phuk gau lai vax-glawk tix

40
PHUK LAI GAU LAI VAX GLAWK TIX Cub caw jhawp pingya Meung vax pa yuh-yeen lih

Upload: wa-local-news-publications

Post on 12-Mar-2016

250 views

Category:

Documents


4 download

DESCRIPTION

PHUK LAI GAU MEUNG VAX.

TRANSCRIPT

Page 1: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

PHUK LAI GAU LAI VAX GLAWK TIX

Cub caw jhawp pingya Meung vax pa yuh-yeen lih

Page 2: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

2

Lai Vax in: māwh ngai: lai pa hoik tat tix dēuh lox, kīeh māwh lai Vax yam yūh bang: kum: daux kaung: Moeg nu daux 1990 num khix (1) 15 hoek 25 ngāix. Phuk lai in: māwh lai pa yūh ex son sang chix ka lai Vax ku kaux, caw tix gau tix chix mīex mai: kawn: sivoe heue. 5Yeen lih bawg - (4) 5Num - 2013 5Yeen lih - 2500 5Dee yuh phuk lai -Num pang ting kaing Veng Pang Sang: Meung Vax 5Cao tiiem lai - Ngox Kat 5Cao tawk cag(Computer) - AiKaw Nhuawa Maw Vet

Page 3: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

3

LOX TAWM SON CIAO GAU LAI

Daux lai vax yam kleuk ngai: lai kīeh māwh lox koe: (2)glawg heue. 1. Miexang: brawm: mai: kawn: ang:brawm: 2. Miexbrawm: mai: kawn: brawm:.

Miex ang: brawm: mai: kawn: ang: brawm: Lox tiag – kak, kat,pak,sat,mad, kang,pot, kawk, Miexbrawm: mai: kawn: brawm: Lox tiag – kluing, griang, kliang:, klia:. Miexbrawm: koe:(24)mu:. Kr, kl, khr, khl, gr, gl, gh, ngh, dh, nh, pr, pl, phr, phl, br, bl, bh, mh, jh, nyh, yh, rh, lh, vh,.

MIEX BRAWM: LOE MU: GRH. GLH GRHANG: GRHEU: GLHAONG:

KAWN: BRAWM: KOE: (10)MU: Ia, iao, io, iu, iaw, ua, eei, eue, oe, ui.

Page 4: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

4

Phan māwh miex brawm: mai: kawn: brawm: jāh tix shiao daux glawk(1) heue.

Can yīx pa tiiem phuk lai gau son lai Vax Ping nya cuyi: krax lhak krax lhiao: yīx ang: nyiang kub ang: nyiang koe: mai: māwh nang: kaing pa ang: yīx sax yūh dee kleuk ngai: lai ang: ah dee bleeh grawh grawng lai pa kīeh māwh phuk lai gau ang: ah, plak nie kawn: koe: dee lub dee ang: kub māwh kheu: nin: ex sime mai: rawg mhaing: krax keud krax sawn: krax teem: krax coi ka can pui koe: krax lhak krax haing: ku kaux daux pui, dee lub dee ang: khaw: pon tix ne raw ka heue.

Num: cub caw ting Ciao: yūh phuk gau lai Vax 2000 num.

Page 5: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

5

LAWG (1)

BEEN NYAWM CAWNG

Kaoh cao cao, prex kraung it, khoek ngai: phak rhang: paw hu: daux lhiex paw kliex daux koek, hoek bawg haok cawng: paw dah khaix, phan: dah khaix pāox, rawg a khuang: paw ceep kraung cāux, paw gāux ka cāox, si ngax kraung ceep eep sawm: mhawm: yūh kaux, ah lox awn: sawn: tix lhak, hak pāox gau lai krai pāox lāoh rien:giex kien: miien:sied priex daux rhawm:,khrawm:daux kaux, rhawm: mhawm: jhawm: jiet bhawng: yūh prāix, ot daux nyiiex nghiet lox Miexkeeing:, ot daux cawng nghiet lox ciao: gau in: māwh krax lhak lhiao: piao: yang heue.

LAWG (2) LOX KAB SUM: SI MIE

In: hoik māwh bawg pruih tai au:. Sang ruad ex tix ih si mie koi:. Kīeh nawh plaung awm:plaunglhax lai:.

Page 6: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

6

In: uik māwh bawg pau: tai griiex. Sang groi ex tix ih si mie nghox. Kīeh nawh ngai: awm: ngai: si ging:. Ah sim: sai: māwh bawg sum: si mie. Sum: ex nghox kīeh nawh koe: rhoi:. Groi ex nghox jiet kīeh koe: num:. Yiiem klang: vao hoikmāwhbawg riiem. Sang ruad ex tix ih si mie koi:. Kīeh nawh naog krao: ox ex sax. Klao: eep pid hoik māwh bawg van:. Sang groi ex tix ih si mie nghox. Kīeh sikhox krao: phia: ex sax. Kīeh ex peeh nawh tom: ang: pon. Kīeh ex don: nawh ang:chix uik. Sang teei ex law hawx hu: tang: Sang teei ex sang man hu:peeh. Nghox meung Vax tom leen ang:kawb. Māwh nghox peeh aux daux iep pai:. Koi: pa raog ka cha: ang: khao. Māwh koi: dai aux daux iep sup.5

Page 7: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

7

LAWG (3) NYIIEX CAWNG EX

Nyiiex cawng ex sum: tix tāoh yaong: dēx mai: khaox rung, ex kawn: pui phan: ang: koe: ngai: lig ngai: lai ang: doh chix, māwh kheu: nin: yaong: mawx yaong:an: caw tix koe: nyiiex cawng gau lai heue.

