PLPLANANKTKTONONBBİİLGLGİİSSİİ VE KVE KÜÜLTLTÜÜRRÜÜ

Yrd. DoYrd. Doçç. Dr. Edis . Dr. Edis KORUKORUEge Üniversitesi

Su Ürünleri Fakültesi

Yetiştiricilik Bölümü Plankton Kültür Laboratuvarı

Bornova-İzmir

Plankton TanPlankton Tanıımmıı

ve Tarihve Tarihççesiesi

••

PlanktonPlankton; su i; su iççinde yainde yaşşayan ayan öözel hareket organelleri olamayan zel hareket organelleri olamayan veya olsa bile bu organelleri yer deveya olsa bile bu organelleri yer değğiişştirmede aktif olarak tirmede aktif olarak

kullankullanıılamayan, ancak su hareketleriyle pasif olarak yer lamayan, ancak su hareketleriyle pasif olarak yer dedeğğiişştirebilen organizmalar toplulutirebilen organizmalar topluluğğudur. udur.

••

Plankton terimi birden fazla organizmayPlankton terimi birden fazla organizmayıı

kapsayan kapsayan ççooğğul bir ul bir ifadedir.ifadedir.

PlankterPlankter

tek bir tek bir planktonikplanktonik

organizmaya verilen organizmaya verilen

isimdir. Plankton biliminde (isimdir. Plankton biliminde (PlanktonolojiPlanktonoloji) ger) gerççek plankton ek plankton olmayolmayııp, zaman zaman dalgalarp, zaman zaman dalgalarıın etkisiyle dipten koparak su n etkisiyle dipten koparak su

yyüüzeyine zeyine ççııkan, skan, süürrüüklenen bitki parklenen bitki parççacacııklarklarıı

ile nehirlerle gile nehirlerle gööl l veya denizlere taveya denizlere taşışınan bitkiler de nan bitkiler de PseudoplanktonPseudoplankton

(yalanc(yalancıı

plankton) olarak tanplankton) olarak tanıımlanmlanıır. r. ••

Planktonik organizmalar deniz veya gPlanktonik organizmalar deniz veya gööl l ççukurunu dolduran, ukurunu dolduran,

bentik zonu (dibi ibentik zonu (dibi iççeren saha) eren saha) öörten ve trten ve tüüm su km su küütlesini itlesini iççine alan ine alan pelajik bpelajik böölgede yalgede yaşşarlar. arlar.

••

BaBaşşka bir deka bir değğiişşle plankton, pelajik ble plankton, pelajik böölgede zeminle ililgede zeminle ilişşkisi kisi olmadan yaolmadan yaşşayan organizmalarayan organizmalarıın olun oluşşturduturduğğu ve u ve PelagosPelagos

olarak olarak

adlandadlandıırrıılan toplululan topluluğğun pasif hareketlerle yer deun pasif hareketlerle yer değğiişştiren ve tiren ve

hidromedhidromedüüzlerzler

ddışıışında genelde mikroskobik olan canlnda genelde mikroskobik olan canlıı

organizmalardorganizmalardıır. Plankton bu r. Plankton bu öözellikleriyle zellikleriyle PelagosPelagos’’unun

didiğğer canler canlıı organizmalarorganizmalarıı

olan olan NektonNekton’’dan (Cephalopodlar, baldan (Cephalopodlar, balııklar) kolayca klar) kolayca

ayrayrıılabilir. Plankton aynlabilir. Plankton aynıı

zamanda zamanda BenthosBenthos’’uu

(zeminde ya(zeminde yaşşayan, ayan, sabit bsabit böölgede yalgede yaşşayan) oluayan) oluşşturan organizmalarturan organizmalarıın karn karşışıttııddıır.r.

••

1828 y1828 yııllıında ilk defa J. THOMSON basit bir plankton kepnda ilk defa J. THOMSON basit bir plankton kepççesi esi kullanarak deniz suyundan planktonu skullanarak deniz suyundan planktonu süüzmzmüüşşttüür.r.

••

1845 y1845 yııllıında J.Mnda J.MÜÜLLER daha da geliLLER daha da gelişştirditirdiğği plankton i plankton kepkepççesiyle sesiyle süüzdzdüüğğüü

zooplanktonik organizmalar zooplanktonik organizmalar üüzerinde zerinde

ççalalışışarak planktonun biyoloji bilimi iarak planktonun biyoloji bilimi iççinde yer almasinde yer almasıınnıı sasağğlamlamışışttıır.r.

••

1887 y1887 yııllıında HENSEN planktonu tannda HENSEN planktonu tanıımlammlamışışttıır.r.••

ÖÖnceleri sistematik nceleri sistematik ççalalışışmalarmalarıı

iiççeren plankton ile ilgili eren plankton ile ilgili

araaraşşttıırmalar, yrmalar, yüüzyzyııllıın ikinci yarn ikinci yarııssıında bu organizmalarnda bu organizmalarıın ekolojik, n ekolojik, fizyolojik ve anatomik fizyolojik ve anatomik öözelliklerini de kapsamaya bazelliklerini de kapsamaya başşlamlamışışttıır.r.

••

Planktonik organizmalarPlanktonik organizmalarıın biyolojileri ve ekolojilerinin yann biyolojileri ve ekolojilerinin yanıı ssııra yine son zamanlarda yetira yine son zamanlarda yetişştiricilitiriciliğği i üüzerine de zerine de ççalalışışmalar malar

yapyapıılmaktadlmaktadıır. Dr. Düünyadaki nnyadaki nüüfusun hfusun hıızlzlıı

artartışıışıyla birlikte besin yla birlikte besin ihtiyacihtiyacıınnıı

karkarşışılamak ve protein alamak ve protein aççığıığınnıı

kapatmak ikapatmak iççin deniz ve in deniz ve

tatltatlıı

sulardaki su sulardaki su üürrüünleri anleri aşışırrıı

şşekilde avlanmaktadekilde avlanmaktadıır. r. ÇÇaağığımmıızda gelizda gelişşen teknoloji ile birlikte en teknoloji ile birlikte ççevre kirlilievre kirliliğği i sorunlarsorunlarıınnıın artn artışıışı, denizlerin ve i, denizlerin ve içç

sularsularıın kirlenmesi bu sularda n kirlenmesi bu sularda

yayaşşayan organizmalarayan organizmalarıı

etkilemietkilemişş

ve azalmalarve azalmalarıına yol ana yol aççmmışışttıır. r. Bu nedenlerle Bu nedenlerle ççeeşşitli su itli su üürrüünlerin yetinlerin yetişştiricilitiriciliğği yapi yapıılmaya lmaya babaşşlanlanıılmlmışışttıır. Yetir. Yetişştiricilik tiricilik ççalalışışmalarmalarıınnıın ban başışından itibaren ndan itibaren ççeeşşitli safhalaritli safhalarıında bir nda bir ççok plankton tok plankton tüürleri besleyici yem olarak rleri besleyici yem olarak kullankullanıılmaktadlmaktadıır.r.

Planktonun SPlanktonun Sıınnııflandflandıırrıılmaslmasıı

••

Planktonik organizmalar biyolojik ve ekolojik Planktonik organizmalar biyolojik ve ekolojik öözelliklerine zelliklerine ggööre sre sıınnııflandflandıırrıılmlmışışlardlardıır.r.

A. Biyolojik A. Biyolojik ÖÖzelliklerine Gzelliklerine Gööre Sre SıınnııflandflandıırmarmaFitoplankton:Fitoplankton:

Bitkisel plankton olup, klorofil taBitkisel plankton olup, klorofil taşışıyan basit yan basit

yapyapııya sahip tek veya ya sahip tek veya ççok hok hüücreli canlcreli canlıılardlardıır. Tek bar. Tek başışına na yayaşşayan (Soliter) veya koloniler oluayan (Soliter) veya koloniler oluşşturan bu alg grubu su turan bu alg grubu su hareketleriyle pasif olarak yer dehareketleriyle pasif olarak yer değğiişştirir.tirir.Zooplankton:Zooplankton:

Hayvansal planktondur. Hayat devirlerindeki Hayvansal planktondur. Hayat devirlerindeki

serbest yserbest yüüzme safhalarzme safhalarıına gna gööre Holoplankton ve re Holoplankton ve

Meroplankton olarak ikiye ayrMeroplankton olarak ikiye ayrııllıır.r.

HoloplanktonHoloplankton::

TTüüm yam yaşşamlaramlarıı

boyunca devamlboyunca devamlıı

pelajik bpelajik böölgede lgede plankton plankton öözellizelliğği gi göösteren organizmalardsteren organizmalardıır.r.

Meroplankton:Meroplankton:

YaYaşşam evrelerinin ilk safhalaram evrelerinin ilk safhalarıında plankton olan nda plankton olan daha sonralardaha sonralarıı

ise bentik ve nekton ise bentik ve nekton öözellizelliğğindeki canlindeki canlıılardlardıır.r.

B. BB. Büüyyüüklklüüklerine Gklerine Gööre Sre Sıınnııflandflandıırmarma

Planktonik organizmalarPlanktonik organizmalarıın boylarn boylarıı

MedMedüüsler harisler hariçç

tutulursa tutulursa genellikle genellikle ççok kok küçüüçük boyludur. k boyludur. ÖÖzellikle fitoplanktonik tzellikle fitoplanktonik tüürler rler mikron veya milimetre ile mikron veya milimetre ile ööllçüçüllüür.r.Planktonik organizmalarPlanktonik organizmalarıın boylarn boylarıına gna gööre sre sıınnııflandflandıırrıılmaslmasıında nda araaraşşttıırrııccıılar lar ççeeşşitli itli ööllçüçü

aralaralııklarklarıı

öönerminermişşlerdir. lerdir.

Bunlardan en yaygBunlardan en yaygıın olan ve basit olarak ifade edilen n olan ve basit olarak ifade edilen MARGALEFMARGALEF (1967)(1967)’’ıınn

ssıınnııflandflandıırrıılmaslmasıı

esas alesas alıınmnmışışttıır.r.

SSıınnııflandflandıırmarma BoyutlarBoyutlar OrganizmalarOrganizmalar

UltraplanktonUltraplankton 5 5 µµ Bakteri, mikroflagellatBakteri, mikroflagellat

NannoplanktonNannoplankton 5 5 --

50 50 µµ Chlorococcales, DiatomophyceaeChlorococcales, DiatomophyceaeCyanophyceae, CoccolithophoridCyanophyceae, Coccolithophorid

MikroplanktonMikroplankton 50 50 ––

500 500 µµ DinofalgellatDinofalgellat

MesoplanktonMesoplankton 0,5 0,5 ––

5 mm5 mm CopepodaCopepoda

MakroplanktonMakroplankton 5 5 ––

50 mm50 mm50 mm50 mm

Sagitta, EuphasiaSagitta, EuphasiaBBüüyyüük Medk Medüüzlerzler

MegaloplanktonMegaloplankton 5 5 ––

50 cm50 cm ClupediaClupedia

Planktonun boyutlarına göre sınıflandırılması

(MARGALEF, 1967)

C. C. ŞŞekillerine Gekillerine Gööre Sre Sıınnııflandflandıırmarma

••

Planktonik canlPlanktonik canlıılar pelajik hayata uyum salar pelajik hayata uyum sağğlamak ilamak iççin in kazandkazandııklarklarıı

öözel zel şşekillere gekillere gööre re ddöört gruptart grupta

incelenir.incelenir.

DiskoplanktonDiskoplankton::

VVüücutlarcutlarıı

paraparaşşüüt veya disk t veya disk şşeklinde olan eklinde olan organizmalardorganizmalardıır. r. ÖÖrnek, fitoplanktonik organizmalardan rnek, fitoplanktonik organizmalardan Plaubtoniella, Stephanodiscus, CoscinodiscusPlaubtoniella, Stephanodiscus, Coscinodiscus, zooplankton , zooplankton organizmalardan Coelenterata torganizmalardan Coelenterata tüürleri ve bazrleri ve bazıı

medmedüüzler.zler.

RabdoplanktomRabdoplanktom::

VVüücutlarcutlarıı

ççubuk ubuk şşeklinde uzayan eklinde uzayan organizmalardorganizmalardıır. r. CeratiumCeratium, , SynedraSynedra, , NitzchiaNitzchia, , AsterionellaAsterionella gibi gibi bitkisel organizmalar ile bitkisel organizmalar ile OstracodOstracod’’lardanlardan

ConchoeciaConchoecia ConchoeciaConchoecia, ,

AmphipodAmphipod’’lardanlardan

RhabdosomaRhabdosoma, , CephalopodCephalopod’’lardanlardan

DoratopsisDoratopsis öörnek olarak verilebilir.rnek olarak verilebilir.

FizoplanktonFizoplankton::

VVüücutlarcutlarıı

balon veya kbalon veya küüre re şşeklinde olan eklinde olan organizmalardorganizmalardıır. r. ÖÖrnek rnek NoctilucaNoctiluca miliarismiliaris ve bazve bazıı

medmedüüzler.zler.

KetoplanktonKetoplankton::

VVüücutlarcutlarıı

uzamuzamışış, kol veya diken , kol veya diken şşeklinde eklinde uzantuzantıılarlarıı

olan organizmalardolan organizmalardıır. Bazr. Bazıı

DiatomeaDiatomea’’larlar

((ChaetocerosChaetoceros) ) ForaminiferForaminifer

((GlobigerinaGlobigerina bulloidesbulloides)), , AcanthairaAcanthaira

((AcanthometraAcanthometra elasticaelastica) t) tüürleri rleri öörnek olarak rnek olarak

verilebilirverilebilir

D. YaD. Yaşşadadııklarklarıı

Ortama GOrtama Gööre Sre Sıınnııflandflandıırmarma

Planktonik organizmalar deniz ve iPlanktonik organizmalar deniz ve içç

sularda bulunusularda bulunuşşuna guna gööre re gruplandgruplandıırrııldldığıığında; nda; LimnoplanktonLimnoplankton

(G(Gööllerde bulunan plankton), llerde bulunan plankton),

HelioplanktonHelioplankton

(Denizlerde bulunan plankton), (Denizlerde bulunan plankton), RheoplanktonRheoplankton (Akarsularda buluna plankton), (Akarsularda buluna plankton), KrenoplanktonKrenoplankton

(Kaynak sular(Kaynak sularıında nda

bulunan plankton), bulunan plankton), HeleoplanktonHeleoplankton

(G(Göölclcüüklerde bulunan klerde bulunan plankton) olarak adlandplankton) olarak adlandıırrııllıır. r.

E. Horizontal DaE. Horizontal Dağığıllışışlarlarıına Gna Gööre Sre SıınnııflandflandıırmarmaSu derinliSu derinliğğinin az olduinin az olduğğu ku kııyyııya yakya yakıın bn böölgelerden itibaren 200 m lgelerden itibaren 200 m derinliderinliğğe kadar olan kesimlerde bulunan planktonik organizmalar e kadar olan kesimlerde bulunan planktonik organizmalar Neritik Planktonu oluNeritik Planktonu oluşştururlar. Bu grup organizmalartururlar. Bu grup organizmalarıın bn büüyyüük k ççooğğunluunluğğu Meroplanktonik canlu Meroplanktonik canlıılardlardıır. Oseanik plankton olarak r. Oseanik plankton olarak isimlendirilen 200 m derinlikte, sahilden uzakta yaisimlendirilen 200 m derinlikte, sahilden uzakta yaşşayan aayan aççıık deniz k deniz planktonu ise Holoplanktondur.planktonu ise Holoplanktondur.

E. Vertikal DaE. Vertikal Dağığıllıımlarmlarıına Gna Gööre Sre Sıınnııflandflandıırmarma

••

Planktonun su iPlanktonun su iççindeki vertikal daindeki vertikal dağığıllışıışına gna gööre sre sıınnııflandflandıırrıılmaslmasıı deniz ortamdeniz ortamıınnıın ekolojik n ekolojik öözellikleri de dikkate alzellikleri de dikkate alıınarak yapnarak yapııllıır.r.

EpiplanktonEpiplankton: : YYüüzey sularzey sularıından itibaren 50ndan itibaren 50––80 m. derinli80 m. derinliğğe e kadar bulunan planktonik canlkadar bulunan planktonik canlıılar.lar.MesoplanktonMesoplankton: : 5050--80 m.80 m.’’den 200 m. derinliden 200 m. derinliğğe kadar rastlanan e kadar rastlanan planktonik canlplanktonik canlıılar.lar.InfraplanktonInfraplankton: : 200200––600 m. derinliklerinde ya600 m. derinliklerinde yaşşayan planktonik ayan planktonik canlcanlıılardlardıır.r.BathyplanktonBathyplankton: : 600600––2.500 m. derinlikte rastlanan planktonik 2.500 m. derinlikte rastlanan planktonik

canlcanlıılar.lar.AbissoplanktonAbissoplankton: : 2.500 m.2.500 m.’’den daha derinlerde bulunan den daha derinlerde bulunan

planktonik canlplanktonik canlıılar.lar.HadoplanktonHadoplankton: : Dip planktonu olup, zemine yakDip planktonu olup, zemine yakıın bn böölgede lgede yayaşşayan canlayan canlıılardlardıır.r.

Denizel ortamın ekolojik yönden sınıflandırılması

(PERCIER,1967’in ÖZEL, 1992).

G. Orijinlerine GG. Orijinlerine Gööre Sre Sıınnııflandflandıırmarma

Bir akuatik habitatBir akuatik habitatıın yerli planktonu n yerli planktonu AutogenetikAutogenetik

planktonplankton, , akuatik akuatik ortamortamıın devamln devamlıı

planktonu olmayplanktonu olmayııp akarsularla tap akarsularla taşışınnııp karp karışışan an

organizmalar ise organizmalar ise AllogenetikAllogenetik

planktonplankton

olarak isimlendirilir. olarak isimlendirilir.

H. Populasyonu OluH. Populasyonu Oluşşturan Tturan Tüürlerin Durumuna Grlerin Durumuna Göörere

HAECKEL (1992)HAECKEL (1992)’’in sin sıınnııflandflandıırmasrmasıında plankton populasyonunda nda plankton populasyonunda ttüürlerin sayrlerin sayıılarlarıına gna gööre plankton 4 gruba ayrre plankton 4 gruba ayrııllıır.r.

Monotonus PlanktonMonotonus Plankton: : Plankton populasyonunda organizmalarPlankton populasyonunda organizmalarıın % 75n % 75’’i i aynaynıı

ttüüre ait bireylerdir.re ait bireylerdir.

Privalent PlanktonPrivalent Plankton: : Plankton populasyonunda bireylerin % 50Plankton populasyonunda bireylerin % 50’’si aynsi aynıı ttüüre aittir.re aittir.

Polimiktik PlanktonPolimiktik Plankton: : Plankton populasyonunda yaklaPlankton populasyonunda yaklaşışık aynk aynıı

saysayıılarda larda birey ibirey iççeren birden fazla teren birden fazla tüür bulunur.r bulunur.Planktomiktik PlanktonPlanktomiktik Plankton: : Dominant tDominant tüür bulunmayan, r bulunmayan, ççok sayok sayııda tda tüür r olan plankton populasyonudur.olan plankton populasyonudur.

Planktonun ToplanmasPlanktonun Toplanmasıı, Tespiti ve Miktar, Tespiti ve Miktarıınnıın Tayinin Tayini

Fitoplanktonun ToplanmasFitoplanktonun Toplanmasıı: : Fitoplankton toplama yFitoplankton toplama yööntemleri, ntemleri, taksonomik envanter olutaksonomik envanter oluşşturmak iturmak iççin yapin yapıılan kalitatif lan kalitatif ççalalışışmalar ile malar ile biyomasbiyomasıı

bulmaya yarayan kantitatif arabulmaya yarayan kantitatif araşşttıırmalarda farklrmalarda farklıı

şşekiller ekiller

ggööstermektedir. stermektedir. ÇÇalalışışmanmanıın amacn amacıına gna gööre re ççeeşşitli itli öörnekleme yrnekleme yööntemleri ntemleri uygulanuygulanıır.r.

Kalitatif Analiz Kalitatif Analiz İİççin in ÖÖrnek Toplama: rnek Toplama: Plankton kepPlankton kepççeleriyle eleriyle yapyapıılmaktadlmaktadıır.r.

Ucu musluklu Kepçe

KepçeKollektör

••

GGööl, gl, göölclcüük ve nehirlerde kk ve nehirlerde kııyyııdan dan öörnek alrnek alıımlarmlarıında plankton nda plankton kepkepççesi gesi gööllüün mn müümkmküün olan en uzak kn olan en uzak kıısmsmıına dona doğğru fru fıırlatrlatııllıır. Su r. Su iiççinde tamamen batmamasinde tamamen batmamasıına ve ina ve iççindekilerin boindekilerin boşşalmamasalmamasıına na dikkat edilerek yavadikkat edilerek yavaşşçça a ççekilir. Bu iekilir. Bu işşleme filenin ileme filenin iççinde inde organizmalardan oluorganizmalardan oluşşan 4 veya 5 cman 4 veya 5 cm33

yoyoğğun kitle toplanun kitle toplanııncaya ncaya

kadar devam edilir.kadar devam edilir.••

Derinlerden Derinlerden öörnek almak irnek almak iççin file aynin file aynıı

şşekilde en uzak yere doekilde en uzak yere doğğru ru

ffıırlatrlatııllıır. Belirli bir derinlir. Belirli bir derinliğğe kadar batmamase kadar batmamasıı

sasağğlanlanıır. Dibe r. Dibe ççarpmadan, dikkatlice arpmadan, dikkatlice ççekilir. Kepekilir. Kepççenin ienin iççindeki toplanan indeki toplanan

plankton bir kap iplankton bir kap iççine boine boşşaltaltııllıır. Kepr. Kepççede organizma kalmayacak ede organizma kalmayacak şşekilde temizlenir ve gekilde temizlenir ve gööl suyuyla yl suyuyla yııkankanıır. Laboratuara dr. Laboratuara döönnüüşşte te kepkepççe tekrar tatle tekrar tatlıı

su ile ysu ile yııkankanıır ve ipleri ar ve ipleri aççıık bir k bir şşekilde kurumaya ekilde kurumaya

bbıırakrakııllıır. r.

