CCCXXIX

Piastowie a Rzesza w latach 937/939-1138Spis treściCzęść pierwszaRzesza Franków. Królestwo Franków wschodnich. Państwo akwizgrańskie

1. Sytuacja polityczna Rzeszy w wiekach IX i X. Regu-latory stosunków społecznych środkowego średnio-wiecza

1.1. Władza świecka nad Europą zachodnią na przeło-mie wieku VIII i IX. Traktat z Verdun

1.2. Powstanie Rzeszy Franków. Zręby doktryny poli-tycznej cesarstwa Karola Wielkiego a chrześcijań-stwo

Synod we Frankfurcie n. Menem1.3. Papiestwo w wiekach VIII i IX. Koncepcje cesarstwa

zachodnich chrześcijan1.3.1. Papiestwo i jego stosunki z królestwem Franków1.3.1.1. Ideologia państwa kościelnego poprzedza jego

utworzenie Zagadnienia wstępne Poglądy (św.) Augustyna wyznaczają relacje pomię-

dzy państwem a prawami ziemskimi i naturalnymi Wschodnia a zachodnia ideologia władzy postimpe-

rialnej Cezaropapizm Upadek imperialnego senatu w zachodniej części

Europy1.3.1.2. Współpraca papiestwa z królestwem i cesarstwem

Franków w podbojach. Model pierwszy – aneksja lub zależność trybutarna

Pax Nicephori Marchie

11

15

1826

3030

3030

34

4142

51

536367

CCCXXX

1.3.1.3. Współpraca papiestwa z królestwem i cesarstwem Franków w zakresie rozszerzania wpływów. Islam a doktryna chrześcijańska. Model drugi ekspansji świata chrześcijańskiego – państwa satelickie. Pań-stwo Wielkomorawskie

Nawracanie przemocą Scholastyka Doktryna scholastyczna Muzułmanie Powstanie Państwa Wielkomorawskiego Wojny z Bułgarami wymuszają zmiany polityczne

w Państwie Wielkomorawskim Misja chrystianizacyjna Bizancjum wobec Słowian

panońskich1.3.2. Koncepcje cesarstwa zachodnich chrześcijan. Ele-

menty doktryny państwowej1.3.2.1. Cesarstwo akwizgrańskie Lotaryngia a cesarstwo akwizgrańskie Palatynat lotaryński Imperium a dominium Imperium i regnum1.3.2.2. Dalsze losy dwóch koncepcji cesarstwa zachodnich

chrześcijan Kult św. Wita a kult św. Maurycego Sytuacja papiestwa na Półwyspie Apenińskim w wie-

kach IX i X Constitutio Romana1.4. Systemy kontroli społecznej w epoce feudalnej1.4.1. Stosunek lenny1.4.1.1. Prawnicza konstrukcja stosunku lennego1.4.1.1.1. Zagadnienia ogólne. Elementy składowe stosunku

lennego i ich omówienie. Zasady prawa średnio-wiecznego i ich kolizja

Elementy składowe stosunku lennego

697073737576

78

82

838388889293

9799

101101116116116

116120

CCCXXXI

Stosunek lenny jako instrument usunięcia kolizji norm obyczajowo-prawnych

Podstawowe zasady prawa średniowiecznego Prawo służebne – odmienne od prawa lennego Symbol stosunku lennego Hołd lenny1.4.1.1.2. Stosunek lenny jako forma rozwojowa instytucji

prawa rzymskiego Zagadnienia wstępne Stosunek lenny jako forma rozwojowa rzymskiego

prawa kontraktowego Kontrakty Pakta Stosunek lenny jako forma rozwojowa rzymskiego

prawa rodzinnego Pozostałe zagadnienia1.4.1.2. Faktyczne wykonywanie stosunku lennego Wątek ekonomiczny1.4.1.3. Ustanie stosunku lennego Wystąpienie wasala z stosunku lennego Uznanie przez seniora stosunku lennego za wyko-

nywany wadliwie Sprzeciw wasala wobec seniora Objęcie ekskomuniką1.4.1.4. Historyczne tło rozwoju stosunku lennego w prawie

narodów1.4.1.5. Podsumowanie zagadnień stosunku lennego1.4.1.6. Pozostałe stosunki prawne ius gentium prawa środ-

kowego średniowiecza Niewolnicy Przypisańcy Ludzie wolni Proces formułkowy a procesowe obyczaje i ustawo-

dawstwo saskie

121122122122124

125125

130130132

133134135138140141

141141143

144145

151151152155

155

CCCXXXII

1.4.2. Trybut jako element stosunku lennego. Dziesięcina Liczebność populacji Kujaw i Wielkopolski na prze-

łomie wieków X i XI Dziesięcina1.4.3. Instytucja króla jako element stosunku lennego

i doktryny wiary Król Książęta, reminiscencja godności patrycjusza1.4.4. Cesarz świata zachodniego w ujęciu frankońsko-

