EFFATAPeriodiek van de Effatagemeenschap Nijmegen

In dit nummer

KerstmisIn dit nummer aandacht voor Advent en Kerstmis met een kerstvertelling van Cyrus van Vught, pastoor van de H. Stefanus-parochie

pag. 3/5

Effata in Nijmegen Oost

Veel waardering was er voor de presentatie van onze Effatagemeenschap tijdens de opening van het STIP in Nijmegen Oost. Een bemoediging voor de werkgroepen gemeenschapsopbouw

pag. 5

InterviewBetty Smits van Sonsbeek praat met de werkgroep zieken en ouderen over haar betekenis voor kwetsbare medeparochianen

pag. 7/9

In MemoriamFons Fiselier staat stil bij het overlijden van Ad Willems, aan wie veel parochianen dierbare herinneringen be-waren vanwege zijn be-scheidenheid, eenvoud en helderheid

pag. 12/13

Jaa

rgan

g 9

nu

mm

er 8

D

ecem

ber

20

15

/ J

anu

ari

20

16

Omdat het nu eenmaal zo is,… valt het kerstnummer van ons parochieblad vroeg bij u op de mat of in de mailbox. Wanneer ik dit schrijf is de belangrijkste herfstheilige, Sint Nicolaas, na Sint Maarten, nog onderweg naar ons land. Intratuin lijkt al veel verder met de kerstvoorbereidingen dan ik, maar dat is schijn.

Nu ik erbij stil sta, is het kerstfeest feitelijk het feest waar ons hele jaar aan op is gehangen. We hebben nu eenmaal het tijdstip van oudjaar 24.00 uur tot de spijker gemaakt, waar de krans van het wereldjaar aan hangt. Kerst is elk jaar opnieuw het begin van die cyclus, net zo goed als we de herfst, met haar korte dagen en de toenemende duisternis ervaren als het eind ervan. En tegelijk is die duisternis ook de weg naar het nieuwe toe. We ploeteren ons door de rituelen en symbolen van de herfst, maar het barst alweer overal van de lichtjes die het aankondigen: het licht gáát het wéér winnen … van de duisternis.

En toch: Ieder van ons ervaart het anders. Het is maar net waar je staat in je le-ven. Kinderen smullen van de gezelligheid en de hoogtepunten die elkaar jaarlijks opvolgen: herfstvakantie, Halloween, Sint Maarten, Sinterklaas en dan eindelijk Kerstmis. Een periode van verrassingen en lekkere avondjes.

Ouders hebben er hun handen vol aan om het allemaal voor elkaar te krijgen. Er zijn wellicht zorgen om de eigen ouders, kinderen, school, baan, boodschappen en slecht weer, mist, lange files of kleine ongelukjes. Het kan heerlijk je humeur bederven.

Ouderen zitten vaker binnen, thuis. In het donker ga je er niet meer zo gauw uit, al doe je wel graag open. Boodschappen stel je graag uit en wanneer de TV niet biedt waar je behoefte aan hebt, zit je alleen met veel te veel slecht nieuws.

En toch: het heeft allemaal zijn doel. Hoe je het ook wendt of keert, er gloort licht aan de horizon. We gaan weer onze kamers opsieren, we gaan ons hart weer op-ruimen en we doen voor anderen wat we kunnen. We gaan weer kerstpakketten maken. Er zijn eindeloos veel vluchtelingen in de buurt en die moeten het ook goed hebben. Ook voor hen hangt er hopelijk een nieuwe krans aan die spijker straks op 31 december. Elk jaar opnieuw kondigt zich in ons aan, dat er iets nieuws geboren gaat worden. En elk jaar is de donkere tijd van het jaar de zwangerschap van dat wat komen gaat: de Advent. Elk jaar opnieuw heb ik het gevoel dat ergens iemand op een rem trapt en de wereld wat langzamer gaat. Met haar groeiende licht wijst de advent ons misschien wel meer dan andere perioden in het jaar op onze verant-woordelijkheden. Let op! Kijk om je heen! Zie wat er allemaal aan het gebeuren is. Maak je klaar … wanneer je ervoor open staat hoor je het al in de verte: telkens wanneer je iets goeds doet voor een ander, denk dan aan mij …

René Klaassen

2

Van het locatieteamAdvent en Kerst liggen voor ons. Altijd een bijzondere periode in het kerkelijk jaar. Druk voor het pastoraal team en vele vrijwilligers met alle voorbereidingen van de diverse vieringen. Maar ook een gezellige tijd voor velen. Daarnaast denken we aan de mensen die extra eenzaam zijn en voor wie het een moeilijke periode is. Met name denken we aan de parochianen die het af-gelopen jaar een dierbare verloren hebben en er nu al-leen voor staan. Hopelijk worden ze opgevangen door naaste familie of vrienden.

Een bijzondere viering hebben we gehad op 25 okto-ber jl., met de Professieviering van de Lekendominica-nen. Tijdens die viering hebben Annemie en Frits hun professie definitief bekrachtigd. Een bijzondere erva-ring om zo’n viering mee te maken. En op 1 november de Allerheiligen- en Allerzielenviering, waarbij alle pa-rochianen herdacht werden die ons afgelopen jaar zijn ontvallen. En nu dan op naar Kerst.

Onze penningmeester is druk doende geweest met het opstellen van de begroting voor 2016. Elk jaar weer een hele inspanning om het reilen en zeilen van onze activiteiten in cijfers op te stellen. De website is nu weer in de lucht na een grondige verbouwing van de structuur. De kerstmarkt wordt dit jaar gehouden op 18 december. Elk jaar een bijzondere activiteit in onze gemeenschap.

Annemie Herinx is de eerste drie maanden van 2016 met sabbatsverlof. Vanaf deze plaats wensen we haar alle rust toe om nieuwe kracht en inspiratie op te doen voor de periode daarna tot aan haar pensionering eind 2017. Dat betekent dat René Klaassen en Frits Muller het extra druk zullen krijgen, maar zij mogen weten dat er vele vrijwilligers beschikbaar zijn om samen verder te gaan.

Tot slot wenst het locatieteam alle parochianen een gezegende Kerst, een goed uiteinde van 2015 en een fijn begin van het nieuwe jaar 2016.

Dirk-Jan de Rooij / Ab Blom

Vanuit het pastorale teamTerugblik op de vieringen

Opnieuw mogen wij met dankbaarheid terugzien op onze zondagse vieringen waaraan zoveel vrijwilligers een bijdrage leveren. Eén bijzondere viering sprong eruit: de jaarlijkse professieviering van de lekendominicanen in onze kerk, waaraan ook een aantal parochianen hun medewerking verleenden. Hartelijk dank daarvoor! Elders in dit nummer vindt u een terugblik op deze viering van de hand van Cécile Aelberts–van de Ven.

Voorbereidingen Kerstmis

De voorbereidingen voor het Kerstfeest zijn in volle gang. Alle werkgroepen bereiden zich op hun eigen terrein voor. De kerstpakkettenactie loopt reeds en ook de kraampjes voor de Fair Trade actie staan dit jaar weer opgesteld. De kerngroep liturgie en liturgiekring hebben in gezamenlijk overleg de adventvieringen in de grondverf gezet. De bloemsiergroep bereidt zich voor om op passende wijze de kerk te versieren tijdens Advent en Kerst. Ten slotte is de kerngroep gemeenschapsopbouw bezig met de voorbereidingen voor de jaarlijkse Kerstmarkt. Vol van verwachting zien wij uit naar wat komen gaat.

Sabbatsverlof Annemie Herinx.

Zoals reeds in het vorig Effatablad is aangekondigd is Annemie Herinx de eerste drie maanden van het komend jaar (januari tot en met maart 2016) met sabbatsverlof. Zij is in die periode niet per mail en evenmin telefonisch bereikbaar. Frits Muller en René Klaassen zullen, waar nodig, pastorale taken van haar overnemen.

Al wat wenselijk is …

Op het moment dat dit geschreven wordt zijn de aanslagen in Parijs nog maar net achter de rug. We hopen en bidden dat onze leiders hierop terughoudend maar doelmatig weten te reageren, en dat de getroffenen troost en steun vinden bij elkaar en in hun omgeving.

Advent en Kerstmis staan in het teken van verwachting en hoop, van uitzien naar wat komen gaat. Het is de hoop die ons in staat stelt boven het negatieve van het moment uit te stijgen. Het is de hoop die ons doet ‘zien’ wat mogelijk is: een visioen van vrede en gerechtigheid, Zijn visioen. Steeds weer opnieuw worden we erdoor (aan)geraakt. We houden ons eraan vast in donkere uren, en zetten ons ervoor in met hart en ziel. Een leven lang.

Wensen wij elkaar dan ook dit jaar tegen angst en vrees in een Zalig Kerstfeest. Het kind van de vrede, naar wie wij ook dit jaar uitkijken, is in aantocht. Hij is welkom, meer dan ooit. “Nu sijt wellecome”.

Het pastorale team van Effata wenst u een mooie Adventsperiode en een Zalig Kerstfeest.

Frits Muller, René Klaassen en Annemie Herinx

3

Advent 2015‘Nacht van droom en van verlangen draagt het schemerlicht ternauwernood.Onuitwisbaar groeit verlangen in de barensweeën van de tijd.’Dit lied van Jannet Delver en Tom Löwenthal schoot mij te binnen bij het schrijven van dit stukje over Advent 2015.

De vieringen in de ‘liturgisch sterke tijden’ (Advent en de Veertigdagentijd) worden door onze voorgangers en medevoorgangers voorbereid, en via een gezamenlijke bezinning komen zij tot een centraal thema. Dit jaar is gekozen voor het thema ‘Aangeraakt’.De gedachte daarachter is dat de mensheid, vanuit de diepte van het soms ellendige aardse bestaan, haar hand kan uitstrekken om aangeraakt te worden door de hand van God. De recente vluchtelingenstromen en de gebeurtenissen in Parijs hebben ons alleen maar dichter bij dit besef gebracht.

In de komst van Jezus, waarnaar wij uitzien, mogen wij Gods hand herkennen die zich uitstrekt naar ons.Vanuit deze dubbele beweging willen wij in deze Ad-ventperiode – ‘in de barensweeën van de tijd’ - onze hoop en verwachting omtrent een betere wereld tot uitdrukking brengen.

Frits Muller

Advent: aandacht voor SolidaridadSolidaridad komt dit jaar op voor boeren in de groente- en fruit- sector.Groenten en fruit zijn niet alleen gezond voor ons lichaam, maar ook voor de wereldeconomie. De groente- en fruitsector is een van de grootste en meest diverse economische sectoren in de wereld. Voor de teelt wordt meer land gebruikt dan voor koffie, cacao, suikerriet en soja. Daarom kan een gezonde groente- en fruitsector in ontwikkelingslanden economische groei stimuleren en armoede helpen verminderen.

Wereldwijd werkt een miljard mensen in de landbouw.

Velen van hen kunnen nauwelijks zichzelf of hun familie onderhouden. Verouderde landbouwtechnieken en verkeerd of overmatig gebruik van pesticiden drijven hen alsmaar verder af van voldoende voedsel en inkomen. Paradoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbare groenten en fruit.

