philippine elementary learning competencies

8/14/2019 Philippine Elementary Learning Competencies

1/114

(Philippine Elementary LearningCompetencies)

BASIC EDUCATION CURRICULUM

MAKABAYAN1MAKABAYANDESKRIPSYONAng Makabayan ay binubuo ng mga sumusunod na asignatura:

Sibika at Kultura; Heograpiya, Kasaysayan at Sibika (SK;HKS)

Musika, Sining at Edukasyon sa Pagpapalakas ng Katawan (MSEP)

Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan (EPP)

Edukasyon sa Kagandahang-Asal at Wastong Pag-uugali (EKAWP)Ang Makabayan para sa Una, Ikalawa at Ikatlong Baitang ay binubuo ngSibika at Kultura na nagsisilbing batayang aralin sapagsasanib ng Musika, Sining at Edukasyon sa Pagpapalakas ng Katawan. Itoay pag-aaral ng pakikipag-ugnayan ng tao sa lipunan atsa pamahalaan; ang kanyang mga karapatan at bahaging ginagampanan,tungkulin at pananagutan bilang mamamayan. Tumutukoy rinito sa paglinang ng mga pagpapahalagang moral at ispiritwal; pagkakaroonng kamalayan sa mga pamana ng lahi at malikhaingpagpapahayag ng sariling damdamin sa Musika, Sining at Edukasyon saPagpapalakas ng Katawan.Ang Heograpiya/Kasaysayan/Sibika para sa Ikaapat na Baitang aynakatuon sa Heograpiya . Naglalayon ito na mabigyan angmga mag-aaral ng pananaw tungkol sa kapaligirang pisikal, panlipunan atpagkabuhayan; ang mga paraan ng pakikibagay/pakikiangkopat ang wastong pangangasiwa nito. Kabilang dito ang mga katangiangpangheograpiya ng bansa tulad ng mga anyong lupa at tubig,klima, halaman, hayop, lokasyon, direksyon, taas ng lugar, populasyon, atang paggamit, pangangalaga at pagpapabuti sa mga ito.Para sa Ikalimang Baitang, ang pokus na disiplina ay Kasaysayan .Naglalahad ito ng kontinuum ng mga suliranin, tagumpay at mgapangyayari na nakaimpluwensya sa kasalukuyan; ang mga pagbabago salipunan na naging sanhi ng pagsibol ng bago at maramingpagkakataon at pakinabang para sa paglinang ng kakayahan ng tao at angmga programa sa kasalukuyang lipunan na naglalayong


2/114

makatulong sa pagkamit ng minimithing bukas. Para sa Ikaanim na Baitang,ang pokus ay ang Sibika. Tumatalakay ito sa ugnayan ngtao at ng pamahalaan; mga karapatang tinatamasa, bahaging dapatgampanan, tungkulin at pananagutan bilang mamamayan.Ang Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan ay nakatuon sapaglinang sa pagiging responsable at karapat-dapat nakasapi ng tahanan na magiging daan sa pagpapatatag ng pamilya. Ang mgagawain ay nagbibigay-diin sa paglinang ng kanais-nais nasaloobin, batayang kasanayan at mga gawi sa paggawa sa pamamagitan ngmga araling may kaugnayan sa pang-araw-araw na gawainsa tahanan, paaralan at sa pamayanan at ang paglikha ng mga bagay nakapaki-pakinabang.2Ang mga aralin na ituturo sa bawat buwanang pagmamarka ay sumasaklawsa edukasyong pantahanan, agrikultura, sining pangindustriya,tingiang pangangalakal at impormasyong teknolohiya.Sa pamamagitan nito, mabibigyan ang mga bata ng mga karanasan sa mgakasanayan para sa ibat ibang hanapbuhay. Isangkatangian ng pagtuturo ng asignaturang ito ang pagiging flexible upangmatugunan ang mga pangangailangang lokal at panrehiyon.Gayundin, ang mga paaralan ay binibigyan ng laya sa pagpili ng mgagawaing sadyang angkop sa karanasan ng mga bata.Sa Musika, Sining at Edukasyon sa Pagpapalakas ng Katawan (MSEP) ang mga bata ay nakapagpapahayag ng kanilangdamdamin, ideya, at imahinasyon. Sa pamamagitan ng musika, sining atedukasyong pagpapalakas ng katawan, at iba pang malikhainggawain at proyekto, malilinang ang pagpapahalaga sa mga katutubo atkontemporaring sining. Bibigyan ng pagkakataon ang mga batana magamit ang kanilang natutuhan sa mga gawaing nakaaaliw. Habangpapataas ng baitang ang bata, ang kaangkupang pisikal atmga kasanayang panlaro (lead-up games), musika at pagkamalikhain sa disenyo at craft constructionay higit pang lilinangin.Ang Edukasyon sa Kagandahang Asal at Wastong Pag-uugali (EKAWP) ay isasanib sa lahat ng antas. Ito ang mga batayangpagpapahalaga na likas sa bawat asignatura.MGA INAASAHANG BUNGA SA MAKABAYANMITHIIN:Nakapagpapakita ng:

sapat na kaalaman at kamalayan sa mga pambansangpagkakakilanlan, kapaligiran at pagpapaunlad ng kabuhayan,agham at teknolohiya;

mapanuri at malikhaing pag-iisip tungo sa mapanagutangpagpapasya sa mga isyu ousaping kinakaharap;

pagpapahalaga sa sining, musika, laro, sayaw at iba pang bahagi ngkultura gayundin sa pagiging Pilipino at sa kanyang


3/114

mga karapatan at pananagutan bilang mamamayan;

positibong saloobin sa paggawa upang makapamuhay nangproduktibo sa isang bansang mapayapa; at

kakayahang makaagapay sa mabilis na pagbabagong nagaganap samundo3

(SIBIKA AT KULTURAHEOGRAPIYA/KASAYSA

YAN/SIBIKA)

MAKABAYAN4MGA INAASAHANG BUNGASIBIKA AT KULTURA; HEOGRAPIYA/KASAYSAYAN/SIBIKAMITHIIN: Nagpapakita ng pagmamahal sa bayan at pagmamalaki sa mga pambansang pagkakakilanlan, at mga karapatanat tungkuling dapat gampanan; may positibong saloobin at

pagpapahalagang nakatutulong sa pag-aangkop sanagbabagong panahon; may kakayahan sa pangangasiwa sakapaligiran, kasanayan sa masusi at mapanuring pag-iisip at may global na pananaw upang makaagapay sa mga pagbabago sadaigdigPagkatapos ng Ikaanim na Baitang , nakapagpapakita ang mga bata ngpagmamalaki bilang mamamayang Pilipino at angpagiging kabilang sa bansang Pilipinas at sa pamayanang global;nagkakaroon ng kasanayan sa mapanuring pag-iisip atmatalinong pagpapasya sa pangangasiwa ng kapaligiran upangmakaagapay sa mabilis na pagbabagong nagaganap.Pagkatapos ng Ikalimang Baitang , nakapagpapakita ang mga bata ngpagpapahalaga sa mga pangyayaring naganap atnagaganap sa ibat ibang aspeto ng pamumuhay (panlipunan,

pangkabuhayan at pulitikal) ng mga Pilipino sa ibat ibang panahonna nakatutulong upang magkaroon ng magandang kinabukasan.Pagkatapos ng Ikaapat na Baitang , nakapagpapakita ang mga bata ngpagmamalaki at pagpapahalaga sa katangiangpangheograpiya, mga yaman at industriya, at sa mga pagsisikap ngbawat rehiyon na mapaunlad ang Pilipinas at ang kulturangnagpapakilala sa ating pagka-Pilipino.


4/114

Pagkatapos ng Ikatlong Baitang , nakapagpapakita ang mga bata ngpagpapahalaga sa mga yaman ng bansa, sa mgakarapatang tinatamasa at mga tungkuling dapat gampanan at maypositibong saloobin sa paggawa na nakatutulong sa pag-unladng pamumuhay.Pagkatapos ng Ikalawang Baitang , nakikilala ang mga bata ang sarili atang mga katangian at sagisag na nagpapakilala sa mgaPilipino at sa bansa; may mga karapatan at tungkulin sa paglinang ngkakayahan at nakikilahok sa mga gawain sa pamayanan.Pagkatapos ng Unang Baitang , nagkakaroon ang mga bata ngkamalayan bilang Pilipino; may mga karapatang tinatamasa atmga tungkuling dapat gampanan bilang kasapi ng mag-anak at para sakabutihan ng kapwa.5Mga Batayang Kasanayan sa Pagkatuto sa SIBIKA ATKULTURAIII IIIPAMBANSANG PAGKAKAKILANLANNakikilala ang mga bagay na nagpapakilalasa mga PilipinoA. Nakikilala ang sarili bilang Pilipino1. Nakikilala ang mga Pilipino1.1 Nasasabi na siya ay Pilipino1.2 Nasasabi na ang kanyang ama o ina/ama at ina ay mga Pilipino2. Nakikilala ang iba pang Pilipino3. Nailalarawan ang katangiang pisikal ng

mga Pilipino4. Nasasabi na iba-iba ang katangiangpisikal ng mga Pilipino5. Nasasabi nang may kasiyahan na Akoay Pilipino6. Naaawit nang may damdamin ang awitingAko ay PilipinoB. Nakikilala ang sariling bansa1. Nasasabi na ang kanyang bansa ayPilipinas2. Natutukoy ang mga bansang nakapaligidsa PilipinasPAMBANSANG PAGKAKAKILANLANNakikilala ang mga katangiang nagpapakilalasa mga Pilipino at sa bansang PilipinasA. Natatalakay ang mga katangiangnagpapakilala sa mga Pilipino1. Nakikilala ang mga Pilipinong bumubuo sa


5/114

mga pamayanan2. Natutukoy ang mga katangi-tangingugaling nagpapakilala sa mga Pilipino3. Naipakikita ang mga katangiangnagpapakilala sa mga Pilipino sapamamagitan ng

pagtulong sa kapwa

paggalang sa nakatatandaB. Nailalarawan ang sariling bansa1. Nasasabi na ang Pilipinas ay binubuo ngibat ibang pamayanan2. Nailalarawan ang kapaligiran ng sarilingpamayanan at ang iba pang pamayanangPilipino3. Nakabubuo ng konklusyon na angpamayanang Pilipino ay may ibat bangkapaligiran4. Nailalarawan ang ganda at yaman ngbansaPAMBANSANG PAGKAKAKILANLANNaipagmamalaki ang katangiang pisikal ngbansang Pilipinas at ang mga bagay nanagpapakilala sa mga PilipinoA. Naipaliliwanag na ang Pilipinas ayisang kapuluan1. Nasasabi na ang Pilipinas ay isang

kapuluan1.1 Nasasabi kung ano ang pulo1.2 Natutukoy ang mga pulong bumubuo ngPilipinas1.3 Naipaliliwanag kung ano ang kapuluan1.4 Naiguguhit onailalarawan angpulo/kapuluan2. Natatalakay ang mga kapakinabangan ngpagiging isang kapuluanB. Nasusuri ang mga katangiang pisikalng bansa1. Naibibigay ang naiibang katangian ng mgaanyong tubig2. Nasasabi ang kakaibang katangian ngmga anyong lupa6I II III3. Nakikilala ang magagandang tanawin atpook pasyalan ng sariling pook/bansa


6/114

4. Nailalarawan ang magagandang tanawinat pook pasyalan ng sariling pook/bansa5. Nakatutulong sa pagpapanatili ngkagandahan ng tanawin at pook pasyalan6. Nakikilala ang mga anyong tubig atanyong lupa ng bansa7. Nailalarawan ang mga anyong tubig atanyong lupa ng bansa8. Nasasabi ang kahalagahan ng mgaanyong tubig at anyong lupa sa bansa9. Nakalalahok sa mga gawaing maykinalaman sa wasto at matalinong gamit nganyong tubig at anyong lupa ng bansaC. Nakikilala ang globo bilang larawan ngmundo1. Nasasabi na ang Pilipinas ay bahagi ngmundo2. Naituturo sa globo ang lokasyon ngPilipinas3. Nasasabi na Pilipinas ang kanyang bansaat bansa ng mga Pilipino4.1 Natutukoy ang mga likas na anyong lupana nagpapaganda sa bansa4.2 Napaghahambing ang mga anyong lupasa bansa4.3 Natutukoy ang mga likas na anyong tubigna nagpapaganda sa bansa4.4 Napaghahambing ang mga anyong tubig

sa bansa5. Nakikiisa sa pangangalaga sa mga likasna yaman ng bansa5.1 Natatalakay ang paraan ngpangangalaga sa yaman tubig5.2 Natatalakay ang mga paraan ngpangangalaga sa yaman lupa6. Naipaliliwanag ang kahalagahan ngyaman tao ng bansa6.1 Nakikilala ang yaman tao ng bansa6.2 Nasasabi ang katangian ng mga pangkatng taong bumubuo sa populasyon ng bansa6.3 Naiisa-isa ang mga pangkat nabumubuo sa populasyon ng bansa6.4 Naiisa-isa ang bumubuo ng populasyongumaasa at inaasahanC. Nagagamit ang mapa sa paglalarawanng bansa1. Natutukoy ang mga pangunahin atpangalawang direksiyon


7/114

2. Nagagamit ang mga pangunahin atpangalawang direksiyon sa pagsasabi nglokasyon sa mapa ng malalaki at maliliit napulo ng bansa3. Napaghahambing ang malalaking puloayon sa lokasyon o direksiyon, laki atkaanyuan4. Nakikilala ang mapang pisikal4.1 Nakikilala sa larawan at sa simbolo ngmapa ang ibat ibang anyong lupa at anyongtubig4.2 Naituturo sa mapa ang mgamahahalagang anyong lupa at anyong tubigng bansa4.3 Nakagagawa ng payak na mapa ngpamayanan/bansa na ipinakikita angmahahalagang anyong lupa at anyong tubig5. Nakikilala ang mapang pangklima5.1 Napaghahambing ang klima sa ibatibang bahagi ng bansa sa tulong ng mapangpangklima7I II III4. Nagagamit ang mga panturo ngkinalalagyan ng isang bagay/ lugar tulad ng:sa kanan; sa kaliwa; sa itaas;saharapan;sa likuran5. Naikikilos ang katawan ng buong pagiingatsa sarili at sa panlahatang lugar saibat ibang patutunguhan/direksiyonD. Nakikilala ang mga sagisag nanagpapakilala sa bansa1. Natutukoy ang mga sagisag ng bansa- watawat ng bansa- pambansang awit- pambansang bayani- pambansang bulaklak- pambansang puno- pambansang hayop- pambansang sayaw- pambansang laro- pambansang wika2. Nailalarawan ang ibat ibang sagisag ngbansa3. Naipakikita ang paggalang sapambansang awit/watawat4. Naaawit nang may damdamin angLupang Hinirang