Nyiiex cawng caw tix grum liah ceu, pa sang ah kīeh nie- 1. Nyiiex cawng gau lai caw tix koe:. 2. Lawg gau lai caw tix koe:. 3. Sa ra ciao: gau lai caw tix koe. 4. Nyawm cawng caw tix koe. 5. Pheen: tiiem lai, khaox ngawm. 6. phuk lai gau caw tix koe: heue. Tom: ceu an: khankix grum, ex tom: pon kok ceu māwh nyiiex cawng gau lai heue. Daux nyiiex cawng gau lai bhaung: si ngax si

Page 8: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

8

ngēh caw tix laig daux leeing: ngāix leeing: sawm: daux doh riang laig bhaung: caw tix kīeh koe:heue. Daux nyiiex cawng: ang: pon kīeh khreeing: brai: tix bawg kawx heue. Tawng:, aw: pa dēuh tix nyāux rawm: daux nyiiex gau lai phak si ngax mai: ngaik rawm:, nyāux ang: pon tix nyāux rawm: im: heue. kawk nyāux rawm: caw tix kīeh si ngax si ngēh ang: pon tix klieh mawn ka kawk rawm: nyāux heue. Can nyhee: nyhawk paw kīeh laig ka daux rawm: nyāux, tawb rawm: ku bawg ku yam heue. Gau lai nong: nong: ang: chix, gau kawn: ny-awm chix klieh chix graoh, chix rhax lai, chix moh ceu cad tix chix moh nēx nham: hak tiex ciao: tix mai: chix tawng tix sum: van: khaox ox khankix heue. Haok cawng tawng lai

Cawng: ot ngot ngawm Paw kīeh lāux Yam rāux cāux prāix Vīex niex priex kaux Nghiet lox Miexkeeing:tix Een: daux rhawm: Jhawm: mhawm: tawm: krax mhawm:

Page 9: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

9

LAWG (4) KAWN: KIANG PA ANG: NGHIET LOX MIEXTIX

Dīx dīx koe: kawn: kiang tix mu: ang: doh nghiet doh cu lox Miextix, tix bawg kawx heue. An: tix bo nawh ah nin: ka Miextix, mīex, si mie aux tix ih blāuh tix ceeix, Miexnawh ah nin: ka nawh “maix tom: kīeh aux yāox blāuh dee mawx kawn: aux” nawh pawk lox Miextix yūh nin:,mīex, yāox aux dee dēuh kawn: pui blāuh deeih ah nin: ka Miextix, “a lo” blāuh yāox maix māwh daux saux daux yum, an: māwh prai taung: jung pui phan: ex hu: teei, hoik māwh daux saux daux yum ex te te, māix ang: pon tix hu: teei tix ih, yum ex ka te te, Miexnawh ah yūh nin: ka nawh heue. Viang māwh kawx nan: kheu: hoik dawg ang: cu lox sidiex Miextix, nawh hu: teei tix ih blāuh taong: pui prai, dom mawx dom an: sivīex prai gluah ah “KHLOK” kawn: kiang an: hoik krix ka prai heue. Yam an: kawn: kiang an:lu lax daux prai sawg jee sawg blaong krax sang līh lhua: tix ang: yāox, kawn: kiang an: doh keud ka thiang: tix lox Miextix mie nyao, viang māwh nan:, ang: tie lai koe:dee

Page 10: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

10

bleeh heue. Kawn: kiang an: yāox krax saux yum jao ang: nghiet lox miēx tix heue. Kawn:nyawm khankix eue:, yam ot daux cawng: gau lai nghiet lox sara ciao: gau tix mhawm:mhawm: Lox keeing: een: piang grīex, lox Miexeen: piang paong:.

Lox dīex, lox gau vien ka niex. Lox Miexlox keeing: prex daux rhawm: mhawm: son māix Sara ciao: gau pau māix rieb.

Priex khrawm:daux rhawm:, kawm mai: kaux. laux lee yam it, tit yam gau.

LAWG (5) MĀWH PUI MAWX PA LHEU: TING LIE?

Dīxdīx koe: pūx aik phuan:

kaux Ai tiiem, Nyi ngaing:, Sam: lang:, Sai: mi mai: Ngox ka:, kix thung thiang: grhang: tix ting khaing: pāox tix heue.

Page 11: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

11

Ai tiem ah nin: ka daux ex pūx aik phuan: kaux māwh aux pa lheu: ting: sinax ex heue. Māwh kheu: nin: aux caw tix māwh pa ting, pa ngawh ka daux ex heue. Nyi ngaing:, dee mawx ang: ah, aux māwh ciao: jhi: krax, māwh kheu: nin: aux caw tix māwh pa ting heue. Sam: lang: ah nin: Aik aux khankiex, aux māwh pa nie lhaong: khaox khaing: pex, māwh kheu: jao in: aux caw tix māwh pa ting sinax ex heue. Sai: mi ah nin: ka daux ex, māwh aux pa mi heue. māwh kheu: nin: aux caw tix māwh pa ngāwh pa ting heue. Ngox ka ah nin: ang: nyiang māwh awm: pa ah pex tix heue. Phan: ex krub vai siyiiex, aux māwh ciao: jāh tix māwh si voe ex, māwh kheu: nin: aux tom: caw tix māwh pui pa ngawh pa ting daux ex, caw tix ang: māwh lie? Aik nawh khankix khawm: uik: ah “O” rug māwh lieh. Ngox ka: ah nin:.viang māwh kawx nan:, bre ex keed rhawm: ka:! Ex māwh pūx aik līh pa kaoh khaing: daux vaig tix mu: heue. Ex tang: koe: dee shiao dee ot mawx, dee ot an:, paw lai yūh tix pēx pāox ex ka lox sikah ,ex grum rhawm: grum rhi: tau, si kah tix mu: hu: tix diang moh rhawm:pāox tix in:

Page 12: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

12

māwh nam bad tīx heue. lox silah thung: thiang:,ang: tie māwh riang rao, pu prat riang rao, sin: ngao grai: nai:, thai: lox, cox rhawm: ex ku kaux, in: māwh krax mhawm: rhawm: ting son ex heue.