Problemen voor mens en milieu

Werk op het land is vaak seizoensgebonden en schending van arbeidsrechten is aan de orde van de dag. Arbeiders reizen naar afgelegen gebieden of zelfs naar andere landen voor tijdelijk werk, waar ze in veel gevallen geen formele contracten krijgen aangeboden en tot wel zestien uur per dag werken. Het werk is bovendien gevaarlijk en ongezond, door het gebruik van giftige bestrijdingsmiddelen. Pesticiden veroorzaken gezondheidsproblemen bij de arbeiders die ermee werken. Deze krijgen last van hoofdpijn, duizeligheid en maagpijn. Dit kan zich ontwikkelen tot kanker en uiteindelijk leiden tot de dood.

Gelukkig zijn er ook succesverhalen te vertellen. Duurzame verandering komt pas echt tot stand wanneer mensen gaan samenwerken. Dat is wat er gebeurt in Peru.

In 2002 richtten Solidaridad en AgroFair de organisatie ‘Grupo Hualtaco’ op, een organisatie die Peruaanse boeren helpt om de export van Fair Trade bananen te versterken. Maar Grupo Hualtaco is meer dan slechts een exporteur van biologische en Fair Trade bananen; het is een katalysator voor verandering, die boeren traint in duurzame landbouwmethoden en hen helpt te komen tot een hogere productiviteit en meer opbrengst.

Hoeveel meer kunnen ze hun familie geven?

De veranderingen die Solidaridad onder andere via Grupo Hualtaco heeft doorgevoerd, verbeteren de levens van honderden kleine boeren en hun families. Onder hen is Rosario Chero, die zelf uit een arme familie in de San Lorenzo vallei komt, waar zij samen met haar man vier hectare land heeft.

De helft van het land werd gebruikt voor mangoteelt en ze dachten erover om de andere helft voor bananen te gaan gebruiken. Toen trad Rosario toe tot Grupo Hualtaco en nam ze deel aan een training die haar hielp haar bedrijf te organiseren, nieuwe technieken te leren, en de vruchten te plukken van de verhoogde

4

bananenproductie. Vóór de training produceerde ze negen dozen bananen per week. Na de training groeide dat aantal tot vijfendertig! Nu verdient Rosario twee-honderd dollar per week meer voor haar familie, en heeft ze een extra hectare land kunnen kopen om nog meer bananen te kunnen verbouwen.

Wat doen wij?

Effata ondersteunt al jarenlang Solidaridad door in de Adventstijd met een verkoopkraampje in de kerk te staan. Hanny Geelen en – al wat langer geleden – Riet Lottin waren hiervoor verantwoordelijk. Zij zijn overleden, maar wij zetten hun werk voort!

Op 29 november, 6 en 13 december zijn er na de viering (h)eerlijke producten te koop, waarvan de opbrengst – via het Max Havelaar Principe – rechtstreeks bij de boeren- families belandt.

Help mee, steun Solidaridad.

Anton van der Meer

Een redder geboren – een kerstvertellingBêêh, was dat nou wel verstandig? Was ik nou toch maar met de rest meegegaan. Nu zit ik hier moeder-ziel alleen onder een prikkelstruik. Maar ja, ik was nèt ingeslapen. Daar had ik zoveel moeite voor moeten doen; ik weet niet hoeveel schaapjes ik er voor heb moeten tellen. Eindelijk sliep ik een beetje en toen werd ik plotseling wakker van al die zingende vogels. Nou ja, vogels? Ze leken een beetje op mensen, maar ze vlogen wel in de lucht. Ze zongen iets van eer aan God en vrede op aarde. En ze gaven nog licht ook. Ik dacht eerst dat ik droomde. Tot ik onze herders hoor-de zeggen: ‘Kom, we gaan kijken waar die Redder ge-boren is.’ En daar gingen ze met de hele kudde. Maar ik had er geen zin in. Mijn buurman porde me nog even aan: ‘Kom mee.’ Maar ik heb me nog eens omgedraaid. ‘Bekijk het maar. Ik slaap verder!’

En toen schrok ik plotseling echt wakker. Iedereen weg! Nergens te bekennen. Geen herder, geen schaap, niks! Zouden ze over de dam gegaan zijn? Of de an-dere kant uit? O, wat werd ik bang. Misschien zijn er wel wilde dieren in de buurt. Dus kroop ik maar onder deze struik. Ik zit er half in vast met mijn vacht. En hij prikt zo. Ik durf niet verder te bewegen. Misschien zijn er wel wilde honden of andere gevaarlijke beesten die wel zin hebben in een lamsboutje. Wat nu? Het is donker en ik zie niets. Ik weet niet waar ze heen zijn. Hoe zou ik ook moeten weten waar ik heen moet? Normaal gesproken is er altijd een herder om de weg te wijzen naar een veilige plek met lekker groen gras en fris water.

Het duurt nu al uren. Ik ook met mijn eigenwijsheid. En ik heb niet eens zwarte wol zoals mijn neef. Hoe

kom ik hier ooit uit? Zie ik ze ooit nog terug? Aan de nacht komt ook maar geen einde. Ik kan niet slapen van de angst. Had ik maar … Hé, wat is dat daar? Ik hoor iets aankomen. Achter me. Ik kan het niet zien, want ik zit vast in die struik. Wat is het? Een wolf? Een leeuw? O, ik durf geen adem te halen. Stel je voor dat hij me hoort. Dan ben ik er geweest!

Maar… een stem die roept. Die ken ik! Het is mijn her-der! O, nu ben ik gered! Bêêh! O, wat fijn. Ik zou wel in zijn armen willen springen, maar die vervelende doorntakken ook ... Voorzichtig maakt hij me los. Zou hij boos zijn dat ik niet geluisterd heb? Ik geloof het niet: hij praat heel lief tegen me en neemt me zelfs op zijn schouders. Nu zullen we zo bij de rest van de kudde zijn. Het is toch wel een eindje lopen. Maar mijn herder wordt niet moe mij te dragen.

O, hier moeten we blijkbaar zijn. Een soort grot. Dat is een veilige plaats. Lekker warm. En daar is de rest: mijn broertjes en zusjes, mijn ooms en tantes. Maar wat is dat? Een ezel, een os, nog een stel mensen. En … o wat een lief kindje! Het slaapt lekker zacht in de armen van zijn moeder. Heerlijk veilig, net als ik bij mijn herder.

pastoor Cyrus van Vughtvanvught@stefanus.nl

Cyrus van Vught is pastoor van de parochie Heilige Stefanus.

Voor de vijfde keer Kerst- markt in de Dominicus-kerkDit jaar vindt voor de vijfde keer op rij de kerstmarkt plaats in de Dominicuskerk. Kom op vrijdag 18 de-cember tussen 16.30 – 20.30 uur genieten van kerst-sfeer. Er zullen muzikale optredens verzorgd worden door kinder- en jeugdkoor ‘Smile’, door het jongvol-wassenenkoor ‘Odeon’, en er zullen kerstliederen ge-zongen worden door Janneke Beijnes, die op de piano begeleid wordt door Françoise Klaassen.

Natuurlijk ontbreken de door parochianen gebakken kerstlekkernijen niet. Als u iets wilt bakken dan kunt

5

EFFATA in Nijmegen-OostZaterdag 21 november is het STIP-Oost geopend, waarbij de geloofsgemeenschap van de EFFATA-Domi-nicuskerk duidelijk was vertegenwoordigd. STIP staat voor ‘Stedelijk Informatie Punt’, waarvan er in Nijme-gen nu zeven zijn. Hans Hamers en Jan van der Wal zijn de pastorale vertegenwoordigers van EFFATA in de samenwerking binnen het STIP. Zij zullen nauw gaan samenwerken met het Sociale Wijk Team van Nijme-gen-Oost.

Bij de opening is door Jan en Hans namens EFFA-

u dat nog melden aan Anneke Voss of Joyce Nissen. Zij zijn benieuwd welk kerstgebak dit jaar favoriet is. De baksels kunnen genuttigd worden in het sfeervolle kerstrestaurant. Daar staan ook erwtensoep en an-dere wintergerechten klaar. Alles is voor een schap-pelijke prijs verkrijgbaar. De opbrengst van de markt is voor het diaconale actieproject ‘Sizakala’. Deze actie heeft de renovatie en uitbreiding van een kin-dercrèche in Zuid-Afrika mogelijk gemaakt en wordt tijdens de kerstmarkt afgesloten met een feestelijke Afrikaans half uur. In het noordertransept van de kerk is een tentoonstelling te bezichtigen van kerststallen uit Afrika, kerstkaarten en kersticonen en zelfs kersteieren, deels beschikbaar gesteld door museumpark ‘Oriëntalis’, deels verzorgd door de icoonschildergroep van de Effa-tagemeenschap.

Een kerstmarkt is geen echte markt als u er geen kerstartikelen kunt kopen. Onze bloemsiergroep staat wederom garant voor prachtige kerststukjes, voorts zijn er allerlei kleine kerstartikelen te koop. U kunt gerust uw (klein)kinderen meenemen, want zij kunnen aan de slag bij onze knutseltafel waar uzelf een kerst-wens kunt schrijven en/of versieren, om vervolgens op te hangen in de houten kerstboom.

Ik en de overige leden van de kerstmarktcommissie (René Klaassen, Ger Gerrits en Anton van der Meer) hopen u op vrijdag 18 december wellicht samen met familie, vrienden en/of kennissen te ontmoeten op de kerstmarkt in de Dominicuskerk, ingang Dagkapel aan de Groenewoudseweg. Voor mensen in een rolstoel is de kerk toegankelijk via de sfeervol verlichte ingang aan de Heijendaalseweg.

Joyce NissenLid van de kerstmarktcommissie Effatagemeenschap

TA aan Laura Thijsen, coördinator van het STIP, een kringbeeld aangeboden dat een plaats zal krijgen op de ontmoetingstafel in het STIP.

Het kringbeeld brengt duidelijk tot uitdrukking dat we samen willen zijn en dat de kerk naar de mensen toe wil komen. Het straalt verbondenheid en licht uit. Bij de opening is een flyer gepresenteerd met als titel:

‘EEN MENS LEEFT NOOIT ALLEEN

De Effata-geloofsgemeenschap Dominicuskerk doet mee in het STIP- Oost’

Hierin staat onder andere:

‘De kerk? Ja, wij willen als kerk weer aanwezig zijn op plaatsen waar mensen elkaar ontmoeten en samen-leven. Dat doen wij geïnspireerd door ons geloof. We doen mee voor het gesprek van mens-tot-mens, om te praten wat er werkelijk toe doet in het leven en het leven ook zinvol maakt.’

Ontmoeten is een belangrijk thema voor de werkwijze binnen het STIP. Daarbij gaan Hans en Jan graag in gesprek met wijkbewoners bij wie vragen leven over het hele leven, over zin, twijfel en pijn. Vragen als ‘Ik weet niet goed hoe ik nu verder moet met mijn leven’, of ‘Voor wie ben ik er nog? ….. nu me dit is overkomen’.

Wilt u als bewoner van Nijmegen-0ost in contact met hen ko-men, dat kan via het emailadres: post@effataparochie.nl .