8/114

5. Nagagamit ang ibat ibang linya, hugis atpangunahin at pangalawang kulay sapaglalarawan ng mga sagisag ng bansa6.5 Napaghahambing ang populasyongumaasa at populasyong inaasahan6.6 Napaghahambing ang populasyongnagbibigay ng produkto at populasyongnagbibigay ng paglilingkod7. Natatalakay ang mga paraang ginagawang pamahalaan sa pangangalaga ng yamantao ng bansa8. Natutukoy ang mga makasaysayang pookng bansa9. Nasasabi ang mahahalagangpangyayaring naganap sa ilangmakasaysayang pook sa bansa10. Naipakikita ang paggalang atpangangalaga sa mga makasaysayang pookC. Nakikilala ang mapa bilang patag nalarawan ng mundo1. Nakikilala ang apat na pangunahingdireksiyon: Hilaga, Timog Silangan, Kanluran2. Nagagamit ang mga pangunahingdireksiyon sa pagtuturo ng lokasyon ng isangbagay, lugar o pook sa mapa3. Nagagamit ang mga pananda sa mapa sapagkilala sa mga bagay o lugar5.2 Naipaliliwanag ang mga dahilan ng

pagkakaiba/ pagkakahawig ng klima sa ibatibang bahagi ng bansa5.3 Natutukoy ang klima sa sarilingpamayanan5.4 Naiisa-isa ang mga salik na maykinalaman sa klima6. Nakabubuo ng konklusyon tungkol saklima ng bansaD. Nasusuri ang kaugnayan ng uri nghanapbuhay ng mga mamamayan sakatangiang pisikal ng bansa1. Nakikilala ang pangunahing hanapbuhayng mga Pilipino2. Naiuugnay ang uri ng pangunahinghanapbuhay sa katangiang pisikal ng bansa3. Naipaliliwanag kung paanonakikibagay/nag-aangkop ang mga tao sa uring kapaligiran4. Nasasabi ang mga paraan kung paanomapag-iingatan ang mga pinagkukunan ng


9/114

ating kabuhayan5. Naipakikita ang pagpapa-halaga sakapaligiran8III III5.1 Nakikilala ang ibat ibang uri ng linya athugis sa mga sagisag ng bansa5.2 Nakaguguhit ng ibat ibang uri ng linya athugis5.3 Nakalilikha ng gawaing sining na binubuong ibat ibang linya at hugis5.4 Nakikilala ang mga pangunahin at mgapangalawang kulay4. Nagagamit ang payak na mapa sapagkilala at paghanap ng mga bagay, lugar opook

D. Nabibigyang kahulugan ang mgasagisag na nagpapakilala sa bansa1. Nabibigyang kahulugan ang bawat kulayng watawat2. Nabibigyang kahulugan ang araw at mgabituin sa watawat3. Naipakikita ang paggalang sapambansang watawat at awit4. Nasasabi ang kahalagahan ngpambansang wika bilang sagisag ng bansa5. Nakikilala si Jose Rizal bilangpambansang bayani6. Nailalarawan ang pambansang kasuotan7. Nailalarawan ang pambansang bulaklak8. Naibibigay ang katangian ng kalabawbilang pambansang sagisag9. Nasasabi ang dahilan ng pagkapili ng narabilang pambansang puno10. Nasasabi ang kahalagahan ng mgasagisag ng bansa5.1 Naipakikita sa pamamagitan ngpagguhit/pagpinta at pag-awit ang mgapamamaraan ng pangangalaga sakapaligiran5.2 Nakalilikha ng dibuho ng mga bagaymula sa kapaligiran:

payak na installation sa kapaligirancollage ng ibat ibang tekstura

pagguhit ng mga disenyo ng


10/114

dahon/bulaklak

at iba paE. Nasusuri kung bakit may pagkakaibasa katangiang pisikal ang mga Pilipino1. Nakikilala ang mga ninuno ng mga Pilipino2. Nailalarawan ang katangiang pisikal ngmga Pilipino3. Natutukoy ang ilang pangyayari sakasaysayan ng ating bansa na nagingdahilan ng pagkakaiba ng katangiang pisikalng mga Pilipino4. Nasasabi nang may kasiyahan angpagiging Pilipino anuman ang katangiangpisikalF. Nasusuri ang mga katangi-tangingugali at saloobin ng mga Pilipino na

nakatutulong sa pag-unlad ngpamumuhay9III IIIII. PAMBANSANG PAGKAKAISANasasabi ang kapaki-pakinabang na gawainpara sa kabutihan ng lahatA. Nakikilala na ang Pilipinas ay binubuong mga pamayanan1. Nasasabi ang bumubuo ng isang maganakna Pilipino2. Nasasabi ang iba pang bumubuo ng maganakna Pilipino3. Napaghahambing ang ibat ibang laki ngmag-anak na Pilipino4. Nahihinuha ang kinalaman ng laki ng maganaksa laki ng populasyon ng pamayanan5. Nasasabi na ang mga mag-anak naPilipino at iba pang mag-anak ang bumubuong isang pamayananB. Natatalakay ang kahalagahan ngpagtugon sa mga pangunahing

pangangailangan ng pamilya1. Nasasabi na ang bawat mag-anak ay maybahaging dapat gampanan sa pagtugon sapangunahing pangangailangan1.1 Naiisa-isa ang mga pangunahingpangangailangan11. Naipakikita ang pagkakaroon ngkamalayan sa mga pambansang sagisag sa


11/114

pamamagitan ng:

pagsasakilos ng wastong paggalang sawatawatpag-awit ng may damdamin ng Lupang

Hinirangpagsasagawa ng mga batayang hakbangng sayaw na Cariosapagguhit opagpinta ng iba pang mgasagisagII. PAMBANSANG PAGKAKAISANakikilala ang mga gawain at pagdiriwang napansibiko at panrelihiyon tungo sapagkakaisa/pagkakabuklod ng mga Pilipino

A. Natatalakay ang mga gawaingnagbubuklod sa mga Pilipino1. Nasasabi ang kahalagahan ngpagtutulungan sa pagtugon sapangangailangan1.1 Nakikilala ang iba pang pangangailanganng pamayanan bukod sa mga pangunahingpangangailangan1.2 Natutukoy ang mga gawain sapamayanan na nakatutugon sa mgapangangailangan ng pamayanan1. Nailalarawan ang likas at katangi-tangingugali ng mga unang Pilipino/ninuno2. Natutukoy ang mga katangi-tangingugaling natutuhan sa dayuhan3. Nakikilala ang mga katangi-tanging ugalina nagpapakilala sa ating pagka-Pilipino4. Naipaliliwanag kung paano nakatutulong onakahahadlang sa pag-unlad ng pamumuhayang mga ugaling nagpapakilala sa atingpagka-Pilipino5. Natutularan ang halimbawa ng mga taongnagpakita ng mga katangi-tanging ugali at

saloobin6. Naipakikita sa lahat ng pagkakataon angmga katangi-tanging ugali ng mga PilipinoII. PAMBANSANG PAGKAKAISANakikiisa sa mga gawaing nagpapaunlad ngpamumuhayA. Nauunawaan na ang pagkakaisa ngmithiin ang siyang nagbubuklod sa mga


12/114

Pilipino1. Nasasabi na ang maunlad na pamumuhayay mithiin ng mga Pilipino10III III1.2 Nailalarawan ang gawain ng mga maganakna tumutulong sa pagtugon sapangunahing pangangailangan1.3 Nasasabi ang kahalagahan ngpagtutulungan ng babae at lalaki sapagtugon sa pangunahing pangangailangan1.4 Natatalakay kung paano natutugunanang mga pangunahing pangangailangan ngmag-anak2. Nasusuri ang epekto ng laki ng mag-anaksa pagtugon sa pangunahing

pangangailangan3. Nasasabi na higit na may pagkakataonang maliit na pamilya na matugunan angmga pangangailangan nito4. Nasasabi ang kahalagahan ngpagsasagawa ng bahaging dapat gampanansa pagtugon sa pangunahingpangangailangan1.3 Nasasabi ang kaugnayan ng dami ng taosa pamayanan sa pagtugon sapangangailangan ng mga ito2. Nailalarawan ang mga gawain sapamayanan na nagpapakita ngpagkakabuklod ng mga tao sa panahon ngsakuna okalamidad3. Nailalarawan ang tradisyong maykinalaman sa pagkakabuklod gaya ngbayanihan opalusong4. Nailalarawan kung paano nilulutas ng mgatao sa pamayanan ang kanilang suliraninB. Naipaliliwanag ang mga pagdiriwangna panrelihiyon na nagbubuklod sa mgaPilipino1. Naiisa-isa ang mga pagdiriwang napanrelihiyon na nagbubuklod sa mga Pilipino2. Nailalarawan ang mga kaugaliangkaugnay ng mga pagdiriwang napanrelihiyon2.1 Nakaaawit ng mga awiting bayan


13/114

2.2 Naiguguhit ang mga kaugaliang kaugnayng mga pagdiriwang na panrelihiyon3. Naipaliliwanag kung paano nagkakabuklodang mga Pilipino sa pamamagitan ng mgapagdiriwang na ito1.1. Natutukoy ang mithiin ng mga Pilipino namakatugon sa pangunahingpangangailangan1.2 Natatalakay ang mga bagay nanakatutulong/nakahahadlang sa pagkakamitng mithiin tulad ng:-malaking populasyon-saloobin sa paggawa-mga kaugalian ng mga Pilipino atbp.2. Nakikilala na ang mga Pilipino ay maymga karapatan at tungkulin sa paglinang ngsariling kakayahan at ng kakayahan ngkapwa3. Nagagamit ang sariling kakayahan upangmapaunlad ang pamumuhay tulad ngpagtitiwala sa sariling kakayahan4. Natatalakay ang mga pagkakataon sapamayanan/bansa na nakatutulong sapaglinang ng kakayahan5. Napatutunayan na mahalaga ang

pagtutulungan upang matamo ang mithiinHal.:paggawa ng likhang sining tulad ngmyural omosaic

pag-awit na may kinalaman sa paggawaat pagkakaisa6. Nakikilahok nang buong sigla sa ibatibang gawain batay sa kakayahan upangmatamo ang mithiin11I II III5. Naisasagawa nang kusang-loob ang mgabahaging dapat gampanan bilang kasapi ngmag-anak sa pagtugon sa pangunahingpangangailanganC. Natatalakay na ang pagkakaisa atpagtutulungan ng mga kasapi ng maganak ay nakatutulong sa pagtugon sa iba


14/114

pang pangangailangan ng pamayanan1. Natutukoy ang iba pang pangangailanganng mag-anak sa pamayanan tulad ng:- malinis na pamayanan- tahimik na pamayanan2. Nakikilala ang mga gawain ngmamamayan na tumutugon sapangangailangan ng pamayanan3. Natatalakay ang mga paraan ngpakikipagtulungan sa pagtugon sapangangailangan ng pamayanan4. Nasasabi ang makakayanang gawain sapakikipagtulungan sa pagtugon sapangangailangan5. Nasasabi ang epekto ng dami ng tao sapamayanan sa pagtugon sa iba pangpangangailangan ng mag-anak4. Naipakikita ang pakikiisa sa mga gawaingpanrelihiyon na nagbubuklod sa mga PilipinoC. Natatalakay ang mga pagdiriwang napansibiko na nagbubuklod sa mgaPilipino1. Naiisa-isa ang mga pagdiriwang napansibiko na nagbubuklod sa mga PilipinoHal.: Araw ng Kalayaan at Araw ng Paggawa2. Naibibigay ang kahalagahan ng mgapagdiriwang na pansibiko3. Nailalarawan ang mga kaugaliang

kaugnay ng mga pagdiriwang na ito3.1 Nakaaawit ng mga awiting maykaugnayan sa pansibikong pagdiriwang3.2 Naiguguhit ang mga kaugaliang kaugnayng pagdiriwang na ito3.3 Naisasagawa ang mga gawaing maykaugnayan sa pagdiriwang na itoHal.: pagmamartsa4. Nasasabi kung paano nagkakabuklod angmga Pilipino sa pamamagitan ng mgapagdiriwang na ito5. Naipakikita ang pakikiisa sa mga gawaingpansibiko na nagbubuklod sa mga PilipinoB. Napahahalagahan ang mga saloobin atpagpapahalagang may kaugnayan sapaggawa na nakatutulong sa pagkakamitng mithiin1. Nasusuri ang kaugnayan ng mga kanaisnaisna saloobin at pagpapahalagang maykaugnayan sa paggawa sa pagkakamit ng


