkabilmektedir Reklamlar

televizyon radyo gazete dergi bilboardlar mektuplar kataloglar gibi birccedilok yolla

muumlĢterilere iletilebilir Ancak reklamın etkinliği accedilısından hangi medya aracın kullanılacağı

mağazanın cevaplaması gerekli bir sorundur

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

28

Mağazaların halkla iliĢkiler boumlluumlmuumlnuumln kurulma amacı halkın dikkatlerini mağazaya

ccedilekebilmek mağazanın imajını duumlzeltmek sosyal ccedilevrede yaĢayan bireylerle iyi iliĢkiler

kurmaktır Ayrıca mağazanın yaptığı yenilikleri duyurmak mağazaya olan guumlveni artırmak

tutundurma maliyetlerini duumlĢuumlrmek ve mağazanın stilini kabul ettirmek iccedilin duyurumlar

yapılabilir

Birccedilok perakendeci sosyal aktivitelerde sponsorluk yaparak halkla iliĢkilerini sıcak

tutmayı amaccedillamaktadır Medyada ccedilıkan ve haber niteliği taĢıyan mağaza hakkındaki

bilgilendirmeler mağaza yetkililerinin yapacağı basın toplantıları mağaza youmlneticilerince

değiĢik dergilerde yayımlanan makaleler ve muumlĢterilerin kendi aralarında konuĢmaları

mağazanın kullanabileceği halkl iliĢkiler araccedillarıdır

Hangi malların hangi raflarda yer alacağı malların satıĢ oranlarına bakılarak

belirlenebilir MuumlĢterilerin mağaza iccediline girdikten sonra izleyecekleri yolu bu raflar yolu ile

belirlemek boumlylece satıĢların artmasına katkı sağlamak tanzim ve teĢhirin amacıdır Ccediluumlnkuuml

malı iyi bir yerde sergilemek satıĢı artırabilir Yatay ve dikey sergilemeye malların iĢgal

edecekleri raf geniĢliğine karar vermek mağazayı ziyaret eden muumlĢteri sayısını ve alıĢveriĢ

miktarlarını etkileyebilir Ancak uygulamada daha ccedilok satıcı firmalar mağazanın hangi

boumllgesinde ne kadarlık bir raf ayrılacağı konusunda mağazaları etkilemek istemektedirler

Uumlretici firmalar tarafından uumlruumlnlerinin iyi yerde sergi ve daha iyi tanıtılması iccedilin kasa oumlnuuml

standlarına mağazanın iccedilinde aynı tuumlr uumlruumlnlerin sergilendiği rafların oluĢturduğu gondolların

baĢlarına ve basılan insertlerde yer alma bedeli oumldenmektedir

SatıĢa sunulan malların ccedileĢitlerine ve boyutlarına goumlre muumlĢterileri cezbedecek

vitrinlerin kurulması ccedilok bilinen bir tutundurma uygulamasıdır Vitrin estetik accedilıdan

muumlĢterinin goumlzlerine hitap eder Bu accedilıdan renk denge dekoratif aksesuarlar ve tema olarak

muumlĢterilerin hoĢuna gidecek ve dikkatlerini ccedilekecek tarzda duumlzenlenmelidir

IĢıklandırma ve iccedilerideki renk uyumu dizaynı oluĢturan diğer parccedilalardır Departmana

goumlre ıĢığın tonu ve guumlcuuml ayrı ayrı tahsis edilir Renk ve ıĢık da mağazanın imajına katkıda

bulunur Aynı zamanda muumlĢterinin ruh hacircline de tesir ederek satın alma kararını ya da

bundan duyduğu memnuniyeti etkiler

Perakende youmlnetiminde buumltuumln bu kararların dikkatli bir Ģekilde ve gerektiğinde

mağaza iccedilinde ccedilalıĢan satıĢccedilı personelinde fikirleri (MuumlĢteri ile yuumlzyuumlze olduğu iccedilin ccedilok

oumlnemlidir) alınarak verilmesi gerekir Perakende ccedilalıĢanları gerek youmlneticisi gerek satıĢ

personeli ve diğer ccedilalıĢanları unutmamalıdır ki rakipler kapıda hazır beklemektedir ve

muumlĢteri isteği karĢılanmadığı takdirde derhal rakiplerden birine gidebilecektir Bu nedenle

takım ruhu iccedilinde ccedilalıĢarak perakendecilik faaliyetlerinde bulunmak guumlnuumlmuumlz

perakendecilerinin en fazla itina etmesi gereken kurallardan biridir

211 Perakendecilik Youmlnetim Stratejisi ve Uygulanması

Perakendeci iĢletmeler youmlnetim stratejilerini belirlerken hem iccedil hem de dıĢ etkenleri

goumlz oumlnuumlne almak zorundadırlar Perakendeci tuumlm etkenleri goumlz oumlnuumlne alarak oumlrguumlt yapısı

iccedilinde ve sahip olduğu kaynaklara uygun hedefler doğrultusunda youmlnetim stratejisini belirler

ve uygulamaya geccediler Uygulama safhasının aĢamaları Ģunlardır

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

29

Resim 2 2 Perakende youmlnetimde oumlnemli noktalar

Hedef pazarın belirlenmesi Perakendeciler oumlncelikle hitap edecekleri pazarı

tanımak zorundadırlar Pazarda hangi uumlruumln ve hizmeti hangi muumlĢteriye nerede

nasıl hangi miktarda satacağını ve kaynaklarının hedef pazar iccedilin yeterli olup

olmadığını belirlemek zorundadır

Hedef pazara uygun pazarlamanın belirlenmesi Perakendeci hedef pazardaki

muumlĢteriyi cezbedecek pazarlama stratejilerini belirlemek zorundadır Uumlruumlnuuml

muumlĢteriye hangi ek hizmetlerle sunacağını pazara tanıtmalıdır Oumlrneğin servis ve

dağıtım hizmetleri garanti kapsamları iadeler bakım ve onarım halkla iliĢkiler

reklam ccedilalıĢmaları vb ile ilgili neler yapılacağı belirlenmeli ve tuumlketici haberdar

edilmelidir

Fiyat belirleme Perakendeci hedef pazarda uumlruumlnuumlnuuml hangi fiyattan

satabileceğini rakipleri de dikkate alarak belirlemek zorundadır Bazı

durumlarda uygun fiyatın altında da fiyat belirlemesi gerekebilir

Mağazanın duumlzenlenmesi Perakendeci hedef pazarda ya yeni bir mağaza

accedilacaktır veya var olan bir mağazayı devralacaktır Hangisi daha avantajlı ise

ona uygun bir yol izleyecektir Mağaza iccedili duumlzenlemede ise muumlĢterinin uumlruumlne en

kolay Ģekilde ulaĢmasını ve rahat dolaĢmasını sağlayacak bir strateji

belirleyecektir Mağazanın buumlyuumlkluumlğuuml ise ccedileĢitli etkenlerin yanı sıra uumlruumln ccedileĢidi

ve kaynaklar goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenebilir

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

30

Satın alma ve satıĢ politikalarının belirlenmesi Perakendeci hangi uumlruumlnleri

kimden nasıl satın alacağını stok bulundurup bulundurmayacağını belirlemek

ve bir satın alma politikası oluĢturmak zorundadır Oumlrneğin mağazasında reyon

kiralanmasına corner shoplara veya konsinye satıĢlara yer verebilir

Mağazanın satıĢ politikası da yine iccedil ve dıĢ etkenler goumlz oumlnuumlne alınarak belirlenir

Oumlrneğin taksitli satıĢlara kredi kartıyla satıĢlara veya self servis satıĢlara vb karar verilebilir

212 Perakendecilikte MarkalaĢma ve Ġmaj

Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir Pek ccedilok

firma arasında farklı olabilmektir MuumlĢterinin goumlzuumlnde bunu sağlamak kolay değildir farkı

goumlrmesi gerekir MuumlĢteri uumlruumln satın alırken uumlruumlne kolay ulaĢabilmesine kaliteye guumlvenceye

mağaza ortamına ve sunulan hizmete bakar KarĢısında guumller yuumlzluuml ve kendisini dinleyecek

insanlar goumlrmek ister MuumlĢterinin kafasında oluĢacak mağaza imajı o mağazanın suumlrekli

muumlĢterisi olmasını veya olmamasını sağlar Artık perakendeciliğin guumlnuumlmuumlzde ccedilağdaĢ bir

yaklaĢımla ele alınması ve mağazanın muumlĢteriye goumlruumlnen yuumlzuuml olan satıĢ elemanlarının iyi

bir eğitimden geccedilerek yetiĢmesi gerekir

Resim 2 3 Farklılık markalaĢmayı sağlar

Bilinccedilli firmalar bilirler ki marka buguumln uumlruumln ve servisten ccedilok daha fazlası demektir

Onlar markanın Ģirketin ne olduğunu goumlsteren ve ne yaptığını tuumlketiciye hissettiren

konumlandırma olduğunun farkındadırlar Marka Değeri Piramidi‟nin en uumlstuumlnde bulunan

markalar inanılmaz bir muumlĢteri sadakati yuumlksek fiyatlar verebilme yetisi ve markanın

onaylatma guumlcuuml sayesinde yeni uumlruumln ve hizmetler satma olanağı kazanırlar