LAWG (6) PŪXAIK LOE: KAUX

PA ANG:IH RHAWM: PĀOX TIX.

Dīxdīx koe: tax kuad tix kaux, nawh koe:

kawn: simēx loe:kaux, kawn: an: khankix ang: ih rhawm: pāox tix, kix yūh simah ku ngaīx heue. An: tix ngāix tax kuad an: kok kix hoek ka tix tawx khix ka kix tix vien, kīeh kix lai: loh tix raig khix an:pot, viang kix lai: loh tix raig kawx, pui mawx tix, ang: tie pon raig pot heue.

Page 13: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

13

Khaix an: tax kuad an:, deeih yah vien khix an: tawx ka kix, tix kaux tix nge: mai: kiēh kix tang: raig tix yāox, yam an: kix pon raig pot kaux mawx kaux an: heue.

“Kawn: pa kiied moh aux khankix eue:, yam raig pex khix in: yam māwh khix vien tix tau, pex ang: tie pon raig pot heue. Māwh kheu: nin:, ih rhawm: rhi: khri: mau pāox tix moh rhawm: ka pāox tix, kiēh pex awm: khix in: tix vien mai: ot tau awx” nawh si diex ah nin: ka kix heue. Kawn: nawh khan kix “māwh heue keeing:” yīx lawk hawt lox tawm: māix tom: sidah ju tix heue. Krax moh krax rhawm: māwh riang ting riang lhaong: Ex caw tix yāog lhaong: jhaong: tingku kaux.

LAWG (7)

GRAWNG RAWM:

Rawm: māwh ceu pa kied sidaing: ting ceu, mai: pa koe: buan: son: ex kawn: pui, son to: sat, son khaox ox rib riem khan kix heue. can pa chix

Page 14: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

14

chuh chix mo, mai: khaox ox rib riem, phan: rawm: ang: koe: ang: doh chix heue. ex kawn: pui can ceu pa shiao ex ku ngāix ku sawm: pa nie lheu: shiao ex māwh rawm: heue. Son ex kawn: pui phan: rawm: ang: koe: ang: doh chix māwh jung pui piang hak tiex tix bawg kawx heue.

Can ceu pa sum: pa van: nghox khawx ceu pa ih pa un: son ex kawn: pui, phan: rawm: ang: koe: kix ka ang: chix tai:, chix plix, ang: chix ting chix lhaong:, ang: chix koe: kaux koe: to: tix bawg kawx heue. Pie rawm: lhiex kix kawx kaoh khaing: bhawm: rawm: kheu: pa hax pa koek si ngāix, rawm: tiēh tix māwh bhawm: haok daux rao ma: tiēh tix māwh pai: awm: yam si bub bhaung: si kied daux rao ma: bhawm: rawm: an: kix līh leet, mai: tiēh tix māwh lhiex heue.

Rawm: bre ex prīex, si daux kraung khrai: khoek heem: tix kah, meung dee koe: rawm: ting kix peeng tix yūh reu ting, reu iak mai: tang: kraung khrai: yūh laih lai, pon hu: tang: dah tang: dee piang rawm: heue. Kawn: pui kawn: pon gun sang sawm: tix, māwh ang: doh pon gun sang nyāux tix rawm: heue. Viang māwh kawx nin: phan: ex chix shiao koe: buan: son:, phan: ang: chix shiao, māwh krax

Page 15: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

15

lud, māwh jao pa tix lie? Kawn: Vax ang: meed tix ngaik rawm: nyāux tix, kheu: jao yūh nin: ex yiie pon saux hoek, saux kaing: saux vaig nham: mai: saux tang ceu heue. Bawg tix blah ka yiie laux yūh nyiiex yaong: ma: kaung: kaing pa yūh ex heue.

Singax kheu: rawm: mhawm: kheu: eep. Ceep kraung singax tax krax hu:. Ting tu pu rhawm:, jhawm: ang: lhat mat yūh cao: ex. Khu: tai: mhawm: lawm: kaoh khaing: rawm:, Plix khaox, gaox nghox, sok jao rawm:. Khaox ot dēx rawm:, mhawm: yeem si kleem: tai. Can ceu pa koe: piang hak tiex māwh rawm: pa priex uik heue

LAWG 8. MEUEK MAI: SI: DO

Daux tix sin-gāix si: do tix mu: yāox don: meuek ceu pa ih pa un: laig daux haik tix

Page 16: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

16

heue. Yam an: si do chawk ka meuek yūh nin: “Pāox grawm māix khrawm: yūh tix pa ih pa un: lie? Ot māix ih mhawm: mhawm: mai: laux tix awm:aux heue.” khrawm: aux prīex pa sang ih tix son bawg yam kuat prāix, meuek pawk lox si do ah yūh nin: heue. Ang: aux tien yāox tix klieh gāux awm: māix heue. Yam hoek bawg yam kuat prāix klawng:, viang pa ih pa un: meuek kub kawx, si do ang: yāox pa ih tix heue. Sido yam koe: bawg yam, nawh ang: sawg tix dēuh pa ih pa un: awm: sawg meuek tix dēuh, yam ang: nawh yāox tix ih prīex, sido an: kiied kleueh (klih)ka pa yūh cao: tix mai: kiied kha: si ya: tix daux bawg yam kuat heue. Teei pak peung pa yūh meuek, keud sawn: son prīex sang ih. Chix tix ih sum: mai: van: khawm: uik, keud prīex ku ceu koe: si voe. Voe ngai: koe: pa tix ang: ex tawng. Grawm mai: pui nīeh, hawt tix nīeh. Grawm mai: pui brīex hawt tix brīex. Paw kīeh ceu in: khin: tix yūh.

