phat giao va tu do tu tuong - tk thich quang bao

8/3/2019 Phat Giao Va Tu Do Tu Tuong - TK Thich Quang Bao

1/119

PHT GIO v T DO T TNGTK.Thch Qung Bo

---o0o---Ngun

http://thuvienhoasen.orgChuyn sang ebook 26-7-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc Lc

C PHTC PHT C PHI L S HO THN CA THN LINH, THNG ?S PHC V CA C PHT CHO NHN LOI TRN TH GIAN NYNHNG BNG CHNG LCH S V C PHT

PHT GIO L MT HC THUYT HAY MT TRIT L?PHT GIO L TN GIO BI QUAN, TIU CC?CHIN TRANH V HO BNH THEO QUAN IM PHT GIO?CHNG TA C TH BIN H CHO CHIN TRANH?NHU CU THC THI THI KHOAN DUNGI VI TH GII NGY NAYCON NGI V TN GIOS BP MO TN GIOTN GIO NG NS PHT TRIN LUN L O C &TM LINH

THAY I NHN HIU TN GIOTRC LC LM CHUNGTN GIO HIN ITN GIO CA T DOS MNH CA NGI CON PHT NGHA CA GIC CHIM BAOO PHT CHO NHN LOINGI PHT T C SNG BITHN TNG HAY KHNG ?NGUN GC CA TNG PHTGII TR THC NGY NAY NI G V

HNH NH C PHT NGHA CA VIC CU NGUYNTRUYN THNG , PHONG TC V L HIL HIQUAN NIM V THN LINH, THNG NIM TIN VO CC V THN LINHNG TT I N THIN NGQUAN IM CA PHT GIO V HN NHN
http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/PG%20Va%20Tuoi%20Tre/http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/PG%20Va%20Tuoi%20Tre/


2/119

VN LY HNVN HN CH SINH , PH THAI & T TT TTI SAO DN S TH GII TNG?A V CA N GII TRONG O PHT

PHT GIO V NH T TNG T DOTN GIO TRONG THI I KHOA HCTN GIO V HNH PHC NHN LOI

---o0o---

C PHT

c Pht l mt chng sanh duy nht, c bit Ngi l nh t tng uynthm nht trong cc t tng gia, l ngi pht ngn thuyt phc nht trong

cc pht ngn vin, nh ci cch thnh cng nht, v o s t bi nht v lng nht v l mt nh qun tr hu hiu nht. c trng ng ch nhtca c Pht l s thanh tnh v thnh thin hon ton ca Ngi. Ngi quthanh tnh v qu thnh thin n mc m Ngi phi c gi l bcthnh thin nht trong cc bc Thnh. Ngi l mu ngi hon ho nht, ltng nht v nhiu mt, bt c ai tip xc vi ngi cng u cng nhn sv i khng th ph nhn c v c nh hng su sc bi c tnh csc hp dn ca Ngi.

ch, tr tu, lng t bi, s phc v, s xut th, cuc sng mu mc ca

Ngi, v s thnh cng ca Ngi - tt c nhng yu t ny gp phn hoannghnh c Pht nh mt bc o s v i nht trong lch s nhn loi.c Pht l ngi u tin trn th gian ny lnh mt s mng tch cctrong vic hong ha sanh. Ngi du hnh t ni ny n ni khc trong45 nm, truyn thuyt php cho c dn chng ln tng lp tr thc, vua cha,qu tc v.v... Mi cho n lc sp nhp Nit-bn, Ngi phc v cho qunsanh bng nhng tm gng ln gii hnh ca Ngi. Nhng v t xut scca Ngi cng hnh ng ging nh nhng g bc o s ca h lm.Thm ch khng mt ng xu dnh ti - h du hnh khp y nhmtruyn b gio php ca bc o s cho qun sanh m khng cu mong cn p li bt k iu g.

Hy n lc tinh tn trn con ng hnh o l nhng li di hun cuicng ca c Thch Tn khng c mt s gii thot hay thanh tnh ha noc th t c m khng c mt s n lc ca tng c nhn.


3/119

Nhng li cu nguyn v van xin c ban phc khng c chp nhntrong o Pht v thay vo l hy n lc tu tp thin nh, a n s tkim sot thn tm, s thanh tnh v chng c gic ng. Mc ch ca smnh ca c Pht l nhm gii thot chng sanh khi kh au bng cchon tn nguyn nhn ca kh v thuyt ging chnh o a n s chmdt sanh t nu nh nhng ai n lc tu tp. Tuy nhin nhn y, c Phtcng thuyt nhng bi php lin quan n s tin b v i sng vt cht. Stin b c v vt cht ln tinh thn th rt cn thit cho s pht trin, thnhvng ca mt quc gia. Vt cht khng nn tch khi tinh thn, hoc l stin b v mt vt cht cng khng nn t c bng cch hy sinh s tin

b v mt tm linh nh c chng kin ti mt s quc gia ang trn pht trin cao v mt vt cht trn th gii hin nay.Pandit Nehru, cu th tng n , thng lin h c Pht nh l mtngi con v i nht ca t nc n . Tin s S.Radhakrishnan mt

nh lnh o ca n v cng l mt trit gia, khi "dng hin" nhng lica ngi tn dng c Pht, pht biu nh sau:

Trong c Pht C m, chng ta c mt ngi thng minh khc thngt phng ng c nht v nh, i vi s nh hng trong t tng vi sng ca nhn loi, v rt him khi nhn thy nhng v sng lp cc tngio truyn thng c mt s thng thi v su sc nh Ngi. Ngi thuc vv nhn trong lch s t tng nhn loi. Ngi l ngi tha hng chngca tt c nhng con ngi hc thc. R rng c Pht l mt trong nhngnhn vt v i nht trong lch s nhn loi.

Trong tc phm Ba nhn vt v i nht trong lch s, s gia H.G.Wellsvit nh sau: Trong c Pht chng ta c th nhn thy r rng mt conngi rt gin d, tn tm, n c tranh u cho s gic ng chn l - mttnh cch, con ngi rt sinh ng, ch khng phi l mt huyn b. Ngiging dy nhng chn l rt thit thc trong cuc sng. Nhiu tng haynht trong x hi ca chng ta hin nay cng rt tng hp, gn gi vi lidy ca ngi. Ngi dy, tt c kh au v nhng s bt mn l do tnh ch ksinh ra. Trc khi mt con ngi c th tr thnh thanh tnh vng lng, anh

ta khng th sng v nhu cu ca chnh bn thn. Th sau , anh ta mi cth tr thnh mt bc v nhn. c Pht cng vy, Ngi t b tt c sng mt cuc i gin d. V th, xt v nhiu phng din, c Pht rt lgn gi vi chng ta v nhng nhu cu ca chng ta.

c Pht thc s l mt con ngi nhng con ngi ny l thnh nhn. Lmt v Pht, ngi khng phi ti sinh nhng bng hnh thc th hin ni ci


4/119

ta b ny dn dt chng sanh tu hnh gii thot khi bin m. Ngi thyc nhng kh nng tim n bn trong v nng lc sng to ca mi chngsanh m khng cn i hi chnh anh ta phi c mt nng lc siu nhin no. Ngi cng khuyn ch t Ngi hy thi ua vi Ngi chng tPht qu, bi v ht ging Pht c sn trong mi ngi (nht thit chngsanh giai hu Pht tnh).

c Pht c ch t Ngi tn knh, nh l nh l mt bc thy mphm ti thng, nhng Ngi khng bao gi c tn sng nh l mt vThng , thn thnh cu mong c nhng n hu (s ban n) v mtvt cht cng nh tinh thn c Pht li bt c gia sn no cho nhng t ca Ngi sau ny tha hng. Tuy nhin, ngi ta nhn xt rng khng cmt bc thy m phm no m qu v thn ging nh c Pht nhng rtging mt bc cu th.

Chnh Bertrand Russell gi c Pht l mt ngi v thn v i nht trongtt c cc thi i.

Nhng ch ngha v thn y khng nn hiu sai, hay ng ngha vi tinhthn phi tn gio. hnh thnh s an lc, hnh phc chn tht cho nhnloi, mt bc o s thanh tnh, gic ng th tuyt i cn thit trn th giisuy i v mt o c ny. iu quan trng khng c nim tin tn iu mqung hay l nghi tn gio c th mang li li lc cho i a s, nhng iucn thit l mt cuc sng thanh tnh v hu ch y tnh thng, l tr v s

cng bng da vo nhng nguyn tc cao thng ca nhng bc o s khknh.

Theo gio s Foad vo th k th 6 trc Ty lch ti n v Trung Hoa xut hin 3 v o s v i. Cc Ngi c gng gip cho nhn loi hiuc nhng g quan trng cn phi lm nhng g chn chnh nhm mang lili ch cho t thn v tha nhn. c C m l mt trong nhng bc o squan trng nht trong s cc ngi.

c Pht nhn mnh tm quan trng ca gii lut nh l phng tin tcu cnh, gii thot. Ngi khuyn bo rng chng ta phi suy ngh chnchnh da trn tinh thn v tha, lng t, v hi; chnh ng mi c th khincho chng ta kim sot c nhng li ni c ca chng ta; chnh nghip

bng cch trnh st nhn hoc cc loi ng vt, khng trm cp bng cchtrc tip hay gin tip, khng t hnh, v chnh mng phi thot khi s bclt, bin th hay nhng ph cch phi php khc nhm lm giu cho bn thn.


5/119

Tt c, nhng nguyn tc trn hnh thnh nn c s nn tng lun l, oc.

c Pht gi nhng bc thng ip cao qu ca Ngi v s phc v v tha,v nguyn tc o c, v lng t v bin khng ch ring cho hng qucvng hong t, qu tc, trng gi giu sang m cn cho tng lp ngho,ngi h tin thp hn cng inh. Ngi to ra nhng c hi bnh ng chott c chng sanh, v cao a v ca con ngi. Ngi tuyn b rng conng a n s t tp pht trin tm linh c m rng ra cho tt c trong

bt c iu kin no ca cuc sng cao thng hay thp hn, thnh hayphm, trong sch hay ti li, cho bt k ai mun hi u, quy v vi chnhphp v tm cu s hon ho trong cuc sng.

Mi ngy c Pht thuyt php cho c hai gii xut gia ln ti gia. Tuy

nhin, nhng g Ngi dy l mt phn rt nh so vi nhng g Ngi bit. Vomt dp n, Ngi cm mt nm l trn tay v ni rng nhng g Ngi nic so snh vi nm l trn tay ca Ngi, v nhng g Ngi khng ni cso snh nh ton b lng l trong mt ngi rng. Ngi ch ni nhng gc xem l cn thit cho s gii thot ca chng ta.

Trong cuc hnh trnh hng ngy ca Ngi, Ngi tip xc vi nhng c nhncn s gip ca Ngi; Ngi hng dn v khuyn bo hng t xut giaca Ngi v Ngi thm ch cn thuyt php cho hng ch thin (devas). Ngini php cho dn chng v cc giai tng khc nhau trong x hi, bao gm

vua cha, qu tc, tr thc v.v... Li dy ca Ngi thc s cha ng busa ti mt cho nhng em b v ming tht ngon cho ngi ln.Trc khi Ngi thuyt php, c Pht m bo chc chn rng s i khtcn c cung cp ngun sng, nh thc n cho c th cng rt cn thitcho ngun thc n tinh thn. Ngi chm sc chu o ngi bnh bng i

bn tay ca chnh mnh v Ngi tuyn b rng: Nhng ai chm sc chu obnh nhn cng l chm sc chu o chnh Ngi.

c Pht xa b cc giai tng trong x hi bng cch m ra cnh ca Tngon cho tt c cc c nhn khc nhau, khng phn bit tng lp giai cp. S

phn bit duy nht l vic phn chia cp bc trong vic lnh th gii phpnh sadi (Samanera - 10 gii) T-kheo (250 gii) v s chng c dn dnca 4 qu v thnh. Thm ch s thnh lp Gio hi Tng on cng mangtnh cch rt l dn ch bnh ng. Lin h n vn ny, Lord Zetland

pht biu: V c th xy ra mt iu rt ngc nhin i vi mi ngi khibit rng trong s hnh thnh gio hi Tng on ca c Pht ti n


6/119

cch y hn 2500 nm c tm thy nhng nguyn l c bn ca vic thcthi h thng quc hi ca x hi chng ta ngy nay.

Tng t nh vy, ln u tin trong lch s nhn loi c Th Tn thnh lp a v tn gio cho n gii - s ra i gio hi T-kheo ni - m ramt khuynh hng mi cho tt c n gii b khinh mit, y a trong xhi n lc by gi. Do , Ngi cng to ra s bnh ng cho a v ngii i vi s tu tp i sng tm linh ca h. c Pht cng l ngi utin c bit n trong lch s bng mi n lc nhm xa b giai cp n l

bng cch a ra khi nim v tnh huynh v chn gi tr ca con ngi.c Pht phn bc s git chc cc loi ng vt khng may mn cng tthn linh, v mang li tnh thng cho chng. Mt Pht t chn chnh nnthc hnh lng t hng n tt c chng sanh, khng phn bit bt cchng loi no.

Chnh lng t hnh thnh nn nn tng cho tnh huynh ca nhng qucgia hoc l mt tnh bn hu gia cc tn gio nhm xa b tt c cc hngro ngn cch chia r gia quc gia ny vi quc gia khc, gia tn gio nyvi tn gio khc. Nu nhng ngi tn sng nhiu nim tin khc nhaukhng th hoc s khng c cng chung mt sn ga nh tnh huynh , anhch em v.v... ch v h thuc nhng tn gio khc nhau th chc chn rngnhng v o s cao qu s tht bi trong s mnh ca cc Ngi v s nghiphong ha sanh.

c Pht l mt ngi hon ton khoan dung lng. S khoan dung lng l k th v i nht ca tn gio. Do , c Pht khuyn cc t

Ngi khng nn gin d, bt mn v thm ch khng vui v khi nhng ngikhc ni xu Ngi, ch bai ph bng nhng li dy ca Ngi v cc t

Ngi. c Pht dy: Nu cc v t ra khng vui v, hi lng, th cc v skhng ch thiu t tt c cc cng c mnh t tp khi nay, m cc vcn khng th phn on suy xt liu nhng iu h ni l ng hay sai.Tin s S. Radhakrishnan pht biu: Mt chng sanh hon ton gicng, thm ch sau 2500 nm ca s gic ng.

c Pht khng thuyt gio iu buc ngi ta phi tin mt cch m qung,khng c tn ngng hay nim tin m buc ngi ta phi chp nhn mkhng c l tr suy xt, khng c l nghi hnh thc, m tn d oan cquan st chnh thc gia nhp o, v khng c nhng nghi thc t l thnlinh v s t hnh chuc ly ti li cho s thanh tnh ha thn v tm.