Guumlnuumlmuumlz toplumunda kitle iletiĢim araccedilları insanları etkilemekte sundukları yaĢam

tarzı oumlnerileriyle onlara nasıl davranacaklarını goumlstermektedir Bunu yaparken de psikoloji

sosyoloji gibi bilimlerin verilerinden faydalanmaktadır Toplumun kitle iletiĢim araccedillarından

boumlylesine etkilendiği bir doumlnemde markayı ayakta tutmanın ya da yeni bir marka yaratmanın

guumlccedil olduğu kadar kolay yanları da vardır Guumlccediltuumlr ccediluumlnkuuml guumlnuumlmuumlz trendi ayakta kalabilmek

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

31

iccedilin marka olmak gerektiğini soumlylemektedir Bu yuumlzden markalaĢmaya ccedilalıĢan binlerce Ģirket

arasından sıyrılabilmek guumlccedilleĢmektedir Kolaydır ccediluumlnkuuml kitle iletiĢim araccedilları Ģirketleri

marka olmaya doğru taĢıyacak bir kitleyi eğitmiĢtir

Firmaların bilgi birikimi ve kiĢisel tercihleri farklı olabilir ama kitle kuumlltuumlruuml diye bir

gerccedilek vardır ve kitle kuumlltuumlruuml youmlnlendirilebilir Bu yuumlzden firmaların her guumln televizyonlarda

karĢılaĢtığımız boyalı basında izlediğimiz toplumun etkilendiği yaĢam tarzlarını goumlz ardı

etmek yerine ticari anlamda doğru değerlendirerek hareket planlarını oluĢturmaları gerekir

Ama goumlzden kaccedilmaması gereken oumlnemli bir nokta da kitle kuumlltuumlruumlnuumln trendlere bağlı olduğu

ve suumlrekli değiĢkenliğidir

Firmaların kendi markaları uumlzerine araĢtırma yuumlruumltuumlrken rakip markalar uumlzerine de

araĢtırma yapmaları gerekir Yeni oumlne ccedilıkmakta olan rakip rekabet accedilısından sorun

yaratacak gizli bir kaynaktır onun hangi duumlzeydeki yararlara ulaĢabileceğini iyi anlamak

gerekir

Hedef kitle belirleme araĢtırması da markanın ccedilağrıĢım değerlerini (muumlĢterilerin

markayı hatırlama hızı) belirlemenin baĢka bir oumlnemli parccedilasıdır Hedef kitlelerin

belirlenmesi demografi psikografi coğrafya ya da gereksinmeler gibi birccedilok yolla

duumlĢuumlnuumllebilir

Hedef kitle olarak almak istenen nuumlfusun iccedilinde ccedilok ccedileĢitli tuumlrlerde muumlĢterilerle

konuĢulmalıdır

ġu andaki muumlĢteriler

Rakip markaların muumlĢteri

Oumlnceki muumlĢteriler (Ģimdi rakip markaları kullananlar)

Gizli muumlĢteriler (Ģimdi satın alma kararı vermek uumlzere olanlar)

Yeni muumlĢteriler (firmanın markasını ilk kez kullanmakta olanlar)

Firmanın rekabet alanındaki yeni muumlĢteriler (bir rakibin markasını ilk kez

kullanmakta olanlar)

Sadık muumlĢteriler (firmanın markasını bir suumlredir kullanmakta olanlar)

Memnuniyetsiz muumlĢteriler (firmanın yakında kaybetme tehlikesi iccedilinde

bulunduğu muumlĢteriler)

2121 Marka Personası (dıĢ kiĢilik dıĢarıya yansıtılan kiĢilik)

Marka ccedilağrıĢım değerleri ve Marka Değeri Piramidi marka imajının yarısıdır Marka

personası da oumlteki yarısını oluĢturur Birbirinden kopuk olduklarında bu yarılar pek fazla

değer getirmez Bir arada olduklarında firmanın marka imajını marka imajının guumlccedilluuml ve

zayıf yanlarını farklılaĢma noktalarını derinden anlamayı sağlar Ġyi anlaĢılmıĢ bir marka

imajı değerli eĢsiz inanılır ve suumlrduumlruumllebilir bir konumlandırmaya gidecek yolu accedilar

Marka personası tuumlketicilerin bir markayla ccedilağrıĢımlar yoluyla bağlantıya girdikleri

Ģu gibi insan niteliklerinden oluĢan bir dizidir kiĢilik goumlruumlnuumlĢ değerler hoĢlanılan ve

hoĢlanılmayan Ģeyler cinsiyet boyut biccedilim etkinlik zekacirc toplumsal ekonomik sınıf ve

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

32

eğitim Bunlar bir markaya yaĢam kazandırır ve tuumlketicilerin onu baĢkalarına bir dosta

yapacakları biccedilimde tarif etmelerini sağlar Benzer biccedilimde tuumlketiciler de bir markayla

baĢka insanlarla değil de bazı insanlarla bağlantılı olmayı isteyip istemediklerine ccedilok

benzeyen bir yolla karar verirler Personalar ccedilekici oldukları zaman satıĢ oumlnerilerine

doumlnuumlĢtuumlruumllebilirler

213 Perakendecilikte Verimliliği Artırmanın Yolları

Perakendecilikte muumlĢteri her geccedilen guumln daha seccedilici hacircle gelmekte ve ihtiyaccedilları

istekleri alıĢkanlıkları hızla değiĢmektedir Buna karĢılık rakiplerde giderek artmakta ve

ccedileĢitlenmektedir Buumltuumln bu problemleri karĢılayabilmek ve verimli olabilmek iccedilin

perakendecinin cesur ve yaratıcı olması gerekir Temel ilkelere bağlı kalarak değiĢiklikleri

yakalaması gerekir Perakendecinin satıĢları artırmasında kendisine yardımcı olabilecek bazı

yollar Ģunlardır

Goumlrsel sunumdan yararlanmak MuumlĢteri perakende mağazasına girdiği zaman

malın kalitesine ve stiline sunuma mağazanın iccedil dekorasyonuna aydınlatmaya

renklere ve tabelalara bakar MuumlĢterinin goumlrmesi ccedilok oumlnemlidir MuumlĢteri rafların

dolu olmasını ve satın almaya geldiği uumlruumlnuuml goumlrmek ister Oumlzellikle temel

uumlruumlnlerde stok accedilığı varsa perakendeci iĢini iyi yapmıyor demektir

AraĢtırmalardan ve anketlerden yararlanmak MuumlĢteri anketleri

perakendecilere genellikle yararlı ve somut bilgiler verir Perakendeciler mal

youmlnetimi sunum tanıtım ve satıĢ promosyonları konusunda yapılan araĢtırma

sonuccedillarından da yararlanabilirler Bir perakendecinin bilmesi gereken bazı

konular vardır

Pazar boumllgesinin coğrafi ve temel demografik boyutları

Mağazaya muumlĢteri ccedilekmenin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri

Tipik alıĢveriĢccedililerin nereden gelip nereye gittikleri nerede alıĢveriĢ

yaptıkları nerede satın aldıkları ve ne kadar para harcadıkları

Hangi mağazaların kendi mağazalarına muumlĢteri ccedilektiği

Mağazanın alanındaki baĢarısının ne olduğu

Pazarlama ekibinin pazarlama stratejisinin pazarı nasıl etkilediği

Temel finansal uygulamalarla gelirin artırılması Perakendeciler elde ettikleri

gelirden giderlerini ccedilıkardıktan sonra bir kacircr payı elde ederler Kacircr etmenin

farklı yolları vardır HerĢeyden oumlnce mağazanın anayol veya yan yolda oluĢu kacircr

marjını (payını) etkileyecektir Malın maliyeti rekabet doğru zamanda doğru

miktarda doğru mal mal satıĢında doğru hizmet ve promosyon Tanıtım ve

promosyonun doğru yapılması gerekir Reklam geliri artırmaz geliri artıran

muumlĢteridir MuumlĢterinin hangi mağazadan niccedilin alıĢveriĢ yaptığının araĢtırılması

ve kendi mağazanıza gelmesinin teĢvik edilmesi gerekir

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

33

214 Perakendecilikte BaĢarının Kuralları

Perakendecilikte baĢarılı olmanın temel kuralları Ģunlardır

Pazarı anlayınız ve araĢtırınız Trendleri (yeni eğilimler yenilikler) ana

tedarikccedilileri ve rakiplerinizi araĢtırınız

Pazarla konuĢunuz Mağaza ccedilıkıĢı konuĢmalardan ve telefon konuĢmalarından

yararlanınız MuumlĢterinin size anlattığı taleplerini dikkatle dineyiniz

Pazara heyecan katınız MuumlĢteriyi sadece hedeflere ulaĢmada gerekli bir unsur

gibi goumlrmeyiniz Can sıkıcı reklam goumlsterileri ile muumlĢterinin zamanını almak

yerine daha yaratıcı Ģeyler bulunuz

Farklı olunuz ĠĢinizde de kendiniz gibi davranınız Kimseyi oumlrnek almaya

ccedilalıĢmayınız Unutmayın ki aslı oumlrneğinden daima daha iyidir Farkınızla dikkat

ccedilekiniz AraĢtırma sonuccedillarını mutlaka dikkate alarak bir tutum belirleyiniz

Sonuccedilları analiz ediniz Pazar sizden ccedilok daha hızlı değiĢebilmektedir Bunun

iccedilin araĢtırma sonuccedillarını sık sık analiz ediniz Aksi takdirde hata kaccedilınılmaz

olacaktır

MuumlĢteri oumlnceliklidir Bunu asla unutmayınız MuumlĢteri olmadan iĢ

yapamazsınız Farkınızı muumlĢteriye yansıtınız

2 2 Perakendecilikte Oumlrguumltlenme

Perakendecilikte oumlrguumltlenme oumlzellikle buumlyuumlk oumllccedilekli mağazalar iccedilin ccedilok oumlnemlidir