Page 17: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

17

LAWG (9) GRAWNG BHAUNG:

Bhaung: māwh ceu pa ang: koe: mu: koe: lon:,ex ang: chix yāox ka bhaung: jao heue. Ex yāox ngie vu vat su siah khaox ox rib riem ex tom: tawng māwh koe: bhaung: heue. Bhaung: ang: koe: rawm:roin siang: (yien seux) ang: koe: ceu pa si oe: bāux si oe: bhawng: awm: tang: ceu heue. Kawn: pui to: sat khaox ox rib riem phan: ang: yāox bhaung: ka ang: chix im: chix ting heue. Māwh kheu: nan: bhaung: kied sidaing: koe: buan: son: te te heue. Bhaung:pa toek ex kawn: pui: bhawm: tix ku ngāix kala ah (awk si cing) ka heue. Son sang pon ex bhaung: pa si ngax si ngēh paoh daux doh ri-ang koe: nie daux nyiiex ot ex awx. Bhaung: koe: ri-ang cot nawh heue. Yam ang: pui nyiang chix yūh

Page 18: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

18

reu cag dīx, pui shiao ka bhaung: heue. Son pon hu: reu pui yang man: mai: kīeh bhaung: phlu: ka heue. Chix ting chix lhaong: khaox ox ka kaoh nang: khaing: bhaung: heue. Phan: ex tūh tix yāox plawng: ox, dom mawx dom an: ex chix mhong: ah “chih” ka luah tix heue.

Toek bhawm: bhaung: mhawm: jhawm: saux ang: koe:, Khawng: brie ciie ex ting kheu: bhaung: lhaong: kheu: rib, cib yūh, chux kaux yāox sak sawm: paw kīeh lhiex ceu:, paw kīeh keu: paung:bhaung: mhawm: nyawm yūh ot.

LAWG (10)

PING NYIA LIG LAI

Ping nyia lig lai māwh si niag si ang: son kawn: pui, son yāox ex kawn: pui tix kub sawm: ny-awm ot, phan: sang plaoh tix yūh can ceu kaing pa teem: coi son krax ot krawng: koe: ex kawn: pui, phan: ang: koe: ping nyia lig lai ang: tau tix chix yūh tid tix heue. Ngai: lig lai awm: aw: tawng: khri: pa ang: pui brīex lai pon brīex heue. Pui pa ang: koe: ngai: lig

Page 19: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

19

lai yūh kaing ceu pa tix ang: ah plak nie māwh ngie nai: riang rao kix, kix pau yāox ngie tix ih riang tix plak iak khaing:, mai: māwh nang: pa kīeh ex awn: sawn: ex lhak heue. “ MĀWH MĀIX PUI TIX CEU, MĀIX CAW TIX KOE: LOX CIAO:,KOE: NGAI: LAI CIAO: SHIAO LAI CIAO: TIX SHIAO LOX CIAO: TIX” phan: ang: yūh nin: hoik awm: map nai: ka nēx nham: ceu cad tax yiiex Miexkeeing: ciao: tix heue. Meung pa koe: krax haok huan: ping nyia lig lai mai: pa ang: ping nyia lig lai haok huan: krax ot kawn: pui ang: doh awm: pāox tix heue. Pa ang: koe: ping nyia ngai: lig lai kied dah khaix pāox tix te te, sum: nyiiex pak yaong: toh krax laux sum: van: nghox khawx sum: van: khaox ox krax nab yam: yung: yi: plak tawng tix shiao si dah si nai yūh cag yūh cheu:, son sang ang: saux ngia, yūh to: kaux si ngax si ngēh, son ang: hun: saux raux yum phan: ang: koe: ping nyia lig lai ang: tawng tix keud sawn: ka heue. Yam iak yam awn: sawn: ping nyia. Ca: koe: ngai: lai ang: grai: kaux. Plaux lig ang: chix jiang, diang ih līh tixnai:. Phan: koe: ngai: lai ang: chix grai:.

Page 20: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

20

Krai lox kum: kawng: ot si voe. Pui nab pui yam: koe: hun: haoh. Dee kaoh dee hoek koek si u: Kiēh lai ex toh awm: khri: singi: awm: tawng.

LAWG (11) PĀOX GRAWM RA: KAUX

Dīxdīx koe: sox la mai: phīx kiex ra: mu: māwh pāox grawm heue. An: tix ngāix kiex thong: pāox tix hu: sawg pa ih hawt klawng: ting heue. Yam an: kiex pon kax tix mu: kiex thung: tiang:pāox tix jao kax an:, kheu: grhang: kiex tix ciie kraung vaig khaing: pāox tix, sox la ah, kraung vaig caw aux pa ciie, phix ka ah nang: ciie tix caw

Page 21: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

21

aux pa ciie kiex ot tix thung: thiang: pāox tix yūh nin: heue. Sox la mai: phix vīex pāox tix hu: kah, kang: koi pa koe: ping nyia, kax in: māwh pui mawx pa caw tix ciie kraung vaig daux yiiex lie? Kiex chawk ka kang koi yūh nan: heue. Kang koi an: ah nin: ka kiex “pāox grawm aux khankiex” pax paw vi yūh tix saux rhawm: jao kraung vaig kax in: ka pāox tix heue. Khaix an:kang koi teei kax an: lug greung kiex ih, mai: tawx ka kiex tix mu: tix plak heue. Sox la mai: phix khaw: rhawm: ka pa prawng kang koi si nax kiex khaw caw, mai: gāux rhawm: khawm: deeih ing: kiex heue.