7/119

c Pht trnh by nhng chn l ht sc n gin cho i a s v mt nntrit l ht sc thm thm v diu cho tng lp tr thc.

Ngi khuyn nhng ngi tm cu chn l khng nn chp nhn bt c iug v quyn uy ca k khc, nhng hy chp nhn chng khi xem xt klng, v nn phn xt liu iu ng hay sai.

Trong sut cuc i thuyt php sanh ca Ngi cch y hn 2500 nm,khng c mt git mu no ri xung t trong s nghip truyn b chnh

php, v khng c mt s cm ha no c thc thi bng nhng bin phpp buc v bo lc. Nhng c Pht l ngi truyn gio u tin v v inht tng hin hu trn ci i ny.

Nhng li dy thm thm vi diu ca Ngi lan ta v ang tip tc trn

con ng lan ta khp hu ht cc quc gia trn ton th gii bi v tnhph qut, khoan dung lng, d l thi i khoa hc k thut cao nhhin nay. Gio php ca c Pht ng gp to ln cho s pht trin,thng ha v mt vn ha ca nhiu quc gia chu. Trn thc t chngminh rng tt c cc quc gia m Pht gio lm quc gio trng thnhtrong cc ni ca Pht gio.

Nhiu quc gia ra i v bin i, nhiu triu i c hnh thnh trn cs quyn nng v th lc thnh v suy, nhng triu i Pht php do cPht sng lp da trn tnh thng, lng t v l tr vn ang thnh hnh v

s tip tc thnh hnh.

---o0o---

C PHT C PHI L S HO THN CA THNLINH, THNG ?

c Pht khng bao gi tuyn b Ngi l con hay s gi ca thn linhThng .

c Pht l mt chng sanh c nht phn u cho qu v t gic ng vothng. Khng c mt ai m ngi xem nh l bc o s ca mnh. Nh vonhng n lc c nhn, Ngi tu tp hnh Thp ba la mt: B th, tr gii,tinh tn, nhn nhc, tr tu, kin nh, t tm, xut ly, chn tht v x. Thngqua s thanh tnh tm thc, ngi m nhng cnh ca a n tt c cc trikin. Ngi chng bit tt c cc php c bit, tu tp tt c nhng phpmn c tu tp v on tr tt c cc lu hoc phi c on tr. Tht


8/119

vy, trn cuc i ny khng c mt bc o s no c th so snh tngxng vi Ngi xt v lnh vc tu tp v chng c qu v.

Ngi qu c bit v bc thng ip ca Ngi qu chiu sng n mc nhiu ngi thc mc khng bit Ngi l g ch khng thc mc nhiu v

Ngi l ai? Nhng cu hi v Ngi l ai lin quan n danh xng, tui tc,ngun gc xut thn, t tin v.v...trong khi cu hi Ngi l g lin quann a v ca con ngi m Ngi c tn xng. Ngi qu thn thnh vcm kch n ni ngay c vo thi Ngi, c nhiu ngi toan phong Ngiln nh l thng hoc l s ho thn ca thng . Ngi khng bao ging vi s tn phong nh th. Trong kinh Tng Chi B, Ngi ni: Quthc Nh Lai khng phi l mt thin thn, khng phi l mt Cn-tht-b,chng phi l qu thn, cng chng phi l ngi. Hy bit rng Nh Lai lmt v Pht. Sau khi gic ng, c Pht khng th c phn loi nh l

mt chng sanh bnh thng nh mi chng sanh khc bi l do Ngi lmt v Pht, mt chng tc c bit hoc l mt loi chng sanh gic ng.Tt c cc Ngi u l Pht.

i lc ch Pht th hin ni ci i ny, song c mt s ngi nhm ln kin cho rng l mt v Pht tng t c ho thn hoc l xuthin trn ci i ny nhiu ln. Trn thc t, khng ch c mt c Pht duynht m c v lng v bin c Pht, nu khng th khng mt ai c hyvng chng c qu v Pht. Ngi Pht t tin rng tt c mi ngi uc th thnh Pht nu v y tu tp nhng phm hnh thnh tu v c th

on tr hon ton nhng gc r ca v minh nh vo nhng n lc ca tthn. Sau khi gic ng, tt c ch Pht u nh nhau xt v phng dinchng c v kinh nghim Nit-bn.

Ti n , tn ca nhiu nhm tn gio chnh thng tm miphng cch ch trch c Pht bi v chnh gio l khai phng ca Ngi cch mng ho x hi n thi by gi. Nhiu ngi xem Ngi nh lk th khng i tri chung trong khi s hc thc ngy cng tng cng nhnhiu ngi thuc nhiu giai tng khc nhau trong x hi quy y tn gio ca

Ngi. Khi nhng ngi ny tht bi trong s mnh tiu dit Ngi, th h thayi chin lc v gn cho Ngi vi danh hiu l ho thn ca mt trongnhng v thn linh ca tn gio h. Bng cch ny h c th hp th Phtgio vo tn gio ca h. mt mc no , chin lc ny c ththnh cng ti n bi v qua nhiu th k n gp phn cho vic lmsuy tn Pht gio v hu qu l nh tn gc r Pht gio khi mnh tthing ling sinh ra Pht gio.


9/119

Ngay c th gii hin nay, c mt s nh lnh o tn gio tm miphng cch nhm hp th c Pht vo tn ngng ca h vi mc chthu ht c tn Pht gio theo o ca h. L do c bn khin h lmnh vy l v bng cch tuyn thuyt rng chnh c Pht tin on rngmt v Pht khc s xut hin trn ci i ny v v Pht sau cng s tr nn

ph qut hn. Mt nhm ngi phong cho mt v o s tr vokhong thi gian 600 nm sau khi c Pht C m nhp dit l v Pht saucng. Mt nhm khc li cho rng c Pht tip theo n Nht Bn voth k 13. Song c mt nhm khc li tin rng bc sng lp tn gio ca h xut thn t mt dng ca nhng bc o s v i (nh c Pht Cm v cha Gi su) v cho rng bc o s l c Pht sau cng.

Nhng nhm tn ny khuyn gii Pht t nn t b c Pht c xa camnh v nn tn th mt c Pht c gi l mi xut hin ny. Mc duvic h t c Pht ngang hng vi a v Bc o s ca h cng l

mt vic lm tt p, song chng ta cm thy rng nhng n lc nhm thuht ngi Pht t vo tn gio ca h bng cch gii thch sai lch chn lqu tht l mt vic lm v cng xc phm.

Nhng k cho rng c Pht mi ra i r rng l xuyn tc nhng gc Pht dy. Mc d c Pht tin on s xut hin ca c Pht vlai, song Ngi cp mt s iu kin cn phi c p ng trc khis kin ny c th xy ra. l bn cht t nhin ca qu v Pht m cPht trong tng lai s khng th hin mi cho n khi no th mng cac Pht hin ti vn cn trn th gian ny. Ngi s th hin ch khi Php TThnh v Bt Chnh o hon ton b lng qun. Con ngi sng lc bygi s c hng dn ng cch hiu c chn l tng t do ch Phttrong qu kh thuyt ging. Chng ta hin ang sng trong th mng cac Pht C m. Mc d gii hnh ca con ngi, vi mt s trng hpngoi l, b suy i, c Pht v lai s ch th hin mt thi im khngth tnh ton c khi m loi ngi hon ton b lc trn con ng an Nit-bn v lc m nhn loi ang sn sng cho n Ngi.

---o0o---

S PHC V CA C PHT CHO NHN LOI TRNTH GIAN NY

c Pht th hin ni cuc i ny nhm mc ch xua tan ci bng ti cav minh v ch cho nhn loi con ng i n s on tn ca kh au.


10/119

c Pht l s hin thn ca tt c nhng phm hnh do Ngi thuyt ging.Trong sut 45 nm thc hin thnh cng s mnh v li nhng s kinquan trng ca Ngi, Ngi chuyn dch tt c nhng ngn t, li ni ca

Ngi thnh nhng hnh ng c th thit thc. Khng c lc no m Ngikhng ch ra s yu ui v ni am m thp hn ca con ngi. Gii hnhca c Pht l tm gng hon ho nht m th gian tng chng kin.

Hn 25 th k, hng triu con ngi tm thy ngun cm hng v skhuy kho ni gio l ca Ngi. S v i ca Ngi vn cn to sng micho n ngy nay ging nh mt tri chi sng rc r hn nh sng m cca nhng vt sng km hn. Gio php ca Ngi vn vy tay mi gi phion hnh hng mt l ngi n ni an ton v cnh gii an lc ca Nit-

bn. Khng c mt nhn vt no ngoi Ngi hy sinh qu nhiu nhng thvui vt cht ca mnh v ni kh au ca nhn loi.

c Pht l bc o s u tin trong lch s nhn loi khin trch v chngli nghi thc t l ng vt cho qu thn v bt c mt l do no khc v kugi nhn loi khng nn lm hi cc loi sinh vt sng.

i vi c Pht, tn gio khng phi l mt s giao ko trong mua bn ml mt con ng a n s gic ng. Ngi khng mun ch t Ngi tinmt cch m qung m Ngi mun h hy suy ngh mt cch t do v thngthi.Ton th nhn loi trn th gian ny c ban phc bng s hin hu ca

Ngi.Cha tng c khi no c Pht by t thi khng thn thin i vi mtai. Thm ch i vi nhng ch th v k th xu xa nht ca Ngi, Ngicng khng by t thi khng thn thin i vi h. C mt vi ngimang u c thnh kin mun chng i li Ngi v tm mi cch git hi

Ngi; song c Pht khng bao gi i x vi h nh l k th. C mt lnc Pht ni:

Ta nh voi gia trn,Hng chu cung tn ri,Chu ng mi ph bng,c gii rt nhiu ngi.(Php c - 320)

Trong bin nin s th gii, cha c mt nhn vt no c th c cngnhn l t hin dng qu nhiu cho nhng li ch ca chng sanh nh


11/119

c Pht lm. Ngay t giy pht gic ng cho n lc nhp dit, Ngiphn u khng bit mt mi nng cao a v con ngi. Ngi ch dnhhai ting ng h trong mt ngy cho vic ng ngh ca mnh. Mc d 25th k tri qua k t khi bc o s v i ny nhp dit, song thngip v tnh thng v tr tu ca Ngi vn cn hin hu trong hnh thcthun khit tinh khi. Thng ip ny vn c nh hng quan trng i vivn mnh ca nhn loi. Ngi l bc thy t bi nht lm to sng th gianny bng tnh thng v lng nhn t.

Sau khi nhp Nit-bn, c Pht li mt bc thng ip bt t vn cngi tr i vi chng ta. Ngy nay, chng ta phi ng u vi mt s edo kinh hong v nn ho bnh ca th gii. Khng c thi im no tronglch s th gii m bc thng ip ca Ngi li cn thit hn nh hin nay.

c Pht th hin ni ci i ny nhm mc ch xua tan i ci bng ti cav minh v ch cho nhn loi cch chm dt kh au v bnh tt, gi v chtv tt c nhng ni lo lng v kh s ca kip sng nhn sinh.

Theo mt s tn gio, mt s v thn linh thnh thong s xut hin trn cii ny tiu dit nhng con ngi c c v che ch cho nhng conngi lng thin. Ngc li, c Pht khng th hin trn ci i ny tiu dit nhng k c m l ch cho h con ng i ng n.

Trong lch s th gii mi cho n thi k c Pht, chng ta tng nghe

bt c mt v o s no c tm lng chan cha tnh yu thng v ni cmthng i vi ni kh au ca nhn loi nh c Pht chng? ng thi vic Pht, chng ta nghe mt s trit gia thng thi ti Hy Lp nh:Socrates, Plato v Aristole v nhiu nh hin trit khc, song h ch l nhngtrit gia, nhng nh t tng v nhng nh i tm chn l; h thiu i tnhyu thng cm kch i vi ni kh au ca nhn loi.

Con ng cu nhn loi ca c Pht l dy cho h cch lm th no tm c s gii thot, an lc. Ngi khng quan tm n vic lm du mtvi trng hp lin quan n chng bnh v thn v tm. Ngi quan tmnhiu hn vi vic tit l con ng m tt c mi ngi c th i theo.

Chng ta hy em tt c nhng trit gia, tm l gia, khoa hc gia, nh duyl, nhng nh ci cch x hi, nhng t tng gia v i v nhng v o sca cc tn gio khc, vi mt tinh thn khng thin v, so snh s v i,c hnh, tinh thn phc v v tr tu ca ch v i vi c hnh, lng t bi


12/119

v s gic ng ca c Pht. Chng ta c th hiu c a v ca c Phtng u trong s tt c nhng bc v nhn ny.

---o0o---

NHNG BNG CHNG LCH S V C PHT

c Pht l ngi chinh phc v i nht m th gii tng chng kin.Gio l ca Ngi ta sng con ng hng dn nhn loi vt qua t mtth gii en ti, v minh, hn th v kh au sang mt th gii ca nh sng,tnh thng v hnh phc.

c Pht C m khng phi l mt nhn vt huyn thoi m l mt nhnvt c thc trong lch s nhn loi, ngi khai sng mt tn gio mchng ta bit n ngy nay-Pht gio. Nhng bng chng chng minh shin hu ca bc o s v i ny c tm thy trong nhng s kin sauy:

1. Nhng bng chng v nhng ngi bit n ch thn Ngi. Nhng bngchng ny c khc ghi trong nhng bia k bng , nhng tr vnhng thp c dng ln tn knh Ngi v tng nh Ngi. Nhng bngchng v nhng khu tng nim ny tng nh Ngi c to dng bicc bc vua cha v mt s ngi khc rt gn thi i ca Ngi m hc th kim chng cu chuyn v cuc i ca Ngi.

2. Vic khm ph nhng ni thnh tch v nhng di sn v n i c cp n trong nhng chuyn k v thi i ca Ngi.

3. Tng gi, on th thnh thin m Ngi thnh lp, vn c duy trkhng b gin on cho n ngy nay. Tng on c nhng s kin v cuci Ngi v nhng li dy ca Ngi c truyn t th h ny sang th hkhc ti hu ht mi vng trn khp th gii.

4. S kin rng chnh vo nm Ngi nhp Nit-bn v nhng thi k sau

ny, nhng cuc i hi v kt tp kinh in ca Tng gi c t chcnhm mc ch xc chng gio l thc s ca bc o s sng lp. Nhngcuc kt tp v i hi ny chng minh rng gio l ca Ngi ctruyn t ngi thy sang cho ch v t Ngi t thi i ca Ngi cho nngy nay.