-saskiej doktryny sprawowania władzy środkowego średniowiecza

1.4.4.1. Cesarz Rzymian. Cesarz Sasów Islam i jego doktryna proroków Sasi, rycerze świętego Maurycego – obrońcy wiary1.4.4.2. Cesarz Rzymian w rozumieniu ideologii Ottona III.

Benedyktyni1.4.5. Demokracja1.4.5.1. Demokracja plemienna1.4.5.2. Komuny wojskowe

Część drugaCesarstwo Rzymskie a pierwsze państwo Piastów

2. Słowianie połabscy a instytucja cesarstwa2.1. Polityka wschodnia Rzeszy w IX i X wieku2.1.1. Zagadnienia wstępne. Polityka wschodnia Rzeszy

Franków Kształtowanie samodzielnej ideologii plemienno-

-państwowej wśród Słowian Frankowie w strukturach Rzeszy2.1.2. Polityka dynastii Ludolfingów wobec Słowian

w pierwszej poł. X w. w kontekście polityki włoskiej Henryk Ptasznik i jego słowiański syn Tankmar

156

162165

166166172

174174176178

185193193194

201205

205

210214

216217

CCCXXXIII

Swarożyc Otton I zwany Wielkim Bunt Tankmara Ideologiczne oblicze cesarstwa akwizgrańsko-sa-

skiego. Przymus prowadzenia polityki na Półwyspie Apenińskim

Wzrost paneuropejskich aspiracji dynastii Ludolfingów2.1.3. Marchia Wschodnia jako instrument saskiej polity-

ki wobec Słowian Powstanie i przywództwo marchii Księstwo Stodoran. Książę Tugomir wyznacza kie-

runek polityczno-religijny dla Słowian połabskich Sygryda Światowid Arcybiskupstwo w Magdeburgu – polityczny sukce-

sor Marchii Wschodniej2.2. Pompilus, czyli cesarz? Piastowie a rozwój organiza-

cji plemienno-państwowej na Kujawach i w Wielko-polsce

2.2.1. Powstanie Polski w legendach i podaniach Pompilus czy Popiel? Wislje Dynastia Piastów. Dynastia Popielidów2.2.2. Powstanie państwa. Księstwo kruszwicko-poznańskie2.2.2.1. Rozwój grodów wielohektarowych na Pojezierzu

Gnieźnieńskim2.2.2.2. Opcja wikińska2.2.2.2.1. Napływ wzdłuż Wisły2.2.2.2.2. Napływ wzdłuż Odry2.2.2.2.3. Napływ od Szlezwiku Galia, Fryzja, Lotaryngia Brytania Waregowie a Ruś Frankonia

220222223

226227

230230

236243244

247

251251251253255259

259262262263265266266267268

CCCXXXIV

2.2.2.3. Opcja wielkomorawska2.2.2.4. Opcja autochtoniczna2.3. Państwo Mieszka I2.3.1. Mieszko Mieszko (I?) pojawia się na kartach historii Państwo Mieszka I a zagrożenie ze strony Marchii

Wschodniej2.3.2. Mieszko, książę Stodoran (?). Mieszko a Czesi2.3.2.1. Sojusz czesko-piastowsko-stodorański za zgodą

Rzeszy2.3.2.2. Trybut z roku 963 w ujęciu klasycznym2.3.2.3. Polityczne tło chrztu Mieszka i stosunki z Czechami Sławnicy/Sławnikowice/Sławnikowicze Wielożeństwo a chrześcijaństwo i jego obrządek.