Paw grhang:brie greem. Paw kheem: brie yāox. Sak vaig sak tau. Riang rao awm: pāox. Kīeh yāox. Si du.

Page 22: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

22

LAWG (12)

GRAWNG DAUX KRAX TIIEM TIX TAWX LAI KA SARA

SON Tax sa ra Ai pang: Veng meung mhau:Yam in: aux pa māwh nyawm cawng: māix Sai:tao:Aux sang koe: lox nab yam: ka māix Tax sa ra tix ceeix, Tax sa ra eue: aux simie tix rawg a khuang: ot daux nyiiex been 4,5 ngāix, māwh kheu: caw yīx tix sum: nyiiex heue. Phan: yīx hoik sum: nyiiex yam lai māwh aux lawk deeh haok cawng: heue. Lox pa sang rawg aux tix krai māwh ngie ding.lāoh lie ting buan: son: Kīeh Tax sa ra mai: daux nyiiex pex ku kaux, yāox krax nyawm ot si u: koe: lang: ju pu praok liak awx. Sai: tao: 2000-4-17

Page 23: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

23

LAWG (13) GRAWNG KRAK

Krak māwh ceu to: sat pa lang: rung:, kix moh tix ot daux glāox, hawt ngawd dee veei prāix klawng: heue. Krak māwh to: sat pa daing: koe: riang, mai: māwh ceu pa sawm: rib riem mai: brēx nghox khankix heue. Krak koe: ra: ceu, krak lung mai: krak paing heue. Pui yūh ma: yūh kaung:kied shiao krak yam yūh kix kaing jhaw: thai: ma: thai:kaung: khaix an: ex kawn peung tix ih nēx kix mai: kawn briet tix nyāux rawm: teeh kix heue. Rung: krak ex peung tix yūh teet, hak kix ex peung tix yūh maox ku ceu heue. Son kīh ih mau cai:, kraung ceep eep sawm: ex kawn peung tix coh

Page 24: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

24

kix heue. lheu: khaing: an: khan: kix ex kawn peung tix yūh taoh yūh bre ka kix heue. Māwh kheu: nan: krak māwh to: sat pa kied koe: buan: son:,son ex kawn: pui heue.

Yūh ma: thai: kaung: ih riang krak. Cag brēx bre kaing ih riang baug. Taug mao jao kaing naing son prīex. Rien nyiiex priex ma: kha: yūh kaing. Son naing vaig tu, siliēx lhaux ju. Sak sawm: nyawm prīex kaoh khaing: ka ing. Paw mox pui brīex paw priex pui nīeh. Sak vaig naog tu, cu tix yūh ku ceu. Hawt grawng: lawng khaix pāox son kaing. Ang: yūh ang: yāox dāox awm: goe:. Koe: rhawm: khat kham: nēx nham: mhawm:. Si mēx tix glawm: bon: tix beeh. Son pēx ka kaing naing mai: krak

LAWG (14) BEEN SI KID PLAI:

Ex ceu pui Vax jāh tom: bah ma: la rawm: dīx, kaw: tiex tix loi: kaw: moi tix biex, kaw: raix tix

Page 25: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

25

pang: kaw: rang: tix peem:, ju tax gūah yiiex līh dīx, ex dawg krub moeg krub gawng, yam krub ex kix, ex shiao plai: heue. Lheu: khaing: an: yam yūh krax lu krax tan, mai: yam doh keud ka rawng rhax tax du, pa hoik yum hoik grai:, yam si mawd ex kix ang: ah, ex si kid plai: voe mai: taug pon nyāux plai: khaix an: heue. Grawng si kid ex plai: nie ceu kix, phan: māwh son moeg ex si mawd moeg gawng klawng: ngawd, phan: māwh son rawng rhax tax du, ex si māwd ka kix, yam sum: yam van: nghox, koi: yam sum: ny-iiex khraox, haok nyiiex khraox, yam saux ngia, yam yum grai:, yam kok khuan:, yam hoek pāox grawm pāox meed ex, ex shiao plai: heue. Lox pīh, lox jhai: tai: ju rawng rhax tax du, jao in: ex tom: pon tai: ju tax yiiex Miexkeeing: 30-40 ju heue. in: jhi: grawng ang: tix chix pi awm: ceu cad rawng rhax tix heue. prauk prāox tix nyāux plai: pai: pāox tix yawt sup. Koe: plai: ngai: riang piang pāox tix.

Page 26: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

26

LAWG (15) LAI TIIEM TIX TAWX KA SIMIANG

SON Tax Simiang Ai Nap Yam in: aux pa māwh Ai rang: simie tix koe: lox khiox khaw: rawg mhaing: ka Tax smiang tix ceeix.“Tax” yam hoek aux daux nyiiex, aux caw tix brieb saux hoek, aux ot khawm: saux an: kao: ngāix haoh, aux simie tix deeih daux tab kawx, yam in: aux ang: nyiang koe: riang, māwh kheu: nan: aux simie tix bāox rawg a khuang: ka “Tax” been 15 ngāix heue. Lox pa sang rawg mhaing: aux ka “Tax” māwh ngie ding heue. lāoh lie ting buan: son:, kīeh “Tax” mai: khawm: nyiiex khawm: ma: pex loeh lax brax kua: ku kaux daux pui liak.