Kantitatif Analiz Kantitatif Analiz İİççin in ÖÖrnek Toplamarnek Toplama

••

Kantitatif Kantitatif öörnek alrnek alıımlarmlarıında amanda amaçç, incelenen ortamda di, incelenen ortamda diğğer er organizmalarorganizmalarıın besinini ten besinini teşşkil eden total planktonu bulmak veya kil eden total planktonu bulmak veya belirli hacimde albelirli hacimde alıınan su nan su öörnerneğğinde planktonu oluinde planktonu oluşşturan turan ççeeşşitli itli gruplargruplarıın hacimsel den hacimsel değğerini, miktarerini, miktarıınnıı

ve ve evolusyonunuevolusyonunu

saptamaktsaptamaktıır.r.••

Kantitatif araKantitatif araşşttıırmalarda muhtelif derinliklerinden belirli rmalarda muhtelif derinliklerinden belirli hacimlerde su hacimlerde su öörnekleri almak irnekleri almak iççin in öözel olarak hazzel olarak hazıırlanmrlanmışış

öörnekleme rnekleme şşiişşelerinde kullanelerinde kullanııllıır. r. ÖÖrnekleme rnekleme şşiişşeleri eleri ççeeşşitlidir. itlidir. MeyerMeyer, , NansenNansen, , MecabolierMecabolier, N.I.O., Van , N.I.O., Van DornDorn

ve ve UniversalUniversal

su su

öörnekleyicisi gibi. rnekleyicisi gibi. ••

NansenNansen

gibi ters dgibi ters döönebilen nebilen şşiişşelerde mesajcelerde mesajcıı, , şşiişşeye eye ççarptarptığıığında nda

üüst ust uççtaki ktaki kııskacskacıın serbest kalmasn serbest kalmasıınnıı

sasağğlayarak layarak şşilenin 180 0 ilenin 180 0 ddöönmesine sebep olur. Bu ani dnmesine sebep olur. Bu ani döönme her iki unme her iki uççtaki kapaklartaki kapaklarıın n kapanmaskapanmasıınnıı

sasağğlar. Blar. Bööylece istenilen derinlikte belli hacimde su ylece istenilen derinlikte belli hacimde su

öörnerneğği ali alıınabilir.nabilir.

Meyer

Şişesi

Von

Dorn

şişesi

Nansen

ŞişesiAllen

Bottle

B. Zooplanktonun ToplanmasB. Zooplanktonun Toplanmasıı

••

Zooplanktonun toplanmasZooplanktonun toplanmasıında plankton kepnda plankton kepççeleri ve eleri ve öörnekleme rnekleme şşiişşelerini yanelerini yanıı

ssııra farklra farklıı

aletlerden de yararlanaletlerden de yararlanııllıır. Her alet r. Her alet

toplanacak organizmantoplanacak organizmanıın bn büüyyüüklklüüğğüüne, dine, diğğer er öözelliklerine ve zelliklerine ve ççalalışışma ma şşekline gekline gööre sere seççilir.ilir.

••

Zooplanktonun toplanmasZooplanktonun toplanmasıında dnda döört farklrt farklıı

tipte su tipte su öörnekleme aleti rnekleme aleti kullankullanııllıır;r;––

AlAlççak hak hıızla plankton szla plankton süüzmede kullanzmede kullanıılan aletler,lan aletler,

––

YYüüksek hksek hıızla plankton szla plankton süüzmede kullanzmede kullanıılan aletler,lan aletler,––

Suyu pompa ile toplaySuyu pompa ile toplayııp sp süüzen aletler,zen aletler,

––

ÖÖzel kullanzel kullanıımlar imlar iççin yapin yapıılan toplama aletleri.lan toplama aletleri.

AlAlççak Hak Hıızla Plankton Szla Plankton Süüzmede Kullanzmede Kullanıılan Aletlerlan Aletler••

Bu aletler plankton kepBu aletler plankton kepççeleridir. Beleridir. Büüyyüüklklüüklerini araklerini araşşttıırrııccıılar, lar, ççalalışışmanmanıın aman amaççlarlarıına ve mevcut teknik imkanlara gna ve mevcut teknik imkanlara gööre ayarlarlar. re ayarlarlar. KullanKullanıılan plankton bezlerinin glan plankton bezlerinin gööz az aççııklklığıığı

50 50 µµ

ile 1 mm arasile 1 mm arasıında nda

dedeğğiişşir. Naylondan yapir. Naylondan yapıılmlmışış

olan plankton bezlerinin uluslar arasolan plankton bezlerinin uluslar arasıı kabul edilmikabul edilmişş

29 farkl29 farklıı

ggööz az aççııklklığıığı

bulunur ve bunlar 0000 ile 25 bulunur ve bunlar 0000 ile 25

arasarasıında denda değğiişşen numaralar ile kodlanen numaralar ile kodlanıır.r.••

Zooplankton kepZooplankton kepççelerin elerin ççapapıı

oldukoldukçça genia genişş

olup 30 cm ile 2 m olup 30 cm ile 2 m

arasarasıında denda değğiişşir. Kepir. Kepççe konik, silindirimsi konik veya e konik, silindirimsi konik veya ovoidovoid

şşekilli ekilli olup, uzunluolup, uzunluğğu u ççap aap aççııklklığıığından 2 5 defa daha fazladndan 2 5 defa daha fazladıır. Kepr. Kepççenin enin alt kalt kıısmsmıında toplaynda toplayııccıı

kollektkollektöörr

bulunur. Bu kap metalik veya bulunur. Bu kap metalik veya

plastik olabilir.plastik olabilir.KollektKollektöörrüünn

pencere pencere şşeklindeki aeklindeki aççııklklııklarklarıı

ssüüzmeyi zmeyi sasağğlayan plankton bezi ile layan plankton bezi ile öörtrtüüllüür.r.

Discovery

Tipi Kollektör

Tregouboff

tipi Kollektör

Plankton bezi göz açıklığı

ve numaraları

••

BazBazıı

kepkepççelerin yalnelerin yalnıızca alt zca alt kkıısmsmıı

ssüüzzüüccüü

nitelikte, nitelikte, üüst st

kkııssıımlarmlarıı

ise koruyucu ise koruyucu öörtrtüü niteliniteliğğindedir.indedir.HensenHensen’’inin

yumurta kepyumurta kepççesi gibi esi gibi öön tarafa n tarafa ilave edilen silave edilen süüzme zme öözellizelliğği i olmayan keten ve dayanolmayan keten ve dayanııklklıı

bir bir

maddeden yapmaddeden yapıılmlmışış

konik konik şşekilli kekilli kııssıım gelen suyun m gelen suyu

n

miktarmiktarıınnıın arttn arttıırrıılmaslmasıınnıı

sasağğlar.lar.

••

KepKepççenin senin süüzme oranzme oranıınnıın n hassasiyetini artthassasiyetini arttıırmak irmak iççin, in, ssüüzme torbaszme torbasıınnıın n öön tarafn tarafıına, na, aynaynıı

ggööz az aççııklklııklarklarıına ve na ve

kapanma durumlarkapanma durumlarıına gna gööre re birbirinden farklbirbirinden farklııllııklar gklar göösterir. sterir. YapYapıılan deneyler glan deneyler gööstermistermişştir tir ki plankton kepki plankton kepççesi ne kadar esi ne kadar hhıızla zla ççekilirse toplanan ekilirse toplanan organizmalar o nispette telef organizmalar o nispette telef olmaktadolmaktadıır. Ayrr. Ayrııca kepca kepççe e bezinin gbezinin gööz az aççııklklığıığı

akakıım m şşekli ekli

üüzerinde rol oynamaktadzerinde rol oynamaktadıır.r.

••

Horizontal Horizontal ÇÇekim:ekim:

YYüüzeye paralel olarak yapzeye paralel olarak yapıılan lan ççekimdir. ekimdir. Horizontal Horizontal ççekim sekim sıırasrasıında kepnda kepççeyi istenilen derinlikte eyi istenilen derinlikte tutabilmek itutabilmek iççin kepin kepççenin gergi iplerinin birleenin gergi iplerinin birleşştitiğği halkaya i halkaya genellikle kepgenellikle kepççenin benin büüyyüüklklüüğğüüne veya gne veya gööz az aççııklklığıığına bana bağğllıı

olarak deolarak değğiişşen aen ağığırlrlııklar takklar takııllıır. Bu r. Bu ççekimde derinlik, ekimde derinlik, ççekme ekme ipinin uzunluipinin uzunluğğu ile ipin yu ile ipin yüüzeyle yaptzeyle yaptığıığı

aaççııdan yararlandan yararlanıılarak larak

hesaplanhesaplanıır. r. ÇÇekim zamanekim zamanıı

prensip olarak 10 dakikadprensip olarak 10 dakikadıır. r. ••

VertikalVertikal

ÇÇekim: ekim: Zeminden yZeminden yüüzey kadar olan su kzey kadar olan su küütlesinin veya tlesinin veya

belirli metrelerdeki su sbelirli metrelerdeki su süütununun dikey olarak stununun dikey olarak süüzzüülmesidir. lmesidir. ÇÇekim hekim hıızzıı

kepkepççenin genin gööz az aççııklklığıığına gna gööre ayarlanre ayarlanıır. Bu r. Bu ççekimde ekimde

kepkepççenin batmasenin batmasıı

iiççin genellikle kolektin genellikle kolektööre bir are bir ağığırlrlıık bak bağğlanlanıır. r. Bu tip plankton Bu tip plankton ççekimlerinde WPekimlerinde WP--’’, , NansenNansen

kepkepççesi kullanesi kullanııllıır.r.

••

OblikOblik

Plankton Plankton ÇÇekimleri: ekimleri: ise ise horizontal ve horizontal ve vertikalvertikal

ççekimlerin ekimlerin

birlebirleşşimi imi şşeklindedir. Bu eklindedir. Bu ççekim ekim planktonca fakir olan gplanktonca fakir olan gööllerde daha llerde daha fazla sfazla süüzme imkanzme imkanıı

sasağğlamak ilamak iççin in

kullankullanııllıır.r.••

VertikalVertikal

veya horizontal plankton veya horizontal plankton

ççekimlerinde plankton kepekimlerinde plankton kepççesinin esinin aaççıık olmask olmasıı

ve belli derinlikte ve belli derinlikte

kapanmaskapanmasıı

gerekir.Bu tipe gerekir.Bu tipe öörnek rnek olarak verilebilen olarak verilebilen NansenNansen

kepkepççesi esi

istenildiistenildiğği derinlikte ve zamanda i derinlikte ve zamanda kepkepççeyi saran ince halat yardeyi saran ince halat yardıımmııyla yla bbüüzzüülebilir.Keplebilir.Kepççeyi taeyi taşışıyan halat yan halat mesajcmesajcıı

adadıı

verilen bir sistem verilen bir sistem

yardyardıımmııyla kepyla kepççeden ayreden ayrııllıır. Br. Bööylece ylece kepkepççe yalne yalnıızca bzca büüzzüüccüü

halat halat

yardyardıımmııyla yukaryla yukarııya ya ççekilerek alekilerek alıınnıır. r.

Nansen

kepçesinin açık ve kapalı

şekli

••

JudayJuday--BogorovBogorov

Tipi KepTipi Kepççeler:eler:Bu kepBu kepççe tipi Akdeniz Uluslar arase tipi Akdeniz Uluslar arasıı

Bilim Komisyonu (C.I.E.S.M.) Bilim Komisyonu (C.I.E.S.M.) taraftarafıından standart tip olarak ndan standart tip olarak öönerilminerilmişştir. Keptir. Kepççenin genin gööz z aaççııklklığıığı

0.0675 0.0675 mmmm’’dirdir. Kep. Kepççenin enin

kapanmaskapanmasıı

mesajcmesajcıı

adadıı

verilen bir verilen bir sistem yarsistem yarıımmııyla yapyla yapıılmaktadlmaktadıır. r. Bu KepBu Kepççe 2000 e 2000 mm’’yeye

kadar kadar

vertikalvertikal

ççekimler ile denizin ekimler ile denizin üüst st kesimlerinde horizontal kesimlerinde horizontal ççekimler ekimler yapyapıılabilir.labilir.

Judgay-Borogow

tipi plankton kepçesi

WP 2 Tipi Plankton KepWP 2 Tipi Plankton KepççesiesiBu kepBu kepççe e öözellikle zellikle mesoplanktonun toplanmasmesoplanktonun toplanmasıında nda kullankullanııllıır. UNESCO tarafr. UNESCO tarafıından ndan 200 200 mm’’dede

horizontal olarak horizontal olarak

zooplankton toplamak izooplankton toplamak iççin bu arain bu araçç geligelişştirilmitirilmişştir. Keptir. Kepççenin aenin ağğ

ggööz z

aaççııllığıığı

200 200 µµ

dirdir. 200 . 200 µµ

ile 10 mm ile 10 mm bbüüyyüüklklüükteki organizmalarkteki organizmalarıı

toplamak itoplamak iççin kullanin kullanıılmaktadlmaktadıır.r.

••

WP 3 Tipi Plankton KepWP 3 Tipi Plankton KepççesiesiWP3 kepWP3 kepççesi silindirikesi silindirik--konik konik

olup, 1 mm golup, 1 mm gööz az aççııklklığıığında, nda, 133 cm 133 cm ççapapıında, 2.81 m nda, 2.81 m boyunda bboyunda büüyyüük bir ak bir ağğddıır. Balr. Balıık k yumurtalaryumurtalarıınnıın ve bazn ve bazıı

makro makro

planktonik organizmalarplanktonik organizmalarıın n yakalanmasyakalanmasıında kullannda kullanııllıır. r. WP2WP2’’nin gelinin gelişştirilmesiyle tirilmesiyle oluoluşşturulmuturulmuşştur.tur. WP3 tipi plankton kepçesi

ClarkeClarke--BumpusBumpus

Tipi Plankton Tipi Plankton KepKepççesiesi12.70 cm 12.70 cm ççapapıında, 60.69 cm nda, 60.69 cm uzunluuzunluğğunda,0.27 mm gunda,0.27 mm gööz z aaççııklklığıığında olan konik plankton nda olan konik plankton kepkepççesinin metal olan esinin metal olan öön kn kıısmsmıında nda mesajcmesajcıı

ile ile ççalalışışan bir aan bir aççmama--

kapama sistemi mevcuttur.Metal kapama sistemi mevcuttur.Metal disk adisk ağığın an ağğzzıınnıı

kapar. Bu kapak kapar. Bu kapak

istenilen derinlikte yukaristenilen derinlikte yukarııdan dan ggöönderilen mesajcnderilen mesajcıı

vasvasııtastasııyla yla

ddöönme sistemiyle anme sistemiyle aççııllıır ve istenen r ve istenen derinlikte derinlikte öörnek alrnek alıınnıır.r.

YYüüksek Hksek Hıızda Plankton Toplama Arazda Plankton Toplama Araççlarlarıı

••

HHıızlzlıı

hareket eden zooplankton ve hareket yetenehareket eden zooplankton ve hareket yeteneğği artmi artmışış

balbalıık k larvalarlarvalarıınnıın yakalanmasn yakalanmasıı

iiççin hin hıızlzlıı

plankton plankton ççekme araekme araççlarlarıı

kullankullanııllıır. GULF III dir. GULF III diğğer keper kepççelerden farklelerden farklıı

bir plankton toplama bir plankton toplama aracaracııddıır. Sr. Süüzme torbaszme torbasıı

ddışıışında metal bir muhafaza knda metal bir muhafaza kıısmsmıınnıın n

bulunmasbulunmasııddıır. Saatte 6 mil hr. Saatte 6 mil hıızla zla ççekilebilir. Bu kepekilebilir. Bu kepççenin olumsuz enin olumsuz taraftarafıı

organizmalarorganizmalarıın n ççekim esnasekim esnasıında parnda parççalanmasalanmasıı

ve ve

bozulmasbozulmasııddıır. Basr. Basıınnçç

nedeniyle olan bozulmaynedeniyle olan bozulmayıı

öönlemek inlemek iççin in ““JetJet-- NetNet””

adadııyla anyla anıılan keplan kepççeler gelieler gelişştirilmitirilmişştir. Bu keptir. Bu kepççelerde suyun elerde suyun

basbasııncncıınnıı

azaltazaltııccıı

bböölmeler glmeler gööze ze ççarpar. Keparpar. Kepççeye giren ile eye giren ile ççııkan su kan su miktarmiktarıı

aynaynıı

olacak olacak şşekilde dekilde düüzenlenmizenlenmişştir.tir.

Yüksek hızda plankton toplama araçları

A. Gulf

III, B. Jet-Net

••

YYüüksek hksek hıızda plankton zda plankton ççekme araekme araççlarlarıı

genellikle torpil genellikle torpil şşeklindedir. eklindedir. Bu araBu araççlarda bir indikatlarda bir indikatöör adr adıı

verilen verilen HardyHardy’’ıınn

plankton plankton

belirleyicisidir. Bu arabelirleyicisidir. Bu araçç

ilk defa Kuzey Denizilk defa Kuzey Deniz’’indeki Ringa indeki Ringa balbalııklarklarıınnıın avcn avcııllığıığında kullannda kullanıılmlmışışttıır. Bu amar. Bu amaççla ringa balla ringa balııklarklarıınnıın n ggııdasdasıınnıı

oluoluşşturan zooplanktonik (turan zooplanktonik (Calanus, SagittaCalanus, Sagitta) organizmalar) organizmalarıın n

dadağığıllıımmıı

kontrol edilerek balkontrol edilerek balııklarklarıın varln varlığıığı, bollu, bolluğğu tespit edilmiu tespit edilmişştir.tir.

Hardy

modeli plankton toplama aracı

••

SSüüratli plankton yratli plankton yüüzdzdüürrüüccüülerine en iyi lerine en iyi öörnek rnek HardyHardy’’inin

plankton plankton kaydedicisidir. Torpil kaydedicisidir. Torpil şşeklinde 1 m uzunlueklinde 1 m uzunluğğunda 161.3 cm2 olan unda 161.3 cm2 olan bu arabu araçç

ddüüzenli bir zenli bir şşekilde horizontal olarak ekilde horizontal olarak ççekilerek otomatik ekilerek otomatik

olarak zooplankton toplanolarak zooplankton toplanıır.r.

Hardy’in

plankton kaydedicisi

HPN-Hamburg Plankton NetModification

of the

Isaacs-Kidd-Midwater

Trawl

-

IKMT -

for

collection

of larger

quantities

of plankton. Overall

length

10 m, mesh size 500 microns.

Bongo

NetDouble

net ring of stainless

steel, 60 cm diameter

each, with

Nylon

webbings

and

zip

fasteners. Two

Nets

of 250 cm length, standard

mesh size 500 microns. TwoPVC net buckets

with

distance

rod.

Accessories

(not included): V-Fin Depressor

and

FlowMeter.

Suyu Pompa Suyu Pompa İİle Toplayle Toplayııp Sp Süüzen Aletlerzen Aletler

••

DoDoğğal ortamdan planktonu toplamak ial ortamdan planktonu toplamak iççin tekneye terlein tekneye terleşştirilmitirilmişş

bir bir motopomp sistemlerinden yararlanmotopomp sistemlerinden yararlanııllıır. Pompayla alr. Pompayla alıınan su bir veya nan su bir veya birbirççok, gok, gööz az aççııklklığıığı

farklfarklıı

olan plankton kepolan plankton kepççelerine aktarelerine aktarııllıır. Bu r. Bu

şşekilde farklekilde farklıı

plankton kepplankton kepççeleri kullanmak suretiyle seleri kullanmak suretiyle süüzzüülen len plankton bplankton büüyyüüklklüüğğüüne gne gööre ayrre ayrıılmlmışış

olur.olur.

••

Bu sistemde pompayla Bu sistemde pompayla ççekilen su sisteminde plankton ezilmeden, ekilen su sisteminde plankton ezilmeden, bozulmadan toplanmbozulmadan toplanmışış

olduolduğğu gibi bu sistemin olumlu yu gibi bu sistemin olumlu yöönnüü

bbüüyyüük k

hacimlerinde su pompalanarak ( 2000 hacimlerinde su pompalanarak ( 2000 ––

3000 litre; 7000 3000 litre; 7000 ltlt//dkdk) ) ssüüzzüülebilir.lebilir.

••

Bu yBu yööntemle ntemle öözellikle zellikle EuphausiaceaeEuphausiaceae üüyeleri, Copepodyeleri, Copepod’’lar ve ballar ve balıık k larvalarlarvalarıı

toplantoplanıır. Pompanr. Pompanıın ayaklarn ayaklarıı

ve borunun uzunluve borunun uzunluğğu u

ççooğğunlukla 100 m. derinliklerinde sunlukla 100 m. derinliklerinde sıınnıırlrlııddıır.r.

ÖÖzel Kullanzel Kullanıımlar mlar İİççin Yapin Yapıılan Toplama Aletlerilan Toplama Aletleri

Makroplankton KepMakroplankton Kepççeleri: eleri: MakroplanktonikMakroplanktonik

organizmalarorganizmalarıı

toplamak toplamak iiççin ain ağğ

da diyebileceda diyebileceğğimiz bimiz büüyyüük kepk kepççeler kullaneler kullanııllıır. Bu aletlerin 4 r. Bu aletlerin 4

modeli vardmodeli vardıır. Horizontal olarak kullanr. Horizontal olarak kullanıılan bu alet, 1000 lan bu alet, 1000 mm’’yiyi

aaşşan an derinliklere indirebilir.derinliklere indirebilir.

Makroplankton filesi (I.K.M.T)

MotodaMotoda

KepKepççeleri:eleri:

Bu Bu kepkepççe, e, ççok sayok sayııda da basit kepbasit kepççelerin elerin uzunlamasuzunlamasıına seri na seri olarak yan yana olarak yan yana getirilmesiyle getirilmesiyle oluoluşşturulmuturulmuşştur. tur. Muhtelif Muhtelif derinliklerden seri derinliklerden seri öörnek alrnek alıımlarmlarıında nda kullankullanııllıır.r.

Motoda

fileleri

HyponeustonHyponeuston

KepKepççelerieleriNeustonikNeustonik

organizmalarorganizmalarıı

(suyun havayla temas etti(suyun havayla temas ettiğği su filmi i su film

i

sathsathıındaki organizmalar) toplamak indaki organizmalar) toplamak iççin in şşamandamandııralara baralara bağğlanmlanmışış aağığız az aççııklklığıığı

dikddikdöörtgen olan keprtgen olan kepççelerden yararlanelerden yararlanııllıır. r. SavilovSavilov

kepkepççesi bu aletlere esi bu aletlere öörnek olarak verilebilir.rnek olarak verilebilir.

