peter teunissen, huisarts renzo veenstra, mdl-arts 16 e ge huisartsennascholing 19 april 2012

27
Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Upload: joanna-sanders

Post on 08-Jun-2015

226 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Peter Teunissen, Huisarts

Renzo Veenstra,

MDL-arts

16e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Page 2: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Prikkelbare darm syndroom

Prevalentie14-24% vrouwen5-19% mannen

Huisartsenpraktijk Gemiddeld 5 per 1000 per jaar = 1 per maand in een normpraktijkSpecialist35% consulten functionele buikklachten

PDS jaarlijks meer verzuim dan de griep

Page 3: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012
Page 4: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012
Page 5: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012
Page 6: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012
Page 7: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Rome III criteria Prikkelbare darm syndroom

Patiënten moeten recidiverende buikpijn of een ongemakkelijk gevoel in de buik hebben gedurende minstens 3 dagen per maand in de afgelopen drie maanden, terwijl de klachten ten minste 6 maanden vóór de diagnose zijn begonnen

Deze klachten moeten gepaard gaan met ten minste twee van de volgende criteria:a. De klachten verminderen na de defecatie.b. De klachten zijn geassocieerd met een verandering in de frequentie van defecatie.c. De klachten zijn geassocieerd met een verandering in de consistentie van de ontlasting.

Sensitiviteit en Specificiteit Rome III criteria voor PDS is meer dan 90%

Page 8: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Anamnese huisarts

- kernsymptomen: buikpijn/ongemak en een opgeblazen gevoel

- aanvullende symptomen obstipatie, diarree, winderigheid of dyspepsie

- ondersteunende symptomen een onregelmatig ontlastingspatroon, meer klachten na eten en slijm bij de ontlasting

Page 9: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Alarmsymptomen

rectaal bloedverlies veranderd defecatiepatroon

diarree gedurende meer dan 2 weken onbedoeld en onverklaard gewichtsverlies

afwijkingen bij lichamelijk onderzoek: peri-anale afwijkingen; abnormale weerstand in abdomen, rectum of bekken

Risicofactoren

begin van de klachten bij een leeftijd > 50 jaareen eerstegraadsfamilielid met een inflammatoire darmziekte, coeliakiecolorectaal-, ovarium- of endometriumcarcinoom < 70 jaar

Page 10: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Stelling 1

Bij een anamnese die past bij de diagnose PDS in afwezigheid van alarmsymptomen of risicofactoren is verwijzing naar de 2e lijn niet zinvol

Page 11: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Criteria voor verwijzing naar tweede lijn

Bij patiënten in de eerste lijn die voldoen aan de Rome III-criteria voor PDS, met of zonder de aanwezigheid van het tijdscriterium van drie maanden, moet of kan in de volgende gevallen verwijzing naar de tweede lijn

overwogen worden:

A. niet bij PDS passende symptomen/factoren (niet-pluissymptomen en risicofactoren) en onderzoeksbevindingen;

B. onzekerheid bij de huisarts over de juistheid van de diagnose PDS;C. onzekerheid bij de patiënt over de juistheid van de diagnose PDS.

Aangezien de therapeutische mogelijkheden in de tweede lijn niet anders zijn dan in de eerste lijn, vormt een onvoldoende respons van de PDS-

symptomen op de in de eerste lijn ingestelde behandeling geen valide grond voor verwijzing.

Page 12: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012
Page 13: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Stelling II

Een patiënt met PDS die de huisarts bezoekt heeft méér dan alléén PDS

Page 14: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012
Page 15: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Diagnostiek Prikkelbare darm syndroom in de eerste lijn

Laboratorium onderzoek

Schildklierfunctie?

Coeliakie?

Bij diarree: FeceskweekLactose intolerantie?Bacteriële overgroei?Feces galzure zouten?

Page 16: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Diagnostiek Prikkelbare darm syndroom in de tweede lijn

Verwachtingen verwijzer?

Verwachtingen patiënt?

Over het algemeen wordt de tweedelijns gezondheidszorg gekenmerkt door laagdrempelige aanvullende diagnostiek

Page 17: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Verwachtingen patiënt

‘ Sinds ik het PDS label heb opgeplakt gekregen is het ziekenhuis er mee klaar. mn Huisarts doet verder ook niets en dat is alles bij elkaar behoorlijk frustrerend. Zeker omdat ik behoorlijk prikkelbaar wordt van de pijn en slaaptekort door de pijn...’

‘ Ik ga woensdag toch maar weer even langs de dokter. Ik wil dat al het andere uitgesloten is voordat ik genoegen neem met een spastische darm.’

‘De vermoeidheid is ook enorm afgenomen. Geen wonder dat je moe bent als je zo constant met je darmen bezig bent. Dat brengt heel veel stress mee en niets is zo afmattend ! Dus als je darmproblemen afnemen neemt ook de vermoeidheid af ! ‘

Page 18: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Patiënt perspectief

40% van de patiënten wil worden verwezen 19% van de patiënten vind dat ze te lang moeten wachten op de

verwijzing

Veel patiënten verwachten een endoscopisch onderzoek

Veel patiënten vinden dat de diagnose PDS te snel wordt gesteld als geen aanvullend onderzoek wordt verricht

Page 19: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012
Page 20: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Prikkelbare darm syndroom: info patiënt

Informeren aard, beloop en prognose PDS eventueel met schriftelijke info

Geen verhoogd risico op onderliggende aandoeningen zoals coloncarcinoom

Streef naar het wegnemen van overbodige bezorgdheid

Streef naar het verminderen van vermijdingsgedrag

Streef naar een gunstige beïnvloeding van bijkomende, stresserende factoren en een optimale rol van de omgeving

Page 21: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Prikkelbare darm syndroom: Behandeling

Dieet

Vezelrijk?

Eliminatiedieet?

Lichaamsbeweging?

Probiotica?

Page 22: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Prikkelbare darm syndroom: Medicatie

Bulkvormer

Bij pijn: PCM, NSAID, proef spasmolyticum

Bij onvoldoende effect en pijn is een groot probleem kan een antidepressivum worden overwogen

Bij obstipatie: bulkvormer, PEG. Lactulose meer bijwerkingen

Bij diarree: bulkvormer, loperamide

Hoog placebo effect en medicatie vaak niet effectief

Page 23: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012
Page 24: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Prikkelbare darm syndroom: behandeling vervolg

Multidisciplinaire behandelingsprogramma’s

Psychotherapie: Hypnotherapie lijkt meeste effect op de pijnklachten te hebben

www.pds-therapeuten.nl

Page 25: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Stelling III

Bij de behandeling van PDS heeft behandeling in de 2e lijn geen meerwaarde

Page 26: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

Hoe kan de zorg van de patiënt met PDS worden verbeterd?

Tips voor de huisarts?

Tips voor de specialist?

Bespreek doel en verwachtingen van de verwijzing naar de 2e lijn met patiënt

Goede verwijsbrief

Bespreek met patiënt goed welk traject in de 2e lijn wordt belopen en wees duidelijk wanneer dit wordt afgesloten

Page 27: Peter Teunissen, Huisarts Renzo Veenstra, MDL-arts 16 e GE huisartsennascholing 19 april 2012

CBO-richtlijn 2011: Diagnostiek en behandeling van het prikkelbare darm syndroom

Initiërende partijNederlands Huisartsen Genootschap

In samenwerking metNederlands Instituut van PsychologenNederlandse Vereniging van DiëtistenNederlandse Vereniging van Maag-Darm-LeverartsenNederlandse Vereniging voor Arbeids- en bedrijfsgeneeskundePrikkelbare Darm Syndroom Belangenvereniging