Ai rang:Veng moeg nu 200-6

Page 27: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

27

LAWG (16) TOM: IA: CIIE AI SIN:

Ai sin: kiied gāux rhawm: kheu: tawx pui tix kaux tom: ia: ka tix heue. Ai sin: keud yūh nin: daux rhawm: tix “ang: aux ih tom: ia: in:” aux priex daux hau: cah tix, kīeh si u: phan: hoik siu: teu vāh tix māwh ia: mhaik, khaix an: līh tix māwh ia: pa ting, ia: ting an: teu riien tix tom: nie nie, tom: an:, teu deeih vāh, līh māwh Miexia: nie nie heue. Miexia: an: khankix teu tom: nie nie aux cōh tom: an: khankix mai: pon mau nie nie, yam an: aux hoik līh tix māwh cao mi heue. Aux koe: khri: ka-ing: bau:, aux sum: tix ot nyiiex ting nyiiex mhawm:, sivīex nyiiex, sivīex doh riang aux, aux yūh ka khri: in: mawh kaing ting min: pak ngai: aux heue. Yam keud Ai sin: daux rhawm: tix yūh nin: nawh man: tom: ia: an: kreuek ka piang tiex, tom: ia: an: max tix ih heue. yam in: ang: aux lai yāox tix mi phao: “Ai sin: ah yūh nin: heue. Aux māwh jung pui pa deux pheem: yūh kaing rhawm: keud ang: doh khaw: heue.

Page 28: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

28

Yūh yāox taix yāox caong, paw maong rao ma: Kha: rhawm: si voe, koe: prīex ih khaix Taix ang: giex rib, caong ang: dig tiex. Lhiex ang: ceu:, keu: ang: paung. Ang: pin tiex an: giex baug. Mau ang: koe: daux nyāox Nghox ang: koe: daux riem.

LAWG (17) JUNG PUI PA LHAK TIX KAUX.

Ciao: mi tix kaux līh krax son sang hu: yūh lai tang: veng heue. Nawh māwh jung pui pa haoh hun: kaing yūh, nawh si mie tix liag kraung mai: cōh kah, nawh ka sang vīex nang: khri: son liag tix kraung lai tix ka, nawh tat tix kok pui hawt tix (10) kaux, kīeh kix klawm: kraung lai pa cōh tix mai: khri:, prīex pa sang ih kix hawt krax heue. Nawh māwh pui mhawm: rhawm:, ah nin: ka pui ciao: hawt klawm: kraung tix kaux, māix māwh pui pa iak khaox, pa krāwx mai: pa ang: koe: riang, ang: māix tau pon klawm: kraung pa ciien, laug māix vīex kraung pa chaong: awx.

Page 29: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

29

Pui an: ah ting buan: son: ka ciao: mi an: mai: nawh jhi: taix tix ka klawm: pa lheu: ting khaing pāox tix, glawm: in: māwh gaox pa sang ih kix hawt krax heue. Tax cao: mi an: ah nin: ka nawh “yhot māix ang: māwh lie? An: māwh klawm: pa blon: ting blon: ciien khaing: pāox tix “viang māwh kawx nan:, pui an: yaog tix klawm: glawm: tix. mai: kix jāh tix hu: heue. Khaix hoik hu: kix krax hoik koe: been pon: na ri, kix laux tix, mai: kuh tix sawm: gaox vīex kix tix blah heue. Gaox klawm: pui an: hoik jāh tix dieh ceeix, kuh tix sawm: gaox an: ku singāix gaox klawm: pui an: nie dieh sinyek si nyek, glawm: pui an: iak hu: mai: chaong: tix heue. Yam hoek kix dee hu: tix pui lhak an: hoik uik glawm: ang: lai yāox tix klawm: kraung awm: pāox tix heue.

Page 30: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

30

Pui lhak ot dee mawx ang: maing Kaing koe: kawx ang: yāox tix yūh. Ping nyia ngai: lai krai ex lhak.

It ka: sawm:, ngawm voe pui. Pui meed pāox grawm, khrawm tix hoek Koek lhiex tīex bhaung: ang: yāox heue.

LAWG (18). GRAWNG OX

Daux nyiiex daux yaong: pex, sum: pex nang: ox, koe: ox nang: lie? Ox sidaing: māwh ceu, pa lo ex te te, phan: ang: koe: ang: chix son ex kawn: pui te te heue. Can ceu kraung pa shiao ex ku si ngāix līh, pa ang: ox vīex ang: koe: heue. Ox sidaing nie ceu,ox lung:, ox paing,ox la:,ox sibux,ox prāix, ox yaong:,ox mai mawng:,ox sang:,ox tie:,ox rang:,ox ak, ox pheu,ox siok,oxlheung:, ox mung, ox mhang:,māwh an: khan kik heue. Can kraung pa kaoh khaing: ox māwh in: khankix heue. Nyiiex, tawg, te, jhat, niex, deei:, yau, khrawng:, sawng iep bih, mhok, ak, biaong rhaung:, pi:, pheen: sawm:, luk, lep lai:, lawksup, taing kin rawm:, Sitawng,

Page 31: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

31

māwk, laktuh kawn nie khaix in:, ang: dak lai tiiem uik heue. Ox, sum: nyiiex pak yaong:, vie sipeem, vie ma:, kaoh khaing: ox plak krax nie, kawn peung nang: tix ih plaung heue. Sau: riang sum: ox ku nyiiex ku yaong: paw doh yūh tix die ka ox pa sang shiao tix awx.

LAWG (19) KEUD PA CĀOX YĀOX PA CĀOX.