Savilov

Kepçesi

Plankton TespitiPlankton Tespiti

••

Plankton Plankton öörnekleri sistematik tayinlerin daha iyi yaprnekleri sistematik tayinlerin daha iyi yapıılabilmesi ilabilmesi iççin in canlcanlıı

olarak incelenmelidir. Kamolarak incelenmelidir. Kamççııssıı, , setalarsetalarıı

olan planktonik formlar olan planktonik formlar

ancak canlancak canlıı

materyal olduklarmateryal olduklarıında tayin edilebilirler. Bunu inda tayin edilebilirler. Bunu iççin in plankton plankton ççekiminden hemen sonra organizmalarekiminden hemen sonra organizmalarıın 250 n 250 cccc, , ½½

ltlt

veya 1 veya 1

ltlt’’liklik

hacimlerde cam kavanozlara alhacimlerde cam kavanozlara alıınarak dnarak düüşşüük sk sııcaklcaklıık ve k ve ışıışıkta kta saklanmassaklanmasıı

gerekir. Plankton yogerekir. Plankton yoğğunluunluğğu fazla ise u fazla ise öörnerneğği uzun zaman i uzun zaman

canlcanlıı

tutmak gtutmak güçüçleleşşebilir. Plankton ebilir. Plankton öörnekleri genellikle hemen rnekleri genellikle hemen dedeğğerlendirilemedierlendirilemediğğinden % 4 inden % 4 ––

5 5 liklik

formaldehit veya potasyum formaldehit veya potasyum

iyoduriyodur

gibi gibi fiksatiflerfiksatifler

kullankullanıılarak saklanlarak saklanıır. r. DiatomeaDiatomea’’lerinlerin

tespiti ve tespiti ve incelenmesinde kabuk yapincelenmesinde kabuk yapııssıınnıın, n, ççeper seper süüslerinin daha iyi gslerinin daha iyi göörrüüllüüp, p, sistematik tayinlerin yapsistematik tayinlerin yapıılabilmesine organik materyal engel telabilmesine organik materyal engel teşşkil kil ettiettiğğinde yakma (inde yakma (grillagegrillage) y) yööntemi uygulanntemi uygulanıır. Sitolojik r. Sitolojik ççalalışışmalarda malarda hhüücrenin farklcrenin farklıı

kkııssıımlarmlarıınnıı

daha iyi belirleyebilmek amacdaha iyi belirleyebilmek amacııyla da yla da lugollugol, ,

metilen mavisi, nmetilen mavisi, nöötr ve tr ve karmenkarmen

kkıırmrmıızzııssıı

gibi reaktifler gibi reaktifler kullankullanıılmaktadlmaktadıır.r.

Plankton MiktarPlankton Miktarıınnıın Tayinin Tayini

Sucul ortamdan toplanan planktonik organizmalarSucul ortamdan toplanan planktonik organizmalarıın miktar tayinleri n miktar tayinleri ortam verimliliortam verimliliğğini belirlediini belirlediğğinden inden öönemlidir. Planktonda nemlidir. Planktonda üürrüün, n, belirli alanda ve belirli sbelirli alanda ve belirli süüre ire iççinde elde edilecek plankton inde elde edilecek plankton kküütlesinin yada organik maddenin atlesinin yada organik maddenin ağığırlrlığıığı

olarak da tanolarak da tanıımlanmlanıır. r.

Plankton aPlankton ağığırlrlığıığınnıı, hacmini, total plankton miktar, hacmini, total plankton miktarıınnıı

tayin etmede tayin etmede ççeeşşitli yitli yööntemler kullanntemler kullanııllıır.r.

Plankton dePlankton değğerlendirilmesinde, erlendirilmesinde, öözellikle dozellikle doğğal ortamdan toplanan al ortamdan toplanan plankton plankton öörneklerinin yorneklerinin yoğğunlaunlaşşttıırrıılmaslmasıı

yyööntemleri uygulanntemleri uygulanıır. r.

YoYoğğunlaunlaşşttıırma rma üçüç

şşeklide olureklide olur––

SantrifSantrifüüjj

––

SSüüzme (zme (FiltrasyonFiltrasyon))––

ÇöÇöktktüürme (rme (SedimentasyonSedimentasyon))

––

Sayma YSayma Yööntemintemi

••

SantrafSantrafüüjj: : Belirli hacimde alBelirli hacimde alıınan su nan su öörnerneğği laboratuarda i laboratuarda

dakikada 1500 dakikada 1500 ––

2000 tur yapan santrif2000 tur yapan santrifüüj aletinde 1.5 j aletinde 1.5 ––

2 2

dakika santrifdakika santrifüüj edilir. Bj edilir. Bööylece plankton tylece plankton tüüppüün dibine n dibine çöçöker. ker. ÜÜst kst kıısmsmıındaki su dikkatlice pipet yarndaki su dikkatlice pipet yarıımmııyla yla ççekilir. Tekilir. Tüüpteki pteki çöçökmeyi kolaylakmeyi kolaylaşşttıırmak irmak iççin az miktarda in az miktarda çöçöktktüürrüüccüü

((koagkoagüülantlant) kat) katıılabilir.Bu ylabilir.Bu yööntemin kolaylntemin kolaylığıığı

klasik santrifklasik santrifüüj j aletleriyle veya baletleriyle veya büüyyüük hacimlerde alk hacimlerde alıınan sularda nan sularda ççalalışışma ma imkanimkanıı

veren sveren süürekli santrifrekli santrifüüjle yojle yoğğunlaunlaşşttıırrıılan canllan canlıı

materyal materyal

üüzerinde anzerinde anıında hnda hıızlzlıı

bir bir şşekilde ekilde ççalalışışabilmesidir.abilmesidir.

••

SSüüzme: zme: SSüüzme yzme yööntemi ntemi OseanografiOseanografi’’dede

ççok kullanok kullanııllıır. r. Fitoplanktonun biyokimyasal analizlerinde (Klorofil a, ATP, Fitoplanktonun biyokimyasal analizlerinde (Klorofil a, ATP, ProtidProtid, , lipidlipid, primer prod, primer prodüüksiyon vb. ) ksiyon vb. ) ççok kullanok kullanııllıır. Total r. Total plankton hacmini bulmak iplankton hacmini bulmak iççin in filtrasyondanfiltrasyondan

faydalanfaydalanııllıır. r.

••

ÇöÇöktktüürme (Sedimantasyon): rme (Sedimantasyon): Plankton kepPlankton kepççeleriyle seleriyle süüzzüülen len plankton veya belirli hacimlerde alplankton veya belirli hacimlerde alıınan su nan su öörnekleri dereceli rnekleri dereceli kaplara konularak 48 saat kaplara konularak 48 saat çöçökeltmeye bkeltmeye bıırakrakııllıır. r. ÇöÇöken ken planktonun dereceli silindir kaptan hacmi planktonun dereceli silindir kaptan hacmi ööllçüçüllüür. r.

Utermohl

sedimentasyon

silindirleri

Sayma YSayma Yööntemi: ntemi: saysayıım lamlarm lamlarıınnıın pek n pek ççok tipleri mevcuttur. Bu ok tipleri mevcuttur. Bu sayma kamalarsayma kamalarıı

1 ml (1 ml (SedgwickSedgwick--RafterRafter

saysayıım kamerasm kamerasıı) ile 10 ) ile 10 --44

ml (Thomas sayml (Thomas sayıım kamerasm kamerasıı) aras) arasıında denda değğiişşebilir. ebilir. ÖÖzellikle zellikle nannoplanktonnannoplankton

saysayıımlarmlarıında kullannda kullanıılan bu sayma aralan bu sayma araççlarlarıından en ndan en

ççok kullanok kullanıılan lan NauberNauber

hemasitometresihemasitometresi’’dirdir. . ••

Mikroplankton, Mikroplankton, mikrozooplanktonmikrozooplankton

saysayıımlarmlarıı

iiççin 5 * 10 cm in 5 * 10 cm

boyutunda olan boyutunda olan DolfusDolfus--cuvecuve

sayma kamerassayma kamerasıı

kullankullanııllıır. r. ••

Daha bDaha büüyyüük boyutlark boyutlarıındaki zooplanktonun sayndaki zooplanktonun sayıımlarmlarıında ise nda ise SedgwickSedgwick--RafterRafter

sayma kamerassayma kamerasıı

veya Couting veya Couting traytray

sayma tepsisi sayma tepsisi

kullankullanııllıır. r. ••

CourtingCourting

traytray

sayma tepsisi bsayma tepsisi büüyyüük planktonik organizmalark planktonik organizmalarıın n

saysayıımmıında kullannda kullanııllıır.r.••

SaySayıım kameralarm kameralarıınnıın bulunmadn bulunmadığıığı

yerlerde uygulanan tek damla yerlerde uygulanan tek damla

yyööntemi, hacmi belirli olan bir damlayntemi, hacmi belirli olan bir damlayıı

lam ve lamel araslam ve lamel arasıına alna alııp, p, normal sayma sistemi olan normal sayma sistemi olan ışıışık mikroskobunda saymaktk mikroskobunda saymaktıır. Sar. Sağğllııklklıı

sonusonuçç

almak ialmak iççin bu yin bu yööntemde oldukntemde oldukçça a ççok damla sayok damla sayııp p ortalamasortalamasıınnıı

almak gerekir.almak gerekir.

Sayma AraSayma Araççlarlarıı SaySayıılan Alanlan Alanıın Boyutlarn BoyutlarııUzunluk*En*Derinlik (mm)Uzunluk*En*Derinlik (mm)

Hacim (ml)Hacim (ml)

ThomaThoma 1 * 1 * 0,11 * 1 * 0,1 10 10 --44

AgasseAgasse

LafontLafont 1 * 1 * 0,11 * 1 * 0,1 1010--44

NeubaeurNeubaeur 3 * 3 * 0,13 * 3 * 0,1 9.10 9.10 --44

MallassezMallassez 2,5 * 2 * 0,22,5 * 2 * 0,2 10 10 --33

FushsFushs

RosenthalRosenthal 4 * 4 * 0,24 * 4 * 0,2 32.10 32.10 --44

AgasseAgasse

LafontLafont

BB 5 * 4 * 0,55 * 4 * 0,5 10 10 --22

LamaurLamaur 10 * 10 * 0,410 * 10 * 0,4 4. 10 4. 10 --22

NageotteNageotte 10 * 10 * 0,510 * 10 * 0,5 5. 10 5. 10 --22

KamarlarKamarlarPalmeyPalmey

MaloneyMaloney ØØ

17,9 * 0,417,9 * 0,4 10 10 --11

SedgwickSedgwick--RafterRafter 50 * 20 * 150 * 20 * 1 11AgasseAgasse

LafontLafont 1 * 1 * 0,11 * 1 * 0,1 10 10 --44

Plankton Sayma araçlarının özellikleri (JACQUES, 1978)

FitoplanktonFitoplankton

••

Fitoplanktonik OrganizmalarFitoplanktonik Organizmalarıı

Genel Genel ÖÖzellikleri:zellikleri:

Fitoplankton, Fitoplankton, hhüücrelerinde klorofil bulunan, basit yapcrelerinde klorofil bulunan, basit yapııya sahip, tek veya ya sahip, tek veya ççok ok hhüücreli olabilen, creli olabilen, ççooğğunluunluğğu mikroskobik bu mikroskobik büüyyüüklklüüklerde, boyutlarklerde, boyutlarıı

birkabirkaçç

µµ

ile birkaile birkaçç

yyüüz mikron arasz mikron arasıında denda değğiişşen bitkisel en bitkisel organizmalardorganizmalardıır. Ototrof olan bu canlr. Ototrof olan bu canlıılar, lar, ışıışıkta fotosentez yolu ile kta fotosentez yolu ile karbondioksit ve inorganik maddelerden ykarbondioksit ve inorganik maddelerden yüüksek enerji potansiyeline ksek enerji potansiyeline sahip organik bilesahip organik bileşşikleri yaparlar. Adeta protein ikleri yaparlar. Adeta protein üüreten fabrikalardreten fabrikalardıır r ((bioreaktbioreaktöörr). Bu fonksiyonlar). Bu fonksiyonlarıı

nedeniyle fitoplanktonik canlnedeniyle fitoplanktonik canlıılar ilar içç

sularda (gsularda (gööl, akarsu, lagl, akarsu, lagüün ve barajlarda) ve denizlerdeki hayvanlarn ve barajlarda) ve denizlerdeki hayvanlarıın n beslenmesinde beslenmesinde ççok ok öönemli olup sucul ortamda tnemli olup sucul ortamda tüüm m üüretimin retimin temelidir. temelidir.

••

Algler (Algler (latincelatince: : algaalga) veya ) veya fikofitlerfikofitler

(Yunanca: (Yunanca: phykosphykos, alg, , alg, phytonphyton: : bitki) bitki sistematibitki) bitki sistematiğğinde einde eğğrelti otlarrelti otlarıı, kara yosunlar, kara yosunlarıı, mantarlar ve , mantarlar ve linklerle birlikte Yunanca linklerle birlikte Yunanca kryptoskryptos: gizli, : gizli, gamosgamos: evlilik : evlilik kelimelerinden olukelimelerinden oluşşan ve Tan ve Tüürkrkççe e ççiiççeksiz bitkiler olarak ifade eksiz bitkiler olarak ifade ettiettiğğimiz imiz KriptogamaeKriptogamae

grubunda yer algrubunda yer alıırlar.rlar.

••

Algleri inceleyen bilim dalAlgleri inceleyen bilim dalıı

algolojialgoloji

bu konuda bu konuda ççalalışışan an araaraşşttıırrııccıılarda larda algologalgolog

olarak bir olarak bir ççok ok üülkede isimlendirilmekle lkede isimlendirilmekle

birlikte birlikte algolojialgoloji

terimi aterimi ağğrrıı

bilim olarak tbilim olarak tııpta da kullanpta da kullanıılmaktadlmaktadıır. r. AlgosAlgos

aağğrrıı

ve sve sıızzııyyıı

ifade etmektedir. Bu nedenli gifade etmektedir. Bu nedenli güünnüümmüüzde zde

algolojialgoloji

yerine yerine FikolojiFikoloji, , algologalgolog

yerine yerine FikologFikolog

tantanıımlarmlarıı

daha daha uygun guygun göörrüülmlmüüşşttüür.r.

••

KKöök, gk, göövde ve yaprak farklvde ve yaprak farklıılalaşşmasmasıı

ggööstermeyen bitkiler stermeyen bitkiler (Thallophyta) grubunda yer alan algler h(Thallophyta) grubunda yer alan algler hüücre yapcre yapıılarlarıı

ve ive iççerdikleri erdikleri

pigment maddelerine gpigment maddelerine gööre gruplara ayrre gruplara ayrııllııp, uluslar arasp, uluslar arasıı nomenklatnomenklatüürr

kurallarkurallarıına gna gööre isimlendirilirler. re isimlendirilirler.

••

Fitoplanktonik algler genellikle Fitoplanktonik algler genellikle ççok kok küçüüçük boyutlarda olduk boyutlarda olduğğundan undan mikromikro--algler olarak da isimlendirilirler. Bu algler denizlerde algler olarak da isimlendirilirler. Bu algler denizlerde ççok ok bbüüyyüük kitleler halinde bulunduklark kitleler halinde bulunduklarıı

gibi tatlgibi tatlıı

sularda da sularda da ççok fazla ok fazla

geligelişşim gim göösterirler. Tatlsterirler. Tatlıı

su fitoplanktonunun su fitoplanktonunun ççeeşşitliliitliliğği i denizlerdekinden fazladdenizlerdekinden fazladıır. r.

Prokaryotik OrganizmalarProkaryotik Organizmalar CyanophytaCyanophyta

ThallophytaThallophyta(Pyhcophyta)(Pyhcophyta)

(Mycophyta)(Mycophyta)

ChlorophytaChlorophytaRhodophytaRhodophytaPyrrhophytaPyrrhophytaChromophytaChromophytaEuglenophytaEuglenophytaMyxomycophytaMyxomycophytaEumycophytaEumycophyta

Eukaryotik Organizmalar Lichen Eukaryotik Organizmalar Lichen (Cormophyta)(Cormophyta)(Archegonatia)(Archegonatia)(Spermaphyta)(Spermaphyta)

BryophytaBryophytaPteridophytaPteridophytaGymnospermaGymnospermaAngiospremaAngiosprema

Alglerin Bitkiler alemindeki yeri

Taksonomik Sıra Bitiş

KodlarıDivizyo

Divisio

(Bölüm) ----phyta

Classis (Sınıf) ----phyceaeSub Classis (Alt sınıf) ----phycidaeOrdo

(Takım) ----ales

Sub Ordo

(Alt takım) ----ineaeFamilia

(Aile) ----aceae

Sub Familia

(Alt aile) ----oideaeTribü

(Soy) ----aea

Genus (cins)Sub-genus Alt cinsSection KısımSpecies TürSub-species Alt TürVariete ÇeşitForma Şekil

Uluslar arası

nomenklatür

kurallarına göre alglerinsınıflandırılmasında

bitiş

kodları

Morfolojik Morfolojik ÖÖzelliklerzellikler

••

Fitoplanktonik alglerin morfolojileri Fitoplanktonik alglerin morfolojileri ççok ok ççeeşşitlilik gitlilik göösterir. Bu sterir. Bu organizmalar tek horganizmalar tek hüücreliden, creliden, kolonialkolonial

forma, ipliksi biforma, ipliksi biççimden imden şşeritsi eritsi

yapraksyapraksıı

ve ave ağğaaççssıı

bibiççimlere kadar farklimlere kadar farklıı

ddışış

ggöörrüünnüüşşlerde lerde olabilirler.olabilirler.

MonoidMonoid

Tip: Tip: HHüücreler genel olarak creler genel olarak solitersoliter

ve hareketli olup, 1,2 veya ve hareketli olup, 1,2 veya 3,4 kam3,4 kamççııllııddıır. Ayrr. Ayrııca ca kontraktilkontraktil

vakuolleri mevcuttur.Hvakuolleri mevcuttur.Hüücre cre ççeperi eperi

ççok ince ve ok ince ve ççııplak olanlarplak olanlarıı

bulundubulunduğğu gibi (Volvocales u gibi (Volvocales üüyeleri) yeleri) ççeperleri kaleperleri kalıın, n, tuniketunike

yapyapııssıında (nda (PhacatusPhacatus) ve ) ve ççeper eper üüzerinde zerinde

dikensi uzantdikensi uzantıılar ve silar ve siğğilimsi ilimsi ççııkkııntntıılarlarıı

olanlarolanlarıı

da (da (TrachelomonasTrachelomonas) ) vardvardıır.r.

••

MonoidMonoid

tipi ayrtipi ayrıı

ayrayrıı

hhüücrelerden veya kolonilerden olucrelerden veya kolonilerden oluşşabilir. abilir. Genellikle kamGenellikle kamççııllıı

hhüücreler koloniler halindedir (creler koloniler halindedir (Eudorina, Eudorina,

Pandorina, VolvoxPandorina, Volvox). Bu tip morfolojik ). Bu tip morfolojik öözellikler zellikler vejetatifvejetatif hhüücrelerde, Cyanophyta, Rhodophyta ve Pheophyta grubu crelerde, Cyanophyta, Rhodophyta ve Pheophyta grubu

üüyelerinde gyelerinde göörrüülmez.lmez.

KokoidKokoid

Tip: Tip: BazBazıı

tek htek hüücreli algler, gerek ayrcreli algler, gerek ayrıı

ayrayrıı

gerekse gerekse kolonialkolonial olsun, olsun, vejetatifvejetatif

olarak bolarak bööllüünmezler. Her hnmezler. Her hüücre cre sporosistesporosiste

ve ve

gametosistegametosiste

ddöönnüüşşüür. Spor veya gamet kr. Spor veya gamet köökenli bu ayrkenli bu ayrıı

ayrayrıı

hhüücreler creler kokoidkokoid

tipi olutipi oluşşturur. Hturur. Hüücreler hareketsizdir, creler hareketsizdir, şşekilleri kekilleri küüreseldir reseldir

((ChlorellaChlorella). Baz). Bazıı

ttüürlerde rlerde sporsporüülasyondanlasyondan

sonra sporlar grup halinde sonra sporlar grup halinde kalarak kalarak senobsenob

olarak adlandolarak adlandıırrıılan koloni olulan koloni oluşştururlar (tururlar (Scenedesmus, Scenedesmus,

Pediastrum, CoelastrumPediastrum, Coelastrum).).PalmelloidPalmelloid

Tip: Tip: HHüücreler kamcreler kamççııssıız ve z ve mmüüsilajsilaj

bir bir öörtrtüü

iiççinde, inde,

hareketsizdir. hareketsizdir. KontraktilKontraktil

vakuolleri mevcuttur (vakuolleri mevcuttur (PalmellaPalmella).).Rhizopodial Tip (Amipsi Rhizopodial Tip (Amipsi HarektliHarektli): ): Rhizopodial formlarda sabit hRhizopodial formlarda sabit hüücre cre

duvarduvarıı

yoktur. yoktur. PlazmikPlazmik

bir dbir dışış

öörtrtüü

oluoluşşturmuturmuşştur (tur (RhizopodiumRhizopodium). ). Amipte olduAmipte olduğğu gibi yalancu gibi yalancıı

ayak verir. Tek farkayak verir. Tek farkıı

plastplastıınn

oluoluşşudur.udur.

İİpliksi Tip: pliksi Tip: Alglerin morfolojik yAlglerin morfolojik yöönnüünden evriminde ikinci anden evriminde ikinci aşşama ipliksi ama ipliksi yapyapııddıır. Bazr. Bazıı

tek htek hüücrelerin ardcrelerin ardışıışık bk bööllüünmesi ile birbirinden nmesi ile birbirinden

ayrayrıılmamaslmamasıı

sonucu ipliksi tipler olusonucu ipliksi tipler oluşşmumuşştur. Htur. Hüücreler bir zincir creler bir zincir şşeklinde gruplandeklinde gruplandıırrıılmlmışışttıır.r.

Algler Algler tallustallus

ipliipliğğinin dallanmaminin dallanmamışış

veya dallanmveya dallanmışış

oluoluşşuna guna gööre re tiplere ayrtiplere ayrııllıır.r.

a)Dallanmama)Dallanmamışış

ipliksi algler: ipliksi algler: Oscillatoria, Phormidium, LygnbyaOscillatoria, Phormidium, Lygnbya gibi alglerde, ipliksi zincir tek sgibi alglerde, ipliksi zincir tek sııralralıı

hhüücreden olucreden oluşşmumuşştur.tur.

b) Dallanmb) Dallanmışış

ipliksi algler: ipliksi algler: 1.1.

Basit dallanmBasit dallanmışış

ipliksi alglere ipliksi alglere öörnek olarak bir rnek olarak bir ççok ok Cyanophyceae Cyanophyceae ttüürleri rleri öörnek verilebilir. rnek verilebilir. Schizothrix, Schizothrix, MastigocladusMastigocladus gibi alglerde dallanma tek ygibi alglerde dallanma tek yöönlnlüüddüür.r.

2.2.

İİlerlemilerlemişş

dallanma gdallanma göösteren ipliksi alglerde ise bazsteren ipliksi alglerde ise bazıı hhüücrelerin yanlara bcrelerin yanlara böölme vermesi sonunda gerlme vermesi sonunda gerççek dallanmek dallanmışış ipliksi tipler ortaya ipliksi tipler ortaya ççııkar.kar.