Rusko-bizantyjskie pochodzenie dziedziców pia-stowskich

Teofano Zjazd kwedlinburski z roku 9732.3.3. Rozpad Marchii Wschodniej. Powiązania dynastycz-

ne w obrębie wschodnich rodów Rzeszy Sytuacja wśród Słowian na wschodzie Rzeszy po

upadku Marchii Wschodniej2.4. Margrabia Mieszko2.4.1. Wichman, Geron, Hodon, Mieszko Mieszko – cesarski trybutariusz i lennik Trybut do Warty, ale od północy Zagrożenie od Wieletów i Wichmana2.4.2. Zagadnienie diecezji poznańskiej. Trybut do Warty

– do ujścia czy do biegu. Opcja łacińska2.4.2.1. Diecezja poznańska2.4.2.1.1. Biskupstwo czy sufragania poznańska. Wariant

pierwszy – podległość biskupstwu w Ratyzbonie Dokument praski Biskup („misyjny”) Jordan

274280286286287

291293

293299301307

311313315

323

330334334334340341

343343

345347348

CCCXXXV

2.4.2.1.2. Wariant drugi. Samodzielne biskupstwo w Pozna-niu, arcybiskupstwo w Gnieźnie. Mieszko po roku 963 obejmuje władzę po obu stronach Warty

Mieszko obejmuje władzę nad wschodnim brze-giem Warty, pozostającym w obrządku metodiań-skim

2.4.2.2. Trybut wobec Sasów a świętopietrze Aspekt ekonomiczny opłacania trybutu Redystrybucja trybutu Trybut a dziesięcina Świadczenia na utrzymanie pocztów zbrojnych2.4.2.3. Chrzest Mieszka – w obrządku metodiańskim?2.4.3. Konkurencja obrządków liturgicznych. Istnienie

Dagome iudex wspomaga uzasadnienie erygowania arcybiskupstwa gnieźnieńskiego

Bój z Hodonem jako konsekwencja rozpadu Mar-chii Wschodniej

Lokalizacja bitwy pod Cedynią Podsumowanie zagadnień Cedyni Hodon realizuje rozkazy cesarskie i korzysta

z ochrony. Ideologia Ludolfingów w odniesieniu do Słowian od roku 963 do lat 980/985

3. Rzesza a państwo Piastów u progu milenium3.1. Polityka międzynarodowa Ottona I Wielkiego3.2. Ponowne zbliżenie cesarstwa zachodniego

z wschodnim3.2.1. Polityka wschodnia Ottona I3.2.2. Otton II nie realizuje żadnej polityki, lecz walczy

o przetrwanie. Słowianie zwalczają struktury Koś-cioła rzymskiego na Połabiu

3.2.3. Polityka włoska Ottona II3.3. Reorientacja polityki międzynarodowej w państwie

Mieszka I po roku 977. Mieszko – przyjaciel cesarza Regencja. Oprawa wdowia. Dziedziczenie przez kobiety

355

358362362362363366371

374

376378380

381385389

392392

400408

413419

CCCXXXVI

Brunon z Kwerfurtu3.4. Dagome iudex3.4.1. Interpretacja pierwsza – wydziedziczenie Bolesława

Wielkiego Regest Dagome iudex. Pochodzenie, datowanie,

wersje tekstu Interpretacje Interpretacja pierwsza. Wydziedziczenie Bolesława3.4.2. Interpretacja druga – Mesco to nie imię, lecz funk-

cja państwowa Argumenty językowe Znaczenie „mesco” jako rzeczownika Znaczenie „mesco” jako czasownika3.4.3. Interpretacja trzecia. Mieszko zabiega o utworzenie

arcybiskupstwa3.4.4. Interpretacja czwarta. Wydzielenie dziedziny spad-

kowej dla synów z drugiego małżeństwa3.4.5. Interpretacja piąta. Oprawa wdowia i wskazanie re-

gnum dla Ody i synów, po zachodniej stronie Odry3.4.6. Interpretacja szósta. Dagome iudex łączy Odę z pań-

stwem Dagoberta3.5. Bolesław Chrobry vel Traba w opinii kronikarzy3.5.1. Bolesław „nawraca” Prusów nad Zatoką Gdańską

lub na Pomorzu Zachodnim Zachodniopomorska misja ewangelizacyjna św.

