Hợp đồng kỳ hạn (futures contract)

Nguyễn Hoàng Mỹ Phươngmenfuong@gmail.com

Mục đích

Giới thiệu hợp đồng kỳ hạn; Cách thức hoạt động của sở giao dịch kỳ hạn;

và Ứng dụng của hợp đồng kỳ hạn vào quản lý

rủi ro giá.

Các điểm chính cần nắm

Vị trí của hợp đồng kỳ hạn trong các loại hợp đồng sản phẩm phái sinh

Giải thích được hợp đồng kỳ hạn là gì, phân biệt với hợp đồng giao sau

Hoạt động của sở giao dịch kỳ hạn Sở giao dịch kỳ hạn Trung tâm thanh toán Cơ chế giao dịch hằng ngày

Ứng dụng hợp đồng kỳ hạn vào quản lý rủi ro giá

Tài liệu tham khảo (chính)

Nguyễn Thị Ngọc Trang (2006), Quản trị rủi ro tài chính, NXB Thống Kê

CFA Program Curriculum (2010), “Derivatives and Alternative Investments”, Pearson Custom Publishing, CFA Level 1, Volume 6

Tài liệu tham khảo (đọc thêm)

TS. Phạm Duy Liên, “Điều kiện xây dựng và phát triển Sở giao dịch hàng hóa tại Việt Nam”.

PGS. TS. Nguyễn Văn Nam (2005), Sàn giao dịch Nông sản với việc giảm rủi ro về giá cả, NXB Thống Kê. Hà

Nội.

PGS. TS. Nguyễn Thị Ngọc Trang (2008), “Quản trị rủi ro tài chính trong các doanh nghiệp Việt Nam thời kỳ

hậu WTO”. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ. Mã số B2007-09-26.

PGS. TS. Nguyễn Văn Nam, “Thị trường hàng hóa giao sau và việc triển khai xây dựng ở Việt Nam”. Viện

Nghiên cứu Thương mại, Mã số: 99-78-159.

Mai Thi Minh Hang và Nguyen Duc Tri (2010), “Rules on Participation of Vietnamese Counterparties in Trading

of Commodity Derivatives”, Journal of International Banking Law and Regulation, Volume 25, Issue 2, 2010,

p.94.

Hélyette Geman (2008), “Risk Management in Commodity Markets – From Shipping to Argiculturals and

Energy”. Wiley Finance.

Lamon Rutten, Frida Youssef (2007), “Market-based price risk management – An exploration of commodity

income stabilization options for coffee farmers”. International Institute for Sustainable Development.

Từ ngữ sử dụng

Đối với futures contract và forward contract

Quản trị rủi ro tài chính (TS. Nguyễn Thị Ngọc Trang (2006), NXB Thống Kê)

Sàn giao dịch Nông sản với việc giảm rủi ro về giá cả (PGS. TS. Nguyễn Văn Nam (2005), NXB

Thống Kê) và luận văn tiến sĩ của Bảo Trung (trường Cán bộ Quản lý Nông nghiệp và Phát triển

Nông thôn 2)

Luật Thương mại (2005), điều 64

Các văn bản pháp luật liên quan đến chứng khoán và ngân hàng

Tóm lại

futures contract: hợp đồng kỳ hạn -> thị trường kỳ hạn

forward contract: hợp đồng giao sau -> thị trường giao sau

option contract: hợp đồng quyền chọn -> thị trường quyền chọn

swap contract là hợp đồng hoán đổi -> thị trường hoán đổi. 

Þ Tất cả những hợp đồng trên được gọi là hợp đồng sản phẩm phái sinh (derivative contract) -> thị

trường sản phẩm phái sinh (derivative market)

Phân loại sản phẩm phái sinh

Hợp đồng kỳ hạn (futures)

Định nghĩa:

Hợp đồng kỳ hạn là hợp đồng giữa hai bên – người mua và người bán – để mua hoặc bán hàng hóa cụ thể vào một ngày trong tương lai với giá đã thỏa thuận ngày hôm nay.

Có thể nói, hợp đồng kỳ hạn là hợp đồng giao sau (forward) được tiêu chuẩn hóa và tuân theo những quy định hợp đồng chặt chẽ - do sở giao dịch (exchange) quy định.