Oumlrguumlt youmlnetimi tamamlayan bir kavramdır Oumlrguumltlenmeden youmlnetim olmaz Oumlrguumltlenme bir

hedefe ulaĢmak iccedilin planlanan faaliyetlerin tuumlmuumlduumlr Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni

ekonomiktir Perakendeci kacircrı buumlyuumlmeyi ve suumlrekli olmayı hedefleyerek oumlrguumltlenir

Hedefin odağında ise muumlĢteri vardır Oumlrguumlt accedilısından muumlĢteriyi iccedil ve dıĢ muumlĢteri olmak uumlzere

2‟ ye ayırırız Ġccedil muumlĢteri firma ccedilalıĢanları ve firma ile ccedilalıĢanlar (firmaya mal satanlar gibi)

dıĢ muumlĢteri ise firmanın sattığı mal veya hizmeti satın alan son tuumlketicilerdir Perakendeci her

ikisini de memnun etmek ve karĢılıklı istekleri iletmek durumundadır Bunun iccedilinde

oumlrguumltlenmesi gerekir

Oumlrguumltlenme hedefe ulaĢmak iccedilin gerekli bireylerin araccedilların ve kaynakların

duumlzenlenmesidir Oumlrguumltlenme sonucu youmlnetimdeki yetkiler sorumluluklar ve kimin hangi iĢi

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

34

yapacağı belirlenir Oumlrguumltlenmede plan ccedilok oumlnemlidir Plan sonuca ulaĢabilmek iccedilin

uygulanacak youmlntemlerin oumlnceden belirlenmesidir Planlama yapılarak firmanın kaynakları

ve zaman ccedilok daha ekonomik kullanılır

Planlama yapılırken dikkate alınması gereken faktoumlrler Ģunlardır

Firmanın hedefleri

Oumlrguumltuumln tuumlmuumlne hitap etmesi

Guumlvenilir olması ancak hata payının goumlz ardı edilmemesi

AnlaĢılabilir olması

Ekonomik olması

Oumlrguumltlerde iletiĢim ccedilok oumlnemlidir Perakendeci oumlrguumltlerde gerek youmlnetim kademesinde

gerekse muumlĢteri iliĢkilerinde iletiĢimin roluuml ccedilok fazladır Oumlrguumltuumln faaliyetlerini

suumlrduumlrebilmesi iccedilin iletiĢime ihtiyacı vardır Oumlrguumltler suumlreklidir ve suumlrekli faaliyet

hacirclindedirler ancak zaman iccedilinde yapısal değiĢime uğrayabilirler Bu yapısal değiĢim iccedilinde

oumlrguumlt uumlyelerinin bir kısmı ayrılabilir veya yenileri katılabilir

Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi denir Ġnsan Kaynakları

Youmlnetimi iĢletmenin hedefleri doğrultusunda personelin yapısını iĢleyiĢini istihdamını

birbirleriyle iliĢkilerini mesleki eğitimlerini en verimli Ģekilde değerlendirilmelerini

duumlzenler geliĢtirir ve denetler Ġnsan Kaynakları Youmlnetiminin oumlrguumlt iccedilindeki en oumlnemli

goumlrevleri personelin rahat bir ortamda ccedilalıĢmalarını sağlamak mesleki accedilıdan geliĢmelerini

sağlayacak faaliyetleri duumlzenlemek oumlrguumltuumln motivasyonunu yuumlksek tutmak iccedilin gerekli

tedbirleri almak ve verimi artırıcı teĢvikler de bulunmaktır Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi bu

iĢlevlerini yaparken eĢitlik yeterlilik uzmanlık guumlvence fırsat eĢitliği tarafsız olma gibi

ilkelere uymak zorundadır Perakendecilikte reyon goumlrevlisi olarak baĢlayan bir eleman

goumlstereceği iyi bir performansla zaman iccedilinde ve bu ilkeler doğrultusunda youmlneticilik

kademesine kadar yuumlkselebilecektir Guumlnuumlmuumlzde oumlzellikle buumlyuumlk perakendecilerde Ġnsan

Kaynakları boumlluumlmuuml hedefler doğrultusunda stratejiler ve politikalar belirleyerek planlı bir

Ģekilde iĢletmeyi youmlnlendirirler

Oumlrguumltlerde bulunması gereken en oumlnemli unsurlardan biri de ldquoliderrdquo dir Her oumlrguumlt

youmlneticisinin liderlik oumlzelliklerine sahip olması gerekir Lider demokratik bir youmlnetim

anlayıĢı iccedilinde oumlrguumltuuml koordine etme motivasyonunu sağlama toparlama sorunlara ccediloumlzuumlm

bulma ve gerektiğinde oumlrguumltuumlnuuml savunma gibi goumlrevleri uumlstlenir Bu goumlrevleri yerine

getirirken hoĢgoumlruumlluuml olmak ama ilkelerinden taviz vermemek uumlyeleri arasında tarafsız

davranmak ve karar vermek gerektiğinde oumlrguumlt uumlyelerine yetki vermek baĢarılı uumlyelerini

oumlduumlllendirmek insanları tanıyabilmek gibi oumlzelliklere sahip olması gerekir Lider oumlrguumlt iccedil

denetimini kendi yapabildiği gibi bu goumlrevi uumlyelerine de verebilir

Eğer lider olmak istiyorsanız en iyi fikirleri bulmalı uygulamalı ve hayatınız boyunca

oumlğrenmeyi suumlrduumlrmelisiniz ĠĢletmelerde ne yazık ki lider niteliklerine sahip kiĢilere ccedilok sık

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

35

rastlanılmadığı iccedilin iĢler yavaĢ yuumlruumlmekte Ģartlara uyum sağlamak zorlaĢmaktadır Bu tehlike

karĢısında uzmanlar oumlrguumltuuml geleceğe taĢıyacak kiĢilerin lider mi yoksa youmlnetici mi olması

gerektiğini uzun zamandır tartıĢmaktadır Yaygın goumlruumlĢ oumlnce lider sonra youmlnetici olması

gerektiği youmlnuumlndedir

Liderlerin temel oumlzellikleri Ģunlardır

DeğiĢim muumlhendisidir ve yeniliklere daima accedilıktır

Vizyon ve misyon oluĢturan kiĢidir Geleceği oumlngoumlrebilme yeteneğine sahiptir

Organizasyondaki enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine

sahiptir Suumlrekli yeni enformasyon ve bilgi edinmeye ccedilalıĢır

Muumlcadelecidir ccedilalıĢkanlık ve atılım guumlcuumlne sahiptir Organizasyonu baĢarıya

doğru suumlruumlkleyen kiĢidir

Oumlrguumlt iccedilinde geliĢmeyi teĢvik ve motive edici bir hava yaratır

ĠletiĢim yeteneği ccedilok geliĢmiĢtir

Entelektuumlel ve sorgulayıcıdır Hatalarından daima ders ccedilıkarır

CcedilalıĢanlara oumlrnek olacak Ģekilde davranıĢlarında accedilık ve tutarlıdır Soumlz ve

davranıĢları uyum iccedilindedir

Guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri iyi bilen ve hatalarından ders ccedilıkaran kiĢidir

Piyasadaki geliĢmeleri ve eğilimleri tuumlketicinin ihtiyaccedillarındaki değiĢme ve

geliĢmeleri analiz etme yeteneğine sahiptir DeğiĢen Ģartlara kolayca uyum

goumlsterebilme esnekliğine sahiptir

Takım ruhuna inanır PaylaĢımcıdır ve baĢarının tuumlm ccedilalıĢanlara ait olduğuna

inanır

Soumlzuuml edilen tuumlm bu oumlzellikler liderleri diğerlerinden farklı kılmaktadır GloballeĢen

duumlnyada iĢletme sahipleri ve oumlrguumltler youmlneticiden ccedilok lidere ihtiyaccedil duyar Yapılan

araĢtırmalar iĢletmeyi geleceğe taĢıyan liderlerin uumlccedil oumlnemli oumlzelliğini ortayakoymaktadır

Perakendecilikte liderliğin değiĢmez uumlccedil oumlnemli oumlzelliği Ģunlardır

MuumlĢteri odaklıdır Lider zamanının oumlnemli bir kısmını muumlĢterilerle ilgili

konulara ayırır Oumlrguumltuumln var oluĢ amacının muumlĢteriye en iyi hizmeti sunmak

olduğunu ccedilok iyi bilir ĠĢletmeyi kacircrlı kılmanın sadece tasarruf iyileĢtirme ya da

kalite ccedilalıĢmalarına bağlı olmadığını muumlĢteri memnuniyetinin ileride kazanccedil

artıĢı Ģeklinde geri doumlneceğine inanır Buguumln vizyon sahibi bir lider oumlrguumlt

iccedilinde muumlĢterilerin bir numaralı temsilcisi konumundadır Oumlnuumlne gelen her

proje iccedilin Bu proje hayata geccedilerse ne kadar kazanırız diye sormak yerine