Wojciecha3.5.1.1. Polityka nadbałtycka Bolesława I Traby3.5.1.2. Bolesław wykorzystuje doktrynę chrześcijańską do

przejęcia kontroli nad bałtyckimi szlakami handlo-wymi

3.5.2. Koncepcja ustanowienia niezależnego biskupstwa w Gnieźnie

4. Milenium i zwrot polityki Rzeszy po śmierci Ottona III4.1. Zjazd gnieźnieński roku 1000. Bolesław za cenę bra-

424427

427

427429429

434435436439

442

452

458

465469

471

475486

490

494503

CCCXXXVII

ku korony królewskiej zyskuje możliwość obwoła-nia cesarzem Rzeszy (?)

4.1.1. Przygotowania Bolesława do zjazdu Zagadnienia ogólne. Bolesław I Traba vel Chro-

bry – lider opcji proottońskiej i prołacińskiej wśród Słowian

Doczesne szczątki Wojciecha na tle ówczesnego nurtu kultu relikwii

Lokalizacja piastowskiej metropolii kościelnej Kanoniczna i prawnoustrojowa konkurencja diece-

zjalna w Rzeszy Otton III przetasowuje hierarchię Kościoła łaciń-

skiego4.1.2. Przygotowania Ottona III do zjazdu w Gnieźnie4.2. Zjazd gnieźnieński4.2.1. Przebieg zjazdu. Ustanowienie metropolii kościel-

nej dla państwa Piastów4.2.2. Bolesław – książę elektor Rzeszy, patrycjusz i au-

gust? Kronika Anonima zwanego Gallus5. Patrycjusze rzymscy – pierwowzór książąt elekto-

rów Rzeszy Patrycjusze w średniowieczu Rzym, Złote Miasto Patrycjusze w ujęciu historycznym Ideologia koronacji Epos z Paderborn Elektorzy Rzeszy w wiekach od XI do XIV6. Początek nowego tysiąclecia zmienia stary porządek6.1. Sukcesja tronu Niemiec po śmierci Ottona III. Na-

staje Henryk II zwany Świętym6.2. Bolesław Wielki – niedoszły cesarz Słowian?6.2.1. Legalne wkroczenie czy najazd Bolesława na Miś-

nię i Czechy

507507

507

509511

512

515517530

530

534539

555555556561572574575585

585589

589

CCCXXXVIII

6.2.2. Polityczny mariaż syna Bolesława – Mieszka – ma stabilizować pozycję Piastów w Rzeszy

Część trzeciaKraj Piastów włącza się w struktury łacińskiego świata zachodniego

7. Korona dla Bolesława7.1. Polityczny kompromis dziedziców po Mieszku I –

układ braterski około roku 995 Zasady dziedziczenia w państwie piastowskim Zadruga a opole Dziedziczenie przez potomków Siemomysła Podsumowanie7.1.1. Synowie Mieszka I Świętopełk Mieszkowic (ok. 978/980-ok.

1031/1033) władca Pomorza (?) Piastowie a Mojmirowice/Mojmirowicze Cyryl i Metody7.1.2. Podział domeny spadkowej po Mieszku I Zagadnienia teoretyczne primogenitury Szczególna pozycja Bolesława I a przejęcie kon-

troli nad państwem mimo istnienia układu Anonim zwany Gallem (c.d.) Mieszko Mieszkowic, niedoszły król Podsumowanie7.2. Bolesław Chabri vel Traba – książę Rzeszy i ce-

sarz Słowian7.2.1. Bolesław I aspiruje do cesarskiego diademu7.2.1.1. Struktura organizacyjna Rzeszy i model sprawo-

wania władzy pod koniec X w. Prawno-ustrojowe oblicze Rzeszy na przełomie mi-

lenium. Federacyjny charakter królestwa Niemiec

593

607

607610611620639640

642656660680687

694697711771

782782

782

786

CCCXXXIX

Plemienna proweniencja księstw Rzeszy Saksonia Turyngia – wędrujące księstwo. Sklawenia Plemienno-terytorialno-grodowe struktury władzy

królestwa Niemiec Państwo wschodniofrankońskie i jego osłabienie.