Bij de opening waren ruim honderd mensen aanwe-zig. Er heerste een geanimeerde sfeer, waarin diverse organisaties hun aanbod aan belangstellenden pre-senteerden. Hans en Jan boden belangstellenden de gelegenheid een briefje te pakken uit de mand bij hen op tafel. Op elk briefje stond een mooie spreuk, die aanleiding gaf tot reacties. Zo ontstonden spontaan korte (soms pastorale) gesprekjes.

De middag was zeer geslaagd en wij zijn ervan over-tuigd dat wij als Effatagemeenschap een bijdrage kunnen leveren aan een leefbaar klimaat in Nijme-gen-Oost. Er was veel waardering voor onze aanwe-zigheid. Een bemoediging om als gemeenschap naar buiten te treden.

Ab Blom

Jan van der Wal overhandigt het Effata beeldje aan Laura Thijsen, coördinator Stip Nijmegen Oost.

6

Gemeenschapsopbouw (6)Bij het verschijnen van dit parochieblad is het ruim een week geleden dat het STIP in de Elzenstraat offi-cieel geopend is. Ik hoop dat u er al een keer geweest bent om een kijkje te nemen en een kopje koffie te drinken. Misschien heeft u dan ook een van de Effa-tavrijwilligers kunnen ontmoeten. Jan van der Wal en Hans Hamers zullen er regelmatig te vinden zijn om met mensen in gesprek te gaan, zomaar. Maar ook als u over levensvragen wilt filosoferen, bieden ze een ge-willig oor en kunnen ze met u meedenken of een arm om uw schouders slaan, want af en toe heeft iedereen dat nodig. Een arm om je schouder of samen ergens je schouders onder zetten wordt gesymboliseerd door het kringbeeld op de altaartafel in de Dominicuskerk. Bij de opening van het STIP heeft de Effatagemeen-schap daarom een dergelijk beeld aangeboden, als herkenning van Effata in de wijk.

De kerngroep gemeenschapsopbouw heeft inmiddels het visiestuk van de werkgroep gemeenschapsopbouw Stefanus (zie artikel Hans Bots, elders in dit nummer) kort besproken. Daarbij is geconstateerd dat we in Ef-fata al volop bezig zijn enkele adviezen in praktijk te brengen, zoals bijvoorbeeld meer zichtbaarheid van kerk zijn in de omgeving’. In een volgende kerngroep-bijeenkomst zullen we het visiestuk uitgebreid bespre-ken. Wilt u een exemplaar van het visiestuk ontvangen dan kunt u dat bij mij aangeven. Iedere locatie kan de komende maanden zelf aan de slag met de aanbeve-lingen van het stuk. De werkgroep gemeenschapsop-bouw Stefanus zit niet stil na de presentatie van het visiestuk en broedt hoe gemeenschapsopbouw Stefa-nusbreed vorm te geven. Daarover de volgende keer meer.

En hoe zit het met gemeenschapsopbouw binnen Ef-fata? Die krijgt vooral vorm tijdens de gezamenlijke lunches en binnenkort natuurlijk ook tijdens de Kerst-markt. Het is mooi om te merken dat de lunches gezel-lige bijeenkomsten zijn, waar het gezegde‚ ‘zien eten doet eten’ op zijn plaats is. En om samen in kerstsfeer te komen en een hapje te eten of koffie te drinken zie ik u graag op de kerstmarkt. Kijk daarvoor elders in dit blad.

Joyce Nissen

Gemeenschapsopbouw in onze parochie Heilige StefanusAl kort na de stichting van de nieuwe parochie Heilige Stefanus zijn enkele werkgroepen in het leven geroe-pen om de onderlinge samenwerking in de parochie verder gestalte te geven. Een van deze werkgroepen – voor Gemeenschapsopbouw - heeft zich gebogen over de vraag hoe de christelijke boodschap van naasten-liefde, compassie en solidariteit op eigentijdse wijze kan uitgedragen worden in onze steeds meer gese-culariseerde samenleving. Het antwoord op die vraag is niet eenvoudig te geven. De bezinning en discus-sies over deze kwestie hebben tot op heden vooral tot nieuwe vragen geleid. Wel is duidelijk geworden dat de oproep van paus Franciscus om uit onze kerkge-bouwen naar buiten te treden overwegend positief in onze parochie is ontvangen. De behoefte aan zinge-ving leeft immers bij velen, hoewel het aantal mensen dat regelmatig een viering in een van onze kerken bij-woont nog steeds daalt. Het is daarom een uitdaging om zonder opdringerigheid een nieuwe vorm en een andere taal te vinden voor het uitdragen van de chris-telijke boodschap.

Hiervoor heeft de werkgroep een visiestuk geschre-ven dat zowel bij de delegaties van de acht geloofs-gemeenschappen als in het parochieberaad lof heeft geoogst. Het visiestuk moet vooral gezien worden als een ‘mission statement’. Als in dit stuk sprake is van ‘missionering’ en het uitdragen van de blijde bood-schap in onze moderne samenleving, dan is het de op-dracht van iedere parochiaan om daar op een eigen manier gestalte aan te geven.

Een van de uitgangspunten voor ons ‘mission state-ment’ is de aanwezigheid van de kerk op momenten dat de samenleving geconfronteerd wordt met de ge-brokenheid van het menselijk bestaan. Juist dan moe-ten wij als christenen vorm geven aan de opdracht ons te bekommeren om de ‘hongerigen, dorstigen, vreemdelingen en naakten’ die ons omringen (Matt. 25, 35-36). Bij de vraag ‘hoe nu verder’ dient de pro-blematiek van het actuele vluchtelingenvraagstuk zich daarom onmiddellijk aan. Natuurlijk heeft die opvang een sterk diaconaal karakter. Maar tegelijkertijd biedt het vraagstuk een mogelijkheid om onze (geloofs)ge-meenschap op een andere wijze gestalte te geven. In Nijmegen zet zich op dit moment een groot aantal vrij-willigers in voor hun opvang. Onder hen bevinden zich ook velen die weinig of niets meer hebben met de kerk als instituut. Dat is gedeeltelijk het geval bij de vrijwil-ligers in het Ontmoetingscentrum van Brakkenstein, maar zeker ook bij die in de STIP-locaties Oost-Nijme-gen en Lindenholt. Al die vrijwilligers werken nauw sa-men met de kerken aldaar (Effata- en Agnes-kerk). Als werkgroep gemeenschapsopbouw zien wij hier nieuwe kansen: in deze netwerken waar compassie en solida-

7

VluchtelingenMattheus 2,15: ‘Uit Egypte heb ik mijn zoon geroepen’

Het is zo’n romantisch beeld: Jozef met Maria en kind op het ezeltje op weg naar Egypte, zich ver-schuilend voor de voorbij stormende soldaten, ach-ter de wintereik die zijn blaadjes pas in het voor-jaar laat vallen. Maar toch, 345 kilometer door de Sinaï woestijn, en waar kom je dan terecht? Daarover zwijgt de bijbel. Heeft Jozef in Egypte zijn beroep als timmerman uitgeoefend? We weten het niet. Maar Jozef mag weer terug: in een droom wordt door een engel de terugkeer naar Israël aangezegd. Laten we hopen dat deze engel ook de huidige vluch-telingenkampen zal aandoen: oost, west, thuis best!

Ondertussen begint de hulp aan deze ontheemden op gang te komen:

1) Er komen voorlichtingsbijeenkomsten: ‘oriën-tatie op Nederland’. In kleine groepjes wordt in zes bijeenkomsten gewerkt aan een basis woordenschat Nederlands en voorlichting over de gewoonten en gebruiken in Nederland. Men zoekt nog begeleiders voor nieuwe groepen. Deze begeleiders krijgen eerst een trainings-bijeenkomst.

2) De kinderen gaan naar de basisschool of naar het Voortgezet Onderwijs. Voor sommige vak-ken worden nog bevoegde docenten gezocht.

3) Vrouwen kunnen meedoen met een textiel-workshop: ‘Lets (hand)work together’. Hier een korte impressie van de mevrouw die dit in gang heeft gezet: ‘Het was vandaag weer

riteit met de vluchtelingen de belangrijkste drijfveren vormen, kan de Kerk een rol van betekenis spelen.

Wij hopen in de komende maanden tot een vruchtbare uitwisseling te komen met deze verschillende vrijwilli-gersgroepen, en zo inspiratie op te doen voor het vor-men van een gemeenschap van mensen die zich laten leiden door evangelische waarden en opdrachten.

Daarnaast hopen wij rond Kerstmis, in samenwerking met andere kerkelijke geloofsgemeenschappen in Nijmegen, enkele maaltijden te organiseren voor de vluchtelingen van Heumensoord. Vooral de christenen onder hen zullen worden uitgenodigd, maar ook mos-lims zullen daar vanzelfsprekend welkom zijn.

Hans Bots

“volle bak” en supergezellig tijdens onze twee-de bijeenkomst op Heumensoord. Her en der nog wat hectisch misschien. Maar het is dan ook een learning-by-doing ding, hè! Sugges-ties-ter-stroomlijning zijn welkom. Tot de vol-gende keer!’.

4) Meer informatie hierover staat op de Wijkweb-site; www.wijkwebsite.nl.

5) Voor de kinderen is er een knutselclub, en onze driewielers die opgeslagen lagen in de doopkapel zijn naar het kamp gebracht.

6) Inmiddels is de doopkapel weer leeg; de hulp-goederen zijn op hun bestemming aangeko-men.

Anton van der Meer

De werkgroep ouderen en ziekenDe Effatagemeenschap is rijk aan vrijwilligers en werkgroepen. Een van de werkgroepen die zich al jaren, bijna onzichtbaar, inzet voor medeparochianen is de ‘Werkgroep voor ouderen en zieken’.Op een mooie herfstmorgen mag ik bij hen te gast zijn en praat ik met voorzitter Lou Tielkes, met Doortje Klein Schiphorst, Carla Lemmens, Janneke Teunissen en Thea Melis. Willem Pelser en Willy Loosen zijn verhinderd.

Van Ouderenpastoraat naar werkgroep ouderen en zieken

De geschiedenis van deze werkgroep gaat terug tot 1974, toen Betty Hibbeln het initiatief nam om vanuit de parochie ouderen te gaan bezoeken. Daaraan bleek in die tijd grote behoefte; als ouderen golden alle mensen vanaf 65 jaar. De groep telde 10 jaar later 17 leden en kwam onder leiding van Nel Koopman tot grote bloei. In die tijd heeft ook pater Caspar van Lotringen o.s.a. een sterk inspirerende rol gespeeld.

Zowel ouderen die zelfstandig woonden als de ouderen die verbleven in ‘Huize Nijeveld’ en ‘Oudburgerengasthuis’ werden bezocht. Er werden niet alleen bezoeken gebracht. De leden van de werkgroep verrichtten ook hand- en spandiensten, zoals boodschappen doen, een wasje doen, een kaartje leggen. Veelal werden deze activiteiten gebruikt om vertrouwen bij de ouderen op te bouwen.

