praktykalekarska

» Umowy POZ– rewolucjinie będzie

NNFFZZ nniiee zzwwiięękksszzyyłł ffiinnaannssoowwaanniiaa,, aallee zzrreezzyyggnnoowwaałł zz wweerryyffiikkaaccjjii

uupprraawwnniieeńń pprrzzeezz ssyysstteemm eeWWUUŚŚ

» Ustawa o zdrowiu publicznym utknęła

w martwym punkcie

» Za dużo hospitalizacji, czas wzmocnić POZ

GASTROLOGIAProbiotykoterapia w leczeniuzakażeń Helicobacter pylori

PEDIATRIAGorączka u dzieci

DERMATOLOGIAAtopowe zapalenie skóry – etiopatogeneza i diagnostyka

MIE SIĘCZ NIK DLA LE KA RZY I ME NE DŻE RÓW POZ STYCZEŃ 2014 (103)

CE N

A 23

ZŁ

(W T

YM 5

% V

AT)

KKOOMMEENNTTAARRZZEE5 Historia przestała kołem się toczyć? lek. Joanna Zabielska-Cieciuch

Znaj proporcjum, mocium panie lek. Małgorzata Stokowska-Wojda

Życzenia na Nowy Rok dr n. med. Jacek Kozakiewicz

AAKKTTUUAALLNNOOŚŚCCII 6 Nowe – właściwie stare – władze okręgowych izb lekarskich

W samorządzie bez dużych zmian: stanowiska prezesów objęły te same osoby, a większość nie miała rywali.Lekarze niechętnie kandydują, ale chętnie głosują. Zdaniem samorządowców, mimo małego zainteresowanianajwyższym stanowiskiem, lekarze angażują się w życie izb.

7 Umowy POZ – rewolucji nie będzie NFZ nie zwiększył finansowania świadczeń, ale zrezygnował z weryfikacji uprawnień pacjenta przez system eWUŚ.

8 Rezydenci UE będą weryfikowani przez eWUŚ • E-zwolnienia już w 2015 roku | 9 Była prezes NFZ do końca broni systemu eWUŚ • Ustawa o zdrowiu publicznym utknęław martwym punkcie • O rodzinnych – bez rodzinnych • Rodzinni w profilaktyce AIDS | 10 Niemcy: szybkie pozrozumienie w kwestii ochrony zdrowia • Anglicy nie chcą płacić za leczenie cudzoziemców | 11 Za dużo hospitalizacji, czas wzmocnić POZ • NIL instruuje,jak wystawiać paragony | 12 Europejska Legitymacja Zawodowa za 2 lata • NFZ pozywaministra zdrowia • NFZ zapłaci mniej za cytologię • SONDA: Część świadczeniodawcówpodpisuje indywidualnie umowy z płatnikiem, kiedy organizacje jeszcze protestują i żądajązmian w ich zapisach. Czy jest to nielojalne wobec środowiska? | 13 NIK: Fundusz maproblemy z oszacowaniem świadczeń • E-rozwiązania dla medycyny nie spełniają kryteriów• Pacjenci domagają się zwrotu kosztów

MMEEDDYYCCYYNNAA PPRRAAKKTTYYCCZZNNAAGGaassttrroollooggiiaa15 Probiotykoterapia w leczeniu zakażeń Helicobacter pylori

Dodatek probiotyku do terapii eradykacyjnej może nie tylko zmniejszać częstość występowania i nasileniedziałań ubocznych leczenia, ale także zwiększać odsetek eradykacji. Probiotyki mogą więc wspomagać leczeniei zwiększać jego efektywność.dr n. med. Ewa Łoś-Rycharska, Katedra i Klinika Pediatrii, Alergologii i Gastroenterologii Szpitala Uniwersyteckiego w Bydgoszczy, Kierownik: prof. dr hab. n. med. Mieczysława Czerwionka-Szaflarska

PPeeddiiaattrriiaa17 Gorączka u dzieci

Wśród leków przeciwgorączkowych stosowanych już u niemowląt podstawowe znaczenie odgrywają ibuprofenoraz paracetamol, działające na ośrodek termoregulacji. dr n. med. Bogumił Kiss, specjalista chorób dzieci, specjalista medycyny rodzinnej, NZOZ „Na Swobodnej” w Białymstoku

DDeerrmmaattoollooggiiaa20 Atopowe zapalenie skóry – etiopatogeneza i diagnostyka

W ostatnich latach obserwuje się coraz częstsze zachorowania na AZS, zwłaszcza w państwachuprzemysłowionych i rejonach wielkomiejskich. Patogeneza AZS nie jest w pełni wyjaśniona.lek. med. Marta Jeziorska, lek. med. Katarzyna Kisiel, lek. med. Magdalena Olechowska, lek. med. MagdalenaWołoszko, Oddział Dermatologii Dziecięcej MSS w Warszawie, Kierownik Oddziału: lek. med. Lidia Ruszkowska

FFOOTTOOKKRROONNIIKKAA27 Dyplomy po królewsku • Nagrody Szenajcha rozdane • Warto stawiać na rozwój

zawodowy i empatię

W NUMERZE

PPrraawwoo24 BBłłęęddyy mmeeddyycczznnee

ww oorrzzeecczznniiccttwwiiee ppoollsskkiimm ii eeuurrooppeejjsskkiimmŚwiadomosć pacjentów wzrasta, znają swoje prawa i corazcześciej dochodzi do tego, że pozywają lekarzy. Wyrokisądowe bardzo często okazują się dla lekarzy niekorzystne.Jest to zjawisko obserwowane nie tylko w Polsce, alerównież w innych państawach Europy.

SSyyllwweettkkaa26 KKaażżddyy sskkookk jjeesstt iinnnnyy

Doktor Janusz Niewęgłowski nie lubi mówić za dużo o swojej pasji do spadochroniarstwa – powtarza, żetylko ten, kto choć raz to przeżył, może zrozumiećpiękno tego sportu.

RRoozzmmoowwaa nnuummeerruu

23 BBrraakkuujjee iinnffoorrmmaaccjjii oo ttyymm,,jjaakk ppoommaaggaaćć nnaasszzyymmsseenniioorroommO roli lekarza rodzinnego w opiece nad pacjentami w starszym wieku rozmawiamy z prof. dr. hab. n. med.Zbigniewem Gaciongiem.

OODD RREEDDAAKKCCJJII

Praktyka Lekarska styczeń 2014 3

PPrraaccaa zzaa ggrraanniiccąą25 RRPPAA –– ttyyllkkoo ddllaa nnaajjlleeppsszzyycchh

Przed podjęciem decyzji o wyjechaniu do pracy do RPAwarto wcześniej spędzić kilka tygodni w tym kraju i upewnićsię, że jesteśmy w stanie się tam zaaklimatyzować.

styczeń 2014 Praktyka Lekarska4

KKOOMMEENNTTAARRZZEE

Na dej ście no we go ro ku zwią za ne jestz wia rą, że bę dzie le piej. Tym cza semoka zu je się, że w pol skiej ochro niezdro wia bę dzie wła ści wie tak sa mo. Tasta łość bo li, zwłasz cza je śli cho dzi o fi -nan so wa nie świad czeń. Schy łek ro ku2013 za po wia dał re wo lu cje, ale re sortzdro wia za ła go dził pro te sty, ugrzecz nił

kon tro wer syj ne po my sły. Jak zwy kleoka za ło się, że by ła to po pro stu bu rzaw szklan ce wo dy.

Przy zwy cza je nie jest dru gą na tu rączło wie ka i nie mo gę oprzeć się wra że -niu, że my – Po la cy – po pro stu przy wy -kli śmy do te go, że służ ba zdro wia ow -szem – po su wa się do przo du – ale do -syć moc no ku le je, a każ dy sek tor dbatyl ko o wła sne in te re sy. Po la tach nie -udol ne go zmie rza nia do ce lu – ja kimjest na pra wa sys te mu – na wet nie bie -rze my pod uwa gę te go, że mo gło bybyć do brze. Uznaliśmy, że ten ba ła -gan to nor mal ność.

Wie le pro ble mów wy ni ka z obro ny

te go, co nie efek tyw ne, i kur czo we gotrzy ma nia się sta no wisk. Bo li tyl koświa do mość, ile pie nię dzy i zdro wiakosz tu je nas ta sta gna cja.

Ale cier pli wość też ma swo je gra ni -ce. Pre mier za żą dał od mi ni stra Bar -to sza Ar łu ko wi cza bar dzo pre cy zyj -nych dzia łań, więc ten sprowokowałodwołanie Agniesz ki Pach ciarz.

W no wym ro ku ży czy my de cy den -tom tyl ko traf nych de cy zji, a przedewszyst kim ja sno ści umy słów. Awszyst kim le ka rzom ro dzin nym cier -pli wo ści i te go, by w koń cu do cze ka lisię funk cjo no wa nia w zdro wym sys -te mie.

STYCZEŃ10.01.2014, War sza wa, Kurs na pre pa ra tachnie utr wa lo nych: Bio dro dzie cię ce – współ cze -sne tech ni ki ope ra cyj ne, ce med.pl

10-11.01.2014, Bia ło wie ża, Kon fe ren cja:Reu ma to lo gia w co dzien nej prak ty ce le ka rzaspe cja li sty, www.imed.pl

11.01.2014, War sza wa, Kon fe ren cja: Or to pe -dia dzie cię ca w pi guł ce, www.ce med.pl

22.01.2014, War sza wa, Kon fe ren cja: Pa cjentpol ski, pa cjent eu ro pej ski – w wy bra nych za gad nie niach, www.ter me dia.pl

25.01.2014, Kiel ce, Kon fe ren cja: Rze czo wo o po dat kach, pra wie i fi nan sach w pry wat nejprak ty ce le kar skiej, www.kon fe ren cja.biu rex.pl

27.01.2014, Kra ków, Se mi na rium: Wy bra nesta ny za gro że nia ży cia w opie ce przed szpi tal -nej, www.mp.pl

28.01.2014, Kra ków, Se mi na rium: Wy ko na -nie i in ter pre ta cja mo ni to ro wa nia oraz za pi suEKG, www.mp.pl

31.01.2014, Kra ków, VII Ogól no pol ska Kon fe ren cja Kon tro wer sje w Pe dia trii,www.sym po sion.pl

LUTY1-2.02.2014, Kraków, Advanced Life SupportProvider Course, www.szkolenia.mp.pl

6-9.02.2014, Słupsk, 10. AkademiaDermatologii i Alergologii,www.informator.gumed.edu.pl

7-8.02.2014, Warszawa, Konferencja z okazji10-lecia Kliniki Pediatrii Instytutu „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, www.czd.pl

8.02.2014, Warszawa, Szkolenie:Śródmiąższowe choroby płuc, zakażeniaukładu oddechowego i choroby obturacyjne,szkolenia@termedia.pl

10.02.2014, Kraków, Szkolenie:Zaawansowane Zabiegi Reanimacyjne,www.mp.pl

19-21.02.2014, Kraków, Szkolenie:Zaawansowane zabiegi ratujące życie w obrażeniach ciała w opiece przedszpitalnej,www.ratownictwo.pl

22.02.2014, Poznań, Konferencja: Nowości w chorobach wewnętrznych,szkolenia@termedia.pl

MARZEC1.03.2014, Poznań, VI KonferencjaNajnowsze Standardy Diagnostyczne i Terapeutyczne Zaburzeń Metabolicznych,www.viamedica.pl

21.03.2014, Kraków, Seminarium: Stanyzagrożenia życia u dzieci, www.szkolenia.mp.pl

Mi nął ter min�Do 31 grud nia 2013 ro ku moż na by łozgła szać swój udział w te go rocz nej edy cjipro gra mu „E -le ar ning w służ bie le ka rzom”,re ali zo wa ne go od trzech lat przez Okrę go wąIzbę Le kar ską w War sza wie.

Waż ny ter min�Do 31 stycz nia moż na zgła szać kan dy da -tów do od zna cze nia Me ri tus Pro Me di cis,przy zna wa ne go przez Na czel ną Izbę Le kar ską.

KALENDARZ WYDARZEŃ

Nie przyzwyczajajmy się do niedobregoOD REDAKCJI

Na plus oce niam Li sto pa do we za rzą dze nie NFZ, w

któ rym Pre zes od stą pi ła od po my słuusu wa nia z list le ka rzy POZ tych de -kla ra cji, któ re nie prze szły po myśl niewe ry fi ka cji przez sys tem e WUŚ, orazwy co fa ła się z pod pi sy wa nia umów inblan co. Uwa żam to za do brą de cy zję,zresz tą prze ma wia ły za nią ar gu men typrzed sta wia ne przez PPOZ. Jed nak wkwe stii fi nan so wa nia obu rza fakt bra -ku wzro stu staw ki ka pi ta cyj nej (i to od2009 ro ku) na wet o wskaź nik in fla cji.

Na mi nus oce niam...Prze bieg pro ce su in for ma ty za cji

służ by zdro wia. Mi ni ster Neu mannza pew nia, że nie ma za gro żeń dla re -ali za cji zwią za nych z nią pro jek tów.Uspo ka ja, mó wiąc, że do koń ca sierp -nia bę dzie już kom plet pro duk tów nie -zbęd nych do in for ma ty za cji: e -kon topa cjen ta, e -re cep ta, e -zwol nie nie, e --skie ro wa nie, e -zle ce nie. Jed nak po -win no się mieć na wzglę dzie nie tyl kowpro wa dza ne e -re wo lu cyj ne roz wią -za nia tech nicz ne, lecz tak że zna le zie -nie miej sca dla pol skie go świad cze nio -bior cy i świad cze nio daw cy. Tym cza -sem cha otycz nie im ple men to wa nepol skie sys te my in for ma tycz ne do tądnie przy no szą wy mier nych ko rzy ści,ale po chła nia ją gi gan tycz ne środ ki fi -nan so we. Nie zmniej szą one ko le jekdo le ka rzy i nie zwięk szą licz by le ków

re fun do wa nych czy moż li wo ści do dat -ko we go dia gno zo wa nia i le cze nia wPOZ. Nie tak to mia ło wy glą dać...

W pol skiej służ bie zdro wia...In sty tu cje i urzę dy od po wie dzial ne

za sek tor zdro wia – a przede wszyst -kim rząd – na dal nie re ali zu ją żad nychpro gra mów na praw czych, gdzie trze -ba po sta wić na pro fi lak ty kę i pod sta -wo wą opie kę zdro wot ną. Pro gra mypro fi lak tycz ne są na sa mym koń cu (je -śli cho dzi o bu dżet na ochro nę zdro -wia). Mi ni ster stwa Zdro wia nie po -win no się na zy wać re sor tem zdro wia,tyl ko „Mi ni ster stwem Cho ro by”. Pra -wie 50% środ ków z NFZ na le cze nieszpi tal ne? Czło wiek zdro wy nie otrzy -ma od re sor tu prak tycz nie nic! Po -trzeb ne są dzia ła nia za po bie gaw cze –pro fi lak ty ka!

MIESIĄC W BRANŻY KOMENTUJE...

Ko men tarz do ar ty ku łu „Pe dia trzy i in ter ni ści wró cą do POZ” (PL 102)

Kie dy wpro wa dza li śmy in sty tu cję le ka rza ro dzin -ne go, am bi cje by ły ogrom ne – oto two rzy myspe cja li za cję, któ ra umoż li wi sko or dy no wa ną,ca ło ścio wą opie kę nad pa cjen tem. Po ja wił sięjed nak pro blem z ty mi, któ rzy pro wa dzi li prak ty kiPOZ bez spe cja li za cji z me dy cy ny ro dzin nej.Roz sąd ne wy da wa ło się wów czas umoż li wie nieim dal szej pra cy. W koń cu do świad cze nie jestnie raz wię cej war te niż naj pil niej skoń czo ne stu -dia. Mia ło to być jed nak roz wią za nie przej ścio -we. Dziś oka zu je się, że ta kim nie bę dzie. Dla -cze go? Bo nikt w MZ nie po my ślał, że nie moż nazbyt dłu go ma mić le ka rzy sa my mi obiet ni ca mi.Cze ka li śmy, kie dy na praw dę otrzy ma my ta kie

kom pe ten cje i środ ki, któ re za po wia da no.Cze ka my na dal. W koń cu pra cu je my wPOZ od lat i sko ro ja koś so bie ra dzi li śmy,bę dzie my ra dzić so bie da lej. Ale jed no cze -śnie nie dzi wi my się, że ci, któ rzy ma jąwy bór, cze kać nie chcą i wo lą in ną spe cja -li za cję. Sko ro MZ da je ko lej ny ar gu ment –wy bierz cie pe dia trię lub in ter nę, znaj dzie cie pra cęi w szpi ta lu, i w POZ – to kto wy bie rze ro dzin ną?Pro po no wa na zmia na do pro wa dzi do jej stop nio -we go za ni ku. Ale re sort ma waż niej szy pro blem– co zro bić, że by ja koś ten POZ funk cjo no wał,że by miał kto le czyć. Wy brał naj prost sze roz wią -za nie – za miast za in te re so wać stu den tów me dy -cy ną ro dzin ną, po sta no wił „we pchnąć” tam pe -dia trów i in ter ni stów, w na dziei, że mo że nikt nieza uwa ży, że coś nie gra. Ale my wi dzi my! Wi dzi -

my, że za nie -dba no le ka rzaro dzin ne go, żeje go pra ca jestnie do ce nia na i źle wy ce nio -

na, że wła ści we le cze -nie za czy na się w AOS. Rzą dzą cy my ślą chy ba,że za tu szo wa li pro blem od pły wu spe cja li stówPOZ. Mo że ma ją na dzie ję, że w ten spo sób ro -dzin ni po pro stu zre zy gnu ją, no wych nie bę dzie,więc spra wa sa ma się wy ci szy. To nie ste ty cał kiem re al na wi zja.

Ma ria We so łow ska, le karz ro dzin ny z War sza wy

(dm)

OOttwwaarrcciiee PPOOZZ ttoo ttuusszzoowwaanniiee pprroobblleemmuuZDANIEM CZYTELNIKÓW

Ewa Masiakowska, lekarz rodzinny, pediatra, członek Zarządu PPOZ

Katarzyna Chrzanowskaredaktor prowadząca

NNiiee ttaakk mmiiaałłaa wwyygglląąddaaćć iinnffoorrmmaattyyzzaaccjjaa

Wy daw ca:Eu ro sys tem, Ja ro sław Śle szyń skiul. Wa wel ska 78, ap. 30 02-034 War sza wa

tel. (22) 822 20 16, faks (22) 823 78 83 www.eu ro sys.pl e -ma il: le kar ska@prak ty ka le kar ska.comRedaktor prowadząca: Katarzyna Chrzanowska

Zespół: Piotr De ren to wicz, Paweł Grzybowski,Marta Ignaczak, Dagmara Moszyńska, MagdalenaMroczek, Paulina Reperowicz, Agata StańczakRe kla ma: Ja go da Wal czak (dy rek tor) Agnieszka Gołaszewska

Agnieszka GołębiewskaKatarzyna GórnickaSkład i ła ma nie: Stu dio 4y ou,Iwona BorowskaISSN 1733-0203

Nie ste ty wcho dzi my w tenno wy rok po dob nie, jak wpo przed ni, na dal zma ga jącsię z pro ble ma mi, ja kie od latto wa rzy szą pol skiej ochro niezdro wia: nie do fi nan so wa -niem, nie do sza co wa niem i nie do okre śle niem sys te mu,a wła ści wie „ni by -sys te mu”.

Wie le spraw dzie je się po zana mi i naj czę ściej tyl ko de cy -den tom mo że my za wdzię -

czać, że przy cho dzi nam wy -ko ny wać nasz za wód i nieśćpo moc cho rym w ta kich, anie in nych wa run kach biu ro -kra tycz nych i praw nych, przyogra ni czo nym do stę pie dośrod ków fi nan so wych, le kówi pro ce dur me dycz nych. Naszczę ście – dla co raz bar dziejzdez o rien to wa nych pa cjen -tów – pol scy le ka rze, mi moprze ciw no ści, po tra fią zna ko -mi cie i z wiel kim od da niemwy peł niać swo je po wo ła nie i umie jęt nie po ru szać się wtej trud nej rze czy wi sto ści.

Kie dy skła da li śmy so bieży cze nia pod czas przed -świą tecz nych spo tkań wi gi -

lij nych, wie lu Ko le gów pro -si ło: życz mi tyl ko wię cejcza su, a z wszyst kim in nymso bie po ra dzę. Dla więk szo -ści le ka rzy czas to obec nienaj bar dziej de fi cy to wy to -war. Ste fan Ki sie lew ski ma -wiał: „Czas to bo gac two,któ re go nie moż na za osz -czę dzić: trze ba je wy da -wać”.

Ży czę więc nam wszyst kim,aby w 2014 ro ku ten czas był„wy da wa ny” roz sąd nie, bywy star czy ło go nie tyl ko napra cę i aby to wszyst ko, cojest po za nią, do star cza łonam przy jem no ści, ener gii i si ły.

Uwa ga le ka rzy ro dzin nychw ostat nich ty go dniach ro kutra dy cyj nie by ła skie ro wa nana pod pi sa nie kon trak tów z Na ro do wym Fun du szemZdro wia. Wy da wa ło by się, żejak tra dy cja, to tra dy cja. Jed -nak gru dzień 2013 ro ku oka -zał się mie sią cem bar dzo nie -ty po wym. W hi sto rii pol skie -go sys te mu ubez pie czeń zdro -wot nych wręcz nie praw do po -dob nym. Za po wia da ło się jakzwy kle: kon flikt z NFZ, nie -wy ra ża nie zgo dy na pro po no -wa ne wa run ki udzie la niaświad czeń i prze ka zy wa ne za

nie środ ki fi nan so we. Nie ak -cep to wal nym wa run kiem by łouza leż nie nie fi nan so wa niausług w opie ce pod sta wo wejod sta tu su ubez pie cze nia pa -cjen ta wy ka zy wa ne go w Cen -tral nym Wy ka zie Ubez pie czo -nych za po mo cą sys te mueWUŚ. Pre zes NFZ pla no wa -ła za osz czę dzić w ten spo sóbkil ka set mi lio nów zło tych,ofe ru jąc w za mian moż li wośćre kom pen sa ty kil ku dzie się ciumi lio nów po przez fi nan so wa -nie świad czeń jed nost ko -wych, ta kich jak wi zy ty pa tro -na żo we czy bi lan se dzie ci.Jed nak w osta tecz nie pod pi sa -nej wer sji za rzą dze nia, któ rejest pod sta wą za war cia umóww POZ, po ja wi ły się za pi syana lo gicz ne do tych z ro ku2013. Za sta na wiam się, czymoż na na zwać to suk ce sem

le ka rzy? Obro ni li śmy sięprzed du żą stra tą fi nan so wą,pa cjen ci ma ją za pew nio neusłu gi opie ki pod sta wo wej bezno wo rocz nych per tur ba cji.Nie praw do po dob nym jest faktpod pi sa nia anek sów w po ło -wie grud nia. Jed nak po pięt na -stu la tach by cia ak tyw nymuczest ni kiem pol skie go sys te -mu ochro ny zdro wia za czy -nam tra cić na dzie ję na to, żebę dę mo gła re ali zo wać mi sjęle ka rza ro dzin ne go tak, jak dote go zo sta łam przy go to wa na(mi mo że je stem nie po praw nąopty mist ką). W związ ku z roz -po czę tym No wym Ro kiemmam jed nak jesz cze iskier kęna dziei. Mo że ten rok przy nie -sie ta kie zmia ny, na któ re cze -kam kil ka na ście lat? Te go ży -czę so bie i wszyst kim Le ka -rzom oraz Pa cjen tom.

Ży cie jest jak te atr, wciążogry wa my swo je ro le. In ne nasce nie po li tycz nej, in ne na sce -nie dra ma tycz nej, jesz cze in nena sce nie ko me dio wej. Nie ste -ty, cza sa mi mo że się zda rzyćtak, że nie któ rym po my lą sięsce ny, a wte dy – gdy kur ty najuż opad nie – za miast braw zwi dow ni sły chać gwiz dy.

Pod czas ob rad Sej mu 5grudnia 2013 r. mi ni ster IgorRa dzie wicz -Win nic ki tłu ma -czył, z cze go wy ni ka tak du żaliczba ope ro wa nych pa cjen -tów z po wo du za ćmy. Od po -wie dzial ni za ten fa tal ny stanrze czy są, we dług pa na mi ni -stra, le ka rze pod sta wo wejopie ki zdro wot nej. A ich wi nale ży w nie do sta tecz nie wcze -snym wy kry wa niu za ćmy. Po -dob no tyl ko ten nie po peł niabłę dów, kto nic nie ro bi. Le ka -rze ro dzin ni nie wy ko nu ją ba -

dań oku li stycz nych, nie bio rąwięc żad ne go udzia łu wewcze snym wy kry wa niu za -ćmy. Przy oka zji wi zy ty pa -cjen ta mo gą za ob ser wo waćje dy nie zmęt nie nie so czew ki,co jest sto sun ko wo póź nymob ja wem. Czyż by pan mi ni -ster o tym nie wie dział? A mo -że cho dzi o wska za nie win ne -go w myśl za sa dy: „wszyst kie -mu są win ni Ży dzi, ma so ni,cy kli ści i le ka rze ro dzin ni”?

Du by sma lo ne opo wia da neprzez Pap ki na z „Ze msty”Fre dry nie odmien nie wy wo łu -ją sal wy śmie chu u ko lej nychpo ko leń. Jed nak w wy ko na niumi ni stra ani tro chę nie ba wią.Wy po wia da się prze cież na te -ma ty, któ re nie le żą po za ob -sza rem je go kom pe ten cji.Prze cież pra cu je w re sor ciezdro wia! Mię dzy sztu ką ko -me dio wą z jej ob sa dą a Mi ni -ster stwem Zdro wia – po waż -ną in sty tu cją – po win ny byćza sad ni cze róż ni ce. To, coprzy stoi Pap ki no wi, nie przy -stoi pod se kre ta rzo wi sta nu wMi ni ster stwie Zdro wia.

„Znaj pro por cjum, mo ciumpa nie...”

lek. JoannaZabielska--Cieciuch,Białystok

lek. MałgorzataStokowska-Wojda, Łaszczów

dr n. med. JacekKozakiewicz,prezes ŚIL

HHii ssttoo rriiaa pprrzzee ssttaa łłaa kkoo łłeemm ssiięę ttoo cczzyyćć?? ZWRACAMUWAGĘ

ŻŻyy cczzee nniiaa nnaa NNoo wwyy RRookkKRYTYKI SIĘ NIE BOJĘ

ZZnnaajj pprrooppoorrccjjuumm,, mmoo cciiuumm ppaa nniieeGŁOSŚRODOWISKA

W NASZEJ OCENIE...Plus dla Agniesz ki Pach ciarz, któ ra wsłu cha ła się w pro te styśro do wisk le kar skich i wy co fa ła za po wia da ną wcze śniej de -cy zję o wy ko rzy sty wa niu przez NFZ sys te mu eWUŚ w ce luwe ry fi ka cji list świad cze nio bior ców w ra mach pod sta wo wejopie ki zdro wot nej. Choć wy da wa ło się, że Fun dusz bę dzie

szedł w za par te, to na nie co po nad mie siąc przed wej ściem w ży cie za rzą -dze nia wy co fał się z kon tro wer syj nych pro po zy cji. To do bra in for ma cja za -rów no dla le ka rzy, jak i pa cjen tów. We dług sza cun ków Po ro zu mie nia Pra co -daw ców Ochro ny Zdro wia, aż 7,5% osób w Pol sce po sia da nie po twier dzo neprzez sys tem eWUŚ, a przy słu gu ją ce im upraw nie nia do świad czeń opie kizdro wot nej fi nan so wa nych ze środ ków pu blicz nych.

Mi nus dla To ma sza Ż., le ka rza pe dia try z Głub czyc, któ ry zo stałuzna ny za win nego fał szo wa nia do ku men ta cji me dycz nejdziewczynki chorej – jak się póź niej oka za ło – na ziar ni cę zło śli wą.Mi mo kil ku na stu wi zyt, w cią gu pół ro ku le karz nie po sta wił wła ści -wej dia gno zy. Po zmia nie le ka rza pa cjent ka tra fi ła do szpitala w IV

sta dium cho ro by, z za ję ciem szpi ku kost ne go. Mat ka dziec ka zwró ci ła się wte dy doTo ma sza Ż. z żą da niem wy da nia do ku men ta cji me dycz nej. Gdy ją w koń cu otrzy -ma ła, oka za ło się, że zo sta ła sfał szo wa na (naj praw do po dob niej lekarz chciał ukryćnie kom pe ten cje), o czym świad czą da ty na dru kach. Sąd pierw szej in stan cji przy -znał ra cję mat ce, sąd od wo ław czy utrzy mał wy rok. Le ka rza ska za no na pół ro kuwię zie nia. Ro dzi na bę dzie wal czyć o od szko do wa nie z po wódz twa cy wil ne go.

� �skarg trafiło do Narodowego

Funduszu Zdrowia w III kwartale2013 roku. 57% skarg dotyczyłodostępności do świadczeń opieki

zdrowotnej, a 26,5% – jakościudzielanych świadczeń.

PRZECZYTANE...„Źle oce niam de cy zję o od wo ła niu Agniesz ki Pach ciarz. Uwa żam, że w nie -któ rych spra wach nie mia ła ra cji, na to miast po da ne przez mi ni stra zdro wia ar -gu men ty, któ re prze są dzi ły o jej od wo ła niu, są fał szy we, bo we ry fi ka cją ubez -pie czo nych nie zaj mu je się NFZ, tyl ko ZUS, więc praw do po dob nie cho dzi ocoś in ne go. Brak współ pra cy ob cią ża obie stro ny. Być mo że pre zes chcia łapod jąć ja kieś de cy zje, np. w spra wie wy cen świad czeń na przy szły rok, któ remi ni ster za mie rza cof nąć. A mo że mi ni ster Ar łu ko wicz, ostat nio ostro kry ty ko -wa ny, po pro stu zna lazł ko zła ofiar ne go? Moż na też za ło żyć, że wy mia na pre -ze sa umoż li wi ko rek tę tre ści pro jek tu za rzą dze nia w spra wie lecz nic twa szpi -tal ne go i np. pod wyż sze nie wy cen w oku li sty ce. O to za bie ga ło wie lu pry wat -nych świad cze nio daw ców. Je śli od wo ła nie by ło po dyk to wa ne in te re sa mi biz -ne su me dycz ne go... był by to skan dal”.