Alemania, czyli Szwabia Czynniki konsolidacyjne wschodniofrankońskich

księstw plemiennych. Federacja Bawaria Powstaje królestwo Niemiec – federacja księstw

plemiennych Lotaryngia Burgundia Frankonia Podsumowanie. Jednostki organizacyjne Niemiec

i Rzeszy. Tytulatura Jednostki organizacyjne królestwa Niemiec Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego Cesarstwo Słowian7.2.1.2. Polityczne przesłanki małżeństw pierwszych Pia-

stów. Znaczenie imion. Synowie i córki Bolesława Traby. Obrządek religijny na ziemiach piastow-skich za Bolesława Traby

7.2.1.2.1. Znaczenie imion pierwszych Piastów Czcibor Mieszko Prokuj Bolesław Otton (alias Bolesław, alias Dobromir) Bezprym alias Otto (Bezprym czy) Otton z związku z córką Rygdaga7.2.1.2.2. Polityczne przesłanki małżeństw pierwszych Pia-

stów

789791795

804

806

812816

820821823824

825826828829

831831832833840841844848850

852

CCCXL

Ottono-Bezprym Polityczne przesłanki małżeństw Bolesława I.

Przydomki Piastów7.2.1.2.3. Polityczny charakter mariażu Adelajdy zwanej

Białą. Piastowska ideologia restytucji Wielkiej Morawy

7.2.1.2.3.1. Adelajda Biała Zagadnienia wstępne Adelajda Piastowiczówna, Biała Kniahini Rocznik kamieniecki Małżeństwo Adelajdy na tle bieżącej sytuacji poli-

tycznej państwa Piastów. Idea restytucji Wielkiej Morawy pod przywództwem Piastów

Mąż Adelajdy Białej. Arpadzi, Arpady, Arpadowie Pieczyngowie7.2.1.2.3.2. Doktryna restytucji Wielkiej Morawy a Adelajda

Biała. Reorientacja myśli politycznej Piastów po roku 963 i jej skutki prawnoustrojowe dla synów Bolesława I

Wątek Mieszka I Geza Arpad i jego prołacińska polityka Wątek Mieszka Mieszkowica Polityczne i religijne podstawy sojuszu piastow-

sko-morawsko-węgierskiego. Jordan, biskup Bra-tysławy

Koncepcja piastowsko-morawska a synowie Bole-sława Wielkiego

Bezprym a podział dzielnicowy państwa Piastów za życia Bolesława I

Podział państwa piastowskiego na dzielnice po śmierci Mieszka I (przełom wieków X i XI)

Bezprym a Księstwo nitrzańskie Mieszko II (990-1034)7.2.1.2.4. Obrządek religijny na ziemiach piastowskich. Za-

854

856

859859859863864

865870871

877878879894

896

902

907

911915921

CCCXLI

gadnienie wycofania przez Bolesława I poparcia dla Kościoła rzymskiego

Bóstwa słowiańskie Reforma zakonu Benedyktynów7.2.1.2.5. Polityka Bolesława I wobec Rusi i jej związek z po-

lityką wobec Rzeszy Wołyński ród Ottona vel Odylena (vel Bezpry-

ma?). Przeszkody małżeńskie wedle prawa kano-nicznego

Wzrost politycznego znaczenia dalekich Rusów7.2.1.2.6. Córki Bolesława Henryk z Schweinfurtu i jego ród Podsumowanie7.2.2. Konflikt polityczny i wojskowy Piastów z Rzeszą

po śmierci Ottona III. Faktyczna dwuwładza ojca i syna w państwie piastowskim

7.2.2.1. Konflikt polityczny Rzeszy z Piastami7.2.2.1.1. Zagadnienia wstępne. Śmierć turyngijskiego pre-

tendenta do korony Niemiec i jej objęcie przez Henryka bawarskiego

Margrabia Miśni Ekkehard I – turyński i prosło-wiański sojusznik i krewny Ludolfingów – preten-duje do korony Niemiec

Strachkwas zwany Chrystianem Bolesław Chrobry – przyrodni (?), cioteczny (?)

czy inny brat margrabiego Miśni – Ekkeharda Historia rodu Ekkehardynów i ich związki z dyna-

stią Piastów Bolesław popiera króla Niemiec7.2.2.1.2. Drugi etap konfliktu politycznego. Bolesław

odmawiając hołdu z Czech naraża się na wojnę z Rzeszą

7.2.2.2. Konflikt polityczny przechodzi w fazę konfliktu militarnego. Pierwsza wojna Piastów z Rzeszą.

927942949

952

956959963964967

970970

970

971973

978

979985

998

CCCXLII

Pierwszy pokój – w Poznaniu, drugi pokój – w Mer-seburgu

Frakcja probizantyjska w Rzymie7.2.3. Bizancjum zagraża wpływom Henryka II w Europie Zagadnienia wstępne Świecka ideologia restytucji państwa frankońskiego

konkuruje z kościelną ideologią monastycyzmu Ciąg dalszy kariery, i upadek rodu Krescencjuszy.