Planktonik alglerde organizasyon tipleri

2 ve 3:Rhizopodial

tip: Rhizochrysis dofleinnii ve Stephanoporos regularis. 4 ve 5: Kokkoid

tip: Synechocytis

aquatilis ve Cosmarium granatum. 6 ve 7 Kamçılı

tip:

Trachelomonas hispida var coronata ve Mallomonas mirabilis. 8 ve 10 Müsilajlı

koloni: Kirchneriella obesa, Chroococcus limneticus ve Pandorina morum. 11 ve 13 Senop: Tetrastrum heteracanthum, Scenedesmus acuminatis ve Pediastrum clathratum

İpliksi alglerde dallanma şekilleri:

1. Hapalosiphon sp., gerçek dallanma, 2. Scytonema sp., yalancı

dallanma, 3.Mastigocladus sp., V şeklinde dallanma,

4. Tolypothrix sp.,

5. Stigonema minitum,

6. Schizothrix lardaceae

Plankton KPlankton Küültltüürrüü

Fitoplankton KFitoplankton Küültltüürleri: rleri: Sucul ortamlarda organik madde sentezleyen Sucul ortamlarda organik madde sentezleyen temel temel üüreticiler fitoplankton veya mikro alg treticiler fitoplankton veya mikro alg tüürleridir. Mikro algler son rleridir. Mikro algler son derece zengin, karbonhidrat ve derece zengin, karbonhidrat ve öözellikle yazellikle yağğ

asidi iasidi iççerieriğğine sahiptirler. ine sahiptirler.

Besin deBesin değğeri yeri yüüksek olan bu organizmalar sucul ksek olan bu organizmalar sucul kommunitelerkommuniteler

iiççin in makro nutrient, vitamin ve iz elementlerin en makro nutrient, vitamin ve iz elementlerin en öönemli kaynanemli kaynağığıddıırlar. rlar. AynAynıı

zamanda balzamanda balıık ve omurgask ve omurgasıızlarda renklenmenin gelizlarda renklenmenin gelişşmesinde mesinde

gerekli olan temel pigmentleri sagerekli olan temel pigmentleri sağğlarlar. Dolaylarlar. Dolayııssııyla mikro alglerin yla mikro alglerin sucul ortamlarsucul ortamlarıındaki temel organik ndaki temel organik üüreticiler olmalarreticiler olmalarıı, y, yüüksek besin ksek besin dedeğğerine sahip olmalarerine sahip olmalarıı, nutrient d, nutrient dööngngüüssüünde nde öönemli bir role sahip nemli bir role sahip olmalarolmalarıı

bunlarbunlarıın ekolojik, fizyolojik ve biyokimyasal n ekolojik, fizyolojik ve biyokimyasal öözelliklerini zelliklerini

ççalalışışmak imak iççin yeterli nedenlerdir.in yeterli nedenlerdir.İİlk olarak 1890lk olarak 1890’’da da BeijernikBeijernik, , Chlorella Chlorella vulgarisvulgaris ‘‘in in agaragar

üüzerinde zerinde

kolonilerini elde etmikolonilerini elde etmişş, bunu takiben , bunu takiben AllenAllen

ve Nelson 1910ve Nelson 1910’’da bir da bir diatomdiatom

ttüürrüü

olan olan Phaeodactylum tricornutumPhaeodactylum tricornutum’’u izole ederek u izole ederek

kküültltüürlerini yapmrlerini yapmışışlardlardıır.r.

Alg kAlg küültltüür r ççalalışışmalarmalarıında mikrobiyolojik ynda mikrobiyolojik yööntemler gentemler geççerlidir. erlidir. ÇüÇünknküü

temel temel öözellikler bakzellikler bakıımmıından pek ndan pek ççok yok yöönden benzerlikler nden benzerlikler

ggöösterir. Ancak temel algler bsterir. Ancak temel algler büüyyüüme me öözellikleri bakzellikleri bakıımmıından ndan faklfaklııddıır. Daha yavar. Daha yavaşş

bbüüyyüüme hme hıızlarzlarıına sahiptirler ve genellikle na sahiptirler ve genellikle

fotosentetik organizmalar olduklarfotosentetik organizmalar olduklarıından bir ndan bir ışıışık kaynak kaynağığına mutlaka na mutlaka gereksinim duyarlar. gereksinim duyarlar.

AkvakAkvaküültltüürderde

Fitoplanktonun Yeri ve Fitoplanktonun Yeri ve ÖÖnemi: nemi: Denizlerde ve tatlDenizlerde ve tatlıı sularda sularda ssüüspansespanse

maddenin canlmaddenin canlıı

kkıısmsmıınnıı

oluoluşşturan planktonik turan planktonik

organizmalar, kendi baorganizmalar, kendi başşararıına hareket edemeyen, ancak su na hareket edemeyen, ancak su hareketleriyle yer dehareketleriyle yer değğiişştirebilen canltirebilen canlıılardlardıır. Akuatik bir ortamr. Akuatik bir ortamıın n verimliliverimliliğği i üüzerinde zerinde ççok ok öönemli olan bu organizmalar hakknemli olan bu organizmalar hakkıında nda bilgi edinmek ibilgi edinmek iççin, in, ööncelikle ortamncelikle ortamıın plankton kompozisyonunu ve n plankton kompozisyonunu ve bunun bunun üüzerinde etkili faktzerinde etkili faktöörleri saptamak gerekir. Besin zincirinin rleri saptamak gerekir. Besin zincirinin temelini olutemelini oluşşturan bu organizmalarturan bu organizmalarıın verimlilin verimliliğği, besin zincirinin i, besin zincirinin buna babuna bağğllıı

didiğğer halkalarer halkalarıınnıı

etkiler ve daha etkiler ve daha üüst beslenme st beslenme

ddüüzeylerindeki zeylerindeki üüretimin sretimin sıınnıırrıınnıı

belirler.belirler.

Fitoplankton tFitoplankton tüürleri besin rleri besin zinciri izinciri iççinde oynadinde oynadııklarklarıı

bu bu

öönemli rollerinin yannemli rollerinin yanıı

ssııra, ra, akuatik ortamdaki nutrient akuatik ortamdaki nutrient ddööngngüüssüünde anahtar bir role nde anahtar bir role sahiptir. Bunlar amonyak, sahiptir. Bunlar amonyak, üüre, nitrat ve fosfat gibi re, nitrat ve fosfat gibi makro nutrientleri, iz makro nutrientleri, iz elementleri ve bazelementleri ve bazıı

vitaminleri kullanarak vitaminleri kullanarak organik maddeyi oluorganik maddeyi oluşştururlar. tururlar. Bu hBu hüücrelerin crelerin ööllüüp p dekomposedekompose

olmasolmasııyla yla

kimyasal ve organik dkimyasal ve organik dööngngüü devam eder.devam eder.

a)Azot Döngüsü, b) Karbon döngüsü

Gerek doGerek doğğal ortamda gerekse laboratuar koal ortamda gerekse laboratuar koşşullarullarıında knda küültltüürleri rleri yapyapıılan deniz alglerinin ekonomideki lan deniz alglerinin ekonomideki öönemi bnemi büüyyüüktktüür. Bu r. Bu öönem nem onlaronlarıın n ççok ok ççeeşşitli alanlarda kullanitli alanlarda kullanıılabilmesinden ileri gelmektedir; labilmesinden ileri gelmektedir; besin kaynabesin kaynağığı

olarak kullanolarak kullanııllıırlar, yanrlar, yanıı

ssııra arra arııtma tma üünitelerinde ve nitelerinde ve

AkvakAkvaküültltüür sistemlerinde en r sistemlerinde en öönemli basamanemli basamağığı

teteşşkil ederler. kil ederler.

Temel fitoplankton gruplarTemel fitoplankton gruplarıından alndan alıınan nan öörnek trnek tüürlerin krlerin küültltüürleri rleri yapyapıılarak, blarak, büüyyüümeleri meleri üüzerine farklzerine farklıı

fiziksel ve kimyasal faktfiziksel ve kimyasal faktöörlerin rlerin

etkilerinin saptanmasetkilerinin saptanmasıı, bu gruplar, bu gruplarıın don doğğal al populasyonlarpopulasyonlarıınnıınn bbüüyyüümeleri imeleri iççin gerekli sin gerekli sııcaklcaklıık, karbondioksit dk, karbondioksit düüzeyi, besin zeyi, besin

kaynakaynağığınnıın kalitesi ve dn kalitesi ve düüzeyi, gzeyi, güüneneşş

ışığıışığınnıın yon yoğğunluk ve sunluk ve süüresi gibi resi gibi kritik faktkritik faktöörlerin saptanmasrlerin saptanmasıı

aaççııssıından da ndan da öönemlidir. Bu nedenle nemlidir. Bu nedenle

belirli kobelirli koşşullar altullar altıında bir tnda bir tüürrüün performansn performansıınnıı

daha daha öönceden nceden kestirebilmek ikestirebilmek iççin belirlenen optimum koin belirlenen optimum koşşullar altullar altıındaki potansiyelini ndaki potansiyelini bilmek gereklidir. Bu bilgiler, temel fizyolojik, biyokimyasal bilmek gereklidir. Bu bilgiler, temel fizyolojik, biyokimyasal ççalalışışmalarmalarıın den değğerlendirilmesi ve kerlendirilmesi ve küültltüür sistemlerinin dizaynr sistemlerinin dizaynıı, , kurulmaskurulmasıı

ve ive işşletilmesi gibi konularletilmesi gibi konularıın temelini olun temelini oluşşturur.turur.

Yer yYer yüüzzüündeki yndeki yııllllıık toplam net primer k toplam net primer üüretim 1.4*10retim 1.4*101414

kg kuru kg kuru

aağığırlrlııktktıır. Bu miktarr. Bu miktarıın en azn en azıından % 40 gibi ndan % 40 gibi öönemli bir miktarnemli bir miktarıı denizlerdeki fitoplankton tdenizlerdeki fitoplankton tüürleri tarafrleri tarafıından olundan oluşşturulur. Primer turulur. Primer

üüretime katkretime katkııda bulunan denizel fitoplankton tda bulunan denizel fitoplankton tüürleri arasrleri arasıında nda gerek kgerek kııta sahanlta sahanlııklarklarıı

gibi verimli okyanuslargibi verimli okyanuslarıın en verimli n en verimli

yerlerinde gerekse kyerlerinde gerekse kııta sahanlta sahanlııklarklarıı

gibi verimli kgibi verimli kııyyıısal bsal böölgelerde lgelerde en ben büüyyüük katkk katkııyyıı

% 25 gibi bir oranla % 25 gibi bir oranla diatomdiatom

gruplargruplarıı

yapar. Bu yapar. Bu

nedenle nedenle diatomlardiatomlar

karasal ekosistemdeki bkarasal ekosistemdeki büüyyüük orman sahlark orman sahlarııyla yla aynaynıı

kategoriye girer. kategoriye girer. DiatomlarDiatomlar

gerek deniz kgerek deniz küültltüürrüü

ççalalışışmalarmalarıında gereksem deniz nda gereksem deniz ççiftliiftliğğinde anahtar role sahip inde anahtar role sahip organizmalardorganizmalardıır. r.

Fitoplankton KFitoplankton Küültltüürlerinin Tarihrlerinin Tarihççesi: esi: II. DII. Düünya Savanya Savaşışından sonra ndan sonra alglerin yalglerin yığıığın kn küültltüürleriyle ilgili rleriyle ilgili ççalalışışmalarda hedeflenen amamalarda hedeflenen amaçç, , tek htek hüücre proteini (SCP: cre proteini (SCP: SingleSingle

CellCell

Protein) Protein) üüretmekti. Mikro alg retmekti. Mikro alg

kküültltüürleriyle SCP rleriyle SCP üüretiminin dretiminin düünyadaki protein anyadaki protein aççığıığınnıı

kapatacak kapatacak bbüüyyüük bir alternatif olduk bir alternatif olduğğuna inanuna inanııllııyordu. Alglerin yyordu. Alglerin yüüksek ksek protein iprotein iççerieriğği gibi pek i gibi pek ççok avantajok avantajıınnıın yann yanıı

ssııra bazra bazıı

öönemli nemli

dezavantajlardezavantajlarıınnıın da oldun da olduğğu gu göözlemlenmizlemlenmişştir. Bunlar;tir. Bunlar;11--

Tek hTek hüücreli alglerin hasadcreli alglerin hasadıında karnda karşışılalaşışılan glan güçüçllüükler; mikro kler; mikro partikpartiküüllerin ortamdan ayrllerin ortamdan ayrıılmaslmasıı

ve konsantre edilmesindeki ve konsantre edilmesindeki

ggüçüçllüükler.kler.22--

BazBazıı

ttüürlerin kalrlerin kalıın, seln, selüülozik tabiattaki hlozik tabiattaki hüücre duvarlarcre duvarlarıı

insan ve insan ve

hayvan sindirimini ghayvan sindirimini güçüçleleşştiren yaptiren yapııya sahip olmasya sahip olmasıı33--

Ticari aTicari aççııdan besin dan besin üüretimi iretimi iççin gerekli geniin gerekli genişş

kküültltüür sistemleri r sistemleri

oldukoldukçça karmaa karmaşışık ve pahalk ve pahalıı

mmüühendislik dizaynhendislik dizaynıınnıın yapn yapıımmıı

ve ve iişşletme giderlerini gerektirmesi.letme giderlerini gerektirmesi.

Bu tBu tüür dezavantajlarr dezavantajlarıına rana rağğmen insan yamen insan yaşşamamıınnıın vazgen vazgeççilmez besini ilmez besini protein, pahalprotein, pahalıı, kaynaklar, kaynaklarıın yetersiz ve dn yetersiz ve düünyada knyada kııtltlığıığı

ççekilen bir ekilen bir

besin maddesi olmasbesin maddesi olmasıı

mikro alg kmikro alg küültltüürlerini cazip hale getirmirlerini cazip hale getirmişştir.tir.

Gerek AkvakGerek Akvaküültltüür gerekse tek hr gerekse tek hüücreli protein (SCP) elde etme creli protein (SCP) elde etme

amacamacıına yna yöönelik tnelik tüüm km küültltüür uygulamalarr uygulamalarıında temel amanda temel amaçç, fotosentez , fotosentez iişşleminin organik maddeye dleminin organik maddeye döönnüüşşüümmüündeki verimlilindeki verimliliğği maksimuma i maksimuma ulaulaşşttıırmak ve bitkisel organik maddeyi optimum rmak ve bitkisel organik maddeyi optimum şşekilde ekilde üüretmektir. retmektir. BBööyle bir sonucu yyle bir sonucu yüüksek ksek biyomasbiyomas

eldesieldesi

amaamaççlanan blanan büüyyüük k ööllççekli ekli

kküültltüür sistemlerinde bar sistemlerinde başşarabilmek iarabilmek iççin gin güüneneşş

enerjisinden enerjisinden faydalanmak gereklidir. Genifaydalanmak gereklidir. Genişş

ööllççekli alg kekli alg küültltüür sistemlerini r sistemlerini

laboratuar dlaboratuar dışıışında ve geninda ve genişş

alanlarda kurmak zorunludur. Balanlarda kurmak zorunludur. Bööyle alg yle alg kküültltüür sistemleri, r sistemleri, ççevresel koevresel koşşullarullarıından etkilenir ve bu sistemler ndan etkilenir ve bu sistemler biyobiyo--mmüühendislik, ekolojik problemleri de beraberinde getirir. hendislik, ekolojik problemleri de beraberinde getirir. BBüüyyüük sistemlerde kk sistemlerde küültltüürrüün homojen bir n homojen bir şşekilde karekilde karışışttıırrıılmaslmasıı

besleyici tuz (nutrientler) miktarlarbesleyici tuz (nutrientler) miktarlarıınnıın n üüremesi arzu edilen tremesi arzu edilen tüürlere rlere ggööre dre düüzenlenmesi, tzenlenmesi, tüür kompozisyonunun kontrolr kompozisyonunun kontrolüü, karbondioksit , karbondioksit ilavesi, su kaynailavesi, su kaynağığı

ve suyun kalitesi, buharlave suyun kalitesi, buharlaşşmanmanıın kontroln kontrolüü

ve ve

sonusonuçç

üürrüünnüü

elde etmek ielde etmek iççin hin hüücrelerin ayrcrelerin ayrıılmaslmasıı

ve hasat ive hasat işşlemleri lemleri karkarşışılalaşışılan temel problemlerdir. lan temel problemlerdir.

Alglerin KullanAlglerin Kullanıım Alanlarm Alanlarıı::

Mikroskobik alglerin ticari bir mal gibi Mikroskobik alglerin ticari bir mal gibi üüretimleri yaklaretimleri yaklaşışık 40 k 40 yyııldan buyana yapldan buyana yapıılmaktadlmaktadıır. Algal r. Algal üüretim gretim güünnüümmüüzde artzde artıık k bir sanayi kolu haline gelen atbir sanayi kolu haline gelen atıık su ark su arııttıımmıı

ve gve güüneneşş

enerjisinin enerjisinin

biyomasabiyomasa

ddöönnüüşşttüürrüülmesi gibi alanlarda bilinen en etkili ve en lmesi gibi alanlarda bilinen en etkili ve en ekonomik yoldur. Ayrekonomik yoldur. Ayrııca Akvakca Akvaküültltüür amar amaççlarlarıı

ççererççevesinde evesinde

larval larval üüretim yapretim yapıılan tesislerde alg klan tesislerde alg küültltüür r üüniteleri, sistemin niteleri, sistemin kakaççıınnıılmaz ve en lmaz ve en öönemli basamanemli basamağığıddıır. Bu r. Bu üünitedeki banitedeki başşararıı, , kurulan zincirin dikurulan zincirin diğğer halkalarer halkalarıına hemen yansna hemen yansıır. Dir. Diğğer taraftan er taraftan algal algal biyomasbiyomas

bazbazıı

kimyasal maddelerin kimyasal maddelerin üüretiminde, enerji retiminde, enerji

eldesindeeldesinde, gerek insanlar gerekse hayvanlar i, gerek insanlar gerekse hayvanlar iççin protein in protein kaynakaynağığı

olarak da kullanolarak da kullanıılabilirler.labilirler.

İİlk olarak lk olarak ÇÇadad

çöçöllüünde bulunan nde bulunan Spirulina Spirulina , yan, yanıı

ssııra ra Nostoc Nostoc pruniforme, Nostoc commune, Nostoc pruniforme, Nostoc commune, Nostoc verrucosumverrucosum, , Phylloderma sacrum, Oodegonium, Spirogyra, Prasiola Phylloderma sacrum, Oodegonium, Spirogyra, Prasiola juannicajuannica, Prasiola japonica , Prasiola japonica gibi tgibi tüür insanlara tarafr insanlara tarafıından ndan bebeğğeniyle teniyle tüüketilmektedir.ketilmektedir.

KKüültltüürrüü

YapYapıılan Alg Tlan Alg Tüürlerirleri

Günümüzde dünyanın çeşitli yerlerinden izole edilen 40 dan fazla mikro alg türü

intensif

Akvakültür

operasyonlarında saf suşlar

olarak kültürü

yapılmakta ve kullanılmaktadır. Yetiştiriciliği yapılan alg türlerinin büyüklükleri birkaç

mikrometre ile 100 µm

üzerinde

değişir. Akvakültürde

yaygın olarak kullanılan türler diatomlardan

Skeletonema costatum, Thalassiosira

pseudonana, Chaetoceros gracilis, C. calcitrans, flagellatlardan

Isochrysis galbana, Tetraselmis suecica,

Monochrysis lutheri ve Chlorococcaleanlardan

Chlorella spp.

gibi türlerdir.

AkvakAkvaküültltüürderde

canlcanlıı

yem kaynayem kaynağığı

olarak kullanolarak kullanıılan lan BacillariophyceaeBacillariophyceae

ssıınnııffıına ait bazna ait bazıı

alg talg tüürleri rleri

Chaetoceros calcitransSkeletonema costatum

Phaeodactylum tricornutum Nitzchia seriata

AkvakAkvaküültltüürderde

canlcanlıı

yem kaynayem kaynağığı

olarak kullanolarak kullanıılan lan HaptophyceaeHaptophyceae

ssıınnııffıına ait bazna ait bazıı

alg talg tüürlerirleri

Isochrysis galbana Pavlova (Monochrysis) lutheri

AkvakAkvaküültltüürderde

canlcanlıı

yem kaynayem kaynağığı

olarak olarak ççok yaygok yaygıın bir n bir şşekilde kullanekilde kullanıılan lan PrasinophyceaePrasinophyceae

ssıınnııffıından ndan

TetraselmisTetraselmis ((PlatymonasPlatymonas) ) suecicasuecica

Tetraselmis (Platymonas) suecica

AkvakAkvaküültltüürderde

canlcanlıı

yem kaynayem kaynağığı

olarak kullanolarak kullanıılan lan Chlorophyceae sChlorophyceae sıınnııffıına ait bazna ait bazıı

alg talg tüürlerirleri

Dunaliella tertiolectaChlorella pyrenoidosa

Nannochloris spp.

AkvakAkvaküültltüürderde

canlcanlıı

yem kaynayem kaynağığı

olarak kullanolarak kullanıılan lan CyanophyceaeCyanophyceae

ssıınnııffıına ait olan na ait olan SpirulinaSpirulina ttüürlerirleri

Spirulina spp.

AkvakAkvaküültltüürderde

canlcanlıı

yem kaynayem kaynağığı

olarak kullanolarak kullanıılan lan DinophyceaeDinophyceae

ssıınnııffıına ait olan na ait olan GymnodinidumGymnodinidum splendenssplendens

Gymnodinidum splendens

Uygun Fitoplankton TUygun Fitoplankton Tüürrüünnüün Sen Seççimiimi

Tek hTek hüücre proteini ve cre proteini ve akvakakvaküültltüürr

sistemlerinde kullansistemlerinde kullanıılacak lacak alg talg tüürlerin sahip olmasrlerin sahip olmasıı

gereken gereken öözellikler:zellikler:

1.1.

YYüüksek bksek büüyyüüme hme hıızzıına sahip olmasna sahip olmasıı,,2.2.

YYüüksek protein iksek protein iççerieriğğine sahip olmasine sahip olmasıı,,3.3.

Ortam koOrtam koşşullarullarıındaki ani dendaki ani değğiişşimlere karimlere karşışı

direndirenççli olmasli olmasıı,,4.4.

Besleyici deBesleyici değğeri yeri yüüksek, kolayca sindirilebilir ve ksek, kolayca sindirilebilir ve toksiktoksik olamamasolamamasıı..

KKüültltüürle rle İİlgili Temel Kavramlarlgili Temel Kavramlar

1.1.

ÖÖncelikle mikroorganizmanncelikle mikroorganizmanıın yan yaşşamamıı, geli, gelişşmesi ve mesi ve ççooğğalmasalmasıı

iiççin gereken besin maddelerini iin gereken besin maddelerini iççeren keren küültltüür r

ortamortamıı

hazhazıırlanmalrlanmalııddıır. Bu ortamda mikroorganizmalarr. Bu ortamda mikroorganizmalarıın n yayaşşamamıınnıı

ssıınnıırlayan besinlere rlayan besinlere vazgevazgeççilmez besinler ilmez besinler adadıı

verilir. Bunlar verilir. Bunlar mikrobiyalmikrobiyal

kinetikte kinetikte substratsubstrat

olarak kabul olarak kabul edilirler. edilirler.