13/119

5. Sau khi Ngi nhp dit, nhc thn ca Ngi c tr t v nhng vin xli c phn chia cho tm vng quc ti n ng thi. Mi v qucvng xy mt ngn thp tn th phn x li c phn chia. Phn x lic chia cho vua Ajata Satthu c nh vua tn th trong mt ngi bothp ti Rajagriha. Gn 2 th k sau ny, hong A dc em nhng vinx li ny v phn chia khp c nc. Nhng bia k c tn th trong nyv nhng bo thp khc khng nh rng y l nhng vin x li ca cPht C m.

6. B Mahavansa, mt b sch ng tin cy nht v c xa nht trong lchs m chng ta bit n ngy nay cung cp cho chng ta nhng s kin chitit v cuc i cng nh nhng chi tit v cuc i ca i A dc v ttc nhng triu i khc lin quan n lch s Pht gio. Lch s n cngdnh nhng trang s vng son vit v cuc i, s hong ho, s phc v

ca c Pht v nhng phong tc vn ho truyn thng Pht gio.

7. Vi trm nm sau khi c Pht nhp dit, chng ta c th tm thy nhngbng chng, s sch c ghi nhn nhng quc gia Pht gio nh TchLan, Vit Nam, Min in, Trung Quc, Ty Tng, Nepal, Hn Quc, MngC, Nht Bn, Thi Lan, Campuchia v Lo chng t nhng bng chngnguyn vn v mt vn ho, lch s, tn gio, vn chng, v truyn thng

phong tm khng c mt Bc o s no ti n c mi ngi bitn nh c Pht C m.

8. Tam Tng Thnh in, mt b su tp nhng li dy trong 45 nm thuytging ca Ngi chng minh rng c Pht l mt nhn vt lch s tht s hin hu trn ci i ny.

9. Tnh chnh xc v thit thc ca h thng Kinh in Pht gio c h trbng s kin rng nhng ngun t liu t h thng kinh in ny cung cpnhng thng tin cho nhng nh s hc n vit v lch s n tronggiai on lch s th k th 5 v 6 trc Ty lch. Nhng bn kinh in, tiu

biu l nhng bn kinh c vit ti n vo thi k sm nht c tincy cao, cung cp mt ngun tri thc thm uyn cho nhng iu kin v mitrng x hi, kinh t, vn ha v chnh tr trong sut cuc i hnh o cac Pht cng nh cuc i ca nhng v vua ng thi vi Ngi nh vuaBnh Sa (Bimbisara).

---o0o---


14/119

PHT GIO L MT HC THUYT HAY MT TRIT L?

S gic ng ca c Pht khng phi l sn phm ca mt tri thc thuntu.

X hi n thi c Pht ti th, c nhiu ngi c hc thc theo ui trithc ch n gin phc v cho nhu cu li ch ca ring h. Nhng nginy cht cha trong h y nhng kin thc l thuyt. Thc t, mt vi vtrong s h du hnh t thnh ny sang thnh khc thch thc mi ngitranh lun v s cm xc kch ng ln nht ca h l nh bi i phngtrong nhng t tranh lun bng ming nh th. Song c Pht dy rngnhng hng ngi nh th th khng gn vi s gic ng chn l bi v mcs thng minh sng sut v tri kin ca h h khng c chn tr tu iu

phc tham lam, sn hn, si m. Trong thc t, nhng ngi ny thng rt t

ho v v minh. Nhng quan nim v bn ng ca h lm quy nhiu cikhng kh tn gio.

Theo c Pht, con ngi ta trc ht phi tm hiu c ngun tm cachnh mnh. iu ny c thc hin thng qua s tu tp nh, m chnh nhnh con ngi ta mi c c ngun tr tu uyn thm bn trong hoc l sgic ng thm uyn. V ngun tr tu ny t c khng phi bng conng tranh bin trit l hoc l tri thc th gian m l bng con ng nhnthc yn lng v bn cht v minh ca t ng.

Pht gio l mt trit l sng chn chnh nhm mang li mt cuc sng habnh va an lc, hnh phc cho mi chng sinh hin hu trn cuc i ny.Pht gio l mt phng php on tr nhng kh au trong cuc sng vtm ra con ng gii thot, gic ng. Gio l ca c Pht khng ch hnhp trong mt phm vi quc gia hay chng tc no. cng khng phi lmt tn ngng hay l mt nim tin sung. l mt li dy cho ton th vtr. l mt h thng gio l dnh cho tt c mi thi i. Mc ch canhng li dy y l nhm phc v vi tinh thn v tha, v ng, thin ch, ha

bnh, gii thot, t do khi tt c nhng kh au ca cuc i.

Gii thot, t do trong Pht gio l phc v cho li ch ca c nhn.Chng ta phi t cu ly chnh bn thn mnh cng nh chng ta phi n,ung v ng ngh cho chnh bn thn. Li khuyn c c Pht a ranhm ch cho nhn loi con ng hng n s gii thot; ch c Phtkhng bao gi d nh a ra nhng li khuyn nhm ly xy dng nnmt h thng hc thuyt hay l mt trit l. Khi Ngi c mi ngi hi


15/119

n h thng hc thuyt no Ngi thuyt ging, c Pht p li rng Ngikhng thuyt ging bt c h thng hc thuyt no v bt c nhng iu

Ngi thuyt ging l kt qu ca nhng kinh nghim m chnh bn thn Ngi kinh qua. Do , gio l ca Ngi khng a ra mt h thng hc thuytno c. Hc thuyt khng th mang con ngi tin li gn s hon thin vmt tm linh. Nhng hc thuyt chnh l nhng kit s tri buc tm thccon ngi v cn tr s tin b v mt tm linh. c Pht ni: Nhng bctr khng tin vo nhng hc thuyt c thng qua. H ch tin vo nhngg kinh qua m bn thn h thy v nghe.

Nhng hc thuyt l sn phm ca tri thc v c Pht hiu c nhng shn ch ca tri thc nhn loi. Ngi dy rng s gic ng khng phi l sn

phm ca tri thc. Ngi ta khng th t c s gii thot bng cch thamgia vo mt kha hc cung cp tri thc. Li pht biu ny dng nh phi l

song l chn l. Gii tr thc c khuynh hng b ra nhiu thi gian qugi ca mnh cho vic nghin cu, cho nhng phn tch nghin cu v dkin. H thng dnh rt t hoc khng c thi gian cho vic hnh tr.

Mt t tng gia v i (mt trit gia, khoa hc gia, siu hnh hc gia v.v...)cng c th ha ra l mt ngi tri thc ngu mui. V y c th l mt conngi khng l v tri thc, c kh nng cm nhn nhng kin mt cchnhanh nhn v by t nhng cm xc r rng. Nhng nu v y khng ch n hnh ng ca mnh v nhng hu qu ca n v nu v y ch hngn vic thnh t nhng ham mun v nh ca bn thn mnh d bt c

gi no th lc , theo c Pht, v y l mt con ngi tr ngu mui, mtcon ngi cp di c tri thc. Mt con ngi nh th s thc s ngn cns tin b v mt tm linh ca v y.

Nhng li dy ca c Pht bao hm ngun tr tu thit thc khng th bhn cuc trong mt hc thuyt hay mt trit thuyt no bi v trit l cpch yu n vn tri thc ch n khng quan tm n vn chuyn dchtri thc thnh nhng hnh ng c hnh tr hng ngy trong cuc sng.

Pht gio ch trng n vic hnh tr v gic ng. Trit gia c th nhn thynhng kh au v nhng tht vng ca cuc i song khng ging nh cPht, ng ta khng a ra nhng gii php thit thc nhm vt qua nhngkh au ca chng ta vn l mt phn ca bn cht v thng ca cuc i.Trit gia ch y nhng t duy ca mnh n ch b tc. Trit l th hudng bi v n lm giu v phong ph thm s tng tng v mt tri thcv xua tan lng t tin mang tnh gio iu khin cho tm khng th tin b


16/119

xa hn na. Xt n mc , Pht gio nh gi cao trit hc, song trithc tht bi trong vic lm du i cn kht tm linh.

Nn nh rng mc ch chnh yu ca Pht gio l t c s thanh tnh vgic ng. S gic ng nh bi s v minh vn l ci ngun ca sanh t.Tuy nhin, s nh bi v minh ny khng th t c ngoi tr ch bngtu tp lng can m t tin ca chnh chng ta. Tt c mi n lc khc, c

bit nhng n lc ch thin v mt tri thc th khng c hiu qu. y l ldo ti sao c Pht kt lun: Nhng cu hi siu hnh ny khng mang lili ch, chng khng lin quan n Chnh php; chng khng a n chnhhnh, hoc l ly tham, hoc l s thanh tnh khng c cc tham i, khnga n s tnh lng, khng a n tri kin chn tht, cng khng a ntr tu cao hn, Nit-bn. (Trung B Kinh-Kinh Malunkyaputta). Tronglnh vc suy cu siu hnh hc, c Pht quan tm nhiu hn n mt gio

l cha ng mt s hiu bit thit thc v Bn Chn L (T Thnh ) mNgi khm ph ra: l kh au l gi, ngun gc ca kh au l g, son tn ca kh au l g v lm th no vt qua kh au v chng cs gic ng cui cng. Nhng chn l ny l nhng vn thc t phi cliu tri hon ton v chng c hon ton bi nhng ai thc s kinh qua sgii thot, gic ng.

Gic ng l s chm dt, xo sch gc r ca v minh; l mt l tngsng ca ngi Pht t. Hin nay chng ta c th chng kin r rng rng sgic ng khng phi l mt hnh ng mang bn cht tri thc. Thi ch

suy cu, t bin tri ngc vi s gic ng v khng c s quan h gn githn tnh vi cuc sng. y l l do l gii ti sao c Pht ch trngnhiu hn n kinh nghim c nhn. Thin nh l mt h thng khoa hcthc tin chng minh Chn l c c nh vo kinh nghim bn thn.

Nh thin nh, ch c gng vt khi nhng iu kin m n t ln tng v y l s gic ng ca thc. Siu hnh hc ch tri buc chng tatrong mt khi t tng v ngn t ri rm v ln xn.

---o0o---

PHT GIO L TN GIO BI QUAN, TIU CC?

Pht gio khng bi quan cng khng lc quan m Pht gio l mt tn giothit thc.

C mt s nh ph bnh cho rng Pht gio l tn gio bnh hon, u su,ym th, lun qun xung quanh mt en ti v bng rm ca cuc i, mt


17/119

k th ca nhng th vui v ti, v l mt k gim p khng c cm gicln nhng nim vui ngy ng ca cuc i. H cm thy Pht gio nh lmt tn gio bi quan, nh l mt s nui dng mt thi tuyt vng ivi cuc i, l mt s khch l mang tnh m h, mt cm gic tng quanrng kh au v ti li ng tr trong nhng li ch ca con ngi. Nhng nhch trch ny cn c quan im ca h trn Chn l th nht rng tt c cc

php hu vi trong trng thi au kh. Dng nh h qun rng c Phtkhng ch dy nguyn nhn v s chm dt kh au m ngi cn dy

phng php chm dt kh au. Trong bt k trng hp no, liu cmt bc o s no tn thnh i sng th tc ny v khuyn chng ta hychp ly n khng?

Nu bc thy sng lp ca tn gio ny-c Pht- l mt con ngi bi quannh th th ngi ta khng mong i nhn cch ca Ngi phi c miu t

bng nhng ng nt mc mc hn l c v nh trc y. Hnh nhc Pht ch l mt s nhn cch ha ca tnh thng, ho bnh, chn thnh,hy vng v thin ch. N ci hp dn v to rng ca c Pht, c cho lhuyn b v kh hiu, l tm gng hon ho nht ca gio l ca Ngi. ivi nhng con ngi lng y lo lng v nn lng, n ci gic ng v nimhy vng ca Ngi l cht cam l b dng v m du v tn.

c Pht ri tnh yu thng v lng t bi ca Ngi trong khp tt c ccphng hng. Mt con ngi nh th kh lng m gn cho l mt conngi bi quan. V khi thanh kim ca nhng bc vua cha v hong t hnh

phc lng nghe ngi, h nhn ra rng s chinh phc chn tht duy nht l schinh phc ca t ng v cch tt nht chin thng c con tim ca nhnloi l dy h bit cch trn trng Php-Chn l.

c Pht tu tp tnh hi hc ca Ngi n mc cao n ni nhng ith khng i tri chung vi Ngi c lm ngui gin vi mt s thoi miv cng. Thng th h khng th khng mm ci chnh h. c Pht cmt nh hng rt tuyt vi; ngi lau chi sch s nhng h thng c t vcng nguy him ca h v sau h tr thnh nhit tnh theo gt chn Ngi.

Trong cc bi thuyt ging, tho lun v hi thoi ca Ngi, Ngi xc nhns t tin v thi bnh tnh khin Ngi c mi ngi knh trng v yumn. Lm th no chng ta c th kt ti cho mt nhn vt nh th l biquan, tiu cc?

c Pht khng bao gi mong i ch t Ngi thng xuyn suy nghlin min v ni kh au ca cuc i v sng mt cuc sng kh au v bt


18/119

hnh. Ngi ch dy s tht kh au m Ngi c th ch cho nhn loi lmth no vt qua ni au kh ny v tin n con ng ca hnh phc. tr thnh mt con ngi gic ng, ngi ta phi c nim hoan h, mttrong nhng yu t m c Pht yu cu chng ta phi tu tp. Nim vui hays h lc hu nh u phi l bi quan.

---o0o---

CHIN TRANH V HO BNH THEO QUAN IM PHTGIO?

Nhn loi qun rng anh ta c mt tri tim. Anh ta qun rng nu anh tai x vi th gii mt cch t t th th gii s i x t t li vi anh ta.

Chng ta ang sng trong mt th gii ca nhng s mu thun thc s kinhhong. Mt mt, con ngi s chin tranh; mt khc, h chun b cho chintranh vi mt s in cung. H sinh ra d tha, song h phn pht kh au.Th gii ngy cng tr nn ng c, nhng con ngi ngy cng tr nn clp nhau v ngy cng cm thy c n. Nhn loi ang sng gn gi vinhau trong mt i gia nh, song mi c nhn tm cho bn thn mnh ngycng nhiu hn so vi trc y, b tch bit khi nhng ngi lng gingca anh ta. S hiu bit v thnh tht vi nhau ang ngy cng thiu i trmtrng. Con ngi khng th tin tng ln nhau cho d ngi kia c tt thno i na.