Świeccy konsule rzymscy świata zachodniego Ideologia papiestwa w wieku XI Doktryna monastycyzmu w wieku XI Przebieg emancypacji polityki papiestwa na Półwy-

spie Apenińskim w wieku XI7.2.3.1.1. Rezygnacja cesarstwa z sojuszu z pogańskimi Sło-

wianami. Sojusz z Piastami Biskup Unger, prepozyt magdeburski. Metropo-

lia prasko-poznańska Frankowie wschodni Grzegorz z Sosissons Austrie/Austria Dux in-, non-ex-clitus Pasowanie na rycerza Franków Filioque Wojskowe zaplecze konfliktu piastowsko-niemie-

ckiego Podsumowanie7.2.4. Wojna z Rzeszą z lat 1015-1018 a sposób sprawo-

wania władzy w państwie Piastów w latach 1014-1025. Polityka wschodnia Piastów i polityczna rola Brunona z Kwerfurtu. Pryncypat poliańsko--sklaweński

7.2.4.1. Wojna na zachodzie z roku 10157.2.4.1.1. Zagadnienia ogólne. Wydarzenia w Czechach

w latach 1012-1014

1000100910141014

1014

102210311036

1038

1055

1057107810791081110811111121

11281131

11361136

1136

CCCXLIII

Misja Mieszka II do Czech z roku 1014 Aktywność Piastów Oldrzych, pretendent do korony Włoch i Burgundii Czeski zamach na dynastię piastowską7.2.4.1.2. Bezpośrednie tło polityczne wybuchu wojny pia-

stowsko-niemieckiej z roku 1015 Feudalna doktryna wczesnośredniowiecznego

podziału społeczeństwa na stany a myśl politycz-na Piastów. Stany i właściwe dla nich prawo oraz sądownictwo

Warunkowa zdolność do czynności prawnych w feudalnym systemie prawnym

7.2.4.2. Dwuwładza w państwie Piastów w latach 1013-1025 Niedział Bezpryma Sytuacja prawna Bolesława7.2.4.3. Pryncypat poliańsko-sklaweński Popielidzi a Serbowie i Chorwaci. Obodryci. Le-

chia. Państwo Wielkomorawskie Wpływ polityki saskiej na ideologię Piastów w ob-

szarze polityki międzynarodowej oraz na system sprawowania władzy wewnętrznej na przełomie wieków X i XI

Oracz, czyli Świętopełk Popiel, książę stodorańsko-wielkopolsko-kujaw-

ski o orientacji prosaskiej? Heraldyka a pochodzenie rodów w państwie Pia-

stów Popielidzi w kronikach polskich, w tym u Anoni-

ma zwanego Gallusem Bunt Piastów przeciw Mojmirowicom Carnuntum – gród (Tyberiusza) Grakchusa. Le-

genda rzymskich legionów przejęta przez Pań-stwo Wielkomorawskie a następnie przez Pań-stwo Polskie

1141114111441152

1156

1169

11731183118611881196

1206

12421251

1261

1271

12861288

1289

CCCXLIV

Klęski żywiołowe a Popiel Osserich oznacza Oster-reich czy kraj Rusów (?) Sytuacja plemienna na Połabiu. Obodryci Podsumowanie Bogomili/bogumili/bogomilcy oraz nowacjanie

i Paulikanie/Paulicjanie a piastowska doktryna państwa

Doktryna ekumeniczna bogomilców Doktryna polityczna bogomilców a wczesne pań-

stwo piastowskie Diecezja czy sufragania Reinberna Brunon z Kwerfurtu i znaczenie jego misji ewan-

gelizacyjnych dla określenia relacji dynastii Sali-ckiej z Rurykami

Nauka prawa w Europie w wiekach X i XI. Począt-ki recepcji prawa rzymskiego w Europie w okre-sie środkowego średniowiecza

Kronika Wincentego Kadłubka7.2.5. Pokój w Budziszynie odtwarza minione status

quo. Odtworzenie sytuacji politycznej z początku wieku

System sprawowania władzy dzielnicowej w pań-stwie piastowskim w pierwszej ćwierci wieku XI

7.3. Bolesław I Traba – król Polski Korona z inicjatywy papieża

Część czwartaUpadek dynastii piastowskiej

8. Mieszko II – król Polski wbrew woli króla Nie-miec. Mieszko atakuje próbując obalić cesarza Rzeszy czy broni ojcowiznę?