2.2.

KKüültltüür ortamr ortamıına yani na yani besiyeribesiyeri, , üüretimi amaretimi amaççlanan tlanan tüüre ait re ait canlcanlıı

hhüücrelerinin ilavesine crelerinin ilavesine aaşışılamalama

yada yada ekimekim

denir. Bu denir. Bu

iişşlemin bakteriyolojik tekniklere uygun bir lemin bakteriyolojik tekniklere uygun bir şşekilde, aseptik ekilde, aseptik kokoşşullarda yapullarda yapıılmaslmasıı

gerekmektedir. gerekmektedir.

3.3.

KKüültltüür ortamr ortamıında gelinda gelişşmeyi hmeyi hıızlandzlandıırrııccıı

maddelerin maddelerin bulunmasbulunmasıı, geli, gelişşmeyi engelleyici maddelerinse olmamasmeyi engelleyici maddelerinse olmamasıı

gerekir.gerekir.4.4.

KKüültltüür ortamr ortamıında tnda tüürrüün isten isteğğine uygun olarak optimum ine uygun olarak optimum fiziksel ve kimyasal kofiziksel ve kimyasal koşşullarullarıın olun oluşşturulmasturulmasıı

gerekir.gerekir.

KKüültltüürr

OrtamOrtamıınnıınn

HazHazıırlanmasrlanmasıı

••

Mikro alg hMikro alg hüücrelerinin crelerinin üüreyebilecereyebileceğği ortamlar i ortamlar ççeeşşitli besleyici itli besleyici

tuzlarla zenginletuzlarla zenginleşştirerek haztirerek hazıırlanrlanıır. Kullanr. Kullanıılan kimyasal maddelerin lan kimyasal maddelerin analitik kalitede (ARanalitik kalitede (AR

: : AnaliticalAnalitical

ReagentReagent) olmas) olmasıı

ve stoklarve stoklarıın n

hazhazıırlanmasrlanmasıında saf su ve hatta nda saf su ve hatta distiledistile

su kullansu kullanıımmıı

tercih edilir. tercih edilir. KullanKullanıılan her bir kimyasal maddenin konsantre stoklarlan her bir kimyasal maddenin konsantre stoklarıı

ayrayrıı

ayrayrıı

hazhazıırlanrlanıır. Bu r. Bu öözellikle zellikle ççok dok düüşşüük konsantrasyonlarda madde k konsantrasyonlarda madde

hazhazıırlarken kolaylrlarken kolaylıık sak sağğlar. Hazlar. Hazıırlanan stoklar arlanan stoklar ağğzzıı

kapalkapalıı

olarak olarak

sosoğğukta (+4 ukta (+4 00C) ve karanlC) ve karanlııkta saklanmalkta saklanmalııddıır. Bu ir. Bu işş

iiççin bir buzdolabin bir buzdolabıı veya kveya küçüüçük bit sok bit soğğuk hava deposu uygundur. Ortamuk hava deposu uygundur. Ortamıın hazn hazıırlanma rlanma

yyööntemine bantemine bağğllıı

olarak stoklar otoklavda sterilize edilerek olarak stoklar otoklavda sterilize edilerek saklanabilir. saklanabilir.

KKüültltüür Ortamr Ortamıınnıın Hazn Hazıırlanmasrlanmasıı

••

KKüültltüür r ççalalışışmalarmalarıında temel olarak iki tip nda temel olarak iki tip ortam kullanortam kullanııllıırr

1)1)

Sentetik Deniz Suyu Ortam,Sentetik Deniz Suyu Ortam,2)2)

Deniz Suyu OrtamDeniz Suyu Ortamıı

Sentetik Deniz Suyu OrtamSentetik Deniz Suyu Ortamıı

••

DoDoğğal deniz suyunun daha basite indirgenerek hazal deniz suyunun daha basite indirgenerek hazıırlanmrlanmışış

halidir. halidir. Algal bAlgal büüyyüüme ve gelime ve gelişşme dome doğğal deniz suyunda oldual deniz suyunda olduğğu kadar u kadar tatminkar olur. Ayrtatminkar olur. Ayrııca kimyasal kompozisyonun iyi kontrol ca kimyasal kompozisyonun iyi kontrol edilebilmesi, doedilebilmesi, doğğal deniz suyu yanal deniz suyu yanıında sahip oldunda sahip olduğğu en bu en büüyyüük k avantajdavantajdıır. Bu nedenle kontrollr. Bu nedenle kontrollüü

kokoşşullarda yullarda yüürrüüttüülen denemelerde len denemelerde

tercih edilirler. Dotercih edilirler. Doğğal deniz suyunun yerini tam olarak tutmamasal deniz suyunun yerini tam olarak tutmamasıı nedeniyle her tnedeniyle her tüürrüün kn küültltüürrüünde uygun dende uygun değğildir. Yanildir. Yanıı

ssııra ra

hazhazıırlanmasrlanmasıı

fazladan bir emek ve masraf gerektirdifazladan bir emek ve masraf gerektirdiğğinden, doinden, doğğal al deniz suyunu temin etmenin zor oldudeniz suyunu temin etmenin zor olduğğu yerlerde veya u yerlerde veya öözel zel denemelerde kullandenemelerde kullanıımmıı

ssöözz

konusudur. Sentetik deniz suyu ortamkonusudur. Sentetik deniz suyu ortamıı

hazhazıır olarak satr olarak satıılmaktadlmaktadıır (r (InstantInstant

OceanOcean). Deniz suyundaki ). Deniz suyundaki maddeleri imaddeleri iççeren bu hazeren bu hazıır ortam, belli hacimdeki saf suya ilave r ortam, belli hacimdeki saf suya ilave edilerek deniz suyu ilave edilir.edilerek deniz suyu ilave edilir.

DoDoğğal Deniz Suyu Ortamal Deniz Suyu Ortamıı

••

YeryuvarYeryuvarıında mevcut elementlerin bnda mevcut elementlerin büüyyüük bir bk bir bööllüümmüünnüün n (90 elementten 80(90 elementten 80’’inin) deniz suyunda inin) deniz suyunda çöçözzüünmnmüüşş

halde halde

olduolduğğu sanu sanıılmaktadlmaktadıır. Son derece kompleks bir ortam r. Son derece kompleks bir ortam olan deniz suyu pekolan deniz suyu pek

ççok katok katıı

madde ve gazmadde ve gazıın n çöçözzüünmnmüüşş

halde bulunduhalde bulunduğğu bir u bir çöçözeltidir. Bu nedenle deniz bitkileri zeltidir. Bu nedenle deniz bitkileri de dahil olmak de dahil olmak üüzere pekzere pek

ççok deniz canlok deniz canlııssıınnıın bn büüyyüümesi mesi

iiççin ideal bir ortamdin ideal bir ortamdıır. Ancak deniz suyunda hr. Ancak deniz suyunda hıızlzlıı

bir bir algal balgal büüyyüüme elde etmek ime elde etmek iççin yeterli nin yeterli nuutrient yoktur. Bu trient yoktur. Bu nedenle deniz suyuna bnedenle deniz suyuna büüyyüümeyi hmeyi hıızlandzlandıırmak ve daha rmak ve daha yyüüksek bir ksek bir biyomasbiyomas

elde etmek ielde etmek iççin nin nuutrientler ve genitrientler ve genişş

bir tbir tüür aralr aralığıığına hitap edebilmesi ina hitap edebilmesi iççin iz elementler ve in iz elementler ve vitaminler ilave edilir.vitaminler ilave edilir.

••

ÖÖrnek 1. rnek 1. ErdshreiberErdshreiber

OrtamOrtamıı0.1 gr NaNO0.1 gr NaNO

33

0.02 gr Na0.02 gr Na

22

HPO HPO 4450 ml toprak 50 ml toprak ekstraekstrakkttıı

70 70 00CC’’de pastde pastöörize edilmirize edilmişş

1000 ml deniz suyu halen pek1000 ml deniz suyu halen pek

StStok ok laboratuarda bu ilk formlaboratuarda bu ilk formüüllüün den değğiişştirilmitirilmişş

şşekli kullanekli kullanıılmaktadlmaktadıır:r:

0.10.1

gr gr NaNONaNO

330.02 gr 0.02 gr NaNa

22

HPO HPO 44

.12H .12H 22

OO50 ml toprak 50 ml toprak ekstraktekstraktıı

30 dakika 151 30 dakika 151 bsbs’’dede

otoklavotoklavllaananarakrak

ststerilizeerilize

edilmiedilmişş

1000 ml deniz 1000 ml deniz suyu (%95 deniz suyu + %5 saf su).suyu (%95 deniz suyu + %5 saf su).

ZenginleZenginleşştirme Soltirme Solüüsyonlarsyonlarıı

Toprak Toprak EkstraktEkstraktıınnıınn

HazHazıırlanmasrlanmasıı

1 1 kg ince elenmikg ince elenmişş

ggüübresiz bahbresiz bahççe toprae toprağığı

2 2 ltlt ççeeşşme suyu ile (veya 6 kg toprak ve 6 me suyu ile (veya 6 kg toprak ve 6 ltlt

su) su)

birlikte 1 saat 5 birlikte 1 saat 5 lbslbs’’dede

otoklavlanotoklavlanıırr

(veya bir (veya bir ocakta kaynatocakta kaynatııllıır). Sor). Soğğumaya bumaya bıırakrakıılan bu bulanlan bu bulanıık k ssııvvıı

tekrar kaynama noktastekrar kaynama noktasıına getirilerek tekrar na getirilerek tekrar

sterilize edilir. Bu sterilize edilir. Bu ekstraktekstrakt

ççok ince ok ince ççamur amur ssüüspansiyonu ispansiyonu iççerecektir. Bu serecektir. Bu sııvvıı

ya ya santrifsantrifüüjlenirjlenir

yada 3yada 3--6 hafta boyunca 6 hafta boyunca çöçöktktüürrüüllüür ve r ve üüstte kalan stte kalan temiz su altemiz su alıınnıır. Bu r. Bu şşekilde iekilde iççinde hiinde hiçç

partikpartiküül l

madde imadde iççermeyen altermeyen altıın sarn sarııssıı

bir sbir sııvvıı

elde edilir.elde edilir.

ErdschreiberErdschreiber

OrtamOrtamıınnıın Hazn Hazıırlanmasrlanmasıı1.1.

Yeterli miktarda deniz suyu 0.45 Yeterli miktarda deniz suyu 0.45 mm’’lukluk

bir bir membranmembran

filtreden veya GF/C filtreden veya GF/C

cam fiber (cam fiber (glassglass--fibrefibre) filtre ka) filtre kağığıddıından sndan süüzzüüllüür, %5 saf su ilave edilerek r, %5 saf su ilave edilerek deniz suyu seyreltilir ve adeniz suyu seyreltilir ve ağğzzıı

bir pamuk tbir pamuk tııkakaççla kapatla kapatııllıır.r.

2.2.

KullanKullanııma hazma hazıır haldeki toprak r haldeki toprak ekstraktekstraktıı

uygun miktarda bir uygun miktarda bir erleneerlene

alalıınnıır r aağğzzıı

pamukla kapatpamukla kapatııllıır.r.

3.3.

Nutrient tuzlarNutrient tuzlarıınnıın konsantre soln konsantre solüüsyonlarsyonlarıı

ayrayrıı

ayrayrıı

hazhazıırlanrlanıır. r. ÖÖrnerneğğin 100 in 100 ltlt bbüüyyüüme ortamme ortamıı

hazhazıırlamak irlamak iççin 100 ml saf suya, daha in 100 ml saf suya, daha öönce belirtilen nce belirtilen

oranlarda (NaNOoranlarda (NaNO

33

ve ve NaNa

22

HPO HPO 44

iiççin) madde ilave edilerek konsantre stoklar in) madde ilave edilerek konsantre stoklar hazhazıırlanrlanıır ve ar ve ağığızlarzlarıı

bir pamuk tbir pamuk tııkakaççla kapatla kapatııllıır.r.

4.4.

HazHazıırlanan bu rlanan bu üçüç

kap (deniz suyu, torak kap (deniz suyu, torak ekstraktekstraktıı

ve nve nuutrient tuzlartrient tuzlarıı) ve ) ve dereceli 5 dereceli 5 mlml’’liklik

pipet otoklavda 30 dakika sterilize edilir. Sopipet otoklavda 30 dakika sterilize edilir. Soğğumaya umaya

bbıırakrakııllıır. r. 5.5.

Steril pipet kullanSteril pipet kullanıılarak gerekli miktardaki nlarak gerekli miktardaki nuutrient tuz soltrient tuz solüüsyonu sosyonu soğğumuumuşş

toprak toprak ekstraktekstrakt’’ıınana

ve sonra bu karve sonra bu karışıışım som soğğumuumuşş

deniz suyuna ilave edilir. deniz suyuna ilave edilir. Bu iBu işşlemler slemler sıırayla takip edilirse rayla takip edilirse çöçökelme tehlikesi kelme tehlikesi öönlenminlenmişş

olur. Ortama olur. Ortama

hhüücreleri acreleri aşşlamadan lamadan öönce snce sııvvıınnıın oda sn oda sııcaklcaklığıığına gelmina gelmişş

olmasolmasıına dikkat na dikkat edilmelidir.edilmelidir.

ÖÖrnek 2. rnek 2. ConwayConway

OrtamOrtamıı

İİstiridye larvalarstiridye larvalarıınnıın beslenmesinde bir n beslenmesinde bir flagellatflagellat

ttüürrüü

IsochrysisIsochrysis galbanagalbana kküültltüürrüü

iiççin in

kullankullanıılmlmışışttıır.r.Bu ortam toprak Bu ortam toprak ekstraktekstraktıındanda

yer alan kimyasal yer alan kimyasal

maddelerin maddelerin ççooğğunu iunu iççerir. Bu kimyasallar erir. Bu kimyasallar pahalpahalııddıır ancak r ancak ççok kok küçüüçük miktarlarda gereklidir. k miktarlarda gereklidir. Bu nedenle gereksiz harcamadan kaBu nedenle gereksiz harcamadan kaççıınmak inmak iççin in konsantre nutrient stoklarkonsantre nutrient stoklarıı

hazhazıırlanrlanıır. 1 r. 1 ltlt

deniz deniz

suyuna I ve II suyuna I ve II nolunolu

stok solstok solüüsyonlarsyonlarıından sadece ndan sadece 1 ml ilave edilir.1 ml ilave edilir.

Stok SolStok Solüüsyon I (syon I (İİnorganik Maddeler)norganik Maddeler)

NaNONaNO

33

100 gr100 grNaHNaH

22

PO PO 44

.2H .2H 22

OO

20 gr20 grFeClFeCl

33

.6H .6H 22

OO

1.3 gr1.3 grH H 33

BO BO 33.6 gr33.6 grNaNa.EDTA.EDTA

45 gr45 gr

MnClMnCl

22

.4H .4H 22

OO

0.36 gr0.36 grİİz element solz element solüüsyonusyonu

1 ml1 ml

DistileDistile

SuSu

1 1 ltlt

İİz Element Solz Element Solüüsyonusyonu

ZnClZnCl

22

2.1 gr2.1 grCoClCoCl

22

.6H .6H 22

OO

2.0 gr2.0 gr(NH (NH 44

)6.)6.MoMo

77

O O 2424

.4H .4H 22

OO 0.9 gr0.9 gr

CuSOCuSO

44

.5H .5H 22

OO

2.0 gr2.0 grDistileDistile

SuSu

100 ml100 ml

••

Maddenin iyi Maddenin iyi çöçözzüülmesi ve yeterli lmesi ve yeterli asiditeasidite

elde elde etmek ietmek iççin saf in saf HClHCl

ilave edilir.ilave edilir.

Stok SolStok Solüüsyon IIsyon II

ThiaminThiamin

hydrochloridhydrochlorid

((VitVit.B1).B1)

20 mg20 mgCyanocobalaminCyanocobalamin

((VitVit.B12).B12)

1 mg1 mg

DistileDistile

SuSu

200 ml200 ml

ÖÖrnek 3.rnek 3. MiquelMiquel--AllenAllen

OrtamOrtamıı

ErdschreiberErdschreiber

ortamortamıında bnda büüyyüümesi gmesi güçüç

olan bazolan bazıı ttüürler irler iççin kullanin kullanıılmlmışışttıır.r.

SolSolüüsyon Asyon AKNOKNO

33

100 gr100 grKBrKBr

2 gr2 gr

KIKI

1 gr1 grDistileDistile

SuSu

1 1 ltlt

SolSolüüsyon Bsyon B

NaNa

22

HPO HPO 44

25 gr25 grCaClCaCl

22

.6H .6H 22

OO

12.5 gr12.5 grFeClFeCl

33

(%58 w/v sol.)(%58 w/v sol.)

12.5 ml12.5 mlHClHCl

(P(Püür r KonsKons.).)

14.5 ml14.5 ml

DistileDistile

SuSu

500 ml500 ml

2 2 ltlt

deniz suyuna 2 ml A ve 1 ml deniz suyuna 2 ml A ve 1 ml B B solsolüüsyonu ilave edilir,syonu ilave edilir,70 70 00C C ‘‘de 20 dakika pastde 20 dakika pastöörize edilir.rize edilir.

ÖÖrnek 4.rnek 4.

••

HemerickHemerick

(1978) taraf(1978) tarafıından 200 kadar ndan 200 kadar Chlorophyceae, Cyanophyceae ve Chlorophyceae, Cyanophyceae ve RhodophyceaeRhodophyceae

ttüürrüünnüün kn küültltüürrüünde sadece iki ortam nde sadece iki ortam kullankullanıılmlmışışttıır. Bunlar tatlr. Bunlar tatlıı

su isu iççin BGM (in BGM (AllenAllen, ,

1963) ve deniz suyu i1963) ve deniz suyu iççin in SWMSWM’’dirdir..

••

BGM, herBGM, her

biri ayrbiri ayrıı

ayrayrıı

hazhazıırlanan 13 bilerlanan 13 bileşşik ik iiççerir. Bunlar kerir. Bunlar küültltüür ortamr ortamıına 5ml/na 5ml/ltlt

şşeklinde eklinde

ilave edilir.ilave edilir.

MajorMajor

StoklarStoklar

KNO KNO 33

200 gr/200 gr/ltltK K 22

HPO HPO 44

70 gr/70 gr/ltltMgSOMgSO

44

.7H .7H 22

OO

50 gr/50 gr/ltltNaClNaCl

34 gr/34 gr/ltlt

FeEDTAFeEDTA

10 gr/10 gr/ltltCaClCaCl

22

5 gr/5 gr/ltlt

Borik AsitBorik Asit

••

20 ml/20 ml/ltlt

şşeklinde sulandeklinde sulandıırrııllıır ve kr ve küültltüür r ortamortamıına 5 ml/na 5 ml/ltlt

ilave edilir.ilave edilir.

MinorMinor

StoklarStoklar

MnClMnCl

22

.4H .4H 22

OO

72 gr/72 gr/ltlt(NH4) (NH4) 22

MoO MoO 44

5.2 gr/5.2 gr/ltltZnClZnCl

22

4.0 gr/4.0 gr/ltltCuSOCuSO

44

.5H .5H 22

OO

3.2 gr/3.2 gr/ltltCoSOCoSO

44

2.0 gr/2.0 gr/ltltNH NH 44

VO VO 33

0.8 gr/0.8 gr/ltlt

•• HazHazıırlanan bu solrlanan bu solüüsyonlar 5 mg/syonlar 5 mg/ltlt

şşeklinde eklinde

sulandsulandıırrııllıır ve kr ve küültltüür ortamr ortamıına 5 ml/na 5 ml/ltlt

olarak ilave olarak ilave edilir.edilir.

KKüültltüür Kor Koşşullarullarıı 1. 1. KKüültltüür Kaplarr Kaplarıı

ve Temizlive TemizliğğiiKKüültltüür r ççalalışışmalarmalarıında cam kaplarnda cam kaplarıı

kullanmak her zaman tercih kullanmak her zaman tercih

sebebidir.sebebidir.

ÖÖzellikle azellikle aşışı

ve stok kve stok küültltüürlerin hazrlerin hazıırlanmasrlanmasıında cam kaplar en nda cam kaplar en iyi sonucu verir. Bu iiyi sonucu verir. Bu işş

iiççin ayrin ayrıılan cam kaplar sadece klan cam kaplar sadece küültltüür ir işşlemlerinde lemlerinde

kullankullanıılmallmalııddıır. Bu kaplarda kesinlikle r. Bu kaplarda kesinlikle formalinformalin

veya HClveya HCl

22

gibi gibi kimyasallar bulundurulmamalkimyasallar bulundurulmamalııddıır.r.

Cam kaplarCam kaplarıın temizlin temizliğği bai başşararııllıı

alg kalg küültltüür r ççalalışışmalarmalarıında ilk nda ilk esastesastıır ve dikkat edilmesi gereken r ve dikkat edilmesi gereken öönemli bir husustur. Knemli bir husustur. Küültltüür r ççalalışışmalarmalarıında kullannda kullanıılacak bir cam kap tercihen slacak bir cam kap tercihen sııvvıı

sabunla (veysabunla (veya a ssııvvıı

deterjanla) fdeterjanla) fıırrççalalanarakanarak

iyice yiyice yııkankanıır. Bu sayede alglerin alkali kor. Bu sayede alglerin alkali koşşullarda ullarda oluoluşşturduturduğğu organik film tabakasu organik film tabakasıı

giderilmigiderilmişş

olur. olur. ÇÇeeşşme suyu ile iyice me suyu ile iyice

ççalkalandalkalandııktan sonra seyreltik ktan sonra seyreltik HClHCl’’denden

gegeççirilir ve son olarak saf su ile bir irilir ve son olarak saf su ile bir kakaçç

defa defa ççalkalanalkalanıır. Kurumasr. Kurumasıı

iiççin ters in ters ççevrilir ve bir etevrilir ve bir etüüvde kurutulup vde kurutulup

tozdan ve havadan gelen sporlardan (tozdan ve havadan gelen sporlardan (airair--borneborne) korumak i) korumak iççin ain ağğzzıı alalüüminyum folyo ile kapatminyum folyo ile kapatııllıır. Kullanr. Kullanııma hazma hazıır hale gelen bu kaplar yine r hale gelen bu kaplar yine

tozsuz bir ortamda , dolapta yada rafta saklantozsuz bir ortamda , dolapta yada rafta saklanıır.r.Hassas Hassas ççalalışışmalarda kullanmalarda kullanıılacak (vitamin lacak (vitamin bioassaybioassay

gibi) cam gibi) cam

kaplardaki serbest iz organikleri gidermek ikaplardaki serbest iz organikleri gidermek iççin bu kaplar 400 in bu kaplar 400 00CC’’de 4 saat de 4 saat bbıırakrakııllıır.r.