Khi t chc Lin Hip Quc c hnh thnh sau nhng ni kinh hong cacuc i chin th gii ln th hai, nhng v ng u ca t chc hp li k kt mt hin chng ng vi li m u sau y: Bi v chnh trongtm ca con ngi m chin tranh bt u, chnh trong tm con ngi mthnh lu bo v ha bnh phi c xy dng. Chnh quan im ny cnhn mnh trong bi k u tin ca Bn Kinh Php C:

dn u cc php, lm ch, to;

Nu vi nhimNi ln hay hnh ng,Kh no bc theo sau,Nh xe, chn vt ko. (PC-01)


19/119

Nim tin rng con ng duy nht nh li bo lc l bng cch p dngnhiu quyn lc hn a n s xung t v trang gia cc quc gia lnmnh vi nhau. V s cnh tranh ny nhm tng cng v kh trang b chochin tranh mang li cho nhn loi nguy c hu dit hon ton s sngcon ngi. Nu chng ta khng lm g ngn chn hnh ng , th cucchin k tip s l s kt thc ca th gii ni m s khng c nhng kchin thng v cng khng c nn nhn ca chin tranh. Ch cn li nhngxc cht ngn ngang trn chin trng.

Hn th khng th dp tt bng hn th;Hn th c th dp tt bng tnh thng.

l li khuyn ca c Pht cho nhng ai tuyn thuyt mt hc thuyt vs i khng, sn hn v cho nhng ai dn dt nhn loi vo chin tranh v

phn lon chng li nhau. Nhiu ngi cho rng li khuyn ca c Pht lhy chuyn ha c thnh thin l mt li khuyn khng thit thc. Trn thct, l mt phng php ng n duy nht gii quyt vn . Phng

php ny c mt bc o s v i gii thiu thng qua s chng nghimbn thn ca Ngi. Bi v chng ta ku cng, t ho v ng mn, chng tamin cng chuyn ho c thnh thin, ngh rng qun chng c th ix chng ta hn nht nh mi ngi. Thm ch c mt s ngi ngh rng st t, t tm v lch thip l mang tnh n b ch khng mang tnh n ng!

Nhng tc hi s nh th no nu chng ta gii quyt nhng vn cachng ta v mang li nim hnh phc v an lc cho mi ngi bng cch

chp nhn phng php y tnh vn ha ny v bng cch hy sinh s kiucng ng mn y s him nguy ca chng ta?

Tinh thn khoan dung lng phi c thc hnh nu ho bnh phi nvi nhn loi trn tri t ny. Quyn lc v s p buc s ch to ra thi khng khoan dung. thit lp ho bnh v hi ho gia nhn loi, mi mtngi trc tin phi hc tp phng php thc hnh nhm a n s chmdt ca tham lam, sn hn v si m, ngun gc ca tt c cc quyn lc yti li. Nu nhn loi c th dit tn tt c nhng th lc xu xa ny th

khoan dung v ho bnh s xut hin ni th gii bt an ny.Ngy nay, chng ta l nhng ngi i theo con ng ca c Pht t binht, cho nn chng ta phi c mt nhim v c bit l hy cng nhau hotng nhm thit lp nn ho bnh cho th gii v ch cho nhng ngi khcmt tm gng noi theo bng cch noi theo li khuyn ca bc o s:


20/119

Mi ngi s hnh pht;Mi ngi s t vong;

Ly mnh lm v d;Khng git khng bo git.(Php C 129)

Ho bnh c th lun lun t c, nhng phng php t c hobnh khng ch bng cch cu nguyn v l nghi. Ho bnh l kt qu ca shi ho gia con ngi vi chng sanh ng loi v mi trng sng xungquanh. Nn ho bnh m chng ta c a ra gii thiu bng bo lc thkhng phi l mt nn ho bnh vnh vin lu di. l mt khong trunggian gia nhng cuc xung t ca tham i ch k v nhng iu kin thgian.

Ho bnh khng th tn ti trn th gii ny m khng c vic thc hnhhnh khoan dung. khoan dung, lng, chng ta khng nn cho phptrng thi tm sn hn v ganh t ng tr trong tm chng ta. c Pht dy:K th hi k th; oan gia hi oan gia, khng bng tm hng t, gy ccho t thn. PC-42)

Pht gio l mt tn gio khoan dung bi v Pht gio tuyn thuyt mt cucsng t kim ch. Pht gio dy mt cuc sng c cn c vo khng chnhng gii lut m cn cn c vo nhng nguyn l. Pht gio khng baogi hnh quyt hay ngc i i vi nhng ai mang trong mnh mt tn

ngng khc bit. Gio l nh th khng cn thit i vi bt k mt ai phign cho chnh anh ta mt nhn hiu Pht t thc hnh nhng nguyn lcao thng ca tn gio ny.

Th gian nh mt tm gng v nu chng ta nhn vo tm gng vi mtgng mt mm ci, th chng ta c th nhn thy chn din mc ca chnhmnh, mt gng mt ti ci tuyt m. Tri li, nu chng ta nhn votm gng vi mt gng mt di thng th nht nh chng ta s nhn thys xu xa ca gng mt. Tng t nh vy, nu chng ta i x vi thgii t t, nh nhn th th gii chc chn s i x li chng ta mt cch tt. Hy hc hnh an lc, ho bnh ni chnh bn thn mnh v th gii cngs ho bnh vi chng ta.

Tm con ngi c ban b cho qu nhiu s gi di v bn ng n mc anh ta khng mun chp nhn nhng yu im ca mnh. Anh ta s ctm ra mt l do no nhm tho mn hnh ng ca anh ta v to ra mt


21/119

s v minh m anh ta khng nhn thy. Nu mt con ngi thc s munc t do gii thot, th anh ta phi can m chp nhn nhng yu im camnh. c Pht dy: Li ngi khc th d nhn thy cn li ca chnhmnh th thc s kh nhn thy.

---o0o---

CHNG TA C TH BIN H CHO CHIN TRANH?

S khc bit gia cuc tranh u ca con ch v chin tranh hay l gia hainhm ngi ch l s khc bit v s sp xp t chc.

Lch s nhn loi l mt s biu hin tip ni khng ngng ca lng thamlam, sn hn, kiu cng, ghen t, ch k v v minh ca con ngi. Trongsut 3000 nm qua, con ngi tham gia vo 15.000 cuc chin ln. Liu c phi l c tnh ca con ngi chng? Vn mnh ca con ngi l g?V con ngi tiu dit ln nhau nh th no?

Mc d con ngi khm ph v pht minh ra rt nhiu iu quan trng,h cng to ra nhng tin b rt to ln hng n s hu dit nhn loi.y l l do gii thch v sao c bit bao nn vn minh nhn loi honton b xo sch khi tri t ny. Con ngi hin i tr nn qu tinh vitrong ngh thut v nhng k thut tin hnh cuc chin tranh n mc hin nay h c th bin ton th nhn loi thnh mt ng tro tn trong mt

vi giy. Th gii tr thnh mt nh cha v kh qun s hng nng bido kt qu ca mt tr chi nh c gi l tranh ua qun s.

Chng ta bit rng nguyn mu ca v kh ht nhn mnh hn so vi bomnguyn t c th ti thnh ph Hiroshima, Nht Bn vo nm 1945ang c chun b k hoch. Khoa hc gia tin rng khong mt vi trm vkh nhit hch s theo di tin trnh tin n s hu dit ton cu. Hy nhnxem chng ta ang lm g cho nhn loi chng ta!Hy suy ngh xem loihnh pht trin khoa hc nh th no! Hy xem s ngu ngc v ch k cacon ngi nh th no!

Con ngi khng nn c tha mn nhng bn nng hung hng ca anh ta.Con ngi nn nng cao nhng gio l mang tnh lun l o c ca nhng

bc o s v by t s cng bng vi lun l o c m ho bnh c thto sng.


22/119

Nhng iu khon, hip c tho thun, cng c, v k hoch ha bnh c chp nhn v hng triu ngn t c pht ngn bi v s nh lnho trn khp th gii. H tuyn b rng h tm ra gii php nhm duy trv thc y nn ho bnh th gii. Nhng d cho nhng n lc ht mnh cah, h vn khng thnh cng trong vic lm mt i nguy c e do i vinhn loi. L do l tt c chng ta khng gio dc th h tr chng ta hiumt cch chnh xc v tn trng nhu cu phc v v tha v him nguy ca sch k. m bo c c nn ha bnh tht s, chng ta phi s dng mimt phng php sn c i vi chng ta nhm gio dc th h tr chng tathc hnh tnh thng yu, thin chi v khoan dung i vi nhng ngikhc.

---o0o---

Thi Ca Pht GioNgi Pht t khng nn hung hng thm ch i vi vic bo v tn gioca mnh hay l mt vic g khc. Ngi Pht t nn c ht sc mnh trnh bt k hnh ng bo lc no. i khi anh ta c th b p buc phitham gia vo chin tranh thay cho nhng ngi khc khng tn trng quanim ca tnh huynh gia con ngi nh c Pht dy. Anh ta c thc ku gi gia nhp qun i bo v ng loi ca mnh khi gicngoi xm v mi cho n khi no anh ta cha t b cuc sng th gian thanh ta c trch nhim phi tham gia vo cuc tranh u cho ha bnh v t

do. Trong nhng tnh hung ny, anh ta khng th b li cho hnh ngtr thnh mt ngi lnh hoc l tham gia vo qun s. Tuy nhin, nu mingi u nghe theo li khuyn ca c Pht, th chin tranh s khng c ldo din ra trn th gii ny. chnh l trch nhim ca mi con ngic hc thc, vn ha phi tm ra tt c nhng phng cch v bin php khd gii quyt nhng cuc tranh chp, xung t theo mt phng thc ho

bnh m khng tuyn b chin tranh git cht ng loi ca mnh. cPht khng dy ch t Ngi u hng bt k hnh thc quyn lc c cno d l con ngi hay cc bc siu nhin.

Qu tht, vi l tr v khoa hc, con ngi c th chinh phc t nhin,nhng con ngi vn cha m bo c ngay c mng sng ca mnh. Tisao mng sng y li ri vo ch him nguy? Trong khi tn tu ht mnh ivi l tr v b khoa hc kim sot, con ngi qun rng anh ta c mttri tim, lng tm b lng qun v b b kh ho v b tham m lmnhim .


23/119

Nu chng ta khng m bo c mng sng ca chnh chng ta, th lmth no m nn ho bnh th gii c th tn ti? t c ho bnh, chngta phi tu tp v rn luyn tm i din vi nhng s tht. Chng ta phikhch quan v khim nhng. Chng ta phi nhn ra rng khng c mt conngi c nhn no hay mt quc gia no lun lun sai lm. c c ho

bnh chng ta cng phi chia s s giu c v ti nguyn trn tri t, khngnht thit phi ngang bng nhng ti thiu cng phi v t. Khng bao gic s cng bng tuyt i nhng chc chn s c mc v t ln hn. Mtiu n gin khng th tng tng c l khong 5 % dn s th giihng 50 % ti sn ca mnh, hoc l khong 25 % dn s th gii csinh sc mc tng i kh v mt s sng vi mc qu cao trongkhi 75 % dn s th gii lun lun sng trong tnh trng ngho i. Ho bnhch hin hu khi cc quc gia sn sng chia s v chia s mt cch v t,ngi giu gip ngi ngho kh v ngi mnh gip k yu ui, v

vy to nn mt tnh thng yu v thin ch mang tnh quc t. Ch nu vkhi no nhng iu kin ny c p ng th chng ta mi c th to ramt th gii ho bnh khng c l do cho nhng cuc chin tranh xy ra.

S in r ca nhng cuc chy ua v trang phi chm dt! Chng ta nnxy dng cc trng hc thay v xy dng tun dng hm (tu chin ln),xy dng bnh vin thay v v kh ht nhn. Tng s tin v mng sng conngi m nhiu quc gia khc nhau phung ph trong chin trn nn ci hng xy dng kinh t nhm nng cao tiu chun cuc sng.

Th gii khng th c c ha bnh mi cho n khi nhn loi v cc qucgia t b nhng ham mun ch k, t b s chy ua v minh v xo tanlng tham bn ng s hu v quyn lc. S giu c khng th m boc hnh phc. Ch c tn gio mi c th thc hin s thay i cn thitca tm v thc hin mt cuc gii tr qun b thc s. l vic chuynha tm thc nhn loi.

Tt c cc tn gio dy con ngi khng nn git hi ln nhau; song bthnh thay gii quan trng ny li b lng qun. Ngy nay, bng nhng loi

v kh hin i con ngi c th git cht hng triu ngi trong mt giy.iu c ngha l con s nhiu hn so vi nhng b tc thi nguynthu thc thi hnh ng ny trong khong thi gian mt th k.

Rt bt hnh thay, c mt s ngi mt s quc gia mang trong mnhnhng nhn hiu, khu hiu v nhng biu ng tn gio xng vo chintrn. H khng bit rng h ang lm nhc danh thm ca tn gio h.


24/119

Chnh c Pht dy: Ny cc T-kheo ! Do v nhng tham i dc lc mcc bc vua cha tranh u vi cc bc vua cha, hong t tranh u vihong t, Tu s vi tu s, thn dn vi thn dn, m tranh ci vi con ci, conci tranh ci vi b m, anh em tranh ci vi nhau, bn b vi bn b.

Chng ta c th hnh phc m t ho rng hn 2500 nm qua cha bao gic mt s bt ho nghim trng hoc l mt cuc xung t kinh khng noc gii Pht t to ra a n chin tranh trn danh ngha tn gio ny.y l kt qu ca mt tnh cch nng ng v quan im khoan dung ccha ng trong gio l ca c Pht.

---o0o---

NHU CU THC THI THI KHOAN DUNG

I VI TH GII NGY NAYCon ngi ca ngy nay ang sng trong trng thi bt an, giao ng, mtmi chn vi ni s hi v tht vng. H b lm say sa bi nhng hammun c c danh vng, tin ca v quyn lc. H khao kht c mnnguyn nhng th vui dc lc. Nhn loi ang tri qua hng ngy trong nis hi, hoi nghi v bt an. Trong thi i khng hong v phin nhiu ny,tht kh khn cho con ngi cng sinh mt cch an bnh vi ng loi cah. Do , nhu cu thc thi tinh thn khoan dung, lng i vi th giingy nay tht l cn thit v quan trng n mc m s cng sinh mt

cch hi ha gia con ngi trong th gii ngy nay c kh quan.

Th gii m mu v chu nhiu kh au do nhng bnh tt ca chngha gio iu v thi khng khoan dung. Mnh t ca nhiu quc giatrn th gii ngy nay b thm t mu ca con ngi trn ngp trn n thca nhng cuc tranh u chnh tr a dng nh l bu tri ca thin nin ktrc b bao ph bi khi ca nhng v thnh t o t thiu. Cho d tronglnh vc tn gio hay trong lnh vc chnh tr, nhn loi cng thc v mts mnh mang li cho nhn loi mt li sng v cng kch li sng ca

nhng ngi khc. Tht vy, thi khng khoan dung ca nhng tm hnthch u tranh lm h hng nhng danh thm ca cc tn gio.

