phap luat va thuc tien ap dung phap luat ve phong ngua rui r vspu9aouuv 20131005015658 65671
DESCRIPTION
Văn bản pháp luật về hoạt động ngân hàngTRANSCRIPT
dtfhfhg
MC LC
T VN 11GII QUYT VN
1I.Php lut v phng nga ri ro trong hot ng ngn hng.
11. Ri ro trong hot ng ngn hng:
11.1. Khi nim ri ro trong hot ng ngn hng:
11.2. S cn thit ca vic phng nga ri ro trong hot ng ngn hng.
21.3.Cc loi ri ro trong hot ng ngn hng.
32. Cc quy nh php lut v phng nga ri ro trong hot ng ngn hng:
32.1. Nhm quy nh v trch nhim ca cc t chc tn dng trong hot ng ngn hng.
32.1.1. Quy nh v m bo cc t l an ton:
42.1.2. Quy nh v d tr bt buc:
52.1.3. Quy nh v phn loi n trch lp v s dng d phng ri ro x l ri ro tn dng.
52.1.4. Cc quy nh v bo him tin gi.
62.1.5. Cc quy nh v bo m tin vay:
72.2. Nhm quy nh v cc hn ch trong hot ng ca cc t chc tn dng.
72.2.1. Nhng trng hp khng c cp tn dng, hn ch cp tn dng:
82.2.2. Gii hn tn dng i vi khch hng:
82.2.3. Gii hn u t gp vn mua c phn.
92.3. Nhm quy nh v kim sot c bit, thanh tra kim tra gim st hot ng ngn hng:
92.3.1. Kim sot c bit:
102.3.2. Thanh tra, kim tra gim st hot ng ca ngn hng.
10II. Thc tin p dng v hng hon thin php lut v phng nga ri ro trong hot ng ngn hng:
101. Thc tin p dng php lut v phng nga ri ro trong hot ng ngn hng:
101.1. V pha cc t chc tn dng:
131.2. V pha cc quy nh ca php lut v phng chng ri ro trong hot ng ngn hng.
152. Hng hon thin php lut v ri ro trong hot ng ngn hng:
15KT THC VN
T VN
Trong nn kinh t th trng, kinh doanh v ri ro l hai yu t lun i km vi nhau. Nh bt k hot ng kinh doanh no khc, hot ng ngn hng l hot ng lun chu s tc ng ca rt nhiu yu t: mi trng kinh t x hi, mi trng php l , chnh sch vi m , v mDo vy hot ng ny lun tim n nhng bin ng ln, ng ngha nguy c ri ro cng rt cao. V vy vic phng nga ri ro l vn thit yu trong hot ng ngn hng. M trong qun l x hi cng c hiu qu nht lun l cng c php lut, chnh v th nhm em xin chn ti : Php lut v thc tin p dng php lut v phng nga ri ro trong hot ng ngn hngGII QUYT VN
I.Php lut v phng nga ri ro trong hot ng ngn hng.
1. Ri ro trong hot ng ngn hng:
1.1. Khi nim ri ro trong hot ng ngn hng: Trong lch s pht trin ca loi ngui, tin t ra i cng vi s ra i ca nn kinh t hng ho, vi t cch l vt ngang gi chung trong qu trnh trao i. Cng trong qu trnh , ngn hng ra i nh mt trung gian ti chnh, l cu ni gia ngui gi tin v ngui vay tin. Cng vi s pht trin ca kinh t- x hi, cc hot ng ngn hng cng ngy mt pht trin v m rng. Theo khon 1 iu 6 Lut Ngn hng nh nc 2010 th hot ng ngn hng l hot ng kinh doanh, cung ng thng xuyn mt hoc mt s nghip v sau: nhn tin gi, cp tn dng, cung ng dch v thanh ton qua ti khon. Ta thy i tng kinh doanh ca hot ng ngn hng l mt loi hng ho rt c bit l tin t- mt loi hng ho c nhy cm cao vi ri ro. Hn na hot ng ngn hng chu s tc ng ca rt nhiu yu t kinh t, chnh tr,,, v mang tnh dy chuyn nn mang tnh r ro rt cao. Ri ro theo cch hiu thng thung l kh nng xy ra nhng tn tht pht sinh ngoi d kin. Theo ri ro trong hot ng ngn hng l kh nng xy ra nhng tn tht pht sinh ngoi d kin trong hot ng ngn hng. Nhng ri ro thung gp trong lnh vc ngn hngl ri ro tn dng, ri ro thanh ton, ri ro t sut, ri ro php l v mt s loi ri ro khc.
1.2. S cn thit ca vic phng nga ri ro trong hot ng ngn hng.
Hot ng ngn hng l mt hot ng kinh doanh mang tnh c th, d l i vay cho vay. Trong khi bt k mt ngnh no, mt lnh vc kinh doanh no, hay mt lnh vc no ca i sng kinh t- x hi mun vn hnh oc u cn c ngun vn- ni cch khc l tin t. Nn hat ng ngn hng c th c coi l mu ca nn kinh t- x hi. V th bt k mt bin ng no ca i sng kinh t x hi cng c th nh hng tiu cc n hot ng ngn hng nn tnh ri ro trong hot ng ny l rt cao. Hn na, hin nay nc ta ang thc hin c ch th trung, li trong bi cnh ton cu ho th cc nhn t ca nn kinh t x hi c s tc ng ln nhau ngy cng cht ch v trong phm vi vut qua bin gii cua mi nc th nhng ri ro trong hot ng ngn hng cng ngy mt gia tng.
Nhng tc ng m ri ro trong hot ng ngn hng l v cng ln. N khng ch lm nh hng n quyn li ca tng khch hng, n s hot ng hiu qu ca ngn hng, h thng ngn hng m thng mang tnh dy chuyn trong c nn kinh t. Nh ni trn, bt k mt bin ng no ca nn kinh t cng cv th nh hng tiu cc ti hot ng ngn hng th ngc li, mt ri ro trong hot ng ngn hng cng c th tc ng n ton b nn kinh t. Trong kinh doanh th ri ro l vn khng th trnh khi. V vy cng nh bt k mt loi hnh kinh doanh no khc, trong qu trnh kinh doanh vic mt hoc mt s ngn hng lm vo tnh trngmt kh nng thanh ton v ph sn ngn hng l iu hon ton c th xy ra. M hot ng ngn hng l mt hot ng c tnh hp tc cao v thung mang tnh dy chuyn. Nn vn t ra yl ph sn ngn hng khng ch dng li mt ngn hng yu km m c th lan truyn sang cc ngn hng khc nu ngui dn mt lng tin vi ton b h thng ngn hng. iu ny s lm cho h thng ngn hng st gim nghim trng, y h thng ngn hng lm vo tnh trng yu km ti t. Mt h qu tt yu xy ra nn kinh t s lm vo tnh trng suy thoi thm ch cn nh hng ti s n nh chnh tr ca quc gia.
C th ni nhng ri ro trong hot ng ngn hng c tc ng rt ln n s tn ti , pht trin ca ngn hng, ca h thng ngn hng v nn kinh t- x hi. V vy vic phng nga ri ro trong hot ng ngn hng bng php lut l v cng cn thit.
1.3.Cc loi ri ro trong hot ng ngn hng.
* Ri ro tn dng. Ri ro tn dngl loi ri ro gn lin vi hot ng quan trng nht ca hot ng ngn hng l hot ng tn dng. Ri ro tn dng l kh nng xin nhng tn tht ngoi d kin cho ngn hng do khch hng vay khng tr ng hn, khng tr hoc khng tr y vn v li cho ngn hng. Ri ro tn dng c th l phn thnh ri ro mt vn hoc ri ro ng vn. Loi ri ro ny khng ch dng li hot ng cho vay m cn bao gm nhiu hot ng khc nh : hot ng bo lnh, ti tr ngoi thung, cho thu ti chnh. y l loi ri ro c bn nht ca hot ng ngn hng.