SSııcaklcaklığıığın kontrolln kontrollüü

olduolduğğu Alg odasu Alg odasıı: Stok k: Stok küültltüürler test rler test ttüüplerinde (solda) ve izolasyon ve ekim iplerinde (solda) ve izolasyon ve ekim işşlerinin yaplerinin yapııldldığıığı

ççeker eker

ocak (saocak (sağğda)da)

2. 2. SterilizasyonSterilizasyon

••

KKüültltüür r ççalalışışmalarmalarıında da genel mikrnda da genel mikroobiyolojik biyolojik yyööntemler esas olduntemler esas olduğğundan, kaplarundan, kaplarıın ve n ve ortamlarortamlarıın sterilizasyonunda otoklav in sterilizasyonunda otoklav işşlemi en lemi en ççok tercih edilen bir yok tercih edilen bir yööntemdir. Bunun yanntemdir. Bunun yanıı

ssııra ra

filtrasyonlafiltrasyonla, radyasyonla sterilizasyon ve , radyasyonla sterilizasyon ve ççeeşşitli itli kimyasallarla (buharlakimyasallarla (buharlaşşan veya buharlaan veya buharlaşşmayan) mayan) dezenfeksiyon ydezenfeksiyon yööntemleri de kntemleri de küültltüür r ççalalışışmalarmalarıında kullannda kullanıılabilir (labilir (HamiltonHamilton, 1978). , 1978). ÖÖzellikle deneysel zellikle deneysel ççalalışışmalarda malarda ççok kullanok kullanıılan ve lan ve tercih edilen bir ytercih edilen bir yööntem olan otoklav ile ntem olan otoklav ile sterilizasyon asterilizasyon aşşaağığıda ada aççııklanmklanmışışttıır.r.

3. 3. Otoklav Otoklav İİle Sterilizasyonle Sterilizasyon

••

KKüültltüür r ççalalışışmalarmalarıında tnda tüüm kaplar, pipetler ve ortamlar otoklavda m kaplar, pipetler ve ortamlar otoklavda sterilize edilmelidir. Tam bir sterilizasyon 121 sterilize edilmelidir. Tam bir sterilizasyon 121 00CC’’de doygun buhar de doygun buhar iiççinde 15 inde 15 IbIb/in /in 22

atmosferik basatmosferik basıınnççta gerta gerççekleekleşşir. Sir. Sııvvıılarlarıın n

sterilizasyonunda gerekli zaman hacmin bir fonksiyonudur. sterilizasyonunda gerekli zaman hacmin bir fonksiyonudur. ÖÖrnerneğğin in 1000 ml s1000 ml sııvvıı

10 dakikada sterilize edilirken daha b10 dakikada sterilize edilirken daha büüyyüük hacimler daha k hacimler daha

uzun zamana gereksinim duyar. Ancak genel olarak 30 dakika uzun zamana gereksinim duyar. Ancak genel olarak 30 dakika otoklava pek otoklava pek ççok ekipman ve ortamok ekipman ve ortamıın sterilizasyonu in sterilizasyonu iççin yeterli bir in yeterli bir ssüüredir. Eredir. Eğğer otoklav gibi (er otoklav gibi (ŞŞekil) bir ekipman yoksa, aynekil) bir ekipman yoksa, aynıı

amaca amaca

hizmet eden genihizmet eden genişş

hacimli dhacimli düüddüüklklüü

tencereler kullantencereler kullanıılabilir. Deney labilir. Deney ttüüpleri tel sepetlere yerlepleri tel sepetlere yerleşştirilerek otoklava konur. Bu sepetlere tirilerek otoklava konur. Bu sepetlere

ssııralanan tralanan tüüplerin aplerin ağğzzıı

pamuk tpamuk tııkakaççlarla kapatlarla kapatııldldııktan sonra kuruma ktan sonra kuruma kakağığıddıı

ve ambalaj kave ambalaj kağığıddıı

ile ile öörtrtüüllüüp lastikle bantlanp lastikle bantlanııp otoklava konur. p otoklava konur.

Bu kaBu kağığıtlar ve pamuk ttlar ve pamuk tııkakaççlar ylar yüüksek basksek basıınnçç

altaltıında doygun buhar nda doygun buhar gegeççiişşine izin verir ve tam bir sterilizasyon saine izin verir ve tam bir sterilizasyon sağğlar.lar.

Otoklav iOtoklav işşlemleri slemleri sıırasrasıında kullannda kullanıılan lan pipet muhafaza kaplarpipet muhafaza kaplarıı

4. 4. HavalandHavalandıırmarma

••

GeniGenişş

hacimli khacimli küültltüürlerde havalandrlerde havalandıırma bazrma bazıı

ttüürlerin maksimum rlerin maksimum bbüüyyüüme hme hıızzıına ulana ulaşşmasmasıı

bakbakıımmıından ndan öönemlidir. Ancak knemlidir. Ancak küçüüçük k

hacimli khacimli küültltüürlerde (2 rlerde (2 ltlt’’denden

az) havalandaz) havalandıırma gereksizdir. Brma gereksizdir. Bööyle yle kaplarda yapkaplarda yapıılan klan küültltüürlerde kabrlerde kabıın an ağğzzıından gendan geççen hava algal en hava algal bbüüyyüüme ime iççin yeterli olacaktin yeterli olacaktıır. Bazen kr. Bazen küültltüür ortamr ortamıınnıı

havalandhavalandıırmanrmanıın veya karn veya karışışttıırmanrmanıın iyi sonun iyi sonuçç

vermedivermediğği ti tüürlerde rlerde vardvardıır. r. ÖÖrnerneğğin in SkeletonemaSkeletonema costatumcostatum havalandhavalandıırma yaprma yapıılmayan lmayan kküültltüürlerde daha iyi bir brlerde daha iyi bir büüyyüüme gme göösterir. Havalandsterir. Havalandıırmayla verilen rmayla verilen COCO

22

, , Phaeodactylum Phaeodactylum ve bazve bazıı

flagellatlarflagellatlarıınn

bbüüyyüüme hme hıızzıınnıı

arttarttıırrııccıı etki yapar (etki yapar (RaymontRaymont

ve Adams, 1958). Kve Adams, 1958). Küültltüüre verilen hava, re verilen hava, ççeeşşitli itli

partikpartiküülleri (toz, spor vs) illeri (toz, spor vs) iççerebilir. Bunlarerebilir. Bunlarıı

ararıındndıırmak irmak iççin hava, in hava, kküültltüüre girmeden re girmeden öönce bir filtreden gence bir filtreden geççirilerek verilir (irilerek verilir (ŞŞekil).ekil).

Hava filtresi (Hava filtresi (FoxFox, 1983), 1983)

5. 5. AydAydıınlatmanlatma

••

Alg kAlg küültltüürleri bir rleri bir ışıışık kaynak kaynağığına gereksinim duyar. na gereksinim duyar. ÇüÇünknküü

ışıışık, k, fotosentezim enerji kaynafotosentezim enerji kaynağığıddıır. Ir. Işışık yok yoğğunluunluğğuna karuna karşışı

fotosentez fotosentez

hhıızzıı

dodoğğru bir ru bir şşekilde artar. Bu artekilde artar. Bu artışış

doygun doygun ışıışık yok yoğğunluunluğğunda bir unda bir platoya ulaplatoya ulaşışır (r (ŞŞekil). Yekil). Yüüksek ksek ışıışık yok yoğğunluklarunluklarıı

fotosentezi fotosentezi inhibeinhibe

eder, deder, düüşşüük k ışıışık yok yoğğunluklarunluklarııysa fotosentezi sysa fotosentezi sıınnıırlayrlayııccıı

öözellizelliğğe e sahiptir. Isahiptir. Işığışığın yon yoğğunluunluğğu ve su ve süüresi kresi küültltüürlerin verimlilirlerin verimliliğği ai aççııssıından ndan öönemlidir. Banemlidir. Başşlanglangııççta ta ışıışık yok yoğğunluunluğğuna paralel una paralel şşekilde artan ekilde artan organik organik üüretim, kretim, küültltüürrüün daha n daha ilerkiilerki

safhalarsafhalarıında snda sıınnıırlayrlayııccıı

bir bir

faktfaktöör olarak ortaya r olarak ortaya ççııkar (kar (GuillardGuillard, 1972). Bu s, 1972). Bu sıınnıırlayrlayııccıı

etki, etki, ortamdaki hortamdaki hüücre konsantrasyonunun bir sonucu olarak hcre konsantrasyonunun bir sonucu olarak hüücrelerin crelerin birbirlerini gbirbirlerini göölgelemesi ve lgelemesi ve ışığışığa doygun hale gelen ha doygun hale gelen hüücrelerin daha crelerin daha fazla fazla ışıışık enerjisi kullanmamask enerjisi kullanmamasıı

nedeniyle ortaya nedeniyle ortaya ççııkar.kar.

5. 5. AydAydıınlatmanlatma

••

Pratik uygulamalarda direkt gPratik uygulamalarda direkt güüneneşş

ışığıışığı

alg kalg küültltüürleri irleri iççin in inhibeinhibe

edici etki yapar. Bu nedenle kedici etki yapar. Bu nedenle küültltüür kaplarr kaplarıı

ggüüneneşş

ışığıışığınnıı

dodoğğrudan almayan, kuzeye bakan pencerelererudan almayan, kuzeye bakan pencerelere-- raflara konur. Eraflara konur. Eğğer ger güüneneşş

ışığıışığınnıı

dodoğğrudan alan bir yere rudan alan bir yere

koymak zorunluysa bu kaplarkoymak zorunluysa bu kaplarıın gn göölgelenmesi gerekir.lgelenmesi gerekir.••

KKüültltüür uygulamalarr uygulamalarıı

suni aydsuni aydıınlatma kaynaklarnlatma kaynaklarııyla yla

yyüürrüüttüülecekse, bularlecekse, bularıı

ggüüneneşş

ışığıışığına ena eşşdedeğğer kaynaklar er kaynaklar olmasolmasıına dikkat edilmelidir. Bu ina dikkat edilmelidir. Bu işşlem ilem iççin gerekli in gerekli floresanfloresan

lambalarlambalarıınnıın verdin verdiğği i ışıışık k şşiddetiiddeti

de farklde farklııddıır. Bunlarr. Bunlarıın n hesaplanhesaplanııp, uygun kaynaklarp, uygun kaynaklarıınnıın sen seççilmesi gerekir.ilmesi gerekir.

5. 5. AydAydıınlatmanlatma

••

FarklFarklıı

tipteki tipteki floresanfloresan

lambalarlambalarıın dn döönnüüşşüüm katsaym katsayıılarlarıı;;

FloresanFloresan

LambalarLambalarıı

KatsayKatsayıılarlarıı

(C)(C)CoolCool--whitewhite

(40)(40)

0.300.30

DayDay

LightLight

0.340.34GroGro--luxlux

0.900.90

C katsayC katsayııssıınnıın kullann kullanıımmıı: : LuxLux

X C=X C=

mWmW/cm/cm22

Genel olarak 1000 Genel olarak 1000 luxlux

ışıışık yok yoğğunluunluğğu stok ku stok küültltüürleri rleri devamdevam

ettirmede yeterli olurken yettirmede yeterli olurken yüüksek bir ksek bir üüretim iretim iççin in

35003500--5000 5000 luxlux

ışıışık yok yoğğunluunluğğu gerekir.u gerekir.

Alg kAlg küültltüür tanklarr tanklarıı

üüzerindeki suni zerindeki suni aydaydıınlatma sistemlerinlatma sistemleri

Alg KAlg Küültltüürleri irleri iççin kullanin kullanıılan lan ışıışıklandklandıırrıılmlmışış öözel masalar zel masalar

6. 6. SSııcaklcaklııkk

••

Fitoplankton hFitoplankton hüücrelerinin biyolojik aktiviteleriyle ortam crelerinin biyolojik aktiviteleriyle ortam ssııcaklcaklığıığı

arasarasıında genel bir ilinda genel bir ilişşki vardki vardıır. Br. Büüyyüüme hme hıızlarzlarıı

belli bir optimuma kadar sbelli bir optimuma kadar sııcaklcaklığığa baa bağğllıı

olarak artar. olarak artar. Ancak bu noktadan sonra azalmaya baAncak bu noktadan sonra azalmaya başşlar. Bu optimum lar. Bu optimum pekpek

ççok deniz ve tatlok deniz ve tatlıı

su tsu tüürleri irleri iççin 18in 18--25 25 00C C

aralaralığıığındadndadıır. Bu nedenle alg kr. Bu nedenle alg küültltüürleri irleri iççin sin sııcaklcaklığıığın 25 n 25 00CC’’nin nin üüzerine zerine ççııkmamaskmamasıı

gerekir. Sabit sgerekir. Sabit sııcaklcaklııktaki ktaki

kküültltüür koleksiyon odalarr koleksiyon odalarıı

genellikle 18 genellikle 18 00CC’’de tutulur de tutulur ((ŞŞekil). Sonuekil). Sonuçç

olarak olarak ççok dok düüşşüük sk sııcaklcaklııklar bklar büüyyüümeyi meyi

geciktirir, geciktirir, ççok yok yüüksek sksek sııcaklcaklııklarsa kklarsa küültltüürler irler iççin in ööldldüürrüüccüü olabilir.olabilir.

7. 7. Enfeksiyonun Enfeksiyonun ÖÖnlenmesinlenmesiAlg kAlg küültltüürlerinde krlerinde küültltüürrüün nitelin niteliğğini bozabilecek ve hatta ini bozabilecek ve hatta ööllüüm m

fazfazıına getirecek na getirecek ççeeşşitli enfeksiyon kaynaklaritli enfeksiyon kaynaklarıı

vardvardıır (r (ŞŞekil). Kekil). Küültltüür r kaplarkaplarıınnıın ve ortamn ve ortamıın sterilizasyonuna ilaveten bakteriyel bulan sterilizasyonuna ilaveten bakteriyel bulaşşma ma veya tveya tüürlerin birbirine karrlerin birbirine karışışma nedenleri bazma nedenleri bazıı

basit basit öönlemlerle nlemlerle

giderilebilir.giderilebilir.1.1.

KaplarKaplarıın an ağğzzıınnıı

öörten pamuk trten pamuk tııkakaççlarlarıın hazn hazıırlanmasrlanmasıında tercihen nda tercihen

hidrofil veya 2. Kalite pamuk kullanhidrofil veya 2. Kalite pamuk kullanııllıır ve r ve şşekilde gekilde göösterildisterildiğği gibi i gibi hazhazıırlanrlanıır (r (ŞŞekil).ekil).

2.2.

BBu tu tııkakaççlar masa veya slar masa veya sııra ra üüststüü

gibi steril olmayan yerlere gibi steril olmayan yerlere konulmamalkonulmamalııddıır. Br. Bööyle yerler algal spor ve bakteriyel bulayle yerler algal spor ve bakteriyel bulaşşma ma kaynaklarkaynaklarııddıır.r.

3.3.

Bu tBu tııkakaççlarla steril olmayan kaplarlarla steril olmayan kaplarıın an ağığızlarzlarıı

kapatkapatıılmamallmamalıı

veya veya bbööyle kaplarda kullanyle kaplarda kullanıılan tlan tııkakaççlar steril kaplarda kullanlar steril kaplarda kullanıılmamallmamalııddıır.r.

4.4.

Ara iAra işşlemlerde (Transfer veya alemlerde (Transfer veya aşışılama) kullanlama) kullanıılan lan pastpastöörr

yada yada dereceli pipetler, dereceli pipetler, öönce saf su ile nce saf su ile ççalkalanmalalkalanmalıı, et, etüüvde kurutulduktan vde kurutulduktan ve genive genişş

ucu pamukla kapatucu pamukla kapatııldldııktan sonra cam yada metal bir pipet ktan sonra cam yada metal bir pipet

kabkabıı

iiççinde otoklava konulmalinde otoklava konulmalııddıır.r.

7. 7. Enfeksiyonun Enfeksiyonun ÖÖnlenmesinlenmesi

5.5. KKüültltüür transferleri ve ar transferleri ve aşışılamalar steril kolamalar steril koşşullarda yullarda yüürrüüttüülmeli, lmeli,

ara iara işşlemlerde kullanlemlerde kullanıılan kaplar, pipetler vs. steril olmallan kaplar, pipetler vs. steril olmalııddıır. r. Transfer iTransfer işşlemleri tercihen U.V. lamba yaklemleri tercihen U.V. lamba yakıılmlmışış

bir odada, bek alevi bir odada, bek alevi

kullanarak yapkullanarak yapıılmallmalııddıır. Tr. Tüüplerin aplerin ağığızlarzlarıındaki tndaki tııkakaçç

ve tve tüüp sol elle p sol elle tutulur, satutulur, sağğ

eldeki pipet ile bek alevinde transfer yapeldeki pipet ile bek alevinde transfer yapııllıır (r (ŞŞekil).ekil).

6.6.

KullanKullanııma hazma hazıır steril ortamlar buzdolabr steril ortamlar buzdolabıında (+4 nda (+4 00C) C) saklanmalsaklanmalııddıır. Bununla birlikte taze ortam kullanmaya dikkat r. Bununla birlikte taze ortam kullanmaya dikkat edilmelidir. edilmelidir. ÇüÇünknküü

bayatlambayatlamışış

kküültltüür ortamlarr ortamlarıı

bakteri bakteri

poppopuulasyonlarlasyonlarıınnıınn

geligelişşimine imine ççok uygundur.ok uygundur.7. 7. AyrAyrııca ortamca ortamıın zenginlen zenginleşştirilmesinde kullantirilmesinde kullanıılan lan ççalalışışma ma

stoklarstoklarıınnıın da taze olarak hazn da taze olarak hazıırlanrlanııp kullanp kullanıılmaslmasıına dikkat na dikkat edilmelidir (edilmelidir (öözellikle vitamin solzellikle vitamin solüüsyonlarsyonlarıı).).

Alg Alg ÜÜnitelerinde Su Arnitelerinde Su Arııttıımmıı

iiççin kullanin kullanıılan lan Kum filtre SistemleriKum filtre Sistemleri

Alg kAlg küültltüürrüü

ÜÜnitelerinde Su arnitelerinde Su arııttıımmıı

iiççin in kullankullanıılan lan kartukartuçç

filtre sistemifiltre sistemi

KKüültltüür Tiplerir Tipleri

••

SSııvvıı

KKüültltüürlerrler

Deneysel Deneysel ççalalışışmalarda en malarda en ççok kullanok kullanıılan ve tercih edilen ortam lan ve tercih edilen ortam tipidir. Deney ttipidir. Deney tüüppüündeki bndeki büüyyüüme ortamme ortamıına, kna, küçüüçük bir hk bir hüücre grubu cre grubu aaşışılanlanıır. Bu ir. Bu işşlem lem ççeeşşitli yollarla yapitli yollarla yapıılabilir. Daha labilir. Daha öönce mevcut olan nce mevcut olan kküültltüürden birkarden birkaçç

damla yeni ortamdamla yeni ortamıın in iççersine ilave edilir (daha ersine ilave edilir (daha öönce nce

bahsedilen aseptik kobahsedilen aseptik koşşullara dikkat ederek veya doullara dikkat ederek veya doğğal ortamal ortamıından ndan alalıınan hnan hüücre veya hcre veya hüücre grubu acre grubu aşışılanlanıır. Ar. Aşışılama ilama işşlemi daha lemi daha öönce nce belirtildibelirtildiğği gibi hazi gibi hazıırlanan bir pipet yada rlanan bir pipet yada ööze yardze yardıımmııyla yapyla yapıılabilir.labilir.

KKüültltüür Tiplerir Tipleri••

KatKatıı

((AgarAgar) K) Küültltüürlerirleri

KatKatıı

ortam hazortam hazıırlamak irlamak iççin zenginlein zenginleşştirilmitirilmişş

deniz suyu deniz suyu sosoğğukken %1.5ukken %1.5--2 oran2 oranıında toz nda toz agaragar

ile karile karışışttıırrııllıır (r (agaragarıınn

topaklatopaklaşşmammamışış

olmasolmasıına dikkat edilir). na dikkat edilir). İİlave edilen lave edilen agaragar

bainbain-- mariemarie

(su banyosu) yoluyla veya do(su banyosu) yoluyla veya doğğrudan aleve maruz rudan aleve maruz

bbıırakrakıılmadan lmadan ııssııttıılarak larak çöçözzüüllüür. Solr. Solüüsyon syon ııssııttııllıırken devamlrken devamlıı karkarışışttıırarak rarak agaragarıınn

topaklatopaklaşşmasmasıı

öönlenir. Bir nlenir. Bir erlenerlen

yada bir yada bir

beher ibeher iççersinde yapersinde yapıılan, lan, agaragarıı

ııssııtarak tarak çöçözdzdüürme irme işşleminden leminden sonra otoklavda sterilize edilir. Otoklavdan sonra otoklavda sterilize edilir. Otoklavdan ççııkarkarıılan bu slan bu sııcak cak solsolüüsyon steril tsyon steril tüüplere pay edilir. Tplere pay edilir. Tüüpler yatpler yatıık vaziyette k vaziyette tutularak donmastutularak donmasıı

sasağğlanlanıır. Bu ir. Bu işşlem bize daha genilem bize daha genişş

bir ekim bir ekim

yyüüzeyi sazeyi sağğlar. Bu lar. Bu şşekilde hazekilde hazıırlanan trlanan tüüplerdeki katplerdeki katıı

ortamlara, ortamlara, steril kosteril koşşullarda, ana stoktan bir ullarda, ana stoktan bir ööze veya pipet ile hze veya pipet ile hüücreler creler alalıınnııp ekim yapp ekim yapııllıır (r (ŞŞekil).ekil).

KKüültltüür Tiplerir Tipleri

••

EEğğer bu ier bu işşlemi lemi petripetri

kaplarkaplarıında yapacaksak nda yapacaksak erlendeerlende

çöçözdzdüürrüülen len agaragar solsolüüsyonu ssyonu sııcakken cakken petripetri

kaplarkaplarıına pay edilir. Bu sna pay edilir. Bu sııcak solcak solüüsyon syon

genellikle genellikle petripetri

kabkabıı

derinliderinliğğinin yarinin yarııssıı

kadar ilave edilir ve kadar ilave edilir ve sosoğğumaya bumaya bıırakrakııllıır. Yine bu ortama hr. Yine bu ortama hüücreler steril bir creler steril bir ööze ze yardyardıımmııyla ayla aşışılanlanıır.r.

KatKatıı

KKüültltüür (r (AgarAgar) Ortam) Ortamıınnıın in iççinde inde bulundubulunduğğu u PetriPetri

KaplarKaplarıı

KKüültltüürlerde Brlerde Büüyyüümeme

AAlg klg küültltüürlerinde brlerinde büüyyüüme denince mikroorganizmalarme denince mikroorganizmalarıın birim n birim hacimde veya birim alanda belirli bir zaman aralhacimde veya birim alanda belirli bir zaman aralığıığında olunda oluşşturduturduğğu u kuru veya yakuru veya yaşş

aağığırlrlııktaki organik kktaki organik küütle arttle artışıışı

akla gelir.akla gelir.