Chng ta hy nhn li th k hin ti ny-mt th k tin b cao v mi mt,mt th k ca s my mc v pht minh. Mt lat nhng pht minh mica khoa hc v k thut nh my in thoi, xe in, phi c, i pht thanh,truyn hnh, vi tnh, tu khng gian, v tinh v nhng thit b in v.v...ang


25/119

lm cho nhn loi chi mt. Song cng trong th k ny (th k 20) tr emca th gii nhng con ngi pht hin ra tt c nhng pht minh nyc xem nh l tuyt i trong qu trnh tin trin, cng tng t nhnhng con ngi tn st hng triu ngi khc bng li l hoc l bngsng n hay bng la. Trong s tt c nhng s tin b v i ny th niu l tinh thn khoan dung?

Con ngi ca ngy nay ch quan tm n vic khm ph nhng v tr bnngoi khng gian, nhng anh ta hon ton khng th sng hi ha, hnh

phc vi con ngi ng loi. Dn dn con ngi s mo phm mt trng vnhng hnh tinh khc.

V li ch vt cht, con ngi hin i vi phm thin nhin. Nhng hotng tinh thn ca h qu l ng vi nhng th vui ca anh ta n ni anh

ta khng th nhn din chn gi tr v mc ch ca cuc i. Hnh vi thi phi t nhin ny ca con ngi hin i l do kt qu ca nhng quannim sai lm v i sng con ngi v mc ch ti hu ca n. lnguyn nhn ca hn n, s hi, bt an v khng khoan dung trong thi ichng ta hin nay.

Trn thc t, tinh thn khng khoan dung ca thi i hin nay vn cn angc cc tn gio thc thi. Ngi ta ch ni n tn gio v ha kh mangli con ng tt n thin ng, ch h khng quan tm n vic thc hnhtn gio . Nu ngi o Gia t sng theo Bi php ti Ni, nu ngi

Pht t thc hnh Bt Thnh o, nu ngi Hi gio thc s theo quannim Huynh i ng v ngi n gio sng theo tinh thn nht th, thchc hn th gii ny s c c nn ha bnh v hi ho gia nhn loi.Cho d nhng li dy v gi ca nhng bc o s v i, con ngi ta vncha nhn ra c gi tr ca s khoan dung. Tinh thn khng khoan dungc thc thi da trn danh ngha tn gio l mt tinh thn b ln n v rtxu xa.

Li khuyn ca c Pht l:

Vui thay, chng ta sng,Khng hn gia hn th;Gia nhng ngi th hn,Ta sng khng hn th.Vui thay chng ta sng,

Khng bnh gia m au;


26/119

Gia nhng ngi bnh hon,Ta sng khng m au.(PC 197-198)

---o0o---

CON NGI V TN GIO

Con ngi l chng sanh duy nht trn th gian ny khm ph ra tngio v thc hnh s cu nguyn v sng bi.

Nhn loi pht trin tn gio nhm mc ch lm tha mn nhng hammun tm hiu cuc sng chnh mnh v th gii xung quanh mnh. Nhngtn gio thi nguyn thu c ngun gc t thuyt vn vt hu linh v n

pht sinh t ni s hi ca con ngi v nhng ng quyn nng siu nhinv nhng ng v hnh v s ham mun ca con ngi nhm lm xoa dunhng quyn lc m anh ta ngh l nhng i tng tr ng v tri v gic.Tri qua thi gian, nhng tn gio ny thay i, b nh hng bi mitrng t nhin, a l, lch s, kinh t x hi, chnh tr v tri thc thiim .

Nhiu tn gio trong s nhng tn gio tr thnh tn gio c t chcv pht trin thnh hnh cho n ngy nay, c mt s tn thun tn ngh mnh m. Nhiu ngi b thu ht vo nhng tn gio c t chc ny bi

v hnh thc trng l v l nghi trong khi li c mt s ngi khc thch thchnh tn gio ca chnh h, by t lng tn knh i vi bc o s ca hv p dng nhng nguyn l o c vo cuc sng hng ngy ca mnh.Bi v tm quan trng v cn thit ca vic thc hnh, mi tn gio cho rngtn gio mnh l mt trit l sng, ch khng ch l mt h thng nim tinsung. Xt theo quan im ca nhiu ngun gc xut pht khc nhau vnhng con ng pht trin m tn gio tri qua th ngi ta khng khingc nhin rng nhng tn gio ca con ngi phi khc bit v mc ch,s hiu bit v gii thch ca tn , mc tiu ca h v lm th no tc mc ch , v quan nim ca h v s thng, pht i vi nhnghnh ng to.

Xt v phng din mc ch, vic thc hnh tn gio c th c cn ctrn c s nim tin, s hi, l tr hoc l s v hi: nim tin hnh thnh nnc s ca nhiu hnh thc tn gio c pht huy nhm mc ch vt quanhng ni s hi ca con ngi v p ng nhng nhu cu ca anh ta. Mttn gio thn bin, huyn diu khai thc ni s hi xut pht t s v


27/119

minh ca con ngi v a ra nhng s ha hn thnh t v vt cht ccn c trn c s ca lng tham lam. Mt tn gio ca s thun tn c cnc trn c s tnh cm v ni s hi v ng quyn nng siu nhin mngi ta qu tin tng c th lm xoa du thng qua nhng hnh thc l nghiv nghi thc. Mt tn gio ca nim tin c cn c trn c s ca lng hammun c c s t tin i din vi nhng iu khng chc chn trongcuc sng v chn gi tr ca con ngi.

Mt s tn gio pht trin do kt qu ca s pht trin tri thc nhn loi,kinh nghim v tr tu nhn loi. Phng php hp l khi tm n tn gio c chp nhn trong trng hp ny, kt hp vi nhng nguyn l vgi tr ca con ngi v nhng quy lut ca t nhin hay ca v tr. Tngio ny c cn c trn gi tr nhn bn v ch trng n s tu tp, traudi nhng phm cht con ngi. Mt tn gio vi ch trng ly quy lut

nhn qu hay nghip bo lm chnh yu c cn c trn nguyn l ca tlc v cho rng ch c c nhn chu trch nhim cho hnh phc v kh auv s gii thot ca chnh mnh. Mt tn gio y tnh tr tu c cn ctrn c s ng dng l tr v i tm s hiu bit v cuc i v s tht canhng iu kin th gian thng qua tri thc phn tch.

V hi v thin ch l nhng yu t ph qut c tm thy trong tn gio.Mt tn gio ha bnh c cn c trn nguyn l khng lm hi chnh mnhv ngi khc v tn ca tn gio phi trau di mt cuc sng an lc,hi ho v gii thot. Mt tn gio thin ch v t bi c cn c trn c s

dng hin v phc v v li ch v hnh phc ca ngi khc.

Tn gio khc bit do kh nng hiu bit ca tn tn gio v s giithch m nhng ngi c thm quyn tn gio a ra cho hc thuyt v vichnh tr ca tn gio h. Trong mt s tn gio, a ra nhng quy tc lmmnh lnh cho con ngi phi phc tng trong khi trong nhng tn giokhc, h ch a ra li khuyn v nhu cu v phng cch tun theonhng quy tc ny (lut). Mi tn gio s a ra nhng l do gii thchnhng vn kh au ang hin hu ca con ngi v nhng s bt bnh

ng gia con ngi v phng php gii quyt tnh hung. Bng cchgii thch, mt s tn gio cho rng con ngi phi ng u vi nhngkh au ny bi v anh ta ang c th nghim ni th gii ny. Khi mts gii thch nh th c a ra, mt ngi khc c th hi: v mcch g? Lm th no m con ngi c th c phn xt da trn c s cach mt kip sng khi m nhn loi thng khc bit v nhng kinh nghim


28/119

kh au v mt vt l, tinh thn, x hi, kinh t v nhng nhn t v iukin mi trng?

Mi tn gio c quan nim ring v nhng g c xem l mc ch ca isng tm linh. i vi mt s tn gio, s sng thng hng bt t trnthin ng hoc ci tri vi Cha, Thng l mc tiu ti hu. ivi s khc li cho rng mc ch ti hu ca cuc i l s thng nht vi thc v tr bi v ngi ta tin rng s sng l mt n v ca thc v n

phi tr v cng ngun gc vi thc.

Mt s tn gio tin rng s chm dt kh au hoc l s lp li chu trnhsinh v t l mc ch c cnh. i vi nhng tn gio khc, thm ch hnh

phc thin ng hoc l hp nht vi Phm Thin (ng to ho) l s phisinh t s bp bnh ca cuc sng, cho d tn ti hnh thc no i na. V

thm ch c mt s tn gio tin rng chnh ngay trong kip sng hin ticng cho chng ta hng c mc ch ca cuc i.

t c mc ch mong mun ny, mi tn gio a ra mt gii phpkhc nhau. Mt s tn gio yu cu tn ca h hy dng hin cho Chahoc l tu thuc vo Cha mi iu trong cuc sng ca h. Mt s tngio khc ku gi tn ca h thc hnh kh hnh khc khe lm phngtin ra sch tt c nhng ti li thng qua vic t p xc kh hnh. Lic mt s tn gio khc ngh git sc vt dng hin thn linh v nhiuhnh thc l nghi v nghi thc cng nh vic tr tng thn ch c thanh

tnh ho v t mc ch cu cnh. Song cn c mt tn gio na ng hnhng phng php tu tp a dng v s thnh tm, dng tr tu nhn dinchn l v s nh tm nh qu trnh tu tp thin nh.

Mi tn gio c mt quan nim khc nhau v s trng pht nhng hnhng c to trong cuc sng. Theo mt s tn gio, con ngi b Thng buc phi y o trn trn gian ny mi mi v ti li anh ta phm

phi ngay trong kip sng ny. C mt s tn gio khc li cho rng nhn vqu hot ng theo quy lut ca t nhin v kt qu ca mt hnh ng(nghip) s phi lnh chu trong mt khong thi gian nht nh. Mt s tngio li cho rng kip sng ny ch l mt trong nhiu kip sng v conngi s lun lun c c c hi chuyn ho t thn trong mi giaion mi cho n khi anh ta t n qu v v thng, nim hnh phc vnhcu.


29/119

a ra nhiu mc ch, s gii thch v mc tiu a dng v rng nh th vnhiu tn gio khc c nhn loi chp nhn th rt l hu ch khin chocon ngi khng nn chp ly nhng quan im gio iu v tn gio cah m hy ci m v khoan dung i vi quan im ca nhng tn giokhc.

c Pht dy: Cc v khng nn chp nhn nhng li dy ca ta do v stn knh m trc ht hy th nghim nhng li dy y nh em vng ra thla.

Sau khi nhn mnh tm quan trng ca vic duy tr mt tm hn ci m,khai phng i vi nhng gio l ca cc tn gio khc, tht l hu ch nuchng ta ghi nh rng thc hnh tn gio l mang li li ch v, t do vhnh phc cho tt c chng sanh. iu c ngha l, gio l nn c s

dng vo nhng mc ch chn chnh nhm ci thin phm cht ca isng ca tt c chng sanh. Song hin nay nhn loi b li dng v i saihng nhng nhng gio l c bn. Nhng hnh ng phi lun l v ti litr nn mt hin tng ph bin trong x hi v nhng con ngi c tinhthn tn gio thng gp phi nhiu kh khn trong vic c gng duy tr mts nguyn tc o l trong cuc sng hin i. ng thi, tiu chun canhng nguyn tc o l cng b h thp nhm p ng tho mn nhng nhucu ca nhng con ngi c u c nhim v ch k. Con ngi khng nnvi phm nhng quy lut o l ph qut nhm thch nghi vi lng tham vs tham m ca bn thn; m ng hn con ngi nn c iu chnh bn

thn mnh theo nhng quy lut ny do tn gio hng dn. Nhng gii lutca tn gio c a ra bi cc Bc Thy gic ng, nhng con ngi nhn ra c li sng thnh thin, cao thng a n an lc v hnh phccho t thn v tha nhn. Nhng ai vi phm nhng gii cm ny l vi phmnhng quy lut ca v tr, m theo Pht gio, s mang li nhng hu quthng qua s vn hnh ca quy lut nhn qu.

Mt khc, iu ny khng c ngha rng con ngi phi tun theo mt cchn l nhng g c tm thy trong tn gio ca anh ta, khng quan tm n

vic ng dng ca tn gio y vo cuc sng hin thi. Nhng nguyn l vgii lut tn gio khin cho con ngi c th sng cuc sng y ngha,ch khng phi s dng chng tri buc con ngi vo nhng s hnh trv ch v nhng tn iu v hnh thc nghi l mang tnh m tn d oan.

Ngi no tun gi nhng nguyn l o gio nn tin tng vo tr thngminh ca con ngi v sng tn trng vi chn gi tr nhn loi. Cn phic mt vi s thay i trong nhng hot ng tn gio tng xng vi


30/119

nn gio dc ca chng ta v bn cht ca x hi ngy cng i thay cachng ta v ng thi khng nh mt i nhng nguyn l ph qut thnhthin y. Nhng ngi ta tha nhn rng lm thay i bt k hnh thc tngio no cng lun l iu kh thc thi bi v nhiu ngi c u c both, c hu li phn i li s cch tn d l h mun ci thin tt hn.

Nhng quan im v kin bo th nh th cng ging nh mt ao nc tng, trong khi nhng tng mi tin b th ging nh mt thc ncni m dng nc thng xuyn c i mi v do , c th s dngc.

---o0o---

S BP MO TN GIO

Bt chp gi tr ca tn gio trong tinh thn nng cao bn cht o l, nirng tn gio l mt mnh t mu m cho s pht trin m tn d oan v snhit tm mang bn cht o c gi, b bao ph bi ci v tn gio bnngoi l mt iu khng sai. Nhiu ngi s dng tn gio nhm n mcch trn thot nhng s tht ca cuc i v mang trong mnh mt lp tn gio v nhng biu tng tn gio. C th nhng ngi ny thm ch rtthng xuyn cu nguyn, cng bi, song h khng my thnh tm v khnghiu mc ch ca tn gio l g. Khi m mt tn gio chu s quyt nhca v minh, tham danh vng, quyn lc v ch k, th con ngi nhanhchng cha vo t co tn gio v ni rng tn gio mang tnh phi l. Nhng

Tn gio (vic thc hnh nhiu hnh thc l nghi bn ngoi) nn cphn bit vi bn thn gio l. Trc khi ph bnh, ch trch, chng ta nnnghin cu k v chnh xc nhng gio l nguyn thu ca bc sng lp vtm xem c iu g sai tri v bn cht.