15/114

mithiin1.1 Nasasabi na ang ibat ibang uri nggawain ay nakatutulong sa pagkakamit ngmithiin2. Naipaliliwanag kung paano nakatutulongsa pagpapaunlad ng pamumuhay ang mgakanais-nais na saloobin at pagpapahalagangmay kaugnayan sa paggawa anumang uri ito3. Nailalarawan ang maaaring mangyari sapamumuhay kapag hindi ipinakita ang mgakanais-nais na saloobin at pagpapahalagangmay kaugnayan sa paggawa4. Natatalakay ang mga paraan kung paanomaipakikita sa sariling pamumuhay ang mgasaloobin at pagpapahalagang makatutulongsa pagpapaunlad ng pamumuhay5. Naipakikita sa sariling kilos at pag-uugaliang mga saloobin at pagpapahalagang maykaugnayan sa paggawa maging anumang uriito12III III6. Nakikilahok sa mga kapakipakinabang nagawain sa pagtugon sa iba pang mgapangangailangan sa paaralan atbarangay/pamayananD. Naipaliliwanag kung paanong angpagmamahal sa Panginoon aynakatutulong sa pagkakaisa ng mgaPilipino1. Natutukoy ang sariling relihiyon at ngibang Pilipino2. Nasasabi ang mga paraan kung paanomaipakikita ang pagmamahal sa Panginoon3. Naipakikita ang pagmamahal saPanginoon sa ibat ibang paraan4. Naipakikita ang paggalang sa relihiyon ngibaE. Nakikiisa sa mga gawain sa tahanan,paaralan at barangay upang makatulongsa pangangailangan ng pamayananHal.:

pagsali sa proyektong pampaaralan,pambarangay opampamayanan na maykinalaman sa kalinisan, kalusugan at iba


16/114

pa

pagpapasalamat sa Panginoon sabiyayang natanggappagmamalasakit sa kapwa

D. Nakikiisa sa mga gawaingpangrelihiyon at pangsibiko nanagpapamalas ng pagkakaisa1. Nakikilahok sa pagdiriwang sapamamagitan ng:

paggawa ng poster

pagsali sa timpalak pagguhit, pag-awit atpagsasayawIII. PAMBANSANG KATAPATANNaipaliliwanag ang kahalagahan ng mga

karapatan at tungkulin ng isang PilipinoA. Nasasabi na ang bawat karapatan ngbatang Pilipino ay may katumbas natungkulin1. Nakikilala ang mga karapatan ng bata namabigyan ng iba pang pangangailangan2. Naipaliliwanag ang kahalagahan ngpagkakamit sa mga karapatan at iba pangpangangailangan3. Naipaliliwanag na ang bawat karapatan aymay katumbas na tungkulin3.1 Nakikilala ang mga tungkulin ng isangbata-sa tahanan-sa paaralan-sa simbahan-sa pamayanan6. Naipagmamalaki ang anumang gawaingmarangal

III. PAMBANSANG KATAPATANNapahahalagahan ang mga karapatan attungkulin ng bawat mamamayan sapagpapaunlad ng pamumuhayA. Nauunawaan na ang bawatmamamayan ay may karapatangtumanggap ng paglilingkod sapamahalaan


17/114

1. Nakikilala ang mga paglilingkod natinatanggap sa pamahalaan2. Natutukoy ang mga kabutihang naidudulotng mga paglilingkod ng pamahalaan sa pagunladng pamumuhay3. Naipaliliwanag kung paano natutugunanng pamahalaan ang mga pangangailanganng mga mamamayan3.1 Nasasabi ang pinanggagalingan ng kitang pamahalaan upang matugunan ang mgapangangailangan ng mga mamamayan4. Naipaliliwanag ang epekto/ kaugnayan ngmabilis na paglaki ng populasyon sapagbibigay ng pamahalaan ng sapat napaglilingkod pambayan13I II III

3.2 Nasasabi ang maaaring mangyari kunghindi gagampanan ang mga tungkulin4. Naisasagawa ang mga tungkulin- sa tahanan- sa paaralan- sa simbahan- sa pamayanan5. Napahahalagahan ang mga paglilingkodna tinatanggap sa pamahalaanIII. PAMBANSANG KATAPATANNagkakaroon ng kamalayan na ang bawatkarapatan ay may kaukulang tungkulinA. Nasasabi ang kahalagahan ng mgakarapatan ng batang Pilipino1. Nasasabi ang kahulugan ng karapatan2. Nakikilala ang mga karapatan ng batangPilipino3. Natatalakay kung paano maaaringtamasahin ng batang Pilipino ang kanyangmga karapatan4. Naipaliliwanag kung bakit mahalaga angmga karapatan5. Natatalakay ang mga paraang ginagawang mag-anak at iba pang ahensiya ngpamahalaan upang matiyak na tinatamasang batang Pilipino ang mga karapatanB. Natatalakay na ang bawat batangPilipino ay may natatanging kakayahan1. Nasasabi na ang bawat bata ay maynatatanging kakayahan1.1 Naiisa-isa ang mga gawaing


18/114

makakayang gawin ng isang bata1.2 Nailalarawan ang sariling kakayahan oang gawaing kayang gawin1.3 Napaghahambing ang tangingkakayahan ng bawat bata2. Nasasabi ang mga proyekto ngpamahalaan / iba pang samahan sapagpapaunlad ng kakayahan2.1 Naiisa-isa ang mga paraangnakatutulong sa isang bata upangmapaunlad ang natatanging kakayahan2.2 Natutukoy ang proyektong makakayangsalihan o lahukan upang lalong mapaunladang natatanging kakayahanB. Nauunawaan na ang mga mamamayanay may tungkulin sa pamahalaan upangmakatulong sa maunlad na pamumuhay1. Natutukoy ang mga batas na nakatutulongsa pagkakaroon ng maunlad na pamumuhay2. Nakikilala ang tungkulin ng mamamayanpara sa payapang pamumuhay3. Natutukoy ang tungkulin ng mamamayansa pangangalaga ng kapaligiran4. Nasasabi ang tungkulin ng mamamayanna tumulong sa pagpapaunlad ngpamumuhay5. Nahihinuha ang maaaring mangyari kunghindi tutuparin ang tungkuling sumunod sa

batas6. Naipakikita ang pagtupad sa mgatungkulin bilang mamamayan14I II III6. Nasasabi na may mga proyekto angpamahalaan upang tamasahin ng batangPilipino ang mga karapatanB. Naipaliliwanag ang kahalagahan ngpagtupad sa mga tungkulin bilang isangbatang Pilipino1. Nasasabi ang kahulugan ng tungkulin2. Naiisa-isa ang mga tungkulin ng bata satahanan, paaralan at pamayanan3. Natatalakay ang kahalagahan ngpagtupad ng mga bata sa kanilang tungkulin4. Nasasabi na ang mga karapatangtinatamasa ng mga batang Pilipino ay maykatumbas na mga tungkulin5. Naisasagawa nang maluwag sa kalooban


19/114

ang mga tungkulin bilang isang Pilipino3. Naipakikita ang pasasalamat sapagkakataong ibinibigay ng pamahalaan atiba pang samahan na nakatutulong sapagpapaunlad ng kakayahan ng bata4. Naipaliliwanag kung paano maaaringtularan ng bata ang mga tanyag na Pilipinonoon at ngayon upang mapaunlad angsariling kakayahan4.1 Nakikilala ang ilang bayani o tanyag naPilipino noon4.2 Nasasabi ang natatanging kakayahan ngbawat isa4.3 Natatalakay ang paraan ngpagpapaunlad ng kakayahan ng mgabayani/tanyag na Pilipino noon4.4 Nakikilala ang ilang tanyag na Pilipinongayon na may natatanging kakayahan saibat ibang gawain4.5 Napaghahambing ang ibat ibangparaang ginawa ng mga tanyag na Pilipinonoon/ngayon sa pagpapaunlad ng kanilangsariling kakayahan4.6 Napipili ang mabisang paraan namaaaring tularan sa pagpapaunlad ngkakayahan15Mga Batayang Kasanayan sa Pagkatuto sa

HEOGRAPIYA/KASAYSAYAN/SIBIKAIV V VII. KINALALAGYAN AT KATANGIANGPISIKAL NG PILIPINASNaipagmamalaki ang katangi-tangingkinalalagyan at katangiang pisikal ngPilipinasA. Naipaliliwanag ang kahalagahan ngglobo at mapa sa pag-aaral ng heograpiyang sariling bansa1. Nakikilala ang mga bahagi ng mundo2. Nakikilala ang ekwador, prime meridianat international date line bilang mga guhitna nasa isip (imaginary lines)na humahati sa mundo sa mga hating globo3. Nasasabi ang mga katangian ng mgaguhit latitud (parallels) na kaagapay ngekwador3.1 Nakikilala ang mga ispesyal na guhitlatitud na kaagapay ng ekwador tulad ng


20/114

Tropiko ng Kanser at Tropiko ngKaprikornyo, Kabilugang Arktiko atKabilugang Antarktiko3.2 Nasasabi ang kahalagahan ng mgaispesyal na guhit latitud (parallels)4. Nasasabi ang katangian ng mga guhitlonghitudI. ANG MGA UNANG PILIPINONapahahalagahan ang uri ng pamumuhay ngmga unang PilipinoA. Nasusuri ang paraan ng pamamahalang mga unang Pilipino1. Natatalakay ang uri ng pamamahala ngmga unang Pilipino1.1 Nailalarawan ang pamahalaangbarangay1.2 Nailalarawan ang pamahalaang sultanato1.3 Naihahambing ang pamahalaangsultanato sa pamahalaang barangay2. Natatalakay ang kahalagahan ng batas sapag-uugnayan ng mga Pilipino3. Nakabubuo ng konklusyon tungkol saparaan ng pamamahala ng mga unangPilipinoB. Nasusuri ang kalagayang panlipunanng mga unang Pilipino1. Naipaliliwanag ang kalagayang panlipunanng mga unang Pilipino

1.1 Naiisa-isa ang mga bagay na maykinalaman sa pamumuhay na panlipunanI. ANG MAMAMAYANG PILIPINO AT ANGPAGIGING KABILANG NG MGA ITO SABANSANG PILIPINASNaipagkakapuri ang mga mamamayangPilipino at ang pagiging kabilang ng mga itosa bansang PilipinasA. Napahahalagahan ang tao bilangmahalagang elemento ng estado1. Nasusuri ang balangkas ng populasyonayon sa gulang at kasarian ng mga bumubuonito1.1 Nakikilala ang mga katangian ngpopulasyon na makatutugon sa pag-unlad ngbansa1.2 Nasasabi ang kabuuang populasyon ngPilipinas1.3 Naipaliliwanag ang mga salik na maykinalaman sa paglaki ng populasyon


21/114

1.4 Naipaliliwanag ang kahalagahan ngmalulusog at matatalinong mamamayan sapagpapaunlad ng isang bansa2. Nailalarawan ang pagkakaiba ngpopulasyon sa mga pook urban at pook rural3. Nakikilala ang pagkakaiba ng distribusyonat dami o kapal ng populasyon16IV VVI4.1 Nasasabi ang kahalagahan ng mgaispesyal na guhit longhitudPrime Meridian

International Date Line5. Naipaliliwanag ang kahulugan ng grid6. Nagagamit ang grid bilang pantulong sapaghanap ng isang lugar sa globo at mapa7. Nasasabi na ang layo ng mga lugar samundo ay nasusukat sa digri7.1 Nakikilala ang digri latitud(lat) bilang panukat ng layo ng lugarpahilaga at patimog mula sa ekwador7.2 Nakikilala ang digri longhitud (long)

bilang panukat ng layo ng lugar pasilanganat pakanluran mula sa prime meridian8. Nagagamit ang North Arrow/CompassRose sa pagsasabi ng direksiyon9. Nagagamit ang pangunahin atpangalawang direksiyon sa pagsasabi ngkinalalagyan ng isang lugar batay salokasyon ng ibang lugar (relative location)10. Nagagamit ang globo/mapa sa pagtukoyng tiyak na kinalalagyan ng Pilipinas11. Nagagamit ang iskala ng mapa sapagsasabi ng sukat at layo ng isang lugar saibang lugar2. Natatalakay ang ibat ibang antas ngkatayuan sa lipunan3. Naipaliliwanag kung paano pinahalagahanng mga unang Pilipino ang mga kababaihan4. Natatalakay ang uri ng edukasyon ng mgaunang Pilipino


22/114

5. Nailalarawan ang relihiyong Paganismo atIslam6. Nahihinuha kung paano lumaganap saibang bahagi ng bansa ang relihiyong Islam7. Natatalunton sa mapa angpinagmulan at ang paglaganap ng relihiyongIslam sa ilang bahagi ng Pilipinas8. Nakabubuo ng konklusyon tungkol sakalagayang panlipunan ng mga unangPilipinoC. Nabibigyang halaga ang pamamaraanng paghahanapbuhay ng mga unangPilipino1. Naibibigay ang kahalagahan ngpinagkukunang-yaman sa hanapbuhay ngmga unang Pilipino2. Nailalarawan ang teknolohiyang ginamitng mga unang Pilipino sa Panahon ng Batoat Panahon ng Metal4. Naiisa-isa ang dahilan ng pandarayuhan5. Naibibigay ang epekto ng pandarayuhansa pook na nilisan at sa pook na nilipatan6. Napaghahambing ang kapal ngpopulasyon ng rehiyon sa bansa sa tulongng mapaB. Natutukoy ang mga taong bumubuo ngbansang Pilipinas1. Nakapagbibigay ng mga patunay na ang

Pilipino ay magkakatulad sa hilig at paraanng pamumuhay dulot ng isang kasaysayan atheograpiya2. Nakikilala ang mga pagpapahalaga atpaniniwalang nagbubuklod sa mga Pilipino3. Naibibigay ang kahulugan ngpagkakapantay-pantay ng tao4. Naibibigay ang kahalagahan ng matapatna paglilingkod ng mga pinuno at kawani ngpamahalaan5. Nakikilala ang ilang tradisyunal napagpapahalaga ng mga Pilipino6. Natatalakay kung paanong ang isangpagpapahalaga ay nakatutulong onakahahadlang sa pag-unlad ng bansa17IV V VI11.1 Nakikilala na ang malalaking bagay aymaaaring katawanin ng maliit na bagay11.2 Nakikilala na ang iskala ay ang