Bu iĢ uzun vadede iĢletmemize ve muumlĢterilerimize ne kazandıracak diye

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

36

sorar BaĢarılı bir lider muumlĢteri yaklaĢımları konusunda Ģoumlyle der MuumlĢteri

odaklı olmak iccedilin organizasyonun iccedilindeki her toplantıda her goumlruumlĢmede

muumlĢterinin orada bulunduğunu hissetmek gerekir

Eğitimi suumlrekli hacircle getirir Lider hayatı boyunca oumlğrenmeye yeni fikirlere ve

insanların goumlruumlĢlerine accedilık kiĢidir Okul hayatı ccedilok gerilerde kalsa bile alanıyla

ilgili akademik konuları takip etmeyi suumlrduumlruumlr Mesleki deneyimlerini artıracak

seminer ve konferansları yakından takip eder Lider olmayı beceremeyen kimi

youmlneticiler ise eğitim suumlrecinin okul hayatı ile birlikte sona erdiğini duumlĢuumlnuumlr Bu

kiĢiler yıllar oumlnce okudukları iĢletme kitaplarının hacirclacirc geccedilerli olduğunun

yanılgısı iccedilindedir Duumlnyadaki geliĢmeler bir yana kendi sektoumlruumlndeki

geliĢmelerden bile haberdar değildir Organizasyon Ģemasının en tepesinde bir

yer kaptığı iccedilin mutlu mutlu oturur ĠĢletme zarar edince ise ccedilantasını alıp

herkesten oumlnce gemiyi terk eder

Etkin personel ekoluumlnuuml benimser Lider etkin personel yaratmak iccedilin oumlnce

ccedilalıĢanlara yatırım yapar Ardından yeterli performansa sahip olanları kritik

youmlnetim noktalarına yerleĢtirir Bu atamalarda goumlrevlerin kiĢinin geccedilmiĢ

deneyimleri ile oumlrtuumlĢmesine dikkat eder Pazarlama veya satıĢta hiccedil ccedilalıĢmamıĢ

bir personeli bu boumlluumlmlerden birine youmlnetici olarak getirmez Personelin kendi

mesleki birikimleri doğrultusunda kariyer planı ccedilizmesini ister

Perakendeci oumlrguumltlerde denetim ccedilok oumlnemlidir ve suumlreklilik gerektirir Mağazada

buumltuumln birimlerin denetim iĢlevlerinin suumlrekli olması gerekir Perakendeci mağazalarda iccedil

denetimin yanı sıra dıĢarıdan bu iĢle goumlrevlendirilen Ģirketler tarafından yapılan

youmlneticilerin dahi kim olduğunu bilmediği dıĢ denetim vardır Perakendeciler hem

kaynakların ekonomik kullanılması hem de verimlilik accedilısından denetlenirler

2 3 Perakendecilikte Stres

Stres koumlkeni Latince olan bir kelimedir ve dertlenme baskı gerilme zorlanma gibi

anlamlara gelmektedir Stresi tanımlarken kiĢilerin alıĢılmamıĢ veya olağandıĢı durumlarda

goumlsterdiği ruhsal ve sonrasında da fizyolojik olabilen tepkilerdir diyebiliriz Stres sonucu

ortaya ccedilıkabilecek tepkiler kiĢiden kiĢiye ve strese neden olan duruma goumlre farklı oumlzellikler

goumlsterebilir Bazı kiĢiler stres karĢısında daha kısa suumlrede tepki verirken bazıları uzun suumlre

dayanabilmektedirler Oumlnemli olan o noktaya gelmeden strese neden olan durumu goumlrerek

ccediloumlzuumlm bulmaktır Ccediloğu zaman kiĢi bunu kendi yapmak zorundadır Ġnsanı diğer canlılardan

uumlstuumln kılan en buumlyuumlk oumlzellik olan akıl sayesinde de kiĢinin kendini kontrol altında

tutabilmesi ve sorunlarına ccediloumlzuumlm bulabilmesi her zaman muumlmkuumlnduumlr Ccedilok ccedilaresiz kalındığı

zaman da mutlaka insanın yakınlarından ve iĢin uzmanlarından yardım istemesi gerekir

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

37

Ġnsanlar yaĢamlarının oumlnemli bir kısmını iĢ yerinde geccedilirirler ĠĢ yerinde diğer

ccedilalıĢanlarla uumlstleriyle ve iĢ yaptığı kiĢilerle (muumlĢterilerle) uzun saatlerini bir arada geccedilirmek

ccedilalıĢan herkes iccedilin bir zorunluluktur Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde kiĢinin sahip olduğu iĢ para

kazanmanın yanı sıra onun toplum iccedilindeki konumunda ve sosyal yaĢamında da buumlyuumlk rol

oynar KiĢinin yaptığı iĢi sevmesi mutlu olmasını mutlu olması da daha verimli ccedilalıĢmasını

sağlayacaktır

ĠĢ yerinde pek ccedilok sorunla karĢılaĢılması kaccedilınılmazdır Oumlnemli olan oumlfkeye

kapılmadan bu sorunların uumlstesinden gelebilmektir Herkesin baĢarılı olabilmek iccedilin iĢini

ccedilok sevmesi ve uumlzerine duumlĢen sorumlulukları zamanında ve tam olarak yerine getirmesi

gerekir Ancak insanın kaldırabileceğinden fazla iĢ yuumlkuumlnuumln altına girmesi bir suumlre sonra

bazı sıkıntılarla karĢılaĢmasına neden olabilir Her Ģeyden oumlnce iĢ verimi duumlĢmeye baĢlar

kiĢi iĢinden zevk almaz hacircle gelir ccedilok ccedilabuk oumlfkelenmeye baĢlar suumlrekli yorgundur her

tarafı ağrır ve perakendecilik alnında ccedilalıĢanlarda olması gereken en buumlyuumlk oumlzellik olan

guumllmeyi unutur CcedilalıĢanlar iccedilin sağlık ccedilok oumlnemlidir Bunun iccedilin de hem ccedilalıĢanın kendisi

hem de iĢ yeri bu konuda her tuumlrluuml tedbiri almalıdır Sağlık denince akla sadece bedensel

sağlık değil insanın ruhsal sağlığı da gelmelidir Suumlrekli muumlĢteri ile yuumlz yuumlze olan bir

perakendeci iccedilin ruhsal sağlığının yerinde olması ccedilok ccedilok oumlnemlidir Uzun ccedilalıĢma saatleri

ve olabilecek yetersiz uumlcrete eğer bir de youmlnetici veya iĢ yerindeki diğer ccedilalıĢanlarla

karĢılaĢılacak anlaĢmazlıklar eklenirse psikolojik sıkıntılar kendini goumlstermeye

baĢlayabilecektir

ĠĢyerinde baĢta uumlstler olmak uumlzere diğer ccedilalıĢanlarla olan iliĢkilere ccedilok dikkat

etmelidir Bir Ģeyi ccedilok iyi bilmek gerekir iĢyerinde uumlst‟uumln goumlrevi alt kademede ccedilalıĢanları

kuumlccediluumlk goumlrmek ve suumlrekli azarlamak olmadığı gibi ast‟ın goumlrevide uumlst‟uumlnuumln soumlylediklerine

suumlrekli karĢı ccedilıkmak değildir Herkes uumlzerine duumlĢen goumlrevi ve sorumlulukları olumlu veya

olumsuz youmlnde aĢırıya kaccedilmadan tam ve doğru olarak zamanında yerine getirecek olursa

sorunun buumlyuumlk kısmı kendiliğinden ccediloumlzuumllmuumlĢ olacaktır Guumlnuumlmuumlzuumln teknolojik yarıĢında

oluĢan hıza yetiĢmek ccedilalıĢanları oldukccedila sıkıntıya sokmaktadır Hele ki perakendecilik

sektoumlruumlnuumln herguumln değiĢen modaya ve yeni eğilimlere ayak uydurma ccedilabası ancak organize

olmuĢ bir perakendeci oumlrguumltuuml ile sonuca ulaĢır Bu oumlrguumltte herkesin birbirine destek olması

sorunlara birlikte ccedilare bulması goumlrev paylaĢımı yapması ve toplumsal bir problem olan

dedikodudan uzak durması gerekir KiĢinin iĢi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması da

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

38

stresi artıran bir baĢka nedendir

Stres sadece ruhsal dengeyi bozmakla kalmaz bedensel bozukluklara da neden

olabilir Stres altındaki kiĢi her Ģeyden oumlnce uykusuzluk ccedilekmeye baĢlar ve beraberinde

baĢta baĢ ağrısı olmak uumlzere ccedileĢitli ağrılar kendini goumlsterir Gerek ruhsal accedilıdan gerekse

bedensel accedilıdan olsun sağlıklı bir yaĢam iccedilin oumlncelikle dengeli beslenmek gelir Sabah erken

saatte kalkıp iĢe giden bir insanın kahvaltısını tam olarak yapması gerekir Kahvaltısını

yapmıĢ bir insan iĢine zinde olarak baĢlar ĠĢ yerinde oumlğle yemeğini de zamanında ve ccedileĢitli

yiyecekler yiyerek (ayakuumlstuuml atıĢtırmadan uzak durarak) yapmalıdır Aksi taktirde bir suumlre

sonra halsizleĢmeye ve iĢ verimi duumlĢmeye baĢlayacak daha asabi bir hacircle gelecektir AkĢam

yemeğini de evinde veya vardiyalı ccedilalıĢıyorsa iĢ yerinde duumlzguumln olarak yemelidir CcedilalıĢan bir

insanın her tuumlrluuml gıdadan alması ve uyku duumlzeninin olması gerekir Oumlzellikle iĢ yerinde

kiĢinin davranıĢlarını kontrol etmesi duumlzenli yaĢaması ile yakından ilgilidir ĠĢ yerinde asla

telaĢa yer olmamalıdır Goumlrev zamanında sırasıyla acele edilmeden sakin bir Ģekilde