Ma rek Ba lic ki, Ter me dia

fot.

arch

iwum

pry

wat

nefo

t. ar

chiw

um p

ryw

atne

fot.

arch

iwum

pry

wat

ne

1526

praktykalekarskaMIE SIĘCZ NIK DLA LE KA RZY I ME NE DŻE RÓW POZ

KKOOMMEENNTTAARRZZEE

Praktyka Lekarska styczeń 2014 5

styczeń 2014 Praktyka Lekarska6

AAKKTTUUAALLNNOOŚŚCCII

KRÓTKOSrebr ny me dal na Mię dzy na ro do -wych Tar gach Wy na laz ków i In no -wa cji IE NA 2013 w No rym ber dzezdobył polski opatrunek na trud nogo ją ce się ra ny. Został wy na le zio nyprzez ze spół Grze go rza Gor czy cy z Po li tech ni ki Gdań skiej. Prze zna czo -ny jest głów nie na ra ny za in fe ko wa negron kow cem zło ci stym, czy li cięż kogo ją ce się. Mo że być rów nież sto so -wa ny na zwy kłe ra ny i ska le cze nia.Prze pusz cza po wie trze, pa rę wod ną,po chła nia za pa chy i wy jąt ko wo szyb -ko za trzy mu je krwa wie nie. Opa tru nekjest cał ko wi cie bio de gra do wal ny. (mi)

Po wsta ła stro na po świę co na bez pie -czeń stwu far ma ko te ra pii. W związ kuz wej ściem w ży cie no we li za cji usta -wy o pra wie far ma ceu tycz nym, do ty -czą cej m.in. zgła sza nia dzia łań nie po -żą da nych pro duk tów lecz ni czych,Pre zes Urzę du Re je stra cji Pro duk tówLecz ni czych, Wy ro bów Me dycz nych i Pro duk tów Bio bój czych uru cho miłstro nę in ter ne to wą: www.dzia la nia nie -po za da ne.urpl.gov.pl, na któ rej pa -cjen ci mo gą zgła szać szko dli we dzia -ła nia le ków. Za dzia ła nia nie po żą da nele ku uzna je się każ de nie ko rzyst ne i nie za mie rzo ne dzia ła nie da ne go pro -duk tu. Aby zgło sze nie by ło uzna ne zaważ ne, na le ży po dać na zwę le ku, opisre ak cji nie po żą da nej, da ne cho re gooraz da ne oso by zgła sza ją cej. (mi)

Na czel na Izba Pie lę gnia rek i Po łoż -nych chce, aby pie lę gniar stwo by łokie run kiem za ma wia nym. Zda niemśro do wi ska jest to je dy ny spo sób, byza chę cić mło dych lu dzi do stu diów z te go za kre su. W prze ciw nym wy -pad ku za kil ka lat mo że za brak nąćpie lę gnia rek. Licz ba za in te re so wa -nych ma le je, a i tak za le d wie co trze cistu dent wcho dzi do za wo du – resz taal bo wy jeż dża za gra ni cę, al bo po dej -mu je kształ ce nie po dy plo mo we. Izbaroz po czę ła już ne go cja cje z Mi ni ster -stwem Edu ka cji i Szkol nic twa Wyż -sze go. (dm)

Apel mło dych medyków zrze szo nychw or ga ni za cji Gru pa Re zy den tów i Mło dych Le ka rzy Ro dzin nych. Wy -sto so wa li oni list do Mar sza łek Sej mu,Ewy Ko pacz, w któ rym wy ra zi li nie po -kój w związ ku z ostat ni mi zmia na mile gi sla cyj ny mi z za kre su POZ. Ich zda -niem usta wa o świad cze niach zdro -wot nych fi nan so wa nych ze środ kówpu blicz nych, pod pi sa na przez pre zy -den ta 31 paź dzier ni ka, wska zu je nagłę bo kie nie zro zu mie nie idei me dy cy -ny ro dzin nej i ro li le ka rza ro dzin ne gow sys te mie. W li ście mło dzi le ka rzesprze ci wia ją się rów nież za po wie dzia -ne mu już otwo rze niu dro gi do pra cyw POZ spe cja li stom, któ rzy ca łe swo -je szko le nie ode bra li wy łącz nie w wa -run kach szpi tal nych, bo wiem ta kiepo śpiesz ne dzia ła nia mo gą tyl ko wy -dłu żyć ko lej ki do po rad ni spe cja li -stycz nych, zwięk szyć kosz ty POZoraz po głę bić nie rów no ści w za kre sieja ko ści opie ki nad pa cjen ta mi. (pg)

Okrę go we izby le kar skiewy bra ły swo je wła dze na VIIka den cję (2013-2017). No -we go sze fa ma za le d wie 9 sa -mo rzą dów. Wśród nich zna -lazł się je den spe cja li sta me -dy cy ny we wnętrz nej, któ rypra cu je za rów no na szpi tal -nym od dzia le kar dio lo gicz -nym, jak i w pla ców ce POZ:lek. To masz Ko zioł z Tar no -wa. Po zo sta li de biu tan ci tospe cja li ści z za kre su chi rur -gii (Ja cek Cho dor ski z Wro -cła wia, An drzej Sa wo ni zWar sza wy, Zbi gniew J. Brze -zin z Czę sto cho wy i Ma rekJa nus z Ko sza li na), ne fro lo -gii (Mag da le na Wi śniew skaze Szcze ci na), la ryn go lo gii(Woj ciech Dom ka z Rze szo -wa), kar dio lo gii (Klau diuszKo mor z Biel ska -Bia łej) i sto ma to lo gii (Pa weł Ba ru -cha z Kielc).

Do bre go pre ze sa nietrze ba zmie niać

Więk szość no wych pre ze -sów izb za ję ła miej sce tych,któ rzy peł ni li funk cję dwu -krot nie – usta wa o izbach le -kar skich mó wi bo wiem, żesta no wi sko moż na pia sto -wać nie prze rwa nie nie dłu -żej niż przez dwie na stę pu ją -ce po so bie ka den cje. W tychprzy pad kach ro sza da by ławięc ob li ga to ryj na. Za le d wiew trzech re jo nach (izby dol -no ślą ska, świę to krzy ska iczę sto cho wska) sze fo wieprze gra li wy bo ry po pierw -szej ka den cji. W Czę sto cho -wie Zbi gniew Brze zin wró ciłna sta no wi sko po 4 la tachprze rwy (był pre ze sem w IVi V ka den cji), co naj le piejświad czy o przy wią za niu le -ka rzy do lo kal nych władz. W po zo sta łych 14 sa mo rzą -dach naj wyż sze sta no wi skoob ję li do tych cza so wi pre ze -si. Naj bar dziej dzi wi fakt, żele ka rze ubie ga ją cy się o re -elek cję za zwy czaj nie mie likontr kan dy da tów. Nie licz -nym wy jąt kiem jest Kra ków,gdzie An drzej Ma ty ja po ko -nał Ma cie ja Den du rę.

– W izbie woj sko wej ist nie -je tra dy cja kil ku kan dy da -

tów. Ale to śro do wi sko jestroz pro szo ne po ca łej Pol sce,więc sła biej się zna. U naspre zes, któ ry się spraw dza,któ ry jest roz po zna wal ny wswo im re gio nie, naj czę ściejobej mu je dru gą ka den cję –ar gu men tu je Ja ro sław Wa -nec ki, pre zes OIL w Płoc kuVI i VII ka den cji.

Rze czy wi ście, wy da je się,że z wy jąt kiem wspo mnia -nych przy pad ków, nikt niechciał za kłó cać rzą dów do -tych cza so wych pre ze sów.

Prio ry te ty – in te gra cja i pu blicz na ak tyw ność

Więk sza kon ku ren cja wwy bo rach na naj wyż sze sta -no wi sko mo gła by pod nieśćpo ziom wy ma gań wo bec re -pre zen tan tów in te re sów le -ka rzy. Wy raź nie wi dać bo -wiem, że zmia ny w dzia łal -no ści sa mo rzą dów są ko -niecz ne. Jak za zna cza Klau -diusz Ko mor, no wy pre zesORL w Biel sku -Bia łej, wciążzbyt czę ste jest prze ko na nie,że izba na le ży do ra dy le kar -skiej.

– Nie wąt pli wie mo im głów -nym ce lem bę dzie re ali za cjaha sła „na sza izba”. Dzię kiotwar to ści i spo tka niom, za -rów no z in dy wi du al ny mi le -ka rza mi, jak i z ca ły mi gru -pa mi, bę dę chciał do pro wa -dzić do sy tu acji, w któ rej za -czną się z nią iden ty fi ko wać– za po wia da Ko mor. Do da -je, że sa mo rzą dy po win nywzmoc nić swo ją po li ty kęme dial ną, aby za bie rać głosja ko au to ry tet, zwłasz cza w lo kal nych spra wach do ty -czą cych ochro ny zdro wia.Do li sty prio ry te tów do rzu cakształ ce nie usta wicz ne i szko le nia, na któ re zwra całuwa gę w swo im pro gra miewy bor czym tak że Ja cek Cho -dor ski, pre zes wro cław skiejORL.

– Mó wiąc ha sło wo, bę dęsta wiał na lu dzi, czy li sa mąka drę me dycz ną, któ ra ja kogru pa za wo do wa sta rze jesię, co wy ma ga ak ty wi za cjimło dzie ży, a tak że na oto -cze nie. Chcę do pro wa dzić

do ta kiej sy tu acji, w któ rejde cy den ci za czną trak to waćnas jak part ne rów – wy li czaCho dor ski.

Gło so wa nie ko re spon -den cyj ne po pra wia fre kwen cję

Zda niem sa mo rzą dow ców,mi mo ma łe go za in te re so wa -nia naj wyż szym sta no wi -skiem, le ka rze an ga żu ją sięw ży cie izb.

– Za cię ta wal ka od by wa sięna po zio mie wy bo rów de le -ga tów na zjazd, gdzie po ja -wia się wie lu mło dych le ka -rzy, któ rzy chcą dzia łać wsa mo rzą dzie. Po wiem nie -skrom nie, że w przy pad kufunk cji pre ze sa każ dy oce niare al nie swo je szan se i czę stonie chce sta nąć w szran ki zdo tych cza so wym go spo da -rzem – przy zna je Krzysz tofKor del, wy bra ny po now niena pre ze sa Wiel ko pol skiejIzby Le kar skiej.

Po cie sza fakt, że przy naj -mniej fre kwen cja wy bor czaw re jo nach ro śnie, m.in.dzię ki wpro wa dzo nej w tymro ku moż li wo ści gło so wa niako re spon den cyj ne go. Sza cu -je się, że w wio sen nych wy -bo rach na de le ga tów od da now ten spo sób pra wie 80%gło sów, a ogól na fre kwen cjawzro sła dwu krot nie. Wgrud niu pre ze sa swo jej izbywy bie ra ło 70-85% człon kówokrę go wych zjaz dów. Zda -niem Ja ro sła wa Wa nec kie go,pierw sze w ka den cji zjaz dywy bor cze za wsze pod tymwzglę dem wy pa da ją do brze.

– Go rzej jest z ko lej ny mi,ale to za le ży m.in. od te go,gdzie się od by wa ją – mó wi.

XII Kra jo wy Zjazd Le ka -rzy, na któ rym zo sta ną wy -bra ne wła dze Na czel nej IzbyLe kar skiej, od bę dzie się 20-22 mar ca 2014 r.

Dagmara Moszyńska

Nowe – właściwie stare – władze okręgowych izb lekarskichW sa mo rzą dzie bez du żych zmian: sta no wi ska pre ze sów ob ję ły te sa me oso by, a więk szość nie mia ła ry wa li. Le ka rze nie chęt nie kan dy du ją, ale chęt nie gło su ją. Zda niem sa mo rzą dow ców, mi mo ma łe go za in te re so wa nia naj wyż szym sta no wi skiem, le ka rze an ga żu ją się w ży cie izb.

Dossier | Pre ze si izb le kar skich w VII ka den cji (2013-2017)Izba Pre zes ORLOIL w Bia łym sto ku Ja nusz Kłocz ko (II ka den cja)Be skidz ka Izba Le kar ska Klau diusz Ko morw Biel sku -Bia łejByd go ska Izba Le kar ska Sta ni sław Pry wiń ski (II ka den cja)OIL w Gdań sku Ro man Bu dziń ski (II ka den cja)OIL w Go rzo wie Wiel ko pol skim Ja cek Za ją czek (II ka den cja)Ślą ska Izba Le kar ska Ja cek Ko za kie wicz (II ka den cja)Świę to krzy ska Izba Le kar ska Pa weł Ba ru cha OIL w Kra ko wie An drzej Ma ty ja (II ka den cja)Lu bel ska Izba Le kar ska Ja nusz Spu stek (II ka den cja)OIL w Ło dzi Grze gorz Ma zur (II ka den cja)War miń sko -Ma zur ska Ma rek Za błoc ki (II ka den cja)Izba Lekarska w Olsz ty nieOIL w Opo lu Je rzy Ja ku bi szyn (II ka den cja)OIL w Płoc ku Ja ro sław Wa nec ki (II ka den cja)Wiel ko pol ska Izba Le kar ska Krzysz tof Kor del (II ka den cja)w Po zna niuOIL w Rze szo wie Woj ciech Dom kaOIL w Szcze ci nie Mag da le na Wi śniew skaOIL w Tar no wie To masz Ko zioł Ku jaw sko -Po mor ska Łu kasz Woj now ski (II ka den cja)Izba Le kar ska w To ru niuOIL w War sza wie An drzej Sa wo ni Dol no ślą ska Izba Le kar ska Ja cek Cho dor ski we Wro cła wiuOIL w Zie lo nej Gó rze Ma riusz Pa weł Wit czak (II ka den cja)OIL w Ko sza li nie Ma rek Ja nus OIL w Czę sto cho wie Zbi gniew J. Brze zin

AAKKTTUUAALLNNOOŚŚCCII

Praktyka Lekarska styczeń 2014 7

Jak za wsze w grud niu, pod -pi sa nie umów przez le ka rzyro dzin nych sta ło pod zna -kiem za py ta nia. NFZ z jed nejstro ny chciał wpro wa dzić du -że zmia ny, a z dru giej – nieod no sił się do po stu la tówśro do wi ska. Naj waż niej szy znich do ty czył pod nie sie nianie wa lo ry zo wa nej od 2009ro ku staw ki ka pi ta cyj nej.Nie ste ty, od stycz nia bę dzieona na dal wy no si ła 96 zł.Płat nik nie wy ce nił też świad -czeń pro fi lak tycz nych udzie -la nych dzie ciom i mło dzie ży,o co wno si ło m.in. Po ro zu -mie nie Pra co daw ców Ochro -ny Zdro wia.

e WUŚ nie zmniej szy licz by pa cjen tów

Śro do wi sko nie go dzi ło sięprzede wszyst kim na no wo -ści w za pi sach umo wy, za -pro po no wa ne przez pre zesNFZ, Agniesz kę Pach ciarz.Naj więk sze kon tro wer sje bu -dził po mysł uzna nia sys te mue WUŚ za je dy ne źró dło we ry -fi ka cji ubez pie cze nia pa cjen -tów. Ozna cza ło by to, że le ka -rzom zo sta ną ode bra ne środ -ki za wszyst kich, któ rzy wsys te mie tym wy świe tla ją się„na czer wo no”, na wet przezpo mył kę. Ro dzin ni so li dar nieuprze dza li, że nie zgo dzą sięna ode bra nie staw ki za 7,5%pa cjen tów (ok. 3 mln osób) iumów nie pod pi szą. Naszczę ście Fun dusz wy co fał

się ze swo je go po my słu i w2014 ro ku za sa dy fi nan so wa -nia i roz li cza nia świad czeń wra mach POZ nie ule gnązmia nie. Płat nik przy zna je,że zde cy do wa ło o tym sta no -wi sko Mi ni ster stwa Zdro wia,któ re wno si ło o dal szeuwzględ nia nie do ku men tówpa pie ro wych i oświad czeńpa cjen tów o po sia da nymubez pie cze niu.

– Ma jąc na uwa dze za pew -nie nie nie za kłó co ne go do stę -pu do świad czeń POZ, zwró -ci łem się do Pre zes Na ro do -we go Fun du szu o utrzy ma niedo tych cza so wych za sad we -ry fi ka cji upraw nień osób,któ re zło ży ły de kla ra cje wy -bo ru świad cze nio daw cówpod sta wo wej opie ki zdro wot -nej – in for mo wał jesz cze w li -sto pa dzie Sła wo mir Neu -mann, se kre tarz sta nu w MZ.

Świad cze nia wy ce nio nena ca ły rok

Płat nik od szedł rów nież odmie sza ne go sys te mu fi nan so -wa nia: z za rzą dze nia znik nę -ły zapisy dotyczące opła ty ry -czał to wej za prze pro wa dzo nybi lans zdro wia dziec ka i wi -zy ty pa tro na żo we. Ozna czato, że za kres świad czeń le kar -skich wy ce nia nych od ręb niepo zo sta nie bez zmian. Zy -ska ją je dy nie pie lę gniar kiszkol ne (mi ni mal nie pod nie -sio no im staw kę) i po łoż nePOZ, któ re mo gą wy ko ny -

wać ba da nia cy to lo gicz ne, alewy łącz nie po speł nie niu wy -mo gów, m.in. ukoń cze niaspe cja li stycz nych kur sów.

Wy so kość staw ki ka pi ta cyj -nej i po szcze gól nych świad -czeń zo sta ła za pro po no wa nana ca ły przy szły rok, dzię kicze mu le ka rze unik ną pod pi -sy wa nia umów „in blan co”.W ubie głym ro ku pro po zy cjefi nan so we do ty czy ły pierw -szych sze ściu mie się cy, wzwiąz ku z czym część le ka rzyzgo dzi ła się na pod pi sa nieumów wy łącz nie na pół ro ku.Po dob nie wy glą da ła ta kwe -stia w pro jek cie ak tu al ne go

za rzą dze nia, ale po kon sul ta -cjach spo łecz nych i ne ga tyw -nych re ak cjach le ka rzy ro -dzin nych NFZ zmie nił zda -nie. Dzię ki te mu pod pi sa nierocz ne go kon trak tu gwa ran -tu je za bez pie cze nie fi nan so -we na ja sno okre ślo nym po -zio mie przez ca ły rok.

W za rzą dze niu za cho wa notak że de fi ni cję po ra dy le kar -skiej, któ ra obej mu je sa mąor dy na cję le ku, bez ba da niaprzed mio to we go czy pod mio -to we go. Dzię ki te mu moż li -we bę dzie wy sta wia nie re ceptza ocz nych pa cjen tom ob łoż -nie cho rym. (dm)

Umo wy POZ – re wo lu cji nie bę dzie NFZ nie zwięk szył fi nan so wa nia świad czeń, ale zre zy gno wał z we ry fi ka cji upraw nień pa cjen ta przez sys tem e WUŚ.

Fe de ra cji Po ro zu mie nieZie lo no gór skie uda ło się ze -brać po nad 100 ty się cy pod -pi sów pod ini cja ty wą usta -wo daw czą do ty czą cą no we li -za cji usta wy re fun da cyj nej.

Po stu lo wa ne przez me dy -ków zmia ny ma ją na ce luprzede wszyst kim uła twie niepra cy le ka rzom po przezzmia nę for my wy bo ru le kówre fun do wa nych. We dług za -ło żeń, re fun da cja le ku niemo że za le żeć od z gó ry na -rzu co nej li sty re fun da cyj nej.

Pro jekt z wy ma ga ną licz bąpod pi sów zo stał zło żo ny wgrud niu w par la men cie i bę -dzie pro ce do wa ny naj praw do -po dob niej w naj bliż szych mie -sią cach. Fe de ra cja zbie ra łapod pi sy od wrze śnia do grud -

nia, a ini cja ty wę po par ło wie -le or ga ni za cji le kar skich, wtym Na czel na Izba Le kar ska.

– Za mie rzo nym efek tem

usta wy jest umoż li wie nie pa -cjen tom szer sze go do stę pudo le ków re fun do wa nychoraz zwięk sze nie sku tecz no -ści le cze nia, w tym tak że po -przez re zy gna cję z ob cią ża -nia le ka rzy czyn no ścia miurzęd ni czy mi, za bie ra ją cy miczas, któ ry po wi nien byćprze zna czo ny na le cze nie –tłu ma czy Ja cek Kra jew ski,pre zes Fe de ra cji Po ro zu mie -nie Zie lo no gór skie.

We dług za ło żeń re fun da cjale ku mia ła by być wa run ko wa -na wy łącz nie okre ślo nym sta -nem kli nicz nym i wie dzą le -kar ską do ty czą cą te go sta nu,a nie ob wiesz cze niem mi ni -stra zdro wia. Jed no cze śnieokre śla nie po zio mu od płat -no ści nie wcho dzi ło by w za -

kres dzia łań le ka rzy wy sta -wia ją cych re cep ty. Do usta le -nia od płat no ści wy star czy ła -by pro sta czyn ność tech nicz -na, po le ga ją ca na po rów na -niu na zwy le ku z ko dem da -nej cho ro by.

No we li za cja usta wy mateż wpro wa dzać no wy me -cha nizm, po le ga ją cy na usta -le niu mak sy mal nej wy so ko ścikosz tów po no szo nych przezpa cjen tów na za kup le ków re -fun do wa nych. Po prze kro cze -niu po zio mu wy dat ków na le -ki re fun do wa ne w pro po no -wa nej wy so ko ści trzykrot no -ści mi ni mal ne go wy na gro dze -nia za pra cę – ca łość dal szychkosz tów mia ła by być zwra ca -na pa cjen to wi przez Na ro do -wy Fun dusz Zdro wia. (pg)

PPooddppiissyy zzeebbrraannee ii zzłłoożżoonnee

KRÓTKORe sort zdro wia w koń cu przy go -to wał spóź nio ny pro jekt usta wydo sto so wu ją cej pol skie prze pi sydo dy rek ty wy UE. Zro bił to po po -nadrocz nej zwło ce, gdy Ko mi sjaEu ro pej ska za żą da ła od Pol ski,pod groź bą prze ka za nia spra wydo try bu na łu UE, wy ja śnień do ty -czą cych zwło ki we wdro że niu dy -rek ty wy unij nej do ty czą cej prze -ciw dzia ła nia sprze da ży pod ra bia -nych le ków. Usta wa ta zno we li zu -je pra wo far ma ceu tycz ne orazusta wę o prze ciw dzia ła niu nar ko -ma nii. Pro jekt tra fi do par la men tuw tym mie sią cu. War to przy po -mnieć, iż dy rek ty wa unij na zo sta łaprzy ję ta przez or ga ny wy ko naw -cze UE już 3 la ta te mu. Prócz Pol -ski dy rek ty wy nie wdro ży ły jesz -cze tyl ko Fin lan dia, Wło chy i Sło -we nia. (pg)

Urząd Re je stra cji Pro duk tów Lecz -ni czych opu bli ko wał no we za le ce -nia do ty czą ce le ków z że la zem.Zgod nie z ni mi każ dy le karz prze pi -su ją cy lek z że la zem po wi nien każ -do ra zo wo po in for mo wać pa cjen ta o ry zy ku wy stą pie nia nad wraż li wo -ści oraz o moż li wych ob ja wach iza le cić nie zwłocz ne zgło sze nie siędo le ka rza w ra zie wy stą pie nia re ak -cji nie po żą da nych. Jest to zwią za nez no wy mi in for ma cja mi do ty czą cy -mi ry zy ka cięż kich re ak cji nad wraż -li wo ści na te le ki. Au to rzy do ku -men tu pod kre śla ją, że mo gą onewy stą pić na wet wte dy, gdy wcze -śniej po da wa ne daw ki by ły do brzeto le ro wa ne. Pi smo zo sta ło wy sto -so wa ne w po ro zu mie niu z Eu ro pej -ską Agen cją Le ków. (pg)

Le ka rze w Pol sce pra cu ją za du żo.Z da nych Pań stwo wej In spek cjiPra cy z ro ku 2012 wy ni ka, że 35%ze skon tro lo wa nych 119 pla có wekme dycz nych nie prze strze ga cza supra cy. Le ka rze dy żu ro wa li bez prze -rwy przez 48, 72, 96, a na wet 103godz. Tym cza sem ty go dnio wa nor -ma cza su pra cy wy no si 48 godz., a przy pod pi sa niu klau zu li opt -out – 67 godz. W cią gu do by pra cow nikmu si mieć przy naj mniej 11 go dzinnie prze rwa ne go wy po czyn ku. (mm)

Zna my zwy cięz ców I Mię dzy na ro -do we go Fe sti wa lu Fil mów Me -dycz nych. Głów ną na gro dę zdo byłfilm „In te rak tyw ne tech no lo gie ob ra -zo wa nia 3D w za awan so wa nychza bie gach au gmen ta cji ko ści z wy -ko rzy sta niem ko mó rek ma cie rzy -stych w chi rur gii ja my ust nej”. Pu blicz ność swo je wy róż nie nieprzy zna ła dr. Sta ni sła wo wi Ko zie ło -wi ze szpi ta la kli nicz ne go przyul. Ba na cha w War sza wie za film „Ni ght call”, bę dą cy re por ta żem z noc nej ope ra cji en do sko po we gousu wa nia krwa wie nia z ży la kówprze ły ku. Fe sti wal od był się 14-16li sto pa da na zam ku w Ry nie. (mm)

ZDANIEM EKSPERTA | Nie tego się spodziewaliśmyWoj ciech Pa cho lic ki, wi ce pre zes Fe de ra cji Po ro zu mie nie Zie lo no gór skie

Jed ną z nie licz nych ko rzy ści za rzą dze nia jest wła ści wiesko pio wa nie do tych cza so wych za sad pra cy w POZ.Spo dzie wa li śmy się jed nak wię cej, m.in. no wych środ -ków fi nan so wych. Za miast te go wpro wa dzo no niu an -

se, któ re ozna cza ją dla nas do dat ko wą pra cę. Mam na my śli przedewszyst kim obo wią zek oso bi ste go ba da nia co naj mniej raz na trzy mie sią -ce pa cjen tów z cho ro ba mi ukła du krą że nia i cu krzy cą (tzw. gru pa 3.0).Ten za pis nie ma sen su, je że li cho dzi o prak ty kę. Wie lu ta kich pa cjen tównie wy ma ga bo wiem tak czę stych wi zyt. Mi mo to brak ba dań bę dzieozna czał ich wy pad nię cie z wyż szej staw ki ka pi ta cyj nej. Po dob ne kon se kwen cje nie sie za pis o wy ko ny wa niu u tych pa cjen tów ba -dań la bo ra to ryj nych. Okre śle nie „w szcze gól no ści” ozna cza w prak ty cepraw ny obo wią zek i zwią za nie rąk le ka rzom ro dzin nym. Oba wiam sięrów nież, że w przy szło ści sta nie się to po lem po ten cjal nych spo rów z kon tro le ra mi, któ rzy bę dą za rzu cać nam, że wy ko na li śmy jed no, a nietrzy ba da nia i uzna ją to za nie speł nie nie wy mo gów (NFZ nie wy mie nia bo wiem kon kret ne go za kre su czy licz by ba dań la bo ra to ryj nych).

Ja cek Kra jew ski: Zamierzonymefektem ustawy jest umożliwieniepacjentom szerszego dostępu do leków refundowanych orazzwiększenie skuteczności leczenia.

styczeń 2014 Praktyka Lekarska8

AAKKTTUUAALLNNOOŚŚCCII

Mar cin Pa kul ski ob jął funk cję p.o.pre ze sa Na ro do we go Fun du szu Zdro -wia. Za stą pił na tym sta no wi skuAgniesz kę Pach ciarz, od wo ła ną przezmi ni stra zdro wia 18 grud nia. Mar cinPa kul ski peł nił do tych czas funk cjęwi ce pre ze sa NFZ ds. me dycz nych. Z za wo du jest le ka rzem – pul mo no lo -giem, ab sol wen tem Aka de mii Me -dycz nej we Wro cła wiu. Ukoń czył tak że stu dia po dy plo mo we na Po li -tech ni ce Czę sto chow skiej w za kre sieza rzą dza nia i mar ke tin gu ze spe cja li -za cji „za rzą dza nie w ochro nie zdro -wia”. (pg)

Prof. Li dia Bry dak zo sta ła lau re at kąNa gro dy Spe cjal nej Pre ze sa Ra dyMi ni strów za osią gnię cia na uko we w dzie dzi nie ba dań nad wi ru sem gry -py. O de cy zji przy zna nia na gro dy po -in for mo wał oso bi ście pre mier Do naldTusk. Prof. Li dia Bry dak jest kie row -ni kiem Kra jo we go Ośrod ka ds. Gry pyw Na ro do wym In sty tu cie Zdro wiaPu blicz ne go PZH. Jest zna ną pro pa -ga tor ką szcze pień ochron nych. (pg)

Ja cek Kryś zo stał no wym dy rek to -rem Szpi ta la Uni wer sy tec kie go nr 1im. Ju ra sza w Byd gosz czy. Na sta -no wi sku za stą pił peł nią ce go do tych -czas tę funk cję rek to ra uczel ni. Ja cekKryś jest ab sol wen tem Wy dzia łu Cy -ber ne ty ki Woj sko wej Aka de mii Tech -nicz nej w War sza wie. Ukoń czył tak żeStu dia Po dy plo mo we Or ga ni za cji i Za rzą dza nia dla Ka dry Kie row ni czejPrzed się biorstw na Uni wer sy te cie Mi ko ła ja Ko per ni ka w To ru niu. Wszpi ta lu Uni wer sy tec kim Nr 1 im. dr. A. Ju ra sza roz po czął pra cę w 2010 r.na sta no wi sku dy rek to ra ds. tech -nicz nych i lo gi sty ki. Uczest ni czy w pra cach zwią za nych z Wie lo let nimPro gra mem Me dycz nym Roz bu do wySzpi ta la Uni wer sy tec kie go. (pg)

Krzysz tof Czer kas zo stał no wym pre -ze sem Szpi ta la Spe cja li stycz ne go wKo ście rzy nie. Za stą pi on na tym sta -no wi sku Zbi gnie wa Krzy wo siń skie go,któ ry kie ro wał ko ścier skim szpi ta lemod lu te go 2013 ro ku. Krzysz tof Czer -kas ma do świad cze nie w za rzą dza niuspół ka mi ka pi ta ło wy mi. Był mię dzyin ny mi prze wod ni czą cym Ra dy Nad -zor czej szpi ta li w Miast ku i By to wie, aod 2012 r. pełnił funkcję pre ze sa za -rzą du obu szpi ta li. Obec nie jest rów -nież człon kiem Ra dy Na czel nej Pol -skiej Fe de ra cji Szpi ta li. (pg)

PERSONALNIE

2,47PUNKTY EDUKACYJNE• 20 punk tów – za na pi sa nie i opu bli ko wa nie ar -

ty ku łu w fa cho wym cza so pi śmie me dycz nym in -dek so wa nym m.in. przez In dex Co per ni cus

• 5 punk tów za ty tuł (mak sy mal nie 10 punk tów)– za in dy wi du al ną pre nu me ra tę fa cho we gocza so pi sma me dycz ne go in dek so wa ne go m.in.przez In dex Co per ni cus (po twier dze nie przezwy daw cę lub do wód opła ce nia pre nu mera ty)

INDEX COPERNICUS

W związ ku z no we li za cjąusta wy o świad cze niachopie ki zdro wot nej fi nan so -wa nych ze środ ków pu blicz -nych Fun dusz opublikowałinformacje o do ku men tachnie zbęd nych ob co kra jow comdo uzy ska nia po ra dy le kar -skiej. Odniósł się również dokwe stii re je stra cji osób po -słu gu ją cych się po świad cze -nia mi w sys te mie eWUŚ. Zo -sta ła już włą czo na moż li -wość we ry fi ka cji w sys te mietzw. re zy den tów UE. Są tooso by, któ re po sia da ją od po -wied nią de cy zję wój ta, bur -mi strza al bo pre zy den ta lubpo świad cze nie NFZ. Za kresprze wi dzia nych dla nichświad czeń okre śla przed sta -wio ny przez nich do ku ment.W przy pad ku, kie dy Fun duszw sys te mie eWUŚ nie po -twier dzi pra wa do świad -czeń, a re zy dent UE wie, żeje posiada, mo że po słu żyć siępo świad cze niem.

Do gru py tzw. re zy den tówUE za li cza się oso by, któ repra cu ją w kra jach UE lub

Szwaj ca rii, Nor we gii, Is lan dii,Liech ten ste inie i tam od pro -wa dza ją skład ki, ale miesz ka -ją na te ry to rium Pol ski.

Do tej pory oni i ich ro dzi nymo gli być bez płat nie le cze ni

po oka za niu tzw. po świad cze -nia Fun du szu Zdro wia. Wsys te mie przez ca ły czas wy -świe tla li się jed nak na czer wo -no i od ma wiano im le cze nia.Po zmia nie usta wy je dy nym

do ku men tem, któ ry bę dą mu -sie li oka zać, bę dzie do wód oso -bi sty.

Pa cjen ci ubez pie cze ni w in -nych pań stwach człon kow -skich UE/EFTA, niepo sia da -ją cy sta tu su re zy den ta UE,zo bo wią za ni są do przed sta -wie nia od po wied nie go do ku -men tu unij ne go po twier dza -ją ce go fakt ubez pie cze nia (naprzy kład kar ty EKUZ lub cer -ty fi ka tu tym cza so wo za stę pu -ją ce go kar tę EKUZ). Za kresświad czeń, do któ rych cho ryma upraw nie nia, za le ży odprzed sta wio ne go do ku men tui ce lu po by tu.

Dru gą gru pą, któ ra uzy -ska ła upraw nie nia w sys te -mie eWUŚ, są oso by z de cy -zją wój ta, bur mi strza lub pre -zy den ta gmi ny. To za zwy czajludzie z ni ski mi do cho da mioraz bez dom ni. Gmi na jestte raz zo bo wią za na prze ka zaćFun du szo wi de cy zję o wy da -niu im po świad cze nia.

No we li za cja usta wy obo -wią zu je od 21 li sto pa da 2013roku. (mm)

INDEKS NAZWISKArułkowicz Bartosz .........................9Balicki Marek ..................................5Barucha Paweł ................................6Brydak Lidia ....................................8Brzezin Zbigniew J. .........................6Budziński Roman ............................6Chodorski Jacek ............................. 6Czechyra Czesław ...........................9Czerkas Krzysztof ...........................8Domka Wojciech ............................6Ewa Masiakowska ..........................4Gaciong Zbigniew .........................23Gądek Lidia .....................................9

Gelert Elżbieta .................................9 Gorczyca Grzegorz ..........................6Grzybowski Andrzek .....................12Hoc Czesław ...................................9Hok Marek ......................................9Jakubiek Artur ...............................12Jakubiszyn Jerzy............................. 6Jakuszko Jarosław Jan .................24Jankowska Monika .......................12Janus Marek ...................................6Jeziorska Marta .............................20Kisiel Katarzyna .............................20Kiss Bogumił ................................17

Kłoczko Janusz ...............................6Kłos Wiesława ..............................12Komor Klaudiusz .............................6Kopacz Ewa ....................................6Kordel Krzysztof ..............................6Kozakiewicz Jacek ......................5, 6Kozioł Tomasz ................................6Krajewski Jacek ..............................7Krawczyk Marek ...........................27Kryś Jacek ......................................8Łoś Rycharska Ewa ......................15Maria Wesołowska .........................4Matyja Andrzej ................................6

Mazur Grzegorz ...............................6Mądrala Andrzej ............................11Neumann Sławomir ........................7Niewęgłowski Janusz ....................26Olechowska Magdalena ................20Pachciarz Agnieszka ...................5, 9Pacholicki Wojciech ........................7Pakulski Marcin ...............................8Prywiński Stanisław ........................6Radziewicz-Winnicki Igor ................9Ruszkowska Lidia .........................20Sawoni Andrzej ...............................6Spustek Janusz ...............................6

Stanisław Koziełow .........................7Stokowska-Wojda Małgorzata ........5Wanecki Jarosław ...........................6Wiśniewska Magdalena ..................6Witczak Mariusz Paweł ...................6Wojnowski Łukasz ..........................6Wolański Jan ................................12Wołoszko Magdalena ....................20Wrześniewska-Wal Iwona .............25Zabielska-Cieciuch Joanna ..............5Zabłocki Marek ................................6Zajączek Jacek ................................6

Re zy den ci UE bę dą we ry fi ko wa ni przez eWUŚ NFZ poin for mował o ro dza jach do ku men tu upraw nia ją ce go cu dzo ziem ców do świad czeń me dycz nych.