23/114

kaugnayan ng sukat sa mapa sa sukat salupa11.3 Nakikilala ang ibat ibang paraan ngpagsulat ng iskala12. Nasusukat ang layo ng isang lugar satulong ng iskala ng mapaB. Naiuugnay ang lokasyon at ang ibapang salik na pangheograpiya sa klima ngisang lugar1. Naipaliliwanag kung paanong ang pag-ikotng mundo sa kanyang aksis ay nagigingdahilan ng araw at gabi1.1 Nasasabi na ang mundo ay umiikot sakanyang sariling aksis minsan sa loob ng 24oras1.2 Nasasabi ang dahilan ng pagkakaiba ngtemperatura sa araw at gabi2. Naipaliliwanag kung paanong ang pagligidng mundo sa araw ay nagiging dahilan ngpagkakaiba ng panahon at klima sa ibatibang bahagi ng mundo2.1 Natutukoy na ang mundo ay lumiligid saaraw sa loob ng 365 araw3. Nasusuri ang paraan ng pagmamay-ari nglupa ng mga unang Pilipino4. Nakabubuo ng konklusyon tungkol saparaan ng paghahanapbuhay ng mga unangPilipino

II. PANAHON NG ESPANYOLNabibigyang halaga ang pagbabagongnaganap sa pamumuhay ng mga Pilipino sapanahon ng EspanyolA. Napahahalagahan ang paraan ngpamamahala ng mga Espanyol1. Natutukoy ang uri ng pamahalaang sentralat pamahalaang lokal2. Naiisa-isa ang mga opisyales at angkanilang tungkulinB. Napahahalagahan ang pagbabago sapamumuhay na panlipunan ng mgaPilipino dulot ng kulturang Espanyol1. Nabibigyang katwiran ang uri ngpanahanan ng mga Pilipino1.1 Nailalarawan ang ibat ibang uri ngpanahanan1.2 Naipaliliwanag ang naging dahilan ngmga pagbabago sa panahanan7. Nakabubuo ng konklusyon na ang


24/114

magkakatulad na pagpapahalaga atpaniniwala ng mga Pilipino ay nagingbatayan ng pambansang pagkakaisaII. ANG TERITORYO NG PILIPINAS ATMGA LIKAS NA YAMAN NITONapahahalagahan ang mga hanggananat ang matalinong pagpapasya sa paggamitat pangangalaga ng likas na yamanA. Natatalunton ang mga hangganan atlawak ng teritoryo ng Pilipinas1. Nagagamit ang grid sa globo at mapa sapaghanap ng isang lugar2. Natutukoy ang hanggahan at lawak ngteritoryong sakop ng Pilipinas3. Nailalarawan ang lokasyong insular/bisinalng Pilipinas4. Nasasabi ang kahalagahan ng lokasyonng Pilipinas ayon sa latitud at karatig bansaB. Nasusuri ang mga salik nanakatutulong sa pagbubuklud-buklod ngmga Pilipino bilang isang bansa1. Nailalarawan ang topograpiya ng bansa2. Nahihinuha ang epekto ng katangiangpangheograpiya ng Pilipinas sapagpapanatili ng isang bansang nagkakaisa18IV V VI2.2 Nasasabi na ang mundo ay nakahilig sakaniyang aksis ng 23 habang lumiligid saaraw2.3 Natatalakay kung bakit ang ibat ibangbahagi ng mundo ay tumatanggap ng ibatibang tindi ng sikat ng araw habang lumiligidsa mundo2.4 Napaghahambing ang panahon sa ibatibang latitud ayon sa posisyon ng mundohabang lumiligid sa araw3. Naiuugnay ang klima sa lokasyon ngbansa3.1 Nailalarawan ang klima ng Pilipinas ayonsa lokasyon nito sa mundo3.2 Nakikilala na ang Pilipinas ay isangbansang tropikal4. Nasusuri ang epekto ng iba pang salik(temperatura, dami ng ulan) na maykinalaman sa klima ng bansa4.1 Nagagamit ang mapang pangklima sapaglalarawan ng klima sa ibat ibang bahagi


25/114

ng bansaC. Naiuugnay ang klima sa uri ng mgapananim at hayop sa bansa1. Naiisa-isa ang uri ng pananim at hayop sabansa1.3 Natatalakay ang ginawang pag-aangkopng mga Pilipino ng kanilang panahanan sapatakaran ng mga Espanyol2. Nabibigyang-katwiran ang nagingreaksiyon ng mga Pilipino sa Kristiyanismo2.1 Nasasabi ang bahaging ginagampananng simbahan sa pagpapalaganap ngKristiyanismo at sa pamamahala ng bansa3. Nakabubuo ng konklusyon tungkol sakahalagahan ng edukasyon sa pamumuhayng mga Pilipino3.1 Nailalarawan ang mga paaralang itinatagng mga pari at misyonero3.2 Naipaliliwanag ang epekto ngedukasyong kolonyal sa pagpapahalaga ngmga Pilipino3.3 Napaghahambing ang mga tradisyunal atdi-tradisyunal na bahaging ginampanan ngbabae sa lipunan3.4 Natatalakay ang pangangailangan sapagpapa-buti ng katayuan ng mga babae4. Naipaliliwanag ang epekto ng kulturangEspanyol sa kulturang Pilipino

4.1 Nasusuri ang ginawang pag-aangkop ngmga Pilipino sa kulturang ipinakilala ngEspanyolC. Napahahalagahan ang matalinongpagpapasya sa paggamit sa likas nayaman ng Pilipinas1. Natutukoy ang mga likas na yaman ngbansa2. Napapangkat-pangkat ang mga likas nayaman ayon sa uri3. Natutukoy ang mga yamang matatagpuansa ibat ibang pook ng bansa sa tulong ngmapang pangkabuhayan4. Nasasabi ang matalino/di-matalinong mgaparaan ng paggamit ng mga likas na yamansa pagpapanatili nito5. Naipaliliwanag ang epekto ng matalino/dimatalinongpaggamit ng likas na yaman sapagpapanatili nito5.1 Naiisa-isa ang mga di kanais-nais na


26/114

pangyayaring nakapipinsala sa mga likas nayaman sa kapaligiran na nagdudulot ng dimabuti sa tao6. Nakabubuo ng konklusyon na angmatalinong pagpapasya sa paggamit ng likasna yaman ay may kinalaman sapagtataguyod ng pagiging malaya ng estado19IV V VI2. Naiuugnay ang uri ng pananim at hayopsa klima ng bansa3. Naipaliliwanag ang kinalaman ng klima sauri ng pananim sa bansaII. PAMBANSANG PAGKAKAISANapahahalagahan ang pagsisikap ngbawat rehiyon sa pagpapaunlad ng bansaA. Natatalakay ang naging kontribusyon

ng bawat rehiyon sa pag-unlad ng bansa1. Naipaliliwanag kung ano ang rehiyon2. Naiisa-isa ang 17 rehiyon ng bansa2.1 Naituturo sa mapa ng Pilipinas ang ibatibang rehiyon at mga lalawigang bumubuosa bawat isa3. Nailalarawan ang katangiangpangheograpiya ng bawat rehiyon4. Napaghahambing ang mga rehiyon ayonsa katangiang pangheograpiya ng mga ito4.1 Nagagamit ang mga pananda (legend)sa mapa sa paglalarawan ng katangiangpisikal ng mga rehiyon5. Nakapagbibigay katibayan sapagkamalikhain ng mga Pilipino sa musika,sining at panitikan5.1 Naiisa-isa ang mga Pilipinong kilala samusika, sining at panitikanC. Nasusuri ang mga patakarangpangkabuhayan ng mga Espanyol saPilipinas1. Naiisa-isa ang mga patakarangpangkabuhayan ng mga Espanyol2. Naipaliliwanag ang sis-temang kasama atang epekto nito sa pamumuhay ng mgamagsasaka3. Nailalarawan ang polo y servicios o angsapilitang paggawa4. Natatalakay ang epekto ng sapilitangpaggawa sa mga Pilipino5. Naipaliliwanag ang naging reaksiyon ng


27/114

mga Pilipino sa mga patakarangpangkabuhayan ng mga Espanyol6. Nasusuri ang kaugnayan ng kalakalanggalyon sa paraan ng pangangalakal sakolonyang Pilipinas6.1 Nahihinuha ang epekto sa kalakalan ngpagbubukas ng daungan ng MaynilaD. Napahahalagahan ang mga paraan ngpangangalaga sa teritoryo at mga likas nayaman1. Naiisa-isa ang mga batas na maykinalaman sa pangangalaga ng teritoryo atmga likas na yaman ng bansa2. Nakapagbibigay ng opinyon tungkol samahahalagang isyu na may kinalaman salikas na yaman3. Nakikilahok sa mga gawain, proyekto okilusan para sa pangangalaga sa teritoryo atlikas na yaman ng bansaIII.BAHAGING GINAGAMPANAN NGPAMAHALAAN AT MAMAMAYAN PARASA KABUTIHAN NG BANSANapahahalagahan ang bahagingginagampanan ng pamahalaan atmamamayan para sa kabutihan ng bansaA. Naipaliliwanag ang kahalagahan ngpamahalaan sa isang bansa1. Naipaliliwanag kung ano ang pamahalaan

2. Nakikilala ang katangian ng isangbansang demokratiko3. Napaghahambing ang mga pamahalaanayon sa tunay na pinanggagalingan ngkapangyarihan20IV VVI4.2 Nakagagawa ng payak na mapa ngsariling rehiyon na ginagamit ang mgasagisag

pagguhitpaper mosaic

at iba pa5. Natutukoy ang mga pangunahing likas nayaman at yaman tao ng bawat rehiyon6. Naiuugnay ang pangunahing industriya,produkto at hanapbuhay sa katangiang


28/114

pangheograpiya ng rehiyonB. Nasusuri kung paano nakikiisa angbawat rehiyon sa pag-unlad ng bansa1. Natutukoy ang paraan ng pag-aasahan ngbawat rehiyon2. Naipaliliwanag kung paano nakatutulongsa pag-unlad ng bansa ang pagpapabuti ngprodukto ng mga rehiyon2.1 Nasasabi ang mga pagdiriwang naidinaraos ng bawat lalawigan/rehiyonkaugnay ng mga pangunahing produkto nitoHal.:Lanzones Festival CamiguinBangus Festival PangasinanPilipinyahan Cavite

Tinapahan Tarlac, Lemery, Batangas6.2 Nakapagbibigay ng reaksiyon tungkol saepekto ng kalakalang galyon sa pamumuhayng mga PilipinoIII. PANAHON NG MGA AMERIKANONabibigyang halaga ang pagbabago saparaan ng pamumuhay ng mga Pilipino sapagdating ng mga AmerikanoA. Natatalakay ang ginawang

pamamahala ng mga Amerikano sa mgaPilipino1. Natatalakay ang uri ng pamahalaangmilitar at pamahalaang sibil2. Naiisa-isa ang mga hakbang na ginawa ngpamahalaan para sa unti-unting paglilipat samga Pilipino ng kapangyarihang mamahala3. Natutukoy ang mahahalagangpangyayaring may kinalaman sapagkakaroon ng malayang pamahalaan4. Naipagmamalaki ang pagsisikap ng mgaPilipino na magkaroon ng malayangpamahalaanB. Nabibigyang halaga ang mgapagbabago sa panlipunang pamumuhaysa pagdating ng mga Amerikano1. Nailalarawan ang uri ng panahanan ngmga Pilipino4. Nakikilala ang sistemang pampamahalaanng bansa


29/114

5. Nasasabi ang mga sangay ngpamahalaan at ang bahaging ginagampananng bawat isa6. Nasusuri kung bakit mahalaga angpamahalaan sa pangangalaga ng kapakananat kaligtasan ng mga mamamayan7. Nasasabi kung bakit kailangan angpamahalaan8. Naiisa-isa ang mga paraang ginagawa ngpamahalaan upang mapangalagaan angkapakanan at kaligtasan ng mamamayanB. Naipakikita ang mga kanais-nais nakilos ng isang matapat na mamamayangPilipino tungo sa ikabubuti ngsambayanang Pilipino1. Nasasabi kung sino ang mamamayangPilipino ayon sa Saligang Batas2. Nasasabi ang mga batayang karapatan atkalayaang tinatamasa ng mga mamamayangPilipino ayon sa Saligang Batas3. Nasusuri ang ilang paraang nakatutulongsa pangangalaga ng mga karapatan21IV V VIIII. PAMBANSANG PAGMAMALAKINapahahalagahan ang kulturangnagpapakilala ng ating pagka-PilipinoA. Napatutunayan na ang mga Pilipino aymay sariling lupain at kultura bago paman magkaroon ng pakikipag-ugnayan saibang tao1. Natutukoy ang itinuturing na unangPilipino2. Nasasabi ang pinanggalingan ng mgaunang Pilipino3. Natatalakay ang katangian ng materyal atdi-materyal na bahagi ng kultura ng mgaunang Pilipino4. Nailalarawan ang uri ng panahanan ngmga unang Pilipino5. Nasusuri ang katangian ng mgapanahanang ito6. Nasasabi ang kaugnayan ng panahanansa pamumuhay ng mga unang Pilipino7. Nabibigyang-katwiran ang pag-aangkopna ginawa ng mga unang Pilipino sa kanilangkapaligiran2. Naipaliliwanag ang dahilan ng pagbuo ng


30/114

mga lungsod3. Nahihinuha ang mga dahilan ngpagbabago sa populasyon ng pamayanan/bansa4. Nasusuri ang kinalaman ng pag-unlad ngtransportasyon at komunikasyon sapamumuhay ng mga Pilipino5. Nasusuri ang sistema ng edukasyon atrelihiyong ipinakilala ng mga AmerikanoC. Nabibigyang halaga ang mgapagbabago sa pangkabuhayangpamumuhay ng mga Pilipino1. Naipaliliwanag ang mga programangpangkabuhayang pinairal ng Estados Unidossa Pilipinas2. Naipaliliwanag ang mga patakaran ngpamahalaan sa paglutas ng mga suliraningpangkabuhayan3. Natatalakay ang mga natutuhan sapanahon ng mga Amerikano at ang nagingepekto nito sa kabuhayan ng bansa4. Natatalakay ang mga pangyayaringnakahahadlang sa pagtatamasa ng mgakarapatan5. Naipaliliwanag kung bakit mahalaga angpagtatamasa ng mga kalayaan at karapatanng tao sa kaunlaran at pangangalaga ngdemokrasya