Tn gio khuyn rn con ngi lm iu thin v sng tt vi mi ngich h quan khng tm n vic hnh ng nh th vy. Thay v h lithch chp vo nhng hnh thc khc khng mang gi tr chn tht ca tngio. Nu m h bit c tinh tn tu tp trau di bn tm ca mnh bng cch

chm dt thi ganh t, kiu mn, th bo, k v ch k, th ti thiu hcng s tm thy c con ng chn chnh thc hnh mt tn gio no. Bt hnh thay, h li pht huy tnh ganh t, kiu mn, th bo v ch kthay v on tr chng. Nhiu ngi c khuynh hng ga v theo o,nhng li lm nhng hnh ng tn bo v cng da trn danh ngha tngio. H gy chin tranh, phn bit v to ra s lo u v mc ch ring chotn gio, nh mt i ci nhn vi mc ch cao qu ca n. T s gia tng


31/119

vic thc thi nhng hnh ng c gi l mang tnh cht tn gio, chng tadng nh c n tng rng tn gio ang trn tin b, nhng mt trica n th thc s l mt vn bi v dng nh s thanh tnh v mt tmlinh v s hiu bit ca con ngi trn thc t khng c tu tp.

Tu tp theo mt tn gio khng g hn ch l s pht trin thc ni tm cacon ngi, pht trin thin ch v s hiu bit ca h. Lc nhng vn m con ngi i din s c gii quyt trc tip bng cch nng ta vosc mnh tm linh. Chy trn nhng kh au ca cuc sng chnh mnh trndanh ngha tm linh l mt hnh ng khng can m v c xem l hnnhc, li cng khng c xem nh l tm linh. Trong nhng iu kin hnlon nh hin nay, con ngi ang trn suy i, xung dc v t hu ditchnh mnh. S tr tru ca h l h tng tng rng h ang trn phttrin hng n mt nn vn minh huy hong m cha c nhn din.

Trong tnh trng hn lon ny, nhng quan nim mang tnh o tng v tohnh ca tn gio c truyn b rng ri nhm to ra s cm d v hn lonhn trong tm tr ca con ngi. Tn gio b li dng v c s dng chonhng nu cu li dng v quyn lc c nhn. Mt s hot ng phi lun lo c nh quan h gii tnh mt cch t do v.v.... c mt s nhmtn gio khch l nhm mc ch truyn b tn gio ca h cho gii tr.Bng cch khi dy nhng cm gic tham dc, nhng nhm ny hy vngchinh phc nhng thanh nin trai tr i theo tn gio ca h. Ngy nay tngio b thoi ho v bin thnh mt mn hng ho r tin c trng by

trong th trng tn gio t c coi trng n nhng gi tr lun l v nhngg m tn gio biu trng cho. Mt s on truyn gio cho rng nhng hnhng mang tnh lun l o c v nhng gii iu khng quan trng minl con ngi c nim tin v cu nguyn Thng , c tin l m

bo c s cu ri ca v y. chng kin cch m mt s nh cmquyn tn gio dn thn vo con ng sai lm v che mt nhng tn ca h din ra ti Chu u, Karl Marx a ra mt nhn xt chmchc: Tn gio l ting th di ca nhng loi sinh vt b nn, nhngcm xc ca mt th gii khng c tri tim, cng nh linh hn ca nhng

con ngi khng c linh hn. Tn gio l thuc phin ca nhn dn.Con ngi cn n tn gio khng phi v l do tn gio to dng cho anh tamt thin ng c m cho mt kip sng trong tng lai hoc l tn gio cung cp cho anh ta nhng quan im, tng gio iu theo v nunh vy anh ta s ph nhn kh nng l tr ca con ngi v tr thnh kmi phin lng i vi ng loi ca anh ta. Tn gio phi l mt bin php


32/119

c th tin cy v mang bn cht l tr cho con ngi sng ngay trong cucsng hin ti, tr thnh nhng con ngi c vn ho v s hiu bit, ngthi thit lp mt i sng gng mu cho nhng ngi khc noi theo.

Nhiu tn gio khng chp nhn nhng suy ngh ca chnh bn thn conngi v cho l suy ngh ca mt ng ti thng, nhng Pht gio,ngc li, hng con ngi trc tip trong qu trnh tm cu s an lc nitm thng qua nhng tim nng n cha bn trong con ngi. Php khngc ngha l nhng g con ngi tm kim t bn ngoi bn thn anh ta bi v

phn tch cho n cng, con ngi l Php v Php l con ngi. Do vy,tn gio chn tht, c ngha l Php, khng phi l nhng g bn ngoichng ta m chng ta t c, nhng l s tu tp v s gic ng tr tu,t bi v s thanh tnh m chng ta pht huy chnh t bn trong ni tm mnh.

---o0o---

TN GIO NG N

Nu bt c tn gio cha ng gio l T Thnh v Bt Thnh o, tht gio c xem l tn gio ng n.

Tht l mt iu kho khn cho con ngi tm ra l do ti sao c qu nhiutn gio khc nhau v tn gio no l tn gio chn tht. Tn ca mi tngio ang c gng chng t tnh u vit ca tn gio h. S a dng tora s khng ng b, nhng trong vn tn gio, con ngi nh thch vi

nhau bng s ganh t, sn hn v khinh th. Gio l c tn knh nht camt tn gio ny li c cho l l bch i vi nhng tn gio khc. truyn b nhng bc thng ip ho bnh v mang s mnh ca Thng ,mt s ngi phi vin n nhng cuc chin tranh v v kh. Phi chngh lm danh tn gio? Dng nh rng c mt s tn gio chu trchnhim i vi vic chia r thay v on kt, ho hp nhn loi.

tm ra mt tn gio chn tht v thch hp, chng ta phi cn nhc vimt thi khng thnh kin, thin v th no l mt tn gio ch thckhng ng n? Tn gio hay nhng trit hc khng ng n bao gm:nhng ngi theo ch ngha vt cht t chi s tn ti sau khi cht; chngha phi lun l o c ph nhn ci thin v ci c, bt k tn gio nokhng quyt rng con ngi c cu ri nh php thn hoc l b y ocng do thn; thuyt hu thn tin ho li cho rng mi s vt c nhtrc v mi ngi c nh mnh t c s cu ri dn dn thngqua vic tin sung m thi.


33/119

Pht gio l tn gio thot khi nhng c s khng vng vng. Pht gio lmt tn gio thit thc v c th kim chng. Chn l (php) ca tn giony c c Pht kim chng, c ch t Ngi xc chng v lunlun cho n, ci m tinh thn kim chng bt k ai mun lm iu .V ngy nay, Gio php ca c Pht, ang c nhng phng php khost khoa hc nghim tc kim chng.

c Pht dy rng bt k hnh thc tn gio no u l chn tht nu tngio cha ng gio ly T Thnh v Bt Thnh o (con ng baogm tm ngnh). iu ny ch ra r rng rng c Pht khng mun thitlp nn mt hnh thc tn gio ring bit. Nhng g Ngi mun l nhm tit l Chn l ti hu ca cuc sng chng ta v v tr. Mc d c Phtthuyt ging T Thnh v Bt Thnh o, song phng php tu tp theocc php ny khng ch l ti sn ca ring ngi Pht t. y l mt chn l

ph qut trong khp v tr.

Hu ht mi ngi cm thy cn thit a ra nhng li tranh lun chngminh gi tr php l ca tn gio m h ang theo. C mt s ngi li chorng tn gio ca h l tn gio hin i nht v do cha ng chn l.Mt s cho rng tn gio ca h c nhiu tn nht v do cng chang chn l. Song khng mt li tranh ci no trong s ny c gi tr thit lp nn s tht ca mt tn gio. Ngi ta c th phn xt gi tr catn gio bng cch ch s dng n cc gic quan v s hiu bit thngthng m thi.

C mt s tn gio truyn thng yu cu con ngi phi chu qu lu trcmt ng quyn nng to ln hn chnh bn thn con ngi, mt ng quynnng iu khin s to ho, nhng hnh ng ca con ngi v s gii thotcui cng ca anh ta. c Pht khng tha nhn nhng ng quyn nngnh th. Hay ng hn, Ngi ch nh con ngi lm ng to ho, quynnng ca chnh mnh bng cch khng nh rng mi ngi l ng to hoca chnh mnh, phi chu trch nhim cho s gii thot t thn. l l doti sao ngi ta ni rng: khng c mt ai l v thn nh c Pht. Tn

gio ca ngi Pht t ban cho con ngi mt ngha ln lao v chn gitr; ng thi, tn gio ny cng quy cho con ngi nhng trch nhim toln v cng. Ngi Pht t khng th li cho nhng ng quyn nng t

bn ngoi khi m iu xu n vi v y. Nhng ngi Pht t c th idin vi s bt hnh bng trng thi tm hoan h, ci m bi v anh ta bitrng anh ta c kh nng dp tt tt c nhng kh au ca cuc i.


34/119

Mt trong nhng nguyn nhn gii thch ti sao o Pht thu ht gii tr thcv nhng ngi c hc thc cao l c Pht khng chp nhn ch t

Ngi chp nhn mt cch hp tp nhng g h nghe (d l iu xut phtt bn thn Ngi) m trc tin khng kim tra gi tr ca n. Nhng li dyca c Pht tn ti v thch hp vi thi i bi v nhiu ngi tr thc thch thc mi phng din ca nhng li dy y v i n kt lunrng c Pht lun lun thuyt ging Chn l khng th ph nhn c.Trong khi nhng nh tn gio khc ang c gng tm mi cch nh gili nhng li dy ca bc thy ca h di nh sng ca tri thc hin i vV tr, gio php ca c Pht ang c gii khoa hc gia kim chng.

---o0o---

S PHT TRIN LUN L O C &TM LINH

Khng c mt nn tng tm linh th con ngi s khng c trch nhim lunl o c; con ngi m khng c trch nhim lun l o c s to ramt s him nguy cho x hi.

Pht gio l mt ngn hi ng soi sng ng khm phc hng dn chonhiu con ngi nhit tm v o tin n mt s gii thot an lc vnh cu.c bit Pht gio rt cn cho th gii hin nay, mt th gii cht cha y

nhng s hiu lm v mt kinh t, chnh tr, chng tc v thc h. Nhngs hiu lm ny khng bao gi c xo sch mt ccc c hiu qu mi chon khi tinh thn khoan dung lng c m rng n nhng ngikhc. Tinh thn ny c th c trau di mt cch tt nht di s dn dtca o Pht ch trng n s hp tc gia lun l v o c v s lnhmnh ca hon v.

Chng ta bit rng vic hc hc nhng thi h tt xu m khng cn nngi thy hng dn th d, trong khi hc tp nhng c hnh th i

hi mt v gia s. Nhu cu ging dy c hnh thng qua nhng gii lut vgng mu rt l cn n trong x hi nh hin nay.

Khng c mt nn tng tm linh th con ngi s khng c trch nhim lunl o c; con ngi m khng c trch nhim lun l o c s to ramt mi him nguy cho x hi.


35/119

Trong gio l ca c Pht dy rng: s tin b tm linh ca mt con ngil quan trng hn s tin b nhng li ch vt cht. Lch s dy chng tarng chng ta khng th mong i t c ng thi hai th hnh phc:hnh phc vt cht v hnh phc vnh cu.

Cuc sng ca hu ht mi ngi thng c quy nh bi nhng gi trtm linh v nhng nguyn tc lun l o c m ch c tn gio c th cungcp mt cch hu hiu. S can thip ca chnh quyn vo cuc sng ca conngi th hu nh khng cn thit n nu con ngi c th c khch lnhn thc c gi tr ca s tn tm v c th thc hnh nhng l tngca chn l, bnh ng v tinh thn phc v.

Gii hnh rt cn thit cho s gii thot, nhng ch c gii hnh khng thith khng . Gii hnh phi c i km vi tr tu. Gii hnh v tr tu

cng ging nh i cnh ca mt con chim. Tr tu cn c th c so snhvi cp mt ca con ngi; gii hnh nh i chn ca anh ta. Gii hnh cth c so snh nh mt chic xe mang con ngi n ca gii thot.

Nhng tr tu l cha kho thc s m ra cnh ca y. Gii hnh l mt phnca k thut i sng thnh thin v thin xo. Nu khng c nhng giilut rn dy con ngi v lun l o c th khng th c c s thanhtnh ho tt c nhng s nhim ca chng sanh ang hin hu trn ci iny.

Pht gio khng phi l mt nghi thc l bi l lng, huyn thoi c k

gii tr u c con ngi hoc l nhm lm tho mn nhu cu tnh cm conngi, nhng l mt phng php thnh thin v khai phng cho nhng aithc s mun hiu v kinh qua s tht ca cuc i.

---o0o---

THAY I NHN HIU TN GIOTRC LC LM CHUNG

Ch tin rng c mt ai ra sch nhng ti li ca chng ta m khng nn trng thi tm bt thin ca chng ta l khng thch hp vi gio l cPht.

Chng ta thng hay tnh c chng kin nhng trng hp ngi ta thnghay i o vo lc h sp cht. Bng cch chp nhn mt tn gio khc,nhiu ngi thng mang mt s tin tng sai lm rng h c th ra sch


36/119

nhng ti li ca mnh v d dng i ln thin ng hn. H cng hy vngbn thn h s c t chc mt tang l n gin v tt p hn vo lc quai. i vi nhng ai sng trn i vi mt tn gio c nh no , tnhin li theo mt tn gio hon ton mi v khng quen thuc vi h v hyvng c cu ri ngay tc khc thng qua nim tin ni tn gio mi nyth thc s l mt iu v cng cng iu. y ch l mt gic m. Thmch c mt s ngi ni ting l c i o theo mt tn gio khc khih ang trong trng thi hn m, khng thc v trong mt vi trnghp, thm ch sau khi cht. Nhng ai qu st sng, nhit tm v in cungv vic gio ho nhng ngi khc vo tn gio ca h, dn dt nhngngi tht hc i vo con ng sai lc v buc h phi tin rng tn gioca h l mt tn gio ng n v ch c vic tin vo vi mt bin php ddng hoc l y l mt con ng tt d ln thin ng. Nu ngi ta bdn dt tin rng rng c mt ai ang ngi mt ni no c th ra

sch tt c nhng ti li m h phm phi trong sut qu trnh sng trncuc i ny, th nim tin s ch khch l nhng ngi khc phm nhnghnh ng ti li.

Gio l ca c Pht dy khng c mt nim tin rng c mt ai c thra sch tt c nhng ti li ca chng ta. Ch khi no con ngi thnh thtnhn ra rng nhng g h ang lm l khng ng v sau khi nhn ra iu, c gng sa i v lm nhng iu thin m chng c th nn hoc ltrn p nhng hu qu xu c tch lu m h phm phi trong vlng kip sng. N tr thnh mt cnh tng ph bin trong nhiu bnhvin m chng ta c th chng kin nhng ngi truyn o ca mt s tngio lun qun xung quanh nhng bnh nhn ha kh h s sng sau khicht. y l hnh ng li dng s khng hiu bit cn bn v ni s hi vmt tm l ca nhng bnh nhn. Nu nhng ngi ny thc s mun gip, th h phi c th by t nhng php l m h qu t ho cho l nhng

php l ny c cha ng trong thnh in ca tn gio h. Nu h c thhin by nhng php l, th chng ta se khng cn n bnh vin. NgiPht t khng bao gi tr thnh nhng nn nhn ca nhng ngi ny.