yapılmalıdır Soumlylenen bir soumlz bazen kiĢinin o soumlzuumln ağırlığı altında ezilmesine ve strese

neden olabilir Bu nedenle konuĢurken ağızdan ccedilıkan kelimeler ccedilok dikkatli seccedililmelidir Geccedil

kalıp yolda stres yapmaktansa biraz erken ccedilıkıp zamanında iĢte olmak da stresten

kaccedilınmamazı sağlar

Herkesin sevdiği bir faaliyeti yaparak rahatlamaya ihtiyacı vardır Zaman planlaması

yaparken mutlaka kiĢisel zevklere de yer vermek gerekir Ġnsanların bir hobiye sahip olması

onları iĢ yaĢamının yuumlkuumlnden ve stresinden uzaklaĢtıracaktır Oumlrneğin bir muumlzik aleti

ccedilalmak spor yapmak veya sinemaya tiyatroya seyehate gitmek gibi Ayrıca zamanı iyi

kullanmanın oumlnemini de unutmamak gerekir Herkese ve iĢine yeterli zamanı ayırabilmek

kiĢiyi psikolojik olarak rahatlatacak ve vicdan azabı duymasını engelleyecektir Ccediluumlnkuuml hiccedil

kimse bir Ģey demese dahi vicdan dediğimiz kiĢinin kendini yargılama duygusu yeterince

strese neden olabilecektir

Eğer kiĢi oumlfkelendiğini kabul etmezse neden oumlfkelendiğini de anlayamaz Bunun iccedilin

de insanın oumlnce oumlfkelendiğini kabul etmesi ve sonra oumlfkesinin sebebini anlayıp sorunu sakin

bir Ģekilde ccediloumlzmesi gerekir Oumlfkesini devam ettirmesi ise kendisinden ve belki de ailesinden

baĢka kimseye zarar vermeyecektir Boumlyle insanlar ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢam

iccedilinde tutunamazlar KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenmek zorundadır Tabi ki gerek

sosyal yaĢantımızda gerekse iĢ yaĢantımızda karĢımızdaki insanların da bu konuda yapması

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

39

gerekenler vardır Oumlrneğin akĢam yorgun olarak iĢten veya okuldan gelindiğinde karĢılıklı

olarak huzurlu bir ev ortamının sağlanması iĢverenin rahat ccedilalıĢma ortamı ve iĢ guumlvenliği

sağlaması ccedilalıĢmanın karĢılığı olan uumlcreti vermesi gibi

Sonuccedil olarak stres guumlnuumlmuumlzuumln insanı zorlayan oumlnemli bir problemidir Hayatın

guumlzelliklerinin kuumlccediluumlk ayrıntılarda gizli olduğunu ve kiĢinin aklı sayesinde bu kuumlccediluumlk

ayrıntılarla fark yaratarak stresin uumlstuumlne cesaretle gidebileceğini gerek iĢ yaĢamında gerek

sosyal yaĢamında daha verimli ve keyifli olacağını etrafına da aktarabileceğini unutmamak

gerekir Mutlu ve huzurlu bir satıĢ elemanı muumlĢterisini de bu youmlnde etkileyecek daha rahat

ve kolay satıĢ yapabilecektir Her bir satıĢın prim anlamına geldiğini bilmek de mutlaka

stresi oumlnleyici bir etki yapacaktır

Resim 2 4 Stresten uzaklaĢma yolları

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

40

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendecilikte youmlnetim kurallarını

kavrayınız

CcedilalıĢtığınız firmanın youmlnetim kurallarını

oumlğreniniz

Firmanın amacına uygun youmlnetim

stratejisini belirleyiniz

Firmanın hedeflerini oumlğreniniz

Firmanın stratejisini benimseyiniz

Perakendecilikte oumlrguumltlenme ve kurallarını

kavrayınız Oumlrguumltuumln kurallarını oumlğreniniz

Perakendecilikte liderliği kavrayınız Liderlerinizin davranıĢlarını ders

niteliğinde dikkatlice izleyiniz

Perakendecilikte strese kapılmayınız Stresten uzak durunuz

Perakendecilikte denetim kurallarına

uyunuz

Firmanın denetim kurallarını ve neleri

denetlediklerini oumlğreniniz

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

41

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru(D) ve yanlıĢ(Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Perakendecilikte markalaĢma kalite daha iyi hizmet ve guumlven demektir

2 ( ) Perakendecilikte oumlrguumltlenmenin nedeni ekonomiktir

3 ( ) Perakendecilikte Ġnsan Kaynakları Youmlnetimi gerekli birimlerden değildir

4 ( ) Ġnsanların sevdikleri iĢi yapmaları onların daha verimli ccedilalıĢmalarını sağlayacaktır

5 ( ) MuumlĢterinin uumlruumln hakkında sorduğu sorulara cevap verememesi satıĢ elemanının

strese girmesine neden olmaz

6 ( ) KiĢi oumlfkesini kontrol etmeyi oumlğrenemezse ne iĢ yaĢamında ne de sosyal yaĢamda

kendine yer bulamaz

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

42

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki kriterlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Yazın en sıcak guumlnlerinde klimalar ve vantilatoumlrlerin yok satması

perakendeciliğin uygun zamanda uygun mal kuralı mıdır

2 Daha ccedilok kadın muumlĢterilerin alıĢveriĢ yaptığı bir boumllgede bulunan

perakende mağazası satıĢ stratejisini bu oumlzelliği dikkate alarak mı

belirler

3 Liderlik konusunda bilgili ve yetenekli olmayı gerektirir Lider

olabilmek iccedilin iyi bir oumlnseziye sahip olmak gerekli midir

4 Liderliğin oumlzelliklerini ve ilkelerini goumlz oumlnuumlne alarak okul ve

guumlnluumlk yaĢantınıza baktığınızda kendiniz de dacirchil liderlik

oumlzelliğine sahip insanlarla karĢılaĢıyor musunuz

5 CcedilalıĢtığınız iĢyerinde denetlendiğinizi bilmek daha iyi ccedilalıĢmanızı

sağlar mı

6 ĠĢinizde mağaza youmlnetiminin kurallarına uymak ve gerektiğinde

satıĢla ilgili yaratıcı fikirler uumlretmek daha iyi bir konuma gelmeniz

de yardımcı olur mu

7 Sizde satılmayan bir uumlruumlnuuml tekrar tekrar soran mağazanın suumlrekli

muumlĢterisine oumlfkelenerek bunu fazlasıyla belli etmeniz iĢinizin

sonu olabilir mi

8 Ġccedilinden ccedilıkamayacağınız sorunlarla karĢılaĢtığınızda ailenize

danıĢıyor musunuz

9 Guumlnluumlk yaĢamda stresten uzak durabilmek iccedilin dengeli beslenmek

gerekir Okula veya iĢe giderken kahvaltı yapıyor musunuz

10 YaĢamdan keyif almanızı sağlayacak hobileriniz var mı

11 Sosyal yaĢantınızda ve iĢ yaĢantınızda stresten uzak durmanın

yaĢam kalitenizi ve baĢarınızı artıracağına inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 2‟yi goumlzden geccediliriniz Cevaplarınızın

tamamı evetse bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

43

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ve buguumlnuumln koĢulları ile iliĢkisini

kavrayabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapmanız gereken oumlncelikli araĢtırmalar Ģunlardır

Mağazaları gezerek ne tuumlr teknolojilerden faydalandıklarını araĢtırınız

Perakendeciliğin tuumlketici eğilimleriyle iliĢkisini araĢtırınız

Guumlnuumlmuumlz perakendecilerinin karĢılaĢtığı en oumlnemli sorunun ne olduğunu

araĢtırınız

KazanmıĢ olduğunuz bilgi ve deneyimleri sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

3 PERAKENDECĠLĠĞĠN GELĠġMESĠNĠN

TEKNOLOJĠ VE BUGUumlNUumlN KOġULLARI

ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

Perakendecilik suumlrekli hareket hacirclinde olan bir alandır ve iĢini seven ve oumlğrenmeye

accedilık kiĢiler tarafından yapılması gerekir Perakendecilik uumllke iccedilinde ve dıĢında oluĢabilecek

her tuumlrluuml hareketten etkilenir Perakendecilikte değiĢim her zaman ccedilalıĢanların oumlnuumlndedir ve

yetiĢebilmek iccedilin ccedilok hızlı davranmak gerekir Hızlı olabilmenin Ģartlarından biri de

teknolojiden (bilgisayarlı lazerli yazar kasalar internet goumlruumlntuumlluuml telefon faks e-ticaret vb)

muumlmkuumln olduğunca ccedilok yararlanmaktır Guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen tuumlketici istekleri de bunu

gerektirmektedir Oumlzellikle nuumlfus artıĢının yuumlksek olduğu bizim gibi uumllkelerde temel

uumlruumlnlerin perakendeciliği daha da bir oumlnem kazanmaktadır

31 Perakendecilikte Arz ve Talep

Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

(Gayrısafi Milli Hasıla) denir Milli gelir (MG) ise bir uumllkede bir yıl iccedilinde elde edilen

gelirlerin (rant faiz uumlcret ve kacircr) toplamıdır GSMH ve MG uumllke ekonomisindeki buumlyuumlme

veya kuumlccediluumllmeden etkilenir Oumlzellikle GSMH bir uumllkenin gelir duumlzeyi hakkında ortalama bir

fikir verir GSMH perakendeci iccedilinde pazarın durumunun belirlenmesinde oumlnemli bir

veridir Perakendeci accedilısından pazarın buumlyuumlmesi gelir duumlzeyi ve uumllke ekonomisi ile sıkı bir