IV. PAGPAPANATILI NG KALAYAAN NGBANSANapahahalagahan ang pagpapanatili ngkalayaan ng isang bansaA. Natatalakay ang kahalagahan ngsoberaniya sa pagpapanatili ng kalayaanng isang bansa1. Nabibigyang-konklusyon na ang isangbansang malaya ay may soberaniya1.1 Naipalilliwanag ang kahalagahan ngpanloob na soberaniya (internal sovereignty)ng bansa1.2 Naipaliliwanag ang kahalagahan ngpanlabas na soberaniya (externalsovereignty) ng bansa2. Nabibigyang halaga ang mga karapatangtinamo ng bansa nang ito ay magkaroon ngkalayaan22IV V VI


31/114

8. Nabibigyang katwiran ang mgapagbabago sa panahanan ng mga Pilipino sapagdating ng mga dayuhanB. Naipaliliwanag ang kaugnayan sapagpapayaman ng kultura ng pakikipagugnayansa ibang bansa1. Nakikilala ang mga unang dayuhangnakipag-ugnayan sa bansa2. Nasasabi ang mga dahilan ng pakikipagugnayansa mga ninuno3. Naipaliliwanag ang paraan ngpakikipagkalakalan ng mga ninuno sa mgadayuhan3.1 Natutukoy ang mga produkto at kalakalng mga unang Pilipino3.2 Nailalarawan ang paraan ng kalakalan ngmga unang Pilipino3.3 Natatalunton sa mapa ang ruta ngkalakalan ng mga unang Pilipino3.4 Nasasabi ang mga bansangnakipagkalakalan sa Pilipinas at anglokasyon ng mga ito4. Naituturo sa mapa ang mga bansa saAsya na unang nakipag-ugnayan sa PilipinasIV. PANAHON NG KOMONWELTNabibigyang halaga ang pagbabago saparaan ng pamumuhay ng mga Pilipinosa panahon ng Komonwelt

A. Natatalakay ang mga pagbabago sapamumuhay ng mga Pilipino sa panahonng Komonwelt1.Natatalakay ang balangkas at layunin ngpamahalaang Komonwelt2. Naiisa-isa ang programangpampamahalaan ng Komonwelt para sa mgaPilipino3. Natatalakay ang kahalagahan ngpaglinang ng pambansang wika4. Naiisa-isa ang mga programa para sakatarungang panlipunanB. Naipaliliwanag ang mga pagbabago salipunan noong panahon ng Komonwelt1. Nailalarawan ang uri ng panahanangnaitatag sa paglipat ng mga taga-Luzon attaga-Visayas sa Mindanao2. Naipaliliwanag ang pagkilala sa karapatanng kababaihan3. Natatalakay ang mga pagbabagong pangedukasyon


32/114

at panrelihiyon2.1 Naiisa-isa ang mga karapatang tinamong bansa ng ito ay magkamit ng ganap nakalayaan2.2 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng mgakarapatang tinamo ng bansa nang ito aymaging ganap nang malaya3. Nabibigyang katwiran kung bakitkailangang ipagtanggol ng mga mamamayanang kalayaan at hangganan ng teritoryo ngbansa3.1 Naiisa-isa ang mga pakina-bang ng mgaPilipino sa teritoryong sakop ng Pilipinas3.2 Natatalakay ang mga paraan ngpagtatanggol sa mga hangganan at teritoryong bansa4. Nasusuri ang mga paraang ginawa ngmga makabayang Pilipino sa pagkakamit ngkalayaanB. Nabibigyang-katwiran ang pakikipagugnayanng Pilipinas sa ibang bansa1. Natatalakay ang paraan ng pakikipagugnayanng Pilipinas sa ibang bansa sa ibatibang panahon2. Naipaliliwanag ang kahalagahan ngpakikipag-ugnayan ng Pilipinas sa ibangbansa, sa mga bansang maunlad atpapaunlad23IV V VI5. Nagagamit ang iskala sa pagsukat ng mgalayo nito sa PilipinasC. Naipaliliwanang kung paanong angkulturang Pilipino ay nahaluan ng kulturang ibat ibang bansang nakipag-ugnayandito1. Nailalarawan ang naging kontribusyon ngmga unang dayuhan sa katutubong kulturangPilipino2. Nailalarawan ang mga pangyayaringnaging daan upang ang Pilipinas ay maginglupang sakop ng mga Espanyol3. Natatalakay ang mga naging pagbabagosa kultturang Pilipino dulot ng pakikipagugnayansa mga Espanyol3.1 Natatalunton/naituturo sa mapa ang mgalugar sa bansa na unang nagkaroon ngpakikipag-ugnayan sa mga Espanyol


33/114

3.2 Nasasabi ang mabuti at di-mabutingepekto sa kulturang Pilipino ng pananakopng Espanyol4. Naipaliliwanag kung bakit di lumaganapang kristiyanismo sa kabundukan5. Naipaliliwanag ang mga pagbabago sakulturang Pilipino sa panahon ng mgaAmerikanoC. Nasusuri ang programangpangkabuhayan sa panahon ngKomonwelt1. Nailalarawan ang mga suliraningpangkabuhayan sa panahon ng Komonwelt2. Naipaliliwanag ang mga patakaran ngpamahalaan sa paglutas ng mga suliraningpangkabuhayan3. Natatalakay ang mga natutuhan sapanahon ng KomonweltV. PANAHON NG MGA HAPONESNabibigyang halaga ang pamumuhay ngmga Pilipino sa panahon ng mga HaponesA. Naipaliliwanag ang sistema ngpamahalaang Hapones sa Pilipinas1. Natutukoy ang mga pangyayari tungo sapagka-katatag ng Ikalawang Republika ngPilipinas2. Nailalarawan ang pamahalaangpambansa na itinatag ng mga Hapones

3. Natatalakay ang naging patakaran ngpamahalaang Hapones sa edukasyon3. Natatalakay ang mga naitulong ng mgaPilipino bilang mamamayan ng daigdig atkontribusyon ng Pilipinas sa mga samahangpangrehiyon at pandaigdig4. Nabibigyang-halaga ang epekto saPilipinas ng pagsapi sa mga samahangpanrehiyon at pandaigdig4.1 Naiisa-isa ang mga samahangpanrehiyon at pandaigdig na kinaaaniban ngPilipinas4.2 Natatalakay ang mga kabutihan/dikabutihangnaidudulot sa bansa ng pagsapisa mga panrehiyon at pandaigdigangsamahanV. ANG MAMAMAYAN AT PAMAHALAANSA PAG-UNLAD NG BANSANG PILIPINASNapahahalagahan ang pagsisikap ngmamamayan at ng pamahalaan upang


34/114

umunlad ang bansang PilipinasA. Naipaliliwanag kung paanoitinataguyod ang kaunlaran ng isangbansa1. Nasasabi ang kahulugan ng kaunlaran2. Naiisa-isa ang mga palatandaan ngkaunlaran sa larangan ng kabuhayan, kulturaat pulitika24IV V VI5.1 Naipaliliwanag ang mga pangyayaringnaging daan sa pagiging kolonyangAmerikano ng Pilipinas5.2 Nakikilala ang ilang pagbabagongnaganap sa kulturang Pilipino dahilan sapagsakop ng Estados Unidos5.3 Napipili ang mabuti at di-mabuting

impluwensiya ng Estados Unidos sakulturang Pilipino5.4 Natutukoy ang naging epekto sakulturang Pilipino ng panahon ng HaponesD. Nabibigyang halaga ang naging epektosa kasalukuyang kultura ng mganatutuhan sa nakaraan1. Nagagamit ang time linesa pagkilala ng ilang mahahalagangpangyayari sa kasaysayan ng bansa1.1 Nakikilala ang time line at ang gamit nitosa pag-aaral ng kasaysayan2. Natutukoy ang mga natutuhan sa mgapangyayari sa nakaraan na maaaring maykaugnayan sa kasalukuyan3. Naiuugnay ang kasalukuyang kultura samga nakaraang pangyayariB. Naipaliliwanag ang panlipunangpamumuhay ng mga Pilipino1. Nailalarawan ang naging uri ngpamumuhay ng mga Pilipino1.1 Nasasabi ang dahilan ng kanilangpagpapalipat-lipat ng tirahan2. Naiisa-isa ang mga pangunahingsuliraning pangkabuhayan ng bansa3. Nasusuri ang mga programa ngpamahalaan sa paglutas ng suliraningpangkabuhayan4. Naiuugnay ang mga natutuhang paraan sapaglutas ng mga suliraning pangkabuhayannoon sa paglutas ng katulad na suliranin


35/114

ngayonVI. PANAHON NG IKATLONG REPUBLIKANabibigyang halaga ang kalagayan ngpamumuhay ng mga Pilipino sa panahon ngIkatlong RepublikaA. Natatalakay ang uri ng pamamahala saIkatlong Republika1. Naiisa-isa ang mga pangulongnanungkulan at kanilang patakaran atprograma sa pamamahala3. Nailalarawan ang isang maunlad na bansasa larangan ng kabuhayan, kultura at pulitikaB. Napahahalagahan ang mga hakbang naisinagawa ng pamahalaan sapagtataguyod ng kaunlaran ng bansa1. Naipaliliwanag kung paano itinataguyodng pamahalaan ang pambansang adhikaingumunlad ang bansa1.1 Naiisa-isa ang mga patakaran at mgaprogramang pangkabuhayang inilunsad ngpamahalaan sa pag-unlad ng bansa1.2 Naiisa-isa ang paraang ginagawa ngpamahalaan para sa pagpapabuti ng uri ngedukasyon2. Naiuugnay ang kahalagahan ngedukasyon at kalusugan ng mamamayan sapagpapaunlad ng kabuhayan ng bansa3. Nabibigyang katwiran ang mga paraang

ginagawa ng pamahalaan para mapaunladang agham at teknolohiya4. Nabibigyang katwiran ang paraangginagawa ng pamahalaan sa kabuhayan ngbansa upang makaagapay sa globalisasyon4.1 Nasasabi ang kahulugan ngglobalisasyon25IV V VI4. Nagagamit ang magagandang natutuhansa mga nakaraang pangyayari sakasaysayan ng bansa upang mapabuti atmaitaguyod ang kasalukuyang kulturaIV.PAMBANSANG KATAPATANNapahahalagahan ang pagpapanatili atpagpapaunlad ng mga Pilipino sa sarilingkultura na makatutulong sa kabutihan ngbansaA. Nasusuri ang mga batas at programang pamahalaan sa pagpapanatili at


36/114

pagpapaunlad ng sariling kultura1. Natutukoy ang mga batas at programa ngpamahalaan sa pagpapanatili atpagpapaunlad sa sariling kultura2. Natatalakay ang karapatan ng mgamamamayan sa pagpa-panatili atpagpapaunlad ng sariling kultura3. Natatalakay ang tungkulin at pananagutanng mamamayan sa pagpapanatili ng sarilingkultura4. Nahihinuha ang maaaring mangyari sakultura ng bansa kung hindi gagawin ng mgamamamayan ang kanilang tungkulin atpananagutan2. Napipili ang mga natutuhan sa panahongito na makatutulong sa paglutas ng mgasuliraning panlipunan sa kasalukuyanB. Nasusuri ang kalagayan ngpanlipunang pamumuhay ng mga Pilipino1. Nahihinuha ang layunin ng pamahalaan sapagtatatag ng Pambansang Pangasiwaan ngpaglilipat tirahan at pagsasaayos2. Naipaliliwanag ang binibigyang diin ngedukasyon sa Ikatlong Republika3. Naipaliliwanag kung paanopinahahalagahan ang mga Pilipino salarangan ng sining3.1 Nakikilala ang mga katangi-tanging

Pilipino na natanyag sa panitikan at musika4. Natatalakay ang mga bahagingginampanan ng mga kababaihan sa paglutasng mga suliraning panlipunanC. Naipaliliwanag ang mga pagsisikap ngmga Pilipino na mapatatag at maisaayosang kabuhayan sa panahon ng IkatlongRepublika1. Nasusuri ang mga dahilan ng paglaganapng suliraning pangkabuhayan2. Nasasabi ang epekto ng paglaganap ngsuliraning pangkabuhayan sa pamumuhayng mga Pilipino4.2 Natutukoy ang mga hakbang naisinasagawa ng pamahalaan upangmakaagapay sa globalisasyon ang mgamamamayan nito4.3 Naipaliliwanag ang kahalagahan ngpagkakaroon ng mga dayuhangmamumuhunan sa bansa


37/114

C. Nabibigyang halaga ang bahagingginagampanan ng mga mamamayan sapagtataguyod ng kaunlaran ng bansa1. Naipaliliwanag kung paano itinataguyodng mga mamamayan ang kaunlaran ngbansa1.1 Naipaliliwanag ang kahalagahan ngpangangalaga sa sarili upang makatulong sapagpapaunlad ng bansa1.2 Naipaliliwanag kung paano makatutulongsa pag-unlad at pagsulong ng bansa angpagtitiwala sa sariling kakayahan1.3 Naibibigay ang kahulugan ng pagigingproduktibo1.4 Naipaliliwanag kung paano nagigingproduktibo ang isang tao2. Nasasabi ang mga katangian ng isangtaong may tamang saloobin sa paggawa26IV V VI5. Naisasagawa ang makakayanangtungkulin at pananagutan sa pagpapanatili atpagpapaunlad ng kultura ng bansaB. Naipagmamalaki ang mga Pilipino saibat ibang panahon na nagpaunlad/nagpapaunlad ng sariling kultura1. Naiisa-isa ang mga Pilipinongnagpaunlad/nagpapaunlad ng kultura2. Natutukoy ang kanilang tanging nagawapara sa pagpapaunlad ng sariling kultura3. Napahahalagahan ang mga Pilipinongnagpaunlad/ nagpapaunlad sa sarilingkultura4. Naisasagawa ang makakayanan sapagpapanatili at pagpapaunlad ng sarilingkultura3. Natutukoy ang mga paraang isinasagawang pamahalaan upang mapabuti angkabuhayan ng bansa4. Napahahalagahan ang patakarangPilipino MunaVII. PAMAMAHALA SA ILALIM NG BATASMILITAR AT IKAAPAT NA REPUBLIKANapahahalagahan ang mgapagpupunyagi ng mga Pilipino tungo sapagpapatatag ng bansaA. Naipaliliwanag ang mga pagbabago sapamamahala sa bansa sa panahon ng