Ri ro li sut.
huy ng vn ca cc c nhn , t chc ngn hng phi tr li, khi ngn hng cho vay hoc ti tr th ngn hng thu li.Cng nh gi ca cc hng ho, dch v khc th li sut ca cc khon vay, tin gi v chng khon cng thung xuyn bin ng. S bin ng c th lm tng li nhun ca cc ngn hng nhng cng c th gy tn tht cho ngn hng. Qua th ri ro li sut chnh l kh nng xy ra nhng tn tht ngoi d kin do s thay li sut ca ngn hng.
Ri ro thanh khon.
Thanh khon l kh nng thanh ton ca mt ngn nhng thung mi trc nhu cu gii ngn ca mt hay nhiu khch hng. Nu khng p ng c nhu cu ny , ngn hng c th lm vo tnh trng mt kh nng thanh ton v nguy c ph sn c th xy ra. Nh vy ri ro thanh khon l tnh trng ngn hng khng c ngun vnhoc khng th tm c ngun bn ngoi u t cho hot ng kinh doanh ca mnh. Dy l loi ri ro nguy him nht trong hot ng ngn hng. Bi l ri ro thanh khon ca mt ngn hng s dn n s sp ca ngn hng ko theo s sp ca ton b h thng ngn hng.
Ri ro t gi.
Ri ro t gi l kh nng xy ra nhng tn tht ngoi d kin cho ngn hng khi t gi hi oi thay i vt qua s thay i d tnh ca ngn hng. Trong c ch th trng, t gi thung xuyn bin ng, s bin ng ny c th gy bt li cho ngn hng v dn n ri ro v t gi cho hot ng ngn hng.
Ngoi nhng loi ri ro trn th hot ng ngn hng cn c mt s loi ri ro khc nh ri ro hot ng, , ri ro php l, ri ro uy tn, ri ro cng ngh thng tin.
2. Cc quy nh php lut v phng nga ri ro trong hot ng ngn hng:2.1. Nhm quy nh v trch nhim ca cc t chc tn dng trong hot ng ngn hng.
1. Cc quy nh ca php lut v phng chng ri ro trong hot ng ngn hng.2.1. Nhm quy nh v trch nhim ca cc t chc tn dng trong hot ng ngn hng.
2.1.1. Quy nh v m bo cc t l an ton:
Theo quy nh ti iu 130, Lut cc t chc tn dng 2010 th trong qu trnh hot ng, cc TCTD phi tun th cc quy nh v t l m bo an ton.
Th nht, TCTD m bo v kh nng chi tr: kh nng chi tr c xc nh bng t l gia ti sn C c th thanh ton ngay so vi cc loi ti sn N phi thanh ton ti mt thi im nht nh ca TCTD. Theo Thng t 13/2010 th TCTD phi thng xuyn m bo t l v kh nng chi tr i vi tng loi tin, vng nh sau:
- T l ti thiu bng 15% gia tng ti sn C thanh ton ngay v tng N phi tr.
- T l ti thiu bng 1 gia tng ti sn C n hn thanh ton trong 7 ngy tip theo k t ngy hm sau v tng ti sn N n hn thanh ton trong 7 ngy tip theo k t ngy hm sau i vi ng Vit Nam, ng Euro, ng Bng Anh v ng la M (bao gm ng la M v cc ngoi t khc cn li c quy i sang la M theo t gi lin ngn hng cui mi ngy).
Bn cnh , Ngn hng nh nc cng quy nh r th no l ti sn C c th thanh ton ngay nh tin mt, vng, tin gi ti Ngn hng nh nc, tin gi c k hn ti cc TCTD kh n hn thanh tonTi sn N phi thanh ton bao gm: s chnh lch ln hn gia tin gi nhn ca TCTD khc v tin gi ti TCTD khi n hn; 15% tin gi khng k hn ca t chc, c nhn; gi tr cc cam kt cho vay ca t chc tn dng khi n hn thc hin; tt c ti sn n khc n hn phi thanh ton. Cng ti Thng t ny, NHNN cn quy nh TCTD phi xy dng bng phn tch cc ti sn C c th thanh ton ngay v cc ti sn N phi thanh ton i vi tng loi ng tin trong cc khong thi gian: trong ngy hm sau; t 2 n 7 ngy; t 8 ngy n 1 thng; t 1 n 3 thnh; t 3 n 6 thng.Th hai, v t l vn an ton ti thiu hay vn t c b p ri ro trong iu kin hot ng bnh thng, theo quy nh ti Thng t 13, tr chi nhnh ngn hng nc ngoi phi duy tr t l ti thiu 9% gia vn t c so vi tng ti sn ri ro. Vn t c ca TCTD theo quy nh ti Lut cc T chc tn dng gm gi tr thc c ca vn iu l, cc qu d tr, mt s ti sn n ca TCTD theo hng dn ca NHNN. V theo hng dn ti th vn t c ca TCTD bao gm hai lot l vn cp 1 v vn cp 2. Vn cp 1 bao gm vn iu l, qu d tr b sung vn iu l, Qu u t pht trin nghip v, li nhun khng chia, thng d c phn c tnh vo vn theo quy nh ca php lut, tr i phn dng mua c phiu qu (nu c).; vn cp 2 nh l 50% s d c ti khon nh gi li ti sn c nh theo quy nh ca php lut; 40% s d c ti khon nh gi li ti sn ti chnh theo quy nh ca php lut; Qu d phng ti chnh; C k hn ban u ti thiu l 5 nm;Tuy nhin, i vi s vn m TCTD u t vo TCTD khc di hnh thc gp vn mua c phn phi c tr khi vn u t c khi tnh t l ny. Cn tng ti sn c ri ro bao gm gi tr ti sn C ca TCTD c tnh theo mc ri ro nh nhm cc ti sn c ri ro 0%, 20%, 50%, 100%, 150%, 250% v cc cam kt ngoi bng c tnh theo mc ri ro bng cch chuyn i thng qua gi tr ti sn C bng cc h s chuyn i.
Th ba, quy nh v t l ti a ca ngun vn ngn hn cho vay trung v di hn. Bn cht ca hot ng ngn hng l i vay cho vay, tuy nhin i vi nhng khon tin gi to ra ngun vn tn dng lun t TCTD vo tnh trng phi hon tr c gc ln li, c bit l cc khon tin gi khng xc nh thi hn. trnh tnh trng mt kh nng thanh ton, xy ra ri ro thanh khon, php lut quy nh TCTD khng c s dng ton b ngun vn ngn hn cho vay trung v di hn m phi duy tr mt t l nht nh. Theo quy inh ti Thng t 15/2009/TT- NHNN th t l ti a ngun vn ngn hn cho vay trung v di hn i vi ngn hng thng mi, Cng ty ti chnh v Cng ty cho thu ti chnh l 30%, Qu tn dng nhn dn trung ng: 20%.
2.1.2. Quy nh v d tr bt buc:
D tr bt buc hay t l d tr bt buc l mt quy nh ca NHNN v t l gia tin mt v tin gi m cc TCTD bt buc phi tun th. Ngoi mc ch thc hin chnh sch tin t quc gia ca NHNN l iu tit tng hoc gim lng tin cung ng cho lu thng, t l d tr bt buc cn l quy nh m cc TCTD trong hot ng ca mnh phi thc hin m bo kh ngn chi tr khi gp kh khn trong thanh ton. Theo quy nh ca NHNN, TCTD phi gi ti NHNN s tin gi theo mc t 0% n 20% tng s d tin gi TCTD. Cc ngn hng c th gi tin mt cao hn hoc bng t l ngy nhng khng c php gi tin mt thp hn t l ny.