Rzą do we Cen trum Le gi sla cjiopra co wa ło ra my praw ne nie -zbęd ne do wy sta wia nia elek -tro nicz nych zwol nień le kar -skich.

1 stycz nia 2015 wej dą w ży -cie prze pi sy do ty czą ce e -zwol -nie nia. Cho ciaż Mi ni ster stwoPra cy i Po li ty ki Spo łecz nej jużw lu tym przy go to wa ło za ło że -nia do usta wy, do pie ro te razRzą do we Cen trum Le gi sla cjiopracowało pro jekt usta wy ozmia nie usta wy o świad cze -niach pie nięż nych z ubez pie -cze nia spo łecz ne go w ra ziecho ro by i ma cie rzyń stwa. Za -war to w niej za sa dy wy sta wia -

nia elek tro nicz nych zwol nieńle kar skich.

E -zwol nie nie le karz wy sta wijuż w trak cie wi zy ty cho re -go. Wska zy wać bę dzie onookres nie zdol no ści do pra cy i nu mer sta ty stycz ny cho ro by.Sys tem kom pu te ro wy au to ma -tycz nie wpi sze da ne cho re go i płat ni ka, ale je śli nie bę dą one pra wi dło we, le karz bę dzie miał moż li wość wpro wa dze niazmian. Elek tro nicz ne zwol nie -nie jesz cze w dniu wy sta wie niabę dzie mu sia ło zo stać prze ka -za ne przez le ka rza na skrzyn kępo daw czą ZUS. Do ku mentbę dzie uwie rzy tel nia ny za po -

mo cą kwa li fi ko wa ne go cer ty fi -ka tu lub za ufa ne go pro fi luePU AP. Le ka rze bę dą mie libez płat ny do stęp do da nychzgro ma dzo nych na kon tachubez pie czo nych i płat ni kówskła dek w za kre sie nie zbęd -nym do wy sta wie nia za świad -cze nia o nie zdol no ści do pra cyz po wo du cho ro by. Wy sta wie -nie zwol nień pa pie ro wychwciąż bę dzie jesz cze moż li we(na żą da nie ubez pie czo ne golub je śli fir ma nie po sia da pro -fi lu in for ma cyj ne go płat ni kaskła dek). Elek tro nicz na ko piate go do ku men tu bę dzie jed nakmu sia ła być prze sła na przez le -

ka rza na skrzyn kę po daw cząZUS w cią gu trzech dni.Wpro wa dze nie sys te mu elek -tro nicz nych zwol nień umoż li -wi ZU S-o wi kon tro lo wa niezwol nień krót szych niż 7 dni(obec nie ty le cza su miał pra -cow nik na ich do star cze nie).Le ka rze ma ją jed nak oba wyzwią za ne z no wym sys te memwy sta wia nia zwol nień. W ra ziepo ja wie nia się nie pra wi dło wo -ści, ZUS mo że wy ma gać odnich we ry fi ka cji do ku men tu.Po za tym je śli sys tem nie bę -dzie funk cjo no wał po praw nie,mo że cał ko wi cie spa ra li żo waćwy sta wia nie zwol nień. (mm)

EE--zzwwoollnniieenniiaa jjuużż ww 22001155 rrookkuu

Cel pobytu Rodzaj dokumentuuprawniającego

Zakresprzysługującychświadczeń

Po byt cza so wy(nie zwią za ny z za miesz ki wa -niem na te ry to -rium RP)

Eu ro pej ska Kar ta Ubez pie -cze nia Zdro wot ne go (EKUZ)lub cer ty fi kat tym cza so woza stę pu ją cy EKUZ

Rze czo we świad cze -nia zdro wot ne, któ resta ją się nie zbęd ne zprzy czyn me dycz nych,z uwzględ nie niem cha -rak te ru tych świad -czeń i dłu go ści pobytu

Zamieszkaniena terytoriumRP (rezydentUE)

Poświadczenie wydaneprzez NFZ do dokumentówunijnych S1, DA1, E106,E109, E120, E121 i E123lub pozytywna weryfikacjaw eWUŚ

Zakres świadczeńzgodny z informacjązawartą w poświadczeniu

Uzyskanieleczeniaplanowego

Dokument unijny S2, S3,DA1, E122 lub E123

Za kres świadczeńzgod ny z in for ma cjąza war tą w do ku men cie

Dossier | Świadczenia i dokumenty

AAKKTTUUAALLNNOOŚŚCCII

Praktyka Lekarska styczeń 2014 9

UUssttaawwaa oo zzddrroowwiiuu ppuubblliicczznnyymm uuttkknnęęłłaa ww mmaarrttwwyymm ppuunnkkcciiee

Eks per ci z za kre su pra wa i me dy -cy ny zga dza ją się, że pil nie po trze -bu je my upo rząd ko wa nia sys te muopie ki zdro wot nej i po nadre sor to -we go po dej ścia do pro mo cji zdro -wia.

Choć po ję cie usta wy o zdro wiupu blicz nym funk cjo nu je już co naj -mniej od 2010 ro ku, a sa ma ideastwo rze nia jed ne go ak tu praw ne go,spa ja ją ce go sys tem opie ki zdro wot -nej, jesz cze dłu żej, to na dal nie je -ste śmy na wet o krok da lej. Pra cenad nią utkwi ły nie ste ty w mar twympunk cie.

W przy go to wa nym pod ko niec ro -ku ra por cie „Zdro wie prio ry te tempo li tycz nym pań stwa – ana li za i re -ko men da cje”, eks per ci z In sty tu tuOchro ny Zdro wia pod kre śli li, iżPol ska po trze bu je jak naj szyb sze gowdro że nia prze my śla nej usta wy o zdro wiu pu blicz nym. W ra por cieze bra no naj waż niej sze wy zwa nia,ja kie sto ją przed pol skim sys te memopie ki zdro wot nej, i przed sta wio nospo so by ich roz wią za nia. Jed nakjed nym z klu czo wych ele men tów,nie zbęd nych do re ali za cji po my -słów, jest do ku ment spa ja ją cy i ko or dy nu ją cy sys tem opie ki zdro -wot nej.

– Waż nym ele men tem pro po no wa -

nej przez nas stra te gii zdro wia dlaPol ski po win ny być dwie usta wy:usta wa o zdro wiu pu blicz nym, takko niecz na, a jed no cze śnie opóź nia -na od lat, a tak że usta wa se nio ral na,któ ra sta nie się fi la rem dłu go ter mi -no wej po li ty ki zdro wot nej i spo łecz -nej de dy ko wa nej ro sną cej gru pieosób w wie ku se nio ral nym w Pol sce– czy ta my w ra por cie.

Kie dy w 2011 ro ku z ini cja ty wyów cze snej mi ni ster zdro wia EwyKo pacz po wstał pierw szy pro jektusta wy o zdro wiu pu blicz nym, by łana dzie ja, że w koń cu po wsta nie do -ku ment na mia rę re form sys te muochro ny zdro wia. Jed nak zo stał od -rzu co ny przez ko mi sję trój stron ną i wró cił do mi ni ster stwa. Nie ste tyzmia na na sta no wi sku mi ni ste rial -nym, zwią za na z koń cem ka den cjiSej mu, wstrzy ma ła pra cę nie mal narok. Ko lej ne in for ma cje po ja wi ły sięna je sie ni 2012 ro ku, kie dy MZ po -da ło do wia do mo ści, że pra ce nadno wą wer sją pro jek tu usta wy są jużna ukoń cze niu. Wi ce mi ni ster zdro -wia Igor Ra dzie wicz -Win nic ki za po -wia dał jesz cze 11 lip ca 2013 ro ku,że pra ce nad pro jek tem do bie ga jąkoń ca. Jed nak wciąż go nie ma. Czyw tym ro ku do cze ka my się wresz cieusta wy? Czas po ka że... (pg)

Była pre zes NFZ do końca broni systemu eWUŚ

Py ta na o słusz ność tej de cy -zji, pa ni pre zes od po wie dzia ła,że nie chce być sę dzią we wła -snej spra wie, ale nie ma so bienic do za rzu ce nia.

– Pre ze sa NFZ po wo łu je i od wo łu je pre mier – po wie -dzia ła pod czas kon fe ren cjipra so wej pod su mo wu ją cejrocz ną pra cę NFZ. – De cy du -jąc się na peł nie nie funk cji pu -blicz nej w tak ry zy kow nejdzie dzi nie, na le ży się z ta ki misy tu acja mi li czyć – do da ła.

Mi ni ster Ar łu ko wicz po in for -mo wał, iż głów nym po wo demdy mi sji był źle dzia ła ją cy sys teme WUŚ. – Za da niem sys te mu e WUŚ by ła we ry fi ka cja osóbnie ubez pie czo nych i tu NFZza trzy mał się w po ło wie dro gi.Pa cjent co praw da uzy skał do -stęp do le ka rza na pod sta wie

do wo du oso bi ste go, ale źlefunk cjo no wa ła we ry fi ka cjanie ubez pie czo nych – po wie -dział mi ni ster zdro wia pod czasspe cjal nej kon fe ren cji.

Agniesz ka Pach ciarz nie zga -dza się z tą oce ną, ale kon se -kwent nie od ma wia ko men ta rzyna te mat in nych prze sła nek,któ re mo gły skło nić mi ni strazdro wia do tej de cy zji. Z pew -no ścią nie bez zna cze nia w tejspra wie by ła skar ga wnie sio naprzez NFZ do Wo je wódz kie goSą du Ad mi ni stra cyj ne go prze -ciw mi ni ster stwu, do ty czą cazmia ny pla nu fi nan so we goNFZ na 2013 r. We wnio skupre zes NFZ do ma ga ła sięzwięk sze nia do ta cji z bu dże tuna fi nan so wa nie świad czeńosób nie ubez pie czo nych. Wdniu dy mi sji Agniesz ka Pach -

ciarz za mie ści ła na stro nieNFZ krót kie na gra nie, w któ -rym dzię ku je wszyst kim in sty -tu cjom za me ry to rycz ną i owoc ną współ pra cę, a tak żeme diom za kon struk tyw ną po -li ty kę me dial ną. (pg)

www.zeta-park.pl, tel. 693 623 090, 693 623 092, e-mail: biuro@zeta-park.pl

BBUUDDYYNNEEKK UUSSŁŁUUGGOOWWYY UUSSTTRROOŃŃ CCEENNTTRRUUMM- uzdrowisko w Beskidzie Śląskim- położony na prestiżowym osiedlu Zeta Park- budynek jednopiętrowy z windą

i podziemnymi miejscami parkingowymi- 1 000 mkw. powierzchni- teren chroniony całodobowo- bezpośredni dojazd i dojście z drogi miejskiej

Plat for ma Oby wa tel skazmie ni ła skład pod ko mi sji,dzia ła ją cej przy ko mi sji zdro -wia, pra cu ją cej nad usta wąwpro wa dza ją cą zmia ny w za -sa dach pra cy w POZ.

Cho dzi kon kret nie o rzą do -wy pro jekt no we li za cji usta wyo świad cze niach zdro wot nych,umoż li wia ją cy inter ni stom ipe dia trom sa mo dziel ne za kła -da nie prak ty ki w ra mach POZ.

Ze skła du pod ko mi sji ode -szły oso by zwią za ne z me dy cy -ną ro dzin ną, w tym mię dzy in -

ny mi po słan ka Li dia Gą dek.Kon tro wer sje bu dzi fakt, że ichmiej sce za ję li le ka rze zaj mu ją -cy się na co dzień tyl ko sfe rąszpi tal ną – po sło wie Cze sławCze chy ra (le karz pe dia tra i kie -row nik od dzia łu szpi tal ne go),Ma rek Hok (le karz gi ne ko log)i Elż bie ta Ge lert (dy rek tor Wo je wódz kie go Szpi ta la Ze -spo lo ne go w El blą gu). Je dy -nym po słem w pod ko mi sjizwią za nym z me dy cy ną ro -dzin ną jest Cze sław Hoc, z opo zy cyj nej par tii PiS. (pg)

Kra jo we Cen trum do sprawAIDS na ma wia ro dzin nych doza le ca nia pa cjen tom te stów naobec ność wi ru sa HIV.

Ha sło no wej kam pa niibrzmi: „Znam re ko men da cjęPTN AIDS. Za le cam test naHIV”. Kra jo we Cen trum ds.AIDS przy go to wa ło bro szu ryin for ma cyj ne, w któ rych zo sta -ły szcze gó ło wo omó wio ne re -ko men da cje PTN. Or ga ni za to -

rzy kam pa nii prze ko nu ją, żele ka rze ro dzin ni ma ją naj więk -sze szan se wcze sne go roz po -zna nia za ka że nia HIV. Wy ja -śnia ją też, kto mo że być wszcze gól no ści na ra żo ny na za -gro że nie in fek cją oraz na co le -ka rze po win ni zwra cać uwa gęw wy ni kach ba dań do dat ko -wych i przed mio to wych pa -cjen ta. In for ma cje do stęp ne sąna www.aids.gov.pl. (pg)

OO rroo ddzziinn nnyycchh –– bbeezz rroo ddzziinn nnyycchh

Nie ocze ki wa nie mi ni ster zdro wia Bar tosz Ar łu ko wicz zło żył wnio sek o od wo łal nie zesta no wi ska Agniesz ki Pach ciarz. 20 grud nia pre mier Do nald Tusk pod pi sał dy mi sję.

RRoo ddzziinn nnii ww pprroo ffii llaakk ttyy ccee AAIIDDSS Agniesz ka Pach ciarz: De cy du jącsię na peł nie nie funk cji pu blicz nejw tak ry zy kow nej dzie dzi nie, na le żysię z ta ki mi sy tu acja mi li czyć.

Uda ło się usta lić, że wkładpra cow ni ka i pra co daw cy po -wi nien wy no sić ty le sa mo, czy -li po 7,3%. Zmia na ta bę dziemia ła jed nak miej sce do pie ropo 2017 ro ku. Po za tymuzgod nio no, że ter min ocze ki -wa nia na wi zy tę spe cja li stycz -ną nie po wi nien prze kra czać 4ty go dni. Je śli bę dzie dłuż szy,pa cjen ci bę dą mo gli być le cze -ni am bu la to ryj nie w szpi ta lu.

Uzy ska no też kon sen sus wspra wie pod wyż sze nia środ -ków na opie kę pie lę gna cyj ną(o 0,3%). W przy szło ści ubez -pie cze nie pie lę gna cyj ne mo żezo stać pod wyż szo ne o dal sze0,2%. W ko lej nych la tach roz -wi ja ne bę dą też ustruk tu ry zo -wa ne pro gra my do ty czą ce le -cze nia cho rób prze wle kłych, tojest bó le krę go słu pa czy de pre -sja. Szcze gól ny na cisk po ło żo -

no na za pew nie nie wła ści wejja ko ści opie ki zdro wot nej. Wszpi ta lach do zwo lo ne bę dąnie za po wie dzia ne kon tro le ja -ko ści, a w ra zie ich nie po myśl -ne go wy ni ku bę dą na kła da neka ry. Ko ali cja pod kre śla ro lęle ka rzy ro dzin nych w nie miec -kim sys te mie zdro wia. Zde cy -do wa no o roz gra ni cze niu fi -nan sów prze zna czo nych naopie kę spe cja li stycz ną i na me -

dy cy nę ro dzin ną. Zmie ni siętak że skład rad le kar skich: bę -dą one w rów ny spo sób re pre -zen to wa ne przez le ka rzy me -dy cy ny ro dzin nej i spe cja li -stów. Po za tym ubez pie czy cie -le zo bli go wa ni bę dą do za pew -nie nia pa cjen tom opie ki le ka -rza ro dzin ne go. Zwięk sza niewy na gro dzeń le ka rzy ro dzin -nych nie bę dzie mu sia ło od by -wać się kosz tem oszczęd no ściw in nych ob sza rach. Le ka rzero dzin ni bę dą też za chę ca nido za kła da nia przy chod nidzia ła ją cych je dy nie w ob sza -rze me dy cy ny ro dzin nej. Abymo ty wo wać ab sol wen tów me -

dy cy ny do wy bo ru ka rie ry le -ka rza ro dzin ne go, opra co wa -no pro gram „Ma ster of Me di -ci ne 2020”. Od 2019 ro ku dlawszyst kich stu den tów me dy -cy ny obo wiąz ko wy bę dzie stażz me dy cy ny ro dzin nej w cza sieostat nie go ro ku stu diów. W tro sce o ja kość opie ki zdro -wot nej usta lo no też, że w przy szło ści umie jęt no ści ję -zy ko we ob co kra jow ców pra -cu ją cych na sta no wi skach le -ka rzy i psy cho te ra peu tów po -win ny od po wia dać przy naj -mniej po zio mo wi C1 wg Eu ro -pej skie go Opi su Kształ ce niaJę zy ko we go. (mm)

Niemcy: szybkie pozrozumienie w kwestii ochrony zdrowia

AAnngglliiccyy nniiee cchhccąą ppłłaacciićć zzaa lleecczzeenniiee ccuuddzzoozziieemmccóówwZ ostat nio opu bli ko wa nych

ra por tów wy ni ka, że NHS coro ku prze zna cza znacz ne środ -ki na le cze nie ob co kra jow ców.Rząd za sta na wia się, jak mo żeunik nąć tych wy dat ków.

We dług unij ne go ko mi sa rzads. za trud nie nia, spraw spo -łecz nych i in te gra cji, imi gran -ci kosz tu ją bry tyj ską służ bęzdro wia 1,5 mld fun tów rocz -nie. Da ne ze bra ne przez an -giel skie go mi ni stra zdro wia,Je remy’ego Hun ta, su ge ru jąjesz cze wyż szą kwo tę – 2 mldfun tów. Aż 388 mln fun tówwy da wa ne jest na opie kę me -dycz ną nad przy jezd ny mi z UE, za któ rych kra je ro -dzin ne teo re tycz nie po win nyzwra cać Wiel kiej Bry ta niikosz ty le cze nia. W prak ty ceuda je się z tej kwo ty od zy -skać je dy nie 73 mln fun tów.Aby móc ła twiej uzy skać re -kom pen sa tę z kra jów oj czy -stych imi gran tów, rząd za po -wia da za ostrze nie za sad do ty -

czą cych iden ty fi ko wa nia przezświad cze nio daw ców na ro do -wo ści pa cjen tów. Po ja wił sięrów nież po mysł na ło że nia na za gra nicz nych stu den tów i pra cow ni ków se zo no wychzry czał to wa nej opła ty w mak -sy mal nej wy so ko ści 200 fun -tów, za moż li wość ko rzy sta niaze świad czeń me dycz nych wra mach NHS. Ta kie zmia nypo zwo li ły by za osz czę dzić na -wet 500 mln fun tów w ska liro ku. Pla nom mi ni ster stwasprze ci wia się Bry tyj skie To -wa rzy stwo Me dycz ne, któ reuwa ża, że kosz ty biu ro kra cji,nie zbęd nej dla stwo rze niasys te mu umoż li wia ją ce gowpro wa dze nie opłat, by ły bywięk sze niż przy cho dy z te goty tu łu. Po za tym płat no ści zawi zy tę u le ka rza ro dzin ne gomo gły by znie chę cić imi gran -tów do le cze nia, co sta no wi -ło by za gro że nie epi de mio lo -gicz ne dla ca łe go spo łe czeń -stwa. (mm)

Partia Unia i Socjaldemokratyczna Partia Niemiec osiągnęły porozumienie w sprawie finansowania ubezpieczenia zdrowotnego oraz opiekidługoterminowej. Jed nym ze spor nych punk tów w ne go cja cjach by ło ob cią że nie pra co daw ców ro sną cy mi kosz ta mi ochro ny zdro wia.

styczeń 2014 Praktyka Lekarska10

AAKKTTUUAALLNNOOŚŚCCII

Do ssier | Niemcy mają system ubezpieczeniowy oparty na wielu płatnikachIst nie ją dwa głów ne sek to ry ubez pie czeń: tzw. ka sy cho rych (Ge set zli cheKran ke nver si che rung) oraz sek tor pry wat ny (Pri va te Kran ke nver si che -rung). Obo wiąz ko wym ubez pie cze niem w ka sach cho rych ob ję ci są oby -wa te le, któ rzy nie prze kra cza ją pew ne go pro gu do cho do we go. Pie nią dzeod pro wa dza ne są do kas za rów no przez pra cow ni ka, jak i przez pra co -daw cę. Ka sy po kry wa ją sze ro ki za kres re fun da cji i nie mo gą od mó wić ni -ko mu człon ko stwa. Oby wa te le o wyż szych do cho dach mo gą wy ku pićubez pie cze nie pry wat ne lub ko rzy stać z kas cho rych. Oko ło 10,5% po pu -la cji jest ubez pie czo na pry wat nie. Nie wiel ka licz ba osób ko rzy sta z po lisso cjal nych. W 2010 ro ku Niem cy na wy dat ki zwią za ne z ochro ną zdro -wia prze zna cza li 11,6% pro duk tu kra jo we go brut to (PKB).

AAKKTTUUAALLNNOOŚŚCCII

Praktyka Lekarska styczeń 2014 11

W związ ku z wie lo ma za py ta nia mido ty czą cy mi za sad usta la nia nazw to -wa rów i usług na pa ra go nach, Izba wy -sto so wa ła pi smo. NIL po dała szcze gó -ło wą in ter pre ta cję praw ną za pi sów roz -po rzą dze nia dot. kas re je stru ją cych.Kon tro wer syj nym za pi sem jest par. 8.Z in ter pre ta cji do star czo nej przez Mi -ni ster stwo Fi nan sów wy ni ka, że na zwypo zwa la ją ce na jed no znacz ne iden ty fi -ko wa nie to wa rów i usług okre śla samle karz pro wa dzą cy dzia łal ność go spo -dar czą, uwzględ nia jąc spe cy fi kę tejdzia łal no ści. Ozna cza to jed nak, żeoce na „jed no znacz no ści” na zwy, na le -ży do po dat ni ka.

Izba wska zu je rów nież na to, żeprzy okre śla niu na zwy usłu gi le karzpo wi nien od no sić się do nazw usług

wska za nych w sto so wa nym przeznie go cen ni ku, a naj le piej, je śli tomoż li we, w nie zmie nio nej for mie. Su -ge ru je też uogól nie nie cen ni ka, abyza wie rał mniej po zy cji (skró ci to li stęnazw, ja ką na le ży wpi sać do ka sy fi -skal nej). Jak bo wiem wy ni ka z wy ja -śnień MF, je śli w cen ni ku zo sta ła wy -od ręb nio na ja kaś usłu ga, po win naona zna leźć się na pa ra go nie. MFprze strze ga jed nak przed zbyt nimasce ty zmem w tej kwe stii i ogra ni cza -niem się do wy od ręb nia nia usługzwol nio nych od po dat ku VAT.

War to przy po mnieć, że zgod nie z usta wą o or dy na cji po dat ko wej, każ -dy po dat nik ma pra wo zwró cić się domi ni stra fi nan sów o in ter pre ta cjępraw ną w swo jej spra wie. (pg)

Za dużo hospitalizacji,czas wzmocnić POZ

Już nie tyl ko śro do wi sko le kar skiekry ty ku je roz ło że nie środ ków fi nan -so wych w pol skiej służ bie zdro wia.POZ jest nie do fi nan so wa na, a nad -mier ne ob cią ża nie szpi ta li ge ne ru jezbęd ne kosz ty.

– Dziś sły szy my, że pa cjen ci zo sta -ją dłu żej w szpi ta lach, by te mo głydo stać wię cej pie nię dzy z NFZ. Tonie ra cjo nal ny sys tem, wy ma ga ją cygrun tow nych zmian – twier dzi An -drzej Mą dra la, wi ce pre zy dent Pra co -daw ców Rze czy po spo li tej Pol skiej.

Zda niem eks per tów sku pio nychwo kół Pra co daw ców RP, zwięk sze -nie kom pe ten cji le ka rzy ro dzin nychtak, by dia gno zo wa li i le czy li więk -szość cho rób, jest je dy ną szan są naza pew nie nie pa cjen tom wła ści wejopie ki w roz sąd nej ce nie. Sza cu jąoni, że do POZ po win no tra fiać ok.20% wszyst kich środ ków fi nan so -wych NFZ. Po dob ne go zda nia są au -to rzy ra por tu „Zdro wie prio ry te tempo li tycz nym pań stwa – ana li za i re -

ko men da cje”, przy go to wa ne go przezIn sty tut Ochro ny Zdro wia. Spe cja li -ści za uwa ża ją, że opar cie le cze nia napo zio mie szpi ta li i spe cja li stów nietyl ko jest zbyt dro gie, ale rów nież ge -ne ru je ko lej ki. W Pol sce fak tycz niejest za du żo ho spi ta li za cji. W wie luprzy pad kach pa cjen ci mo gli by byćle cze ni w ra mach pod sta wo wej opie -ki zdro wot nej lub am bu la to ryj nie –uwa ża Ma rek Ba lic ki, by ły mi ni sterzdro wia, czło nek Ra dy Kon sul ta cyj -nej ra por tu.

Aby jed nak prze nieść cię żar opie -ki me dycz nej do POZ, na le żywpro wa dzić wie le zmian. Po pierw -sze, wal czyć o wzrost za in te re so -wa nia spe cja li za cją z me dy cy ny ro -dzin nej, co umoż li wi zmniej sze nielicz by pa cjen tów przy pa da ją cychna każ de go le ka rza z 2750 do ok.1800. Po dru gie, zmie nić za sa dy fi -nan so wa nia tak, aby sta no wi ły od -po wied nią mo ty wa cję dla le ka rzy.

Dagmara Moszyńska

NNIILL iinnssttrruuuujjee,, jjaakk wwyyssttaawwiiaaćć ppaarraaggoonnyy

Specjaliści są zgodni, że pierwszym krokiem do uzdrowienia służbyzdrowia jest wzmocnienie kompetencji i finansowania lekarzy rodzinnych.

ZAMIESZKAJ W SZWAJCARII WARMII I MAZUR – dom ki ca ło rocz ne jed no ro dzin ne, du ̋e dział ki,

sà siedz two la sów, je zior, Rezerwat Przy ro dy „Las War miƒ ski”,

w od le gło Êci 500 me trów wy ciàg nar ciar ski

www.osie dle rus.pl

OTWÓRZ FILI¢ W OLSZTYNIElokale u˝ytkowe i mieszkalne

przy ul. Knosaływ samym centrum miastaprzy Parku Centralnym

i w pobli˝u Starówki Olsztyƒskiej

www.mas bud.pl

DOSSIER | Model finansowania POZ zaproponowany w raporcieekspertów Pracodawców RP 1. Mie sza ny sys tem fi nan so wa nia, w któ rym

pod nie sio na staw ka ka pi ta cyj na sta no winie wię cej niż 50% za pła ty.

2. Uwzględ nie nie od ręb ne go bu dże tu nakon sul ta cje, zle ca nie ba dań dia gno stycz -nych oraz wy ko ny wa nie za dań zle co nych.

3. Fi nan so wa nie świad czeń wy ko ny wa nychfa kul ta tyw nie w POZ i AOS.

4. Wpro wa dze nie mo ty wa cji fi nan so wej za osią ga nie ce lów pro fi lak ty ki.

5. Okre śle nie li sty cho rób prze wle kłychzobowiązujących do wyższej stawkikapitacyjnej.

6. Określenie zasad funkcjonowania sys te mu kon tro li efek tów lecz ni czych.

Źró dło: Ra port Sys tem Ochro ny Zdro wia w Pol sce – Dia gno za i Kie run ki Re for my

styczeń 2014 Praktyka Lekarska12

AAKKTTUUAALLNNOOŚŚCCII

NFZ pozywa ministra zdrowiaPłat ni ko wi nie uda ło się

ob cią żyć le ka rzy kosz ta miświad czeń za oso by, któ rewe dług e WUŚ są nie ubez -pie czo ne, więc do ma ga sięod pań stwa 1 mld zł do ta -cji.NFZ wy stą pił do Wo je -wódz kie go Są du Ad mi ni -stra cyj ne go o zo bo wią za niemi ni stra zdro wia do wy pła -ce nia na leż no ści z ro ku2013 za pa cjen tów, któ rzy wsys te mie e WUŚ wy świe tla jąsię „na czer wo no”.

Zgod nie z pra wem le cze -nie osób nie zgło szo nych do

ubez pie cze nia fi nan su je bo -wiem bu dżet pań stwa, któ ryco ro ku zwra cał za nie płat -ni ko wi ok. 200 mln zł. Pro -blem po ja wił się wraz z wpro wa dze niem sys te mue WUŚ.

– Wzro sła iden ty fi ka cjatych osób i za okres odstycz nia do sierp nia 2013roku ta kwo ta uro sła do 836mln zł. Co mie siąc wzy wa -my mi ni stra zdro wia do za -pła ty, ale re sort nie ma tejsu my za bez pie czo nej w bu -dże cie. My wy cho dzi my z

za ło że nia, że jest nam na leż -na – tłu ma czy Wie sła waKłos, wi ce pre zes ds. fi nan -so wych Na ro do we go Fun -du szu Zdro wia.

Re sort zdro wia uwa ża z ko -lei, że licz ba nie ubez pie czo -nych, wy ka zy wa na przez sys -tem e WUŚ, nie od po wia darze czy wi stej. Dla te go sej mo -wa Ko mi sja Zdro wia, w opar -ciu o opi nię Mi ni ster stwa Fi -nan sów, od rzu ci ła wnio sekpłat ni ka o zwięk sze nie pań -stwo wej do ta cji z 217 mln do1 mld 155 mln zł. (dm)

EEuurrooppeejjsskkaa LLeeggiittyymmaaccjjaa ZZaawwooddoowwaa ddooppiieerroo zzaa 22 llaattaaRa da UE i Par la ment Eu -

ro pej ski przy ję ły ujed no li co -ny tekst no we li za cji dy rek ty -wy 2005/ 36/WE, do ty czą cejuzna wa nia kwa li fi ka cji za -wo do wych w kra jach człon -kow skich UE.

To istot ne zmia ny dla le ka -rzy za mie rza ją cych pod jąćpra cę za gra ni cą. No we li za cjawpro wa dza mię dzy in ny miEu ro pej ską Le gi ty ma cję Za -wo do wą (Eu ro pe an Pro fes -sio nal Card). Bę dzie ona ro -dza jem elek tro nicz ne go cer -ty fi ka tu, któ ry ma za wie raćpeł ne da ne oso bo we le ka rza,in for ma cje do ty czą ce kwa li fi -

ka cji za wo do wych i za świad -cze nia (na przy kład o nie ka -ral no ści). Ma to zna czą couła twić pro ce du ry biu ro kra -tycz ne. Le ka rze ubie ga ją cysię o uzna nie pra wa do wy ko -ny wa nia za wo du bę dą zo bo -wią za ni do bez względ nejzna jo mo ści ję zy ka kra juprzyj mu ją ce go na po zio miere gu lo wa nym przez pra wokra jo we państw człon kow -skich. Tekst no we li za cji okre -śla rów nież wy ma ga ny czasstu diów le kar skich, któ ry mawy no sić mi ni mum 5 lat iobej mo wać co naj mniej 5500go dzin za jęć. Od po wied nie

or ga ny kra jów człon kow -skich bę dą rów nież zo bo wią -za ne do zgło sze nia do cen -tral ne go re je stru UE le ka rzy ile ka rzy den ty stów, któ rymor gan pu blicz ny lub sąd za ka -zał wy ko ny wa nia za wo du lubogra ni czył je go za kres, a tak -że do przed sta wia nia fał szy -wych dy plo mów w przy pad -ku ska za nia przez sąd za ta kiczyn. No we li za cja ma zo staćwdro żo na przez wszyst kiekra je człon kow skie nie póź niejniż do 2016 ro ku. War to jed -nak pa mię tać, iż po szcze gól nez nich mo gą wpro wa dzić no wepra wo wcze śniej. (pg)

Jan Wo lań ski, le karz ro dzin ny, Je dli na -Zdrój

So li dar ność by ła mo że po -trzeb na kie dyś, dzi siaj śro -do wi sko jest po dzie lo ne. Ci,któ rzy pra cu ją dla pie nię dzy,pod pi su ją wszyst ko i nawszyst ko się go dzą. Mam

tu na my śli przede wszyst kim tzw. sie ciów ki,któ re dzia ła ją jak wiel kie hi per mar ke ty, niegwa ran tu jąc ja ko ści. Ma ją tak zróż ni co wa nąofer tę, że na wet je śli stra cą na umo wie z NFZ,to nad ro bią to w in nym miej scu. Ale są też ta -cy, któ rym za le ży na pa cjen tach i ja ko ściusług me dycz nych, w związ ku z czym chcąpo pra wiać wa run ki pra cy le ka rza i wal czą onie. Z do świad cze nia wiem, że nie jest to wal -ka ła twa, dla te go po la tach od da łem spra wyad mi ni stra cyj ne, a przede wszyst kim kon tak tyz NFZ, w rę ce Związ ku. Kie dy do sta ję in for ma -cję, że or ga ni za cja ne go cju je, to jest dla mnieoczy wi ste, że mu szę cze kać. Na tym po le galo jal ność i te go nam bra ku je.