38/114

Batas Militar1. Naiisa-isa ang mga pangyayari nanagbigay-daan sa pagtatakda ng batasmilitar2. Nailalarawan ang naging reaksiyon ngmga Pilipino sa pagbabago sa paraan ngpamamahala sa bansa2.1 Naibibigay ang ilang batas at tuntunin ngpamahalaan sa panahong itoB. Nailalarawan ang kalagayan ngpanlipunang pamumuhay ng mga Pilipinosa panahon ng Batas Militar1. Natatalakay ang ilangsuliraning/programang panlipunan sapanahong ito3. Nasasabi ang mga katangian ng isangmatalinong mamimili4. Naiuugnay ang kahalagahan ngpagtangkilik sa sariling produkto sa pagunladat pagsulong ng bansa5. Nakikilala ang mga paraan ng wastongpaggamit ng mga kalakal at paglilingkod6. Naipaliliwanag ang kaugnayan ngpagpapabuti/ pagpapaunlad ng uri ngprodukto/kalakal ng bansa sa pag-unlad ngkabuhayan nito6.1 Nasasabi ang mga paraan ngpagpapabuti/pagpapaunlad ng uri ng

produkto/kalakal ng bansa6.2 Naipaliliwanag ang kahalagahan para sabansa ng pagkakaroon ng mgamamamayang may sapat na kasanayan atkakayahan sa paggawa7. Natatalakay ang kahalagahan nang mulingpaggamit ng mga bagay na patapon8. Naipakikita ang kaugnayan ng pagtitipidsa enerhiya sa pag-unlad ng bansa9. Natatalakay kung paano pinananatili atpinauunlad ng mga Pilipino ang kultura ngbansa27IV V VI2. Naipaliliwanag ang paraang isinagawa ngpamahalaan upang mapangalagaan angkaligtasan ng bansa3. Nasusuri ang programa ng pamahalaan sapaglutas ng mga suliraning panlipunan atpangkabuhayan


39/114

C. Nabibigyang katwiran ang nagingreaksiyon ng mga Pilipino sa patakaranng Batas Militar1. Natutukoy ang mga pagbabago saSaligang Batas ng 19732. Nahihinuha ang magiging epekto ngpaggawad ng higit na kapangyarihan sapangulo3. Naipaliliwanag ang naging reaksiyon ngmga Pilipino sa Batas Militar4. Nasasabi ang mabuti at di-mabutingpatakaran ng Batas MilitarVIII. ANG PILIPINAS SA PANAHON NGBAGONG REPUBLIKA 1981-1988Napahahalagahan ang ipinakitangkagitingan ng mga Pilipino sa pakikiisa sapagkakamit ng makatarungang pamumuhayA. Nasusuri ang kalagayan ngpamumuhay sa panahon ng BagongRepublika10. Natutukoy ang ilang pambansangisyu/suliranin na nakapipigil sa pag-unlad ngbansa tulad ng drug abuse; child abuse;crime atbp.11. Nakapagbibigay ng makatotohanangmungkahi sa paglutas ng mga pambansangsuliranin12. Nakalalahok sa proyekto ng pamahalaan

tungo sa kaunlaran ng bansa28IV V VI1. Nasasabi ang dahilan ng pagbagsak ngekonomiya noong 19832. Nailalarawan ang programangpangkabuhayan at ang epekto nito sapamumuhay ng tao3. Nabibigyang katwiran ang nagingreaksiyon ng mga Pilipino sa mga patakaranng pamahalaanB. Naipagmamalaki ang pakikipaglabanng mga Pilipino sa muling pagkakamit ngdemokrasya sa mapayapang paraan1. Natatalakay ang bahaging ginagampananng kababaihan sa panahong ito2. Nailalarawan ang reaksiyon ng mgaPilipino nang mawalang halaga angkarapatan sa pagboto3. Nailalarawan ang EDSA


40/114

Revolution noong Pebrero 25, 19863.1 Nasasabi ang tungkuling ginampanan ngmedia sa panahon ng EDSA Revolution3.2 Natatalakay ang kabayanihang ginawang mga Pilipino sa pakikiisa sa mulingpagkakamit ng karapatan at kalayaan4. Natatalakay ang epekto ng People Powerpara sa pagkakamit ng kalayaan29IV V VIIX. ANG PILIPINAS PAGKARAAN NGEDSA REVOLUTION(1986- KASALUKUYAN)Napahahalagahan ang mga patakaran atprograma ng pamahalaan tungo sa pagpapatatagng demokrasyaA. Nasasabi ang mga patakaran at

programa sa pamamahala ng mgapangulong nanungkulan pagkatapos ngEDSA Revolution at sa kasalukuyan1. Naibibigay ang patakaran ng isangdemokratikong pamahalaan2. Natatalakay ang mga paraan ngpangangalaga sa demokrasya atpagpapanatili nito3. Napahahalagahan ang muling pagtatatagng demokrasya4. Naiisa-isa ang mga suliraning pampulitika,pangkabuhayan at panlipunan nakinakaharap ng bansa5. Natatalakay ang mga paraan/programangisinasagawa sa paglutas ng mga suliraningito6. Natatalakay ang epekto ng mga patakaranat programang ito sa pamumuhay ng tao30

(EDUKASYONG

PANTAHANAN ATPANGKABUHAYAN)MAKABAYAN31


41/114

MGA INAASAHANG BUNGAEDUKASYONG PANTAHANAN AT PANGKABUHAYANMITHIIN: Nagkakaroon ng mga kaalaman, kasanayan at kanais-nais na saloobin at pagpapahalaga; nagkakaroon ng mgakaranasang makaagham at teknolohikal upang maging

produktibo at responsableng kasapi ng tahanan; nakapag-aambagupang maging matatag ang mag-anak, pamayanan at bansaPagkatapos ng Ikaanim na Baitang, nagtatamo at nagagamit ng mag-aaral ang mga kaalaman, kasanayan at wastong saloobinsa pagiging responsable at karapat-dapat na kasapi ng mag-anak at saibat ibang gawaing pangkabuhayan na makatutulong sapagpapaunlad ng mag-anak, pamayanan at bansa.Pagkatapos ng ikalimang Baitang, nagkakaroon ang mag-aaral ngkaragdagang kaalaman, kasanayan at wastong saloobin sapagiging responsable at karapat-dapat na kasapi ng mag-anak at sa mgagawaing nakatutulong at nakapagpapaunlad ng maganakat pamayanan.Pagkatapos ng Ikaapat na Baitang, nakakamit ng mag-aaral ang mgakaalaman, kasanayan, at wastong saloobin sa pagigingresponsable at karapat-dapat na kasapi ng pamilya at sa mga gawaingnakatutulong sa pagpapaunlad ng pamumuhay ng maganak.32EDUKASYONG PANTAHANAN AT PANGKABUHAYANIKAAPAT NA BAITANG IKALIMANG BAITANG IKAANIM NA BAITANGA. Nakakamit ang mga kaalaman, kasanayan atwastong saloobin na kailangan para sa sarilingpag-unlad at sa kasiya-siyang pamumuhay ngpamilyaA. Natatamo ang mga karagdagang kaalaman,kasanayan at wastong saloobin sa pagtugon samga pansarili at pangmag-anak napangangailangan tungo sa kasiya-siyangpamumuhayA. Natatamo ang mga natatanging kaalaman,kasanayan at saloobin na makatutulong sapagpapaunlad ng pangkabuhayan atpanlipunang pamumuhay ng mag-anak 1. Naisasagawa ang mga tungkuling pansarili ayonsa kakayahan1. Nagagampanan ang bawat tungkulin para sa sarili 1. Napangangalagaan nang lubusanang sarili1.1 Napananatiling malinis at maayos ang sarili 1.1 Nakasusunod nang kusang-loob sa

mgapamamaraang pangkalinisan at pangkalusugansa panahon ng pagdadalaga/pagbibinata1.1 Naisasagawa nang may kasanayan angwastong pangangalaga sa sarili tungo samaayos at mabikas na paggayak1.1.1 Nakikilala ang mga kagamitan sapaglilinis at pag-aayos ng sarili1.1.1 Natatalakay ang mga pagbabagongnagaganap sa isang


42/114

nagdadalaga/nagbibinata1.1.1 Natatalakay ang kahalagahan ngpagpapanatiling maayos at mabikas napaggayak1.1.2 Naisasagawa ang wastong pamamaraanng paglilinis at pag-aayos ng sarili1.1.2 Natatalakay ang kahalagahan ngwastong pangangalaga ng katawan sapanahon ng pagreregla/kapag bagongtuli1.1.2 Natutukoy ang mga kailangan upangmaging maayos at mabikas ang tindig1.1.3 Napangangalagaan ang mga kagamitansa paglilinis/pag-aayos ng sarili1.1.3 Naisasagawa ang wastongpangangalaga ng katawan sa panahonng pagbibinata at pagdadalaga1.1.3 Naipakikita ang maayos at mabikas napaggayak1.2 Nagagamit ang kaalaman sa wasto at maayosna pangangalaga ng sariling kasuotan1.2 Napangangalagaan nang wasto at maayos angpansarili at pang-mag-anak na kasuotan1.2 Nakauugalian ang pangangalaga ng mgakasuotan at kagamitan1.2.1 Natutukoy ang uri ng kasuotan at mgabahagi nito1.2.1 Nagagamit ang angkop na kasuotan saibat ibang panahon at pagkakataon1.2.1 Natatalakay ang pang-araw-araw nagawain sa pangangalaga ng kasuotanat kagamitan1.2.2 Natutukoy ang mga payak na sira ngkasuotan

1.2.2 Nakasusunod sa mga pangkaligtasan atpangkalusugang gawi na may kinalamansa wastong pangangalaga ng kasuotan1.2.2 Nakagagawa ng plano ng pang-arawarawna gawain sa pangangalaga ngkasuotan at kagamitan1.2.3 Naisasaayos nang wasto ang mga sirang kasuotan sa pamamagitan ngpananahi sa kamay tulad ng:

tastas na laylayan

tanggal na butones

tuwid na punit1.2.3 Nakapagkukumpuni ng sira/punit ngdamit sa pamamagitan ng pananahi sakamay tulad ng:

pahilis/tatlong sulok na punit

pagtatagpi1.2.3 Nakasusunod sa plano ng paglilinis atpag-aayos ng mga kasuotan at


43/114

kagamitan1.2.3.1 Natutukoy ang gamit ng bawatkagamitan sa pananahi1.2.3.1 Natutukoy ang iba pang sira ngdamit at ang paraan ngpagkukumpuni ng mga ito1.2.3.1 Nakasusunod sa mgapanuntunang pangkalusugan atpangkaligtasan sapaglilinis/pag-aayos ngkagamitan33IKAAPAT NA BAITANG IKALIMANG BAITANG IKAANIM NA BAITANG1.2.3.2 Naisasagawa ang mgapanimulang hakbang ngpananahi sa kamay pag-aayosng mga sirang kasuotan1.2.3.2 Naisasagawa ang wastongpagkukumpuni ng mga sirangkasuotan1.2.3.2 Naisasagawa ang wastongpaglilinis/pag-aayos ngkasuotan/kagamitan ayon saplano/iskedyul1.2.4 Naipakikita ang mga paraan upangmapanatiling maayos ang kasuotan(Hal. wastong pagtiklop)

paglalaba ng mga damit panloob

pag-aalis ng mga karaniwangmantsa sa damit1.2.4 Naipakikita ang wastong pamamaraan ng

pamamalantsa2. Nakatutulong sa pagkakaroon ng maayos atkasiya-siyang pamumuhay ng mag-anak2. Nakatutulong sa pagtugon sa mgapangangailangan ng mag-anak tungo sa maayos atkasiya-siyang pamumuhay2. Nagagampanan nang kusang-loob ang tungkulinat pananagutan ng ibang kasapi ng mag-anakayon sa sariling kakayahan tungo sa kasiyasiyangpamumuhay ng mag-anak2.1 Naipakikita ang maayos na pagsasamahan ngmga kasapi ng mag-anak2.1 Naisasagawa ang kasiya-siyang pakikitungo samga kasapi ng mag-anak

2.1 Naipamamalas nang maluwag sa kalooban atnaisasagawa ang tiyak na tungkulin ng ibangkasapi ng mag-anak upang magkaroon ngkasiya-siyang pamumuhay2.1.1 Naisasagawa ang pag-aalaga sanakababatang kapatid2.1.1 Naisasagawa ang wastong pamamaraanng pag-aalaga ng maysakit, matanda atiba pang kasapi ng mag-anak2.1.1 Naisasagawa ang wastong pag-aalaga


44/114

sa sanggol2.1.1.1 Natatalakay ang mga paraan ngpag-aalaga sa nakababatangkapatid tulad ng pagpapaligo,pagbibihis, pagpapakain atpakikipaglaro2.1.1.1 Natatalakay ang mga paraan ngpag-aalaga ng maysakit,matanda at iba pang kasapi ngmag-anak2.1.1.1 Natutukoy ang pagkakaiba-ibang mga pisikal na katangian ngmga sanggol2.1.1.2 Naipakikita ang wastong paraanat mga panuntunangpangkalusugan/pangkaligtasansa pag-aalaga ng nakababatangkapatid2.1.1.2 Naipakikita ang wastongpamamaraan/panuntunangpangkalusugan/pangkaligtasansa pag-aalaga ng maysakit,matanda at iba pa2.1.1.2 Naipakikita ang wastongpamamaraan/panuntunangpangkalusugan/pangkaligtasansa pag-aalaga ng sanggol2.1.2 Nakalalahok sa mga gawaing nauukolsa paglilinis ng tahanan/bakuran2.1.2 Naisasagawa nang kusang-loob ang mgapinagtutulungang gawain sa tahanan2.1.2 Naisasagawa ang pangangasiwa samga gawaing pantahanan sa maayos atmatipid na pamamaraan