8.1. Zagadnienia wstępne8.2. Zmierzch chrześcijaństwa w Polsce i kryzys pań-

1313131713441362

13901397

13991416

1419

14641482

1508

153815431562

15811581

CCCXLV

stwa za czasów cesarskiej dynastii Salickiej8.2.1. Zmiana stosunków społecznych w Polsce w pierw-

szej poł. XI wieku. Zmiany w ideologii państwa w obrębie władców Rzeszy

Problematyka datacji wydarzeń według latopisów ruskich

Osłabienie wpływów Kościoła łacińskiego w Polsce. Ogólna sytuacja międzynarodowa w początkach wieku XI a bieżąca sytuacja w państwie Piastów

Biskupstwo Reinberna w Salzkolbergu Proroctwo św. Pawła Proroctwo Daniela Dziedzice ziemscy w domenie piastowskiej a zmiana modelu armii8.2.2. Zagadkowy dziedzic Mieszka II – Kazimierz8.2.3. Król Mieszko II i wojna Polski z Rzeszą. Zamach

na cesarstwo czy błędna identyfikacja najazdu Obodrytów na Saksonię

8.2.3.1. Ogólna sytuacja w Polsce i w Rzeszy po roku 1025 Organizacja i status kanoniczny metropolii łaciń-

skich w wieku X i XI Rusowie a sytuacja na ziemiach piastowskich Sytuacja w Rzeszy. Zmowa przeciwko Konradowi

II Salickiemu Najazd na Saksonię z roku 1028 Obodryci a Sasi w pierwszej ćw. XI w. Gotszalk

obodr(z)ycki a Mieszko II Gotszalk obodrzycki Polityczna klęska Mieszka II z lat 1031-10338.2.3.2. Król Niemiec i cesarz uznaje królewski status

Mieszka II. Sytuacja państwa Piastów w latach 30-tych wieku XI

Tetrarcha Mieszko Cesarz Konrad II Salicki powstrzymuje się od

1599

1599

1600

1604160516221623

16331638

16521652

16541664

16901692

170217031713

17181733

CCCXLVI

ostatecznego zniszczenia państwa Piastów (lata 1032-1034). Narastający konflikt pomiędzy spad-kobiercami Bolesława I Traby niszczy państwo. Klasyczna wersja wydarzeń

Ottono-Bezprym (c.d.) Układ Rychezy z Bezprymem Prawo stanowione a wiecowe Thiedrico, Teodoryk, Dytryk Prawnoustrojowa interpretacja sposobu podziału

państwa piastowskiego przez Konrada II Salickie-go jako konsekwencja poddania się Mieszka II cesarskiej łasce

8.3. Podsumowanie rządów Mieszka II i doktryny po-litycznej połowy wieku XI

8.3.1. Klasyczna wersja wydarzeń8.3.2. Upadek koncepcji politycznej dynastii Salickiej

względem Polski.8.3.3. Podsumowanie okresu 1025-10349. Mieszko II przyzywa do kraju swego syna Kazi-

mierza zwanego Odnowicielem Zagadnienia ogólne Emeryk (Imre, Henryk), syn króla Stefana Wazul/Vazul, książę Nitry Opactwo benedyktyńskie w Pannonhalma. Dzieje

dynastii piastowskiej Masław a niegodni książęta Otton: Piast czy Szwab, a Kazimierz i inni dziedzi-

ce dzielnicowi. Kazimierz w klasztorze Reguła św. Benedykta Dynastia Billungów a Mieszko II Bolesław Zapomniany Kazimierz – imię serbskie Bezkrólewie Maria Dobroniega (Włodzimierzowicówna/Jaro-

17621763177617811792

1798

18141814

18241833

1865186918971921

19281936

195019661973197820092019

CCCXLVII

sławówna/Romanówna?) Mnich odbudowuje państwo10. Dzieci Kazimierza zwanego Odnowicielem. Zde-

rzenie koncepcji władzy uniwersalnej. Nowa for-ma cesarstwa

10.1. Bolesław II Szczodry zwany Śmiałym10.1.1. Okres pełnej zależności od Rzeszy państwa pia-

stowskiego za czasów Bolesława Szczodrego10.1.1.1. Zagadnienia ogólne Kolejność urodzenia dzieci Kazimierza zwanego