An drzej Grzy bow ski, pre zes PFPOZ

Do pó ki nie ma mię dzy le ka -rza mi umo wy, nie ma lo jal -no ści czy jej bra ku. Coinnego nie pod pi sa nie umo wylub jej zła ma nie – to na zwał -bym na wet oszu stwem. Pro -

blem w tym, że w śro do wi sku me dycz nym bra -ku je so li dar no ści. W POZ ist nie je sil ne po czu cie,że wspól nym dzia ła niem moż na zdzia łać wie le –przy kła dem jest ak tyw ność Po ro zu mie nia Zie lo -no gór skie go. Zu peł nie ina czej jest w AOS, gdzieod lat z za le d wie drob ny mi suk ce sa mi pró bu je -my skon so li do wać le ka rzy. Nie ste ty, więk szośćz nich nie wy ka zu je ta kiej wo li, sta wia jąc na roz -wój wła sne go in te re su. A wła śnie po trze ba iden -ty fi ka cji ze śro do wi skiem i świa do mość, że ist -nie je coś waż niej sze go niż in dy wi du al ny zysk,jest na sa mym po cząt ku. Do pie ro kie dy prze sta -je my dzia łać w po je dyn kę (w isto cie nie wie lemo gąc), po ja wia się lo jal ność w ta kich kon kret -nych kwe stiach, jak pod pi sy wa nie umów.

Monika Jankowska, lekarzrodzinny, Warszawa

Nie prze ko nu ją mnie ar gu -men ty, że je śli ktoś nie na le -ży do or ga ni za cji, to pod pi -sa nie przez nie go umo wymi mo pro te stu nie jest nie lo -jal ne. Oczy wi ście, nikt w ta -

kiej sy tu acji nie ma pra wa wy ma gać od nie go,że by dzia łał zgod nie z wo lą więk szo ści, aleoprócz za sad for mal nych są jesz cze nor myetycz ne, szcze gól nie istot ne w na szym za wo -dzie. Pod pi sa nie umo wy da je Fun du szo wi znak,że część le ka rzy już się ugię ła, a sko ro tak – toz cza sem ugnie się resz ta. To roz bi ja nie śro do -wi ska od środ ka i w pew nym sen sie mar no wa -nie wy sił ku tych, któ rym się „chce”. Wia do mo,że nie każ dy mo że sta wać na cze le związ ku i wal czyć, ale wy star czy nie sa bo to wać dzia łańko le gów, że by przy czy nić się do na sze gowspól ne go zwy cię stwa. Zwłasz cza że w POZnie ma kon kur sów, więc nie trze ba się bać, żeza brak nie dla nas miej sca na ryn ku.

Artur Jakubiak, lekarzrodzinny, TomaszowskiOddział Terenowy KLRwP

Je śli ktoś ni gdy nie de kla ro -wał po trze by so li da ry zo wa niasię czy in te gra cji ze śro do wi -skiem me dycz nym, to trud nomó wić o je go nie lo jal no ści

wo bec or ga ni za cji. W koń cu zrze sza nie się i wy ni ka ją ce z te go wspól ne sta no wi ska nie sąni czy im obo wiąz kiem. Trze ba jed nak przy znać,że ta kie pod pi sy wa nie umów jest ko rzy sta niemz pra cy osób, któ re po świę ca ją swój pry wat nyczas na wal kę o lep sze wa run ki. Świad cze nio -daw cy wie dzą, że do sta ną awan sem wszyst ko,co uda się wy ne go cjo wać, więc uzna ją, że niema co cze kać, ry zy ko wać, trze ba szyb ko pod pi -sać umo wę, a ktoś in ny w tym cza sie po pra cu -je ewen tu al nie nad jej za pi sa mi. Ta ką po sta węchęt nie wy ko rzy stu je zresz tą NFZ, któ ry dą ży dospro wo ko wa nia pew ne go roz ła mu w śro do wi -sku i róż ny mi spo so ba mi za chę ca do pod pi sy -wa nia umów pod swo je dyk tan do.

SONDA | Część świadczeniodawców podpisuje indywidualnie umowy z płatnikiem, kiedy organizacje jeszcze protestują i żądają zmian w ich zapisach. Czy jest to nielojalne wobec środowiska?

fot.

arch

iwum

pry

wat

ne

fot.

arch

iwum

pry

wat

ne

fot.

arch

iwum

pry

wat

ne

fot.

arch

iwum

pry

wat

ne

NNFFZZ zzaappłłaaccii mmnniieejj zzaa ccyyttoollooggiięę

NFZ chce ob ni żyć wy ce nęmi kro sko po wej oce ny pre pa -ra tu cy to lo gicz ne go. We długusta leń Fun du szu obec na ce -na jest zbyt wy so ka w sto sun -ku do cen ko mer cyj nych.

Na swo ich stro nach in ter ne -to wych Na ro do wy Fun duszZdro wia przed sta wił pro jektza rzą dze nia do ty czą ce go ob -ni że nia wy ce ny ba da nia cy to -lo gicz ne go z 3 pkt. na 2 pkt.Te raz cy to lo gia w ra machpro fi lak ty ki ra ka szyj ki ma ci -cy opła ca na i wy ko ny wa najest w dwóch eta pach. Pierw -szy to po bra nie ma te ria łu,dru gi to mi kro sko po wa oce napre pa ra tu (re ali zo wa na przezpra cow nie cy to lo gii i za kła dypa to mor fo lo gii). Fun dusz zami kro sko po wą oce nę pre pa -ra tu pła ci śred nio od 21 do34,5 zł. Ko mer cyj nie ca łe ba -da nie (po bra nie ma te ria łuwraz z oce ną mi kro sko po wą)kosz tu je od 20 do 35 zł. Wy -ni ka z te go, że koszt oce nymi kro sko po wej w ba da niuko mer cyj nym to je dy nie 10-12 zł. NFZ uwa ża, że ure al -nie nie cen zwięk szy do stęp -ność pro gra mu ba dań prze -sie wo wych.

Na swo ich stro nach in ter ne -to wych Na ro do wy Fun duszZdro wia udo stęp nił do kon -sul ta cji peł ny pro jekt roz po -rzą dze nia do ty czą ce go wa -run ków za wie ra nia i re ali za cjipro fi lak tycz nych pro gra mówzdro wot nych. (mm)

Wie sła wa Kłos: Co mie siąc wzy -wa my mi ni stra zdro wia do za pła ty,ale re sort nie ma tej su my za bez -pie czo nej w bu dże cie.

KRÓTKO

Ho len drzy nie mo gą wy bie rać, gdziechcą się le czyć. Pa cjen ci, któ rzy wy -ku pi li tań sze (a ostat nio rów nież idroż sze) po li sy ubez pie cze nio we ma jąogra ni czo ną moż li wość do bo ru pla -ców ki, w któ rej mo gą być ho spi ta li zo -wa ni. Tyl ko jed na fir ma ubez pie cze -nio wa w Ho lan dii gwa ran tu je peł nąswo bo dę wy bo ru szpi ta la. Oso by,któ re ze chcą le czyć się w ośrod ku in -nym niż wska za ny przez ubez pie czy -cie la, mu szą po kryć z wła snej kie sze -ni od 20 do 50% kosz tów. (mm)

Wło chy: Stu den ci me dy cy ny chcąin we sty cji w szko le nie po dy plo mo wele ka rzy. W 2014 ro ku o spe cja li za cjębę dzie sta ra ło się 7 500 le ka rzy,miejsc bę dzie je dy nie 2 500. Stu den -ci zbie ra ją pod pi sy pod pe ty cją, wktó rej postulują po now ne roz pa trze nieprze zna cze nia środ ków na kształ ce -nie po dy plo mo we. (mm)

AAKKTTUUAALLNNOOŚŚCCII

Praktyka Lekarska styczeń 2014 13

Gdań ska izba le kar ska po wo ła łaze spół, któ ry przyj rzał się dzie wię -ciu naj po pu lar niej szym opro gra mo -wa niom, pro po no wa nym le ka rzomja ko na rzę dzia do pro wa dze niaelek tro nicz nej do ku men ta cji me -dycz nej. Ze spół pra co wał na de -mon stra cyj nych wer sjach pro gra -mów i spo tkał się z ich pro du cen ta -mi. Ro ze słał też do le ka rzy an kie tę,aby po znać ich po trze by i ocze ki wa -nia w tej kwe stii. Po pół rocz nej pra -cy stwier dził, że żad na z ofert ryn -ko wych nie speł nia kry te riów. Nie -któ re nie by ły wy star cza ją co in tu -icyj ne, in ne opie ra ły się na prze sta -rza łej tech no lo gii.

– Ma jąc na uwa dze prze su nię cieter mi nu rozpoczęcia obo wiąz kupro wa dze nia elek tro nicz nej do ku -men ta cji me dycz nej do 2017 ro kuoraz fakt, że ża den z te sto wa nychpro gra mów nie speł nił na szychocze ki wań, su ge ru je my wstrzy ma -

nie się z de cy zją o wy bo rze opro gra -mo wa nia – in for mu ją człon ko wieze spo łu. Do da ją jed no cze śnie, żeich pra ce bę dą trwa ły, aby po mócle ka rzom w wy bo rze opro gra mo wa -nia i wdro że niu elek tro nicz nej do -ku men ta cji me dycz nej w prak ty -kach za wo do wych. (dm)

EE--rroozzwwiiąązzaanniiaa ddllaa mmeeddyyccyynnyy nniiee ssppeełłnniiaajjąą kkrryytteerriióóww

NIK: Fundusz ma problemyz oszacowaniem świadczeń Ana li za do stęp nych na ryn ku pro gra mów do elek tro nicz nej do ku -

men ta cji po ka za ła, że ża den z nich nie speł nia ocze ki wań le ka rzy.

Z ro ku na rok nie po pra wia się do -stęp ność do świad czeń me dycz nych.Dłu gość ko le jek za le ży od usłu gi, aletak że od re gio nu kra ju. Po dob niezróż ni co wa ny jest do stęp do pod sta -wo wej opie ki zdro wot nej. Śred nialicz ba pa cjen tów w prze li cze niu najed ne go le ka rza wy no si ła w 2012 ro -ku od 1207 osób w woj. ma zo wiec -kim do 1961 osób w woj. lu bu skim.

Prze pro wa dzo na przez NIK kon tro -la wy ka za ła, że jed ną z przy czyn pro -ble mów z do stęp no ścią jest ni ski, nie -do sto so wa ny do re aliów po ziom cenpro po no wa ny przez NFZ, któ ry po -wo du je brak za in te re so wa nia czę ściświad cze nio daw ców za war ciem kon -trak tu.

Wy ce na na pod sta wie ana li zy re ali -za cji pla nu kosz tów w la tach po -przed nich oraz ogól nych in for ma cjiepi de mio lo gicz nych i sta ty stycz nychnie od da je bo wiem rze czy wi stychkosz tów świad czeń. Przy kła do wo, wza kre sie pe dia trii za le d wie 1 z 24usług me dycz nych osza co wa no zgod -nie z rze czy wi sty mi kosz ta mi. Do pie -ro we wrze śniu 2011 ro ku Fun duszwpro wa dził pro ce du rę zmia ny wy ce -ny na wnio sek świad cze nio daw cy, zuwzględ nie niem kosz tu wy two rze niai udzie le nia świad cze nia. Da ne prze -ka zy wa ne przez świad cze nio daw cówdo ty czy ły jed nak zbyt ma łej licz byprzy pad ków, co utrud nia ło osza co -wa nie uśred nio nych kosz tów. Mi moto uda ło się zmie nić ce ny świad czeńz za kre su kar dio lo gii – do tych czasbli sko 40% z nich by ło za ni żo nych.

Izba zwró ci ła uwa gę, że po wsta wa -nie nie uza sad nio nych kosz tów i wy -dłu ża nie cza su ocze ki wa nia wy ni karów nież z du żej licz by świad czeń wy -ko ny wa nych w szpi ta lach. Pod kre śli -ła, że jest to nie zgod ne z za ło że nia mire for my zdro wia z 1999 ro ku, we długktó rej mia ły być one do stęp ne głów -nie w POZ, a do pie ro w na stęp nejko lej no ści na wyż szych szcze blachsys te mu.

Naj wyż sza Izba Kon tro li po zy tyw -nie oce ni ła wy ko na nie pla nu fi nan -so we go Na ro do we go Fun du szuZdro wia w 2012 roku. Przy cho dy zty tu łu skład ki na ubez pie cze niezdro wot ne prze ka zy wa ne przezZakład Ubezpieczeń Społecznychby ły niż sze niż pla no wa no. (dm)

www.zeta-park.pl, tel. 693 623 090, 693 623 092, e-mail: biuro@zeta-park.pl

– Prestiżowe osiedle– Ostatnie mieszkania– Atrakcyjna architektura– Windy, podziemne garaże, całodobowa ochrona– Kameralna okolica, centrum Ustronia– Apartamenty weekendowo-wakacyjne lub pod wynajem

Metraże od 39 do 78 mkw.

UZDROWISKO USTROŃ - BESKID ŚLĄSKI

DO SSIER | Pro gra my prze ana li zo -wa ne przez gdań ski Ze spół Elek tro -nicz nej Do ku men ta cji Me dycz nej: • dr Eryk (Erik pol Sp. z o.o.) • Sys tem Opti me d24 (Co march S.A.) • mMe di ca(Ma xCon, part ner As se co) • Cli ni Net AIS(CGM Com pu Gro up Me di cal Pol ska Sp. z o.o.) • Sys tem Se rum (Kam soft S.A.) • Me di por ta (Me di por ta Sp. z o.o.) • Pro -Den tis (In fo tel So ftwa re Sp. z o.o.) • Me di -cus (In fo tel So ftwa re Sp. z o.o.) • Es to med(Ha kon So ftwa re Sp. z o.o.)

We dług Na czel nej Izby Kon tro li zły do stęp do świad czeń wy ni kam.in. z ogra ni cza nia POZ i złej wy ce ny świad czeń.

Pa cjen ci nie ufa ją le ka rzom i chcąwie dzieć, czy przy chod nie i szpi ta lemia ły pra wo po brać od nich okre -ślo ne opła ty za świad cze nia.

Ba ła gan w roz po rzą dze niach ko -szy ko wych spra wia, że cho rzy nie sąpew ni, ja kie ba da nia na le żą im się wra mach świad czeń gwa ran to wa -nych. Za zwy czaj naj pierw pła cą, apóź niej spraw dza ją. Od stycz niama zo wiec ki od dział NFZ roz pa trzył74 skar gi pa cjen tów, któ rzy uzna li,że pla ców ki me dycz ne nie le gal nieza żą da ły od nich pie nię dzy za wy ko -na ne usłu gi. W 59 przy pad kach mie -li ra cję, a świad cze nio daw cy zo sta lizo bo wią za ni do zwro tu pie nię dzy.

Pro blem po ja wił się tak że w POZ.Je den z pa cjen tów zgło sił, że mu siał

za pła cić 70 zł za wi zy tę u le ka rza ro -dzin ne go, do któ re go udał się w cza -sie po by tu po za miej scem za miesz -ka nia z wy so ką go rącz ką. By ło tonie zgod ne z kon trak tem z NFZ,któ ry mó wi, że w przy pad ku na głe -go po gor sze nia sta nu zdro wia le ka -rze ro dzin ni ma ją obo wią zek bez -płat nie udzie lić po ra dy oso bomprze by wa ją cym na ich te re nie go -ścin nie. Fun dusz zwra ca za ta ką wi -zy tę 45 zł. Jed nak naj czę ściej kon -tro wer sje do ty czy ły opłat do ty czą -cych szpi tal nych od dzia łów po łoż ni -czych (np. za obec ność przy po ro -dzie) oraz ga bi ne tów sto ma to lo gicz -nych (np. za znie czu le nie, lep sząplom bę). (dm)

PPaaccjjeennccii ddoommaaggaajjąą ssiięę zzwwrroottuu kkoosszzttóóww

Dossier | Licz ba i war tość (w tys. zł) umów z NFZ w ra mach POZ (la ta 2011-2012)

Rok 2011: 13 717 umów o war to ści 7 331 748,00 zł

Rok 2012: 10 867 umów o war to ści 7 564 974,00 zł

styczeń 2014 Praktyka Lekarska14

PPRROOMMOOCCJJAA

Piotr De ren to wiczdia gno sta la bo ra to ryj ny

Do nie daw na jed nym z naj bar dziejzna nych czyn ni ków od po wie dzial nychza bak te rio bój cze wła ści wo ści mio dubył nad tle nek wo do ru. Ba da nia wy ka -za ły, że pszczo ły pro du ku ją en zym –oksy da zę glu ko zo wą, któ ry ka ta li zu jere ak cję utle nia nia glu ko zy do kwa suglu ko no we go. W trak cie tej re ak cji po -wsta je nad tle nek wo do ru [1].

W licz nych ba da niach dowiedziono,że nie któ re mio dy wy ka zu ją ak tyw nośćbak te rio bój czą na wet po usu nię ciunad tlen ku wo do ru po za sto so wa niuka ta la zy. Tę wła śnie me to dę (obar czo -ną wy so ką pró bą błę du) za sto so wa nodo mio du ma nu ka i na zwa no UMF(uni que ma nu ka fac tor) [2]. Na pro -blem ni skiej po wta rzal no ści te stówUMF zwró ci ła uwa gę Gor do na Ale xis(Kie row nik New Ze aland La bo ra to -ries) [4].

MetyloglioksalW ro ku 2008 od kry to, że za prze ciw -

bak te ryj ne wła ści wo ści mio du od po -wia da metyloglioksal (MGO). Ba da niaprze pro wa dził ze spół na ukow ców z In -sty tu tu Mi kro bio lo gii Uni wer sy te tuDrez deń skie go pod kie row nic twempro fe so ra Tho ma sa Hen le. Udo wod -nio no, że mio dy ma nu ka mo gą za wie -rać stę że nia MGO wy no szą ce 700mg/kg (70 ra zy wię cej niż in ne mio dy)[3]. Pro fe sor Hen le wy ka zał ko re la cjępo mię dzy ro sną cy mi stę że nia mi fe no lu(ja ko środ ka bak te rio bój cze go) i 61prób ka mi mio du ma nu ka o stę że niachmetyloglioksalu wy no szą cy mi od 185do 835/mg/kg mio du [5].

Obec nie test MGO® jest re ko men do -wa ny przez na ukow ców ja ko me to dacer ty fi ka cji mio dów ma nu ka. Mi moobec no ści in nych sub stan cji ak tyw nychbio lo gicz nie, to wła śnie metyloglioksalod róż nia miód ma nu ka od po zo sta łychmio dów. Wy ka zu je dzia ła nie bak te rio -bój cze w sto sun ku do po nad 80 ga tun -ków bak te rii, w tym opor nego na me ty -cy li nę Sta phy lo coc cus au reus, opor -nych na wan ko my cy nę en te ro ko ków istrep to ko ków, Pseu do mo nas aeru gi -no sa oraz ga tun ków Ac ti no my ces.

Ba da nia eks pe ry men tal ne i kli nicz ne

Miód ma nu ka stał się przed mio temwie lu ba dań. Na ukow cy z Car diff Me -tro po li tan Uni ver si ty w Wiel kiej Bry ta -nii wska za li na je go uni kal ną wła ści -wość ha mo wa nia roz wo ju bio fil mubak te rii szcze pu Stre pto coc cus py oge -nes – w wy ni ku ha mo wa nia ad he ren cjibak te rii do fi bro nek ty ny. To waż na ce -

cha mio du, po nie waż w ra nach, po -wsta łych w wy ni ku uszko dze nia skó ry,wy stę pu je wy so kie stę że nie fi bro nek ty -ny, bę dą cej li gan dem dla pa to gen nychbak te rii. Na ukow cy zwra ca ją uwa gę nadu ży po ten cjał lecz ni czy mio du w te ra -pii ran za ka żo nych Strep to coc cus py -oge nes [6].

Le ka rze stwier dza ją, że te ra pia z za -sto so wa niem mio du ma nu ka sta no wido brą al ter na ty wę w le cze niu owrzo -dzeń. Le ka rze z Roy al Col le ge of Sur -ge ons z Du bli na za sto so wa li se rię mio -dów ma nu ka w te ra pii wrzo dów nóg oróż no rod nej etio lo gii. U dzie wię ciu pa -cjen tów raz w ty go dniu po kry wa nozmia ny mio dem. Na po cząt ku ku ra cjiśred nia śred ni cy wrzo dów wy no si ła5,62 cm2, a po czte rech ty go dniach ule -gła zmniej sze niu do 2,25 cm2. Re duk cjiule gły rów nież ob ja wy bó lo we oraznie przy jem ny za pach [7].

Ka na dyj scy la ryn go lo dzy z St. Paul`sSi nus Cen tre (Van co uver) w ran do mi -zo wa nym ba da niu z po dwój nie śle pąpró bą u pa cjen tów po chi rur gicz nymza bie gu prze pro wa dzo nym w ce lu le -cze nia aler gicz ne go grzy bi cze go za pa -le nia za tok i no sa (AFRS) za sto so wa lido no so we po da wa nie roz two ru mio duma nu ka w po sta ci sprayu (przez 30dni). U pa cjen tów ma ją cych wy so kiestę że nie IgE za ob ser wo wa no zna mien -ne zmniej sze nie ob ja wów cho ro by [8].

Oka zu je się, że miód ma nu ka wpły -wa ko rzyst nie rów nież na stan ja myust nej. Na ukow cy z Di sci pli ne of Pe -rion to lo gy Uni wer sy te tu Ota go z No -wej Ze lan dii w pi lo to wych ba da niachw te ra pii próch ni cy i za pa le nia dzią -seł za sto so wa li gu mę do żu cia za wie -ra ją cą miód ma nu ka. Ba da nia prze -pro wa dzo no na gru pie 30 osób, któ reżu ły gu mę 10 mi nut po po sił kach trzyrazy dzien nie przez 21 dni. Wy ka za łyone sta ty stycz nie zna mien ną re duk -cję bla szek próch ni cy i zmniej sze niekrwa wie nia z dzią seł [9].

Pro fe sor P.C. Mo lan z Uni wer sy te tuWa ika to w Ha mil ton (No wa Ze lan -dia) zwró cił uwa gę na fakt, że miódma nu ka wy ka zu je dzia ła nie bak te rio -bój cze w sto sun ku do bak te rii He li co -bac ter py lo ri oraz że ist nie je sze regdo nie sień o lecz ni czym dzia ła niu mio -du sto so wa ne go do ust nie w ta kichscho rze niach prze wo du po kar mo we -go, jak m.in. zapalenie błony śluzowejżołądka, zapalenie dwunastnicy [10].

Naj now sze ba da nia na ukow ców zZa kła du Mi kro bio lo gii Wa lij skie goUni wer sy te tu (Wiel ka Bry ta nia)wska zu ją na moż li wość sto so wa niamio du ma nu ka w za ka że niach wy wo -ła nych przez Clo stri dium dif fi ci le(bak te rii na tu ral nie by tu ją cej w prze -

wo dzie po kar mo wym, któ rej zja dli -wość uak tyw nia się w wy ni ku sto so -wa nej an ty bio ty ko te ra pii). Na ukow cyoce ni li MIC oraz MCB dla trzechszcze pów C. dif fi ci le i wy ka za li bak te -rio sta tycz ne i bak te rio bój cze dzia ła nieroz two rów mio du ma nu ka. Au to rzyba da nia zwra ca ją uwa gę na sku tecz -ność mio du w te ra pii in fek cji bak te ryj -nych [11].

Miód ma nu ka, dzię ki po lep sze niusta tu su an ty ok sy da cyj ne go, wy ka zu jerów nież ochron ne dzia ła nie na ma te -riał ge ne tycz ny zwie rząt. Po twier dzi łoto jed no z naj now szych eks pe ry men -tal nych ba dań na zwie rzę tach, prze -pro wa dzo ne przez na ukow ców z Za -kła du Bio che mii Uni ver si ti Ke bang sa -an Ma lay sia [12].

Jed nak po za pro wa dzo ny mi ba da -nia mi nad dzia ła niem mio du ma nu kana bak te rie czy też trud no go ją ce się ra ny, obec nie moż na już za po znać sięz pierw szy mi wy ni ka mi ba dań do ty -czą cy ch dzia ła nia mio du ma nu ka nako mór ki no wo two ro we. Dość nie daw -no zo sta ły opu bli ko wa ne wyniki pracyze spo łu na ukow ców na Uni wer sy te cieZjed no czo nych Emi ra tów Arab skichw Al. Ain, któ ry po pię ciu la tach ba -dań do ko nał prze ło mo we go od kry ciaw le cze niu ra ka. Ba da nia wy ka za ły, żewy jąt ko we wła ści wo ści mio du ma nu -ka sku tecz nie ha mu ją roz wój róż nychty pów ko mó rek no wo two ro wych,m.in. ra ka pier si, skó ry i ra ka je li tagru be go. – „To prze ło mo we od kry ciejest po par te moc ny mi do wo da mi na -uko wy mi” – po wie dzia ły wła dzeuczel ni, do da jąc, że do od kry cia do -szło w cza sie ba dań pro wa dzo nychprzez ze spół wy bit nych na ukow ców z Wyż szej Szko ły Na uk Me dycz nychi Zdro wot nych przy Uni wer sy te cieZjed no czo nych Emi ra tów Arab skich(UAEU ZEA). W ba da niach zo stałrów nież pod kre ślo ny sam po ten cjałmio du ma nu ka w re du ko wa niu tok sycz nych skut ków ubocz nych che -mio te ra pii. Ba da nia na uko we nadmio dem ma nu ka zostały jużopublikowane w mię dzy na ro do wymma ga zy nie na uko wym i by ły pro wa -dzo ne przez dr. Al Ba zy lea Ra ma di,pro fe so ra i prze wod ni czą ce go Wy -dzia łu Mi kro bio lo gii i Im mu no lo giiMe dycz nej [13].

Wnio skiCer ty fi ko wa ny miód ma nu ka (za -

wie ra ją cy od po wied nią ilość MGO)po sia da du ży po ten cjał te ra peu tycz nyoraz sze reg za sto so wań pro fi lak tycz -nych i lecz ni czych. Mo że być sto so wa -ny za po bie gaw czo (w ce lu utrzy ma niado bre go sta nu zdro wia) oraz lecz ni -

czo – ze wnętrz nie (w le cze niu za ka -żeń pa to lo gicz nych zmian skór nych) i we wnętrz nie (w te ra pii za ka żeń bak -te ryj nych prze wo du po kar mo we go).Na ukow cy zwra ca ją uwa gę na lecz ni -cze dzia ła nie mio du w przy pad kachbak te rii opor nych na dzia ła nie an ty -bio ty ków (np. gron kow ca zło ci ste goopor ne go na me ty cy li nę – MRSA).Wio dą cym ośrod kiem na uko wym pro -wa dzą cym ba da nia nad mio dem ma -nu ka jest no wo ze landz ki Uni wer sy tetWa ika to.

Pi śmien nic two:1. Ad cock D.: The ef fect of ca ta la ze on the

in hi bi ne and pe ro xi de va lu es of va rio usho neys. J. Apic. Res. 1962, 1, 38-40.

2. Mo lan P.C.: Why ho ney is ef fec ti ve as ame di ci ne. 2. The scien ti fic expla na tion ofits ef fects. Bee World, 2001, 82, 22-40.

3. Ma vric E., Wit t man S., Bart G., Hen le T.:Iden ti fi ca tion and qu an ti fi ca tion of me thyl -glyoxal con sti tu ent of Ma nu ka (Lep to sper -mum sco pa rium) ho neys from New Ze -aland. Mol. Nutr. Fo od Res. 2008, 52,483-489.

4. The Of fi cial New slet ter of the Ac ti ve Ma nu -ka Ho ney As so cia tion Inc., Edi ton 2, Ju ly2006.

5 Atrott J., Hen le T.: Me thyl glyoxal in Ma nu kaHo ney – Cor re la tion with An ti bac te rial Pro -per ties. Czech. J. Fo od Sci. 2009,27,S163 -S165.

6. Maddocks S.E., Lopez M.S., RowlandsR.S. i wsp.: Ma nu ka ho ney in hi bits the de -ve lop ment of Strep to coc cus py oge nesbio films and cau ses re du ced expres sionof two fi bro nec tin bin ding pro te ins. Mi cro -bio lo gy 2012, 158, 781-790.

7. Ge thin G., Cow man S.: Ca se se ries of useof Ma nu ka in leg ulce ra tion. Int. Wo und J.2005, 2 (1), 10-5.

8. Tham boo A., Tham boo A., Phil pott C.:Sin gle – blind stu dy of ma nu ka ho ney inal ler gic fun gal rhi no si nu si tis. J Oto la ryn -gol. He ad Neck Surg. 2011, 40(3), 238-243.

9. En glish H.K. i wsp.: The ef fect of ma nu kaho ney on pla que and gin gi vi tis: a pi lot stu -dy. J. Int. Acad. Pe rio don tol. 2004, 6(2):63-7.

10. So mal N, Co ley K.E., Mo lan P.C., Han -cock B.M.: Su scep ti bi li ty of He li co bac terpy lo ri to the ac ti vi ty of ma nu ka ho ney.Jo ur nal of Roy al So cie ty of Me di ci ne.1994, 9, 9-12.

11. Ham mond E.N., Don kor E.S.: An ti bac te -rial ef fect of Ma nu ka ho ney on Clo stri -dium dif fi ci le. BMC Res No tes. 2013, 6,188.

12. Ju bri Z., Ra him N.B., Aan G.J.: Ma nu kaho ney pro tects mid dle -aged rats fromoxi da ti ve da ma ge. Cli nics (Sao Pau lo).2013, 68(11), 1446-1454.

13. http://gulfnews.com/news/gulf/uae/health/uae-university-researchers-make-breakthrough-in-cancer-treatment-1.1150469

Miód ma nu ka w świe tle ba dań na uko wychMiód ma nu ka jest pro duk tem wy twa rza nym przez pszczo ły w ta ki sam spo sób, jak in ne mio dy. Je dy ną róż ni cą jest to, że pszczo ły po -bie ra ją nek tar z in nej ro śli ny. Jest nią wy stę pu ją cy na te re nach No wej Ze lan dii i południowo-wschodniej Au stra lii krzew ma nu ka, któ re -mu miód za wdzię cza swo je wy jąt ko we wła ści wo ści.

Praktyka Lekarska styczeń 2014 15

gastrologiaTEMAT MIESIĄCA

Pro bio ty ko te ra pia w le cze niuza ka żeń He li co bac ter py lo ri

dr n. med. Ewa Łoś -Ry char skaKa te dra i Kli ni ka Pe dia trii,

Aler go lo gii i Ga stro en te ro lo gii Szpi ta la Uni wer sy tec kie go w Byd gosz czy

Kie row nik: prof. dr hab. n. med. Mie czy sła waCzer wion ka -Sza flar ska

Stresz cze nieZa ka że nie He li co bac ter py lo ri jest czę stym pro ble mem za rów no w ga stro en te ro lo giido ro słych, jak i dzie ci. Sto so wa ne stan dar do wo le cze nie I czy na wet II rzu tu nie za wsze jest sku tecz ne, a zda rza się czę sto, że jest źle to le ro wa ne przez pa cjen tów z uwa gi na licz ne dzia ła nia nie po żą da ne. Dla te go po szu ki wa ne są roz wią za nia, któ remo gą wspo móc le cze nie, zwięk szyć je go efek tyw ność, przy mi ni mal nym ry zy kuwy stą pie nia do dat ko wych dzia łań ubocz nych. Obie cu ją cą al ter na ty wą w tym za kre -sie jest sto so wa nie pro bio ty ko te ra pii. W ni niej szym opra co wa niu przed sta wio nowy ni ki naj now szych ba dań (2010-2013) te go za gad nie nia. Sło wa klu czo we: He li co bac ter py lo ri, pro bio ty ki, era dy ka cja

Sum ma ryHe li co bac ter py lo ri is a fre qu ent pro blem as in adult as chil dren ga stro en te ro lo gy.Stan dard tre at ment of the I -st or even II -nd cho ise is not suf fi cien tly ef fec ti ve andoften is po or ly tol le ra ted be cau se of nu me ro us si de ef fects. Thus new me thods toim pro ve ef fi cien cy of tre at ment with mi ni nal risk of si de ef fects are ne eded. The re ispro mi sing al ter na ti ve in that area – pro bio tics. A new re se ar ches (2010-2013) ofthat the me are pre sen ted in this pa per. Key words: He li co bac ter py lo ri, pro bio tisc, era di ca tion

Za ka że nie He li co bac ter py lo ri (H. py lo ri) jestjed nym z naj waż niej szych pro ble mów w ga stro en -te ro lo gii za rów no wie ku dzie cię ce go, jak i do ro słe -go. Re ko men do wa ne sche ma ty le cze nia nie po -zwa la ją na osią gnię cie sa tys fak cjo nu ją ce go od set -ka era dy ka cji [1-4]. Pod no szo ne jest tak że czę stewy stę po wa nie dzia łań nie po żą da nych te ra pii era -dy ka cyj nej, szcze gól nie u dzie ci [5], a tak że wprzy pad ku za sto so wa nia le cze nia II rzu tu [3]. Wy -ni ki wie lu ba dań jed no znacz nie wska zu ją, iż pro -bio ty ko te ra pia w spo sób wy raź ny wpły wa na re -duk cję czę sto ści oraz na si le nia tych ob ja wówubocz nych [4-9]. Na przy kład Efra ti i wsp. [10] napod sta wie wy ni ków swo ich ba dań stwier dzi li, żepo daż Lac to ba cil lus reu te ri (L. reu te ri) w cza sie,przed lub po le cze niu era dy ka cyj nym wpły wa nazmniej sze nie czę sto ści oraz in ten syw no ści to wa -rzy szą cych terapii ob ja wów nie po żą da nych. Songi wsp. [11] uwa ża ją, że tak że Sac cha ro my ces bo -ular di (S. bo ular di) zmniej sza czę stość wy stę po -wa nia ob ja wów ubocz nych te ra pii. Jed no cze śnieza zna cza ją oni, że lep sza to le ran cja le cze nia mo żeprze kła dać się na lep sze prze strze ga nie za le ceńdo ty czą cych po da wa nia le ków, a tym sa mym nalep sze wy ni ki le cze nia.