2.1.2.1 Natutukoy ang mga gawaingnauukol sa paglilinis ngtahanan/bakuran2.1.2.1 Natutukoy ang mga paraan ngpag-aayos at pagpapaganda ngtahanan2.1.2.1 Natatalakay ang mga salik nadapat isaalang-alang samabisang pangangasiwa samga gawaing pantahanan34IKAAPAT NA BAITANG IKALIMANG BAITANG IKAANIM NA BAITANG2.1.2.2 Natatalakay ang mga paraan sapaglilinis ng tahanan/bakuran

2.1.2.2 Nakagagawa ng talatakdaan ngmga gawain ng mag-anak parasa isang araw2.1.2.2 Natatalakay ang mga paraan sapaggawa sa tahanan at mgapinagkukunan ng kailangan2.1.2.3 Naipakikita ang wastong paraansa paglilinis ng tahanan atnasusunod ang panuntunangpangkalusugan/pangkaligtasan


45/114

2.1.2.3 Naipakikita ang paraan ng pagaayosng tahanan2.1.2.4 Nagagamit sa maayos atmatipid na pamamaraan angmga kasangkapan at kagamitansa paglilinis2.1.2.4 Nakasusunod sa talatakdaan ngmga gawain at sa panuntunangpangkalusugan/pangkaligtasan2.1.2.3 Nasusunod ang talatakdaan ngmga gawain sa maayos atmatipid na pangangasiwa ngmga gawaing pantahanan atang panuntunangpangkalusugan atpangkaligtasan2.1.2.5 Napananatiling malinis angtahanan/bakuran ayon sakakayahan2.1.2.5 Nakagagawa ng kagamitangpantahanan tungo sapagpapaganda at pag-aayos ngtahanan sa mahusay at matipidng pamamaraan2.1.2.4 Nailalapat ang mga paraan samabisang pangangasiwa atgawaing pantahanan2.1.3 Nakatutulong sa paghahanda atpagdudulot ng masustansiya, mura atsapat na pagkain para sa mag-anak2.1.3 Naisasagawa ang wastong paraan ngpaghahanda at pagdudulot ng pagkainayon sa laki ng mag-anak2.1.3 Naisasagawa ang wastong paraan ng

paghahanda at pagdudulot ng pagkaingangkop sa ibat ibang okasyon2.1.3.1 Natutukoy ang tatlongpangunahing pangkat ngpagkain at ang kabutihang dulotng bawat pangkat2.1.3.1 Natatalakay ang mga salik nadapat isaalang-alang sapagbabalak ng pagkain2.1.3.1 Natatalakay ang mga salik nadapat isaalang-alang sapagbabalak ng pagkaingangkop para sa ibat ibangokasyon

2.1.3.2 Naisasagawa ang mga payak nagawaing-kamay tulad ngpagbabalat, pagtatalop,paghihiwa, at iba pa2.1.3.2 Nakapagbabalak ngmasustansiya, mura at sapat napagkain para sa mag-anak2.1.3.2 Nakapagbabalak ngmasustansiya, mura at sapat napagkaing angkop sa okasyon


46/114

2.1.3.3 Nakasusunod sa mgapanuntunang pangkalusugan atkaligtasan sa pagluluto atpagdudulot ng pagkain2.1.3.3 Naisasagawa ang wastongparaan ng pamimili2.1.3.3 Nailalapat ang kaalaman samatalinong pamimili2.1.3.4 Nakatutulong sa pagluluto ngpagkain sa matipid napamamaraan2.1.3.4 Nakasusunod sa wasto atmatipid na pamamaraan ngpaghahanda/pagluluto ngpagkain nang may kasiyahan2.1.3.4 Nasusunod ang wastongpamamaraan sa paghahandang pagkaing angkop saokasyon2.1.3.5 Nakapagliligpit ng mgakagamitan na pinaglutuan atpinagkainan2.1.3.5 Nakapagdudulot ng pagkain sabuong mag-anak sa wastongparaan at may kasiyahan2.1.3.5 Nakapagdudulot ng pagkaingangkop sa okasyon sa wastongparaan35IKAAPAT NA BAITANG IKALIMANG BAITANG IKAANIM NA BAITANG2.1.3.6 Naipakikita ang kasiyahan sapaglilinis ng pinaglutuan at nghapag-kainan ng may kasiyahan2.1.3.6 Naipakikita ang wastong paraan

ng pagliligpit ng mga tirangpagkain upangmapakinabanganB. Nakakamit ang mga kaalaman, kasanayan atwastong saloobin sa mga gawaingnakatutulong sa pagpapaunlad ng pamumuhayng mag-anak B. Natatamo ang mga karagdagang kaalaman,kasanayan at wastong saloobin sa mgagawaing nakatutulong at nakapagpapaunlad sakabuhayan ng mag-anak at pamayananB. Nagagamit ang mga kaalaman, kasanayan atwastong saloobin sa ibat ibang gawaingpangkabuhayang makatutulong sa

pagpapaunlad ng pamumuhay1. Natatamo ang mga kaalaman, kasanayan atwastong saloobin sa pagtatanim ng gulay namapagkakakitaan1. Napalalawak ang kaalaman, kasanayan at wastongsaloobin sa pagtatanim ng halamang ornamental1. Nagagamit ang kaalaman, kasanayan at wastongsaloobin sa paghahalaman upang mapabuti atmapaunlad ang uri ng pamumuhay at kapaligiran1.1 Natatalakay ang kahalagahan ng pagtatanim


47/114

ng ibat ibang gulay1.1 Natatalakay ang kahalagahan ng pagtatanimng halamang ornamental1.1 Naipaliliwanag ang kahalagahan ngkasanayan sa paghahalaman at kabutihangnaidudulot nito sa pamumuhay ng mag-anak1.1.1 Natutukoy ang mga gulay sapamayanan na maaaring itanim1.1.2 Nasasabi ang mga kabutihang nakukuhasa pagtatanim ng gulay1.1.1 Natutukoy ang mga halamangornamental sa pamayanan na maaaringitanim1.2 Nagagamit ang angkop na kasangkapan sapagtatanim ng gulay1.2 Naipakikita ang wastong paggamit ngkasangkapan at ang paraan ng pangangalaganito1.2 Nagagamit nang wasto ang mga kasangkapanat kagamitan sa paghahalaman1.2.1 Naiisa-isa ang ibat ibang kagamitan atkasangkapan sa paghahalaman at anggamit ng mga ito1.2.1 Natutukoy ang mga kagamitangpanghalili sa mga kasangkapan sapaghahalaman1.2.1 Nakagagawa ng kasangkapangpanghalili upang may magamit sapaghahalaman1.2.2 Naipakikita ang wastong paggamit ngangkop na kasangkapan1.2.2 Naipamamalas ang pagkamaparaanupang matugunan ang kakulangan sakasangkapan/ kagamitan sa pagtatanim

1.2.2 Naipakikita ang paggamit ng angkop nakasangkapan sa paghahalaman1.3 Nasusunod ang mga panuntunangpangkalusugan at pangkaligtasan sapangangalaga ng halamang-gulay1.3 Naisasagawa ang panuntunangpangkalusugan at pangkaligtasan sapaghahalaman1.3 Nailalapat ang mga panuntunangpangkalusugan at pangkaligtasan sapaghahalaman1.4 Naisasagawa ang paghahanda ng lupangpagtataniman1.4 Nakasusunod sa wastong paraan ng

pagtatanim1.4 Nailalapat ang kaalaman at kasanayan sapagtatanim1.4.1 Naiisa-isa ang mga hakbang sapaghahanda ng lupa1.4.1 Nakagagawa ng simpleng plano/layoutng taniman1.4.1 Nakapagpaplano ng isang makaaghamna gawaing pang-agrikultura tulad ngbio-intensive gardening at iba pa


48/114

1.4.2 Naipakikita ang wastong paraan ngpaghahanda ng lupang pagtataniman1.4.2 Nasusunod ang wastong paraan ng dituwirangpagtatanim ng mga halamangornamental1.4.2 Nakasusunod sa plano sa paghahandang lupang taniman36IKAAPAT NA BAITANG IKALIMANG BAITANG IKAANIM NA BAITANG1.5 Nakasusunod sa wastong pamamaraan ngtuwirang pagtatanim ng gulay1.5 Naisasagawa ang wastong paraan ng dituwirangpagtatanim ng mga halamangornamental1.5 Naisasagawa ang wastong paraan ngpagtatanim ng mga puno at ibang halaman satuwiran at di-tuwirang paraan1.6 Naisasagawa ang wastong pangangalaga ngmga halamang-gulay1.6 Naisasagawa ang wastong pangangalaga nglupa at mga pananim1.6 Nailalapat ang ibat ibang paraan ngpangangalaga ng lupa at ng halaman1.6.1 Natatalakay ang mga paraan ng pagaalagang mga halamang-gulay1.6.1 Naipakikita ang hakbang sa paggawang compost/basket composting1.6.1 Naipakikita ang paraan ng pagsugpo ngpeste at sakit ng halaman1.6.2 Naipakikita ang wastong pangangalagang halamang-gulay tulad ng pagdidilig,pagbubungkal, at iba pa1.6.2 Naipakikita ang wastong pangangalagang lupa at mga pananim

1.6.2 Naipakikita ang wastong paraan ngpaglagay ng abono1.7 Nakasusunod sa wastong paraan ng pag-aaning mga produkto1.7 Naisasagawa ang wastong paraan ng pagsasapamilihanng mga halamang ornamental1.7 Naisasagawa ang angkop at maayos naparaan ng pag-aani ng tanim o produkto1.7.1 Natutukoy ang mga salik na dapatisaalang-alang sa pag-aani1.7.1 Natutukoy ang mga palatandaan ng mgahalaman na maaari ng ipagbili1.7.1 Naipakikita ang angkop na paraan ngpag-aani

1.7.2 Natatalakay ang mga palatandaan ngbunga/tanim na maaaring anihin1.7.2 Nakasusunod sa mga alituntunin sapagbibili ng produkto1.7.3 Naipakikita ang paraan ng pag-aani ngtanim1.8 Naisasagawa ang wastong pag-aayos nginaning produkto at ang pagbibili nito1.8 Nakasusunod sa wastong pamamahala nginani


49/114

1.8.1 Naipakikita ang pag-aayos ng inani 1.8.1 Naisasagawa ang angkop na paraan ngpag-iimbak/pag-aayos ng inani salalagyan1.8.2 Natatalakay ang pagbibili ng inani 1.8.2 Nakasusunod sa umiiral na alituntuninsa pagpepresyo at pagbibili ng produkto1.8.3 Nakasusunod sa wastong paraan ngpagsasapamilihan ng inani1.9 Nakapag-iingat ng talaan ng gastos at kinita 1.8 Naipakikita ang wastong pagtutuosng ginastaat kita sa pinagbiling produkto1.9 Nakapagtutuos ng nagastos/kinita sapagtatanim ayon sa iniingatang talaan2. Natatamo ang mga kaalaman, kasanayan atwastong saloobin sa pagpaparami ng halamangpananim2. Napalalawak ang kaalaman at kasanayan sapagpaparami ng halamang pananim2. Nagagamit ang kaalaman at kasanayan sapagpaparami ng halamang-kahoy/iba panghalaman2.1 Nasasabi ang kahalagahan ng gawaingpagnanarseri2.1 Nasasabi ang mga salik na dapat isaalangalangsa pagnanarseri2.1 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagsunodsa maka-agham na pamamaraan ngpagnanarseri2.2 Natutukoy ang ibat ibang gawain sapagnanarseri2.2 Natatalakay ang mga gawaing kaugnay ngpagnanarseri at pagpaparami ng halaman2.2 Natatalakay ang mga gawain sa pagpaparaming mga tanim at punongkahoy2.3 Nasasabi ang mga salik na dapat isaalangalang

sa pagpili ng lugar para sa isang narseri2.3 Natutukoy ang mga kasangkapan/kagamitansa pagnanarseri2.3 Nakapagpaplano ng isang narseri upangmakatipid sa espasyo37IKAAPAT NA BAITANG IKALIMANG BAITANG IKAANIM NA BAITANG2.4 Naiisa-isa ang mga kasangkapan at kagamitansa pagnanarseri2.4 Nakapagpaplano ng isang narseri2.4 Nakagagamit ng angkop na kasangkapan atkagamitan2.5 Nasusunod ang mga simpleng pamamaraansa pagnanarseri (Hal.: pagpili ng butong

pananim)2.5 Naisasagawa ang mga pangunahingpamamaraan sa pagnanarseri at pagpaparaming halaman tulad ng pagpupunla atpagpapaugat2.5 Naisasagawa ang maka-agham napamamaraan ng pagnanarseri2.5.1 Naipakikita ang wastong hakbang sapagpaparami ng halamang napili2.5.1 Naipakikita ang paraan sa