Ģekilde iliĢkilidir Ayrıca uumllkenin kuumlltuumlrel yapısının ve okuryazarlık oranının da

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash3

AMACcedil

ARAġTIRMA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

44

perakendeciliği etkilediğini soumlyleyebiliriz Oumlzellikle okuryazarlık oranındaki duumlĢuumlkluumlk

teknoloji ile donatılmıĢ ccedilağdaĢ perakendeciliği de oumlnemli oumllccediluumlde olumsuz etkilemektedir

Talep dendiği zaman cebinde harcayacak parası olan ve alıĢveriĢ yapmaya istekli

insan sayısı kastedilir Burada insan sayısının yanı sıra gelirden de bahsetmemiz gerekir

Ccediluumlnkuuml kiĢinin cebinde parası yoksa satın alma isteği olsa dahi bu talep sayılmaz

Perakendeci iccedilin uumllke nuumlfusu kadar oumlnemli olan bir diğer unsur da ortalama gelir duumlzeyidir

Ccediluumlnkuuml gelir duumlzeyi kiĢinin ve ailelerin satın alma guumlcuumlnuuml fazlasıyla etkileyecektir

Talep Kanunu‟na goumlre fiyatı duumlĢen malın talebi artar fiyatı yuumlkselen malın talebi

azalır Ġnsanlar ceplerinde yeterli parası olsa dahi kaliteli ama fiyatı yuumlksek olmayan uumlruumlnuuml

veya hizmeti satın almak isterler O hacirclde Talep Kanunu‟na goumlre uumllke ekonomisinin ve

kiĢilerin gelir duumlzeyinin iyi ya da koumltuuml olmasından en fazla etkilenecek alanlardan biri de

perakendeciliktir diyebiliriz Uumllke ekonomisinde meydana gelebilecek iniĢ ccedilıkıĢlar

nedeniyle fiyatlarda oluĢabilecek sebepsiz artıĢlar en fazla perakendeciyi rahatsız edecektir

Tabi perakendecinin yapacağı yersiz fiyat artıĢları da bir suumlre sonra kendisine olumsuz

Ģekilde yansıyacaktır Bu nedenle perakendeci firmaların youmlneticileri fiyat stratejilerini

belirlerken ccedilok dikkatli davranmalı ve hem uumllke ekonomisini hem de talebi goumlz ardı

etmeksizin planlama yapmalıdır

Arz uumlretecinin veya satıcının malını piyasaya sunmasıdır Perakendeci de kendi

uumlrettiği veya uumlreticiden ve tedarikccediliden aldığı malı mağazasında veya satıĢ alanında piyasaya

suumlrerek muumlĢterinin beğenisine sunar

Arz Kanunu‟na goumlre fiyatı yuumlkselen malın arzı yuumlkselir fiyatı duumlĢen malın arzı da

duumlĢer Ancak bu kanuna rağmen guumlnuumlmuumlzuumln değiĢen dengeleri de dikkate alındığında

perakendeci arzını yani pazara sunacağı uumlruumlnuuml ekonomik Ģartlara rakiplere ve talebe uygun

olarak belirlemek durumundadır ve bu durum bir zincirin halkaları gibi uumlreticiye kadar

herkesi bir Ģekilde etkileyecektir

Perakendeciliğin son yıllarda duumlnyada ve Tuumlrkiye‟de hızlı bir geliĢme kaydetmesinin

en oumlnemli nedenleri artan nuumlfus tuumlketici ihtiyaccedil ve isteklerindeki artıĢ ve ccedileĢitlilik suumlrekli

değiĢen moda ve yeni eğilimlerdir Tuumlketicinin gelir duumlzeyindeki duumlzelmeler de

perakendecinin bu oumlnemli sorununu biraz olsun ccediloumlzerek rahatlamasını sağlamıĢ ve talebi

olumlu anlamda etkilemiĢtir Ailelerin pek ccediloğunun gelirlerinin tamamını harcamayıp bir

kısmını geleceklerini duumlĢuumlnerek tasarruf etmeye ccedilalıĢtıklarını ve sadece zorunlu ihtiyaccedilları

iccedilin alıĢveriĢ yaptıklarını duumlĢuumlnuumlrsek perakendecinin ccediloumlzuumlm bulması gereken sıkıntılarının

kolay kolay bitmeyeceği ve tuumlketiciyi alıĢveriĢe youmlneltmesi gereken yeni youmlntemler bulması

gerektiği daha belirgin Ģekilde ortaya ccedilıkacaktır Aslında bu durum buumltuumln sektoumlrler iccedilin de

soumlz konusudur

Talebini artırmak ve geliĢmek isteyen perakendeci firmaların geliĢen teknolojik

koĢullar ve değiĢen Ģartlar iccedilinde yeni arz youmlntemleri ve uumlruumln ccedileĢitleri bulmaları gerekir

Bunun iccedilin de perakendeci guumlnuumlmuumlz tuumlketicisinin nasıl bir yaĢam Ģekli iccedilinde olduğunu

değiĢen kuumlltuumlr yapısını alıĢkanlıklarını eğilimlerini değerlerini gelir seviyelerini eğitim

durumlarını teknolojiye karĢı tavrını ve niccedilin satın aldıklarını yani talep etme nedenlerini

araĢtırmak zorundadırlar

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

45

60

18

12

10

38

35

14

13

31

39

14

16

26

41

11

22

18

42

10

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ccedilin Latin Amerika Tuumlrkiye Gelişmiş Asya

Uumllkeleri

Batı Avrupa ve

Kuzey Amerika

Gıda Ev Taşıt Tekstil Sağlık Eğlence

Grafik 3 1 Perakendecilikte harcama grupları

32 Perakendecilikteki GeliĢmelerin AĢamaları

Daha oumlnce de bahsedildiği uumlzere perakendecilik ilk insandan itibaren ortaya ccedilıkmıĢ bir

meslek dalıdır Ġhtiyacı gidermek amacıyla takasla (malı malla değiĢtirme) baĢlayan

perakendecilik paranın bulunmasından sonra ekonomik boyut kazanmıĢtır Malların

kervanlarla binbir zorluk iccedilinde taĢınmasıyla sağlanan alıĢveriĢ guumlnuumlmuumlzde modern bir

anlayıĢ kazanmıĢtır Oumlzellikle 1960‟lara kadar hacirckim olan Ben ne satarsam muumlĢteri onu

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

46

almak zorundadır duumlĢuumlncesinin yerini MuumlĢteri neyi isterse onu satmak zorundayım

duumlĢuumlncesi almıĢtır Artık guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde muumlĢteri odaklı demokratik bir anlayıĢ

hacirckimdir Hem muumlĢteri istekleri araĢtırılmalı hem de en uumlst kademeden en alt kademeye

kadar tuumlm personelin karar suumlreccedillerinde duumlĢuumlncelerine baĢvurulmalıdır

Bilgi ccedilağında yaĢadığımıza goumlre eğitimsiz satıĢ elemanlarına da buguumlnuumln ccedilağdaĢ ve

teknoloji ile donatılmıĢ perakendecilik mesleğinde yer olmayacaktır Eğitimli tuumlketici

karĢısında eğitimli satıĢ elemanı goumlrmek isteyecektir

Buguumlnuumln perakendecisinin uumlzerine gitmesi gereken en oumlnemli konulardan biri de

toplam kalitedir Toplam kalite anlayıĢı iccedilinde muumlĢteri tatmininin sağlanması gerekmektedir

Bu da perakendecilikte etik olmayı gerektirir Yani ccedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal

olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden dolayı sorumluluk yuumlklenmeleridir Ayrıca

firmanın da uumlzerine duumlĢen yasal zorunlulukları ve sorumlulukları yuumlklenmesi gerekir

Tuumlketici aldatılmaya karĢı korunmalıdır Perakendeci guumlnuuml kurtarmak yerine uzun vadede

kalıcı olmayı planlıyorsa etik davranmak ve bu konuda uzman kiĢileri de yanında ccedilalıĢtırmak

zorundadır

Ayrıca guumlnuumlmuumlz koĢullarında firmaların yeterince zarar goumlrmuumlĢ olan ccedilevreye karĢı

daha fazla zarar vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerekmektedir Firmalar doğayı

koruyan uumlruumlnlere de satıĢlarında oumlncelik vermelidir

Rekabetin ccedilok yuumlksek olduğu guumlnuumlmuumlz perakendeciliğinde firmalar ister istemez

klasik anlayıĢtan kurtulup modern perakendecilik anlayıĢını uygulamak zorundadır

Guumlnuumlmuumlzde organize perakendecilik yaklaĢık 56 oranında artmıĢtır ancak gıda

sektoumlruumlnuumln yalnız 38‟lik kısmı organize perakendecilerden oluĢmaktadır Organize

olmamıĢ perakendecilik kuumlccediluumllmekle birlikte hacirclen sektoumlre hacirckim durumdadır

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

47

PERAKENDECĠ TUumlRUumlNE GOumlRE SATIġ MĠKTARI

SatıĢ

(MilyonUSD)

2002

( )

2005

( )

2002-2005

Buumlyuumlme

Oranı

Organize Perakende

5929

30

9241

38

56

Geleneksel Mağazalar

(100msup2 den buumlyuumlk)

1989

10

2050

9

3

Geleneksel Mağazalar

(Bakkal tipi)