Ba da niaNie któ re ba da nia wska zu ją, że pewne szcze py

pro bio tycz ne mo gą mieć wpływ in hi bu ją cy w sto -sun ku do He li co bac ter py lo ri [1,4,12]. Na przy -kład Lac to ba cil lus reu te ri mo że kon ku ro wać z H. py lo ri o miej sce przy le ga nia, pro du ku je tak żezwiąz ki o dzia ła niu an ty bak te ryj nym [12]. Hsieh i wsp. [13] prze pro wa dzi li ba da nia in vi tro oraz namo de lach zwie rzę cych, w któ rych wy ka za no, iżspo śród róż nych szcze pów pro bio tycz nych ak tyw -ność ure azo wą H. py lo ri in vi tro naj bar dziej ha mu -

ją L. aci do po hi lus TY C08, L. aci do phi lus TY CA -15, L. john so ni MH -68 oraz L. sa li va rius subspsa li ci nius AP-32. In vi vo zaś L. john so ni MH -68 i L. sa li va rius subsp. sa li ci nius AP -32 po je dyn czolub w kom bi na cji, zmniej sza ilość H. py lo ri w ślu -zów ce żo łąd ka, a tak że re du ku je eks pre sję cy to kinpo za pal nych i zmniej sza na ciek z lim fo cy tów.Rów nież Lin i wsp. [14] w ba da niach in vi tro ba da li ak tyw ność prze ciw bak te ryj ną prze ciw H. py lo ri 10 szcze pów bak te rii kwa su mle ko we go,wy izo lo wa nych z fer men to wa nych pro duk tówmlecz nych. Wy ka za li, że ak tyw ność ta jest naj -więk sza dla trzech spo śród ba da nych szcze pów.Efekt prze ciw bak te ryj ny prze ciw H. py lo ri ba da notak że w ho dow li ko mó rek na błon ka żo łąd ka i stwier dzo no zna czą cą re duk cję za ka że nia orazak tyw no ści ure azo wej. Che noll i wsp. [15] opi sa lino wy szczep B. bi fi dum CEC T7366. Po cząt ko wowy ka za no je go ak tyw ność in vi tro (81,94-94,77%sku tecz no ści w za leż no ści od stop nia o czysz cze -nia ho dow li). Na stęp nie w ba da niach na mo de luzwie rzę cym stwier dzo no, iż szczep zmniej szauszko dze nia bło ny ślu zo wej żo łąd ka, spo wo do wa -ne przez za ka że nie H. py lo ri. Po nad to stwier dzo -no, że jest od por ny na dzia ła nie so ków tra wien -nych, soli i żół ci, NaCl oraz ni skie pH. Po sia dawła ści wo ści ad he zyj ne. Jest tak że od por ny nadzia ła nie an ty bio ty ków, co czy ni go po ten cjal nieod po wied nim do za sto so wa nia w cza sie te ra piiera dy ka cyj nej.

Do re i wsp. [12] prze pro wa dzi li otwar te ba da nie,w któ rym pa cjen tom do ro słym za ka żo nym H. py lo ri (wy nik ba da nia hi sto pa to lo gicz ne go orazdo dat ni wy nik te stu ure azo we go od de cho we go)po da wa no L. reu te ri (2 x dzien nie 10^8 CFU) zpan to pra zo lem przez 8 ty go dni. Po ko lej nych 4-6ty go dniach wy ko ny wa no ba da nie kon tro l ne (testod de cho wy), stwier dza jąc era dy ka cję u kil ku na stupro cent pa cjen tów. Stwier dzi li za tem, że L. reu te -ri mo że od gry wać ro lę w era dy ka cji H. py lo ri, ko -niecz ne są jed nak dal sze ba da nia w ce lu usta le niaopty mal nej daw ki i sche ma tu po da ży oraz czasutrwa nia le cze nia. Po dob ne ba da nie prze pro wa dzi -li Ro sa nia i wsp. [16], któ rzy w pierw szym eta piele cze nia (przez 10 dni) po da wa li czter dzie stu pa -cjen tom z ob ja wa mi dys pep tycz ny mi i za ka że niemH. py lo ri (stwier dzo nym na pod sta wie ure azo we -go te stu od de cho we go oraz ba da nia se ro lo gicz ne -go) mie sza ni nę ośmiu roż nych szcze pów pro bio -tycz nych, uzy sku jąc era dy ka cję w trzy na stu przy -pad kach. Wo bec ta kich ob ser wa cji za sad ny mi wy -da ją się ba da nia po świę co ne wpły wo wi do dat kupro bio ty ku do tra dy cyj nej trój le ko wej te ra pii era -dy ka cyj nej na efek tyw ność era dy ka cji, po mi mo żenie któ rzy au to rzy ne gu ją ta kie zna cze nie pro bio ty -ko te ra pii [8,10,17,18]. Wy ni ki uzy ski wa ne przezroż nych ba da czy są nie kie dy sprzecz ne, na wet wsto sun ku do te go sa me go pro bio ty ku. W wie lu pra -cach wy ka za no jed nak, że do da tek pro bio ty ku do

Do da tek pro bio ty ku do te ra pii era dy ka cyj nej mo że nie tyl ko zmniej szać czę stość wy stę -po wa nia i na si le nie dzia łań ubocz nych le cze nia, ale tak że zwięk szać od se tek era dy ka -cji. Pro bio ty ki mo gą więc wspo ma gać le cze nie i zwięk szać je go efek tyw ność.

styczeń 2014 Praktyka Lekarska16

te ra pii era dy ka cyj nej mo że nie tyl kozmniej szać czę stość wy stę po wa nia ina si le nie dzia łań ubocz nych le cze nia,ale tak że zwięk szać od se tek era dy ka -cji [7,19].

Wang i wsp. [20] po rów na li sku tecz -ność te ra pii era dy ka cyj nej po mię dzy43 dzieć mi le czo ny mi stan dar do wą te -ra pią trój le ko wą i do dat ko wo otrzy -mu ją cy mi przez 6 ty go dni L. aci do phi -lus i Bi fi do bac te rium bi fi dum(B. bi fi -dum) i 45 dzieć mi le czo ny mi bez do -dat ku pro bio ty ków. Po 6 ty go dniachna po sta wie ure azo we go te stu od de -cho we go stwier dzo no, że w gru pie ba -da nej od se tek era dy ka cji wy no si83,7%, a w gru pie kon tro l nej 64,4%.Tak że Ah mad i wsp. wy ka za li, że do -da tek pro bio ty ku za rów no zwięk szaod se tek era dy ka cji, jak i zmniej szaczę stość wy stę po wa nia dzia łań ubocz -nych le cze nia [5].

Da ja ni i wsp. [2] po rów ny wa li sku tecz ność era dy ka cji H. py lo ri po -mię dzy trzema gru pa mi pa cjen tów:sto su ją cych stan dar do wą te ra piętrój le ko wą i jed no cze śnie pro bio tyk (B. in fan tis), sto su ją cych pro bio tyk na2 ty go dnie przed stan dar do wą te ra piątrój le ko wą i w jej trak cie oraz sto su ją -cych se kwen cyj ną te ra pię era dy ka cyj nąi jed no cze śnie pro bio tyk. Gru pę kon -tro l ną sta no wi li pa cjen ci, któ rzy nieotrzy my wa li pro bio ty ku ja ko do dat ku

do te ra pii era dy ka cyj nej. Wy ka za no, żestan dar do we le cze nie bez pro bio ty ku w68,9% by ło za koń czo ne era dy ka cją, zaśdo da tek B. in nan tis pod czas le cze niazwięk szał ten od se tek do 83%. Pro bio -ty ko te ra pia po prze dza ją ca era dy ka cjęzwięk sza ła od se tek era dy ka cji jesz czebar dziej – do 90,5%, po dob ny od se tekera dy ka cji uzy ski wa li pa cjen ci sto su ją -cy wraz z pro bio ty kiem te ra pię se kwen -cyj ną. Za tem stwier dzo no, że do da tekpro bio ty ku zwięk sza sku tecz ność le -cze nia era dy ka cyj ne go.

Du i wsp. [21] po rów ny wa li sku tecz -ność i to le ran cję stan dar do wej te ra piiera dy ka cyj nej (ome pra zol, kla ry tro my -cy na, amok sy cy li na) bez oraz z za sto -so wa niem pro bio ty ko te ra pii (L. aci do -phi lus) przez 2 ty go dnie przed lub poera dy ka cji. Stwier dzo no, że pro bio tykistot nie po pra wia od se tek era dy ka cji,na to miast nie wpły wa znacząco na to -le ran cję le cze nia PPI i an ty bio ty ka mi(jed nak nie po da wa no pro bio ty ku wtrak cie przyjmowania tych le ków).

W me ta ana li zie Zheng i wsp. [1] wy -ka za no, że pre pa ra ty pro bio tycz ne za -wie ra ją ce bakterie Lac to ba cil lus wpły -wa ją ko rzyst nie na efek tyw ność te ra piiera dy ka cyj nej – w od róż nie niu od pre -pa ra tów za wie ra ją cych roż ne szcze pypro bio tycz ne. Efekt był wi docz ny za -rów no u dzie ci, jak i u do ro słych. Niepo twier dzo no na to miast, aby do da tek

pro bio ty ku za wie ra ją ce go Lac to ba cil -lus wpły wał na po lep sze nie to le ran cjiera dy ka cji. Sha va ki i wsp. [22] stwier -dzi li, że do da tek mie sza ni ny pro bio -tycz nej za wie ra ją cej 7 szcze pów pro -bio tycz nych do czte ro le ko wej te ra piiera dy ka cyj nej nie po lep sza efek tów le -cze nia ani też nie wpły wa istot nie na je -go to le ran cję.

Nie któ rzy au to rzy uwa ża ją jed nak, żeza sto so wa nie pre pa ra tów pro bio tycz -nych o zło żo nym skła dzie jest sku tecz -ne w zwięk sza niu efek tyw no ści le cze -nia oraz zmniej sza niu czę sto ści wy stę -po wa nia dzia łań ubocz nych le cze nia[16]. Na war ro -Ro dri qu ez i wsp. [3] upo nad 100 pa cjen tów sto su ją cych le -cze nie era dy ka cyj ne II rzu tu (fu ra zo li -don, te tra cy kli na i lan zo pra zol przez 7dni) prze pro wa dzi li ba da nie do ty czą cesku tecz no ści oraz wy stę po wa nia efek -tów ubocz nych le cze nia w przy pad ku30-dnio wej po da ży mie sza ni ny pro bio -tycz nej (L. aci do phi lus, L. rham no sus,B. bi fi dum i S. fa ecium) i bez niej.Stwier dzo no kil ku pro cen to wy wzrostod set ka era dy ka cji oraz zmniej sze nieczę sto ści wy stę po wa nia ob ja wów nie -po żą da nych (róż ni ce nie by ły sta ty -stycz nie istot ne).

Nie któ rzy ba da cze za sta na wia ją się,czy spo ży wa nie tzw. żyw no ści funk cjo -nal nej, np. jo gur tów czy in nych prze -two rów mlecz nych, mo że być czyn ni -

kiem re du ku ją cym ry zy ko za ka że nialub wspo ma ga ją cym le cze nie H. py lo ri[14]. Yasar i wsp. [9] po rów ny wa li pa -cjen tów podczas 14-dnio we go trój le ko -we go le cze nia era dy ka cyj ne go: tych,któ rzy w tym cza sie nie otrzy my wa lipro bio ty ków, oraz tych, któ rzy otrzy -my wa li jo gurt za wie ra ją cy Bi fi do bac te -rium DN -173 010-1010. Uzy ska no lep -sze wy ni ki le cze nia w gru pie otrzy mu -ją cych jo gurt (wyż szy od se tek era dy ka -cji – lecz wy ni ki nie by ły sta ty stycz nieistot ne).

Pod su mo wa nieWy ni ki ostat nich ba dań wska zu ją,

że pro bio ty ko te ra pia mo że wpły waćna po pra wę sku tecz no ści le cze nia era -dy ka cyj ne go u pa cjen tów za ka żo nychH. py lo ri, jed nak że nie wszyst kieszcze py pro bio tycz ne wy ka zu ją się wtym za kre sie sku tecz no ścią [13,14].Na le ży za tem do bie rać je na pod sta -wie wy ni ków wia ry god nych ba dań kli -nicz nych. Pro bio ty ko te ra pia mo żetak że wpły nąć na po pra wę to le ran cjile cze nia era dy ka cyj ne go, jed nak żeefekt ten zwią za ny jest rów nież tyl koz nie któ ry mi szcze pa mi bak te rii pro -bio tycz nych i nie za le ży od wpły wuda ne go szcze pu na po pra wę sku tecz -no ści era dy ka cji.

Pi śmien nic two w redakcji

gastrologiaTEMAT MIESIĄCA

W okre sie cią ży w or ga ni zmie ko bie -ty za cho dzi wie le prze mian, a cia łoada ptu je się do po trzeb pło du. Do -cho dzi rów nież do prze kształ ceń wstruk tu rze skó ry, co mo że skut ko waćpo ja wie niem się roz stę pów – li nij nychuszko dzeń o atro ficz nej struk tu rze.

Roz stę py (łac. striae di sten sae) towrze cio no wa te zmia ny uło żo ne rów -no le gle lub pro mie ni ście, któ re wy glą -dem przy po mi na ją bli zny. W ich ob rę -bie skó ra po zba wio na jest przy dat -ków (miesz ków wło so wych, gru czo -łów po to wych i ło jo wych), a na skó rekule ga wy gła dze niu. Roz stę py naj czę -ściej wy stę pu ją na udach, po ślad kach,brzu chu, bio drach i pier siach. Na ichpo wsta wa nie szcze gól nie na ra żo ne sąko bie ty w cią ży (zwłasz cza w trze cimtry me strze), na sto lat ki w okre sie doj -rze wa nia oraz oso by oty łe [1,2].

Roz stę py cią żo weCią ża jest jed nym ze sta nów, w któ -

rych do cho dzi do na głe go przy ro stuma sy cia ła, zwłasz cza w oko li cachbrzu cha i pier si, co sta no wi je den z czyn ni ków ry zy ka po wsta nia uszko -dzeń skó ry. Sza cu je się, że na wet90% cię żar nych ko biet ma pro blem zroz stę pa mi. Za zwy czaj po wsta ją one

po ukoń cze niu trze cie go try me strucią ży, ale mo gą po ja wić się już na jejpo cząt ku. Z ich etio lo gią – po zawzro stem ma sy – zwią za ne są rów -nież zmia ny hor mo nal ne, a szcze gól -nie zwięk sze nie wy dzie la nia kor ty zo -lu. Pro wa dzi to do upo śle dze niafunk cji fi bro bla stów, któ re od po wia -da ją m.in. za syn te zę ko la ge nu i ela -sty ny. Ten den cja do po wsta wa niaroz stę pów mo że mieć też pod ło że ge -ne tycz ne – za uwa żo no wzrost czę sto -ści ich wy stę po wa nia u spo krew nio -nych osób [3,4].

Zmia ny w struk tu rze skó ryPo wsta wa nie roz stę pów zwią za ne

jest nie tyl ko z me cha nicz nym roz cią -ga niem skó ry, ale przede wszyst kim z de fek ta mi, do któ rych do cho -dzi w skó rze wła ści wej. Uszko -dze niu ule ga ją włók na ko la ge -no we i ela sty no we, co pro wa -dzi do zmniej sze nia sprę ży sto -ści i wy trzy ma ło ści skó ry. Wbu do wie hi sto lo gicz nej roz stę -py ma ją struk tu rę po dob ną dobli zny. Pod czas trzech mie się -cy od po wsta nia ma ją one ko -lor czer wo no -si ny. Jest to fa zaza pal na, w cza sie któ rej do cho -

dzi do obrzę ku w skó rze wła ści wej[3,4]. W tym okre sie moż li we jest jesz -cze znacz ne zmniej sze nie roz stę pówpo przez uży wa nie pre pa ra tów prze -ciw za pal nych lub sty mu lu ją cych syn -te zę włó kien ko la ge no wych i ela sty no -wych. Wraz z upły wem cza su li nij nezmia ny sta ją się bled sze, aż przyj mąko lor be żo wo kre mo wy. Jest to fa zabli zny za ni ko wej, w któ rej do cho dzido atro fii, lek kie go za pad nię cia i de li -kat ne go po marsz cze nia. Zmniej sze niezmian w tym okre sie jest bar dzo trud -ne. Choć roz stę py nie sta no wią bez po -śred nie go za gro że nia dla zdro wia,pro ble mem jest efekt ko sme tycz ny,któ ry mo że skut ko wać ob ni że niem sa -mo po czu cia i ja ko ści ży cia [3-5].

Ła twiej za po bie gać niż le czyć

Kie dy doj dzie do po wsta niaroz stę pów, trud no jest je usu -nąć. Moż na je je dy nie zmniej -szać po przez sto so wa nie za -bie gów la se ro wych, pe elin -gów oraz pre pa ra tów po pra -wia ją cych kon dy cję skó ry[1,2]. Du żo pro ściej jest więcza po bie gać ich po wsta niu –po przez wła ści wą die tę, pie lę -

gna cję cia ła oraz ćwi cze nia fi zycz ne.Waż ne jest spo ży wa nie po kar mówbo ga tych w cynk, krzem oraz wi ta mi -ny C i E. Na kon dy cję skó ry wpły watak że wła ści we na wod nie nie or ga ni -zmu – na le ży pić przy naj mniej 2 li trywo dy mi ne ral nej dzien nie. Po wsta wa -niu roz stę pów za po bie ga ją re gu lar nećwi cze nia fi zycz ne. Dla za cho wa niado bre go sta nu skó ry w cią ży waż nejest uży wa nie od po wied nich ko sme -ty ków do cia ła. Szcze gól nie po le ca nyjest ole jek do pie lę gna cji skó ryBio‑Oil, któ ry zna czą co po pra wia wy -gląd blizn i roz stę pów. Moż na sto so -wać go od dru gie go try me stru cią żyna skó rę brzu cha, pier si, dol nej czę ściple ców, po ślad ków i ud w ce luzmniej sze nia moż li wo ści wy stą pie niaroz stę pów. W skład re cep tu ry Bio‑Oilwcho dzą wy cią gi z ro ślin, wi ta mi ny wpo sta ci olej ku oraz skład nik Pur Cel -lin Oil™, dzię ki któ re mu pre pa rat jestlek ki i nie tłu sty. W 17 kra jach Bio‑Oilzaj mu je pierw sze miej sce pod wzglę -dem sprze da ży pro duk tów po pra wia -ją cych wy gląd blizn i roz stę pów.

Pi śmien nic two w re dak cji

Mag da le na Mro czek

Rozstępy – szczególny typ bliznPROMOCJA

PPEEDDIIAATTRRIIAA

Praktyka Lekarska styczeń 2014 17

Gorączka u dzieciWśród le ków prze ciw go rącz ko wych sto so wa nych już u nie mow lątpod sta wo we zna cze nie od gry wa ją ibu pro fen oraz pa ra ce ta mol,dzia ła ją ce na ośro dek ter mo re gu la cji.

dr n. med. Bo gu mił Kiss, spe cja li sta cho rób dzie ci, spe cja li sta

me dy cy ny ro dzin nej, NZOZ „Na Swo bod nej” w Bia łym sto ku

Stresz cze nieUkład ter mo re gu la cji, pod wpły wem pi ro ge nów eg zo gen -nych i en do gen nych (cy to kin) po ja wia ją cych się w oso czukrwi pod czas naj róż niej szych in fek cji (ale nie tyl ko), zo sta jeprze sta wio ny lub przy sto so wa ny do wyż szej niż zwy kle tem -pe ra tu ry cia ła, czy li go rącz ki. Ter mo re gu la cja do okre su po -kwi ta nia jest mniej spraw na niż u do ro słych. Wśród le kówprze ciw go rącz ko wych sto so wa nych już u nie mow ląt pod -sta wo we zna cze nie od gry wa ją ibu pro fen oraz pa ra ce ta mol,któ re dzia ła ją na ośro dek ter mo re gu la cji. W sta nie go rącz kibar dzo po moc ne jest ochła dza nie ze wnętrz ne dziec ka.Sło wa klu czo we: go rącz ka, ter mo re gu la cja, pi ro ge ny, ibu -pro fen, pa ra ce ta mol

Sum ma ryUn der the in flu en ce of exo ge no us or en do ge no us py ro gens(cy to kins) ap pe aring in blo od pla sma not on ly du ring va rio -us in fec tions of the ther mo re gu la tion cen tre it is per mu tedor ad ju sted to hi gher than usu al tem pe ra tu re of the bo dywhich is cal led fe ver. Ther mo re gu la tion is less ef fec ti ve till pu ber ty than in adul tho od. Among an ti py re tic me di ci neseven ap plied to ba bies the si gni fi cant ones are: ibu pro fen as well as pa ra ce ta mol ac ting upon the ther mo re gu la tioncen ter. Ve ry help ful in such cir cum stan ces is sup por ti veexte rior co oling of a fe ve rish child.Key words: fe ver, ther mo re gu la tion, py ro gens, ibu pro fen,pa ra ce ta mol

Stan pod wyż sze nia tem pe ra tu ry we -wnętrz nej cia ła do po zio mu prze kra -cza ją ce go za kres jej pra wi dło wych do -bo wych zmian przy spraw nie dzia ła ją -cej ter mo re gu la cji jest na zy wa ny go -rącz ką [1,2]. Po mi mo su biek ty wi zmutej de fi ni cji moż na już w mia rę do kład -nie okre ślić mak sy mal ną war tość tem -pe ra tu ry cia ła, po wy żej któ rej ma my doczy nie nia z go rącz ką al bo z hi per ter -mią. Za wsze alar mu ją cym sy gna łem – nie za leż nie od wie ku dziec ka – jesttem pe ra tu ra po wy żej 38,5°C, szcze gól -nie ta prze wle ka ją ca się, z to wa rzy szą -cy mi ob ja wa mi w po sta ci bó lów gło wy,nud no ści, wy mio tów, zmian na skó rze,za bu rzeń świa do mo ści czy drga wek.Sta no wi to bez względ ne wska za nie doszyb kiej po mo cy le kar skiej i wy ko na -nia ba dań do dat ko wych.

Etio lo gia gorączkiNaj częst szą przy czy ną go rącz ki,

szcze gól nie u dzie ci, są zwy kle wi ru so -we in fek cje dróg od de cho wych, prze -wo du po kar mo we go i ukła du mo czo -we go. Go rącz ka uzna wa na jest obec nieza fi zjo lo gicz ną od po wiedź or ga ni zmupro wo ko wa ną przez róż no rod ne pi ro -ge ny eg zo gen ne, zwłasz cza wi ru sy,bak te rie i ich tok sy ny, aler ge ny, kom -plek sy im mu no lo gicz ne oraz ak tyw neskła do we do peł nia cza. W ta kich oko -licz no ściach mo no cy ty i ma kro fa giuwal nia ją cy to ki ny pi ro gen ne, szcze -gól nie in ter leu ki ny 1 (IL -1) i 6 (IL -6)oraz czyn nik mar twi cy no wo two rówalfa (TNF-al fa). To wła śnie one do cie -ra ją do ba rie ry krew – mózg, wią żąc się

ze sto sow ny mi re cep to ra mi, co pro wa -dzi naj pierw do in duk cji cy klo ok sy ge -na zy 2 (COX -2), a za raz po tem do po -ja wie nia się w area pre op ti ca pod -wzgó rza wła ści we go pi ro ge nu w po sta -ci pro sta glan dy ny E2 (PGE2). Stąd jużkrót ka dro ga do wzbu dze nia po przezcy klicz ny AMP ośrod ka ter mo re gu la -cji, dzię ki cze mu w ta kich oko licz no -ściach do cho dzi do ce lo we go i po trzeb -ne go prze sta wie nia na wyż szy po ziomtzw. punk tu rów no wa gi ter micz nej (setpo int) dla tem pe ra tu ry wnę trza cia ła, iza an ga żo wa nia w ten spo sób na rzą -dów efek to ro wych [1]. A gdy re ak cjaza pal na za czy na już ustę po wać, todość szyb ko zo sta ją wy eli mi no wa neeg zo gen ne pi ro ge ny oraz cy to ki ny pi ro -gen ne (en do gen ne), a tym sa mymwspo mnia ny punkt rów no wa gi ter -micz nej wra ca do wyj ścio we go po zio -mu ocze ki wa nej eu ter mii. Wów czaswstrzy ma ne zo sta ją pro ce sy wy twa rza -nia oraz za cho wa nia cie pła w or ga ni -zmie, co za po cząt ko wu je spa dek pod -wyż szo nej tem pe ra tu ry cia ła przez od -da wa nie cie pła do oto cze nia. Od by wasię to nie tyl ko w wy ni ku prze krwie niaskó ry, ale rów nież przez wzrost po ce -nia się, pro wa dzą ce go do stop nio we goochła dza nia cia ła go rącz ku ją ce godziec ka [3].

Ter mo re gu la cjaJe dy ną moż li wość utrzy my wa nia sta -

łej tem pe ra tu ry cia ła – nie za leż nie odtem pe ra tu ry oto cze nia i wnę trza or ga -ni zmu – sta no wi ter mo re gu la cja, cojest wa run ko wa ne obec no ścią w pod -wzgó rzu spraw nie dzia ła ją ce go ukła du,w skład któ re go wcho dzą ter mo re cep -to ry i ter mo de tek to ry, ośro dek ter mo -re gu la cji i efek to ry ukła du ter mo re gu la -cji [1,2]. Ośro dek ter mo re gu la cji znaj -du je się w pod wzgó rzu mię dzy mó zgo -wia. Przed nia je go część, tzw. ośro dekeli mi na cji cie pła, re gu lu je utra tę cie pła,a tyl ny – zwa ny ośrod kiem za cho wa niacie pła – od po wia da nie tyl ko za za trzy -ma nie cie pła w ustro ju, ale – co istot ne– po bu dza rów nież je go wy twa rza nie.Do prze no sze nia im pul sów po mię dzyneu ro na mi za an ga żo wa nych jest spo roneu ro prze kaź ni ków, zwłasz cza se ro to -ni na, no ra dre na li na i do po mi na [2,4].

Efek to ry i me cha ni zmy ter mo re gu la cji

Wśród efek to rów ter mo re gu la cji fi -zycz nej do mi nu je układ krą że nia orazgru czo ły po to we. Miej sco we pod wyż -sze nie tem pe ra tu ry oraz dzia ła nie bra -dy ki ni ny, prze do sta ją cej się z gru czo -

styczeń 2014 Praktyka Lekarska18

PPEEDDIIAATTRRIIAA

łów po to wych, po wo du je roz sze rze niena czyń krwio no śnych w skó rze. Kon -se kwen cją jest zwięk szo ny prze pływkrwi i zwy kle ocze ki wa ny wzrost prze -no sze nia cie pła z wnę trza na po -wierzch nię cia ła! A po nie waż w przy -ro dzie nic nie gi nie, dla te go wów czasjed no cze śnie zmniej sza się prze pływkrwi w trzew nym ukła dzie na czyń i ne rek. W skó rze każ de go czło wie kaznaj du je się oko ło 2 mln gru czo łówpo to wych, po bu dza nych do pra cy, czy -li po ce nia się, pod wpły wem sty mu la cjiośrod ko wych ter mo de tek to rów wraż li -wych na wzrost tem pe ra tu ry we -wnętrz nej or ga ni zmu.

Do naj waż niej szych efek to rów ter -mo re gu la cji che micz nej za li cza sięmię śnie szkie le to we, wą tro bę oraztkan kę tłusz czo wą. Źró dłem cie pła wor ga ni zmie jest wzrost na pię cia mię -śnio we go i drże nie mię śnio we. O wiel -kiej si le drże nia mię śnio we go, czer pią -ce go prze cież ener gię z po tęż ne go źró -dła, ja kim jest roz pad ATP (ade no zy -no -5’-tri fos fo ra nu) do ADP (ade no zy -no -5’-di fos fo ra nu) i fos fo ra nu nie orga -nicz ne go, świad czy wzrost cie pła wpra wie wszyst kich mię śniach szkie le -to wych, nie kie dy na wet 4-5-krot nieprze kra cza ją cy tem po pod sta wo wejprze mia ny ma te rii. Bły ska wicz nie two -rzą cy się wów czas wspo mnia ny ADPznacz nie przy spie sza pro ces utle nia niasub stra tów w mi to chon driach ko mór -ko wych, po wo du jąc utra tę ener gii wła -śnie w po sta ci cie pła. I choć nie pod le -ga ja kie kol wiek dys ku sji wio dą ca ro lawę glo wo da nów ja ko sub stra tu ener ge -tycz ne go dla kur czą cych się mię śni, tonie ma łą ro lę – ja ko źró dło ener gii dladrże nia mię śnio we go – od gry wa ją rów -nież li pi dy we wnątrz - i po za mię śnio -we. Nie ma ły wpływ na pro ces ter mo re -gu la cji od gry wa ją tak że in ne efek to ryw po sta ci hor mo nów ob da rzo nych cie -pło twór czym dzia ła niem, a zwłasz czatrój o do ty ro ni na, ami ny ka te cho lo weczy glu ka gon [2,5].

Pod sta wę dzia ła nia ośrod ka ter mo re -gu la cji sta no wi ujem ne sprzę że niezwrot ne po mię dzy tem pe ra tu rą wnę -trza cia ła a me cha ni zma mi mo dy fi ku -ją cy mi wy twa rza nie cie pła w ustro ju i je go eli mi na cję do oto cze nia. Od by wasię to po przez ak ty wa cję efek to rów fi -zycz nych i che micz nych wy rów nu ją -cych wszel kie od chy le nia tem pe ra tu rycia ła od fi zjo lo gicz nej nor my. Ak ty wo -wa nie wspo mnia nych efek to rów za -wia du ją cych ter mo re gu la cją jest naj -krót szą dro gą do ko niecz nych w ta kichwa run kach zmian wy rów nu ją cych od -chy le nie tem pe ra tu ry cia ła od po zio -mu, na któ re go utrzy ma nie ów układjest „na sta wio ny” [2].

