PERKEMBANGAN PARTI POLITIK DI SABAH (1961-1963)

1) United National Kadazan Organization (UNKO)

• UNKO @ Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu

• Parti pertama ditubuhkan di Sabah• Dianggotai oleh kaum Kadazan & kumpulan

kristian lain seperti Rungus dan Murut• Tokoh-tokoh penting yang terlibat seperti

Donald Stephens (Tun Fuad Stephens, kini), Peter Mojuntin, Herman Luping, Gunie Gilong & G.S Sundang

• Rancangan untuk menubuhkan parti ini ialah pada 26 Mac 1961

• Ditubuhkan berasaskan penyatuan pertubuhan-pertubuhan sosial & kebudayaan orang Kadazan di seluruh Sabah untuk membentuk satu pertubuhan politik

Matlamat utama penubuhan UNKO

Menjaga kepentingan & memelihara hak orang Kadazan

Dusun

Memperkuat hubungan di antara orang-orang Kadazan/Dusun agar mereka dapat memperjuangkan satu cita-cita & satu matlamat

dalam politik, ekonomi dan sosial

Menggalakkan semangat orang-orang Kadazan/Dusun supaya

bersatu & tidak mudah mengalah kepada orang lain

Menggesa kerajaan British supaya tidak mengabaikan hak-hak

bumiputera Sabah, terutamanya orang-orang Kadazan /Dusun

2) United Sabah National Organization (USNO)

• Dilancarkan oleh Tun Datu Mustapha di Kudat pada 23 Disember 1961 (4 bulan selepas penubuhan UNKO)

• Kewujudan parti politik ini adalah hasil daripada kesedaran orang-orang Melayu Islam terutamanya Tun Datu Mustapha Datu Harun dan pemimpin Islam di Sabah

• 24 Disember 1961, Datu Mustapha gariskan cogan kata pati iaitu Bersatu, Bersedia, Berkhidmat ke arah mencapai kemerdekaan melalui Malaysia

• USNO menyokong gagasan Malaysia kerana ia dapat menjamin perkembangan ekonomi dan kestabilan politik di samping mampu menyekat perkembangan komunis di Sabah

• Datu Mustapah merupakan pemimpin Sabah pertama yang menyokong agama Islam dijadikan agama rasmi Sabah & BM sebagai bahasa rasmi

Matlamat penubuhan

USNO

Memperjuangkan hak kaum Bumiputera Islam

Menukar nama Borneo kepada SabahMemperjuangkan agama Islam

sebagai agama rasmi

Menjadikan Bahasa Melayu sebagai bahasa

kebangsaan

United National Pasok-Momogun Organization (Pasok Momogun)

• Ditubuhkan pada Januari 1962• Diasaskan oleh Orang Kaya2 Sedomon & G.S.

Sundang • Dianggotai oleh suku-suku bumiputera dari

kawasan pedalaman Sabah.O.K.K. Sedomon dan O.K.K. Sundang iaitu dua orang adik-beradik telah memimpin parti ini sejak ia di tubuhkan

• Orang Murut berasa bimbang bahawa kemungkinan mereka akan ketinggalan dalam arus perubahan yang pesat di Sabah berbanding dengan orang Kadazan dan Melayu Muslim

Matlamat penubuhan Pasok Momogun

Melindungi hak kaum Bumiputera di kawasan

pedalaman & disokong oleh segelintir orang Cina yang

bimbang tentang kedudukan ekonomi mereka apabila

menyertai Malaysia

Melindungi kepentingan penduduk di kawasan

pedalaman Sabah

• Menentang penubuhan Malaysia kerana kebimbangan terhadap dominasi Melayu Islam

• Mahukan Sabah mencapai kemajuan & kemerdekaan sendiri sebelum menyertai sebarang persekutuan

• Pada November 1962, Pasok Momogun menyertai Parti Perikatan Sabah yang menyokong Malaysia

Persatuan Cina Sabah (SCA)

• Ditubuhkan pada Oktober 1962 • Diasaskan oleh Khoo Siak Chiew & Peter Chin• Merupakan gabungan 2 buah parti iaitu Parti

Bersatu & Parti Demokratik • Matlamat penubuhan – melindungi hak orang

Cina

Parti Perikatan Sabah• Parti perikatan Sabah di anggotai oleh

UNKO,USNO,SNAP dan PM• Tujuan penubuhan Parti Perikatan Sabah

untuk ambil bahagian dalam pilihan raya tahun 1962

• Penubuhan Perikatan ini adalah atas intensif dan usaha pemimpin-pemimpin politik Sabah dan Persekutuan Tanah Melayu bagi mewujudkan satu perpadun untuk menyokong penubuhan gagasan Malaysia

• Kerajaan perikatan pada tempoh ini sentiasa berusaha untuk menggalakkan perpaduan di kalangan rakyat dan tanamkan semangat cintakan negara

• Antara langkah yang telah di laksanakan ialah mengiktiraf agama Islam sebagai agama rasmi manakala Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi di Sabah yang bertujuan penyatuan rakyat