T l d tr bt buc do NHNN quy nh i vi tng loi tn dng, tng loi tin gi v tng thi k khc nhau l khc nhau. Ty thuc vo mc ch ca NHNN tng thi k l mun tng hay gim lng tin t lu thng. C th nh vo u nm 2008, nhm n nh th trng tin t, kim ch lm pht v thc y tng trng kinh t, thng c NHNN ban hnh Quyt nh s 187/2008/Q-NHNN ngy 16/01/2008 v vic iu chnh d tr bt buc i vi cc TCTD. Theo quyt nh p dng d tr bt buc i vi tin gi khng k hn v c k hn t 24 thng tr xung, theo quyt nh ny, din cc loi tin gi phi d tr c m rng bao gm c loi tin gi khng k hn v c k hn. Quyt nh cng iu chnh tng t l d tr bt buc thm 1% i vi loi tin gi. C th: i vi tin gi Vit Nam ng v tin gi bng ngoi t khng k hn v c k hn di 12 thng t l d tr bt buc tng t 10% ln 11%, i vi tin gi c k hn 12 thng tr ln t l d tr bt buc tng t 4% ln 5%. n cui nm 2008 vo thng 12, NHNN cng c 2 quyt nh l Quyt nh 2952/2008/Q-NHNN ngy 3/12/2008 v quyt nh 3158/2008/Q-NHNN v iu chnh t l d tr bt buc i vi tin gi Vit Nam ng ca cc TCTD theo hng gim t l d tr bt buc. n u nm 2009, nhm n nh th trng tin t, li sut, t gi, to iu kin cho cc TCTD m rng huy ng vn v tn dng c hiu qu i vi nn kinh t, NHNN tip tc iu chnh gim t l d tr bt buc i vi tin gi ca TCTD bng Quyt nh s 378/2009/Q-NHNN ngy 24/2/2009. Theo p dng t l d tr bt buc cho tin gi di 12 thng cho tt c mi loi hnh tn dng, c th l i vi ngn hng thng mi nh nc, ngn hng c phn th, ngn hng lin doanh, ngn hng 100% vn nc ngoi, mc d tr bt buc l 3% trn s tin gi. i vi ngn hng nng nghip v pht trin nng thn v ngn hng c phn nng thn, qu tn dng nhn dn, ngn hng hp tc mc d tr bt buc l 1%. Cn t l d tr bt buc i vi tin gi trn 12 thng c p dng cho mi loi hnh t chc tn dng l 1%.
2.1.3. Quy nh v phn loi n trch lp v s dng d phng ri ro x l ri ro tn dng.
Trong qu trnh tin hnh hot ng ca mnh, php lut quy nh cc TCTD phi trch lp d phng ri ro m bo trng thi n nh ca ngun vn tn dng, khc phc hu qu do ri ro. Theo quy nh ti iu 131 Lut cc T chc tn dng th TCTD phi d phng ri ro trong hot ng ngn hng. Khon d phng ri ro ny c hch ton vo chi ph hot ng. Trong trng hp TCTD thu hi c vn c x l bng khon d phng ri ro, s tin thu hi ny c coi l doanh thu ca TCTD.
Nhm nng cao cht lng tn dng, kim sot ri ro, NHNN quy nh c th hn v vic phn loi n, trch lp d phng ri ro x l ri ro tn dng trong hot ng ngn hng ca TCTD ti Quyt nh 493/2005/Q-NHNN ngy 22/4/2005 (c s dng b sung bng Quyt nh s 18/2007/Q-NHNN ngy 25/4/2007).
Theo quy nh ny th tt c cc TCTD hot ng ti Vit Nam tr chi nhnh ngn hng chnh sch x hi, phi thc hin vic phn loi n, trch lp v s dng d phng x l ri ro tn dng trong hot ng ngn hng.
Quyt nh quy nh r, d phng ri ro l khon tin c trch lp d phng cho nhng tn tht c th xy ra do khch hng ca TCTD khng c thc hin ngha v theo cam kt v n c tnh theo d n gc v d phng c th v d phng chung. Trong d phng c th l khon tin c trch lp trn c s phn loi c th cc khon n m hin nay TCTD ang thc hin. Cn d phng chung l khon tin c trch lp d phng cho nhng tn tht cha xc nh c trong qu trnh phn loi n v trch lp d phng c th v trong cc trng hp kh khn v ti chnh ca cc TCTD khi cht lng cc khon n suy gim.
T l d phng c th i vi cc nhm: nhm 1 (n tiu chun), nhm 2 (n cn ch ), nhm 3 (n di tiu chun), nhm 4 (n nghi ng),nhm 5 (n c kh nng mt vn) tng ng l 0%, 5%, 20%, 50%, 100%. S tin d phng c th khng ch ph thuc vo t l trch lp d phng m cn ph thuc vo gi tr ti sn m bo. Nu gi tr ti sn m bo c tnh theo t l phn trm ln hn gi tr cc khon n th s tin d phng bng khng, ngha l TCTD trn thc t khng phi trch lp d phng cho khon n .
m bo duy tr mc n nh cn thit ca d phng ri ro, php lut quy nh cc TCTD phi m bo ng mc d phng ri ro quy nh. Vic s dng d phng ri ro phi trong phm vi hin c v ch c s dng d phng ri ro trong trng hp l khi khch hng l t chc, doanh nghip b gii th ph sn theo quy nh ca php lut, c nhn cht hoc b mt tch v cc khon n c xp loi vo nhm 5 theo quy nh phn loi n.
D phng ri ro rt quan trng, n ng vai tr ln trong vic to an ton v n nh cho TCTD qua vic phc hi nhng thit hi xy ra do ri ro trong hot ng tn dng gy ra. Do cc TCTD cn phi nghim chnh thc hin quy nh ny m bo khc phc nhng ri ro pht sinh.
2.1.4. Cc quy nh v bo him tin gi.
Bo him tin gi l mt loi hnh bo him i vi hot ng ngn hng. N c mt v tr quan trng i vi hot ng ca TCTD. y l mt trong cc bin php nhm m bo an ton, phng chng ri ro cho hot ng ngn hng v h thng ngn hng. Theo quy nh ti Lut cc T chc tn dng th TCTD c hot ng nhn tin gi c trch nhim tham gia t chc bo ton hoc bo him tin gi.
Theo cc quy nh hin hnh th bo him tin gi l mt loi hnh bo him phi thng mi, theo cc TCTD v cc t chc khc c hot ng ngn hng c nhn tin gi bng Vit Nam ng ca khch hng l c nhn, h gia nh, t hp tc, doanh nghip t nhn v cng ty hp danh th bt buc phi tham gia ng ph bo him tin gi cho t chc Bo him tin gi Vit Nam theo quy nh. Khi xy ra s kin bo him th T chc bo him tin gi c bo him ca khch hng gi tin t chc tham gia bo him tin gi . Gii hn s tin c bo him l s tin bo him c tr cho tt c cc khon tin gi bao gm c gc ln li v mt ngi gi tin ti mt t chc tham gia bo him thuc i tng gi tin c bo him ti a l 50 triu ng (theo Khon 3 iu 1 Ngh nh 109/2005/N-CP ngy 24/8/2005).
Ch th trong quan h bo him tin gi bao gm ch th nhn bo him tin gi, ngi tham gia bo him v ngi c hng quyn li bo him. Ch th nhn bo him tin gi l t chc bo him tin gi Vit Nam. C quan ny ngoi trch nhim thc hin nghip v bo him tin gi cho TCTD n cn thc hin mt s nhim v khc nh thc hin gim st ri ro, thc hin cc bin php h tr cc TCTD khi cc t chc ny gp kh khn. Nh vy bo him tin gi m bo cho cc i tng gi tin khng gp ri ro trong qu trnh gi tin ti TCTD ng thi khng gy s v hng lot cc TCTD khi mt TCTD gp ri ro v ri vo tnh trng ph sn.