W przy pad ku dzie ci ten pro ces niefunk cjo nu je tak spraw nie, jak u lu dzido ro słych. Wy ni ka to z kil ku przy czyn,do któ rych na le ży zwłasz cza więk szysto su nek po wierzch ni do ma sy cia ła,mniej sza ob ję tość krwi czy więk szywy da tek ener ge tycz ny lo ko mo cji wprze li cze niu na jed nost kę ma sy cia ła.To oczy wi ste, że u dzie ci ob ser wu je się

zmniej szo ną to le ran cję na wy so kątem pe ra tu rę oto cze nia (mniej sza ob ję -tość krwi przy jed no cze snym wzro ściejej prze pły wu przez na czy nia ob wo do -we or ga ni zmu). W ta kich oko licz no -ściach nie uchron ną kon se kwen cję sta -no wi nie do sta tecz ne utle no wa nie mię -śni i mó zgu oraz zwy kle ob ser wo wa new owych wa run kach po gor sze nie sa -mo po czu cia dziec ka. Do dat ko wy kło -po t w wy so kiej tem pe ra tu rze oto cze -nia, za bu rza ją cy nie co me cha ni zmyter mo re gu la cji dziec ka, sta no wi mniej -sza niż u osób do ro słych po jem nośćmi nu to wa ser ca. Na to miast ter mo re -gu la cja u dzie ci w wa run kach neu tral -nej tem pe ra tu ry oto cze nia prze bie gaza zwy czaj bar dzo spraw nie i z re gu łyjest sta bil na, co w pew nym stop niuwy ni ka z prze wa gi re ak cji na czy nio -wych w od da wa niu cie pła nad pa ro wa -niem po tu. Gdy tem pe ra tu ra oto cze niajest wyż sza niż zwy kle, to dzie ci tra cąwię cej cie pła przez kon wek cję niżprzez pa ro wa nie. W ta kich oko licz no -ściach każ da nad pro duk cja cie pła,cho ciaż by po przez go rącz kę czy wy si -łek fi zycz ny, prak tycz nie unie moż li wiaje go od da wa nie wła śnie tą dro gą. Utra -tę cie pła z or ga ni zmu ma łe go pa cjen tado dat ko wo utrud nia ją sła bo wy kształ -co ne gru czo ły po to we (dzie ci po przezpa ro wa nie od da ją je dy nie 51% cie pław po rów na niu do do ro słych – 65%).Bar dzo istot ny kło po t w utra cie cie płaz wnę trza cia ła dziec ka do oto cze niasta no wi ma ła róż ni ca po mię dzy tem -pe ra tu rą we wnętrz ną a tem pe ra tu rąskó ry. Próg po ce nia się dzie ci jest wyż -szy niż u do ro słych i tak na praw dę roz -po czy na się do pie ro wte dy, gdy tem pe -ra tu ra w od by cie wzro śnie o 0,7°C [5].

Po miar tem pe ra tu ry cia łaNaj czę ściej po mia ru tem pe ra tu ry cia -

ła do ko nu je się za po mo cą ter mo me -tru le kar skie go lub pi ro me tru (w uchu)w jed nym z czte rech miejsc:• pod pa chą (pra wi dło wa tem pe ra tu ra

36,6°C) – jest to jed nak naj mniej do -kład ny po miar,

• w ja mie ust nej (pra wi dło wa tem pe ra -tu ra 36,9°C),

• w od byt ni cy (dla nie mow ląt pra wi -dło wa tem pe ra tu ra 37,1°C) – sta no winaj do kład niej szy po miar,

• w uchu – mie rzo na jest tem pe ra tu rabło ny bę benko wej (pra wi dło wa tem -pe ra tu ra 37,1°C) – jest po mia rem opo dob nej do kład no ści jak w przy pad -ku me to dy rek tal nej, lecz du żo szyb -szym i tań szym.Zgod nie z ame ry kań ski mi kry te ria mi

za do pusz czal ny błąd po mia ru tem pe -ra tu ry cia ła przy ję to: 0,1°C w gra ni cachtem pe ra tu ry 37-39°C; 0,2°C w gra ni -cach 39-41°C oraz 0,3°C – po wy żej41°C [1].

Prze bieg go rącz kiW trak cie nie po wi kła nej go rącz ki wy -

róż nio no trzy fa zy: okres szyb kie gowzra sta nia tem pe ra tu ry, sta bi li za cjęwy twa rza nia i od da wa nia cie pła orazob ni ża nie tem pe ra tu ry. W pierw szej fa -

zie ob ser wu je się tzw. be ha wio ral neskła do we sta nu go rącz ko we go. To wa -rzy szą im za cho wa nia zwia stu ją ce cho -ro bę go rącz ku ją ce go dziec ka w po sta ciupo śle dzo nej ak tyw no ści ru cho wej,ogól ne go osła bie nia, bra ku za in te re so -wa nia oto cze niem, sen no ści, bra ku łak -nie nia, po szu ki wa nia cie płe go miej sca i na głej chę ci okry cia cia ła itp. Przy czy -ną ta kie go za cho wa nia, przy po mi na ją -ce go de pre sję, jest pro za pal na cy to ki na(IL -1�). Na po licz kach po ja wia się ru -mień, dziec ko za czy na mieć dresz cze,przy spie szo ny od dech i następujewzrost tęt na. Na tym eta pie – ro dzą cejsię go rącz ki – po moc ne do jej iden ty fi -ka cji są zmia ny za war to ści bia łek ostrejfa zy w oso czu krwi cho re go dziec ka,zwłasz cza w po sta ci wzro stu stę że niaCRP, licz by bia łych krwi nek, fi bry no ge -nu, do peł nia cza, ce ru lo pla zmi ny. Z po -wo du wy so kiej za pa dal no ści go rącz ku -ją cych ma łych dzie ci na za ka że niaukła du mo czo we go na le ży za wsze wy -ko ny wać ba da nia ogól ne mo czu. W ta -kich oko licz no ściach ob ser wu je sięrów nież zwięk sze nie wy dzie la nia hor -mo nów przy sad ki mó zgo wej: ACTH,wa zo pre sy ny, hor mo nu wzro stu, a tak -że in su li ny i glu ka go nu. Gdy go rącz kaprze cho dzi w dru gą fa zę, przez pe wienczas wy twa rza nie i od da wa nie cie płarów no wa ży się, co wy ni ka z za cho wa -nia pod wzgó rzo we go punk tu rów no -wa gi ter micz nej, a dziec ko, choć mapod wyż szo ną tem pe ra tu rę od zy sku jedo bre sa mo po czu cie, chęć do za ba wy,po mi mo po ja wia ją cych się bó lów gło -wy i mię śni szkie le to wych. Na to miastob ni ża nie się pod wyż szo nej tem pe ra -tu ry cia ła do nor my, a nie kie dy na wet ipo ni żej, jest od po wie dzią na po wrót dopunk tu wyj ścia wspo mnia ne go pod -wzgó rzo we go me cha ni zmu ter mo re gu -la cji. Oczy wi ste, że w tym pro ce sie do -mi nu ją cą ro lę od gry wa ją na rzą dy efek -to ro we sys te mu ter mo re gu la cji [1,6].

Wśród przy czyn prze dłu ża ją cych sięsta nów pod wyż sze nia tem pe ra tu ry cia -ła za wsze do mi nu ją in fek cje wi ru so we,zwłasz cza o nie ty po wym prze bie gu,wy wo ły wa ne, np. przez wi ru sy Ep ste -ina-Bar r, cy to me ga lii, HIV, a nie kie dy i za ka że nia bak te ryj ne (Sal mo nel la,Yer si nia, Bor re lia, My co pla sma, prąt kigruź li cy i drob no ustro je pro wa dzą cedo ostre go za pa le nia wsier dzia, drógod de cho wych i ośrod ko we go ukła duner wo we go w po sta ci za pa leń oponmó zgo wo-rdze nio wych). Aż po nad20% ta kich przy pad ków do ty czy za pal -nych ukła do wych cho rób tkan ki łącz -nej. Prze dłu ża ją ca się go rącz ka u kil kupro cent dzie ci mo że być ob ja wem roz -wi ja ją cych się skry cie cho rób roz ro sto -wych, np. ostrej bia łacz ki lim fo bla -stycz nej, re ti no bla sto my czy neu ro bla -sto my [1].

Do bre i złe stro ny go rącz ki Wy da je się, że za po cząt ko wy wa ne w

okre sie go rącz ki me cha ni zmy im mu -no lo gicz ne zy sku ją w ta kich oko licz -no ściach jak że po trzeb ny opty mal nypo ziom wy dol no ści do wzmac nia nia

funk cji ko mó rek obron nych or ga ni -zmu. Na si la ją się więc pew ne dzia ła niaukła du im mu no lo gicz ne go: pro li fe ra -cja po moc ni czych lim fo cy tów T orazich nisz cze nie [7]. Wzma ga się wy twa -rza nie i dzia ła nie in ter fe ro nu. Ry no wi -ru sy czy wi ru sy po lio oraz pneu mo ko -ki i go no ko ki gi ną w wyż szej tem pe ra -tu rze. W okre sie tem pe ra tu ry cia łaoscy lu ją cej oko ło 41°C wzmac nia nazo sta je funk cja gra nu lo cy tów oraz ma -kro fa gów w za kre sie eks pre sji re cep to -rów Fc, fa go cy to zy i pi no cy to zy orazzdol no ści do we wnątrz ko mór ko we goza bi ja nia bak te rii. Co raz wię cej do nie -sień w za kre sie pier wot nej od por no ścido ty czy wzro stu zja wi ska che mo ki ne -zy ko mó rek wie lo ją drza stych oraz ichzdol no ści do fa go cy to zy. Istot na jestrów nież sty mu la cja go rącz ki cia ła naeks pre sję cy to kin: IL -1, IL -2, IL -6 iTNF -al fa wy wo dzą cych się z mo no nu -kle arów krwi ob wo do wej [1,8].

Naj bar dziej nie po żą da nym na stęp -stwem wy so kiej tem pe ra tu ry cia ła, wy -stę pu ją cym prak tycz nie tyl ko u nie -mow ląt i ma łych dzie ci, są drgaw ki go -rącz ko we, czy li na pa dy o cha rak te rzeto nicz no -klo nicz nym, trwa ją ce kró cejniż 5 mi nut, obec ne w prze bie gu go -rącz ki po wy żej 38°C i in fek cji, któ ranie do ty czy mó zgu. Spo ty ka się je na -wet u 5% dzie cię cej po pu la cji, po czy -na jąc od 6. mie sią ca do oko ło 5. ro kuży cia (zwy kle w prze bie gu in fek cji wi -ru so wych gór nych dróg od de cho -wych). Wśród drga wek go rącz ko wychwy róż nio no drgaw ki pro ste i zło żo ne[9] (ta be la 1). Drgaw ki go rącz ko wenie wy stę pu ją u star szych dzie ci, ja koże są w znacz nym stop niu za leż ne odnie za koń czo nej mie li ni za cji ośrod ko -we go ukła du ner wo we go.

Do in nych skut ków go rącz ki u dzie cina le ży zwięk szo ne do bo we za po trze -bo wa nie na pły ny (oko ło 15% na każ -dy °C wzro stu tem pe ra tu ry cia ła),wzrost wy dat ku ener ge tycz ne go i spa -dek łak nie nia wy ni ka ją cy ze spo wol -nie nia pro ce sów tra wie nia. W ta kichoko licz no ściach zwra ca uwa gę wzrostza po trze bo wa nia tka nek go rącz ku ją -ce go dziec ka na tlen (na wet aż do 20%po wy żej tem pe ra tu ry 39°C) orazzwięk sze nie stę że nia CO2 w oso czukrwi. Nie po ko ją ce jest zwięk sze nie ob -cią że nia ser ca w po sta ci nie tyl ko ta -chy kar dii (śred nio o 4,5 ude rzeń nakaż dy °C), ale i w kon se kwen cji na stę -po wy wzrost je go rzu tu przy rów no -cze snym spad ku po wi no wac twa he -mo glo bi ny do tle nu [1].

Po stę po wa nie prze ciw go rącz ko we

Po le ca ny jest za bieg ochła dza nia, po -le ga ją cy na zwil ża niu du żych po -wierzch ni cia ła let nią wo dą lub ką pielgo rącz ku ją ce go dziec ka w wo dzie otem pe ra tu rze niż szej o 1°C od je go cie -pło ty. Ta kie po stę po wa nie sta no wi je -dy nie dzia ła nie wspo ma ga ją ce le cze nieprze ciw go rącz ko we. W przy pad kachhi per ter mii, gdy nie zbęd ny jest od biórnad mia ru wy pro du ko wa ne go cie pła,

PPEEDDIIAATTRRIIAA

Praktyka Lekarska styczeń 2014 19

za le ca się uru cha mia nie in nych me todw po sta ci kon wek cji, prze wo dze nia i pro mie nio wa nia. Waż ną ro lę od gry watak że pa ro wa nie nie wy czu wal ne wo dyz po wierzch ni skó ry, a szcze gól nie po -ce nie się [4].

Wśród le ków prze ciw go rącz ko wychsto so wa nych już u nie mow ląt pod sta -wo we zna cze nie od gry wa ją ibu pro fenoraz pa ra ce ta mol, dzia ła ją ce na ośro dekter mo re gu la cji. Ibu pro fen jest jed nym znaj bez piecz niej szych nie ste ro ido wychle ków prze ciw za pal nych o dzia ła niuprze ciw go rącz ko wym, prze ciw za pal -nym i prze ciw bó lo wym. Blo ku je cy klo -oksy ge na zę kon sty tu tyw ną (COX -1),in du ko wa ną (COX -2) i pod wzgó rzo -wą, od po wia da ją cą wła śnie za ter mo re -gu la cję, po dob ną wpraw dzie do COX --2, ale na zy wa ną rów nież COX -3. Za -sad ni czy mi wska za nia mi do sto so wa -nia ibu pro fe nu są: go rącz ka (bez wzglę -du na jej przy czy nę), bó le to wa rzy szą ceróż nym in fek cjom (za tok, gar dła, uchaśrod ko we go, dróg mo czo wych), bo le -sne ząb ko wa nie i bó le gło wy. TenNLPZ wy wie ra ha mu ją ce dzia ła nie nain du ko wa ną przez czyn ni ki in fek cyj neCOX -2 w miej scu ata ku drob no ustro -jów, czy li w gar dle, w prze strze ni uchaśrod ko we go, w in nych gór nych dro gachod de cho wych, w sta wach czy na wet wje li tach. Dzię ki te mu wy wie ra dzia ła nieprze ciw za pal ne, zmniej sza jąc ob wo do -wą syn te zę pro sta glan dyn, a ha mu jącpo wsta wa nie cy to kin ostrej fa zy w po -sta ci IL -1, IL -6 i TNF, po śred nio wpły -wa na ob ni że nie go rącz ki. Nie by wa leważ ne jest rów nież bez po śred nie prze -ciw go rącz ko we od dzia ły wa nie ibu pro -fe nu, któ ry blo ku je – zwy kle sku tecz nie– lo kal ną cy klo oksy ge na zę 3 (COX -3),ak ty wo wa ną przez róż ne go rącz ko -twór cze pi ro ge ny i cy to ki ny. To wła śnieumoż li wia tak ocze ki wa ne przez ro dzi -ców go rącz ku ją ce go dziec ka prze sta -wie nie ter mo sta tu pod wzgó rzo we go naniż szy i już bez piecz ny, bo fi zjo lo gicz ny

po ziom [10]. Pa ra ce ta mol sta no wizwią zek ami no fe no lo wy nie mającydzia ła nia prze ciw za pal ne go, co za bez -pie cza pa cjen tów przed dzia ła niem ga -stro tok sycz nym i ne fro tok sycz nym, ty -po wym dla wszyst kich NLPZ. Za le tęte go le ku sta no wi sze ro kie okno te ra -peu tycz ne, co zwięk sza bez pie czeń -stwo sto so wa nia i mi ni ma li zu je dzia ła -nia nie po żą da ne. Ozna cza to bar dzodu żą roz pię tość po mię dzy stę że niemte ra peu tycz nym w oso czu krwi pa cjen -ta, a dzia ła niem tok sycz nym te go le ku.U pod staw prze ciw go rącz ko we go dzia -ła nia pa ra ce ta mo lu le ży du ża ła twośćje go prze do sta wa nia się przez ba rie rękrew – mózg, co jest nie zbęd ne w do -tar ciu do do ce lo wych ob sza rów wzgó -rza i pod wzgó rza. Dzia ła nie pa ra ce ta -mo lu, po dob nie jak ibu pro fe nu, za cho -dzi po przez blo ko wa nie pod wzgó rzo -wej cy klo oksy ge na zy (COX) o bu do -wie zbli żo nej do in duk cyj nej COX-2,okre śla nej ja ko COX-3. I wła śnie na -stęp stwem za blo ko wa nia tej cy klo -oksy ge na zy jest wy ga sa nie syn te zy sza -lo nych pro sta glan dyn w pod wzgó rzu,co sta no wi bez po śred ni sy gnał tak że doprze sta wie nia ter mo sta tu po dzw gó rzo -we go na nie co niż szy po ziom, cze goskut kiem jest za wsze ocze ki wa ne nasku tecz ne ob ni że nie tem pe ra tu ry cia łago rącz ku ją ce go dziec ka. Za le tą pa ra ce -ta mo lu jest pra wie cał ko wi te i bar dzoszyb kie (po mię dzy 30. a 90. mi nu tą popo da niu do ust nym) je go wchła nia niesię w prze wo dzie po kar mo wym.Znacz nie mniej sza do stęp ność te go le -ku w krwi pa cjen ta i nie ste ty dłu żejtrwa ją ca, bo po mię dzy 2. a 4. go dzi ną,ob ser wo wa na jest po po da niu do od byt -ni czym. Ko rzyst ne są rzad kie in te rak -cje pa ra ce ta mo lu z in ny mi le ka mi, azwłasz cza z ibu pro fe nem, co po zwa lana wy ko rzy sta nie za let obu tych pre pa -ra tów [10].

Pi śmien nic two w redakcji

Ta be la 1. Drgaw ki go rącz ko we (cyt. za 9)Drgaw ki pro ste Drgaw ki zło żo ne - go rącz ka po wy żej 39°C - go rącz ka po ni żej 38,5°C - od 6. mies. do 4. roku ży cia - < 6. mies. – > 4. r. ży cia - drgaw ki uogól nio ne - drgaw ki ogni sko we lub po ło wi cze - trwa ją od 1 min do 20 min - > 20 min - brak zmian w EEG - ob ja wy ubyt ko we w ba da niu

neu ro lo gicz nym - ba da nie neu ro lo gicz ne pra wi dło we - zmia ny ogni sko we i na pa do we w EEG

w okre sie mię dzy na pa do wym w okre sie mię dzy na pa do wym- czę sto pod ło że ro dzin ne –

Za sto so wa nie po łą cze nia pa ra ce ta mo lu i ibu pro fe nu da je na stę pu ją ce ko rzy ści:•wzrost efek tu prze ciw bó lo we go i prze -

ciw go rącz ko we go bez zwięk sze nia ry zy -ka wy stą pie nia dzia łań nie po żą da nych(Sar rel, 2006) – nie od no to wa no wzro stuczę sto tli wo ści wy stę po wa nia dzia łań nie -

po żą da nych ani po ja wie nia się no wych,do tąd nie opi sa nych skut ków ubocz nych,

• uzy ska nie w łą czo nym pre pa ra cie efek tuprze ciw za pal ne go (sam pa ra ce ta mol ta -kie go dzia ła nia nie wy wie ra).

Po podaniu doustnym zarówno paracetamol, jak i ibuprofen są dobrze wchłaniane z przewodu pokarmowego.

styczeń 2014 Praktyka Lekarska20

DDEERRMMAATTOOLLOOGGIIAA

lek. med. Mar ta Je zior ska, lek. med. Ka ta rzy na Ki siel,

lek. med. Mag da le na Ole chow ska,lek. med. Mag da le na Wo łosz ko

Od dział Der ma to lo gii Dzie cię cejMSS w War sza wie

Kie row nik Od dzia łu: lek. med. Li dia Rusz kow ska

Stresz cze nie:Ato po we za pa le nie skó ry jest prze wle kłą, za pal ną der ma to -zą, czę sto roz po czy na ją cą się w wie ku dzie cię cym. Prze wle -kły cha rak ter zmian czę sto wpły wa ne ga tyw nie na roz wójdziec ka i ja kość je go ży cia. Wo kół dia gno sty ki na ra sta du żokon tro wer sji. W ar ty ku le przed sta wio no naj now sze do nie sie -nia do ty czą ce ob ja wów i dia gno sty ki.Sło wa klu czo we: ato po we za pa le nie skó ry, dzie ci, epi de -mio lo gia, ob raz kli nicz ny, te sty dia gno stycz ne

Sum ma ry: Ato pic der ma ti tis is a per si stent, in flam ma to rius di se ase,often be gin ning in the chil dho od. The per si stent skin le sionsin flu en ce the chil dren de ve lop ment and the li fe qu ali ty. The reare ma ny con tro ver sies aro und the dia gno sis. In this ar tic leare pre sen ted the la test in for ma tion abo ut the symp tomsand dia gno sis. Key words: ato pic der ma ti tis, chil dren, epi de mio lo gy, cli ni cal pre sen ta tion, dia gno stic te sts

Ato po we za pa le nie skó ry (AZS; in -ne na zwy: wy prysk ato po wy, wy prysken do gen ny) jest za pal ną, prze wle kłą i na wro to wą der ma to zą, któ rej do mi -nu ją cym ob ja wem jest upo rczy wyoraz bar dzo na si lo ny świąd. Zmia nyskór ne po ja wia ją się we wcze snymdzie ciń stwie, ma ją ty po wą lo ka li za cjęi cha rak te ry stycz ny ob raz. AZS jestjed ną z częst szych cho rób skó ry i wwięk szo ści kra jów na świe cie wy stę -pu je u oko ło 20% dzie ci i 1-3% do ro -słych. Czę stość za cho ro wań na AZSw ostat nich la tach znacz nie zwięk szy -ła się, ostat nie do nie sie nia mó wią, żenie mal dwu krot nie. Rów nież wy raź -nie za zna cza się więk sza licz ba cho -rych w pań stwach uprze my sło wio -nych i re jo nach wiel ko miej skich (wgróż nych au to rów 5-20% po pu la cjidzie cię cej) [1].

Przy czy ny AZSPa to ge ne za AZS nie jest w peł ni wy -

ja śnio na. W etio pa to ge ne zie tejchoroby na le ży uwzględ nić sze regaspek tów. Oprócz sil ne go wpły wuczyn ni ków ge ne tycz nych – dzie dzi cze -nie wie lo ge no we (80% zgod no ści ubliź niąt jed no ja jo wych, 20% u dwu ja -jo wych) – cho ro ba wy ka zu je na stę pu -ją ce ce chy pa to fi zjo lo gicz ne:

- za bu rze nie funk cji lim fo cy tów Th2,a w kon se kwen cji nad pro duk cjaim mu no glo bu li ny IgE,

- nie pra wi dło wa bu do wa ba rie ry

skór no -na skór ko wej – nie do bo ry fi -la gry ny, po łą czeń mię dzy ko mór ko -wych i ce ra mi dów; u pa cjen tów zAZS do cho dzi do zmniej szo ne gowią za nia wo dy w na skór ku i jejzwięk szo nej utra ty prze zskór nej(TEWL), po wo du je to zmniej sze -nie ela stycz no ści na skór ka, sprzy jami kro ura zom i pęk nię ciom; uszko -dzo ny na skó rek szyb ciej ule gawtór nym nad ka że niom bak te ryj -nym, grzy bi czym i wi ru so wym(głów nie z gru py opryszcz ki),

- nad mier na ko lo ni za cja pa to ge nówna po wierzch ni na skór ka – Sta phy -lo coc cus ureus, Ma las se zia spe ciesi Ma las se zia fur fur,

- za chwia nie rów no wa gi psy cho so -ma tycz nej, nie pra wi dło wa pra caukła du au to no micz ne go, co w kon -se kwen cji pro wa dzi do wzmo żo nejpro duk cji me dia to rów sta nu za pal -ne go [1-3].

Oprócz pod sta wo wych przy czyn po -wsta wa nia AZS na le ży wy mie nić rów -nież czyn ni ki śro do wi sko we, związ kiche micz ne (de ter gen ty, kon ser wan ty,barw ni ki żyw no ścio we), któ re ma jąistot ny wpływ na prze bieg już ist nie ją -cej cho ro by. AZS mo że współ ist nieć z in ny mi IgE-za leż ny mi cho ro ba miato po wy mi, tj. ANN, ast mą oskrze lo -wą czy po krzyw ką.

Zmia ny skór ne w prze bie gu AZS sąbar dzo cha rak te ry stycz ne i nie po win -ny spra wiać trud no ści w po sta wie niuroz po zna nia. Mi mo to czę sto in necho ro by skó ry, np. dzie cię ce ło jo to ko -we za pa le nie skó ry, nad mier ne ro go -wa ce nie przy miesz ko we, świerzb, wy -prysk z po draż nie nia czy in fek cje wi -ru so we są błęd nie roz po zna wa ne ja koaler gie. Na stęp stwem tych błę dów jestnie wła ści we le cze nie [1,2].

Fa zy (okre sy) AZS za leż ne od wie ku pa cjen ta

Fa za nie mow lę ca i wcze sno dzie cię -ca (od 3. m.ż. do 4. r.ż.)

Je śli zmia ny skór ne wy stę pu ją umłod sze go dziec ka, na le ży być bar dzoostroż nym w dia gno zo wa niu AZS,gdyż bar dzo czę sto oka zu je się, że todzie cię ce ło jo to ko we za pa le nie skó ry.Pierw szy mi ob ja wa mi AZS są ru mie -nio we pla my, któ re mo gą być zlo ka li -zo wa ne w róż nych re jo nach skó ry.Mo gą być po je dyn cze lub zle wać się wwięk sze po wierzch nie. Gdy doj dzie doza ję cia ca łej po wierzch ni cia ła, mó wi -my wów czas o ery tro de mii. W ob rę biezmian ru mie nio wych po ja wia ją się

grud ki, pę che rzy ki, nad żer ki. Zmia nyskór ne są czą. Szyb ko do cho dzi donad ka że nia bak te ryj ne go („mio do we”stru py) i/lub wi ru so we go – naj czę ściejz wy pry skiem opryszcz ko po dob nymKa po sie go [1,2].

W tej gru pie wie ko wej zmia ny skór -ne przy bie ra ją cha rak te ry stycz ną lo ka -li za cję je dy nie na twa rzy. Za ję te sącen tral ne po wierzch nie po licz ków,ob szar wo kół ust jest wol ny od zmian.Po zo sta łe zmia ny skór ne mo gą byćzlo ka li zo wa ne na tu ło wiu, koń czy -nach gór nych i dol nych za rów no postro nie wy prost nej, jak i zgi na czy. Uwięk szo ści ma łych pa cjen tów wol najest oko li ca pod pie lusz ko wa.

Zmia nom skór nym za wsze to wa rzy -szy świąd. Dziec ko re agu je na świąd w za leż no ści od wie ku. U ma łych nie -mow ląt ob ser wu je my roz draż nie nie,płacz, za bu rze nia snu, mniej szy ape -tyt. Pię ciomie sięcz ne nie mow lę po tra -fi już dra pać się w „ce lo wa ne” miej -sca. U ma łych dzie ci za zwy czaj niewy stę pu je nad mier na su chość skó ry.W tej gru pie wie ko wej czę ściej cho ru -ją chłop cy [1].

Fa za okre su dzie cię ce go (od 4. do12. r.ż.)

Naj czę ściej jest to kon ty nu acja jużist nie ją cej cho ro by z fa zy nie mow lę -cej, ale zda rza ją się rów nież za cho ro -wa nia „de no vo”. Zmie nia się lo ka li -za cja zmian skór nych. Wy kwi ty obej -mu ją cha rak te ry stycz ne miej sca, tj.zgię cia łok cio we, ko la no we, nad garst -ki, sta wy sko ko we, fał dy szyj ne itwarz. Ru mień nie ostro od gra ni czo nyod oto cze nia po ja wia się na gle. Na si le -nie zmian skór nych mo że być tak du -że, że przy bie ra for mę ery tro de mii (za -ję ta ca ła lub pra wie ca ła skó ra) z od -czy no wą lim fa de no pa tią. W okre sachre mi sji do mi nu je su chość skó ry (xe ro -sis) i po gru bie nie na skór ka (li che ni fi -ka cja), z wy raź nie za zna czo nym po -let ko wa niem i prze bar wie nia mi po za -pal ny mi. Świąd jest do mi nu ją cym ob -ja wem, ma cha rak ter na pa do wy,utrzy mu je się w okre sie re mi sji, do -pro wa dza jąc do po wsta wa nia nad że -rek i prze czo sów na „po zor nie zdro -wej skó rze”. Na si le nie świą du jest od -mien ne u po szcze gól nych cho rych, aleza wsze skut ku je za bu rze nia mi za cho -wa nia dziec ka, tj. za bu rze nia mi snu,ogól nym roz draż nie niem, za bu rze nia -mi kon cen tra cji, co ma wpływ nafunk cjo no wa nie dziec ka w przed szko -lu i w szko le. W tym okre sie do cho dzi

do nie ak cep to wa nia wy glą du oraz za -bu rzeń re la cji ko le żeń skich [1,2].

Fa za okre su mło dzień cze go i osóbdo ro słych (po 12. r.ż.)

Iden tycz nie jak w po przed niej fa zie,AZS mo że być kon ty nu acją już ist nie -ją cych zmian lub do pie ro się roz po -cząć. Dla te go okre su cho ro by cha rak -te ry stycz ne jest gwał tow ne po ja wie niesię świą du i ru mie nia, obej mu ją ce go wwięk szo ści przy pad ków gór ną częśćcia ła – twarz, szy ję, kark i gór ną częśćklat ki pier sio wej. Zmia ny mo gą rów -nież utrzy my wać się w zgię ciach łok -cio wych i ko la no wych, a wy glądzmian skór nych nie od bie ga od wy glą -du zmian w po przed nich okre sach,ist nie je jed nak mniej sza skłon ność dosą cze nia. Głów nym czyn ni kiem wy -wo ław czym jest stres emo cjo nal ny. Wcza sie re mi sji skó ra jest po gru bia ła,na skó rek prze ro śnię ty, z wy raź ną li -che ni fi ka cją. Skut kiem prze wle kłe gopro ce su za pal ne go jest wy stą pie nie„styg ma tów” AZS: za si nie nie (hi per -pig men ta cja) wo kół oczu – tzw. oczyszo pa, do dat ko wa fał da na dol nej po -wie ce – tzw. fałd Den nie -Mor ga na, nabocz nych po wierzch niach szyi – prze -bar wie nia o cha rak te rze sia tecz ki – tzw. ob jaw brud nej szyi, błysz czą capłyt ka pa znok ci dło ni (efekt prze wle -kłe go dra pa nia) – tzw. ob jaw wy po le -ro wa nych pa znok ci, prze rze dze niewło sów (głów nie oko lic skro nio -wych), prze rze dze nie lub cał ko wi tybrak bocz nej czę ści brwi – tzw. ob jawHer tho ge’a, prze wle kły wy prysk sut -ków, czy che li tis sic ca (1-3).

Dia gno sty ka róż ni co wa AZS Róż ni co wa nie ato po we go za pa le nia

skó ry zmie nia się w za leż no ści od wie -ku pa cjen ta i umiej sco wie nia zmiancho ro bo wych. Na le ży uwzględ nić:świerzb, łusz czy cę, aler gicz ny wy -prysk kon tak to wy, wy prysk kon tak to -wy z po draż nie nia, wy prysk pie niąż -ko wa ty, neu ro der mit, świerz biącz kęob ja wo wą, za pa le nie ło jo to ko we, ry -bią łu skę, osut kę po le ko wą, der ma to -fi to zę skó ry gład kiej (ti nea cor po ris),ze spół Ne ther to na, chło nia ki skó ry.

Roz po zna wa nie AZSRoz po zna nie ato po we go za pa le nia

skó ry naj czę ściej nie spra wia trud no -ści, opie ra się na wy wia dzie osob ni -czym i/lub ro dzin nym oraz ob ra ziekli nicz nym. Po moc ne w usta le niu roz -po zna nia są kry te ria dia gno stycz ne

Atopowe zapalenie skóry – etiopatogeneza i diagnostyka W ostatnich latach obserwuje się coraz częstsze zachorowania na AZS, zwłaszcza w państwach uprzemysłowionych i rejonachwielkomiejskich. Patogeneza AZS nie jest w pełni wyjaśniona.

Ha ni fi na i Raj ki (ak tu al ne od 1980 r.,choć wie lo krot nie mo dy fi ko wa ne).Wy róż nia się 4 kry te ria du że i po nad20 kry te riów ma łych.

Kry te ria du że to: świąd; ty po wamor fo lo gia i lo ka li za cja zmian skór -nych; prze wle kły i na wro to wy prze -bieg; do dat ni wy wiad ato po wy osob ni -czy i/lub ro dzin ny (ANN, ast ma, wy -prysk ato po wy). Kry te ria ma łe to: su -chość skó ry; po ron na ry bia łu ska; pod -wyż szo ny po ziom IgE w su ro wi cy;nad mier na nad wraż li wość na czyn ni kidraż nią ce (np. pot, weł nę); po czą tekzmian w dzie ciń stwie; za ostrze nie postre sie; nie to le ran cja po kar mów; na -wra ca ją ce za ka że nia skó ry; sto żek ro -gów ki; za ćma pod to reb ko wa przed -nia; fałd Den nie -Mor ga na; za cie nie -nie wo kół oczu; na wro to we za pa le niespo jó wek; za pa le nie czer wie ni war go -wej; bla dość lub ru mień twa rzy; fałdszyj ny; wy prysk dło ni i stóp; wy prysksut ków; łu pież bia ły; bia ły der mo gra -fizm; ak cen ta cja miesz ków wło so -wych; do dat nie skór ne te sty punk to -we. Do po sta wie nia roz po zna nia ko niecz ne jest speł nie nie trzech kry te -riów du żych i co naj mniej trzech kry te -riów ma łych. Obec nie przyj mu je się,że do naj bar dziej cha rak te ry stycz nychob ja wów AZS na le żą: świąd, wy pryskzlo ka li zo wa ny w miej scach cha rak te -ry stycz nych dla wie ku pa cjen ta, prze -wle kły i na wro to wy prze bieg cho ro by,po czą tek cho ro by we wcze snym dzie -ciń stwie (< 2 r.ż.), ato pia, su chośćskó ry (xe ro sis), ast ma lub ka tar sien nyw wy wia dzie osob ni czym al bo w naj -bliż szej ro dzi nie pa cjen ta [1-3].