BBüüyyüüme Tayin Yme Tayin Yööntemlerintemleri

••

Alg kAlg küültltüür r ççalalışışmalarmalarıında bnda büüyyüüme kalitatif ve kantitatif me kalitatif ve kantitatif yollarla yapyollarla yapıılabilir. labilir. ÖÖzellikle aynzellikle aynıı

ttüürrüün kn küültltüürlerinin rutin rlerinin rutin

olarak yapolarak yapııldldığıığı

durumlarda, kdurumlarda, küültltüürrüün renginden genel bir n renginden genel bir tahmin ytahmin yüürrüüttüülebilir. lebilir. ÇÇok bok büüyyüüme var, az bme var, az büüyyüüme var me var veya hiveya hiçç

bbüüyyüüme yok gibi. Bme yok gibi. Bööyle yaklayle yaklaşışık bir tahminde k bir tahminde

bulunmak kbulunmak küültltüürrüün gidin gidişşatatıınnıı

dedeğğerlendirmek ierlendirmek iççin veya in veya yaryarıı

ssüürekli krekli küültltüürlerde taze ortam ilave edilme zamanrlerde taze ortam ilave edilme zamanıınnıın n

bulunmasbulunmasıında yeterlidir. Ancak bu tahmin bize hinda yeterlidir. Ancak bu tahmin bize hiçç

bir bir zaman kzaman küültltüürdeki hrdeki hüücresel gelicresel gelişşmeyle ilgili ayrmeyle ilgili ayrııntntııllıı

bilgiler (hbilgiler (hüücre saycre sayııssıı, h, hüücre hacmi, cre hacmi, biyokbiyoküütletle

vs) vermez vs) vermez ve bu nedenleve bu nedenle

de deneysel de deneysel ççalalışışmalarda yeterli demalarda yeterli değğildir.ildir.

BBüüyyüüme Tayin Yme Tayin Yööntemlerintemleri

••

KKüültltüürlerin kantitatif derlerin kantitatif değğerlendirmesi herlendirmesi hüücre cre saysayııssıı, optik yo, optik yoğğunluk, kuru ve yaunluk, kuru ve yaşş

aağığırlrlıık, k,

klorofil miktarklorofil miktarıı, organik karbon vs. gibi algal , organik karbon vs. gibi algal bbüüyyüümeyle ilgili parametrelerin hassas bir meyle ilgili parametrelerin hassas bir şşekilde ekilde ööllçüçülmesiyle elde edilir.lmesiyle elde edilir.

••

Algal bAlgal büüyyüüme me ööllçüçümmüünde kullannde kullanıılan ylan yööntemlere ntemlere gegeççmeden meden öönce bnce büüyyüümenin karakteristikleri ve menin karakteristikleri ve bazbazıı

temel btemel büüyyüüme fazlarme fazlarıınnıın ayrn ayrııntntıılarlarıından, ndan,

yani byani büüyyüüme dinamiklerinden sme dinamiklerinden sööz etmek z etmek gerekir.gerekir.

BBüüyyüüme Dinamiklerime Dinamikleri

••

Optimum fiziksel (Optimum fiziksel (ışıışık, sk, sııcaklcaklıık, COk, CO

22

) ve kimyasal () ve kimyasal (nnüütrientlertrientler, iz , iz elementler, vitaminler) koelementler, vitaminler) koşşullarullarıın hazn hazıırlandrlandığıığı

bir kbir küültltüür ortamr ortamıına na

aaşışılanan hlanan hüücreler, ortama uyum gcreler, ortama uyum göösterip sterip ççooğğalmaya baalmaya başşlaylayııncaya ncaya kadar belirli bir skadar belirli bir süüre gere geççer. Bu ser. Bu süüre zarfre zarfıında hnda hüücre saycre sayııssıında hemen nda hemen hemen hihemen hiçç

bir artbir artışış

ggöözlenmez. Kzlenmez. Küültltüürlerin barlerin başşlanglangııccıında gnda göözlenen zlenen

bu evreye bu evreye gecikme fazgecikme fazıı

adadıı

verilir. (verilir. (ŞŞekil). Bu faz genellikle aekil). Bu faz genellikle aşışıdaki daki ööllüü

hhüücrelerin saycrelerin sayııssıına ve metabolik aktivitesine bana ve metabolik aktivitesine bağğllıı

olarak ortaya olarak ortaya

ççııkar. Akar. Aşışınnıın kalitesi (genn kalitesi (gençç

kküültltüür olmasr olmasıı) daha k) daha küültltüür ir işşlemlerinin lemlerinin babaşşlanglangııccıında nda öönemli bir sorun olarak karnemli bir sorun olarak karşışımmııza za ççııkar. Bu nedenle kar. Bu nedenle aaşışı

kküültltüürlerinin, brlerinin, büüyyüümenin logaritmik fazmenin logaritmik fazıında, yani aktif bnda, yani aktif büüyyüüme me

iiççinde bulunan alt kinde bulunan alt küültltüürlerden alrlerden alıınmasnmasıı

uygundur.uygundur.

BBüüyyüüme Dinamiklerime Dinamikleri

••

Gecikme fazGecikme fazıında yavanda yavaşş

bir bir şşekilde artan hekilde artan hüücre konsantrasyonu belirli cre konsantrasyonu belirli bir dbir düüzeye ulazeye ulaşışınca nca logaritmik evreyelogaritmik evreye

varvarııllıır (r (ŞŞekil). Bu evrede ekil). Bu evrede

hhüücreler ecreler eşşit ve ardit ve ardııl zaman arall zaman aralııklarklarıında logaritmik olarak artar (nda logaritmik olarak artar (ŞŞekil). ekil). Sabit hacimde yapSabit hacimde yapıılan kesikli klan kesikli küültltüürlerde /rlerde /BatchBatch

kküültltüür) bu artr) bu artışış, ,

ortamdaki besinle tortamdaki besinle tüükeninceye kadar devam eder. Hkeninceye kadar devam eder. Hüücre artcre artışıışı

belirli bir belirli bir noktaya ulanoktaya ulaşışınca bnca büüyyüüme daha fazla devam etmez. me daha fazla devam etmez. ÇüÇünknküü

bbüüyyüümeyi meyi

ssıınnıırlayan rlayan ççeeşşitli faktitli faktöörler devreye girer. rler devreye girer. ÖÖrnerneğğin, yin, yüüksek hksek hüücre cre konsantrasyonunun bir sonucu olarak hkonsantrasyonunun bir sonucu olarak hüücrelerin birbirini gcrelerin birbirini göölgelemesi lgelemesi sonucu olusonucu oluşşan an ışıışık sk sıınnıırlamasrlamasıı

(I(Işışık sk sıınnıırlamasrlamasıı

aynaynıı

zamanda zamanda ışığışığa a

doygun yani daha fazla doygun yani daha fazla ışıışık enerjisi kullanamayan hk enerjisi kullanamayan hüücrelerin crelerin oluoluşşmasmasııyla da meydana gelir) veya ortamda biriken ve byla da meydana gelir) veya ortamda biriken ve büüyyüümeyi meyi inhibeinhibe

eden metabolik arteden metabolik artııklar sonucu oluklar sonucu oluşşan an toksiktoksik

etki gibi setki gibi sıınnıırlayrlayııccıı

faktfaktöörler brler büüyyüümenin daha fazla devam etmesine izin vermez ve bmenin daha fazla devam etmesine izin vermez ve büüyyüüme me bir bir duraklama evresiduraklama evresine girer (ne girer (ŞŞekil).ekil).

BBüüyyüüme Dinamiklerime Dinamikleri

••

Duraklama evresini hDuraklama evresini hüücrelerin ecrelerin eşşit ve ardit ve ardııl zaman l zaman aralaralııklarklarıındaki artndaki artışıışınnıın sabit bir oranla ifade edildin sabit bir oranla ifade edildiğği, i, yani byani büüyyüüme hme hıızzıınnıın sabit bir katsayn sabit bir katsayıı

halinde kaldhalinde kaldığıığı

sabit sabit

bir evredir (bir evredir (ŞŞekil). Bu evrede ekil). Bu evrede ööllüü

hhüücrelerin saycrelerin sayııssıı

loglog faza gfaza gööre re ççok yok yüükselmikselmişştir ve tir ve ööllüü

hhüücrelerle canlcrelerle canlıı

hhüücrelerin saycrelerin sayııssıı

neredeyse eneredeyse eşşit hale gelmiit hale gelmişştir. Batir. Başşka bir ka bir dedeğğiişşle bu fazda hle bu fazda hüücre konsantrasyonunda zamana gcre konsantrasyonunda zamana gööre re net bir artnet bir artışış

yada azalyada azalışış

ggöörrüülmez. Bunu izleyen fazda, lmez. Bunu izleyen fazda,

yani yani mikrobiyalmikrobiyal

kinetikinetiğğin son evrelerinde in son evrelerinde ööllüüm hm hıızzıı

arttarttığıığı iiççin hin hüücre konsantrasyonunda net bir azalcre konsantrasyonunda net bir azalışış

ggöözlenir. Bu zlenir. Bu

azalmanazalmanıın sonunda kn sonunda küültltüür r ööllüüm fazm fazıına girer ve sona erer.na girer ve sona erer.

Mikro alg kMikro alg küültltüürlerinin 5 Brlerinin 5 Büüyyüüme Fazme Fazıı

BBüüyyüüme Hme Hıızzıınnıın Hesaplanmasn Hesaplanmasıı

••

Algal kAlgal küültltüürlerde brlerde büüyyüüme hme hıızzıı

dxdx//dtdt’’ninnin

diferansiyeli diferansiyeli şşeklinde eklinde hesaplanabilir. Formhesaplanabilir. Formüüldeki x hldeki x hüücre saycre sayııssıı, karbon, azot, klorofil , karbon, azot, klorofil aa vs. vs. olabilir.t ise zamanolabilir.t ise zamanıı

ifade eder.ifade eder.

BBüüyyüüme hme hıızzıı; ; dxdx

. . 1 1 dtdt

xx

••

EEğğer her hüücre artcre artışış

hhıızzıı

logaritmik fazda oldulogaritmik fazda olduğğu gibi belirli bir zaman u gibi belirli bir zaman periyodu boyunca sabitse denklem bilinen periyodu boyunca sabitse denklem bilinen üüssel bssel büüyyüüme denklemine me denklemine entegre edilebilir.entegre edilebilir.

= = dxdx

. . 1 1

dtdt

xx

BBüüyyüüme Hme Hıızzıınnıın Hesaplanmasn Hesaplanmasıı

BBüüyyüüme Hme Hıızzıınnıın Hesaplanmasn Hesaplanmasıı

Spesifik bSpesifik büüyyüüme hme hıızzıı

olarak tanolarak tanıımlanan (mlanan (µµ) ) biyomastabiyomasta

birim birim zamanda meydana gelen zamanda meydana gelen nisbinisbi

yada kyada kıısmi artsmi artışıışı

ifade eder. Alg ifade eder. Alg

kküültltüürlerinde grlerinde gööz z öönnüüne alne alıınan zaman birimleri, genellikle saatnan zaman birimleri, genellikle saat--11

veya gveya güünn--11

dirdir..

Alg kAlg küültltüürlerinde brlerinde büüyyüüme, genellikle hme, genellikle hüücre saycre sayııssıındaki veya ndaki veya konsantrasyonunda birim zamanda olukonsantrasyonunda birim zamanda oluşşan artan artışış

olarak kabul edilir. olarak kabul edilir.

Buna baBuna bağğllıı

olarak bolarak büüyyüüme hme hıızzıı

da gda güünlnlüük bk bööllüünme saynme sayııssıı

yada yada ikilenme adedi olarak hesaplanikilenme adedi olarak hesaplanıır. r. ÇüÇünknküü

gergerççekte hekte hüücre cre

bbööllüünmesinin anlamnmesinin anlamıı, onun ikilenmesi yani iki kat, onun ikilenmesi yani iki katıına na ççııkmaskmasıı demektir. Bu nedenle gdemektir. Bu nedenle güünlnlüük bk bööllüünme adedi baknme adedi bakıımmıından bndan büüyyüümenin menin

hesaplanmashesaplanmasıında kullannda kullanıılan en mantlan en mantııklklıı

taban logtaban log

22

tabantabanııddıır. r.

DolayDolayııssııyla denklem;yla denklem;

şeklinde yazılabilir. Bu işlem pratik olarak;

şekline dönüştürülerek yapılır.

HHüücre Saycre Sayııssıınnıın Tespitin Tespiti

••

Alg kAlg küültltüürlerindeki hrlerindeki hüücre saycre sayııssıınnıın bulunmasn bulunmasıında ve bnda ve büüyyüümenin menin izlenmesinde kullanizlenmesinde kullanıılan lan ççeeşşitli sayma kamaralaritli sayma kamaralarıı

mevcuttur. Bunlar mevcuttur. Bunlar

arasarasıında karelerin bnda karelerin büüyyüüklklüüğğüü, bunlar, bunlarıın sn sııralanralanışıışı, total derinlik, total , total derinlik, total hacim gibi dehacim gibi değğiişşkenlerde farklkenlerde farklııllııklar vardklar vardıır. Dolayr. Dolayııssııyla farklyla farklıı

sayma sayma

kamaralarkamaralarıı

farklfarklıı

bbüüyyüüklklüükteki ve kteki ve şşekildeki hekildeki hüücreler ile bunlarcreler ile bunlarıın n farklfarklıı

yoyoğğunluktaki kunluktaki küültltüürlerini saymaya yarar.rlerini saymaya yarar.

••

Sayma kamaralarSayma kamaralarıınnıın temel tipleri n temel tipleri GuillardGuillard

(1978) taraf(1978) tarafıından ndan şşu u şşekilde ekilde öözetlenmizetlenmişştir.tir.

Sayma KamaralarSayma Kamaralarıı

SedgwickSedgwick--RafterRafter

: : ÖÖllççeksiz ve dikdeksiz ve dikdöörtgensel (50X20 mm) rtgensel (50X20 mm) kamara, 1 mm derinlik, 1000 mm kare ykamara, 1 mm derinlik, 1000 mm kare yüüzey alan ve 1 ml zey alan ve 1 ml hacme sahiptir. Genellikle bhacme sahiptir. Genellikle büüyyüük hk hüücrelerin saycrelerin sayıımmıında nda kullankullanııllıır (r (ŞŞekil).ekil).

PalmerPalmer--MaloneyMaloney::ÖÖllççeksiz, dairesel, eksiz, dairesel, ççap 17.9 mm, derinlik ap 17.9 mm, derinlik 400 400 µµm (0.4 mm), ym (0.4 mm), yüüzey alanzey alanıı

250 mm 250 mm 22

, total hacim 0.1 , total hacim 0.1

mlml’’dirdir. Basit bir yap. Basit bir yapııya sahip ve bya sahip ve büüyyüük hk hüücrelerin saycrelerin sayıımmıına na elverielverişşlidir (lidir (ŞŞekil).ekil).

Sayma KamaralarSayma Kamaralarıı

••

HemasitometreHemasitometre: : İİki tipi mevcuttur; ki tipi mevcuttur; FuchFuch--RosenthalRosenthal ööllççeklerine sahip olan (eklerine sahip olan (ŞŞekil) ve ekil) ve NeubauerNeubauer

veya geliveya gelişştirilmitirilmişş

NeaubauerNeaubauer

ööllççeklerine sahip olan (eklerine sahip olan (ŞŞekil) ekil) hemasitometrelerdirhemasitometrelerdir..••

a.a.

FuchFuch--RosenthalRosenthal

Tip Tip HemasitometreHemasitometre: : YYüüzey alanzey alanıı

her her

birinin kenarbirinin kenarıı

1 mm olan 116 geni1 mm olan 116 genişş

kareye bkareye bööllüünmnmüüşşttüür. Her r. Her bir kare, kenarlarbir kare, kenarlarıı

250 250 µµm olan 6 kareye daha bm olan 6 kareye daha bööllüünmnmüüşşttüür. r.

Bu kBu küçüüçük kareler 1/16 mm k kareler 1/16 mm 22

(6.25X10 (6.25X10 ––22

mm mm 22

veya 6.25X10 veya 6.25X10

––44

cm cm 22) alana sahiptir. Kamaran) alana sahiptir. Kamaranıın derinlin derinliğği 0.2 i 0.2

mmmm’’dirdir.B.Bööylece her bir kylece her bir küçüüçük kare (6.25X10 k kare (6.25X10 ––4 4 cmcm22X0.02 cm X0.02 cm veya 1.25X10veya 1.25X10--55

cmcm22) sahiptir. Her bir geni) sahiptir. Her bir genişş

kare (0.1 cmkare (0.1 cm

X 0.1 X 0.1

cmX0.02 cm) 2X10cmX0.02 cm) 2X10--44

ml, hacme sahipken, kamaranml, hacme sahipken, kamaranıın total n total

hacmi (0.4 cmX0.4 cmX0.2 cm) 32X10hacmi (0.4 cmX0.4 cmX0.2 cm) 32X10--44

mlml’’dirdir

((ŞŞekil).ekil).

Sayma KamaralarSayma Kamaralarıı

••

NeubaeurNeubaeur

Tip Tip HemasitometreHemasitometre::

neubauerneubauer

ve gelive gelişştirilmitirilmişş NeubauerNeubauer

olmak olmak üüzere iki tipi mevcuttur. Her zere iki tipi mevcuttur. Her ikisideikiside

9 adet 1 9 adet 1

mmmm’’liklik

karelere sahiptir ancak farklkarelere sahiptir ancak farklıı

şşekillerde ekillerde bbööllüünmnmüüşşlerdir (lerdir (ŞŞekil). Bu kamaralar 0.1 mm veya 0.01 cm ekil). Bu kamaralar 0.1 mm veya 0.01 cm derinliderinliğğe sahiptir.e sahiptir.

••

GeliGelişştirilmitirilmişş

tipteki tipteki neubauerneubauer

sayma lamsayma lamıında 9 adet 1 mmnda 9 adet 1 mm22’’lik lik kareler farklkareler farklıı

şşekillerde bekillerde bööllüünmnmüüşşttüür (r (ŞŞekil ). 2.,4.,6., ve 8. ekil ). 2.,4.,6., ve 8.

kareler kendi araskareler kendi arasıında 20 dikdnda 20 dikdöörtgene; 1.,3.7., ve 9. kareler rtgene; 1.,3.7., ve 9. kareler kendi araskendi arasıında 16 kareye bnda 16 kareye bööllüünmnmüüşşttüür. Buradaki her bir kr. Buradaki her bir küçüüçük k kare 16 kareye daha bkare 16 kareye daha bööllüünmnmüüşş

ve toplam (25X16) 400 kareye ve toplam (25X16) 400 kareye

sahip olmusahip olmuşştur.tur.••

DolayDolayııssııyla en kyla en küçüüçük 400 kare 1/400 mmk 400 kare 1/400 mm22

yani (2.5X10yani (2.5X10--3 3

mmmm22, 2.5X10, 2.5X10--55

cmcm22) alana sahiptir ve her bir karenin hacmi ) alana sahiptir ve her bir karenin hacmi

2.5X102.5X10--77

mlml’’dirdir. Kamaran. Kamaranıın total hacmi (0.3 cmX0.3 n total hacmi (0.3 cmX0.3

cmX0.01 cmX0.01 ccçç) 9X10) 9X10--44

mlml’’dirdir..

Sayma KamaralarSayma Kamaralarıı

••

4. 4. PetroofPetroof

HauserHauser

Bakteri Sayma LamBakteri Sayma Lamıı: : GeliGelişştirilmitirilmişş

NeubauerNeubauer ööllççeklerine ve 0.02 mm derinlieklerine ve 0.02 mm derinliğğe sahiptir. e sahiptir. ÖÖllççeklenmieklenmişş

alanalanıın total n total

hacmi 1.8X10hacmi 1.8X10--55

mlml’’dirdir. Lam. Lamıın n üüzerine zerine immersiyonimmersiyon

yayağığı

damlatdamlatıılarak larak

yyüüksek bksek büüyyüütmede incelenebilir. 1 karedeki ortalama 1 htmede incelenebilir. 1 karedeki ortalama 1 hüücrelik crelik saysayıı, 5X10, 5X1044h/h/mlml’’liklik

bir hbir hüücre yocre yoğğunluunluğğu verir (u verir (ŞŞekil).ekil).

a. Sedgwick-Raffer, b.Palmer-Maloney, C. Kan sayımı yapılan tip (Fuch-Rosental

veya Neubauer), d. Pertoff-

Hausser

bakteri ayım kamarası

Fuch-Rosenthal

sayma lamı

Geliştirilmiş

Neubauer

tip sayma lamı

SaySayıım Ym Yööntemintemi••

SaySayıım lamlarm lamlarıı

öörnekle doldurulmadan rnekle doldurulmadan öönce iyice temizlenmeli nce iyice temizlenmeli

ve kurutulmalve kurutulmalııddıır. Sayma kamarasr. Sayma kamarasıı

temiz ve yatemiz ve yağğssıız olmalz olmalııddıır r çüçünknküü

kamarankamaranıın n üüzerine ellerden gezerine ellerden geççecek bir yaecek bir yağğ

tabakastabakasıı, ,

kamara ikamara iççine konan ine konan öörnerneğğin dain dağığıllıımmıınnıı

ggüçüçleleşştirir ve tirir ve öönemli nemli bir hata kaynabir hata kaynağığı

oluoluşşturur. Temizleme iturur. Temizleme işşleminde kamara leminde kamara öönce nce

deterjanla ydeterjanla yııkankanııp suyla iyice p suyla iyice ççalkalanalkalanıır, silinir, etanol yada r, silinir, etanol yada asetonlu pamukla silindikten sonra temiz bir tasetonlu pamukla silindikten sonra temiz bir tüülbent beziyle lbent beziyle kurutulur. Lamel de aynkurutulur. Lamel de aynıı

iişşlemlerden gelemlerden geççirilir. Kamaranirilir. Kamaranıın n

üüzerinde lamelin oturacazerinde lamelin oturacağığı

yer hafifyer hafifççe e ııslatslatııllıır ve lamel r ve lamel kamara kamara üüzerine hizerine hiçç

hareket etmeyecek hareket etmeyecek şşekilde yapekilde yapışışttıırrııllıır. r.

SaySayıılacak lacak öörnek rnek homojenizehomojenize

edildikten sonra, edildikten sonra, pastpastöörr

pipetiyle pipetiyle bir miktarbir miktarıı

alalıınarak saynarak sayııma hazma hazıır hale getirilen kamaraya r hale getirilen kamaraya

dikkatlice doldurulur ve hdikkatlice doldurulur ve hüücrelerin tcrelerin tüüm kamara alanm kamara alanıına na homojen olarak dahomojen olarak dağığılmaslmasıı

sasağğlanlanıır. Sayr. Sayıım im işşlemine gelemine geççmeden meden

öönce hnce hüücrelerin crelerin çöçökmesi ikmesi iççin 3in 3--5 dakika beklenir ve say5 dakika beklenir ve sayıım m iişşlemine gelemine geççilir. Bu iilir. Bu işşlemler yaplemler yapıılacak saylacak sayıımmıın don doğğruluruluğğunu unu etkileyen en etkileyen en öönemli noktalardnemli noktalardıır.r.