2.1.5. Cc quy nh v bo m tin vay:
Trong hot ng ngn hng, khi ngi vay vn khng tr c n cho ngn hng, TCTD vi nguyn nhn khch quan hay ch quan no th mc ch ca TCTD i vi khon cho vay l nhm thu hi c vn v li sau mt thi gian cho vay khng t c. Lc , TCTD s phi i mt vi nhng ri ro pht sinh t khon vay . Phn vn ca TCTD khng th thu hi c c th gy ra ri ro thanh khon nh hng n hot ng bnh thng ca TCTD, ph sn TCTD c th xy ra. m bo thu hi vn vay y khi n hn, Lut cc T chc tn dng c quy nh T chc tn dng cho vay trn c s m bo bng ti sn cm c, th chp, ca khch hng vay hoc bo lnh ca bn th ba
V ti Ngh nh 178/1999/N-CP ngy 12/12/1999 v m bo tin vay ca cc t chc tn dng (hin nay c thay th bng Ngh nh 163/2006/N-CP ngy 29/12/2006 v giao dch m bo) th bo m tin vay l vic cc t chc tn dng p dng cc bin php phng nga ri ro, to c s kinh t v php l thu hi cc khon n n hn cho khch hng vay. C th thy, bn cht ca bo m tin vay l khch hng s dng ti sn ca mnh hoc ti sn uy tn ca bn th ba tr n thay cho khon n m ngi vay s dng vo cc hot ng sn xut kinh doanh nhng khng c kh nng tr c khi n hn cho TCTD. Do khi c ri ro xy ra, c ngha l khi b vay khng tr c n cho TCTD vi bt k l do no th TCTD vn c th thu hi n thng qua ti sn m bo, thng qua cam kt tr n ca bn th ba. V nh vy, TCTD s c th thu hi c n ngay c khi bn vay khng tr c n.
Hin nay quy nh v m bo tin vay c hng dn c th ti Ngh nh 163/2006/N-CP ngy 29/12/2006 v giao dch bo m, theo c quy nh:
- Ti sn dng m bo tin vay l ti sn hp php bao gm ti sn thuc s hu hp php ca bn c ngha v v bn th ba m ngi ny cam kt dng ti sn thc hin ngha v ca bn c ngha v i vi ngn hng. Ti sn ny c th l ti sn hin c, ti sn hnh thnh trong tng lai v phi l ti sn c php giao dch (Khon 1 iu 4 Ngh nh 163/2006/N-CP).
- Hnh thc bo m: bo m tin vay c thc hin di cc hnh thc cm c, th chp, bo lnh, tn chp
- V cc trng hp phi ng k giao dch bo m tin vay: m bo an ton hn na cho hot ng bo m tin vay, php lut quy nh cc trng hp phi ng k giao dch bo m bao gm: th chp quyn s dng t, th chp quyn s dng rng, quyn s hu rng sn xut l rng trng, th chp tu bay tu bin, th chp mt ti sn thc hin nhiu ngha v (iu 12 Ngh nh 163/2006/N-CP).
Nh vy, vi quy nh cht ch v cc bin php bo m tin vay, r rng ri ro cc khon n xu, n kh i ca ngn hng s c gim n mc ti thiu, gip m bo an ton cho h thng ngn hng.
2.2. Nhm quy nh v cc hn ch trong hot ng ca cc t chc tn dng.
An ton trong hot ng, phng chng nhng ri ro pht sinh l yu cu bc thit i vi cc nh qun tr ngn hng cng nh cc c quan qun l nh nc v ngn hng. Nhm thc hin mc ch trn, php lut c nhng quy nh c tnh hn ch quyn t do kinh doanh ca cc TCTD. Cc quy nh c t ra nhm phng chng ri ro cho chnh TCTD v ng thi bo v nhng li ch chung ca nh nc v x hi, l s n nh tin t quc gia, s an ton ca c h thng ngn hng v ca ngi gi tin.
Do tnh ri ro cao ca cc hot ng kinh doanh ca cc TCTD nn hy nh php lut cc nc u c quy nh v hn ch hot ng ca cc TCTD nhm m bo an ton trong hot ng ngn hng nh hn ch i vi khch hng v mc cho vay bo lnh, gp vn. Php lut Vit Nam cng c quy nh c th v cc hn ch trong hot ng ngn hng ca cc TCTD.
2.2.1. Nhng trng hp khng c cp tn dng, hn ch cp tn dng:
Theo quy nh ti iu 126 Lut cc t chc tn dng, cc TCTD tr t chc tn dng hp tc trong qu trnh thc hin nghip v tn dng khng c cho vay i vi cc i tng sau:
- Thnh vin hi ng qun tr, ban kim sot, tng gim c (gim c), Ph tng gim c (Ph gim c) ca TCTD;
- Ngi thm nh xt duyt cho vay;
- B, m, v, chng, con ca thnh vin hi ng qun tr, Ban kim sot; Tng gim c (Gim c), ph tng gim c (Ph gim c). ng thi TCTD khng c chp nhn bo lnh ca cc i tng trn lm c s cho vic cp tn dng i vi khch hng.
Ngoi ra, ti Quyt nh s 03/2007/Q-NHNN ngy 19/1/2007 (c sa i b xung bng Quyt nh s 34/2008/Q-NHNN ngy 5 thng 12 nm 2008) th ngoi cc i tng trn, TCTD khng c cp tn dng cho cc doanh nghip hot ng trong lnh vc kinh doanh chng khon m t chc tn dng nm quyn kim sot cng nh khng c cho vay khng c ti sn m bo i vi cc khon vay nhm u t kinh doanh chng khon.
Mc ch cho vay ca TCTD l p ng nhu cu cho vay vn hp php ca khch hng thng qua tm kim li nhun. Tuy nhin khng phi v li nhun m TCTD cho vay vi mi mc ch. Do bn cnh s hn ch v mt ch th, ti quy ch cho vay ban hnh km theo Quyt nh s 1627/2001/Q-NHNN ngy 31/12/2001 (c sa i b sung bng Quyt nh s 127/2005/Q-NHNN ngy 3/2/2005 v Quyt nh s 783/2005/Q-NHNN ngy 31/5/2005) c quy nh TCTD khng c cho vay i vi cc nhu cu vay vn :
- Mua sm cc ti sn v chi ph hnh thnh nn ti sn m php lut cm mua bn chuyn nhng, chuyn i.
- Thanh ton cc chi ph cho vic thc hin cc giao dch m php lut cm.
- p ng cc nhu cu ti chnh ca cc giao dch m php lut cm.
Theo quy nh ti iu 127 lut cc T chc tn dng TCTD khng c cp tn dng khng c m bo, cp tn dng vi iu kin u i cho nhng i tng sau:
- T chc kim ton, Kim ton vin ang kim ton ti TCTD, K ton trng, Thanh tra vin;
- Cc c ng ln ca t chc tn dng;
- Doanh nghip c mt trong nhng i tng quy nh ti Khon 1 iu 126 ca Lut ny s hu trn 10% vn iu l ca doanh nghip .
- Tng d n cho vay i vi cc i tng trn khng c qu 5% vi t c ca t chc tn dng.
2.2.2. Gii hn tn dng i vi khch hng:
Khi mt khch hng vay vn vi mt s lng ln, nu khch hng khng tr c n th TCTD s gp nhiu kh khn khi khng thu hi c khon n ln t khch hng . D nhin TCTD s phi i mt vi ri ro l s b mt vn, dn n mt kh nng chi tr, ph sn c th xy ra. Do , phng chng ri ro trn pht sinh, php lut quy nh gii hn tn dng i vi mt khch hng v nhm khch hng c lin quan nhm phn tn bt ri ro trong hot ng ca TCTD. Trnh tnh trng vn ca TCTD b ng kho mt khch hng, mt nhm khch hng khng tr c n.