Hợp đồng kỳ hạn cà phê Robusta tại LIFFE

Hợp đồng giao sau (forward)

Sở giao dịch kỳ hạn

Sở giao dịch kỳ hạn (futures exchange) là một tổ chức cung cấp phương tiện cho giao dịch các hợp đồng kỳ hạn và thiết lập cơ chế mà thông qua đó, những các bên có thể mua và bán những hợp đồng này.

Quy trình giao dịch trên sở giao dịch kỳ hạn

Quy trình giao dịch trên sở giao dịch kỳ hạn – ví dụ

Cơ chế thanh toán hằng ngày trên sở giao dịch kỳ hạn

Các khái niệm trong cơ chế thanh toán hằng ngày (daily settlement/mark-to-market) Ký quỹ ban đầu (initial margin): số tiền phải đặt cọc vào

ngày bắt đầu giao dịch. Ký quỹ duy trì (maintenance margin): số tiền mà mỗi bên

phải góp thêm vào để duy trì cho số tiền ký quỹ luôn ở mức tối thiểu nào đó. Khoản ký quỹ này thường thấp hơn (thường bẳng 75%) ký quỹ ban đầu.

Khoản bù đắp ký quỹ (variation margin) Yêu cầu ký quỹ (margin call) Giá thanh toán (settlement hay settle price): trung tâm

thanh toán bù trừ xác định vào cuối mỗi ngày

Cơ chế thanh toán hằng ngày trên sở giao dịch kỳ hạn – ví dụ

Tại LIFFE Ký quỹ ban đầu: 1.950 USD/lot (1 lot = 10 tấn) Mức ký quỹ duy trì: 1.460 USD/lot

Ngày 1: Mua 10 lot tháng 11/2011 giá 2.050 USD/tấn Số tiền ký quỹ đặt vào tài khoản: 1.950 * 10 lot = 19.500 USD Giá thanh toán (settlement hay settle price): 2.060 USD/tấn Lãi/lỗ trên tài khoản: (2.060 - 2.050) * 10 tấn * 10 lot = 1.000 USD Tài khoản ký quỹ cuối ngày: 19.500 + 1.000 = 20.500 USD

(lớn hơn mức ký quỹ duy trì là: 1.460 * 10 lot = 14.600 USD) Ngày 2:

Giá thanh toán: 2.000 USD/tấn Lãi/lỗ trên tài khoản ký quỹ: (2.000 - 2.060) * 10 tấn * 10 lot = - 6.000 USD Tài khoản ký quỹ cuối ngày: 20.500 + (-6.000) = 14.500 USD < 14.600 USD

Ngày 3: Yêu cầu ký quỹ bổ sung (margin call): 19.500 – 14.500 = 5.000 USD Số tiền 5.000 USD gọi là khoản bù đắp ký quỹ (variation margin)

Ứng dụng hợp đồng kỳ hạn vào quản lý rủi ro giá - 1

Phòng hộ (hedging) là hoạt động cho phép chuyển rủi ro kém chấp nhận được thành rủi ro có thể chấp nhận được

Đối với nhà rang xay chuyên kinh doanh loại cà phê đặc biệt (specialty), giá cà phê nhân loại bình thường (mainstream) không là mối bận tâm trực tiếp của nhà rang xay này -> có thể đánh giá mức rủi ro đó là có thể chấp nhận được

Ứng dụng hợp đồng kỳ hạn vào quản lý rủi ro giá - 2

Chức năng của thị trường kỳ hạn

Cơ chế hình thành giá Chuyển giao rủi ro giá (*) Phổ biến giá Chất lượng giá Là trọng tài phân xử

Nhắc lại các điểm chính

Vị trí của hợp đồng kỳ hạn trong các loại hợp đồng sản phẩm phái sinh

Giải thích được hợp đồng kỳ hạn là gì, phân biệt với hợp đồng giao sau

Hoạt động của sở giao dịch kỳ hạn Sở giao dịch kỳ hạn Trung tâm thanh toán Cơ chế giao dịch hằng ngày

Ứng dụng hợp đồng kỳ hạn vào quản lý rủi ro giá

Gợi ý nghiên cứu/tìm hiểu

Ứng dụng hợp đồng kỳ hạn cho các tài sản cơ sở (underlying assets) khác: Hàng hóa khác

Lúa gạo Vàng

Ngoại tệ Chứng khoán Lãi suất

Thảo luận