De werkgroep heeft destijds bewust gekozen voor de naam ‘Ouderenpastoraat’, omdat zij zich geïnspireerd voelde door de visie van pastoor Nol Hogema. Hij typeerde de kerkelijke gemeenschap als een gemeenschap waarin mensen elkaar ter harte gaan, waarin mensen zorg hebben voor elkaar. Daarnaast had de werkgroep pastorale betekenis voor de leden zelf: elkaar bemoedigen om het werk vol te houden. Naast het Ouderenpastoraat bestond er een ziekensectie. Leden van de ziekensectie bezochten de

8

zieke parochianen thuis. Toen de ziekensectie ophield te bestaan, nam de groep dit werk over. Enkele jaren geleden is de naam ‘Ouderenpastoraat’ veranderd in: ‘Werkgroep ouderen en zieken’. Op de eerste plaats zou de oorspronkelijke naam tot misverstanden kunnen leiden, want de werkgroep voert geen pastorale taken uit. Indien ouderen of zieken behoefte hebben aan pastorale zorg neemt ons eigen pastoraal team die zorg over. Tussen de werkgroep en dit team bestaat daarom nauw contact. En op de tweede plaats zijn het Ouderenpastoraat en de ziekensectie opgegaan in één werkgroep omdat veel bezoeken elkaar overlapten.

De contacten

In 1993 begon Nol Hogema met het aanschrijven van alle 65-jarigen in de parochie. Leden van de werkgroep overhandigden deze brief toen nog persoonlijk bij de mensen thuis. ‘Wij wilden dat onze werkgroep een gezicht kreeg’, vertelt Lou Tielkes. Toen reageerden al veel mensen: ‘Aardig, dat u komt, maar het hoeft echt (nog) niet voor ons’.

Allengs werd de leeftijdsgrens opgeschoven van 70 naar 75 en uiteindelijk naar 80 jaar. Nu ontvangen alle 80- en 90-jarigen op hun verjaardag een felicitatiebrief. Dat zijn er gemiddeld 3 à 4 per maand. Dankzij Anneke Voss op het secretariaat, wordt de werkgroep hierop tijdig attent gemaakt. In de brief wordt aangegeven dat een bezoekje namens de parochie mogelijk is, als men dat op prijs stelt. Helaas is de respons op de brieven niet erg groot. De werkgroep zou graag willen weten waarom mensen niet reageren. Hebben ze geen behoefte aan contact? Komt de brief in handen van kinderen van ouderen, die zich afvragen: ‘Wat moeten we hiermee?’ Of willen mensen niet weten dat ze eenzaam zijn?

In dit opzicht is het makkelijker om met de zieken in contact te komen. Maar toch zijn er ook zieken in de parochie die niet bekend zijn. De werkgroep stelt het daarom op prijs als medeparochianen de leden daarvan op de hoogte brengen, zodat een bezoekje of een bloemetje gebracht kan worden.

Van links naar rechts: Doortje, Janneke, Lou, Carla en TheaNiet aanwezig: Willem en Willy

De leden van de werkgroep hebben ieder hun eigen taak. Willem Pelser en Janneke Teunissen verzorgen de post voor de 80- en 90-jarigen, en met name Janneke bezoekt de zieken. ‘Ik vraag altijd van te voren of men het op prijs stelt dat ik kom’, zegt ze. Als het om de ouderen gaat, heeft ieder zo zijn ‘eigen’ mensen. ‘Je neemt mensen aan voor het leven’, zo herinnert Lou Tielkes zich de woorden nog van Betty Hibbeln, en de hele werkgroep beaamt dit. Je kunt niet zeggen: ‘Nu kom ik niet meer’.

Doortje Klein Schiphorst, die al meer dan 25 jaar dit werk doet, bezoekt parochianen in ‘Huize Nijeveld’. Het bezoeken van deze ouderen is in de loop der jaren zwaarder geworden, onder andere door het toenemend aantal dementerende ouderen. Speciaal voor hen verzorgt Doortje een keer per week, samen met enkele andere dames, een samenzijn: een liturgieviering en daarna een kopje koffie. Haar taak is ook om deze mensen naar en van de kapel te begeleiden en daarbij goed op te letten dat zij niet zomaar weglopen.

Willem houdt zich voornamelijk bezig met het bezoeken van oud-parochianen van de Christus Koning-Stephanusparochie. Helaas zijn van die parochie alweer veel mensen overleden.

Lou bezoekt al ruim zes jaar een parochiaan in Huize Joachim en Anna. Ze doet dat één of twee keer per maand. ‘Ik heb daarnaast nog contacten dichter bij huis’, vertelt ze. Dan ga ik, na afspraak, op bezoek bij mensen thuis. Dat doe ik zo om de twee, drie maanden.

Het werk is mooi, maar emotioneel ook zwaar. Zo bezoekt Thea regelmatig een dame die alsmaar over hetzelfde onderwerp praat met een grote hardnekkigheid. ‘Eigenlijk kan ik dan alleen maar luisteren’, merkt Thea op, ‘want over dat onderwerp weet ik niet zoveel’.

Vooral als het levenseinde nadert, voelt de werkgroep hoe groot de betrokkenheid is bij ‘hun’ mensen. Carla: ‘Ik vind het heel erg als mensen overlijden. Dan merk ik hoe gehecht ik eigenlijk aan hen ben. Ik moet daarna altijd even tot mezelf komen’. Als de familie ver weg woont, zijn leden van de werkgroep vaak de eerste contactpersonen. De familie toont zich doorgaans erg dankbaar voor de zorg die aan hun dierbare is besteed. Na de uitvaart krijgt de werkgroep of de eerste bezoeker regelmatig een briefje, waarin die erkentelijkheid wordt geuit. Dat is voor hen heel bemoedigend.

Ook elkaar bemoedigen

Het is indrukwekkend met hoeveel passie, betrokkenheid en vooral liefde deze groep over haar werk praat. Het geeft iedereen veel voldoening. Janneke: ‘Soms zegt iemand: “Ik ben zo blij dat je er bent”.’ Maar de grootste motivatie haalt de groep uit de betekenis van haar werk voor de zieke of oudere zelf: hen het gevoel geven, dat zij gewaardeerd worden en er mogen zijn.

Regelmatig komt de groep bij elkaar om over deze en

9

andere zaken te praten. Elkaar bemoedigen, dat is nodig om het werk te kunnen volhouden. Ze horen en zien veel, dringen soms ver door in de intieme sfeer van mensen, maar hebben als gouden regel: ‘Alles wat we zien en horen mogen we delen met elkaar, maar het gaat nooit naar buiten.’ Die bemoediging vindt ook plaats tijdens de bezinningsochtenden, één keer in de twee maanden. Dan wordt er een onderwerp aangesneden, behandeld en doorgesproken om ervoor te zorgen dat men er weer even tegen kan en weer verrijkt bezoeken kan afleggen.

Toch hebben de dames nog één grote zorg. Ze zetten zich in voor de zieken en ouderen in onze parochie. Maar hun eigen gemiddelde leeftijd ligt al ver boven de 70, sommigen zijn zelfs boven de 80!!

Ook al zouden ze willen, hoe lang wordt het hen nog gegund om dit mooie werk te kunnen doen? Daarom geven ze mij aan het einde van ons gesprek een dringende oproep mee voor in het parochieblad: ‘Mensen, kom alsjeblieft onze groep versterken!!!’

Betty Smits van Sonsbeek

In beweging komenImpressie van de Professieviering van de Dominicaanse Lekengemeen-schap in de Dominicuskerk Nijme-gen, 25 oktober 2015

Bij binnenkomst in de kerk werd al meteen duidelijk dat er iets bijzonders stond te gebeuren. Er heerste een geroezemoes van mensen die elkaar begroeten en kennelijk verheugd waren elkaar weer te zien. Er waren veel mensen naar de Nijmeegse Dominicuskerk gekomen. Zóveel dat er niet voldoende liturgieboekjes waren en men sámen moest lezen.Voorop het boekje stond een foto van het onderdeel van een luidklok dat ‘onrust’ heet. Het onderdeel van een klok dat te maken heeft met ‘in beweging komen’ en dat was het thema van deze Professieviering.

Er werd prachtig gezongen en het zingen werd fraai begeleid door orgelklanken.

Helaas heb ik in het liturgieboekje vergeefs gezocht naar de naam van het koor, de naam van de orga-nist, de naam van de voorzitter en de naam van de-

gene die de overweging en de zegenbede sprak. De twee vrouwen en de man die in beweging waren gekomen voor hun Professie zijn:

• Ineke van der Par

• Baukelien Visser

• Wim van Breukelen

Zij, ‘feestelingen’ genaamd, werden door de voorzitter uitgenodigd, één voor één, in eigen woorden te zeg-gen wat hen in beweging deed komen in hun Professie.

Hierna werden zij in de ‘liturgische ruimte’ door alle, eerder geprofesten, met een accolade welkom gehe-ten. En zó kwam bijna iedereen in beweging. Als ‘ech-te’ leek vond ik dit hartverwarmend om te zien. Intus-sen werd talloze malen gezongen:

Neem mij aan zoals ik ben, zuiver uit wie ik zal zijn

Druk uw zegel op mijn ziel en leef in mij

Het was als een mantra die allen verbond.

De gekozen lezing vond ik zeer passend: Marcus 6, 7-13. Immers, ook de oprichter van de dominicanen, Dominicus de Guzman, zond in 1216 zijn eerste broe-ders, twee aan twee, uit om te studeren, om te ver-kondigen, in alle eenvoud.

Het (voor) zingen van de dominicaanse Litanie bracht de sfeer van een meditatie. Dat heeft het bidden/zin-gen van een litanie sowieso. Er werden namen aangeroepen van heiligen met wie ik niet bekend ben (bv Cecilia van San Sisto, die heb ik natuurlijk even gegoogeld!).

De grote hoeveelheid namen paste mooi bij de vele aanwezigen in de kerk die eerder geprofest waren in de Dominicaanse Lekengemeenschap Nederland.

Zó kreeg ik de indruk dat hier een hechte gemeen-schap bijeen was, dat men met elkaar kostbaarheden deelde en in beweging was voor ‘het goede’.Na de Professie van boven genoemden, werden ‘onze’ Annemie Herinx en Frits Muller naar voren geroepen door de voorzitter. Zij kwamen voor de bekrachtiging van 3 jaar geprofest zijn. Tot mijn teleurstelling hoefden zij ‘alleen maar een handtekening’ te zetten. Hoe de tekst luidt die zij on-

Professieviering in de Dominicuskerk Foto: Peter Kusters

Annemie Herinx en Frits Muller bekrachtigden hun professie Foto: Peter Kusters

10

Gezinssynode 2015: stilte na de storm of toch een weg van barmhar-tigheid?In oktober vond de bisschoppensynode over het gezin plaats. Wat heeft deze opgeleverd? Is er een conclu-sie die voor ons relevant is? Dat is uiteraard wel te hopen. Familie en gezin gaan immers ieder van ons aan; iedereen heeft familie. Ten tweede is de Kerk ook een beetje ‘een familie’ in de heel ruime betekenis, en willen we graag weten wat er in deze familie speelt.