Gii hn tn dng i vi khch hng c quy nh ti iu 128 Lut cc T chc tn dng v c hng dn c th ti Thng t 13/2010 nh sau:
i vi hot ng cho vay bo lnh th:
+ Tng d n cho vay ca t chc tn dng i vi mt khch hng khng c vt qu 15% vn t c ca TCTD v i vi mt nhm khch hng c lin quan khng c vt qu 50% vn ca TCTD.
+ Tng mc cho vay v bo lnh ca t chc tn dng i vi mt khch hng khng c vt qu 25% vn t c ca TCTD v i vi mt nhm khch hng c lin quan l khng vt qu 60% vn t c ca TCTD.
Bn cnh TCTD khng c cp tn dng c m bo bng ti sn, cp tn dng vi nhng iu kin u i cho cc doanh nghip m TCTD nm quyn kim sot, v phi tun th cc hn ch sau:
+ Tng mc cho vay v bo lnh ca TCTD i vi mt doanh nghip m TCTD nm quyn kim sot khng c vt qu 10% vn t c ca TCTD.
+ Tng mc cho vay v bo lnh ca TCTD i vi cc doanh nghip m TCTD nm quyn kim sot khng c vt qu 20% vn t c ca TCTD.
i vi hot ng cho thu ti chnh:
+ Tng mc cho thu ti chnh i vi mt khch hng khng c vt qu 30% vn t c ca cng ty cho thu ti chnh.
+ Tng mc cho thu ti chnh i vi mt nhm khch hng khng c vt qu 50% vn t c ca cng ty cho thu ti chnh.
1.2.3. Gii hn u t gp vn mua c phn.
Theo quy nh ti iu 129 Lut cc T chc tn dng, cc TCTD c s dng vn iu l, qu d tr gp vn mua c phn ca cc doanh nghip v ca cc TCTD khc. Mc vn gp mua c phn ca TCTD trong mt doanh nghip, tng mc vn gp mua c phn ca TCTD trong cc doanh nghip khng c vt mc ti a m php lut quy nh vi tng loi hnh TCTD.
Theo quy nh ti Quyt nh 492/2000/Q-NHNN ngy 28/12/2000, ch nhng TCTD sau mi c dng vn iu l v qu d tr gp vn mua c phn: Cc TCTD ngn hng: ngn hng thng mi, ngn hng pht trin, ngn hng u t; Cc TCTD phi ngn hng di hnh thc cng ty ti chnh.
Mc gp vn mua c phn c gii hn theo t l nht nh, ty thuc vo mc gp vn mua c phn. Theo Thng t 13/2010 th:
+ Mc gp vn mua c phn ca TCTD trong mt doanh nghip, qu u t, d n u t, TCTD khc khng c vt qu 11% vn iu l ca doanh nghip, qu u t, d n u t TCTD .
+ Tng mc vn, mua c phn ca TCTD trong tt c doanh nghip, qu u t, d n u t TCTD khc khng c vt qu 40% vn iu l v qu d tr ca TCTD.
2.3. Nhm quy nh v kim sot c bit, thanh tra kim tra gim st hot ng ngn hng:
2.3.1. Kim sot c bit:
Cc tc ng ri ro trong hot ng ngn hng l l do khch quan Nh c tng cng iu chnh hot ng ngn hng thng qua c ch kim sot c bit.
Kim sot c bit l bin php qun l nh nc do Ngn hng Nh nc Vit Nam p dng i vi cc TCTD c nguy c mt kh nng chi tr, mt kh nng thanh ton nhm m bo an ton ca h thng cc TCTD.
Nu TCTD b ph sn th hu qu xu s xy ra i vi h thng TCTD, i vi nn kinh t v i sng x hi. Chnh v vy, ngoi cc bin php phng chng ri ro ngn hng Nh nc cn p dng bin php kim sot c bit hn ch ti mc thp nht ri ro dn n ph sn trong hot ng ngn hng. iu 146 Khon 1 Lut cc T chc tn dng c quy nh: Kim sot c bit l vic mt TCTD c t di s kim sot trc tip ca Ngn hng Nh nc do c nguy c mt kh nng chi tr, mt kh nng thanh ton.
Mc ch ca kim sot c bit l a ra cc bin php cn thit i vi TCTD b kim sot nhm bo v li ch ca ngi gi tin, gip TCTD khi phc li hot ng bnh thng ca mnh. Vi chc nng ca mnh, NHNN c trch nhim kim tra thng xuyn, pht hin kp thi nhng trng hp TCTD mt kh nng chi tr, mt kh nng thanh ton. Theo ti iu 93 Lut cc T chc tn dng c quy nh, TCTD c t vo tnh trng kim sot c bit trong nhng trng hp sau:
C nguy c mt kh nng chi tr (Kh nng chi tr ca TCTD c xc nh bng t l gia ti sn C c th thanh ton ngay so vi cc loi ti sn N phi thanh ton ti mt thi im nht nh ca TCTD).
N khng c kh nng thu hi c nguy c mt kh nng thanh ton.
Khi s l ly k ca TCTD ln hn 50% tng s vn iu l thc c v cc qu.
khi xy ra mt trong cc trng hp trm, Thng c NHNN ra quyt nh t TCTD vo tnh trng kim sot c bit. Quyt nh ny ghi r tn ca TCTD, l do, thi hn kim sot c bit, h tn nhng thnh vin c Thng c NHNN c lm nhim v kim sot c bit v nhng nhim v c theer ca ban kim sot c bit. Ban kim sot c bit c thnh lp c nhim v ch o Hi ng qun tr, Ban kim sot, Tng gim c (Gim c) TCTD c t vo tnh trng kim sot c bit xy dng phng n cng c t chc v hot ng; ch o v gim st vic trin khai cc gii php c thc hin nn trong phng n cng c TCTD c Ban kim sot c bit thng qua; bo co NHNN v tnh hnh hot ng, kt qu thc hin phng n cng c TCTD. ng thi, Lut cng quy nh trch nhim ca TCTD c kim sot c bit, khon vay c bit v trng hp chm dt kim sot c bit. V theo quy nh ti iu 152 Lut cc T chc tn dng th vic kim sot c bit kt thc trong trng hp:
Ht thi hn kim sot c bit m khng c gia hn.
Hot ng ca TCTD tr li bnh thng.
Trc khi kt thc thi hn kim sot c bit, TCTD c st nhp, hp nht.
TCTD lm vo tnh trng ph sn.
Vic kt thc kim sot c bit c thc hin bng mt quyt nh ca Thng c NHNN v s c thng bo cho cc c quan lin quan.
2.3.2. Thanh tra, kim tra gim st hot ng ca ngn hng.
Khc vi tnh cht nht thi v bt bnh thng ca hot ng kim sot c bit, Thanh tra kim tra gim st ngn hng l hot ng tin hnh thng xuyn nh k ca NHNN. Tnh cht thng xuyn ny bt ngun t tnh c th ca kinh doanh tin t, lnh vc kinh doanh c ri ro cao.
Trong hot ng ca mnh, cc ngn hng phi chu s thanh tra, kim sot ca c quan qun l theo quy nh ca php lut. Mc ch ca hot ng ny l gp phn m bo s an ton lnh mnh, hiu qu trong hot ng ngn hng, nhm bo v li ch ca ngi gi tin, trnh ri ro trong hot ng ca cc ngn hng v thc hin chnh sch tin t quc gia.