Ngi Pht t nn hc nhng gio l c bn ca tn gio thnh thin ca h

m tn gio y dy h rng tt c nhng kh au trn cuc i ny vnmnh cn bn ca nhn loi. Cch duy nht chm dt kh au l thanhtnh tm . C nhn con ngi to ra kh au cho chnh mnh v chnh bnthn con ngi l ngi c th chm dt kh au . Khng mt ai c th hyvng chm dt nhng hu qu li sau nhng hnh ng ti li ca anh ta

bng cch thay i nhn hiu ngng ca ca ci cht.


37/119

S phn ca ngi cht trong kip lai sinh tu thuc vo nim cui cnghin hu ni tm thc (cn t nghip) ca ngi y theo c nghip hay thinnghip m ngi y to tc trong kip sng hin ti, khng phn bit loinhn hiu tn gio no anh ta thch chn la cho chnh mnh ngay trc lclm chung.

---o0o---

TN GIO HIN I

Pht gio l tn gio mnh ng u vi bt knhng quan imhin i no a ra s thch i vi tn gio.

Nhng tng ca o Pht ng gp to ln trong vic lm phong phnn t tng c i cng nh hin i. Gio l nhn qu v thuyt tngi, hc thuyt d liu ca gic quan, tnh thc nghim, s cao mt lunl, thi ph nhn mt linh hn thng hng, khng quan tm n nhngth lc quyn nng siu nhin bn ngoi, vic khng tha nhn nhng lnghi v hnh thc tn gio khng cn thit, s thu ht i vi tinh thn l trv kinh nghim v s tng xng vi nhng pht minh ca khoa hc hini, tt c nhng yu t ny hng n s hnh thnh s vt tri ca tngio ny so vi ci hin i.

o Pht c th p ng tt c nhng yu cu ca mt tn gio l tr thch

ng vi nhng nhu cu ca mt th gii tng lai. Tn gio ny qu khoahc, tin b v l tr n mc con ngi trong th gii hin i s t hogi chnh mnh l mt ngi Pht t. Trn thc t, Pht gio khoa hc hnkhoa hc hin i xt v mc ch; n mang tnh x hi hn l khoa hc xhi hin i.

Trong tt c nhng bc thy sng lp v i ca cc tn gio, chnh c Phtl ngi duy nht khch l tinh thn khm ph v kho st ni ch t ca

Ngi v l ngi khuyn ch v khng nn chp nhn ngay c gio l caNgi bng mt nim tin m qung. Do , khng phi l mt s qu cng

iu gi rng Pht gio l mt tn gio hin i.

Pht gio l mt h thng k hoch c vch ra t m lm th no sng trong hin ti v mt h thng c suy tnh k v s tu tp cho chnht thn. Nhng cn hn th na, l mt phng php gio dc mang tnhkhoa hc. Tn gio ny c th p dng tt nht trong bt k tnh cnh khng


38/119

hong nhm khi phc s an nh ca tm v gip chng ta bnh tnh idin vi bt c s i thay c th xy ra trong tng lai.

Nu khng c nhng th vui dc lc th cuc i c th kham nhn cchng? Nu khng c s tin tng vo s bt t th liu con ngi c thsng lun l? Nu khng vin n thn thnh, th liu con ngi c th phttrin hng n ci chn? Vng, c th l cu tr li ca Pht gio. Nhngmc ch ny c th dng tri thc v s thanh tnh ho ca tm t c.Tri thc l cha kho a n a n con ng pht trin n mc caohn. S thanh tnh ho l yu t c th mang li s an lc v bnh thn chocuc i v khin cho con ngi v t v khng chp vo s chuyn binca th gii hin tng.

Pht gio l mt tn gio thc s thch hp vi th gii khoa hc hin i.

Anh sng to chiu t thin nhin, t khoa hc, lch s v t kinh nghimnhn loi, t mi im trong v tr, u rng r cng vi nhng li dythnh thin ca c Pht.

---o0o---

TN GIO CA T DO

y l mt tn gio t do v l trkhin con ngi sng cuc i thnh thin.

Pht gio khng ngn cn bt k ai hc hi gio l ca nhng tn gio khc.Trn thc t, c Pht khch l ch t Ngi nn hc hi gio l canhng tn gio khc v em so snh li dy ca Ngi vi nhng tn giokhc. c Pht ni rng nu nhng gio l y mang bn cht l tr v thchhp vi h th cc v t ngi c quyn t do tn trng nhng li dy nhth. Dng nh c mt s nh lnh o tn gio c tm mi cch km gitn ca mnh trong bng ti, c mt s trong cc v lnh o thm chkhng cho php tn ca h ng chm n nhng biu tng hoc kinh

sch ca nhng tn gio khc. H c hng dn khng nn lng nghenhng li thuyt ging ca nhng tn gio khc. H b ngn cm khngc nghi ng v gio l ca tn gio h, cho d h khng tin tng nhnggio l y th no i na. H cng km gi thi thin cn ca tn cah, th h cng d dng kim sot nhng tn y. Nu mt ai trong s hmun thc hin s t do t tng v nhn ra rng anh ta lun lun b nhttrong ngc ti ca tri thc nhn loi th lc ngi ta vin l l qu thn


39/119

cp i tm tr ca anh ta. Nhng ngi ngho khng c to c hi s dng kh nng l tr thng thng, s gio dc v kh nng thng minhca anh ta. Nhng ngi no mun c ao thay i nhng cch nhn v tngio th c dy phi tin rng h khng hon ho c php s dngs t do ch t thn phn xt vn .

Theo c Pht tn gio phi do con ngi t do chon la. Tn gio khngphi l mt b lut, nhng l quy tc, h thng gii lut m con ngitun theo n vi tinh thn hiu bit. i vi ngi Pht t chn chnh,nhng quy tc tn gio khng phi l quy lut ca thien ng, cng khng

phi l quy lut ca con ngi m l mt quy lut ca t nhin. Trn tnhhnh thc t hin nay, hu ht mi ni trn th gii khng c quyn t do tnngng tn gio thc s. Con ngi khng c quyn t do suy ngh. Bt ckhi no anh ta nhn ra rng anh ta khng th tm thy s tho mn trong tn

gio m anh ta ang tn th, th lc anh ta khng th tm ra nhng giiphp tho mn cho nhng vn trong cuc sng v anh ta khng c quynt do t b tn gio v chp nhn mt tn gio mi thu ht anh ta. L dol thm quyn tn gio, nhng nh lnh o tn gio v nhng thnh vintrong gia nh tc i ci quyn t do y ca anh ta. Nhn loi phi ctrao quyn t do chn la tn ngng ph hp vi nim tin ca h. Khngmt ai c quyn p buc ngi khc chp nhn mt tn ngng ring bitno. C mt s ngi t b tn gio ca h v vn tnh yu, c thomn nhu cu yu ng i tng m h ang theo ui, chnh v th hkhng hiu ng n tn ngng ca ngi bn i ca mnh. Tn ngngkhng nn c thay i nhm thch ng nhng nhu cu tnh cm ca conngi v yu im ca nhn loi. Ngi ta nn suy ngh thn trng trc khithay i tn ngng. Tn ngng khng phi l mt vn phc v chovic giao ko mua bn; con ngi khng nn thay i tn ngng v nhngli nhun vt cht cho c nhn. Tn ngng tn gio l nhm phc v chonhu cu tu tp, tin b v tm linh v t gii thot bn thn.

Ngi Pht t khng bao gi to nh hng nhng tn tn gio khc vkhng bao gi i theo tn gio ca h hng c nhng nhu cu vt

cht. Ngi Pht t cng khng bao gi li dng, khai thc s ngho kh,bnh hon, m ch v khng hiu bit m truyn b o lm gia tng slng tn ca tn gio mnh. c Pht khuyn nhng ai mun theo Ngitu hc khng nn hp tp vi v trong vic chp nhn gio l ca Ngi. Ngikhuyn h nn xem xt k gio l ca Ngi v t bn thn quyt nh liugio l ca Ngi c thit thc v li ch hay khng v c thch hp cho hi theo hay khng.


40/119

Pht gio dy rng ch bng nim tin sung thi hoc l nhng hnh thc lnghi bn ngoi th khng t c tr tu v s hon thin, gii thot.Xt theo ngha ny, th s thay i tn ngng bn ngoi tr nn v ngha. thc y s pht trin ca Pht gio bng s p buc, s ng ngha vivic ngn cn s truyn b chn l cng bng v tnh thng bng nhng

phng tin p buc v phi cng bng. i vi t ca c Pht mt citn gi khng quan trng cho d anh ta t gi mnh l mt Pht t hockhng phi cng khng nh hng g n s gii thot ca anh ta. NgiPht t bit rng ch bng s hiu bit v nhng n lc ca con ngi th hs tin gn hn n mc tiu do c Pht thuyt ging.

Trong s tn ca nhiu tn gio trn th gii hin nay, c mt s tn rtcung tn. S cung tn trong tn gio v cng nguy him. Mt tn cungtn khng th kim sot chnh bn thn mnh, khng c l tr hoc l

nhng nguyn l khoa hc quan st v phn tch dn dt. Theo c Pht,ngi Pht t phi l con ngi t do vi mt tm hn ci m, khoan dungv khng nn chu qu lu i vi bt c ai cu khn cho s pht trintm linh ca mnh. Ngi Pht t quy y Pht, nng ta ni Ngi bng cchchp nhn Ngi nh l mt ng lc, ngun gi cm khch l trong qu trnhtu tp. Ngi Pht t nng ta ni c Pht khng phi bng nim tin mqung m l bng mt s hiu bit. i vi ngi Pht t, c Pht, bcThy ca h khng phi l mt ng cu th hoc Ngi cng khng phi lmt chng sanh phng nhn hnh ngi tuyn b c kh nng ra sch tt cnhng ti li ca nhng ngi khc. Ngi Pht t xem c Pht nh lmt Bc Thy ch cho h con ng a n s gii thot, gic ng.

o Pht lun lun ng h tinh thn t do v tin b ca nhn loi. Phtgio lun biu trng cho s tin b tri thc v quyn t do nhn loi trongmi phng din ca cuc sng. Khng c iu g trong gio l c Pht

phi chu rt lui trong b mt ca nhng pht minh v tri thc khoa hc hini. Cc khoa hc gia ngy cng khm ph ra nhiu iu mi m, th hcng tin li gn c Pht hn.

c Pht gii thot con ngi khi s tri buc ca tn gio. Ngi cng giiphng con ngi khi tnh trng c quyn v chuyn ch bo ngc cagii tu s. Chnh c Pht l ngi u tin khuyn con ngi nn thc hinkh nng l tr ca mnh v khng cho php bn thn anh ta phi phc tngmt cch ngoan ngon ging nh loi gia sc cm ic, i theo tn iu tngio. c Pht tng trng cho l tr, dn ch, tinh thn thit thc v mu


41/119

ngi o c trong tn gio. Ngi gii thiu tn gio ca Ngi cho nhnloi tu tp bng chn gi tr ca con ngi.

Ch t Pht c Ngi khuyn khng nn tin tng vo nhng g mkhng xem xt chng mt cch ng n. Trong Kinh Kalama, c Phta ra nhng li khuyn nh sau y cho mt nhm thanh nin Kalama:

ng chp nhn iu g c cn c trn c s ch nghe tng thut li,hoc l truyn thng, hoc l tin n.

ng chp nhn iu g cn c trn uy quyn ca kinh in, hp vi l trhoc l nhng li tranh lun.

ng chp nhn iu g cn c trn c s suy lun, c on nh vy.

ng chp nhn iu g dng nh l c l.

ng chp nhn iu g t kin t bin ca mt ai , dng nh l khnng ca ngi khc. Hoc l xem xt: y l bc o s ca chng ta.

Nhng khi qu v bit do chnh mnh nhng iu chc chn ny l bt thinv xu xa, c khuynh hng a n hi mnh v hi ngi, th hy t chichng.

V khi no ch v bit do chnh mnh nhng iu ny l thin v tt: an s li ch v mt tm linh cho chnh ch v cng nh cho nhng ngikhc, th hy chp nhn v thc hnh chng.

Ngi Pht t c khuyn nn chp nhn nhng gio l no ch sau khixem xt, quan st v phn tch k lng v ch sau khi chc chn rng

phng php thch hp vi l tr v a n s li ch cho bn thn vcho tt c.

Ngi Pht t chn chnh khng l thuc vo nhng th lc bn ngoi

tm cu s gii thot t thn. Anh ta cng khng hy vng c th on trnhng kh au trong cuc sng thng qua s can thip ca mt ng siuhnh no t bn ngoi. Ngi Pht t phi c gng bng tt c n lc cachnh bn thn mnh nhm ty sch tt c nhng nhim , cu u trong tmmnh tm c nim hnh phc, an lc vnh cu. c Pht dy: Nu cmt ai ni xu ta, gio php ca ta v ch t ta, th khng nen by tthi bun b hoc l chn nn, bi v s phn ng nh th s ch lm tc


42/119

hi n bn thn cc v m thi. Ngc li, nu c mt ai ni tt v ta,gio php ca ta v ch t ta, th ng qu vi hn hoan, vui mng hocl thch th bi v nh th s ch lm chng ngi cho vic phn xt mtcch chnh xc. Nu ch v hn hoan, vui mng th ch v khng th phnxt liu nhng phm cht c ngi khc tn thn l thc v thc s ctm thy trong chnh ni ta. l thi khng thnh kin, thin v camt ngi Pht t chn chnh.

c Pht nng cao mc t do cao nht khng ch ni bn cht conngi m cn ni nhng phm cht thin tnh. chnh l quyn t dokhng tc ot chn gi tr ca con ngi. l s t do gii thot conngi khi s n l ca nhng gio iu v nhng quy lut tn gio c tihoc l s trng pht trong tn gio.

---o0o---S MNH CA NGI CON PHT

Ny cc T-kheo, Hy ra i v li ch cho s ng, v hnh phc cho sng, v lng thng tng cho i, v li ch, v s tt p, v an lc vhnh phc cho ch thin v loi ngi. (c Pht)

Khi chng ta m ra nhng trang s ca Pht gio, chng ta bit rng smnh ca nhng ngi con Pht l ban pht bc thng ip t bi v tnh

thng ca c Pht bng mt phng php an ho v tn trng. Mt smnh ho bnh nh th nn c ca ngi v khin trch nhng ai thc thinhng bin php bo lc trong qu trnh truyn b tn gio ca mnh.