Dīx koe: ciao: cōh kīh tix kaux, klawm: kīh cōh tix, hu: ah tix cōh tang: prāix, viang māwh kawx nin: kīh pa cōh nawh piang moing khrawng: māwh kīh te te, plak greem: māwh mhaik khawm: uik heue. Kheu: si daing: ciien kīh pa klawm: nawh, lauh nawh si daing: chu: jao heue. Yam an: nawh daing: taug, mai: laux tix greem: khaox rung tix khaox, ciao: cōh kīh an: ah yūh nin: daux rhawm: tix aux tom: yūh ka mawx in: lie? Daux bawg yam an: ciao: cōh vaig lun (vun) jiet caw tix hoek yam laux ciao: cōh kīh an: tix heue. Ciao: cōh vaig an: chawk ciao: cōh kīh an: ah nin: pāox grawm, ah

Page 32: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

32

māix tix hu: dee mawx lie? Ciao: cōh kīh pawk lox ciao: cōh vaig mai: ah nin: kied simie aux tix liag vaig kawg tix jiang, phan: aux hoik cōh kīh in:, aux sang liag vaig ka heue.

Ciao: cōh vaig tom: ah nin: ka nawh, ang: māix lai shiox hu: tix taug, ax lai loh vaig kiex kīh awx. Ciao: cōh vaig ah nin: aux ka ah tix hu: liag kīh heue. Kiex lai: khaw rhawm: ka lox ah pāox tix, mai: lai: loh kīh kiex vaig ka pāox tix heue.

Yam tang: hoek kiex nyiiex tix, ciao: cōh vaig jhak kīh liag tix pau māwh ngie kīh ka moing khrawng:, plak greem: māwh mhaik uik heue. Awm: nang: an: ciao: cōh kīh lawd tix jhak vaig liag tix, mai: kid tix yāox khaox ka ang: laig ka khaox, māwh ngie vaig lun mai: pot tix heue. Cao: cōh kīh, mai: ciao: cōh vaig kiex sum khawm: ra: tix jao kawk vawk rhawm: tix heue.

Vawk rhawm: jhawm: brai:, nai: yūh ciao: Rāuh rhawm: mhawm: lox, doh krax hu: Cox khrex prex rien piien yūh ot. Ot ngawm sawm: tau mhawm: yūh prāix. Khoi: riang ciang pāox cāox yūh ex. Ang: rāuh ang: see deeih ka ciao:.

Page 33: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

33

LAWG (20) SI VAI SANG: SI: MAI: KIANG.

Daux tix ngāix kiang tix mu: lai ling tix sawg

pa ih pa un: , nawh to: si nax rib mai: ang: rien rhawm: tix, nawh to: ka piang sivai sang: si: yam it sang: si: heue. Si vai sang: si: si duat mut kiang an: giex nawh sied son ang: kiang an: man: heue. Kiang an: ah nin: Tax sang si: yūh buan: son: ploi: aux liak, aux koi deeih pawk bix māix tix ngāix sax awx.

Si vai sang: si: an: mhong: ah kiang nan:, nawh nyiah mai: keud ah nin: daux rhawm: tix, maung kawn: kiang iak yūh nin: nieb mhaing: tix pon teem: aux pa māwh si vai ting riang yūh nin: lie?

Chix aux lawk ploi: māix,viang māwh nan: ngāix khaix yūh satix khawm: hu: māix, si vai sang: si: tawm: lox ah nin: ka kiang heue.

Kiang an: kied gāux rhawm: mai: ah, lāoh lie

Page 34: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

34

ting buan: son:, māix māwh pui pa kied mhawm: rhawm: te te kiang an: ah yūh nin: ka sivai sang: si heue.

Khaix an: ang: awt rheung: glang: mawx tix kiang an: bāox lai ling tix sawg pa ih pa un:, nawh yāox sang si: greem: yeem khaox, si vai sang: si: an: krix ka rub pa kied kaux maox heue. Sang: si: an: ang: lai chix su: shiah, ca: ot nan: heue. Kiang ah nin:, paw khi: aux lawk teem: ka māix, mai: jāh tix tat maox dud tix nyaing, ka rhang: pa kied lawm tix heue. Khaix an: nawh bāox deeih tat dud tix nyaing, yam an: sang: si: pon luan: khaing: rub an: heue.

Lāoh lie ting buan: son: te te. Die ting die kiak, paw iak gaig. Laig lih, bre yūh sa: tix. Si vai ting riang kiang iak pon taoh. Kaoh hu: rien rhawm: mhawm: son ex. Buan: son: yūh pui paw teei grai: Krai: lao ka pāox lhauh leeing: ju.

Page 35: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

35

LAWG (21) DAUX NYIIEX PA NIE KAING

Tax Ai khun: kaoh khaing: daux ma: mai:dēx loeg ka taug tix, yam hoek daux nyiiex kix heue. Nawh nyah tix ngawm ka piang ngot, yax ciao: ny-iiex pa māwh moeng nawh caong tawx nawh nyāux rawm: khawm: ah nin: yūh aux blāuh māwh sang ih māix nang: lie? “O”ting buan: son: tawx aux ih ceeix liak, si daing: taug aux in: si ngāix te te heue. Māwh yūh pax pa tix in: si ngāix lie? Si daux aux kraung, kraung an: hoik si ngax khawm: uik, aux ah tix niiep kix khaix sawm: bo heue. Aux hoik jawg tix bre puan: son: māix, tax cao: nyiiex chawk yūh nin: kawn yūh pax kaing pa tix in: singāix lie? Blāox aux kraung māix mai: kraung kawn: nyawm, kraung an: khankix hoik chix tix ceep heue. Yūh kawn: nyawm kaing pa tix in: singāix lie? Yiiex ciao: nyiiex pawk lox ah nin: māwh teem: kix aux si daux kraung mai: bre prīex, kix si mēx cox caong: khaox ngawm māix mai: phak si liag doh riang yam in: ngot ngawm māix hoik kaux, si liag doh riang ka hoik si ngax khawm: uik heue. Sam: sai: Ai Nyi Am: I: ok Iet , yam ot daux

Page 36: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

36

cawng: nghiet lox sara cao: gau lai, lig lai māwh khri: pa ang: pui lai chix brīex paw pi gau awx. Yam ot daux nyiiex nghiet lox miēx keeing: , teem: coi kin rawm: in mhawm: son māix.