Theo quy inh ti iu 50 Lut Ngn hng Nh nc Vit Nam, thanh tra ngn hng l thanh tra chuyn ngnh v ngn hng, thuc b my Ngn hng Nh nc. Do , thanh tra ngn hng c quyn thanh tra vic thc hin chnh sch, php lut lin quan ti chc nng qun l nh nc ca ngn hng v tin t v hot ng ngn hng. Hot ng thanh tra gim st ngn hng ch tun theo php lut, m bo khch quan chnh xc, kp thi, dn ch, khng mt c quan, t chc, c nhn no c can thip tri php lut vo hot ng ca thanh tra ngn hng.
Ni dung ca hot ng thanh tra bao gm:
- Thanh tra vic chp hnh php lut v tin t v hot ng ngn hng, vic thc hin cc quy nh ghi trong giy php hot ng ngn hng.
- Pht hin, ngn chn v x l theo thm quyn, kin ngh c quan nh nc c thm quyn x l vi phm php lut v tin t v hot ng ngn hng.
- Kin ngh cc bin php m bo thi hnh php lut v tin t v hot ng ngn hng.
II. Thc tin p dng v hng hon thin php lut v phng nga ri ro trong hot ng ngn hng:
1. Thc tin p dng php lut v phng nga ri ro trong hot ng ngn hng:
1.1. V pha cc t chc tn dng:
V tun th mt s quy nh lin quan ca Ngn hng Nh nc:
Cc t chc tn dng cn cha tun th y cc quy nh ca php lut v phng chng ri ro trong hot ng ngn hng. phng chng nhng ri ro pht sinh, php lut c nhng quy nh v trch nhim ca t chc tn dng trong hot ng ngn hng. Tuy nhin, trong qu trnh thc hin, cc t chc tn dng cha thc s tun th cc quy nh .
Thng t s 13/2010/TT-NHNN quy nh v cc t l bo m an ton trong hot ng ca cc t chc tn dng theo iu 4, l cc t chc tn dng, tr chi nhnh ngn hng nc ngoi, phi duy tr t l an ton vn ti thiu 9% gia vn t c so vi tng ti sn C ri ro ca t chc tn dng (t l an ton vn ring l).
Cng theo iu 4, t chc tn dng phi thc hin bo co ti chnh hp nht theo quy nh ca php lut, ngoi vic duy tr t l an ton vn ring l theo quy nh ni trn, phi ng thi duy tr t l an ton vn ti thiu 9% trn c s hp nht vn, ti sn ca t chc tn dng v cng ty trc thuc (t l an ton vn hp nht). Hu nh cc t chc tn dng cha thc s tun th ng cc quy nh trn. Mc d cc t l ny c ngha rt ln trong vic bo ton vn, m bo kh nng chi tr, phng chng nhng ri ro pht sinh cho cc t chc tn dng. Hin nay, mt s t chc tn dng cn s dng s liu c tnh tnh ton ti sn c ri ro thay v s liu thng k trc tip.
V tun th Quyt nh s 16/2007/Q-NHNN ngy 18/4/2007 ban hnh ch bo co ti chnh i vi cc t chc tn dng: hu ht h thng thng tin hin ti ca cc t chc tn dng khng h tr vic lp thuyt minh v ri ro li sut v ri ro thanh khon trong vic lp bo co ti chnh ca t chc tn dng.
V qun tr ri ro tn dng, thanh khon, ngoi hi, tc nghip v li sut:
Qun tr ri ro tn dng: Cha c nhiu t chc tn dng xy dng chin lc tn dng tng th v k hoch kh thi thc hin chin lc ny, iu ny nh hng rt nhiu n vic pht trin ngun lc v u tin u t chiu su to v th cnh tranh cho tng t chc tn dng. Cc t chc tn dng cha xc nh c chnh xc mc ri ro hin c v ri ro tim tng do mt s hn ch nh phn loi n theo tiu ch nh lng l ch yu, dn ti t l n xu cha phn nh ng cht lng tn dng thc t; h thng thng tin qun tr cn yu, cha h tr vic phn tch cht lng tn dng; cha lng ho c ri ro tn dng ca cc i tc thanh ton; cha nh gi thng xuyn nng lc ca cn b tn dng v mc nh hng n cht lng tn dng. Nhiu t chc tn dng xy dng cm nang tn dng nhng cha c c ch kim tra, gim st hiu qu vic thc hin cm nang ny. H thng xp hng tn dng l ct li ca h thng qun l ri ro tn dng, nhng cha c nhiu t chc tn dng xy dng c h thng ny h tr vic thm nh, p dng chnh sch khch hng, gim st khch hng, phn loi n trn c s kt hp phn tch yu t nh tnh v nh lng theo thng l quc t. Chc nng kim tra tn dng c lp cha c pht huy v s dng hiu qu.
Hin nay d danh ngha l hot ng a nng, nhng thu nhp t hot ng tn dng hin vn chim trn/di 90% tng thu nhp ca tng NHTM Vit Nam. Ri ro tn dng ca cc NH ch yu l do tht bi ca khch hng trong vic thc hin cc ngha v cam kt vi NH.
Mt s s kin ri ro tn dng in hnh nh v Epco-Minh Phng. Nm 2008 l v vic ca khu du lch sinh thi An Khnh do mt s tp on t nhn chuyn giao cho nhau v b th chp vay vn mt NHTMCP, nhng Cty vn bn 47 l bit th ti khu ny cho cc h dn. Khi Cty khng thc hin c ngha v thanh ton cho NH, NH ra thng bo chuyn quyn hng th l t trn th ngi dn mi bit mnh b tin ra mua t b th chp...
Nhng ri ro tn dng nh vy ngoi nguyn nhn t ch quan ca khch hng cn c nguyn nhn t pha NH vi phm cc quy nh v cho vay trong hot ng ca TCTD, v trong mt s v cn c s tip tay ca mt s cn b NH cho i tc li dng vic kinh doanh BS la o.
Hin nay, cc yu cu v thng tin phc v phn tch tn dng vn cha c p ng ng tin cy, y , nhanh chng v kp thi. Cc thng tin v bo co ti chnh ca DN cha b bt buc phi qua kim ton do vy chnh xc ca bo co cha cao.
Vic tm kim thng tin cc k kh khn, tnh trng thng tin bt cn xng l ph bin (cn b tn dng ch yu ly thng tin t chnh s khai bo ca khch hng). Thiu cc trung tm d liu khch hng c nhn, h gia nh, DNVVN... (Trung tm thng tin tn dng ca NHNN mi ch cung cp thng tin v DN).
Qun tr ri ro thanh khon: cc chin lc qun l thanh khon ca hu ht cc t chc tn dng u rt bao qut. Cc t chc tn dng cha c cng c ph hp lng ho ri ro, bo co phc v qun l thanh khon ch yu l ngn hn (thng di 2 tun), thiu cc bo co phn tch di hn phc v mc tiu huy ng v s dng ngun vn hiu qu. Mc d c cu t chc qun l ri ro thanh khon c xy dng, nhng vic vn hnh n cha hiu qu, vai tr ca ALCO cn m nht. Cc cng c nh phn tch v qun tr lch thi gian, tnh hung, ri ro tp trung, nh hng ca cc cam kt cho vay cha gii ngn cha c p dng ph bin v linh hot. Rt t t chc tn dng xy dng k hoch (gi nh) i ph tnh trng khng hong thanh khon, nu c xy dng th cng cha c luyn tp v cp nht thng xuyn, lin tc.
Qun tr ri ro ngoi hi: Hu ht cc t chc tn dng trong nc cha xy dng c chin lc qun l ri ro ngoi hi. Trnh v kinh nghim qun l ri ro ngoi hi cn hn ch, h thng thng tin qun l cha h tr c vic lp bo co phc v qun l ri ro ngoi hi. Cc bc kim sot v chnh sch qun l ni b cn kh s si, ch yu l theo hng tun th cc quy nh ca Ngn hng Nh nc.