5836

29

6200

26

6

Diğer

1275

6

1313

5

3

TOPLAM

15019

75

18804

78

25

Pazar

4790

24

5250

22

10

TOPLAM HIZLI

TUumlKETĠM UumlRUumlNLERĠ

19809

99

24054

100

21

Tablo 31 Perakendeci tuumlruumlne goumlre satıĢ miktarları

33 Perakendecilikte Pazarlama CcedileĢitleri

Perakendecilikte pazarlama daha oumlnce de belirtildiği gibi muumlĢterinin haberdar olması

ve memnun kalması accedilısından ccedilok oumlnemlidir Guumlnuumlmuumlzde perakende alanında pazarlamanın

ve bir pazarlama Ģekli olan reklamın oumlnemi goumlrsel basın sayesinde iyice artmıĢtır

Pazarlamayı ccedileĢitli accedilılardan değerlendirmek gerekir

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

48

Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması Bir anlamda perakendeciliğin tanımıdır

Goumlruumllduumlğuuml gibi pazarlama ve perakende iccedil iccedile geccedilmiĢ kavramlardır

Perakendecilikte bir ccedileĢit pazarlamadır Uumlruumln ve hizmetin pazarlanması

denilince akla ilk gelen reklamdır Tuumlketiciyle iletiĢimde en ccedilok kullanılan

yoldur Oumlnemli olan guumlvenilir ve duumlruumlst reklam yapmaktır Reklam toplumun

buumlyuumlk boumlluumlmuumlne ulaĢtırılabilir Bunun iccedilin en geniĢ Ģekilde yazılı ve goumlrsel

medyadan yararlanılır Reklam bilgilendirir değer katar ikna eder ve hatırlatır

Ġyi bir reklamın tuumlketici goumlruumlĢlerini dikkate alması ve rakiplerine goumlre fark

yaratması gerekir Ġlgi ccedilekmeyen reklam goumlruumlntuumllerine tuumlketici zamanını

harcamaz Perakendeci firmada youmlneticiler reklamla ilgili karar verirken genel

hedeflere reklamın ulaĢtırması istenen hedeflere reklamı hangi ajansın

yapacağına reklamda verilecek olan mesaja reklamın maliyetine ve tuumlketici

isteklerine dikkat etmelidir Ayrıca mağaza iccedili ve dıĢı broĢuumlrler dağıtılarak

ccedileĢitli promosyonlar uygulanarak mevcut muumlĢteriler telefonla bilgilendirilerek

mağaza iccedilinde ve ccedilevresinde ilginccedil ve yaratıcı faaliyetler duumlzenlenerek de uumlruumln

ve hizmet tanıtımı yapılır

Resim 31 Perakendecilikte pazarlama

Ancak bir mağazada uumlruumln veya hizmetin en iyi pazarlamasını yapacak olan kiĢi satıĢı

gerccedilekleĢtirecek olan satıĢ elemanı ve kasiyerdir SatıĢ elemanı muumlĢteriye uygulayacağı satıĢ

teknikleri ile uumlruumln veya hizmeti istenilen Ģekilde sattığı zaman iyi bir pazarlama oumlrneği

goumlstermiĢ olur Bazen bitmiĢ goumlruumlnen satıĢ iĢlemi oumldeme sırasında kasiyerin yaptığı basit bir

hata nedeniyle iptal olabilir Bu nedenle kasiyerlerinde satıĢ elemanları gibi pazarlama ve

satıĢ tekniklerine dikkat etmesi gerekir

Oumlrguumltuumln pazarlanması Perakendeci oumlrguumltuumln daha iyi tanınması muumlĢteri

tarafından değerlendirilebilmesi ve yeni bir imaj oluĢması iccedilin yapılan

pazarlamadır Firmalardaki halkla iliĢkiler birimleri bir anlamda oumlrguumltuumln

pazarlamasını yaparlar

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

49

KiĢi pazarlaması Perakendeci firma bazen pazarlama faaliyetlerini bir kiĢinin

adını oumln plana ccedilıkararak da yapabilir Bu tanınmıĢ bir kiĢi olabileceği gibi ccedilok

guumlvenilir veya herkesin sevdiği biri de olabilir

Resim 3 2 Uumlruumlnuumln pazarlanması

34 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimi

Perakendeciliğin temel konusu mal ve hizmetin daha fazla nasıl satılabileceğidir

Bunu sağlamanın yolu ise muumlĢteriye ulaĢabilmekten geccediler BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

muumlĢteri ile en iyi iletiĢimi sağlayabilmeyi hedefleyerek pazarlama ve perakende ile ilgili tuumlm

faaliyetlerin bu hedefler doğrultusunda planlanması youmlnetilmesi ve yuumlruumltuumllmesidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminden 90‟lı yıllardan itibaren bahsedilmeye baĢlanmıĢ ve

pazarlama iletiĢiminin tuumlm birimlerinde tek seslilik ve buumltuumlnluumlk buumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢiminin temel ilkesi olarak hacirckim olmuĢtur

Amerikan Reklam Ajansları Birliğine goumlre buumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi

ldquoReklamcılık halkla iliĢkiler satıĢ geliĢtirme doğrudan pazarlama gibi ccedileĢitli iletiĢim

youmlntemlerinin stratejik rollerini değerlendiren geniĢ kapsamlı bir plana dayanan ve bu

youmlntemleri accedilık tutan tutarlı en uumlst duumlzeyde iletiĢim etkisi yaratmak iccedilin bu disiplinleri

birleĢtiren kapsamlı bir pazarlama iletiĢimi planlamasıdırrdquo

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin amacı tanıtım ve ikna amaccedillı programlar

oluĢturarak ve tuumlm iletiĢim birimlerinde buumltuumlnluumlk iccedilinde hareket ederek muumlĢteriyi

etkilemektir

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

50

341 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢimine Ġhtiyaccedil Duyulmasının Nedenleri

DeğiĢen muumlĢteri istekleri nedeniyle pazarda oluĢan değiĢmeler

Rekabet

Teknoloji

Reklamların yuumlksek maliyetlerine karĢılık istenilen etkiyi sağlayamaması

Yoğun iletiĢimin sebep olduğu iletiĢim karmaĢası nedeniyle hedef kitleye

ulaĢmada ortaya ccedilıkan zorluklar

Tuumlketicilerin bilinccedillenerek uumlruumlnler hakkında daha fazla bilgi istemeleri

Yeni iletiĢim kanalları ile birlikte geleneksel medyanın etkisinin azalması

Mesaj guumlvenirliği oumllccediluumlmlerinde goumlzlenen oumlnemli duumlĢuumlĢler

Veri tabanı oluĢturma kolaylığı ve azalan maliyetler

Uumlruumlnler arasında farklılığın giderek azalması buna karĢılık artan rekabetin fiyatları

duumlĢuumlrmesi pazarlamacıları suumlrekli yeni arayıĢlar iccediline itmektedir BuumltuumlnleĢik pazarlama

iletiĢimi de bunun sonucu ortaya ccedilıkmıĢtır ve pazarlama iletiĢiminde yer alan birimler

arasında birlik sağlanmasını amaccedillamaktadır

342 BuumltuumlnleĢik Pazarlama ĠletiĢiminin Oumlzellikleri

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimini klasik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımından ayıran

birccedilok oumlzellik bulunmaktadır Bu oumlzelliklerin bazıları Ģunlardır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢimi yaklaĢımında buumltuumln iletiĢim araccedillarının

pazarlama karması ile buumltuumlnleĢmesi ve planlanması esastır

Teknoloji pazarlamanın her alanında kullanılmalıdır

MuumlĢteri odaklı olmalıdır

Farkındalık seviyelerini değil doğrudan satın alma davranıĢını etkilemelidir

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminde yapılan her olay oumllccediluumllebilir olmalıdır

MuumlĢterilerle ccedilift youmlnluuml bir iletiĢim akıĢı bulunmalıdır

Veritabanı bazında palanlama ve uygulama yapılmalıdır

Ġccedileriden dıĢarıya değil dıĢarıdan iccedileriye doğru planlama yapılmalıdır

BuumltuumlnleĢik pazarlama iletiĢiminin en oumlnemli oumlzelliği tuumlm iletiĢim planlamasının

ve uygulanmasının bir merkezden gerccedilekleĢtirilmesidir

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

51

UYGULAMA FAALĠYETĠ

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Perakendeciliğin geliĢmesinin teknoloji ile

iliĢkisini kavrayınız

ĠletiĢimde beceri kazanınız

Yoğun iĢ temposuna ayak uyduracak

Ģekilde ccedilalıĢınız

Perakendecilikte guumlnuumln koĢullarını

değerlendiriniz

Disiplinli ccedilalıĢınız

Guumlven veriniz

Tuumlrkiye‟deki perakendecilik ile ilgili

geliĢmeleri takip etmeyiniz

Mesleğinizle ilgili uumllke guumlndemini ve

geliĢmeleri takip ediniz

Pratik olunuz

Firmaların uyguladığı pazarlama

ccedilalıĢmalarını takip ediniz

Rakiplerinizi izleyiniz

Farklı olunuz

Perakendecilik accedilısından arz ve talebi

kavrayınız

Mesleğinizle ilgili bilmediğiniz

kavramları mutlaka oumlğreniniz

Oumlğrendiklerinizi uygulayınız

Perakendecilik accedilısından yaratıcı fikirler

geliĢtiriniz

AraĢtırınız

ĠĢinizle ilgili kitaplar okuyunuz

ĠĢ hayatında teknolojiyi kullanınız

Bakımlı olunuz

Kılık kıyafetinize dikkat ediniz

Teknolojiyi oumlğreniniz ve kullanınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