50/114

pagpaparami ng halaman tulad ngpagpupunla/ pagpapaugat2.5.1 Naisasaalang-alang ang mga salik sapagpaparami ng halaman sapamamaraang artipisyal at asekswal2.5.2 Nasusunod ang mga panuntunangpangkalusugan at pangkaligtasan sapagnanarseri2.6 Naipakikita ang wastong paraan ngpangangalaga ng mga tanim sa narseri2.6 Naipakikita ang kaalaman/kasanayan sapangangasiwa ng mga tanim sa narseri2.6 Naisasagawa ang wasto at masistemangpangangalaga ng mga halaman2.6.1 Naisasagawa ang wastongpangangalaga ng mga punla at tanimsa narseri2.6.1 Naisasagawa ang pagsugpo ng sakit/peste ng mga halaman2.7 Natatalakay ang mga payak na gawain sapangangasiwa ng mga tanim sa narseri2.7 Naisasagawa ang maayos na pangangasiwang mga punla/tanim sa narseri2.7.1 Naiisa-isa ang mga gawain sapangangasiwa ng mga tanim sa narseri2.7.1 Naipakikita ang wastong paraan ngpagbibili ng mga tanim2.7.2 Nakapagtutuos ng gastos at kinita3. Naipakikita ang kawilihan sa pag-aalaga ng hayopsa tahanan tulad ng aso, kalapati at iba pa3. Naisasagawa sa wastong pamamaraan ng pagaalagang mga manok at kauri nito3. Natatamo ang kaalaman, kasanayan, wastongsaloobin at kawilihan sa pag-aalaga ng hayop

tulad ng kambing at kauri nito3.1 Nasasabi ang kahalagahan ng pag-aalaga nghayop sa tahanan3.1 Natutukoy ang mahusay na uri/lahi ngmanok/kauri na aalagaan3.1 Naipaliliwanag ang kahalagahan ngkasanayan sa pag-aalaga ng hayop3.2 Natutukoy ang ibat ibang hayop na maaaringalagaan3.2 Napipili ang mahusay na uri/lahi ngmanok/kauri na aalagaan3.2 Nakapipili ng mga hayop na aalagaan atpagkakakitaan3.2.1 Natatalakay ang ibat ibang uri/lahi ng

manok/kauring aalagaan3.2.1 Natatalakay ang mga salik na dapatisaalang-alang sa pagpili ng aalagaanghayop upang mapagkakakitaan3.3 Nasasabi ang wastong pamamaraan sa pagaalagang hayop3.3 Nasusunod ang wastong pamamaraan sa pagaalagang manok/kauri3.3 Nagagamit ang kaalaman sa paggawa ngplano ng pag-aalaga ng hayop


51/114

3.4 Nakasusunod sa mga panuntunangpangkalusugan sa pag-aalaga ng hayop3.4 Nakasusunod sa mga panuntunangpangkalusugan at pangkaligtasan sa pagaalagang hayop3.4 Naisasagawa ang maka-agham napamamaraan ng pag-aalaga ng hayop3.4.1 Natatalakay ang mga maka-agham napamamaraan ng pag-aalaga ng hayop38IKAAPAT NA BAITANG IKALIMANG BAITANG IKAANIM NA BAITANG3.4.2 Nakasusunod sa mga panuntunangpangkalusugan at pangkaligtasan sapag-aalaga ng hayop3.4.3 Naipakikita ang mga maka-agham napamamaraan ng pag-aalaga ng hayop3.5 Naipakikita ang wastong pag-aalaga ng hayop 3.5 Naipakikita ang kasiyahan sa pag-aalaga nghayop3.5 Naisasagawa ang pagbibili ng mga produktonang may kahusayan3.5.1 Natatalakay ang mga paraan ngpagbibili ng mga produkto3.5.2 Nakasusunod sa mga umiiral napamamalakad tungkol sa pamamahaging mga produkto3.6 Nakatutulong sa pamamahala ng mgaproduktong galing sa inaalagaang hayop3.6 Naisasagawa nang maingat angpagtutuos/pagkukuwenta ng pinagbilhan3.6.1 Naiisa-isa ang pamamaraan sapagsasapamilihan ng produkto3.6.2 Nakasusunod sa mga umiiral naalintuntunin sa pook ukol sa pagbibili ng

mga produkto3.7 Naipakikita ang kawilihan sa pag-aalaga nghayop na mapagkakakitaan4. Natatamo ang kaalaman, kasanayan, wastongsaloobin at kawilihan sa pag-aalaga ng isda(optional)4.1 Naipaliliwanag ang kahalagahan ngkasanayan sa pag-aalaga ng isda4.1.1 Natatalakay ang kabutihang naidudulotsa pag-aalaga ng isda4.2 Nakapipili ng isdang aalagaan atpagkakakitaan4.2.1 Natatalakay ang mga salik na dapatisaalang-alang sa pagpili ng aalagaang

isda4.3 Nagagamit ang kaalaman at kasanayan sapaghahanda ng plano ng pag-aalaga ng isda4.4 Naisasagawa ang maka-agham na mgapamamaraan ng pag-aalaga ng isda4.4.1 Natatalakay ang maka-agham na mgapamamaraan sa pag-aalaga ng isda39IKAAPAT NA BAITANG IKALIMANG BAITANG IKAANIM NA BAITANG4.4.2 Nakasusunod sa mga panuntunang


52/114

pangkalusugan at pangkaligtasan sapag-aalaga ng isda4.5 Nakapag-aani ng mga inalagaang isda satamang panahon at wastong pamamaraan4.6 Naisasagawa ang wastong pagbibili ng mgaisdang inani4.6.1 Natatalakay ang mga paraan ngpagbibili ng mga produkto4.6.2 Nakasusunod sa mga umiiral napamamalakad tungkol sa pagbibili ngmga isdang inani4.7 Naisasagawa ang pagtutuos/pagkukuwenta ngpinagbilhan4.8 Naipakikita ang kawilihan sa pag-aalaga ngisda4. Nagagamit ang panimulang kaalaman at batayangkasanayan sa pagkukumpuni ng mga sirangkagamitan sa tahanan4. Napapalawak ang mga kaalaman at kasanayan sapagkukumpuni ng mga sirang kagamitan satahanan at paaralan5. Nagagamit ang kaalaman, kasanayan, wastongsaloobin at kawilihan sa pagkukumpuni ng mgasirang bahagi ng bahay4.1 Naisasagawa ang pagkukumpuni ng mgasirang kagamitan sa tahanan4.1 Naisasagawa ang pagkukumpuni ng mgasirang kasangkapan5.1 Nagagamit ang mga kasangkapan/materyalessa tahanan bilang pansamantalang tugon sapangangailangan4.1.1 Natutukoy ang mga kasiraan sa mgakagamitan tulad ng maluwag na turnilyo,tanggal na pako, at iba pa

4.1.1 Natutukoy ang mga sirang bahagi ngkasangkapan tulad ng paa ng silya,mesa, at iba pa5.1.1 Natutukoy ang abahagi ng bahay nadapat ayusin4.1.2 Natutukoy ang angkop na mgamateryales, kasangkapan at kagamitangkakailanganin4.1.2 Nakapaghahanda ng mga materyalesat kasangkapan at kagamitangkakailanganin5.1.2 Nasusuri ang mga kagamitan/materyales na maaaringpansamantalang magamit

4.1.3 Naiisa-isa ang mga hakbang sapagkukumpuni ng sirang kagamitan4.1.3 Nakasusunod sa wastong paraan ngpagkukumpuni5.1.3 Nakasusunod sa wastong paraan ngpag-aayos ng sirang bahagi ng bahay4.1.4 Naisasagawa ang pagkukumpuni ngkagamitan sa matipid at ligtas napamamaraan4.1.4 Napahahalagahan ang pagkukumpuni


53/114

ng mga sirang kagamitan sa tahanan5.1.4 Napahahalagahan ang natapos na pagaayosng sirang bahagi ng bahay5. Nakakamit ang panimulang kaalaman at batayangkasanayan sa paggamit ng mga kasangkapan atmateryales sa pagbuo ng isang kapaki-pakinabangna proyekto sa gawaing-kamay5. Napalalawak ang mga kaalaman at kasanayan samga gawaing industriya na makatutugon sa mgapangangailangang pansarili at pang-mag-anak6. Nagagamit ang kaalaman, kasanayan, wastongsaloobin at kawilihan sa mga gawaing industriyaupang mapabuti at mapaunlad ang uri ngpamumuhay5.1 Natatalakay ang kahalagahan ng pagkakaroonng kasanayan sa gawaing-kamay5.1 Nakikilala ang ibat ibang uri ng gawaingindustriya6.1 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng ibatibang gawaing industriya sa ikauunlad ngmag-anak, pamayanan at bansa40IKAAPAT NA BAITANG IKALIMANG BAITANG IKAANIM NA BAITANG5.2 Naipakikita ang wastong pamamaraan ngpaggamit ng mga kasangkapan at iba pangkagamitan at ang pangangalaga ng mga ito5.2 Nasasabi ang kabutihang naidudulot ng mgagawaing industriya sa mag-anak6.1.1 Natatalakay ang kabutihang natatamong mag-anak at/o pamayanan mula saibat ibang industriya5.3 Natatalakay ang mga kagamitan at gamit ngmga materyales na mayroon sa pamayanan5.3 Naihahanda nang may kahusayan ang plano

ng isang gawain6.2 Nakapipili ng isang mapagkakakitaang gawain5.4 Naiisa-isa ang mga paraan sa matipid napaggamit ng mga materyales, oras, lakas,salapi, at iba pa5.3.1 Nakapipili ng gawain ayon sapangangailangan, kakayahan atpinagkukunan6.3 Nakapagpaplano nang may angkop naispesipikasyon5.5 Nakabubuo ng isang kapaki-pakinabang naproyekto5.3.2 Naihahanda ang disenyo ng proyektongnapili

6.3.1 Nakalilikha ng disenyo ng napilinggawain6.3.2 Nakapagkukuwenta ng mga materyalesna gagamitin5.5.1 Nakapipili ng proyektong kapakipakinabangayon sa materyales atkagamitang matatagpuan sa pamayanan5.5.2 Nakagagawa ng isang simpleng planong proyekto5.3.3 Naitatala ang dami, espisipikasyon at


54/114

halaga ng mga materyales at kagamitangkailangan sa paggawa5.3.4 Naitatala ang wasto at maingat napaggamit ng mga kasangkapan atkagamitan6.3.3 Natutukoy ang mga angkop nakasangkapang gagamitin6.3.4 Naitatala ang wastong hakbang sapaggawa ng proyekto5.5.3 Napipili ang mga kasangkapan atmateryales na gagamitin5.5.4 Naiisa-isa ang mga hakbang sa pagbuong proyekto5.5.5 Naisasagawa ang pagbuo ng proyekto5.5.6 Nasusunod ang mga panuntunangpangkalusugan at pangkaligtasan sapaggawa5.5.7 Nagagamit ang wastong paraan ngpaglalagay ng pintura o barnis6.4 Nagagamit nang may kawilihan angkakayahan at kasanayan sa pagbuo ngproyekto5.6 Naipakikita ang interes sa gawain sapamamagitan ng tuluy-tuloy na paggawa saloob ng takdang-oras5.4 Naipakikita ang wasto at maingat na paggamitng mga kasangkapan at kagamitan6.4.1 Nakapaghahanda ng mgakasangkapan, kagamitan at materyalesna kakailanganin5.7 Napahahalagahan ang natapos na proyektoHalimbawa: pagpapakita sa kaibigan,magulang, at iba pa5.4.1 Nakapipili ng kasangkapan, kagamitan at

materyales na gagamitin6.4.2 Nakasusunod sa panuntunangpangkalusugan at pangkaligtasannakaugnay ng mga gawain5.4.2 Naipakikita ang wastong pangangalagang mga kasangkapan at kagamitangginamit6.5 Nakasusunod sa wastong hakbang ng pagbuong gawain tulad ng pagsusukat, pagpuputol,pagpapakinis, pagbubuo, pagtatapos, at ibapa41IKAAPAT NA BAITANG IKALIMANG BAITANG IKAANIM NA BAITANG5.4.3 Nakasusunod sa panuntunang

pangkalusugan at pangkaligtasan sapaggawa ng proyekto6.6 Nakapagsusuri ng gawaing natapos upanglalo itong mapabuti5.5 Nakasusunod sa mga hakbang sa paggawa ngproyekto ayon sa plano6.7 Naisasagawa ang wastong pangangalaga atpagliligpit ng mga kasangkapan, materyales atkagamitang ginamit5.5.1 Natutukoy ang mga pangunahing


55/114

pamamaraan sa gawain at pangangalagang mga kasangkapan at kagamitangginamit6.8 Nakapagtutuos ng ginasta/kikitain kungipagbibili ang natapos na proyekto5.5.2 Nakatitipid sa paggamit ng mgamateryales, oras, lakas, salapi at iba pa5.6 Naipakikita ang pagpapahalaga sa natapos naproyekto5.7 Naisasaalang-alang ang kinalabasan ngpagpapahalaga sa natapos na proyekto5.8 Nakapagtutuos ng ginasta/kikitain kungipagbibili ang natapos na proyekto6. Nakapagluluto ng mura at masustansiyang kakanino snack na mapagkakakitaan7. Natatamo ang kaalaman, kasanayan, wastongsaloobin at kawilihan sa paghahanda ng pagkainupang mapabuti at mapaunlad ang uri ngpamumuhay6.1 Natutukoy ang mga masustansiyang kakanin7.1 Naipapaliwanag ang kahalagahan ngkasanayan sa paghahanda ng pagkain para sasarili, sa mag-anak at pamayanan6.2 Nakapagpaplano tungkol sa kakaning lulutuin7.1.1 Natutukoy ang kabutihang naidudulot ngpaghahanda at pagdudulot ng pagkain6.2.1 Natatalakay ang mga salik na dapatisaalang-alaang sa pagpili ng lulutuingkakanin7.2 Nakapipili ng uri ng pagkaingmapagkakakitaan6.2.2 Napipili ang kakaning lulutuin 7.2.1 Natatalakay ang mga salik na dapatisaalang-alang sa pagpili ng uri ngpagkain

6.2.3 Naitatala ang dami, ispisipikasyon athalaga ng mga sangkap na kakailanganin7.3 Nakagagawa ng plano sa paghahanda ngpagkaing mapagkakakitaan6.3 Nagagamit ang batayang kaalaman samatalinong pamimili7.4 Nagagamit ang kaalaman at kasanayan sapaghahanda ng pagkaing maipagbibili42IKAAPAT NA BAITANG IKALIMANG BAITANG IKAANIM NA BAITANG6.4 Nakasusunod sa mga panuntunangpangkalusugan at pangkaligtasan sapaghahanda at pagliligpit ng mga kagamitangginamit

7.4.1 Naisasaalang-alang angmga salik sa samatalinong pamimili6.5 Nakasusunod sa resiping napili 7.4.2 Naipakikita ang wastong gawi sapaggawa upang makatipid ng lakas,oras at pinagkukunan6.6 Nabibig

philippine elementary learning competencies

Documents