Dia gno sty ka in vi troBa da nie cI gE (PRIST) to ba da nie

cał ko wi tej pu li im mu no glo bu li ny E wsu ro wi cy, na to miast asI gE (RAST)umoż li wia okre śle nie stę że nia swo -istych prze ciw ciał kla sy IgE. Uwa żasię, że po ziom cI gE w su ro wi cy za le żym.in. od licz by uczu la ją cych aler ge -nów, na si le nia i cza su eks po zy cji naaler gen uczu la ją cy, ob ja wów na rzą -do wych aler gii. Stwier dzo no, że spo -śród róż nych cho rób z krę gu ato piinaj więk sze stę że nie ob ser wu je się wAZS. Na le ży pa mię tać, że ba da nieogól ne go po zio mu IgE jest je dy nie ba -da niem po moc nym w usta le niu roz -po zna nia, a je go wy nik nie jest roz -strzy ga ją cy. Nie któ rzy pa cjen ci ma jąwy so ki po ziom IgE, ale nie de mon -stru ją ob ja wów aler gii. Zda rza ją sięrów nież pa cjen ci, któ rzy ma ją ty po wezmia ny skór ne, a ich po ziom IgE jestpra wi dło wy (tzw. AZS nie po wią za nyz IgE). Wy nik ba dań asI gE (RAST)nie jest rów nież roz strzy ga ją cy o roz -po zna niu. Wy so ki po ziom swo istychIgE, je że li nie jest po twier dzo ny ob -ser wa cją kli nicz ną, nie jest pod sta wądo włą cze nia die ty eli mi na cyj nej.Czę sto spo ty ka się re ak cję od wrot ną– ro dzi ce su ge ru ją na si le nie ob ja wówcho ro by po zje dze niu da ne go pro -duk tu, a ba da nia te go nie po twier -dza ją [4-6].

Dia gno sty ka in vi vo Skór ne te sty punk to we (STP), te -

sty ska ry fi ka cyj ne – prick testObec nie uzna wa ne są za me to dę re -

fe ren cyj ną, tzw. zło ty stan dard w wy -kry wa niu aler gii IgE -za leż nej. Wy nikpo twier dza lub wy klu cza uczu le niena okre ślo ny aler gen i ma zna cze niedla usta le nia roz po zna nia i dal sze gopo stę po wa nia. Wy nik tych te stówsta no wi zwy kle pierw szy etap kwa li -fi ka cji cho re go do im mu no te ra piiswo istej. Czu łość i swo istość tej me -

to dy jest róż na. W od nie sie niu doaler gii po wietrz no po chod nej na aler -ge ny pył ku ro ślin, roz to cze ku rzu do -mo we go, aler ge ny zwie rzę ce, grzy byple śnio we i droż dżo po dob ne STPcha rak te ry zu je się znacz ną wia ry god -no ścią w wy klu cza niu lub po twier -dza niu udzia łu wy mie nio nych aler ge -nów w po wsta wa niu ob ja wów kli -nicz nych. W przy pad ku po dej rze niaaler gii na po kar my, wy ni ku STP nieuzna je się za roz strzy ga ją cy. In ter -pre ta cja wy ni ku STP z okre ślo nym

po kar mem (np. mle ko, biał ko ja ja,mię so, ry by, orze chy) po win na byćostroż na i wy wa żo na, gdyż nie wiel kaczęść cho rych, ma ją cych do dat ni wy -nik STP, re agu je wy stą pie niem ob ja -wów kli nicz nych pod czas te stu do -ust nej pro wo ka cji po kar ma mi za wie -ra ją cy mi aler gen da ją cy do dat ni wy -nik te stu [4,5].

Szcze gól ną od mia ną STP jest me to -da prick -by -prick. Tech ni ka wy ko na -nia i in ter pre ta cja wy ni ków jest iden -tycz na jak STP, ale za miast stan da ry -

DDEERRMMAATTOOLLOOGGIIAA

Praktyka Lekarska styczeń 2014 21

styczeń 2014 Praktyka Lekarska22

DDEERRMMAATTOOLLOOGGIIAA

zo wa nych wy cią gów aler ge no -wych uży wa się na tyw nych aler -ge nów po kar mo wych. Lan cetnaj pierw za głę bia się w ba da nympo kar mie (mle ko, owo ce, wa rzy -wa), a na stęp nie na kłu wa nimskó rę. Te sty te są przy dat ne wdia gno sty ce u pa cjen tów z po dej -rze niem ze spo łu aler gii ja my ust -nej (oral al ler gy syn dro me –OAS). Na le ży pa mię tać, że te styprick -by -prick nie są wy stan da ry -zo wa ną tech ni ką dia gno stycz ną,a miej sco wa re ak cja skór na mo żebyć wy wo ła na nie tyl ko przezaler gen po kar mo wy, ale rów nieżprzez roz ma ite do dat ki i środ kiche micz ne za sto so wa ne w spo -żyw czym pro ce sie pro duk cyj nym[5,6].

Na skór ko we te sty płat ko we(NTP)

Sta no wią wy stan da ry zo wa nąpró bę wy wo ła nia miej sco we go od -czy nu skó ry. Ba da nie to opie ra sięna IV ty pie re ak cji im mu no lo gicz -nej wg Gel la i Co omb sa i jest sto -sow ne w dia gno sty ce aler go lo gicz -nej róż nych od mian wy pry sku,głów nie wy pry sku kon tak to we go.NTP słu żą do oce ny re ak tyw no ściskó ry na związ ki che micz ne (np.chrom, ko balt, ni kiel, ży wi ce, pa -ra be ny, bal sam pe ru wiań ski) [4].

Ato po we te sty płat ko we (ATP)Do wo dzą ist nie nia IgE -za leż -

nej, opóź nio nej re ak cji kon tak to -wej ty pu wy prysk. Ze wzglę du nabrak stan da ry za cji i wie le nie wy -ja śnio nych i nie usys te ma ty zo wa -nych aspek tów ATP ma ją oneogra ni czo ną war tość dia gno -stycz ną [5].

Wszyst kie wy żej wy mie nio neme to dy dia gno stycz ne nie sąpew ne. Wska za ne jest wy ko ny -wa nie te stów je dy nie na pro duk -ty po dej rza ne, o któ rych po in for -mo wa li ro dzi ce.

Naj bar dziej wia ry god ną me to dądia gno stycz ną jest po dwój nie śle -pa pró ba pro wo ka cyj na kon tro lo -wa na pla ce bo (DBPFCh). W ba -da niu tym pa cjent, ro dzic i le karznie wie dzą, ja ki po karm otrzy mu -je dziec ko. Re ak cje skór ne mo gąpo ja wić się w cią gu kil ku na stumi nut od eks po zy cji (na tych mia -sto wa re ak cja skór na) lub kil ka -nastu go dzin (opóź nio na re ak cjaaler gicz na). W tej me to dzie ogra -ni cza my in ne czyn ni ki, któ re mo -gą za ostrzać re ak cje skór ne (wra -że nia su biek tyw ne). Ba da nie topo win no być wy ko ny wa ne w wa -run kach szpi tal nych.

Re asu mu jąc, roz po zna nie AZSusta la się na pod sta wie wy wia dui ob ja wów kli nicz nych. Czę storo dzi ce „wy mu sza ją” na le ka rzuskie ro wa nie na ba da nia dia gno -stycz ne lub wy ko nu ją ta kie ba da -nia na wła sną rę kę. Ro lą le ka rza

pro wa dzą ce go jest udzie la nie in -for ma cji, iż dia gno sty ka nie jestte ra pią [4-6].

Pi śmien nic two 1. Ring J., Dar sow U.: Ato po we za pa -

le nie skó ry. Braun Fal co: Der ma to lo -gia. Cze lej, Lu blin, 2010, 425-435.

2. Ak dis C.A., Ak dis M., Bie ber T. i wsp.: Dia gno sis and tre at ment ofato pic der ma ti tis in chil dren andadults: Eu ro pe an Aca de my and Cli -ni cal Im mu no lo gy/Ame ri can Aca de -my of Al ler gy, Asth ma and Im mu no -lo gy/PRAC TALL Con sen sus Ra port.J. Al ler gy Clin. Im mu nol, 2006,118,152-69 and Al ler gy 2006;61,69-87.

3. Ha ni fin J.M., Raj ka G.: Dia gno sticfe atu res of ato pic der ma ti tis. Ac taDerm Ve ne re ol (Stockh) 1980,92(Suppl), 44-47.

4. Si che rer S.H., Wo od R.A.: Al ler gyte sting in chil dho od: using al ler gen– spe ci fic IgE test. Pe dia trics 2012,129(1), 193-197.

5. Sil ny W., Czar nec ka -Ope racz M.,Gliń ski W., i inn.: Ato po we za pa le nieskó ry – współ cze sne po glą dy napa to me cha nizm oraz me to dy po stę -po wa nia dia gno stycz no -lecz ni cze go.Sta no wi sko gru py spe cja li stów Pol -skie go To wa rzy stwa Der ma to lo gicz -ne go. Po stę py Der mat. i Alerg.XXVII;2010/5.

6. No wic ki R., Czar nec ka -Ope racz M.:Dia gno sty ka róż ni co wa AZS Dia gno -sty ka AZS, No wic ki R., Ato po we za -pa le nie skó ry w prak ty ce. Cor ne tis,Wro cław, 2013, 77-104.

ZZaammóóww pprreennuummeerraattęę PPrraakkttyykkiiLLeekkaarrsskkiieejj

zzaammóóww pprrzzeezz iinntteerrnneettwwwwww..eeuu rroo ssyyss..ppll

zzaammóóww tteelleeffoonniicczznniiee2222 882222 2200 1166

Nie od dziś wia do mo, że ży je my wsta rze ją cym się spo łe czeń stwie. JakPol ska wy pa da pod tym wzglę demna tle Eu ro py?

Za gra ni cę sta ro ści uwa ża się 65.rok ży cia, jed nak eks per ci co raz czę -ściej po wta rza ją, że po wyż sza de fi ni -cja wy ma ga zmia ny, cho ciaż by zewzglę du na prze dłu ża ją cy się okresak tyw no ści za wo do wej. Pol ska sta -rze je się po dob nie jak po zo sta ła częśćEu ro py, w więk szym stop niu w mia -stach niż na wsiach, utrzy mu je się teżprze wa ga ko biet w tej po pu la cji. Wna szym kra ju ob ser wu je się róż ni cepo mię dzy po szcze gól ny mi re gio na mi:na wscho dzie jest naj wię cej lu dzistar szych. We dług pro gno zy Eu ro stat,pro ces sta rze nia się Pol ski na tle Eu -ro py ule gnie znacz ne mu przy spie sze -niu po ro ku 2035 i w ro ku 2060 bę -dzie my dru gim naj star szym kra jemna sze go kon ty nen tu, po Sło wa cji.

Czy pol ska służ ba zdro wia jestprzy go to wa na na ten wzrost licz byse nio rów? Czy le ka rze ro dzin ni ma -ją wy star cza ją cą wie dzę i umie jęt no -ści w za kre sie opie ki nad oso ba mistar szy mi?

Nie ste ty, w na szym kra ju nie ma in -sty tu cjo nal ne go sys te mu opie ki nadoso ba mi star szy mi, a ist nie ją ce moż li -wo ści da le ce od sta ją od po trzeb. Pra cu -jąc na od dzia le szpi tal nym, na któ rymśred nia wie ku pa cjen tów prze kra cza70 lat, a znacz ny od se tek cho rych wy -ma ga sta łej po mo cy, szcze gól nie od -czu wam trud no ści z prze nie sie niempa cjen ta do do mu opie ki czy za kła duopie kuń czo -lecz ni cze go. Rów no cze -śnie wie lu cho rych, zwłasz cza w wie ku

po de szłym, jest nie po trzeb nie ho spi ta -li zo wa nych. Przy czy ny upa tru ję w błę -dzie sys te mo wym, któ ry „wy mu sza” nale ka rzu ro dzin nym kie ro wa nie pa cjen -ta do szpi ta la w ce lu dia gno sty ki i te ra -pii scho rzeń, któ re mo gą być le czo neam bu la to ryj nie. Przy kła do wo, le karzPOZ jest po zba wio ny moż li wo ści pra -wi dło wej dia gno sty ki nie wy dol no ściser ca. Nie mo że zle cić echo kar dio gra fii,ozna cze nia stę że nia pep ty dów na triu -re tycz nych czy in nych ba dań. Nad tądu żą wśród osób w wie ku po de szłymgru pą pa cjen tów nie zo stał stwo rzo nysys tem nad zo ru, któ ry po zwo lił byzmniej szyć licz bę ho spi ta li za cji. W Pol -sce nie ist nie je sys tem opie ki spra wo -wa nej przez far ma ceu tów ap tecz nych,któ rzy mo gą in for mo wać le ka rza o nie -sys te ma tycz no ści te ra pii, zwra cać uwa -gę na moż li wość nie ko rzyst nych in te -rak cji le ko wych czy dzia łań nie po żą da -nych. Co wię cej, bra ku je ła two do stęp -nej in for ma cji, jak po móc na szym se -nio rom. Dla te go war to po pu la ry zo waćta kie ak cje, jak „Zdro wi wie ko wi”, któ -re po ka zu ją, co mo że my zro bić dla na -szych star szych człon ków ro dzi ny, są -sia dów i zna jo mych, aby utrzy mać ichw zdro wiu.

W dys ku sji w gro nie ge ria trów, w któ -rej mam oka zję uczest ni czyć, zwra casię uwa gę nie na ko niecz ność znacz ne -go zwięk sze nia liczby łó żek spe cja li -stycz nych, ale na two rze nie od dzia łów,któ re mo gą szko lić i edu ko wać spe cja -li stów oraz sta no wić ośrod ki re fe ren -cyj ne dla wy bra nych grup pa cjen tów.Ist nie je rów nież pro jekt kon sul tan takra jo we go, prof. To ma sza Gro dzic kie -go, prze wi du ją cy obo wiąz ko we szko le -nia w ra mach kształ ce nia po dy plo mo -we go dla le ka rzy wszyst kich spe cjal no -ści. Bar dzo ten po mysł po pie ram.

Co wy róż nia oso by star sze spo śródin nych pa cjen tów? Na co le karz ro -dzin ny po wi nien zwra cać szcze gól nąuwa gę, w ja kich aspek tach po wi nienpo stę po wać z nim ina czej?

Oso by star sze ma ją skłon ność donad uży wa nia le ków re cep tu ro wych i do stęp nych bez re cep ty. Sprzy ja te muczę sta u tych cho rych prak ty ka od wie -dza nia róż nych le ka rzy. Za wsze na le żyzwe ry fi ko wać li stę le ków, któ re cho ryprzyj mu je. Czę sto ko niecz ne sta je sięprzej rze nie ca łej do mo wej ap tecz ki pa -cjen ta. Za bu rze nia po znaw cze spra wia -ją, że oso by star sze ma ją pro ble my zwła ści wym ich sto so wa niem, przy kła -

dem mo gą być trud no ści w kon tro lo wa -niu wskaź ni ka INR u cho rych le czo -nych do ust ny mi le ka mi prze ciw krze pli -wy mi.

Na le ży pa mię tać, że w tej gru pie wie -ko wej czę ściej ob ser wu je się dzia ła nianie po żą da ne, a nie jed no krot nie wię cejko rzy ści uzy sku je się od sta wia jąc nie -któ re le ki niż prze pi su jąc ko lej ne. Czę -sto ob ser wu ję nad mier ną te ra pię hi po -ten syj ną u cho rych z re ak cją „bia łe gofar tu cha” czy nad ci śnie niem. Kon tro laci śnie nia przy uży ciu 24-go dzin ne gomo ni to ro wa nia („Hol ter” ci śnie nio -wy), iden ty fi ka cja wła ści wej przy czy nydo le gli wo ści cho re go (de pre sja, na pa dylę ku), mo dy fi ka cja te ra pii, zwy kle po -przez re duk cję licz by le ków, mo gąochro nić go przed nie po trzeb ny mi wi -zy ta mi w izbach przy jęć, ho spi ta li za cja -mi i po wi kła nia mi te ra pii.

Czę stym pro ble mem osób star -szych jest nie do ży wie nie, któ reutrud nia re kon wa le scen cję. W ja kispo sób le karz mo że je stwier dzić?

Sza cu je się, że na wet w kra jach roz wi -nię tych nie do ży wie nie do ty czy zna czą -cej licz by osób w wie ku po de szłym.Zwięk sza ono ry zy ko wielu cho rób, atakże zgo nu, ob ni ża ja kość ży cia, wią żesię z dłuż szym cza sem po by tu w szpi ta -lu, więk szym ry zy kiem za ka żeń.

Przy czyn jest wie le. Oso by star szema ją zmie nio ne uczu cie sma ku, jakrów nież mniej sił na przy rzą dze niezróż ni co wa nych i war to ścio wych po sił -ków. Cza sa mi za bu rze nia po ły ka niazwią za ne z cho ro ba mi ukła du ner wo -we go czy bra ki uzę bie nia ogra ni cza jąilość przyj mo wa nych po kar mów. Wów -czas war to die tę osób star szych, za gro -żo nych niedożywieniem czy już nie do -ży wio nych, uzu peł nić od żyw ka mi.

Ist nie je bar dzo pro sty test, po zwa la ją -cy na wy kry cie nie do ży wie nia oraz za -gro że nia nie do ży wie niem, któ re goprzy dat ność po twier dzi ły licz ne ba da -nia na uko we. Uprosz czo ny kwe stio na -riusz MNA (Mi ni Nu tri tio nal As se -sment) za wie ra 6 py tań, a wy peł nie niego zaj mu je mniej niż 5 mi nut. An kie tajest do stęp na na stro nie Ne stle Nu tri -tion In sti tu te. Wy ni ki ba dań do wo dzą,że MNA le piej niż wskaź nik ma sy cia ła(BMI) wy kry wa nie do ży wie nie i jest 4-krot nie bar dziej czu ły przy iden ty fi ka cjiosób nim za gro żo nych.

Star si pa cjen ci czę sto sta no wiądla le ka rza wy zwa nie z uwa gi na

psy chi kę. Jak z ni mi roz ma wiać, jakod róż nić gor sze sa mo po czu cie odde pre sji?

De pre sja nie jest ob ja wem sta ro ści,ale wiek po de szły zwięk sza ry zy ko za -bu rzeń na stro ju. Do czyn ni ków sprzy -ja ją cych jej po wsta niu na le żą płećżeń ska, sa mot ność, ubó stwo, współ -ist nie ją ce cho ro by, upo rczy wy ból,bez sen ność, nie spraw ność fi zycz na.Na le ży pa mię tać, że za bu rze nia po -znaw cze nie zwięk sza ją ry zy ka de pre -sji, ale mo gą utrud nić jej roz po zna nie.O za bu rze nia na stro ju na le ży py tać pa -cjen ta wprost: „Czy czuł się przy gnę -bio ny czy bez rad ny?”, „Czy za uwa żamniej sze za in te re so wa nie ży ciem co -dzien nym i nie od czu wa przy jem no -ści”? O de pre sji na le ży my śleć, je śli pa -cjent pre zen tu je m.in. dłu go trwa łeuczu cie smut ku, szyb kie mę cze nie sięlub brak ener gii, utra tę ape ty tu/chud -nię cie, pro ble my z kon cen tra cją, my ślisa mo bój cze, izo lo wa nie się od oto cze -nia, ze spo ły bó lo we i ob ja wy so ma -tycz ne o nie ja snej przy czy nie. Naj czę -ściej sto so wa nym na rzę dziem w prze -sie wo wych ba da niach na obec ność de -pre sji jest do stęp na w In ter ne cie ska lade pre sji Bec ka.

Roz ma wia ła: Dag ma ra Mo szyń ska

EKSPERT PRZYPOMINA• Za wsze na le ży zwe ry fi ko wać li stę le -

ków przyj mo wa nych przez star szychpa cjen tów. Nie jed no krot nie wię cej ko -rzy ści uzy sku je się od sta wia jąc nie któ -re z nich niż prze pi su jąc ko lej ne.

• Nie do ży wie nie wśród pa cjen tów moż -na zdia gno zo wać za po mo cą te stuMNA (Mi ni Nu tri tio nal As se sment).Die tę ta kich osób po win no sięwzbogacać o od żyw ki.

• O za bu rze nia na stro ju i de pre sję trze bapy tać oso by star sze wprost, zwłasz -cza w przy pad ku dłu go trwa łe go uczu -cia smut ku, bra ku ener gii, chud nię cia i izo lo wa nia się od oto cze nia.

Brakuje informacji o tym, jak pomagać naszym senioromO ro li le ka rza ro dzin ne go w opie ce nad pa cjen ta mi w star szym wie ku roz ma wia my z prof. dr. hab. n. med. Zbi gnie wem Ga cion giem.

RROOZZMMOOWWAA NNUUMMEERRUU

Praktyka Lekarska styczeń 2014 23

Prof. dr hab. n. med. Zbi gniew Ga ciong jest spe cja li stą cho rób we wnętrz nych i hi per -ten sjo lo gii. Kie ru je Ka te drą i Kli ni ką Cho róbWe wnętrz nych, Nad ci śnie nia Tęt ni cze go i An gio lo gii War szaw skie go Uni wer sy te tu Me dycz ne go. Na le ży do licz nych kra jo wych i za gra nicz nych to wa rzystw na uko wych(m.in. To wa rzy stwa In ter ni stów Pol skich,Pol skie go To wa rzy stwa Nad ci śnie nia Tęt ni -cze go, High Blo od Pres su re Co un cil – Ame ri -can He art As so cia tion) i jest au to rem po nad100 prac w pre sti żo wych pi smach me dycz -nych. Był pierw szym de le ga tem Pol ski doEu ro pej skie go Sto wa rzy sze nia Spe cja li za cjiMe dycz nych (UEMS), a w kra ju peł nił funk cjękon sul tan ta kra jo we go w dzie dzi nie cho róbwe wnętrz nych (2002-2009). Zaj mu je się ak -tyw ną pro mo cją zdro we go sty lu ży cia i pre -wen cji cho rób ukła du krą że nia. Jest eks per -tem kam pa nii spo łecz nej „Zdro wi wie ko wi”.

styczeń 2014 Praktyka Lekarska24

PPRRAAWWOO

Sys te ma tycz nie zwięk sza się licz bapro ce sów od szko do waw czych, a dłu -go let nie po stę po wa nie są do we nieza wsze koń czy się po zy tyw nym dlale ka rzy roz strzy gnię ciem. Wzrostpro ce sów me dycz nych jest zja wi -skiem ob ser wo wa nym nie tyl ko wPol sce, ale w in nych pań stwach eu ro -pej skich. Wy ni ka to z fak tu, że co razwię cej pa cjen tów jest świa do mychswo ich praw i po dej mu je pró by ichdo cho dze nia.

Rosz cze nie po śmier ci oso bybli skiej (En gland and Wa lesHigh Co urt)

Pa cjent w wie ku 53 lat, któ ry cier -piał na ra ka od byt ni cy, prze szedł re -sek cję brzuszno-kroczową. Wy ma ga łoto usu nię cia od by tu i ka na łu od by tu.To by ła dłu ga ope ra cja – trwa ła oko ło9 go dzin, ale uda ła się. Pod czas ope ra -cji pa cjent prze by wał w po zy cjiLloyda Da viesa. Ozna cza ło, że le żałna ple cach, z no ga mi pod nie sio ny mina łóż ku. Bez spor ne jest, że ta ka po -zy cja w tak dłu gim okre sie mo że pro -wa dzić do ze spo łu cia sno ty mię dzy po -wię zio wej. Ze spół cia sno ty jest sto -sun ko wo czę stym po wi kła niem pocięż kim ura zie no gi lub em bo lek to mii,ale zda rza się rzad ko po za bie gu w po -zy cji Lloyda Da viesa (wy stę pu je uoko ło 1 na 3500 pa cjen tów). W prak -ty ce, gdy doj dzie do po wi kła nia, wtkan ce mię śnio wej do cho dzi do nie do -krwie nia, a w kon se kwen cji po wsta jenie do wład koń czy ny. Ob ja wy mo gąobej mo wać ból i dys kom fort, ból pod -czas ru chu koń czyn, szcze gól nie nóg,za bu rze nia czu cia i wresz cie drę twie -nie. W przed mio to wej spra wie ob ja wyte by ły zbyt póź no roz po zna ne przezper so nel me dycz ny. Jed nak sąd od da -lił po wódz two. Zda niem bie głe go,któ re go to opi nię sąd uznał za wia ry -god ną, ze spół cia sno ty za czął się za -raz po ope ra cji, a więc nie od wra cal neuszko dze nie mię śni wy stą pi ło jesz czeprzed na ru sze niem obo wiąz ku zestro ny per so ne lu me dycz ne go.

Za nie cha nie obo wiąz ku do sko -na le nia za wo do we go jest ra żą cym błę dem me dycz nym (Obe rlan des ge richt Ko blenz)

Le karz jest praw nie zo bo wią za ny

do sto so wa nia naj no wo cze śniej szychme tod i do cią głe go do sko na le nia za -wo do we go. Wią że się to z re gu lar -nym czy ta niem od po wied niej li te ra -tu ry fa cho wej i wdra ża niem wie dzyw prak ty ce.

W oma wia nej spra wie pa cjent kaszpi ta la zo sta ła ska za na na cier pie -nie, po nie waż ane ste zjo log nie po dałno we go le ku. Pa cjen tka przy szła doszpi ta la na ru ty no wy za bieg ope ra -cyj ny. W wy wia dzie ze bra nym przedope ra cją po da ła, iż jest uczu lo na nanie któ re środ ki znie czu la ją ce. Po mi -mo to je den z tych środ ków zo stałuży ty. Po za bie gu pa cjent ka cier pia łana na si lo ne nud no ści i wy mio ty. Mie -siąc wcze śniej w uzna nym cza so pi -śmie był opi sa ny za mien nik dla te gole ku, któ ry był by bez piecz ny. Po zwa -ny le karz mu siał udo wod nić, że ry zy -ko dla pa cjent ki by ło nie do unik nię -cia. Zda niem or ga nu orze ka ją ce gopa cjentka cier piała z po wo du bra kusta ran no ści le ka rza w obo wiąz ku do -sko na le nia za wo do we go, tj. czy ta niali te ra tu ry i sto so wa nia no wej wie dzyna uko wej. Je śli le karz nie speł niaswo ich obo wiąz ków edu ka cyj nych wwy star cza ją cym stop niu, to jest to ra -żą cy błąd me dycz ny. Pa cjent ka otrzy -ma ła ty siąc eu ro za trzy dnio wy roz -strój zdro wia.

Spra wy do ty czą ce spe cja li za cjile ka rza ro dzin ne go to spra wyad mi ni stra cyj ne (Sąd Naj wyż szy – Pol ska)

Po wód ka w po zwie skie ro wa nymprze ciw ko Ma ło pol skie mu Cen trumOr ga ni za cji i Pro mo cji Zdro wia w K.do ma ga ła się usta le nia, że stro na po -zwa na „po win na przy znać jej spe cja -li za cję le ka rza ro dzin ne go”. Twier -dzi ła, że jest neu ro lo giem z dru gimstop niem spe cja li za cji za wo do wejoraz dłu go let nim sta żem pra cy w tejdzie dzi nie, speł nia ją cym wszyst kiewy ma ga nia prze wi dzia ne dla uzy -ska nia spe cja li za cji le ka rza ro dzin -ne go (otrzy ma ła tzw. kar tę spe cja li -za cyj ną), a mi mo to stro na po zwa naza wia do mi ła ją, że w związ ku zezmniej sze niem li mi tu miejsc, po -wód ka po win na pod dać się do dat ko -wej we ry fi ka cji. Sąd Re jo no wy dlaKra ko wa -Śród mie ścia w Kra ko wie

po zew od rzu cił, al bo wiem uznał, żespra wa za ini cjo wa na przez po wód kęnie jest spra wą cy wil ną w ro zu mie -niu art. 1 k.p.c. W oce nie są dupierw szej in stan cji żą da nie po wód kizmie rza do uzy ska nia w dro dze pro -ce su są do we go spe cja li za cji le ka rzaro dzin ne go, co jest nie do pusz czal -ne, gdyż, spo sób uzy ski wa nia tejspe cja li za cji, jest unor mo wa ny wpra wie ad mi ni stra cyj nym, a mia no -wi cie w prze pi sie art. 16 ust. 1 usta -wy z 5 grud nia 1996 r. o za wo dziele ka rza (jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r.nr 21, poz. 204) oraz w roz po rzą -dze niu wy ko naw czym wy da nym napod sta wie upo waż nie nia usta wo we -go za war te go w ustę pie 3 te go prze -pi su.

Sąd Okrę go wy w Kra ko wie od da liłza ża le nie po wód ki od po sta no wie niaSą du Re jo no we go, po dzie la jąc sta -no wi sko te go są du co do cha rak te ruspra wy i nie do pusz czal no ści dro gisą do wej. Ka sa cja do Są du Naj wyż -sze go zo sta ła od da lo na. Sąd Naj wyż -szy za uwa żył, że nie ma wąt pli wo ści,że nada wa nie spe cja li za cji le kar skiejjest czyn no ścią do ko ny wa ną przezor ga ny ad mi ni stra cyj ne w po stę po -wa niu ad mi ni stra cyj nym, w związ kuz czym spór, któ ry po wstał na tymtle, nie mo że być uzna ny za spra węcy wil ną w zna cze niu ma te rial nym,ani – wo bec bra ku ku te mu pod sta wypraw nej – za spra wę cy wil ną w zna -cze niu for mal nym (art. 1 in fi nek.p.c.); dro ga są do wa w tych spra -wach jest za tem nie do pusz czal na.Po wód ka po win na przejść dro gę ad -mi ni stra cyj ną, a po wy czer pa niuśrod ków od wo ław czych w po stę po -wa niu ad mi ni stra cyj nym wła ści wymdo roz po zna nia spra wy bę dzie Na -czel ny Sąd Ad mi ni stra cyj ny.

Błędy medyczne w orzecznictwiepolskim i europejskim

NASZ AUTORDr na uk praw nych Iwo na Wrze śniew ska -Walad iunkt, kie row nik Za kła du Eko no mi ki, Pra wa i Za rzą dza nia Szko ły Zdro wia Pu blicz ne go w Cen trum Me dycz ne goKształ ce nia Po dy plo mo we go w War sza wie

Za rzą dze nia Pre ze sa NFZZa rzą dze nie Nr 70/2013/DI Pre ze sa Na ro -do we go Fun du szu Zdro wia z 29 li sto pa da2013 r. w spra wie szcze gó ło wych ko mu ni -ka tów XML do ty czą cych prze ka zy wa nia wfor mie elek tro nicz nej da nych za war tych wfak tu rze, ra chun ku lub no cie oraz roz li cza niaświad czeń am bu la to ryj nych i szpi tal nych,za opa trze nia w wy ro by me dycz ne wy da wa -ne na zle ce nie oraz de kla ra cji POZ/KA OS.Wy da nie no we go za rzą dze nia zwią za ne jestz pla no wa ną na po ło wę ro ku in for ma ty za cjąsys te mu roz li cze nio we go.

Za rzą dze nie Nr 69/2013/DSOZ Pre ze saNa ro do we go Fun du szu Zdro wia z 27 li sto -pa da 2013 r. w spra wie okre śle nia wa run -ków za wie ra nia i re ali za cji umów o udzie la -nie świad czeń opie ki zdro wot nej w ro dza ju:pod sta wo wa opie ka zdro wot na. Je dy newpro wa dzo ne zmia ny do ty czą umoż li wie niapo bra nia przez po łoż ną pod sta wo wej opie kizdro wot nej ma te ria łu cy to lo gicz ne go w ra -mach re ali za cji pro gra mu pro fi lak ty ki ra kaszyj ki ma ci cy oraz zwięk sze nia po zio mu fi -nan so wa nia czyn no ści pie lę gniar ki szkol nej.

Za rzą dze nie Nr 68/2013/DSOZ Pre ze saNa ro do we go Fun du szu Zdro wia z 27 li sto -pa da 2013 r. zmie nia ją ce za rzą dze nie wspra wie okre śle nia wa run ków za wie ra nia i re ali za cji umów o udzie la nie świad czeńopie ki zdro wot nej w ro dza ju pod sta wo waopie ka zdro wot na w za kre sie noc nej i świą -tecz nej opie ki zdro wot nej. Za rzą dze niawpro wa dza zmia ny w ko dach spra woz da -wa nych do NFZ.

