pfas in de praktijk onderzoek, analyses en sanering...pfas in de praktijk onderzoek, analyses en...
TRANSCRIPT
![Page 1: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/1.jpg)
PFAS in de praktijkOnderzoek, analyses en sanering
6 juni 2019
Elisabeth van Bentum
![Page 2: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/2.jpg)
PFAS in de praktijk
2
• Hoe bemonsteren?
• Waarop analyseren?
• Hoe saneren?
![Page 3: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/3.jpg)
3
• PFAS gedragen zich anders dan “reguliere”
verontreinigingen
• Oppervlakteactief (zepen)
• Grensvlak water/lucht/olie/grond
• Binding met eiwitten, niet zozeer opname in vetten
• Aanwezig in zeer veel toepassingen
Waar op letten?
![Page 4: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/4.jpg)
4
Bemonsteren
RegenkledingNieuwe kledingWasverzachter
(Fastfood) verpakkingenMuggensprayHandcrème
Zonnebrandcrème
Potten/flessenTeflon inlage deksel
Bemonsteringsslangen
Onderdelen pomp
Gore-Tex schoenenHandschoenen
Post-its en waterproof papier
?
![Page 5: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/5.jpg)
5
Bemonsteren
![Page 6: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/6.jpg)
6
Hoe zit het met veiligheid?
• PFAS zijn niet zozeer acuut toxisch, vooral chronisch
• Geen klasse zwart
• Werken conform normale veiligheidsvoorschriften (CROW)
• PFAS zijn niet vluchtig (behalve fluortelomeeralcoholen)
![Page 7: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/7.jpg)
7
Analyseren
• Niet alleen PFOS en PFOA
• Samenstelling analysepakketten
verschilt
• Ervaring van het lab is belangrijk!
• Haalbare detectiegrenzen
• Water; 1 ng/l
• Grond; 0,1 µg/kg d.s.
![Page 8: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/8.jpg)
8
Duizenden verbindingen
![Page 9: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/9.jpg)
Verborgen PFAS meten: TOP Assay
Property of Arcadis, all rights reserved
6:2 FTS
Oxidatie
PFHxA
![Page 10: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/10.jpg)
June 14 2019 1
TOP analyse na blusschuimincident (oppervlaktewater)
Property of Arcadis, all rights reserved
Data Courtesy of Nigel Holmes Queensland DEHP
![Page 11: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/11.jpg)
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000
120.000
BH A(0.0-0.5m)PRE TOP
BH A(0.0-0.5m)POST TOP
PFAS
s Con
cent
ratio
n (µ
g/kg
)Grond analyse met TOP
PFBA
PFPeA
PFHxA
PFHpAPFOAPFNA
PFOS
127%Increase
PFOS
![Page 12: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/12.jpg)
12
Saneren
• Gangbare in-situ technieken – geen effect
• Niet vluchtig
• PFOS en PFOA (en analoge verbindingen) zijn niet biologisch afbreekbaar
• Geen afbraak door reguliere chemische oxidatie / reductie
• Wel onttrekken – actief kool (langdurig proces)
• Precursors kunnen afbreken tot PFOS, PFOA en analoge verbindingen
• Lage toetsingswaarden
![Page 13: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/13.jpg)
13
Saneren
• Meest toegepast
• Ontgraving
• Grondwateronttrekking / actief kool – lage adsorptie
• Definitieve oplossing
• Verbranding 1000-1200 °C
• Let er op dat PFAS overal aan vast plakken en niet vanzelf verdwijnen!
![Page 14: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/14.jpg)
PFAS grond - grondwater
14
• Grond – lange ketens
• Grondwater – kortere ketens
• Sulfonzuren adsorberen
sterker dan carbonzuren
![Page 15: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/15.jpg)
15
Saneren - grond
Ontgraven + storten / verbranden bij hoge
temperatuur
Wassen
Immobiliseren
Thermische desorptie
In-situ spoelen
Biologische afbraak
Oxidatie/reductie
![Page 16: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/16.jpg)
16
Saneren - water
![Page 17: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/17.jpg)
17
· AC meest gebruikt˗ Lage adsorptiegraad˗ Hydrofobe interactie én ionenwisseling˗ Langere ketens adsorberen goed, korte ketens slecht(er)˗ Verstoring door organische moleculen
· Ionenwisseling (IEX) als alternatief˗ Vergelijkbaar met AC˗ Mogelijk op lange termijn rendabel˗ Korte vs lange ketens
Reactivatie en nabehandeling zijn aandachtstpunten!
Adsorptie
![Page 18: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/18.jpg)
18
· Nanofiltratie (NF) en omgekeerde osmose (RO)
˗ Molecuulgrootte: goede verwijdering
˗ Concentraat nabehandeling – grote reststroom
· Ozofractionation
˗ Ozonbelletjes: vergelijkbaar met zeepbellen
˗ Kleine, geconcentreerde afvalstroom
˗ Organische stoffen afgebroken door ozon, PFAS
niet of gedeeltelijk
Scheidingstechnieken
![Page 19: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/19.jpg)
· Biologisch
˗ Niet of nauwelijks aangetoond op relevante schaal
˗ Deels afbreekbaar, tot persistente eindproducten
· Chemische oxidatie/reductie
˗ Alleen werkbaar onder zeer specifieke omstandigheden
· Sonolyse
˗ Ultrasoon geluid
˗ Belletjes die uit elkaar klappen
˗ Temperaturen tot 4.500 ᵒC leiden tot PFAS afbraak19
Afbraak
![Page 20: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/20.jpg)
20
Samenvattend
• Gebruik bemonsteringsprotocol
• Kijk verder dan alleen PFOS en PFOA
• Saneren – geen wondermiddel
• Ontwikkelingen gaande, maar let op:
• Precursors PFCAs en PFSAs
• Persistentie (PMT)
• Massabalans
• Interacties
![Page 21: PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering...PFAS in de praktijk Onderzoek, analyses en sanering 6 juni 2019. Elisabeth van Bentum](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042923/5f6fd0142aefc7651567a2c5/html5/thumbnails/21.jpg)
www.expertisecentrumpfas.nl
ARCADIS Elisabeth van Bentum ([email protected])ARCADIS Hans Slenders ([email protected])Witteveen + Bos Martijn van Houten ([email protected])TTE Arne Alphenaar ([email protected])
Vragen over deze presentatie?