52

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

AĢağıdaki soruların cevaplarını doğru (D) veya yanlıĢ (Y) olarak değerlendiriniz

1 ( ) Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine GSMH

denir

2 ( ) KiĢinin satın alma isteği taleptir

3 ( ) Guumlnuumlmuumlz perakendeciliği muumlĢteri istekleri doğrultusunda Ģekillenmektedir

4 ( ) Perakendecilik uumlruumln veya hizmetin pazarlanmasıdır

5 ( ) Bir pazarlama Ģekli olan reklam tuumlketiciyi doğru bilgilendirecek Ģekilde

hazırlanmalıdır

6 ( ) En etkili pazarlamayı mağazanın satıĢ elemanı yapar

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karĢılaĢtırınız Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken teredduumlt yaĢadığınız

sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrar inceleyiniz

Tuumlm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

53

B UYGULAMALI TEST

Oumlğrenme faaliyeti ile kazandığınız beceriyi aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Bir ailede ccedilalıĢan insanların sayısı arttığı zaman yani ailenin gelir

duumlzeyi yuumlkseldiğinde satın alma guumlcuuml de artar mı

2 Cebinizde kısıtlı paranız olduğunda oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedil

uumlruumlnlerini mi alırsınız

3 Anne ve babanız ihtiyaccedillardan kısarak gelirin bir boumlluumlmuumlnuuml

tasarruf etmeye ccedilalıĢıyor mu

4 AlıĢveriĢ yaparken reklamlardan etkileniyor musunuz

5 Satın aldığınız uumlruumlnuumln size tanıtıldığı gibi ccedilıkmaması firma

hakkında olumsuz izlenim edinmenize neden olur mu

6 AlıĢveriĢ iccedilin gittiğiniz mağazada istediğiniz uumlruumlnuumln kendilerinde

olmadığı ancak hemen yan sokaktaki mağazada bulunduğunun

soumlylenerek o mağazaya youmlnlendirilmeniz perakendecilik accedilısından

olumlu bir davranıĢ mıdır

7 Bir satıĢ elemanı olarak sorunlu bir muumlĢteri ile karĢılaĢtığınızda

baĢınızdan atmaya ccedilalıĢmak yerine Sorun bende olabilir mi

sorusunu sormak baĢarılı olmak iccedilin daha doğru bir davranıĢ değil

midir

8 SatıĢ elemanı mağazada ccedilocuk kıyafetlerinin nerede olduğunu

soran muumlĢteriyi tarif etmek yerine ccedilocuk reyonuna kadar goumltuumlruumlrse

mağaza adına muumlĢteriyi kazanmıĢ olur mu

9 Mağaza youmlneticisinin ccedilalıĢanların fikirlerini de dikkate alması

motivasyonu artırır mı

10 Perakende oumlrguumltuuml uumlyelerinin sorumluluklarının farkında olması ve

birbirleriyle iletiĢim iccedilinde ccedilalıĢmaları satıĢları olumlu youmlnde

etkiler mi

11 ĠĢ hayatında teknolojinin hızı artırdığına ve hata payını azalttığına

inanıyor musunuz

DEĞERLENDĠRME

Yapılan değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyeti 3‟uuml goumlzden geccediliriniz

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

A OBJEKTĠF TESTLER (OumlLCcedilME SORULARI)

1 AĢağıdakilerden hangisi perakende satıĢı ile ilgili doğru bir ifadedir

A) Buumlyuumlk miktarlarda satıĢtır

B) Sponsorluktur

C) Kuumlccediluumlk miktarlarda satıĢtır

D) MuumlĢteriye doğru olmayan bilgi vermektir

2 AĢağıdakilerden hangisi zorunlu ihtiyaccedillardandır

A) Televizyon

B) Ekmek

C) Seyehat

D) Muumlzik

3 AĢağıdakilerden hangisi perakendecilik youmlnetimi stratejilerinden değildir

A) MuumlĢteri memnuniyeti

B) Uygun zaman

C) Uygun mal

D) Yuumlksek fiyat

4 AĢağıdakilerden hangisi perakendeci firmaların satıĢ stratejisi belirlerken dikkate

aldıkları faktoumlrlerden biri değildir

A) MuumlĢteri profili

B) Gelir duumlzeyi

C) SatıĢ elemanının ailesi

D) Mağazanın bulunduğu boumllge

5 Oumlrguumlte gerekli insan kaynağının sağlanması ve istihdamı ile ilgili planlama

yerleĢtirme ve denetleme faaliyetlerine ne denir

A) Halkla iliĢkiler

B) Ġnsan kaynakları youmlnetimi

C) MuumlĢteri iliĢkileri youmlnetimi

D) DıĢ iliĢkiler

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

55

6 AĢağıdakilerden hangisi bir liderde bulunması gereken oumlzelliklerden değildir

A) HoĢgoumlruumlluuml olmak

B) Adaletli davranmak

C) Bilgili olmak

D) Ayrım yapmak

7 AĢağıdakilerden hangisi stresi ccedilağrıĢtıran bir kelime değildir

A) Mutluluk

B) Sıkıntı

C) Zorlanma

D) Baskı

8 Bir uumllkede bir yıl iccedilinde uumlretilen mal ve hizmetlerin parasal olarak değerine ne denir

A) MG (Milli Gelir)

B) GSMH (Gayrısafi Milli Hasıla)

C) Elkonomi

D) Borsa

9 CcedilalıĢanların yaptıkları faaliyetlerin yasal olmasına dikkat etmeleri ve bu faaliyetlerden

dolayı sorumluluk yuumlklenmelerine ne denir

A) CcedilalıĢma

B) Yoklama

C) ĠĢ etiği

D) Denetim

10 AĢağıdakilerden hangisi baĢarılı bir perakendecinin oumlzelliklerinden değildir

A) Ccedilevresiyle iletiĢim kuramamak

B) HoĢgoumlruumlluuml olmak

C) Alanında bilgi sahibi olmak

D) Kendine bakmak

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

56

B PERFORMANS TESTĠ (YETERLĠK OumlLCcedilME)

Moduumll ile kazandığınız yeterliği aĢağıdaki oumllccediluumltlere goumlre değerlendiriniz

DEĞERLENDĠRME OumlLCcedilUumlTLERĠ Evet Hayır

1 Perakendeciliğin ilkelerini kavrayabildiniz mi

2 Mağaza muumlduumlruumlnuumln personelinin sorunlarıyla ilgilenmesi personel

motivasyonu accedilısından oumlnemli midir

3 Bir youmlnetim stratejisi olarak mağazada ccedilocukların bir suumlreliğine

bırakılabileceği alanların bulunması muumlĢterinin daha rahat alıĢveriĢ

yapmasını sağlar mı

4 Perakendecilikte reklamın akılda kalıcılık adına koumltuuml yapılması

satıĢları olumsuz etkiler mi

5 Ailenizle alıĢveriĢ yaparken oumlncelikle zorunlu ihtiyaccedillarınızı mı

alırsınız

6 Ailenizin gelir duumlzeyi alıĢveriĢlerinizde etkili oluyor mu

7 Perakendecilik bir pazarlama Ģekli midir

8 Perakendeciliği meslek olarak niccedilin seccediltiğinizi biliyor musunuz

9 Mesleğin ilkeleri ile uyumlu davranıĢlara sahip misiniz

10 Meslekte kalıcı olmanın gereklerini kavradınız mı

11 Stresi yenmek iccedilin yapılması gerekenleri kavradınız mı

12 SatıĢ elemanı olmak iccedilin hazır mısınız

DEĞERLENDĠRME

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa oumlğrenme faaliyetlerini

tekrarlayınız

Moduumlluuml tamamladınız tebrik ederiz Oumlğretmeniniz size ccedileĢitli oumllccedilme araccedilları

uygulayacaktır Oumlğretmeninizle iletiĢime geccediliniz

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

57

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 Y

9 D

10 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 2 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

5 Y

6 D

OumlĞRENME FAALĠYETĠ 3 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

MODUumlL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI

1 C

2 B

3 D

4 C

5 B

6 D

7 A

8 B

9 C

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

58

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

Pazarlama ve perakendecilik ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Halkla iliĢkiler kitap ve dokuumlmanları

Pazarlama araĢtırması kitap ve dokuumlmanları

Stresi yenme yollarıyla ilgili kitap ve dokuumlmanlar

Youmlnetim ve perakendecilikte oumlrguumltlenme ile ilgili kitap ve dokuumlmanlar

OumlNERĠLEN KAYNAKLAR

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA

59

KAYNAKCcedilA

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikte Verimliliği

Artırma Yolları Ġstanbul 1999

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Perakendecilikle Ġlgili

AraĢtırma Dokuumlmanları

AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği AlıĢveriĢ Merkezi Terimleri

Soumlzluumlğuuml Ġstanbul 1998

ANABRĠTANNĠCA Ansiklopedisi Ġstanbul 1994

BALTAġ Acar Zuhal BALTAġ Stres ve BaĢa Ccedilıkma Yolları 18 Basım

Ġstanbul 1998

FREEMANTLE Davıd MuumlĢteri Neden HoĢlanır Tuumlrkccedile Basım Ġstanbul

2000

TEK Oumlmer Baybars Pazarlama Ġlkeleri 8 Baskı Ġstanbul 1999

wwwdanismendcom

wwwegeedutr

sanalkariyersitemynetcom

wwwsatisveliderlikcom

wwwkobifinanscomtr

KAYNAKCcedilA