Een bisschoppensynode brengt bisschoppen vanuit de hele wereld samen om over een bepaald onder-werp te spreken. Sinds Va-ticanum II is dit een onder-deel van het leven van de katholieke kerk. In deze te-rugblik beperken we ons tot enkele aspecten. Om een beeld van de rijkdom van wat besproken is te krijgen zou men het slotdocument [1] kunnen lezen.

Wat zijn de voor ons belangrijke onderwerpen? We be-spreken er twee. Het al dan niet ter communie gaan van hertrouwd gescheidenen. En een tweede van an-dere aard: de mate waarin de Rooms-Katholieke Kerk als een centrale eenheid geleid moet worden. Het gaat dan – om met de term van paus Franciscus te spre-ken – over synodaliteit. In hoeverre kan deze tweede kwestie voldoende ruimte bieden om met het eerste vraagstuk een weg te gaan?

Buiten deze kwesties is er veel gesproken over het taalgebruik in de Kerk. Het slotdocument is in ieder geval leesbaarder dan de tussenversie van afgelopen jaar. Afgelopen februari hebben wij als parochie in de enquête die, wereldwijd heeft plaatsgevonden, nog geantwoord dat we die versie qua taalgebruik ontoe-gankelijk vonden. Daar is veel in verbeterd. De toon

is minder cultuurpessimistisch en de blik van de vele niet-westerse deelnemers is duidelijker zichtbaar ge-worden. De opbouwende kant van huwelijk en gezin voor de maatschappij, voor vrouw, man en kinderen zijn gelukkig beter benoemd.

Maar in hoeverre is er iets gezegd over de meer hei-kele thema’s? Wij vinden het moeilijk wanneer de Kerk duidelijke uitspraken doet waar we het niet mee eens zijn. Tegelijk verlangen velen naar uitspraken die een barmhartig gezicht van de Kerk juridisch en leerstel-lig bezegelen. Bijvoorbeeld dat hertrouwd gescheide-nen zonder onderscheid ter communie kunnen gaan; of eigenlijk dat de communie ‘voor iedereen’ is. Tot die vorm van duidelijkheid, die naar mijn persoonlijke mening niet geheel los staat van onze calvinistische cultuur, is het niet gekomen. Er is grote consensus dat in de leer van de Kerk het huwelijk ‘voor het hele le-ven’ is. Er is grote consensus en een duidelijk gegroeid bewustzijn dat wij als Kerk meer moeite moeten doen om mensen bij wie dit niet gelukt is, met respect, begrip en barmhartigheid te ontvangen. Er lijkt een meerderheid om daarin concrete stappen te zetten. Hoe precies is echter niet uitgewerkt. Daarin speelt mee dat het in de synode niet gaat om het gelijk in ter-men van aantallen stemmen, maar om een uitwerking die wereldwijd een diepgaand draagvlak heeft.

Een aantal elementen van die uitwerking zijn voorhan-den. Sommigen zijn voor ons vanzelfsprekend, ande-re eerder een uitdaging om onze zelfbewuste posities mee te onderzoeken. Een vanzelfsprekend element is het onderscheid dat gemaakt wordt tussen samenwo-nen voor het huwelijk en mensen die een nieuwe re-latie begonnen zijn na een gestrand huwelijk. Vanuit de opvatting waarin de leer voorop staat – en dus al datgene wat zich buiten die kaders bevindt als ‘he-laas’ wordt afgedaan – is een dergelijk onderscheid een relevante mentale stap. De synode onderkent dat samenwonen voor het huwelijk in grote delen van de wereld de maatschappelijke norm is. De consequentie is dat het kerkelijk huwelijk veel duidelijker als een positieve, zinvolle stap moet worden aangeboden, in plaats van als een culturele vanzelfsprekendheid. De voorbereiding op een kerkelijk huwelijk in de vorm van enkele gesprekjes met de pastor is dan onvoldoende.

Wat betreft de pastoraat voor mensen die hun huwe-lijk zagen vastlopen: de huidige situatie waarin er met name een juridische benadering is, in de vorm van een annuleringsproces, leidt pastoraal gesproken tot een gevoel van uitsluiting bij velen. Het bewustzijn van de ongerijmdheid daarvan is veel groter dan voorheen. De Duitstalige werkgroep [2] heeft een pastorale weg om gescheidenen te begeleiden het meest nauwkeurig beschreven. Belangrijk is dat deze werkgroep unaniem was, terwijl ze bestond uit zowel voor- als tegenstan-ders van verandering. Om er twee te noemen: Gerhard Müller en Walter Kasper. Ook Christoph Schönborn zat in deze groep, een kardinaal van wie de eigen ouders gescheiden zijn en wiens vader hertrouwd is (een nut-tige ondertoon van de synode is dat de bisschoppen

dertekenden of in welk geschrift die handtekening kwam te staan … er werd geen woord aan gewijd, noch aan wat hen bewogen heeft zover te komen.

Dat vind ik jammer. Daarmee is mijn belangrijkste kri-tiekpunt gemeld: ‘echte’ leken hebben in deze bijzon-dere viering, wie weet, het een en ander gemist.

Ik ben trots op Annemie Herinx en Frits Muller dat zij deze status bereikt hebben en uitdragen.

Ik ben trots op ‘ons’ dat wij met hen mogen verkeren!

ad multos annos!

Cécile S.H.Aelberts-van de Ven

Druten, 6 november 2015

11

minder wereldvreemd zijn dan je soms zou denken). Deze (Duitstalige) tekst is voor ons lezenswaard. Ze benadrukt dat iedere scheiding een unieke situatie is. Een pastorale aanpak moet zich daarom richten op het in geweten tot klaarheid komen van waar men staat ten opzichte van de sacramenten. Dit geïnspireerd op Paulus in de eerste Korinthiërsbrief (1 Kor 11, 28–31). Precies datgene wat wij nu in feite aan mensen zelf overlaten, zonder een adequaat gesprek met iemand die namens de Kerk kan spreken. Ten opzichte van de Nederlandse praktijk is het opmerkelijk dat daarbij minstens zo uitgebreid over de toelating tot het sacra-ment van de biecht gesproken, is over de toelating tot de communie. Daarmee stelt de synode ons de vraag of wij de onderlinge verbondenheid van de sacramen-ten voldoende doorgronden.

Dan de synodaliteit. Midden in de synode is het slot van Vaticanum II, 50 jaar geleden, herdacht. Paus Franciscus heeft daarbij duidelijk aangegeven wat hij onder synodaliteit verstaat: samen op weg zijn. Een grondwet voor de Kerk. Een concept, zo zegt hij, dat makkelijker gezegd dan gedaan is. Luisteren naar el-kaar, luisteren naar de sensus fidei – dat wat leeft on-der de gelovigen en net zozeer door de Heilige Geest geïnspireerd kan zijn als willekeurig welke bisschop – is daarin het uitgangspunt. De enquête voor de ge-zinssynode was daar onderdeel van. Vervolgens een gezamenlijk proces van onderscheiding, een typisch Ignatiaans begrip. Tenslotte culmineert dit in het ‘luis-teren naar de bisschop van Rome’. Paus Franciscus schetst zijn eigen rol als ‘bedienaar’ bij uitstek: servus servorum Dei, de dienaar van de dienaren van God. Deze toespraak [3] en de voorafgaande inleiding van Christoph Schönborn over de theologie van de syno-daliteit [4] zijn het nalezen waard!

En nu? Is de verdere weg dat individuele bisschoppen de uitwerking in de praktijk van de pastoraat ter hand nemen? Dat is al het geval en mijns inziens ook een gezonde route. Is het bovendien nodig dat de paus, als bedienaar van de eenheid, met duidelijkere uitspraken komt? Dat is enigszins paradoxaal. Zeker is dat we als Kerk het jaar van barmhartigheid ingaan, niet toevallig door diezelfde paus zo gepland. Moge ieder van ons, in de zo verschillende situaties die de mensenfamilie kenmerken, daarin de werking van de paracleet die paradoxen te boven gaat, ervaren!

Michael Stoelinga

Verwijzingen naar de teksten zijn te vinden op stefa-nus.nl en in de website versie van dit artikel.

[1] Engelstalige werkvertaling van het slotdocument van de synode

http://www.lancasterdiocese.org.uk/wp-content/up-loads/2015/11/Final-Relatio15-Final.pdf

[2] Verslag van de Duitstalige werkgroep

https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollet-tino/pubblico/2015/10/21/0803/01782.html#germ

[3] Toespraak paus Franciscus bij 50 jarige bestaan bisschoppensynode

https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollet-tino/pubblico/2015/10/17/0794/01750.html#ingl

[4] Inleiding kardinaal Schönborn bij 50 jarige bestaan bisschoppensynode

https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollet-tino/pubblico/2015/10/17/0795/01758.html#ted

Hoe zijn wij in de Dominicus gekomen?Toen we in 1975 met drie dochters aan de Groesbeek-seweg gingen wonen, kwamen we van Brakkenstein. Omdat het preekvermogen van sommige Sacramen-tijnen ons minder aansprak, waren we gaan kerken in de Landstichting. Daar was Rabou kapelaan gewor-den bij pastoor van Beek (die zijn proefschrift over de levens van Perpetua en Felicitas zo fraai had uit-gegeven). Omdat ook de kinderen de diensten van Rabou hogelijk waardeerden, bleven we daar trouw komen. Met pastor Salemans van de Dominicus Paro-chie maakten we kennis via de Montessorischool. Daar gingen onze dochters al vanuit Brakkenstein heen. In die jaren zette de school (met voormalige Filles De La Sagesse in de leidinggevende functies) voorzichtige, eerste stappen op het gebied van ouderparticipatie.

Op een katechese-avond kregen we van Salemans het verhaal ‘Frederikje en de muizen’ te horen. Met enkele andere ouders beten we onze tanden stuk op de vraag wat dan wel de religieuze connotaties in dit verhaal konden zijn. Deze kennismaking inspireerde ons niet om ons naar de Dominicus te haasten.

Na enkele jaren ontdekten onze oudsten (inmiddels op het voortgezet onderwijs), dat je in de Landstich-ting pas op je 16e lid mocht worden van het jonge-renkoor maar dat je in de Dominicus Parochie al op je 14e op het DEO-koor kon meezingen. Toen ze daar vol enthousiasme toetraden (met later een huwelijk

Nel en Joseph Appels

12

als gevolg en nog later langdurig (mede) leiding ge-ven aan de gezinsvieringen), zijn wij hen schoorvoe-tend gevolgd. De parochie kende nog een college van collectanten bestaande uit twee personen. Het orgel moest vervangen worden wegens waterschade, die veroorzaakt werd door slecht onderhoud van het dak. Er waren nog enkele Dominicanen (het tijdperk Rob-ben brak aan).