LAWG (22)

SUM: MŪAH TĪEH TIX MĀWH MĒX. Dīx dīx koe:pui tix kaux, kied yaw ka ciao: tix, ce: tix hoik lhak haing: khaing: pui, ang: cu ang: nghiet lox pui tix bawg kawx heue. Nawh sum: mūah daux si peem yūh tix, mūah pa sum: nawh, plaung tīeh tix māwh mēx heue. pui an: kied daox deng: ka te te, ju tax ju yiiex, ju keeing: aux phan: kix sum: can ceu khaox pa tix ang: ah, plaung tang: līh tix māwh ceu an: heue. In:

Page 37: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

37

hoik khaw mai: been khaox ox rib riem heue. Yam in: mūah pa sum: aux plaung lawk chix tīeh tix māwh mēx jao pa tix in: lie? Nawh keud yūh nan: heue. Phan: yūh nin: simie mūah pa sum: aux in: teu riien tix grai: nai: sax heue. Awm: ex pui kix tix blah dēx mai: pui tang: ceu tang: cad, yūh tix māwh ceu pui an:, pi awm: prah grham: map nai: ceu cad ciao: tix kawx yiie koe: ka daux ex kawn: pui tix blah heue.

Tax yiiex ex tawm: lox ah nin: ka ex. Caux proh koe: pāox si oh khix. Mūah ang: sa: tiēh tix māwh mēx. Pēx ang: sa: kēh tix māwh moi. Paw pi māwh tix mūah tix reu. Paw pi māwh tix ceu tix mu:. Hu: dee māwx tawx miēx tawng, Lawng gawng māwx kiēh keeing: yung. Lox diex in: it māix kawm, ngawm māix kiep. Prex daux rhawm: sawm: daux kaux māix awx.

Page 38: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

38

LAWG (23) MOI

Ex kawn: pui can pa yūh ma: kaung: jāh yam sum: van: hoek tom: kaux nghox plak nie, ex shiao moi heue. Moi ngaing: rung khaing: krak heue. Moi koe: ku ceu, moi lung:,moi paing, moi lak, moi ngīex, moi pau, moi raoh, moi prēeh, moi liah, moi nyāox, moi poh, moi ting, moi braw kawn: haoh khaix an: khan kix heue. Moi māwh to: sat pa sawm: rib, sawm: brēx nghox heue. Phan: māwh moi mhaing: ex peung tix tang:, peung tix thai: kix heue. Moi miēx ex eei: son kēh kawn:, mai: son rawm: teeh pa nyāux ex heue. Lheu: khaing: an:ex peung tix ih nēx, hak kix ex pe-ung tix yūh māox ku ceu, ex kawn: Vax yam yūh ex

Page 39: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

39

taoh yūh ex krax bre, prawng tix koe: mēx moeng ex kawn shiao moi heue. Aing: moi khankix ex sau: daux ma: daux kaung: daux si peem chix mhawm: yūh pa sum: pa van: ex kawn: pui heue. Phan: māwh nghox khawx taux lhax si daing: mhawm: ka sau: ex aing: moi te te heue. Ex pa ot ka gawng ka lua, dee si ngai laih cau, ex ka chix khrawm: 2-3-4 nyiiex pauh māwh taux lhax ka chix heue. Son sang pon ex mau khri: ex cōh tix cai: kix heue. Moi kied koe: dee shiao haoh hun: yūh nin: son ex kawn: pui ex caw tix eei: liang ku nyiiex ku yaong: heue.

LAW (24) GRAWNG SUM: VAX CEU KAUX TIX.

Ex kawn: Vax kied haoh hun: ceu kaux ex, ceu kaux tix blah hawt ceu kaux singāix sawn: ex, tix blah ang: koe: daux ceu kaux si ngāix sawn: ex kawx koe: heue. Cee kaux pa hawt singaix sawn: ex māwh in: khan kix heue. Ka:, kap, Nap, Rai, Meung, Pleek, Kat, Khuat, Rong, Tao, māwh in: khankix, ceu kaux

Page 40: PHUK GAU LAI VAX-GLAWK TIX

40

pa koe: daux ceu kaux singāix sawn: ex heue. Ceu kaux pa ang: koe: daux singāix sawn: ex khankix māwh in: plak greem: heue. Saik, Song:, Sin:, Seng:, Sawng:, Sang, Nang, Niem, Noi, Loi:, Lawm:, Lang:, Pao:, Piang:, Pang:, Rang:, Lai:, Brah, Braing:, Toi:, Tai:, Tang:, Kloi:, Klang:, Khun:, Khao:, kawn nie khaix kix in: khankix heue. Phan: māwh ceu kaux simēx jāh ka AI:, NYI, SAM: SAI, NGOX, LOG, CIET, CIB, phan: māwh sibon: YEX, I, AM; OK, IET, U: IP, AUK UIK, ex ceu pui Vax phan: sum: ceu kaux kawn:tix ex kab mai: ceu kaux keeing: heue. Phan: keeing: kaux Ai sang, kawn: kaux Ai nap,ex ah nyiiex nap sang ka, phan: māwh sibon: phan:kaux yex lawm:ex ah ny-iiex lawm: sang kah heue. In:māwh been sum: ex ceu kaux tix awx. Paw brīex ceu kaux lāux ex ka. Dawg koe: ceu kaux ex bah ma: la rawm: dīx heue.