Qun tr ri ro li sut: Cc t chc tn dng cha xy dng c chnh sch li sut ph hp vi mc ri ro v hot ng ca t chc tn dng, chnh sch li sut hin nay ca cc t chc tn dng rt d b dn dt bi cc yu t th trng; cha lng ho c ri ro li sut cho c cu ti sn n - c hin ti ca t chc tn dng. H thng thng tin qun l cha h tr c vic lp bo co phc v qun l ri ro li sut. Hu ht cc t chc tn dng u cha c cc cng c nhm phn tch nhy ca li sut xc nh nh hng ca vic thay i li sut i vi kt qu hot ng kinh doanh khi th trng thay i.
Qun l ri ro tc nghip: Theo Hip c Basel II th ri ro hot ng/ri ro tc nghip l ri ro thit hi xut pht t vic cc quy nh ni b, con ngi v h thng khng y / hoc khng hot ng/hoc xut pht t cc s kin bn ngoi. nh ngha ny bao gm ri ro php l nhng khng bao gmg ri ro chin lc v uy tn. Dng ri ro ny Vit Nam tuy cha nhiu, nhng vi s pht trin ca kinh t th trng v CNTT th y c coi l ri ro tim n.
Mt s s kin lin quan n dng ri ro ny c v cn b NH kho qu ca mt chi nhnh NHTMCP rt rut gn 1,3 t ng tri phiu Chnh ph em cm c ly tin kinh doanh CK. Gia nh i tng np ton b s tin do i tng chim ot c cho c quan khc phc hu qu, i tng b khi t v ti tham ti sn.
Hoc trng hp nhn vin im giao dch ng Ngc (T Lim, H Ni) ca mt ngn hng quc doanh gi mo ch k khch hng tht kt ti 24 t ng, v t trng t k ton mt ngn hng thng mi c phn bin th 7 t ng c bng , ri mt trng hp khc l cn b kho qu mt ngn hng c phn rt rut 1,28 t ng v 8 nghn USD tri phiu l ti sn cm c ca khch hng chi chng khon...
Mt trng hp khc ti mt ngn hng thng mi c phn: thanh ton vin chn nhm loi tin t VND thnh AUD, dn ti khch hng chuyn 4 triu VND li hch ton thnh 4 triu AUD (tng ng 48,5 t VND)...
Bn cnh , s gia tng ca cc ng dng CNTT em li nhiu thun li cho NH, nhng ng thi lm tng tnh phc tp ca h thng ko theo nguy c ri ro tim n. Cui nm 2007 u nm 2008 c v ti khon ATM ca khch hng ht s d m vn rt khng c 1.300 ln vi tng s tin 2,6 t ng. Nguyn nhn do cn b NH nhp nhm code t ti khon (TK) thng thnh TK VIP c thu chi, y cn c li ca kim sot v khng th c hn mc thu chi n gn 3 t ng m khng b pht hin. Ngoi ra cn xy ra mt s v k xu n sng, dng dao e do cp tin NH trn ng vn chuyn hoc ca khch hng va giao dch vi NH...
V s phi hp gia h thng cc t chc tn dng
S phi hp gia h thng cc t chc tn dng cn lng lo. Trong hot ng ngn hng, ri ro mang tnh dy chuyn v h thng, do vy, trong qu trnh hot ng ca mnh cc TCTD cn phi c s hp tc vi nhau nhm hn ch ri ro. V d, do thiu trao i thng tin nn nhiu TCTD cng cho mt khch hng vay vt qu gii hn ti a do php lut quy nh th ri ro s chia u cho cc TCTD v cho c h thng ngn hng l khng th trnh khi. Hin nay, trong xu th cnh tranh gay gt, cc t chc tn dng chy ua nhau tm kim khch hng, tm kim li nhun nn s phi hp gia cc t chc tn dng trong qu trnh phng chng ri ro pht sinh l cha cao v cha cht ch.
V cht lng ngun nhn lc
Cht lng ngun nhn lc hu ht cc TCTD cn hn ch so vi yu cu i hi ca thi k mi. Cht lng ngun nhn lc trong hot ng ngn hng c th hin nng lc chuyn mn v vn o c. Vi trnh chuyn mn cn nhiu hn ch, cn b ngn hng cha nhn nh, nh gi c ht nhng ri ro c th xy ra hoc cng c th l thc hin quy trnh nghip v sai, gy tn tht cho TCTD trong qu trnh hot ng
1.2. V pha cc quy nh ca php lut v phng chng ri ro trong hot ng ngn hng.
Hin nay, cc quy nh ca php lut v phng chng ri ro trong hot ng ngn hng c quy nh kh y v cht ch. Cc quy nh ny c xy dng trn c s p dng cc chun mc v thng l quc t ph bin v thc tin hot ng ngn hng ti Vit Nam. Tuy nhin, cng vi s pht trin ngy cng nhanh, mnh v hi nhp kinh t quc t ngy cng su rng ca h thng ngn hng th mt s quy nh bc l nhiu im hn ch, thiu r rng gy nn nhiu hn ch v km hiu qu trong vic phng chng ri ro ca cc ngn hng, cc TCTD.
Th nht: v t l an ton vn ti thiu, ch tiu quan trng nht nh gi cc TCTD. Theo quy nh ca php lut Vit Nam hin ny, t l ny l 9% l ph hp vi thng l quc t, c th l Hip c Basel 2. Tuy nhin, vic xc nh vn t c v tng ti sn c gy khng t kh khn cho cc TCTD trong vic m bo t l ny v trn thc t hin ny hu nh cc TCTD cha h duy tr c t l ny bi nhiu nguyn nhn trong th vic xc nh tng ti sn c ri ro v ti sn c theo quy nh ca php lut hin nay cn gp nhiu vng mc. c bit l vic quy i theo mc ri ro ca cc ti sn c ri ro ca cc cam kt ngoi bng. Cc TCTD rt kh xc nh ng cc loi ti sn ny.