De beste herinneringen bewaren we aan de preken van Jan van Laarhoven en Kees Struyker Boudier. Met de laatste ontwikkelden we een bijzondere band voor-al vanwege de herinnering van Nel en hem aan Ne-derlands Indië en met name ook het verblijf in een Jappenkamp. Deze ervaring deelden ze overigens met enkele andere parochianen: Zuster Timothée en Guus Vollebergh. De relatie met de parochie werd wat hef-tiger, toen Joseph lid werd van het bestuur en spoedig vice-voorzitter en Nel werd uitgenodigd voor de kof-fiegroep. Er was toen nog maar één pastor, Nol Ho-gema, van wie we na enkele jaren afscheid moesten nemen. Er waren twee coördinatoren: Henk Cillessen en Pieter Gielen. De financiën waren gesaneerd door Lucien Paes en Gerard Klein Schiphorst (die vele jaren de huishoudkunde bleef beoefenen). We konden ons weinig permitteren maar hadden wel een stevige re-serve voor groot onderhoud, die we alleen niet moch-ten inzetten voor een met het bisschoppelijk bouwbu-reau ontwikkeld onderhoudsplan. Het bisdom hield dat tegen vanwege een toen nog voorzichtig streven naar fusie van parochies en sluiting van kerkgebouwen. Ria Paes, Gerard Klein Schiphorst en Nol Hogema ijverden met succes voor de plaatsing van ramen in het mid-denschip. Een herbestemming van de pastorie verste-vigde het financiële fundament.

Eerst met en later zonder Nol Hogema ijverden we met succes voor de plaatsing van ramen in het mid-denschip. In dezelfde periode werden beleidsplannen ontwikkeld. Hierbij had Fons Fiselier een belangrijke inbreng. Getalsmatige analyses gaven wel aan dat de gemeenschap vroeg of laat in de problemen zou ko-men. Mede door de inzet van de Liturgiecommissie en van diverse voorgangers bleven de vieringen op ni-veau. Het contact met de geloofsgemeenschap werd (naast het overleg met de parochieraad) geïntensi-veerd middels enkele parochieavonden in de school voor diëtetiek. Het externe overleg werd vooral ge-voerd in de toen bloeiende Dekenale Vereniging. Met het bestuur van de Antonius van Padua werd over-eenstemming bereikt over een fusie maar dat bestuur werd intern ogenblikkelijk teruggefloten.

Omdat de dominicanen al eerder hadden aangegeven geen priester meer te kunnen benoemen en we voor het bisdom niet meer in aanmerking kwamen voor een benoeming uit zijn gelederen, vonden we met hulp van Hans van de Ven een pastor in de persoon van Joop Vernooij. Graag werd hij ‘moderator’ van de theolo-gie-studenten uit ontwikkelingslanden die in de pasto-rie woonden. Verder werd het beleid gericht op het zo zelfstandig mogelijk functioneren van de geloofsge-

In Memoriam Ad Willems o.p.Om allerlei redenen kan het afscheid van een overledene soms wat minder aandacht krijgen dan hem of haar toekomt. Dat zou zich ook kunnen voordoen bij de dominicaan Ad Willems die op 24 oktober overleed. Immers, veel mensen uit Effata kennen hem niet of nauwelijks, terwijl hij toch onder ons woonde, en een tijdlang deel uitmaakte van de predikantengroep van de Dominicus. In zijn preken en vooral in zijn talrijke toegankelijke publicaties heeft hij veel bijgedragen aan een eigentijdse benadering van ‘geloven’ en ‘kerk’. Vandaar dat in deze herdenking veel aandacht wordt besteed aan zijn ínzichten en opvattingen.

Maar eerst brengen wij in herinnering dat Ad in 2001 aangaf te willen stoppen met het preken in de zondagse viering. Sinds eeuwen is dus daarmee geen dominicaan meer verbonden aan onze parochie! Dat feit was de aanleiding om in de parochiekrant een A.D. 2001: Adieu dominicanen op te nemen, een dank- en afscheidsgroet, in het bijzonder aan de laatste lichting dominicanen: Harrie Salemans, Bert Robben, Nol Hogema en Ad Willems. Die reactie ontroerde hem en riep gevoelens van weemoed bij hem op, zo zei hij.

In de parochiekrant van oktober 2001 karakteriseert Cees Wegman de preken van Ad aldus: ‘Op zijn onopgesmukte wijze slaagde Ad er bijna altijd in om de teksten uit de bijbel voor ons – hedendaagse, dat wil zeggen twijfelende en kritische gelovigen – tot leven te brengen. Bij al zijn kennis en belezenheid werd de manier waarop hij dat deed altijd gekenmerkt door bescheidenheid, eenvoud en helderheid’.

Inmiddels zijn we vijftien jaar verder en lijkt het ‘Adieu’ wat voorbarig te zijn geweest. Want op meer fronten

Ad Willems o.p.

meenschap. Latere besturen waren wat meer geneigd in het bisdommelijk spoor te opereren. Geleidelijk rijst dan de vraag: waarom blijven we eigenlijk? Maar dat gaat de titel van deze rubriek zeker te buiten.

Nel en Joseph Appels - van Heyst

13

is er sprake van een zekere heropleving van een belangstelling voor het dominicaanse gedachtengoed. Denk bijvoorbeeld alleen al aan de komst van lekendominicanen, waarvan twee in ons midden.

Omdat hij mikte op goed leesbare boeken en artikelen, kon een breed publiek kennis maken met zijn benadering en opvattingen. Een heel goed voorbeeld daarvan is het belangrijke en zeer boeiende boekje Religie na de grote verhalen. Dat is in het septembernummer van 2007 van dit Parochieblad zeer lovend besproken. Centraal in het boekje staat de vraag: Waarover ging en gaat het en waarover zou het moeten gaan bij vragen over religie, geloof en kerk?

Bijzonder aan het boek is dat systematisch en in eenvoudige, heldere taal geprobeerd wordt allerlei ont- wikkelingen te begrijpen én een antwoord te geven op de hierboven gestelde vraag.

Niet minder bijzonder vind ik dat het om een ‘doorleefd’ verhaal gaat, neerslag van ontwikkelingen die de auteur zelf van nabij heeft doorgemaakt. Ontwikkelingen die mede gebaseerd zijn op ervaringen van anderen. Want hij was iemand die graag luisterde naar wat mensen beweegt en naar wat zij zoeken. Ervaring is bij hem belangrijker dan leerstelligheid. ‘Gods genade vormt geen aparte categorie bovenop het gelijkvloerse bouwwerk van het profane leven, maar maakt er onderdeel van uit’, zo schrijft hij elders.

Hij is van mening dat we een omslag moeten maken van een hiërarchische kerk naar een solidaire basiskerk. Tegen die achtergrond is dit boek van Ad Willems misschien wel te beschouwen als zijn testament: een na-gelaten boodschap van een on-afhankelijke, zorgvuldig zoek-ende gelovige. Op de omslag van het boek staat een rij ge-knotte wilgen afgebeeld. Die symboliseren treffend de

teneur van dit boek: ook in de ontwikkelingen van de kerk worden telkens jonge en oude takken afgesneden van de oude stam, waaraan ongetwijfeld weer nieuwe levensvatbare loten zullen ontspringen.

Het gaat hem niet zozeer om het doorgeven van de traditie maar om de levende traditie.

We kunnen verdrietig zijn en weemoedig dat Ad Willems niet meer fysiek onder ons is. Maar aan zijn houding en inzichten kunnen we nog heel wat ontlenen. Hij blijft goed gezelschap in ons voortgaande ‘onderweg-zijn’.

Fons Fiselier

P.S. Het hierboven aangehaalde boekje (uitgave Valkhofpers, 2007) is nog verkrijgbaar en niet duur. Nogmaals van harte aanbevolen.

Religie na de grote verhalen

BoekbesprekingAnnemarie Roding-SchiltDe dementievriendelijke Kerk. Geestelijke zorg bieden aan dementerende leden van de geloofsgemeenschap. Uitgeverij Narratio, 2015, 84 pagina’s. € 10,00.

De gevolgen van het ingrijpende overheidsbeleid ten aanzien van de zorg worden steeds meer

zichtbaar, ook voor mensen met dementie. Tot voor kort woonde een dementerende gemiddeld 7,5 jaar thuis. Dat is nu veel langer aan het worden. Bij de meeste zorginstellingen is de wachtlijst inmiddels verdwenen. In de wijk Hazenkamp-St. Anna is daarom in september jongsleden een project gestart om deze wijk dementievriendelijk te maken. Wat dat precies inhoudt zal gaandeweg duidelijk worden, maar dat het nodig is blijkt uit de prognoses. Woonden er in 2013 ca 2.200 mensen met dementie in Nijmegen, in 2020 zullen dat er ca 2.500 zijn en in 2030 ca 3.200. Een stijging dus met 45%! Van hen woont tegen die tijd slechts 30% in een instelling en 70% thuis. En van die laatste groep woont 40% alleen, met of zonder netwerk van mantelzorgers.

Het project in Hazenkamp-St. Anna word gedragen door maatschappelijke organisaties en de gemeente Nijmegen, zo lees ik in de informatie op internet. Kerken worden niet vermeld. Waarom weet ik niet, maar dat is toch jammer. Want in de kerk is de vergrijzing al veel langer gaande als in de samenleving. Verhuisden parochianen en gemeenteleden tot voor kort naar een woonzorgcentrum of verpleeghuis, en kerkten ze daar indien mogelijk, nu blijven zij langer thuis. Blijven zij ook langer thuis in hun eigen lokale kerk? En wat is daarvoor nodig?

Annemarie Roding-Schilt is zowel predikante in een gemeente als geestelijk verzorger in een zorginstelling. Bij uitstek iemand die een brugfunctie kan vervullen. En dat doet ze ook in haar boekje De dementie-vriendelijke kerk, op een toegankelijke en inspirerende manier.

Zij signaleert veel verlegenheid en ongemak in de omgang met dementerende kerkgangers. Er is twijfel aan het nut van pastoraal bezoek, want ‘hij of zij krijgt er toch niets van mee’. Of men is bang dat een dementerende de kerkdienst zal verstoren. Er is ook nog te weinig oog voor de mantelzorgers die vaak, maar niet altijd, ook parochiaan of gemeentelid zijn. En verlegenheid en ongemak leiden snel tot zwijgen en mijden.

Wat ik daar nog aan toe wil voegen is de toenemende schaalvergroting in de kerken. Het vertrouwde kerkgebouw gaat dicht en pastorale teams moeten een steeds groter gebied bedienen. De meeste kerkvrijwilligers zijn zelf ook niet de jongste meer.

14

Juist kwetsbare ouderen blijven op zondag thuis. Gelukkig is er de kerkdienst op televisie. Maar ze missen de sociale en spirituele steun van een levende gemeenschap, het gevoel erbij te blijven horen. We geloven dat God niemand afschrijft. Maar hoe kunnen we dat geloof voor waar blijven houden, tenzij door onze naasten?

De vraag naar goede geestelijke zorg voor dementerende leden van de eigen geloofsgemeenschap is dus urgent. Lokale kerk- en kloostergemeenschappen behoren tot de weinige plekken waar mensen met dementie zich nog lange tijd thuis kunnen voelen. Oudere mensen hebben geloof en kerkgang ‘met de paplepel’ ingegoten gekregen. De liederen, gebeden, rituelen en sfeer zijn in de diepste lagen van het geheugen verankerd. Ze kunnen vertrouwen -en dus geloof- geven in een wereld die steeds chaotischer wordt. Mits … ze aan dementerenden worden aangereikt, er op deze dieptelaag op de deur van het geheugen wordt geklopt. In een (zondagse) kerkdienst of pastoraal contact, in een regelmatige aparte viering of ontmoetingsgroep, in de persoonlijke begroeting bij de ingang, onder de koffie, of waar dan ook.