Nhng phi on truyn gio ca o Pht khng tranh u vi nhng nhlnh o tn gio khc trong qu trnh gio ho con ngi ni th trng.Khng c phi on truyn gio no hoc l v Tng s no ca Pht giosuy ngh n vic thuyt ging nhng iu xu chng li nhng ngic gi l khng tin tng. Thi khng khoan dung trong lnh vc tngio, vn ho v dn tc khng phi l thi ca Pht gio, khng phi l

tinh thn ca nhng con ngi c thm nhun vi tinh thn Pht gio thcs. S th hn khng bao gi c tn thnh trong gio l ca c Pht.Th gii ny m mu nhiu v phi chu nhiu phin toi nh l cn

bnh ca ch ngha gio iu, s cung tn tn gio v bt khoan dung, lng trong tn gio. Cho d l trong lnh vc tn gio hay chnh tr, conngi thc n lc nhm mang li cho nhn loi gip h chp nhn


43/119

li sng ca chnh mnh. Trong khi lm nh vy, i khi h by t thi hiu khch, ho nh ca h i vi tn ca nhng tn gio khc.

o Pht khng tranh ci vi nhng truyn thng dn tc v phong tc tpqun, ngh thut v vn ho ca nhng con ngi chp nhn n lm li sngm cho chng tn ti ngy cng ci thin tt hn. Thng ip tnh thngv t bi ca c Pht m rng con tim ca nhn loi v h sn sng chpnhn nhng li dy ca Ngi do vy, gip cho Pht gio tr thnh mt tngio th gii. Nhng nh truyn gio ca o Pht c mt s quc gia clp t ch mi n vi tinh thn cho n nng nhit v knh trng. Phtgio khng bao gi c truyn b n bt k quc gia no thng qua snh hng ca qu trnh chim lnh thuc a hoc l quyn lc chnh tr.

Pht gio l th lc tm linh u tin m chng ta bit n trong lch s nhn

loi. Tn gio ny thu ht hu nh i a s con ngi thuc nhiu chngtc khc nhau b chia cch bi nhng hng ro chn kh khn nht nh lkhong cch a l, vn ho, ngn ng v lun l o c. ng c ca tngio ny khng phi l vic thu nhp nn thng mi quc t, xy dng ch hoc l t ch thng tr nhm xm chim lnh th, thuc a. Mc chca tn gio ny l ch ra nhn loi lm th no c th t c nhiuhnh phc v an lc hn thng qua vic hnh tr gio Php ca c Pht.

Mt tm gng rng r v nhng phm cht v mc tiu ca mt ngiPht t truyn gio l i A dc. Chnh trong sut thi gian tr v ca i

m Pht gio c truyn b n nhng quc gia chu cng nhphng Ty. i A dc phi nhng phi on truyn gio n nhiu nitrn gii gii truyn b thng ip v ho bnh ca c Pht. Nh vua tntrng v h tr cho nhng tn gio ng thi pht trin. S khoan dung, lng ca nh vua i vi nhng tn gio khc th rt ng k. Mt trongnhng bi k ca nh vua c khc trn tr A dc v vn cn tn ti chon ngy nay ti n . Bi k ghi li rng:

Ngi ta khng nn ch knh trng v ngng vng tn gio ca chnhmnh v ph phn tn gio cua nhng ngi khc, nhng ngi ta nn tntrng tn ngng ca nhng ngi khc v l do ny hoc v l do khc. Khilm nh vy, ngi ta gip tn gio mnh pht trin v cng gip cho tngio ca nhng ngi khc pht trin. Khi lm tri ngc vi tinh thn trnth ngi ta t o m chn tn gio ca chnh mnh v cn lm hi nnhng tn gio khc. Bt c ai tn trng tn gio ca chnh mnh v ph

phn tn gio ca nhng ngi khc, lm nh vy do v s tn tu i vi


44/119

tn gio ca mnh, ngh rng Ta s lm rng danh tn gio ca ta. Nhngngc li, khi lm nh vy, anh ta lm tn thng n tn gio ca mnhcng trm trng hn, do vy, ho hp l tt nht. Tt c hy cng nhau lngnghe v sn sng lng nghe gio l ca nhng tn gio khc.

Vo nm 268 trc Ty lch, nh vua vn dng gio l o Pht v binnhng li dy ny thnh mt th lc sng ti n . Nhiu bnh vin,trng hc, c s hot ng x hi, trng i hc cho c nam ln n, gingnc cng cng v nhiu trung tm vui chi gii tr c mc ln v phttrin nhanh chng trong chnh quyn mi ny v ngi dn trong nc t nhn ra c s tn nhn ca nhng cuc chin tranh v ngha.

K nguyn vng son trong lch s n v nhng quc gia khc-thi kkhi m ngh thut, vn ho, gio dc v vn minh t n tt nh ca n-

din ra ti mt thi im khi m s nh hng ca Pht gio tc ng mnhm nht nhng quc gia ny. Nhng cuc thnh chin, nhng cuc Thpt chinh, s hnh quyt v t phn bit tn gio khng lm hi n trang

bin nin s ca nhng quc gia Pht gio. y l mt lch s cao thngm nhn loi c th ly lm t ho. Trng i hc ln Nalanda ti n

pht trin thnh hnh t th k th hai n th k th chn l mt thnh phmca Pht gio. chnh l trng i hc u tin m chng ta bit n vc m rng ra cho tt c gii sinh vin trn khp cc nc trn th gii.

Trong qu kh, Pht gio c th t pht trin ti nhiu vng trong khu vc

ng mc d phng tin giao thng v thng tin lin lc kh khn v dnchng phi vt i ni v sa mc. Cho d nhng hng ro cn tr kh khnny, Pht gio pht trin trn bnh din xa v rng. Ngy nay, bc thngip ho bnh ny ang c lan truyn rng ri ti phng Ty. Ngi

phng Ty c thu ht n vi o Pht v tin rng Pht gio l tn gioduy nht hi ho vi khoa hc hin i.

Nhng nh truyn gio Pht gio khng cn hoc khng c ham mun gioho nhng ai i theo mt tn gio ng n. Nu ngi ta tho mn, bnglng vi tn ngng ca chnh h, th ngi Pht t khng cn thit phigio ho h v buc h i o. H h tr ht mnh cho nhng phi ontruyn gio ca nhng tn gio khc nu tng ca h l mun c gioho nhng tng lp ngi yu ui, hn nht, ti li v tht hc v hngdn h sng theo li sng o l. Ngi Pht t v cng hnh phc khi nhnthy s tin b ca nhng tn gio khc min l h thc s gip nhnloi hng n mt i sng o l thnh thin ph hp vi nim tin ca h


45/119

v hng c s an lc, hnh phc, ho hp v hiu bit. Ngc li, nhngnh truyn gio Pht gio ln n thi ca nhng nh truyn gio lm tnhi n nim tin ca tn nhng tn gio khc bi v khng c l do no h phi to ra mt bu khng kh khng lnh mnh ca s tranh u trongvic gio ho nu mc ch ca h khng g khc ngoi vic dy con ngisng i sng o l.

Khi gii thiu Php cho ngi khc, nhng nh truyn gio Pht gio khngbao gi c s dng n nhng s cng iu tng tng pht ho mt cucsng thin ng m thu ht nhng c mun v khi dy lng tham cacon ngi. Thay v, h c gii thch bn cht chn tht ca con ngi vcuc sng hnh phc an lc nh c Pht dy.

---o0o---

NGHA CA GIC CHIM BAO

Cuc i ch l mt gic m.

Mt trong nhng vn v i nht ca con ngi cha c gii quyt mtcch tho ng l b mt ca gic m. Ngay t lc khi nguyn ca thi i,con ngi c gng phn tch nhng gic m v c gii thch chng theonhng ngn t ca tm l v tin tri, nhng trong khi c mt s

phng php tip cn thnh cng trong lnh vc ny trong giai on gn

y, c l chng ta khng khi bi ri vi cu hi: Gic m l g?

Mt nh th lng mn ln ca nc Anh, William Wordsworth c mt quannim rt ngc nhin rng cuc m chng ta ang sng ch l mt gic mv chng ta s tnh thc, gic ng c thc ti khi chng ta khng cnhin hu trn ci i ny na, khi gic m ca chng ta chm dt.

S ra i ca chng ta ch l mt gic ng v b lng qun;Linh hn, hin hu trong ta, trong ngi sao cuc i chng ta;C mt ni no tr ng

V n t....

Mt quan nim tng t c biu hin trong mt mu chuyn c Pht giotht hp dn k v mt cu chuyn ca mt v thin thn ang rong chi vicc v thin thn khc. V mt mi nn, v thin thn nm ngh mt lt vsau tch dit. V thin thn ny c ti sinh lm thn na nhn trn trngian ny. trn gian ny, c ta ly chng, sinh mt vi a con v sng rt


46/119

th. Sau khi qua i, c ta li c sinh lm thin thn nh trong s nhngngi bn ng phm hnh va mi tan cuc chi ca h. (Cu chuyn nycn minh ho thi gian ca th gii ny rt khc vi thi gian th giikhc.

Pht gio quan nim th no v gic m? Cng ging nh trong mi nn vnho khc, Pht gio cng chia s ngang bng vi nhng con ngi ccho l c k nng trong vic gii thch b n ca nhng gic m. Nhngngi nh th kim c mt mn tin rt nhiu trong qu trnh li dngs v minh ca nhng ngi tin rng mi gic m c mt ngha tm linhv tin tri.

Theo ngnh tm l hc Pht gio, gic m ch l nhng qu trnh tm l dinra nh l nhng hot ng ca tm thc. Khi xem xt hin tng ca gic

m, chng ta nn nh rng qu trnh ng c th c xem nh ri vo nmgiai on sau:

Ng l m (na ng na thc),Ng tnh,Ng say,Ng tnh v,Thc gic

ngha v nguyn nhn ca gic m l ti tho lun chnh trong tc

phm ni ting Milinda Panha (Vua Milanda vn kinh), trong cuc hithoi ny, Na Tin T-kheo pht biu rng c su nguyn nhn khin chogic m xut hin, trong c ba nguyn nhn thuc v c quan ca c thnh y bng, mt v m i. Nguyn nhn th t l do v s can thip canhng th lc quyn nng siu nhin; th nm l s hi tng nhng s vic kinh qua trong qu kh v su l s nh hng ca nhng s kin trongtng lai. Ngi ta pht biu mt dt khot rng gic m ch xut hin khitrong trng thi ng tnh ging nh trng thi ng ca loi kh. Trong sunguyn nhn a ra, Na Tin T-kheo pht biu mt cch qu quyt rngnguyn nhn sau cng chnh gic m tin tri l gic m quan trng nht vnhng gic m khc th tng i khng c ngha.

Gic m l hin tng do tm thc to ra v chng l nhng hot ng catm. Tt c mi ngi u m mc d mt vi ngi trong s h khng thnh. Pht gio cho rng c mt vi gic m mang ngha tm l. Sunguyn nhn c cp trn y cng c th c phn loi nh sau:


47/119

Mi nim c to ra c ct gi trong tng thc ca chng ta v mt vinim c nh hng mnh m n tm tu theo trng thi tm bn khon lolng ca chng ta. Khi chng ta ng, mt vi trong s nhng nim ny chot ng v hin ra ni chng ta nh l nhng bc tranh chuyn ngtrc mt chng ta. Qu trnh ny xy ra bi v trong sut qu trnh ng,nm cn (nm gic quan) kin lp nn s tip xc ca nhng gic quanchng ta vi th gii bn ngoi, tm thi b ngn chn li. Lc , tng thcca ta t do ng tr v xem li nhng nim c ct gi trong . Nhnggic m ny c th c gi tr i vi ngnh tm thn hc nhng khng thc phn xp vo gic m tin tri. Chng ch l nhng phn nh, hi tngca tm thc lc ngh ngi.

Loi gic m th hai cng khng c ngha. Nhng gic m ny c gyra bi nhng s kch ng, tru chc bn ngoi v bn trong khi hnh mt

chuyn i bng tu ho ca nhng nim m tm c th nhn thy c lcngh ngi. Nhng nhn t bn trong l nhng nhn t lm phin toi n cth v d nh ba n no khng cho php ngi ta ngh ngi mt lt hoc ls mt thng bng v s ma st gia nhng yu t to thnh c th. Nhngs kch ng bn ngoi l khi tm b giao ng v phin nhiu (mc dngi ngh khng n n) do nhng hin tng t nhin gy ra gingnh thi tit, gi, lnh, ma, l ku so xc, khua ca s v.v.... Tng thc

phn ng li nhng s phin h ny v to ra nhng bc nh thanh minhchng. Tm iu chnh s kh chu theo mt cch thch hp m ngim c th tip tc ng m khng b quy nhiu. Nhng gic m ny cngkhng quan trng v cng khng cn phi gii thch.

K n l gic m tin tri. Nhng gic m ny quan trng. Chng l nhngkinh nghim him c v ch xut hin khi c mt s kin sp xy ra c ngha quan trng to ln i vi ngi m. o Pht dy rng ngoi th giihu hnh ny chng ta cn c th kinh qua th gii ca ch thin thn hinhu mt hnh tinh khc hoc l mt s qu thn gn b vi trn gian nyv chng ta khng th nhn thy c h. Ch v c th l b con h hnghoc bn b ta qua i v c ti sinh. Ch v duy tr nhng mi

quan h tm linh trc y v lu luyn i vi chng ta. Khi ngi hihng nhng phc bo cho ch thin thn v nhng ngi qua i,ngi Pht t nh ngh n ch v ny v mi gi h n chia s nim hnh

phc c tch lu trong qu trnh to phc. Do , h pht huy mi quanh v mt tinh thn vi nhng ngi qua i ca h. Ch v thin thn,ngc li, bng lng v ch v xem xt nhng hnh ng ca chng ta v ch


48/119

bo mt iu g trong nhng gic m khi m chng ta ng u vi mts vn to ln v h c bo v chng ta.

V vy, khi c mt vic g quan trng sp xy ra trong cuc sng ca chngta, ch v pht ra mt s nng lc tm linh trong tm ca chng ta c nhnthy di dng nhng gic m. Nhng gic m ny c th cnh bo chngta s him nguy sp xy ra hoc l thm ch mang n cho chng ta nhngtin vui v cng bt ng. Nhng thng tin ny c cung cp di dng

biu tng (ging nh m bn ca nhng bc nh) v phi c gii thchbng k nng kho lo v tr thng minh. Kh thay c qu nhiu ngikhng phn bit c hai loi gic m u tin vi loi gic m ny v viv tn nhiu thi gian qu bu v tin bc i tm nhng ng ng b ctgi v nhng ngi ct ngha gic m gii thch. c Pht nhn ra rngtrng hp ny c th c li dng phc v cho t li v do Ngi

phat giao va tu do tu tuong - tk thich quang bao

Documents