Odnowicielem oraz zdarzeń tych datacja Bor-ys syn Odyna. Wareskie imiona kniaziów ru-

skich Podsumowanie zagadnienia dzieci Kazimierza Aaron, opat tyniecki, biskup krakowski Karol Mieszkowic Odbudowa państwa przez Kazimierza Lokalizacja Gradca a chronologia panowania Bo-

lesława Largusa10.1.1.2. Izjasław I (Jarosławowicz) i Gertruda Mieszków-

na a korona dla Bolesława II Stefan IX a schizma wschodnia10.1.1.3. Pozostałe zagadnienia Tło polityczne „drugiej” wyprawy kijowskiej Bole-

sława II Ekonomika państwa piastowskiego w przeddzień

wyprawy kijowskiej. Szlaki handlowe w państwie Piastów w 2 poł. XI w.

Odwołana inwazja na Czechy (?) Sąd królewski w Miśni w sprawach polsko-cze-

skich10.1.2. Suwerenna wobec Rzeszy polityka państwa pia-

stowskiego za czasów Bolesława Szczodrego Rozłam świata zachodnich chrześcijan i jego prze-

20232028

20572057

20572057

2070

20912102211720312033

2145

215921662177

2177

21842197

2204

2207

CCCXLVIII

zwyciężenie. Osłabienie wpływów Bizancjum nad Adriatykiem. Wyprawy krzyżowe

10.1.3. Rada regencyjna nad małoletnim Bolesławem Szczodrym

Ruś w wieku XI i stuleciach następnych. Ruryko-wicze, Rościsławicze

Dalsze dzieje Rusi Wysława Światosławówna vel Smoleńska vel

Czernihowska10.2. Bolesław II Szczodry vel Śmiały – król Polski10.3. Reformy gregoriańskie10.3.1. Metodologia rozróżnień. Ideologiczne tło reform

gregoriańskich10.3.2. Przebieg sporu pomiędzy papieżem a cesarzem

w latach 70-tych XI w.10.4. Usunięcie z tronu Bolesława II zwanego Szczodrym Zagadnienia wstępne Konflikt króla z biskupem Relacje Wielkopolska-Małopolska, a Czechy i Rze-

sza w kontekście zgładzenia biskupa krakowskiego Wiarygodność Kadłuba Obyczajowość wieku XI Powrót Mieszka Bolesławowica10.5. Władysław Kazimierzowic zwany Hermanem10.6. Piastowski zwyczaj podziału spadku pomiędzy

wszystkich synów. Oprawa wdowia10.7. Panowanie Władysława Kazimierzowica Rola władców Czech w cesarskiej polityce wobec

Polski10.8. Marchie Rzeszy w drugiej połowie wieku XI Trybut ze Śląska10.9. Testament Władysława Hermana

2228

2233

22372238

224822552260

2260

2266228422842287

23002311232123272345

23482361

2364237223792387

CCCXLIX

Część piątaBolesław Curvus, niedoszły król

11. Bolesław III Curvus – zwany Krzywoustym11.1. Bolesław i brat jego Zbigniew11.2. Okres samodzielnej polityki Bolesława III11. 3. Rzesza podporządkowuje sobie Bolesława III. Utrata

metropolii kościelnej trzeźwi politykę Bolesława III. Cesarz realizuje politykę pax Christiana

11.4. Testament Bolesława III. Ustanowienie dzielnicy se-nioralnej

12. Podsumowanie12.1. Zagadnienia doktrynalne, prawne i ekonomiczne prze-

niesienia stosunków prywatnoprawnych na zagadnie-nia publicznoprawne środkowego średniowiecza

Ideologia stosunków prywatnoprawnych i ich zwią-zek z zagadnieniami prawnoustrojowymi

12.2. Zjawisko separacji dynastii piastowskiej od zagadnień prawnoustrojowych Europy zachodniej. Późni Piastowie

Bibliografia i materiały pomocnicze

Dodatki:Indeks tematycznyZestawienie głównych tekstów źródłowych dla tomu III, cz. 1