Annemarie Roding geeft in haar boek een groot aantal handreikingen en voorbeelden. Ze gaat er terecht van uit dat er veel meer mogelijk is dan je op het eerste gezicht denkt. ‘Omdat mensen die dement zijn gewoon mensen zijn, die kunnen ontvangen, en zeker ook kunnen delen.’ Ze begint haar boek met basiskennis over dementie en daaruit volgende omgangstips. Daarna gaat ze uitvoerig in op mogelijke struikelblokken in het pastorale contact. Bijvoorbeeld het tweesporengesprek, waarbij het niet om de inhoud gaat, maar om het gehoord en gezien worden. Dat vraagt onverdeelde aandacht: pastoraat op het scherpst van de snede! Wat ook in mijn eigen ervaring echt werkt èn helpt, is samen zingen en bidden. Theologisch of muzikaal niet perfect maar wel uit het hart. Ook staat er een opzet in dit boek voor een viering speciaal voor deze doelgroep.

Voor mensen met dementie zijn zintuigen veel belangrijker dan woorden. Dat heeft gevolgen voor de liturgie. Een preek die de Blijde Boodschap met veel omhaal van woorden overdraagt komt niet binnen. Maar een aandachtige sfeer waarin diezelfde Boodschap voelbaar tot leven komt, wel. Een koor dat graag nieuwe liederen zingt zal ook de oude weer van stal moeten halen, ook als die ‘achterhaald’ zijn. Een voorbeeld van diaconie is het aanbieden van respijtzorg die de mantelzorger een paar uur voor zichzelf geeft. Liefst door dezelfde vrijwilliger, zodat er een band opgebouwd kan worden. Een band van gedeelde afhankelijkheid, die ieders wereld ruimer en mooier maakt.

Dat deze recente publicatie nu al zijn tweede druk beleeft, zegt genoeg. Van harte aanbevolen voor individuele lezing of een workshop of training!

Dorry de Beijer, Geestelijk verzorger De Waalboog

Lekendominicaan, Oktober 2015

Doe mee met minder Co2 Laudato Si en de klimaattop in ParijsVan 30 november tot en met 11 december 2015 vindt in Parijs de eenentwintigste jaarlijkse klimaatconfe-rentie van de Verenigde Naties plaats. Doel van de conferentie is een nieuw klimaatakkoord te bereiken. Dat moet in 2020 ingaan, wanneer het huidige verdrag (het Kyoto-protocol van 1997) afloopt. Doelstelling is de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 2 graden. Dat kan o.a. door de CO2 uitstoot (van au-to’s, elektriciteitscentrales, CV ketels, enz.) te beper-ken. Regeringen moeten hiervoor maatregelen nemen. Ook Franciscus heeft in zijn Encycliek Laudato Si hierop gewezen: hoe gaan wij om met de ons omrin-gende natuur?

Sinds de industriële revolutie werd de aarde vooral ge-zien als een hoeveelheid grondstoffen, die ten dienste van de mens staat. Gronings gas mag niet rustig in de grond blijven, het is een financier van onze welvaarts-staat. Die manier van omgaan met de delfstoffen van de aarde heeft de aarde als woning van de mens uit-gewoond. We dienen dus op een andere manier om te gaan met de delfstoffen die we nodig hebben om alle mensen een aangenaam bestaan op aarde te garan-deren.

De Paus roept christenen op hun stem in deze dis-cussie over de toekomst van de aarde te laten ho-ren. Het zonnelied van de oer-Franciscus is hiervoor een leidraad: niet graaien, maar verwonderen. Een Belgische kerkelijke website heeft over Laudato Si een kort filmpje gemaakt: https://nieuw.kerknet.be/kerknet-redactie/video/wat-je-over-de-encycliek-laudato-si-moet-weten-2-minuten. Leuk om te zien. Hebben wij – als ouderen – hier nog een stem in? Auto de deur uit, zonnepanelen, eten halen van het land in plaats van de supermarkt. Kunnen/willen we dat? Kijk op de website www.groenekerken.nl voor meer suggesties.

Het Solidaridadkraampje komende zondag is al een eerste stap.

Anton van der Meer

15

WebsiteDe website van EFFATA is gereed, zoals ik in het vorige parochieblad heb gemeld.

Het leek me verstandig enige informatie te geven over functies die nieuw zijn in deze website ten opzichte van de vorige versie.

Allereerst is de website een onderdeel van de Stefa-nus website, maar wel zodanig dat de website van elke locatie rechtstreeks kan worden benaderd. Ook onze website is rechtstreeks te vinden onder de oorspron-kelijke benaming www.effataparochie.nl.

De EFFATA website, met bovenaan links ‘Parochie Hei-lige Stefanus’ en rechts ‘Locatie Effata – Dominicus-kerk’, bestaat uit acht onderdelen: Welkom, Over Ef-fata, Vieringen, Nieuws, Aktiviteiten, Overwegingen, Links en Contact. Bij twee onderdelen staat een pijl-tje: bij ‘Over Effata’ en bij ‘Nieuws’. Als op het pijltje wordt geklikt blijken meerdere categorieën mogelijk. Onder ‘Nieuws’ zijn er dus drie mogelijkheden: klik op ‘Nieuws’, op ‘Effata periodiek’ of op ‘Column’.

Onder het onderdeel ‘Activiteiten’ kunnen alle activi-teiten van de gehele Stefanusparochie worden gevon-den, gerangschikt op datum. Ook kan geselecteerd worden op locatie of categorie.

Helemaal bovenaan, op de eerste regel, worden alle locaties vermeld. Als op ‘Home’ wordt geklikt komt men op de site van Stefanus.

Tot slot wil ik melden dat alle activiteiten die worden vermeld in het parochieblad door mij ook worden ge-plaatst op de website van Nijmegen-0ost; zie onder ‘Links’ op onze EFFATA website.

Ab Blom

Actie Sizakala stopt na 31 december 2015Het is bijna voorbij met onze actie voor de kindercrèche in Sizakala. In het vorige nummer van ons par-rochieblad hebt U al kunnen lezen dat we met de andere deelnemende parochies via de vastenactie het aangevraagde bedrag van € 15615,00 volledig hebben mogen ontvangen. Fantastisch! U weet dat we al vanaf medio 2013 als parochie op al-lerlei manieren en op allerlei plekken actie hebben ge-voerd. We zijn in de voorbije twee jaren in veel kerken in Nijmegen en omgeving geweest. We mochten daar tijdens de zondagse viering vertellen over onze actie Sizakala. We kregen vaak de opbrengst van de collec-te en mochten na afloop ook nog de kralenproducten en het houtsnijwerk van de plaatselijke Afrikaanse be-volking verkopen. Tel daarbij op de Zuid Afrikaanse wijn die wij daar en bij allerlei andere gelegenheden hebben mogen verkopen dan zult u begrijpen dat we ook op deze wijze veel geld voor Sizakala hebben in-

gezameld. Naast kerken zijn we ook gast geweest bij veel (kerst)markten en winkelbedrijven waar we aan-dacht mochten vragen voor onze actie. Bij al die acties hebben we ook veel folders en informatiemappen uit-gedeeld. Het is de voorbije twee jaar zeker gelukt om vele mensen in Nijmegen duidelijk te maken dat wij bezig waren iets moois te realiseren voor de peuters van Sizakala en hun ouders. We hebben veel giften mogen ontvangen van organisaties en individuele do-nateurs. Al met al is duidelijk geworden dat het pro-ject Sizakala met de huidige opbrengst nog uitgebreid kon worden. De bijbehorende plannen zijn begroot en in ons bezit. Zo werd wederom duidelijk dat diakonie voor de Effata geloofsgemeenschap geen loze kreet is maar dat wist u al!

Beide activiteiten (vastenactie en onze Effata actie) zijn meer dan geslaagd. De plannen zijn in de loop van de twee jaren bijgesteld en uitgebreid. We hebben U daarover in het vorige artikel al bericht. Na overleg met Pieter en Inge, de ‘aandragers’ en ‘uitvoerders’ van het Sizakala project in Zuid Afrika, hebben we be-sloten uiteindelijk € 25000,00 te reserveren voor het realiseren van de nieuwbouw van kindercrèche Sizak-ala. Van dit bedrag is al een deel, fase 1 tot en met 3, uitgegeven en verantwoord. De overige fases volgen de komende maanden.

Het project wordt afgerond in de maand december. U zult onze actiekraam meerdere malen aantreffen ach-ter in de kerk. We hebben weer veel mooie sieraden en houtsnijwerk aangekocht in Zuid Afrika. Dus zoekt u nog een cadeautje voor sinterklaas of Kerst dan bent U bij ons aan het goede adres. Tijdens de aanstaande kerstmarkt op vrijdag 18 december vindt om 19.00 uur de slotmanifestatie van actie Sizakala plaats. U bent daarbij natuurlijk van harte welkom.

Langs deze weg nogmaals hartelijk dank voor uw bij-drages aan deze actie vooral natuurlijk namens de kin-deren en hun ouders van de crèche Sizakala.

Anton van der Meer

16

KroniekOverledenGeheel onverwacht overleed op 20 oktober – thuis, in zijn slaap - de heer Gian (Carlo) Tacq. Hij werd 77 jaar en woonde met zijn echtgenote in de Wachterslaan, op de Limos. Hij was de oudste zoon uit een Vlaams-Ita-liaans huwelijk en groeide op in Zeeuws-Vlaanderen. Hij volgde middelbaar onderwijs in Nijmegen. De heer Tacq verlangde al vroeg de wereld te verkennen en trad in dienst bij de marine.

Soberheid en anderen-voor-laten-gaan kenmerkten zijn levenshouding. Stevig verankerd was bij hem: ‘geloof’. Maar dan wel een geloof in de brede zin van het woord: in emancipatiebewegingen, geloof in de zin van het in beweging blijven, maar ook in de kracht van de verbeelding, een gave die hij zelf bezat. Hij stimu-leerde je het beste uit jezelf te halen. Bij zijn geloof hoorde een God – een scheppende kracht achter de kosmos - maar ook de zekerheid van het niet- weten. Zijn geloof appelleerde meer aan handelen dan aan strenge dogma’s en kerkbezoek. Hij hoopte dat alle godsdiensten meer overeenkomsten dan verschillen zullen gaan vertonen. Dat wordt onder meer ook ver-woord in een door hem geschreven Onze Vader, dat een plaats had in de afscheidsviering.

Hij was betrokken bij veel vrijwilligersactivitei-ten, zoals in Effataverband in het kader van de werkgroep Ouderen en Zieken en van de KBO. In een viering in onze kerk werd op vrijdag 24 oktober afscheid genomen van de heer Tacq. Daarna werd hij op Rustoord begraven.