Th hai, v t l vn ngn hn cho vay trung v di hn, theo quy nh ti thng t 15/2009/TT- NHNN th t l ti a ngun vn ngn hn cho vay trung v di hn i vi ngn hng thng mi, Cng ty ti chnh v Cng ty cho thu ti chnh l 30%, Qu tn dng nhn dn trung ng: 20% Vic quy nh t l cng nh trn i vi cc TCTD l cha ph hp vi kh nng qun l k hn ca tng TCTD. Bi mi TCTD c c th kinh doanh ring, do quy m, cu trc k hn, tnh n nh v thanh khon ca ngun vn l khng ging nhau. Mt TCTD c k hn ngun vn di hay tnh n nh ca ngun vn cao th vic chuyn ha ngun vn c th c t l cao hn m vn m bo an ton v ngc li. Ngoi ra, quy nh ca NHNN ch da vo vic chuyn ha ngun vn ngn hn sang trung v di hn m cha tnh n k hn n ca cc khon cho vay, ngn qu, n vic an xen gia chuyn ha k hn ca cc ngun vn ngn hn ny (v d l 3 thng) sang ngun vn ngn hn khc (v d l 9 thng). iu c ngha l vi quy nh hin ti cha bao qut c cc trng hp chuyn ha ngun. V vy kh nng chuyn ha ngun vn d dn n ri ro thanh khon.Th ba, v t l kh nng chi tr, theo quy nh, t l ny c xc nh gia ti sn c th thanh ton ngay v ti sn n phi thanh ton ngay ca TCTD. T l ny c xc nh bng 1 trong thi gian 7 ngy lm vic tip theo. Vic quy nh nh th ny ch mang tnh c l, n ch cn c vo kh nng thc hin ngha v ca TCTD ti mt thi im. Trn thc t cc TCTD khng phi lc no cng duy tr c t l ny bi vic m rng phm vi cp tn dng, nhng bin ng trong nn kinh t to ra s gia tng t l n phi thanh ton ngay ti mt thi im dn n TCTD khng ngun vn chi tr cho cc hot ng ca mnh.Th t, cc quy nh v bo m tin vay, hin nay cc quy nh v m bo tin vay l kh cht ch. N gp phn khng nh trong vic gim thiu ri ro cho hot ng ngn hng. Tuy nhin, trong qu trnh p dng quy nh ny, cc TCTD gp khng t kh khn khi x l ti sn m bo. Trn thc t, cc TCTD khng lm c iu ny v TCTD l mt t chc kinh t, khng phi l c quan quyn lc Nh nc, khng c chc nng cng ch buc khch hng bn giao ti sn m bo cho TCTD x l do TCTD vn khng gii quyt c vn thu hi n.Th nm, v vic trch lp d phng ri ro, theo quy nh ca php lut th khi thanh ton trch lp d phng ri ro chng ta ch mi tnh n kh nng tht thot trn nhng khon tn dng n qu hn. M hin nay, cc TCTD ch yu phn loi n theo phng php nh lng nn trong d phng ri ro theo nh quy nh ca php lut hin hnh vn cha tnh n cc trng hp ri ro tim n nh nhng khon cho vay cha n hn nhng ngi vay lm vo tnh trng kh khn c kh nng thu hi Th su, v cc trng hp hn ch trong hot ng ca cc TCTD hin nay l hp l nhm mc ch phn tn ri ro. Nhng vi quy nh hin hnh th mt cn mt s vn cha r rng. Theo , v vic xc nh nhm khch hng c lin quan, hu nh cc TCTD cha th thc hin c v cng cha c cng dng thc hin v php lut cha c hng dn c th nh th no l nhm khch hng lin quan. Do kh c th p dng c ng t l cho vay, bo lnh i vi nhm khch hng c lin quan nn nhiu khi vay vt qu gii hn ny.Th by, v cng tc thanh tra kim tra, gim st ca NHNN. Bn cnh nhng c gng v kt qu t c, hot ng thanh tra ngn hng nhm hn ch ri ro cha thc s c hiu qu cao. Nng lc cn b thanh tra cha p ng c yu cu, thm ch mt s nghip v kinh doanh v cng ngh mi Thanh tra ngn hng cha theo kp. Ni dung v phng php thanh tra, gim st lc hu, chm i mi Vai tr kim ton cha c pht huy v h thng thng tin cha c t chc hu hiu. Thanh tra ti ch vn l phng php ch yu, kh nng kim sot ton b th trng tin t v gim st ri ro cn yu. Thanh tra ngn hng cn hot ng mt cch th ng theo kiu x l v vic pht sinh, t c kh nng ngn chn, phng nga ri ro, vi phm. M hnh t chc ca thanh tra ngn hng cn nhiu bt cp. Do vy m c nhng sai phm ca cc ngn hng khng c thanh tra NHNN cnh bo, c bin php ngn chn t u, n khi hu qu nng n xy ra ri mi can thip. Hng lot cc sai phm v cho vay, bo lnh tn dng mt s ngn hng dn n ri ro rt ln, c nguy c e da s an ton ca h thng ngn hng l ra c th c ngn chn t u nu b my thanh tra pht hin v x l sm.
2. Hng hon thin php lut v ri ro trong hot ng ngn hng:
Vic phng nga ri ro trong hot ng ngn hng l mt vic lm cn thit, l trch nhim ca c cc t chc tn dng v cc nh lm lut, nhm a ra bin php tt nht phng chng ri ro, gim thiu mc thp nht thit hi do ri ro trong hot ng ngn hng gy ra. T cc thc t trn cho thy, vic phng nga ri ro vn cn nhiu hn ch, nhiu im vn cn phi khc phc hot ng ngn hng din ra mt cch hiu qu nht.
V pha cc t chc tn dng: trc tin cc t chc tn dng phi tun th cc quy nh ca php lut v phng chng ri ro trong hot ng ngn hng. Theo cc t chc tn dng phi thc hin bo co ti chnh hp nht theo quy nh ca php lut, ngoi vic duy tr t l an ton vn ring l, phi ng thi duy tr t l an ton vn ti thiu 9% trn c s hp nht vn, ti sn ca t chc tn dng v cng ty trc thuc (t l an ton vn hp nht).
Cc t chc tn dng cn xy dng chin lc tn dng tng th v k hoch kh thi thc hin chin lc ny. Bn cnh vic xy dng chin lc v k hoch thc hin chin lc, cc t chc tn dng cn nhanh chng a cc chin lc tn dng p dng vo thc t v phi c c ch kim tra, gim st vic thc hin chin lc mt cch c th, cht ch.
Cht lng ngun nhn lc cng l vn cn c ch trng. Cn c ngun nhn lc c nng lc chuyn mn m bo thc hin tt cng vic. Bn cnh vn chuyn mn, vn o c ngh nghip cng l vn cn ch trng. Hot ng ngn hng l hot ng lin quan n tin t nn rt d xy ra cc v vic nh: bin th, khai khng s liu t li cho c nhn, lm tht thot mt khon khng nh ca ngn hng.
C th thy hot ng ngn hng cng l mt hot ng mang tnh cnh tranh, s cnh tranh gia cc ngn hng rt ln. Trong khi , hot ng ngn hng, ri ro li mang tnh dy chuyn v h thng, do vy, trong qu trnh hot ng ca mnh cc TCTD cn phi c s hp tc vi nhau nhm hn ch ri ro.
V cc quy nh ca php lut: cc quy nh ca php lut hin hnh v phng chng ri ro trong hot ng ngn hng c quy nh kh y v cht ch. c bit khi Lut Ngn hng Nh nc v Lut Cc t chc tn dng ra i v c hiu lc thi hnh t ngy 01 thng 01 nm 2011, y l c s php l cho cc t chc tn dng vic thc hin tt cc bin php phng chng ri ro trong hot ng ngn hng. Nhng bn cnh vn cn nhng hn ch v vy cn c cc bin php khc phc cc quy nh ca php lut trong vic phng chng ri ro trong hot ng ngn hng.
Mt s quy nh ca php lut v phng chng ri ro cn cha r rng, cn mang tnh chung chung, kh p dng vo thc t. Cn c cc quy nh c th hn, thc t v r rng hn. Gip ngi thc hin, thi hnh php lut mt cch d dng, thun tin hn.
Quy nh v x l ti sn m bo tin vay cn c cc quy nh c th, b sung cc bin php to c s php l gip ngn hng thc hin vic thu hi n- x l ti sn bo m.
i ng thanh tra, kim tra, gim st ca NHNN cn c thng xuyn bi dng cc k nng nghip v cn thit, c tip cn thng xuyn vi cc thit b cng ngh tin tin, hin i gip cho vic pht hin, tm kim cc sai phm ca cc ngn hng c tin hnh thun tin, nhanh chng, chnh xc v kp thi.KT THC VN
Trong tin trnh hi nhp kinh t quc t, hiu qu hot ng ca cc ngn hng ngy cng cao c th hin qua yu t nh s tng ln ca cc ngn hng, s gia tng vn iu l, s m rng phm vi kinh doanhTuy nhin iu ny cng i lin vi nhng ri ro khng trnh khi trong hot ng ngn hng. Do vy, tm hiu cc quy nh ca php lut hin hnh cng nh xc nh chnh xc nguyn nhn t cc bn gip TCTD c nhng chin lc kinh doanh ng n, cng nh cc c quan qun l nh nc trong lnh vc ngn hng xy dng c khung php l hon thin v tin hnh thc hin hiu qu nht. Vi bi vit trn y, nhm chng em mong c s ch dn thm ca c thy c nhm cng c hn na ni dung ca ti.1