Za rzą dze nie Nr 64/2013/DSOZ Pre ze saNa ro do we go Fun du szu Zdro wia z 15 li sto -pa da 2013 r. w spra wie okre śle nia wa run -ków za wie ra nia i re ali za cji umów o udzie la -nie świad czeń opie ki zdro wot nej w ro dza jupod sta wo wa opie ka zdro wot na w za kre sienoc nej i świą tecz nej opie ki zdro wot nej. No -we za rzą dze nie wpro wa dza de fi ni cję po jęć„le karz me dy cy ny ro dzin nej”, „le karz me dy -cy ny ogól nej” oraz „le karz cho rób we -wnętrz nych”. Za rzą dze nie okre śla no we wy -ma ga ne i pre fe ro wa ne przez Fun dusz skła -dy per so ne lu me dycz ne go w ra mach kon -kret nych kon trak tów. Zmia nie ule gną rów -nież wa run ki oce ny do dat ko wej, gdzie naprzy kład świad cze nio daw ca po wi nien za -pew nić, iż co naj mniej 30% le ka rzy bę dziepo sia dać spe cja li za cję z cho rób we wnętrz -nych, me dy cy ny ogól nej lub me dy cy ny ro -dzin nej.

Roz po rzą dza nia MZRoz po rzą dze nie Mi ni stra Zdro wia z 28 li -sto pa da 2013 r. w spra wie jed no stek or ga -ni za cyj nych, któ re pro wa dzą ba da nia ja ko -ścio we pro duk tów lecz ni czych i pro duk tówlecz ni czych we te ry na ryj nych, oraz opłat po -bie ra nych za te ba da nia. Ko niecz ność wy -da nia no we go roz po rzą dze nia wy ni ka zezmia ny w prze pi sach pra wa far ma ceu tycz -ne go.

Roz po rzą dze nie Mi ni stra Zdro wia z 28 li -sto pa da 2013 r. w spra wie spo so bu i try buprzy go to wa nia i uzgad nia nia ko mu ni ka tówdo ty czą cych bez pie czeń stwa sto so wa niapro duk tu lecz ni cze go.

Świa do mosć pa cjen tów wzra sta, zna ją swo je pra wa i co raz cze ściej do cho dzi do te go,że po zy wa jąle ka rzy. Wy ro ki są do we bar dzo czę sto oka zu ją się dla le ka rzy nie ko rzyst ne. Jest to zja wi skoob ser wo wa ne nie tyl ko w Pol sce, ale rów nież w in nych pań sta wach Eu ro py.

Re pu bli ka Po łu dnio wej Afry ki jestkra jem kon tra stów. Są one wi docz nenie mal w każ dym ob sza rze, za rów nospo łecz nym, jak i pań stwo wym. Nie ina -czej jest w sys te mie ochro ny zdro wia, wktó rym wa run ki pra cy róż nią się w za -leż no ści od po ło że nia pla ców ki, jak i sfe -ry (pry wat nej lub pu blicz nej), w ja kiejfunk cjo nu je. Oso ba roz wa ża ją ca wy -jazd do pra cy w RPA po win na mieć nawzglę dzie rów nież róż ni ce kul tu ro we.

Sys temTak jak w więk szo ści państw, tak że w

RPA funk cjo nu ją rów no le gle dwa sys te -my opie ki zdro wot nej – pry wat ny i pań -stwo wy. I po dob nie jak w wie lu kra jach,sfe ra pań stwo wa cier pi na chro nicz nybrak pie nię dzy, a tak że per so ne lu me -dycz ne go, zwłasz cza w mniej uprze my -sło wio nych czę ściach kra ju. Du żo le piejra dzi so bie sek tor pry wat ny, choć nie -ste ty stać na nie go tyl ko nie licz nych.

Sys tem pań stwo wy, obej mu ją cy nie -mal 80% oby wa te li RPA, w peł ni fi nan -so wa ny jest przez rząd. Z bu dże tu pań -stwa na ten cel prze zna cza ne jest oko ło11%, któ re roz dy spo no wy wa ne jest po -mię dzy 9 pro win cji (dys tryk tów) RPA.Do stęp do świad czeń jest po wszech ny,choć nie ste ty z uwa gi na znacz ne róż ni -ce spo łecz ne, a tak że bra ki ka dro we, po -szcze gól ne re gio ny ma ją lep szy lub gor -szy po ziom opie ki zdro wot nej.

Du żo le piej ra dzi so bie sek tor pry wat -ny, któ ry z ro ku na rok zwięk sza swo jewpły wy i roz sze rza swo ją dzia łal ność nako lej ne ob sza ry. Sza cu je się, że obec nieubez pie czo nych w pry wat nej służ biezdro wia jest już po nad 20% miesz kań -ców RPA. Jej przewagą jest zde cy do wa -nie lep szy po ziom opie ki zdro wot nej isze ro ki wa chlarz do dat ko wych świad -czeń, czę sto nie do stęp nych w sek to rzepań stwo wym, cho ciaż by z po wo du bra -

ku od po wied nie go sprzę tu. Pry wat naochro na zdro wia jest tak że atrak cyj niej -sza pod wzglę dem za rob ków le ka rzy.Trud niej jed nak, co na tu ral ne, pra cę wtym sek to rze do stać.

POZ w RPAW po dob nym stop niu jak ca ły sys tem

ochro ny zdro wia, POZ tak że po dzie lo -na jest na dwa sek to ry. W ra machświad czeń gwa ran to wa nych wi zy ta ule ka rza pierw sze go kon tak tu jest do -stęp na dla każ de go, a jej koszt po kry -wa ny jest z bu dże tu pań stwa. Sza cu jesię, że obec nie jest oko ło 3500 pla có -wek POZ w ca łym kra ju. Z ko lei wwięk szych mia stach co raz wię cej osóbko rzy sta ze świad czeń POZ w ra machpry wat nej służ by zdro wia. Pry wat naprak ty ka le ka rza ogól ne go dzia ła czę stow ra mach więk szej struk tu ry (np. szpi -ta la) bądź na kontr ak cie z fir mą ubez -pie cze nio wą. Plu sem jest to, że w mo -men cie otrzy ma nia od pań stwa pra wado wy ko ny wa nia za wo du le karz ogól nymo że bez zbęd nych for mal no ści otwo -rzyć wła sną prak ty kę.

Eg za mi ny i no stry fi ka cjaAby móc ubie gać się o pra cę w RPA,

trze ba speł nić sze reg wy mo gów for mal -no -praw nych, a do dat ko wo po myśl niezdać eg za mi ny no stry fi ka cyj ne. Nie sąone naj prost sze i w za sa dzie zda ją je tyl -ko naj lep si. Dzię ki te mu jed nak le ka rzez RPA uzna wa ni są za jed nych z naj lep -szych fa chow ców na świe cie.

Obec nie prze pi sy re gu lu ją ce uzna wa -nie ob cych kwa li fi ka cji za wo do wych sądo syć nie pre cy zyj ne i czę sto roz pa try -wa ne są in dy wi du al nie. Ist nie je co naj -mniej kil ka moż li wo ści otrzy ma nia po -zwo le nia na pra cę w RPA. Do nie daw -na dy plo my z wie lu wą skich spe cja li za -cji uzna wa ne by ły nie mal au to ma tycz -nie, je dy nie na pod sta wie zwe ry fi ko wa -nych i prze tłu ma czo nych dy plo mów,bądź po zda niu no stry fi ka cyj ne go eg za -mi nu spe cja li za cyj ne go. Obec nie są toprzy pad ki spo ra dycz ne i do ty czą z re -gu ły tyl ko naj wy bit niej szych le ka rzy,na któ rych aku rat ist nie je du że za po -trze bo wa nie.

Naj czę ściej jed nak le karz ubie ga ją cysię o uzna nie kwa li fi ka cji, z peł ną re je -stra cją (bez ogra ni czeń co do kon kret -nej pla ców ki czy dys tryk tu) mu si po -dejść do sze re gu eg za mi nów no stry fi ka -cyj nych. W za leż no ści od spe cja li za cjikan dy dat mu si zdać eg za mi ny z przed -mio tów kli nicz nych, ale tak że z za kre supod sta wo wej wie dzy me dycz nej (jakana to mia, hi sto lo gia, pa to lo gia czy bio -che mia). Do dat ko wo le ka rze, któ rzychcą otwo rzyć swo ją pry wat ną prak ty -kę, mu szą zdać eg za min z pra wa far ma -

ceu tycz ne go i ad mi ni stra cji le ków.Ist nie je jesz cze moż li wość „eks pre so -

wej” re je stra cji – w przy pad ku ofer typra cy, np. w szpi ta lu pil nie po trze bu ją -cym le ka rzy. Pra wo do pra cy przy zna -wa ne jest wówczas au to ma tycz nie, napod sta wie po twier dzo nych dy plo mów,jed nak obo wią zu je ono tyl ko na czaskon trak tu i upraw nia do pra cy tyl ko wda nej pla ców ce.

Pod ję cie pra cyPo zda niu wszyst kich eg za mi nów no -

stry fi ku ją cych i zło że niu kom ple tu do -ku men tów do Sa mo rzą du Le kar skie gow RPA (So uth Afri ca Me di cal Co un cil)otrzy mu je my pra wo do wy ko ny wa niaza wo du. Pro ce du ry biu ro kra tycz ne mo -gą być znacz nie przy śpie szo ne, je śli po -sia da my już umo wę z miej sco wym pra -co daw cą i cze ka my je dy nie na wy da nieofi cjal ne go po zwo le nia. Pra co daw caczę sto też po ma ga we wszyst kich do dat -ko wych for mal no ściach, ta kich jak

uzyskanie pra wa sta łe go po by tu w RPA(Per ma nent Re si den ce Per mit), a cza -sem ofe ru je tak że po moc w zna le zie niumiesz ka nia czy też otrzy ma niu kre dy tu.

Gdy otrzy ma my pra wo do wy ko ny wa -nia za wo du, mu si my za re je stro wać sięw sys te mie cen tral nym (He alth Pro fes -sions Co un cil of So uth Afri ca). Po sia da -jąc peł ną re je stra cję, mo że my ubie gaćsię o pra cę u pra co daw ców w ca łym kra -ju, bądź też za ło żyć wła sną pry wat nąprak ty kę. W RPA funk cjo nu je wy mógdo szka la nia i we ry fi ko wa nia umie jęt no -ści oraz wie dzy. Obowiązuje sys tempunk to wy, w ra mach któ re go le karz maobo wią zek gro ma dze nia punk tów na -uko wych za udział w se mi na riach, kon -gre sach, kur sach czy szko le niach. Sąone bar dzo istot ne, bo wiem brak wy ma -ga nej liczby punk tów unie moż li wiaprzy kła do wo prze dłu że nie czy też pod -pi sa nie no we go kon trak tu z pra co daw -cą lub otrzy ma nie awan su.

Pa weł Grzy bow ski

W RPA nie ist nie je pań stwo wy sys tem ubez pie cze niaspo łecz ne go, w związ ku z czym pra cow ni cy nie są chro -nie ni świad cze nia mi so cjal ny mi ani eme ry tal ny mi.

W cią gu ro ku pra cow ni ko wi przy słu gu je tyl ko 10 dni płat ne gourlo pu cho ro bo we go. W RPA pra co daw ca ma pra wo zwol nić pra -cow ni ka nie zdol ne go do pra cy, na wet je śli jest to wy nik cho ro by.

Przed pod ję ciem de cy zji o wy je cha niu do pra cy do RPA war to wcze śniej spę dzić kil ka ty go dni w tym karju i upew nićsię, że je ste śmy w sta nie się tam za akli ma ty zo wać.

RPA – tyl ko dla naj lep szych

Śred nie rocz ne za rob ki (brut to)Szpi tal pań stwo wy:� Mło dy le karz, tuż po stu diach

– 300 000 ZAR� Po 6-8 la tach, bez spe cja li za cji

– 700 000 ZAR� Po spe cja li za cji – 1 000 000-

1 200 000 ZARPry wat na prak ty ka� Mło dy le karz ogól ny –

500 000-800 000 ZAR� Star szy le karz ogól ny (z du żą liczbą

pa cjen tów) – 2 000 000-3 000 000ZAR

� Le karz spe cja li sta (w za leż no ści odspe cja li za cji) – 2 000 000-10 000 000ZAR

Kurs ran da (ZAR) – 1 zł = 3 ZAR

ZDANIEM EKSPERTA | Le karz ro dzin ny po szu ki wa nydr n. med. Ja ro sław Jan Ja kusz ko

Co za wa ży ło na de cy zji wy jaz du do RPA?De cy zja w mo im przy pad ku by ła sto sun ko wo pro sta. Po roz mo wie kwa li fi -kacyjnej z przed sta wi cie la mi szpi ta la uzy ska łem moż li wość na tych mia sto -wego pod ję cia pra cy w za wo dzie. Po trze ba no wej si ły fa cho wej spra wi ła, że wła dze me dycz ne RPA (S.A. Me di cal Co un cil) na wnio sek pra co daw cy

uzna ły na tych miast pol ski dy plom le kar ski, bez ko niecz no ści zda wa nia eg za mi nów no stry fi ka -cyj nych. My ślę, że na mo ją de cy zję mia ła też wpływ eg zo ty ka kra ju, o któ rym wie dzia łem takna praw dę nie wie le.

Co by ło szcze gól nie trud ne, zwłasz cza na po cząt ku pra cy?Pra ca w ob cym kra ju jest za wsze trud na i wy ma ga du że go wy sił ku. Wią że się to z ko niecz no -ścią po słu gi wa nia się na co dzień in nym ję zy kiem, ob cą ter mi no lo gią fa cho wą, pro wa dze niemdo ku men ta cji, a przede wszyst kim – obo wiąz kiem do bre go, pro fe sjo nal ne go ko mu ni ko wa nia sięz pa cjen tem. Ko niecz ne jest też po zna nie no wych tech nik, zwy cza jów, norm la bo ra to ryj nych, te -stów, pro ce dur itp. W RPA jest zu peł nie in ny sys tem szko le nio wy niż w Pol sce. Znacz nie więk -szą uwa gę przy kła da się do za jęć prak tycz nych i umie jęt no ści ma nu al nych. Dla przy kła du: tu tajjuż stu dent umie za ło żyć kro plów kę, do żyl ną li nię cen tral ną (CVP) czy ka niu lę do tęt ni cy. Jestnie do po my śle nia wo ła nie neu ro lo ga do wy ko na nia punk cji lę dź wio wej. Każ dy mu si umieć tozro bić. Już na sta żu po dy plo mo wym (tu obo wią zu je 2-let ni) le ka rze mu szą prze pro wa dzaćdrob ne za bie gi, jak szy cie ra ny, znać pod sta wy znie czu le nia ogól ne go i re gio nal ne go (ze wną -trzo po no we go i pod pa ję czy nów ko we go), od czy tać elek tro kar dio gram, zin ter pre to wać zdję ciarent ge now skie itp. Ta kie prak tycz ne mot to pa nu ją ce tu taj to: „See one, do one, te ach one”,czy li „zo bacz raz jak to się ro bi, zrób to sam, a po tem na ucz in ne go”.

Czy jest coś, co obec nie szcze gól nie Pa nu do skwie ra w pra cy le ka rza?Po 25 la tach pra cy w pry wat nej prak ty ce kon sul tanta mój naj więk szy pro blem jest taki sam,jaki ma ją moi ko le dzy – trud no jest się wy rwać z te go co dzien ne go „mły na” i gdzieś po je chaćczy od po cząć. Ma jąc usta wio ne li sty, sta łych spe cja li stów, z któ ry mi się pra cu je, nie moż na takpo pro stu wy je chać. Na mo jej gło wie jest wte dy za ła twie nie wszyst kich za stępstw i dy żu rówtak, aby wszyst ko pod czas mo jej nie obec no ści wła ści wie dzia ła ło.

Czy obec nie za po trze bo wa nie na le ka rzy jest du że? W RPA bra ku je le ka rzy głów nie na pe ry fe riach, w ma łych ośrod kach i mia stecz kach. Szcze gól -nie po żą da ne są oso by pra cu ją ce w cha rak te rze le ka rza ogól ne go (Ge ne ral Prac ti tio ner). Po -szcze gól ne pro win cje ma ją też swo je prio ry te ty i na le ży być otwar tym na ofer ty. Cza sa mi war topod jąć pra cę w na wet nie za bar dzo atrak cyj nym ośrod ku i w cza sie od pra co wy wa nia kon trak -tu szu kać lep szej, bar dziej od po wia da ją cej nam pra cy już na miej scu.

PPRRAACCAA ZZAA GGRRAANNIICCĄĄ

Praktyka Lekarska styczeń 2014 25

styczeń 2014 Praktyka Lekarska26

SSYYLLWWEETTKKAA

Dok tor Ja nusz Nie wę głow ski nie lu bi mó wić za du żo o swo jej pa sji do spa do chro niar stwa – po wta rza, że tyl ko ten, kto choć raz to prze żył, mo że zro zu mieć pięk no te go spor tu.

Mi mo że dok tor Ja nusz Nie wę -głow ski jest już dziad kiem, ani natro chę nie przy po mi na ty po we goeme ry ta. Ma wy spor to wa ną syl wet -kę, ale zde cy do wa nie wy róż nia ją gool brzy mie po kła dy ener gii, któ rąmógł by ob dzie lić wie le młod szych odsie bie osób. Jak się oka zu je, re cep tąna tak wspa nia łą for mę jest je go pa -sja – sko ki spa do chro no we.

W po wie trzuPrzy go dę ze spa do chro niar stwem

dok tor roz po czął pra wie 50 lat te mu.Co cie ka we, o tym, że za in te re so wałsię sko ka mi, za de cy do wał czy styprzy pa dek. Za czę ło się od po wo ła niana Ko mi sję Po bo ro wych. Po prze by -tych ba da niach od ra zu za py ta no go,czy nie ze chciał by zo stać skocz kiemspa do chro no wym w dy wi zji po -wietrz no de san to wej woj ska pol skie -go. Mi mo że miał do słow nie kil ka na -ście se kund na pod ję cie de cy zji, po -sta no wił spró bo wać. Z wiel ką nie -cier pli wo ścią cze kał na li stow ne we -zwa nie na szko le nie. Po wie ludniach ner wo we go ocze ki wa nia wkoń cu przy szedł ten mo ment. Szko -le nie od by ło się w Kro śnie nad Wi -sło kiem i by ło wręcz mor der czymwy sił kiem. W co dzien ny roz kładwpi sy wa ły się: tre ning si ło wy, bie gidłu go dy stan so we i ćwi cze nia naskocz ni. O tym, jak wiel kim by ły oneob cią że niem fi zycz nym, mo że świad -czyć fakt, że z 40 przy ję tych osóbkurs ukoń czy ło za le d wie 12. Jakwspo mi na dok tor, w prze trwa niu te -go szko le nia po mo gła mu kon dy cja,któ rą zdo by wał już od 13. ro ku ży -cia, tre nu jąc lek ko atle ty kę oraz pod -no sze nie cię ża rów. Otrzy mał w tejdys cy pli nie na wet ty tuł wi ce mi strzaPol ski ju nio rów!

Tuż przed wy ko na niem pierw sze gosko ku od by ło się wa że nie, co zresz tąjest nor mal ną pro ce du rą przy sko -kach gru po wych. Za sa da mó wi otym, że ci naj cięż si ska czą ja kopierw si. Dok tor miał ska kać ja kotrze ci, co uspo ko iło je go i tak jużsko ła ta ne ner wy. Jed nak nie dłu goprzed star tem wy kru szy ło się kil kuza wod ni ków i oka za ło się, że to dok -tor bę dzie mu siał sko czyć ja kopierw szy. Jesz cze dwa dni przedswo im de biu tem nie mógł spać zwra że nia, ale też tro chę ze stra chu.

Dziś po la tach mo gę się spo koj niedo te go przy znać, że dwie no ce przedsko ka mi mia łem nie prze spa ne – bu -dzi łem się spo co ny i zde ner wo wa ny,bo śnił mi się mój pierw szy skok. Ale

jak pa mię tam, ani przez chwi lę niemia łem wąt pli wo ści i by łem pew ny,że się od wa żę, po pro stu po wie dzia -łem so bie, że stchó rze nie nie wcho -dzi w ra chu bę – wspo mi na.

Mi mo że dla nie któ rych skok z wy -so ko ści – cza sem na wet 7 km – i lotz pręd ko ścią 200 km/h przy tem pe -ra tu rze –30C to zbyt eks tre mal neprze ży cie, dok tor Ja nusz za ko chałsię w tym spo rcie już od pierw sze golo tu.

– Naj trud niej jest się prze ła mać,psy chi ka bo wiem od gry wa nie sa mo -wi cie istot ną ro lę. Jed nak gdy jużuda się po ko nać wła sny strach, w za -mian do sta je my nie zwy kłe prze ży cia,któ rych nie da się wła ści wie opi saćsło wa mi. Te go po pro stu trze ba do -świad czyć na wła snej skó rze – pod -kre śla.

Z pierw sze go sko ku dok tor prak -tycz nie nic nie pa mię ta – to przezogrom ne emo cje. Jed nak od tam te gocie płe go lip co we go dnia spa do chro -niar stwo sta ło się nie od łącz ną czę -ścią je go ży cia. Nie dłu go po tem zdo -był li cen cję skocz ka oraz upraw nie -nia in struk to ra. Mi mo że kurs od byłsię w ra mach służ by woj sko wej, naka rie rę w ar mii się nie zde cy do wał.Zresz tą ni gdy te go nie ża ło wał, gdyż– jak mó wi – sko czek spa do chro no -wy w woj sku jest przede wszyst kimżoł nie rzem, a sa me sko ki są je dy niedo dat kiem do za sad ni cze go za ję cia,ja kim jest służ ba bo jo wa.

Aż trud no w to uwie rzyć, ale swo -ją pa sję go dził rów no le gle ze stu dio -wa niem me dy cy ny – i to ze zna ko -mi ty mi wy ni ka mi. W ty go dniu cho -dził na za ję cia i zda wał eg za mi ny, aw week en dy jeź dził po ca łej Pol scew po szu ki wa niu naj lep szych wa -run ków na wy ko ny wa nie ko lej nychsko ków. Je go ko le dzy wspo mi na ją,że dok to ra czę sto moż na by ło spo -tkać na lot ni sku z książ ka mi podpa chą. Pa ra dok sal nie to sko ki mo bi -li zo wa ły go do na uki, za wszel ką ce -nę chciał bo wiem udo wod nićwszyst kim, że moż na po go dzić pa -sję z na uką, co zresz tą mu się uda -ło, gdyż me dy cy nę skoń czył z dru gąlo ka tą.

Ja nusz Nie wę głow ski od dał jużpo nad 3000 sko ków. Wie lo krot niebrał tak że udział w za wo dach wspa do chro niar stwie cel no ścio wym i akro ba cjach.

Oczy wi ście w swo jej pięć dzie się -cio let niej ka rie rze skocz ka nie obyłsię bez drob nych przy gód, np. lą do -wa nia w le sie, je zio rze, na szklar ni,

czy nie groź nych ura zów. Jed nak jestto ry zy ko wpi sa ne w ten sport. Po zatym te drob ne nie do stat ki w peł ni, ana wet z na wiąz ką re kom pen su ją nie -za po mnia ne prze ży cia oraz moż li -wość oglą da nia świa ta z lo tu pta ka.

– W tym spo rcie nie da się po paśćw ru ty nę. Nie mal każ dy skok jestin ny. Ta kie sa me są tyl ko emo cje,któ re nie od łącz nie to wa rzy szą sko -kom – mó wi.

Dok tor jest jed nym z nie licz nychpol skich skocz ków, któ ry każ dy lotma udo ku men to wa ny. Do dziś prze -cho wu je wszyst kie książ ki lo tów,łącz nie z tą pierw szą – z 1965 r. Po -za tym więk szość je go sko ków jestutrwa lo na na fo to gra fiach. Te pa -miąt ki są dla nie go nie mal jak re li -kwie. Nie spo sób po mi nąć te go, żeje śli cho dzi o sko ki spa do chro no we,dok tor ma pa mięć nie mal że fo to gra -ficz ną. Po tra fi nie raz ze szcze gó ła -mi opi sy wać swo je pod nieb ne przy -go dy i wska zy wać ich da ty.

Na lą dzieJa nusz Nie wę głow ski jest nie zwy -

kle ak tyw ną oso bą. Kie dy zi mo waau ra nie po zwa la na sko ki ze spa do -chro nem, od da je się on swo jej dru -giej pa sji – że glar stwu lo do we mu.Jest to od mia na że glar stwa upra wia -ne go na za mar z nię tych zbior ni kachwod nych na bo je rach (ro dzaj po jaz -du po ru sza ją ce go się na pło zach). W

wol nych chwi lach ku pu je sta re bo je -ry i je od re stau ro wu je. Dok to ro wi Ja -nu szo wi na praw dę trud no do trzy -mać kro ku. Jak żar tu je, zna jo mi bo jąsię od nie go od bie rać te le fo ny, bowie dzą, że bę dzie ich na ma wiał nako lej ne wy pa dy na bo je ry, a oni naj -chęt niej ca łą zi mę spę dzi li by w cie -ple, przy ko min ku.

Pa sję do spa do chro niar stwa uda łomu się za szcze pić w naj bliż szej ro -dzi nie. Sko ki wy ko na ły je go dwiecór ki, a tak że syn, któ ry zresz tą po -łknął bak cy la i ma ich na kon cie jużpo nad 600. W śla dy dok to ra po szedłtak że je go wnuk, Ka rol, któ ry jesz -cze ja ko trzy na sto la tek od dał swójpierw szy skok w tan de mie. Swo jąpa sją Ja nusz Nie wę głow ski sta ra sięza ra zić nie tyl ko ro dzi nę, ale też zna -jo mych, a ostat nio na wet swo ich pa -cjen tów, po nie waż wciąż jest czyn -nym le ka rzem.

Jak mó wi o so bie, jest ży wym przy -kła dem na to, że po sześć dzie siąt cenie na le ży re zy gno wać ze swo ich pa -sji i ma rzeń.

Dok tor Ja nusz jest obec nie naj star -szym czyn nym skocz kiem spa do -chro no wym. Ani tro chę nie zwal niatem pa, już pla nu je na stęp ne sko ki, az ra cji zi my – wy pa dy na bo je ry.

Roz ma wia ła Aga ta Stań czak

Każ dy skok jest in ny

Płk rez. lek med. Ja nusz Nie wę głow ski ur. 27.01.1946 r. – ab sol went Woj sko wej Aka de mii Me dycz nej, la ryn go log. Pra cu je ja ko dy -rek tor Przy chod ni Le kar skiej Aka de mii Obro ny Na ro do wej w War sza wie. Sko czek spa do chro -no wy, któ ry ma na kon cie po nad 3000 lo tów. Brał udział w za wo dach w spa do chro niar stwiecel no ścio wym i akro ba tycz nym. Przez pięć lat re pre zen to wał ka drę Wojsk Obro ny Po wietrz nejkra ju na mię dzy na ro do wych kon kur sach. In te re su je się że glar stwem, szcze gól nie że glar stwemlo do wym. Ma tro je do ro słych dzie ci: sy na Pio tra oraz dwie cór ki – Ewę i Ju dy tę.

FFOOTTOOKKRROONNIIKKAA

NNaa ggrroo ddyy SSzzee nnaajj cchhaa rroozz ddaa nneeDy plo my po kró lew sku

Mło dzi le ka rze, zrze sze ni w Okrę go -wej Izbie Le kar skiej w War sza wie, ode -bra li 9 li sto pa da pra wo do wy ko ny wa -nia za wo du (pod czas uro czy stej ga li,od by wa ją cej się w sto łecz nym ho te luHil ton). Ci, któ rzy otrzy ma li naj lep szewy ni ki pań stwo wych eg za mi nów koń -co wych, zo sta li uho no ro wa ni na gro dąim. prof. Wła dy sła wa Sze naj cha.

Za naj lep sze wy ni ki eg za mi nu or ga ni -za to rzy prze wi dzie li na gro dy pie nięż new wy so ko ści 3000 zł. W tym ro ku na -gro dy I stop nia otrzy ma ły Mał go rza taLi twi niuk, Mag da le na Ży chow ska iIwo na Dul ny. Po nad to le ka rzom i le ka -rzom den ty stom spo za po dium, któ rzyzda li LEK z wy so ki mi no ta mi, zo sta łyprzy zna ne na gro dy rze czo we.

Ze bra ni na ga li wy słu cha li pod nio -słych wy stą pień przed sta wi cie la or ga -ni za to rów im pre zy – pre ze sa Okrę go -wej Ra dy Le kar skiej w War sza wieMie czy sła wa Sza tan ka, oraz za pro -szo nych go ści, w tym m.in. pre ze saNa czel nej Ra dy Le kar skiej Ma cie jaHa man kie wi cza oraz rek to ra War -szaw skie go Uni wer sy te tu Me dycz ne -go prof. Mar ka Kraw czy ka. Uro czy -stość zo sta ła uświet nio na kon cer temfor te pia no wym w wy ko na niu dr. Ce -za re go Ol szew skie go oraz wy stę pemchó ru Okrę go wej Izby Le kar skiej wWar sza wie pod ba tu tą Be aty Her man.

Na gro da im. prof. W. Sze naj cha

usta no wio na zo sta ła przez Pre zy -dium ORL w War sza wie dwa la ta te -mu w hoł dzie wy bit ne mu le ka rzo wi,pe dia trze i spo łecz ni ko wi, któ ry ca łeży cie po świę cił roz wo jo wi pol skiejme dy cy ny. (pg)

Uroczyste wręczenie prawa wykonywaniazawodu, Warszawa, 9 listopada 2013 r.

22 li sto pa da 2013 ro ku na Zam ku Kró -lew skim w War sza wie od by ło się uro -czyst e wrę cze nie dy plo mów dok to romha bi li to wa nym na uk me dycz nych, dok to -rom na uk me dycz nych oraz ab sol wen -tom kie run ku le kar skie go II Wy dzia łu Le -kar skie go WUM. Uro czy stość po pro wa -dził Dzie kan dr Ma rek Kuch.

Dy plo my le kar skie otrzy ma ło 126ab sol wen tów kie run ku le kar skie go IIWy dzia łu Le kar skie go. Naj lep si znich, ze śred nią 4,78, otrzy ma li do dat -ko wo „Zło ty Laur Ab sol wen ta”. Wtym ro ku zdo by li go Ju sty na Zie liń skai Le szek Lom bar ski. Po nad to dy plo -my dok to ra ha bi li to wa ne go na uk me -dycz nych ode bra ło sie dem osób, zaśdok to ra na uk me dycz nych, 24 oso by.Pod czas prze mó wień, w imie niu ab -sol wen tów głos za bra ła pa ni Syl wiaMy śliń skia, zaś w imie niu pro mo wa -

nych na ukow ców – dr n. med. EwaWu jek -Kra jew ska.

W uro czy sto ści wzię li tak że udziałRek tor WUM prof. Ma rek Kraw czyk,Me tro po li ta War szaw ski – Kar dy nał Ka -zi mierz Nycz, Wi ce pre zes OIL w War -sza wie – dr Krzysz tof Ma kuch, oraz Pre -zes Pol skie go To wa rzy stwa Le kar skie go– prof. Je rzy Woy -Woj cie chow ski, któ -rzy uświet ni li wy da rze nie pło mien ny miprze mo wa mi, skie ro wa ny mi w szcze -gól no ści do no wo upie czo nych dok to -rów ha bi li to wa nych, dok to rów na ukmedycz nych i ab sol wen tów.

Uro czy stość zwień czył kon cert prof.Krzysz to fa Ja ko wi cza, skrzyp ka, pro fe so -ra i pe da go ga Uni wer sy te tu Mu zycz ne goFry de ry ka Cho pi na w War sza wie. (pg)

Święto II Wydziału Lekarskiego WUM,Warszawa, 22 listopada 2013 r.

Uroczyście ślubowali również lekarze obcokrajowcy.

Prof. Krzysztof Jakowicz oczarował wszystkich gości swoją grą.

Przemawiali: Dziekan II Wydziału Lekarskiego dr hab. Marek Kuch i Rektor prof. Marek Krawczyk.

Rektor prof. Marek Krawczyk wręcza „Złoty Laur Absolwenta”najlepszej studentce – pani Justynie Zielińskiej.

Było dużo radości i kwiatów.

Sala Balowa ZamkuKrólewskiego.

18 grud nia, pod czas spo tka nia wFil har mo nii Na ro do wej, wrę czo nona gro dy pre ze sów PTK i PTG, ufun -do wa ne przez fir mę Bay er. Od kil ku -na stu lat te pre sti żo we wy róż nie niaho no ru ją nie tyl ko do ro bek na uko -wy i in no wa cyj ność ba daw czą lau re -atów, ale rów nież ich po sta wę wo -bec pa cjen tów. Te go rocz nym lau re -

atem Na gro dy Pre ze sów Pol skie goTo wa rzy stwa Kar dio lo gicz ne go zo -stał dr hab. Ma ciej Ko stru biec. Na -to miast Na gro dę Pre ze sów Pol skie -go To wa rzy stwa Gi ne ko lo gicz ne gootrzy ma ła dr hab. Be ata Ewa Ba na -szew ska. (pr)

18 grudnia, Filharmonia Narodowa, Warszawa

Wicemarszałek Senatu RP StanisławKarczewski wygłosił płomienną przemowę.

Wydarzenie uświetnił występ Chóru Medicantus.

WWaarrttoo ssttaawwiiaaćć nnaa rroozzwwóójj zzaawwooddoowwyy ii eemmppaattiięę