Op 24 oktober overleed, in de leeftijd van 88 jaar Adrianus (Ad) Willems, dominicaan. Hij woonde tot ruim een jaar geleden in de prof. van der Heijden-straat. In het Berchmanianum namen zijn lichamelijke ongemakken toe en viel hem zijn strijd tegen vergeet-achtigheid steeds zwaarder.

Ad Willems werd geboren in Rotterdam. Hij ging naar het Dominicuscollege en volgde de opleiding tot pries-ter bij de dominicanen; in 1952 werd hij gewijd. Hij werd lector en hoogleraar bij de opleidingen van de orde. Vanaf 1966 kreeg hij een deeltijdsbenoeming als lector en enkele jaren later een voltijdse als hoogle-raar dogmatiek aan de Universiteit van Nijmegen. In 1968 werd hij lid en later voorzitter van de belangrijke ambtscommissie van het Pastoraal Concilie in Noord-wijkerhout. Ad maakte ook deel uit van het bestuur van de Acht Mei Beweging. Hij had een groot aandeel in de geruchtmakende brochure Kerk en ambt van de Nederlandse provincie van de dominicanen (2007). Na zijn emeritaat in 1986 was hij nog tien jaar parttime verbonden aan het Dominicaans Studie Centrum voor Theologie en Samenleving.

Ad was een graag geziene voorganger in de Studen-

tenkerk en in de Dominicusparochie. Hij wordt ge-kend als een zeer beminnelijk man, iemand die echt met aandacht naar je luisterde. Hij was graag onder de mensen om hem heen, niet erboven of ernaast. Vanaf 1994 nam Ad deel aan de wekelijkse preekbe-sprekingen tussen predikanten betrokken bij de Do-minicusparochie. Eind september 2001 hield hij zijn laatste overweging. Daarmee eindigde tevens de eeu-wenlange betrokkenheid van dominicanen bij de Do-minicusparochie in Nijmegen. Voor een In Memoriam zie elders in dit blad.

Vrijdag 24 oktober vond de afscheidsviering plaats in onze kerk, te midden van onder meer veel medebroe-ders, familie en Ans Metz met wie Ad jarenlang goed bevriend was. Aansluitend werd zijn lichaam in een voettocht naar de begraafplaats van de dominicanen aan de Willem Schiffstraat gebracht.

En dan? In een boeiend boekje over de levensgeschie-denis van een aantal (ex-) dominicanen merkt hij op: ‘Soms vrees ik dat het mysterie ophoudt bij de grens van de dood. Maar misschien is daar overgave op zijn plaats. We zijn er door het toedoen van een welwillend geheim. Laat ik dan de laatste stap ook maar in ver-trouwen zetten.’

17

A a n s l a g e n i n P a r i j sKerst is het feest van de vrede, maar we leven in verwarrende tijden.

Onschuldige mensen weten zich bedreigd door fanatiekelingen; politici spreken van ‘oorlog’.

Tegen de achtergrond van andere oorlogen schreef Edward Schillebeeckx een tafelgebed, waarvan hieronder een deel volgt.

Veel erin kan ons nu raken.

Tafelgebed in oorlogstijdWaarlijk, eeuwig-goede God,

het is goed en passend,U steeds en overal dank te zeggen,

door Jezus Christus, onze Heer.

Maar het valt ons in deze uren moeilijk,een dankgebed uit te spreken,

wanneer ons hart, veeleer dan van dank,vervuld is van klachten,woede en smeekbeden.

Het werk van Uw handenwordt door oorlog verminkt;er heersen ellende en dood,radeloosheid, zelfs wanhoop.

Onschuldigen en kleinen vallen ten offer,duizenden en duizenden vluchten,

worden weggejaagd of gedeporteerd.

Menselijke blindheid en kortzichtigheid,macht, eigenbelang en vijandsbeelden,

– schuld van gisteren en schuld van vandaag –dat alles krijgt het aanschijn van een onherkenbaar gedrocht,

dat de gezochte weg naar vrede verspert.

Toch blijven wij belijden,dat Gij zijt de Heer van de geschiedenis.

Al verstaan wij onszelf niet,schepselen die uw schepping verminken,

mensen, door U geschapen naar uw beeld en gelijkenis.

Bron: Verhalen van een levende, Valkhofpers,2015

Voor het hele tafelgebed zie ook: www.dominicanen.nl ( nieuwsbrief 19 november,2015)

18

AgendaElke zondag om 10.30 uur: Eucharistieviering, Agapèvier-ing of Jongerenviering in de grote kerk.

Op de tweede woensdag van de maand om 10.00 uur in de dagkapel: Maandelijkse themaviering.

De vieringen in deze periode: pagina 19/20

ACTIVITEITEN AGENDADecember Dinsdag 1 19.00-20.00 uur

Bijbelgroep in crearuim-te

Woensdag 2 10.00 - 11.30 uur

Stiltewandeling, start bij parochiecentrum

Donderdag 3 14.00 - 16.00 uur

Iconenschilderen in de crea- ruimte

Woensdag 9 10.00 - 12.30 uur

Bibliodrama in huiska-mer

Zondag 13 10.30 uur

Ná viering koffie en lunch

Maandag 14 19.00 -20.00 uur

Thema meditatie in huis-kamer, Annemiek van Nostrum

Dinsdag 15 19.00 - 20.00 uur

Bijbelgroep in crearuim-te

Woensdag 16 10.00 uur

Themaviering Kerstmis, in de dagkapel

Donderdag 17 10.00 - 11.30 uur

14.00 - 16.00 uur

Recollectie Kerstmis in de dagkapel Icoonschilderen in crea- ruimte

Vrijdag 18 16.30 - 20.30 uur

KERSTMARKT

Januari 2016 Dinsdag 5 19.00 - 20.00 uur

Bijbelgroep in crearuim-te

Donderdag 7 14.00 - 16.00 uur

Iconenschilderen in crea- ruimte

Zondag 10 10.30 uur

Ná viering koffie en lunch

Woensdag 13 10.00 uur

Themaviering in dagka-pel

Dinsdag 19 19.00 - 20.00 uur

Bijbelgroep in crearuim-te

Donderdag 21 14.00 - 16.00 uur

Iconenschilderen in crea- ruimte

19

Datum Thema en Viering Voorgangers Zang

Zondag 29 November

10.30 uur

1e zondag van Advent Agapèviering

Jeremia 33,14-16 Lucas 21,25-28.34-36

Frits Muller Dineke Wilke

ScholaFrançoise KlaassenJoseph Steenbrink

Zondag 6 December

10.30 uur

2e zondag van Advent Eucharistieviering

Baruch 5, 7 -9Lucas 3, 1-6

Kees Keijsper o.p.Kees Scheffers

Schola

Frits MullerWim Hendrickx

Zondag 13 December

10.30 uur

3e zondag van Advent Agapèviering, diaconale zondag

Sefanja 3, 14-18aLucas 3, 70-78

Willem PelserCees Wegman

ScholaFrançoise KlaassenJoseph Steenbrink

Zondag 20 December

10.30 uur

4e zondag van AdventAgapèviering

Micha 5, 7 -4aLucas 1, 39-45

Wim RigtersBetty Smits van Sonsbeek

ScholaFrits MullerThea Stadlander

Donderdag 24 December

19.00 uur

21.00 uur

KERSTAVOND

Gezinsviering met Kerstverhaal

Eucharistieviering

Jesaja 9,1-3.5-6Lucas 2,1-14

René Klaassen

Ben Frie s.j. Annemie Herinx

Kinderkoor ‘Smile’

Odeon-plusAnnemiek van NostrumFrançoise Klaassen

Vrijdgag 25 December

10.30 uur

HOOGFEEST VAN KERSTMIS

Eucharistieviering

Jesaja 52,7-10Johannes 1,1-18

Kees Keijsper o.p. Annemie Herinx

ScholaFrits Muller Ted Schoof o.p.

Zaterdag 26 December

10.30 uur

TWEEDE KERSTDAG

Geen viering in onze kerk

Zondag 27 December Viering van woord, lied en ge-bed in de dagkapel

Sir. 3, 2-6+12-14 / Sam. 1, 20-22. 24-28Lucas 2, 41-52

Willem PelserMaria Voss

Thea Stadlander

Donderdag 31 December

19.00 uur

Oudjaarsavond 2015 Kees Scheffers SamenzangFrits Muller

Zondag 3 Januari

10.30 uur

Openbaring des Heren / Drie Ko-ningen Eucharistieviering

Jesaja 42, 1-4. 6-7Matteüs 3, 13- 9 7

Cyrus van VughtAnnemie Herinx

ScholaFrits Muller

Wim Hendrickx

20

Datum Thema en Viering Voorgangers Zang

Zondag 10 Januari

10.30 uur

Doop van de HeerAgapèviering, diaconale zondag

Jesaja 42, 1-4. 6-7 / Jesaja 40, 1-5, 9-11Lucas 3, 15-16. 21-22

Jan van der Wal SamenzangFrançoise KlaassenTed Schoof o.p.

Zondag 17 Januari

10.30 uur

2e zondag door het jaarEucharistieviering

Jesaja 62, 1-5Johannes 2, 1-12

Gerard Verwoerd c.m. Gabriël Maltha

ScholaFrançoise KlaassenJoseph Steenbrink

Zondag 24 Januari

11.15 uur !!

3e zondag door het jaarOecumenische viering in de Boskapel

ds. Els de Clercq, pastorEkkehard Muth Frits Muller

projectkoorRob Engels Selma Peters

Zondag 31 Januari

10.30 uur

4e zondag door het jaarAgapèvieringJer. 1, 4-5 + 17-19Lc. 4, 21-30

René KlaassenHans Hamers

SamenzangFrançoise KlaassenThea Stadlander

Effata DominicuskerkProf. Molkenboerstraat 76524 RN Nijmegen 024 - 3 65 60 69IBAN NL29ABNA 043.66.61.446 t.n.v. Effataparochiewww.effataparochie.nl

Onderdeel van StefanusparochieBerg en Dalseweg 406521 JJ Nijmegen info@stefanus.nlwww.stefanusparochie.nl

Verspreiding parochieblad

mw. Ted Hoyng

mw. Elly Voss 024 - 8480938

evoss@fo.nl

BereikbaarheidPastoraal team Effata

Pastor Annemie HerinxGroesbeekseweg 3266523 PL Nijmegen 024 - 3281458

Parochieadministratie / Secretariaat

Prof. Molkenboerstraat 76524 RN Nijmegen.Van dinsdag t/m donderdag van 10.00 tot 12.30 uur 024 - 3 65 60 69 post@effataparochie.nl

Voor spoedgevallen buiten deze uren

Rudie Luiken 06 - 21 547 952

Voor uitvaarten afspreken

06 - 487 487 27

ColofonRedactieAnnemie Herinx, Anton van der Meer, Betty Smits van Sonsbeek, Hans Hamers, Marcel Becker

EindredactieMarcel Becker

KroniekFons Fiselier

Opmaak Willem Hooghof

E-mailadres bettysmits@icloud.com

Oplage: circa 900 exemplaren

Kopij volgend nummer:- aanmelden vóór 15 dec - inleveren uiterlijk 7 jan Volgende aflevering 16 jan