SaySayıım Ym Yööntemintemi••

Bir Bir öörnekteki hrnekteki hüücre konsantrasyonunun istatistiksel tayini icre konsantrasyonunun istatistiksel tayini iççin en az 4 in en az 4 ardardııl sayl sayıım yapm yapıılmallmalııddıır. Yani sayma kamarasr. Yani sayma kamarasıı

2 veya 4 kere yeniden 2 veya 4 kere yeniden

doldurularak ayrdoldurularak ayrıı

ayrayrıı

saysayıılmallmalııddıır. Tekrarlanan bu sayr. Tekrarlanan bu sayıımlardaki mlardaki hhüücrelerin toplamcrelerin toplamıı

10001000’’dn az olamamaldn az olamamalııddıır (r (üüst sst sıınnıır 300r 300--400 h400 hüücreden creden

fazla olmamalfazla olmamalıı). ). ÇüÇünknküü

bu sayma kamaralarbu sayma kamaralarıındaki hndaki hüücreler creler PoissonPoisson dadağığıllıımmıına sahiptir. na sahiptir. PoissonPoisson

dadağığıllıımmıına uyan hna uyan hüücrelerin saycrelerin sayııssıı

ancak ancak

ardardııl sayl sayıımlarla, istatistiki mlarla, istatistiki öönem tanem taşışıyan rakamlar elde edilerek tahmin yan rakamlar elde edilerek tahmin edilebilir. Zincir formundaki hedilebilir. Zincir formundaki hüücrelerle yapcrelerle yapıılan saylan sayıımlarda total hmlarda total hüücre cre saysayııssıı

ççok yok yüüksek ksek ççııkabilir. Bu nedenle zincir formuna sahip hkabilir. Bu nedenle zincir formuna sahip hüücrelerin crelerin

saysayıılmadan lmadan öönce iyice nce iyice ççalkalanarak kalkalanarak kıırrıılmaslmasıı, g, güüven aralven aralığıığınnıın n daralmasdaralmasıınnıı

ve hassasiyetin artmasve hassasiyetin artmasıınnıı

sasağğlar. Zincirleri klar. Zincirleri kıırma irma işşlemi bir lemi bir

homojenithomojenitöörderde

yada bir yada bir vortexvortex

karkarışışttıırrııccııssıında yapnda yapıılabilir. Bu ilabilir. Bu işşlem lem yapyapııllıırken hrken hüücrelerin tamamen parcrelerin tamamen parççalanmamasalanmamasıına dikkat edilmelidir. na dikkat edilmelidir. ÖÖrnerneğğin 30in 30--40 40 µµmm’’dandan

daha bdaha büüyyüük bir k bir ççapa sahip hapa sahip hüücre cre homojenizehomojenize

edilmez, edilmez, çüçünknküü

tamamen partamamen parççalanma olasalanma olasııllığıığı

daha ydaha yüüksektir.ksektir.

SaySayıım Ym Yööntemintemi

••

Alg kAlg küültltüürlerindeki hrlerindeki hüücre konsantrasyonu ayncre konsantrasyonu aynıı

zamanda bu zamanda bu hhüücrelerin bcrelerin büüyyüüklklüüğğüü

ileile

de ilgilidir. Bde ilgilidir. Büüyyüük hk hüücreler niscreler nisppeten daha eten daha

ddüüşşüük hk hüücre konsantrasyonuna sahiptir. Bcre konsantrasyonuna sahiptir. Büüyyüük k dinoflagellatdinoflagellat

ttüürleri, rleri, öörnerneğğin in CeratiumCeratium ttüürrüü

olgun kolgun küültltüürlerinde genellikle 1000rlerinde genellikle 1000--5000 5000

hhüücre/cre/mlml’’liklik

maksimum konsantrasyona sahiptir. Daha kmaksimum konsantrasyona sahiptir. Daha küçüüçük k öörnerneğğin in SkeletonemaSkeletonema costatumcostatum, , ThalassiosiraThalassiosira pseudonanapseudonana, , Phaeodactylum Phaeodactylum triconutumtriconutum vs. gibi tvs. gibi tüürlerse olgun krlerse olgun küültltüürlerde 10rlerde 1066

hhüücre/ml ve katlarcre/ml ve katlarıı

şşeklinde konsantrasyona sahip olabilirler. Daha eklinde konsantrasyona sahip olabilirler. Daha kküçüüçük planktonik alg tk planktonik alg tüürleri (5 rleri (5 µµm yada daha km yada daha küçüüçük hk hüücre cre ççapapıına na sahip olanlar; sahip olanlar; öörnerneğğin in IsIsoochrysischrysis galbanagalbana, , PavlovaPavlova lutherilutheri gibi gibi ttüürler) genellikle 10rler) genellikle 1077

hhüücre/ml gibi ycre/ml gibi yüüksek hksek hüücre cre

konsantrasyonlarkonsantrasyonlarıına ulana ulaşşabilirler.abilirler.

SaySayıım Ym Yööntemintemi

••

İşİşte farklte farklıı

tipteki sayma kamaralartipteki sayma kamaralarıı

da farklda farklıı

hhüücre bcre büüyyüüklklüüklerine klerine ve sayve sayıılarlarıına sahip kna sahip küültltüürlerdeki brlerdeki büüyyüümenin daha kolay izlenmesine menin daha kolay izlenmesine yyöönelik olarak dizayn edilminelik olarak dizayn edilmişşlerdir. lerdir. ÇüÇünknküü

hhüücre bcre büüyyüüklklüüğğüü

ve ve

hhüücre konsantrasyonu arascre konsantrasyonu arasıında yukarnda yukarııda bahsedilen ilida bahsedilen ilişşki, aynki, aynıı zamanda sayma kamaralarzamanda sayma kamaralarıı

arasarasıında da vardnda da vardıır. Bu nedenle sayma r. Bu nedenle sayma

kamaralarkamaralarıında belirli bir hnda belirli bir hüücre bcre büüyyüüklklüüğğüü

ve hve hüücre konsantrasyonu cre konsantrasyonu aralaralığıığına sahip na sahip öörnekler sayrnekler sayıılabilir. Tablolabilir. Tablo’’da 3 sayma kamarasda 3 sayma kamarasıı

iiççin in

bu aralbu aralııklar klar öörneklerle belirtilmirneklerle belirtilmişştir.tir.

TABLOTABLO--

FarklFarklıı

HHüücre konsantrasyonlarcre konsantrasyonlarıına sahip alg na sahip alg kküültltüürlerinin sayma kamaralarrlerinin sayma kamaralarıında istatistik olarak nda istatistik olarak beklenen hbeklenen hüücre saycre sayıılarlarıı

Kültürdeki Hücre Konsantrasyonu (Hücre/ml)

Palmer-Maloney0.1 ml

Fuchs-Rosenthal3.2X10 –3 ml

Geliştirilmiş

Neubauer9X10 –4 ml

102 10 0 0

103 100 3.2 0.9

104 1000 32 9

105 104 320 90

106 105 3200 900

107 106 3.2X104 9X103

SaySayıım Ym Yööntemintemi

••

Tablo ya gTablo ya gööre re öörnerneğğin 10in 1033

hhüücre/cre/mlml’’denden

daha ddaha düüşşüük k

konsantrasyona sahip kkonsantrasyona sahip küültltüür r PalmerPalmer--MaloneyMaloney

ile sayile sayıılmallmalııddıır. r. EEğğer ker küültltüürdeki yordeki yoğğunluk 1000 hunluk 1000 hüücre/ml cre/ml ‘‘den daha dden daha düüşşüükse kse bu kbu küültltüürlerdeki hrlerdeki hüücreler dicreler diğğer kamaralarer kamaralarıın karelerinde hin karelerinde hiçç

ggöörrüülmez (Tablo). 10lmez (Tablo). 1033--

101044

hhüücre/ml arascre/ml arasıındaki hndaki hüücre cre

yoyoğğunluunluğğu iu iççin in PalmerPalmer--maloneymaloney

kullankullanıılabilir. Elabilir. Eğğer er öörnekte rnekte 3000 h3000 hüücre/ml cre/ml ‘‘den daha yden daha yüüksek bir hksek bir hüücre konsantrasyonu cre konsantrasyonu varsa sulandvarsa sulandıırma yaprma yapıılabilir. labilir. ÇüÇünknküü

her bir kamarada 300her bir kamarada 300’’den den

fazla hfazla hüücre saymak anlamscre saymak anlamsıızdzdıır ve bu bor ve bu boşş

yere zaman ve yere zaman ve emek sarfemek sarfıı

demektir. Ancak 15 demektir. Ancak 15 µµmm’’dandan

daha kdaha küçüüçük hk hüücre cre

ççapapıına sahip tna sahip tüürler irler iççin in çöçöktktüürmek yada santrifrmek yada santrifüüjle jle öörnerneğği i konsantre etmek tavsiye edilir. konsantre etmek tavsiye edilir. ÖÖrnerneğğin 400 hin 400 hüücre/cre/mlml’’liklik

bir bir

hhüücre cre öörnerneğği 5 kat konsantre edilirse 20000 hi 5 kat konsantre edilirse 20000 hüücre/cre/mlml’’liklik

bir bir konsantrasyon verir. Bu konsantrasyon verir. Bu öörnek (rnek (FuchsFuchs--RosenthalRosenthal

lamlamıında) nda)

yaklayaklaşışık 64 hk 64 hüücre/cre/mlml’’liklik

bir saybir sayıı

verecevereceğğinden kolaylinden kolaylııkla kla saysayıılabilir.labilir.

SaySayıım Ym Yööntemintemi

••

HHüücre bcre büüyyüüklklüüğğüü

ile sayma kamarasile sayma kamarasıınnıın derinlin derinliğği de gi de gööz z öönnüünde nde bulundurulmasbulundurulmasıı

gereken bir digereken bir diğğer er öönemli husustur. nemli husustur. ÖÖrnerneğğin kin küçüüçük k

hhüücre cre ççapapıına sahip tna sahip tüürlerin sayrlerin sayıımmıı

PalmerPalmer--MaloneyMaloney’’dede

yapyapıılamaz. lamaz. ÇüÇünknküü

bu kamaranbu kamaranıın derinlin derinliğği 0.4 mm (400 i 0.4 mm (400 µµm)m)’’dirdir. K. Küçüüçük tk tüürlerin rlerin

bu derinlikte dibe batmasbu derinlikte dibe batmasıı

beklenemez. beklenemez. KaldKaldııkiki

bazbazıı

dinoflagellatdinoflagellat ttüürleri santrifrleri santrifüüjle bile iyi bir jle bile iyi bir çöçökelme vermez. 10kelme vermez. 1044

hhüücre/cre/mlml’’denden

daha daha

yoyoğğun un öörnekler dirnekler diğğer iki kamarayla kolayler iki kamarayla kolaylııkla saykla sayıılabilirler. labilirler. ÇüÇünknküü bu tip kamaralar kantitatif olarak bu tip kamaralar kantitatif olarak ççok daha kok daha küçüüçük hacimlere sahip k hacimlere sahip

karelere bkarelere bööllüünmnmüüşşlerdir.lerdir.

SonuSonuççlarlarıın Den Değğerlendirilmesierlendirilmesi

••

Daha Daha ööncede ancede aççııklandklandığıığı

gibi bgibi büüyyüüme, kantitatif yme, kantitatif yööntemle; yani ntemle; yani “ç“çok az bok az büüyyüüme var veya hime var veya hiçç

bbüüyyüüme yokme yok””

şşeklinde eklinde

dedeğğerlendirilebilir. Ancak bu yerlendirilebilir. Ancak bu yööntem rutin ntem rutin ççalalışışmalar imalar iççin gein geççerlidir erlidir ve bve büüyyüümenin bu menin bu şşekilde izlenmesiyle bir araekilde izlenmesiyle bir araşşttıırmanrmanıın sonun sonuççlarlarıı

dedeğğerlendirilemez. Berlendirilemez. Bööyle deyle değğerler ancak bir tabloda yererler ancak bir tabloda yer

alabilir ve alabilir ve bbüüyyüümeyi uygun imeyi uygun işşaretlerle ifade edebiliriz (aretlerle ifade edebiliriz (öörnerneğğin ++, +, in ++, +, --

gibi). gibi).

BBööyle bir deyle bir değğerlendirme bize ancak kerlendirme bize ancak küültltüür hakkr hakkıında genel bilgi nda genel bilgi

verebilir.verebilir.

SonuSonuççlarlarıın Den Değğerlendirilmesierlendirilmesi

••

Kantitatif deKantitatif değğerlerse (erlerse (öörnerneğğin hin hüücre saycre sayııssıı, optik yo, optik yoğğunluk, klorofil unluk, klorofil miktarmiktarıı

yada birim ayada birim ağığırlrlıık gibi) grafikle en iyi k gibi) grafikle en iyi şşekilde ifade ekilde ifade

edilebilir. Bedilebilir. Bööyle kantitatif bir deyle kantitatif bir değğerlendirme alg kerlendirme alg küültltüürrüünnüün gidin gidişşi, i, sonusonuççlarlarıı

ve ortam kove ortam koşşullarullarııyla iliyla ilişşkileri hakkkileri hakkıında kesin bilgiler nda kesin bilgiler

verir.verir.

KKüültltüür Tekniklerir Teknikleri

••

Kesikli KKesikli Küültltüürlerrler: : Daha Daha öönce bnce büüyyüüme dinamikleri konusunda me dinamikleri konusunda bahsedildibahsedildiğği gibi alg ki gibi alg küültltüürlerindeki brlerindeki büüyyüüme fazlarme fazlarıınnıı

bilmek, bilmek,

kullankullanıılan farkllan farklıı

tekniklerin daha iyi anlatekniklerin daha iyi anlaşışılmaslmasıına yardna yardıımcmcıı olacaktolacaktıır. Algal br. Algal büüyyüümedeki karakteristik fazlarmedeki karakteristik fazlarıı

ancak kesikli ancak kesikli

teknikle yapteknikle yapıılan klan küültltüürlerde grlerde göörebiliriz. Krebiliriz. Küültltüür ortamr ortamıına ana aşışılanan lanan hhüücrelerin bcrelerin büüyyüümeye bameye başşlamadan lamadan öönce ortama uyum ince ortama uyum iççin bit in bit duraklama evresi geduraklama evresi geççirmesi, sonra logaritmik bir irmesi, sonra logaritmik bir şşekilde artmasekilde artmasıı, , belli bir noktada bbelli bir noktada büüyyüümenin yavamenin yavaşşlayarak blayarak büüyyüümenin sabit bir menin sabit bir evreye girmesi kesikli kevreye girmesi kesikli küültltüürlerde (srlerde (süüreksiz, reksiz, batchbatch) g) göözlenir. zlenir.

KKüültltüür Tekniklerir Teknikleri••

Bu kBu küültltüür teknir tekniğğinin inin öözellizelliğği sabit hacimde yapi sabit hacimde yapıılmaslmasııddıır. Yani belirli r. Yani belirl

i

hacimdeki khacimdeki küültltüür ortamr ortamıına hna hüücreler alcreler alıınnıır, belli bir sr, belli bir süüre sonra bre sonra büüyyüüme me babaşşladladığıığında hnda hüücreler ortamdaki creler ortamdaki nnüütrientleritrientleri

kullanarak logaritmik (kullanarak logaritmik (üüssel, ssel,

exponentialexponential) olarak artmaya ba) olarak artmaya başşlarlar. Bu artlarlar. Bu artışış

ortamdaki ortamdaki nnüütrientlertrientler

hhüücreler creler taraftarafıından tndan tüüketilinceye kadar devam eder. Bketilinceye kadar devam eder. Büüyyüümenin belli bir noktasmenin belli bir noktasıında nda nnüütrientlertrientler

ttüükenir. kenir. ÇüÇünknküü

taze ortam giritaze ortam girişşi yoktur ve ortam i yoktur ve ortam

yenilenmemektedir. Bu nedene kesikli kyenilenmemektedir. Bu nedene kesikli küültltüürlerde hrlerde hüücreler ulacreler ulaşşttııklarklarıı

bir bir maksimumdan sonra bmaksimumdan sonra büüyyüüme durur. Bme durur. Büüyyüümenin durmasmenin durmasıında nda nnüütrientlerintrientlerin

ttüükenmesinden bakenmesinden başşka hka hüücrelerin kendilerinin hcrelerin kendilerinin hüücre dcre dışıışı

salgsalgıılarlarııyla neden yla neden olduklarolduklarıı

toksiktoksik

madde birikimi ve bmadde birikimi ve büüyyüümenin ulamenin ulaşşttığıığı

maksimum noktada maksimum noktada

ışığışığa doygun ha doygun hüücrelerin olucrelerin oluşşmasmasıı

gibi faktgibi faktöörlerin etkisi brlerin etkisi büüyyüüktktüür. Ir. Işığşığa doygun a doygun hhüücreler mevcut creler mevcut ışıışık enerjisinden daha fazla yararlanamazlar ve bu olgu k enerjisinden daha fazla yararlanamazlar ve bu olgu

fotosentez hfotosentez hıızzıınnıın n öönemli nemli ööllçüçüde dde düüşşmesiyle sonumesiyle sonuççlanlanıır. Hr. Hüücrelerin ulacrelerin ulaşşttığıığı

bir bir maksimumda, artan hmaksimumda, artan hüücre yocre yoğğunluunluğğunun sonucu olarak hunun sonucu olarak hüücrelerin birbirini crelerin birbirini ggöölgelemesiyle lgelemesiyle ışığıışığın sn sıınnıırlayrlayııccıı

etkisi ayretkisi ayrııca ortaya ca ortaya ççııkar.kar.

Fitoplankton kFitoplankton küültltüürlerirleri

KontrollKontrollüü ortamda saklanan saf ortamda saklanan saf kküültltüürlerrler

Kesikli KKesikli Küültltüürlerdeki rlerdeki ÜÜretim retim ŞŞemasemasıı

Kesikli Alg KKesikli Alg Küültltüür Teknir Tekniğği i İİççin Genel in Genel ÜÜretim retim ŞŞemasemasıı

(Lee ve (Lee ve TamaruTamaru, 1993)., 1993).

Alglerin Ekim Alglerin Ekim İşİşleminden leminden öönce nce ErlenlerinErlenlerin HazHazıırlanmasrlanmasıı

ErlenlereErlenlere

nutrientlerin ilavesinutrientlerin ilavesi

Alg kAlg küültltüürleri irleri iççin kullanin kullanıılan alternatif lan alternatif kaplarkaplar

KarboyKarboy

KKüültltüür Sistemi (r Sistemi (FoxFox, 1983)., 1983).

KarboyKarboy

KKüültltüür Sistemi (r Sistemi (FoxFox, 1983)., 1983).

150 150 ltlt

hacmindeki silindirlerde hacmindeki silindirlerde Mikroalglerin Kesikli KMikroalglerin Kesikli Küültltüürlerirleri

Alg kAlg küültltüür r ççalalışışmalarmalarıı

iiççin kullanin kullanıılan lan kküçüüçük polyester torbalark polyester torbalar

Alg kAlg küültltüür operasyonlarr operasyonlarıı

iiççin kullanin kullanıılan lan orta ve borta ve büüyyüük boydaki polyester torbalark boydaki polyester torbalar

20,000 20,000 ltlt

hacmindeki tanklarda alglerin hacmindeki tanklarda alglerin Kesikli KKesikli Küültltüürlerirleri

KKüültltüür Tekniklerir Teknikleri••

SSüürekli Krekli Küültltüürlerrler: : BBüüyyüümenin durmasmenin durmasıına neden olan tna neden olan tüüm bu faktm bu faktöörler bir rler bir babaşşka kka küültltüür teknir tekniğği ile giderilebilir. Bu ki ile giderilebilir. Bu küültltüür teknir tekniğği kesiksiz yada si kesiksiz yada süürekli rekli ((continouscontinous) k) küültltüür diye adlandr diye adlandıırrııllıır. Sr. Süürekli krekli küültltüür teknir tekniğği algal i algal biyoteknolojidebiyoteknolojide

uygulanan yeni tekniklerden biridir. Sabit hacimlerde yapuygulanan yeni tekniklerden biridir. Sabit hacimlerde yapıılan kesikli klan kesikli küültltüürlere rlere ggööre pek re pek ççok avantajok avantajıı

vardvardıır. Bu nedenle hem r. Bu nedenle hem üüretim amaretim amaççllıı

hem de deneysel hem de deneysel

amaamaççllıı

sistemlerde daha sasistemlerde daha sağğllııklklıı

olarak uygulanabilen bir yolarak uygulanabilen bir yööntemdir. ntemdir. KemostatKemostat olarak da adlandolarak da adlandıırrıılan bu sistemde blan bu sistemde büüyyüümenin belli bir noktasmenin belli bir noktasıında snda sıınnıırlayrlayııccıı olan bir olan bir nnüütrienttrient

ortama sortama süürekli olarak verilir. Sistem rekli olarak verilir. Sistem şşekil ekil …’…’de gde göörrüüldldüüğğüü

gibi taze bgibi taze büüyyüüme ortamme ortamıınnıın bulundun bulunduğğu bir kap (1), bunu hu bir kap (1), bunu hüücrelerin bulunducrelerin bulunduğğu u kaba hassas bir ayarla gkaba hassas bir ayarla göönderen bir nderen bir peristaltikperistaltik

pompa (2), algal bpompa (2), algal büüyyüüme ime iççin in

gerekli gerekli ışıışık kaynak kaynağığı

(3), havaland(3), havalandıırma sistemi ve rma sistemi ve homojenizasyonuhomojenizasyonu

etkili etkili bibiççimde saimde sağğlayan bir manyetik karlayan bir manyetik karışışttıırrııccııdan (4) oludan (4) oluşşmumuşştur. Btur. Bööyle bir yle bir sistemde ortama ssistemde ortama süürekli taze besinler girer ve ortamdan srekli taze besinler girer ve ortamdan süürekli rekli üürrüün ve yan n ve yan üürrüünle nle ççııkar. Ortamda olukar. Ortamda oluşşan yan an yan üürrüünler (hnler (hüücre dcre dışıışı

salgsalgıılar) slar) süürekli olarak rekli olarak

ortamdan uzaklaortamdan uzaklaşşttıırrııldldığıığından (giren taze besin ortamndan (giren taze besin ortamııyla yer deyla yer değğiişştirir), tirir), bbüüyyüümeye ket vuran bu maddeler ortamda birikim yapmaz. Ayrmeye ket vuran bu maddeler ortamda birikim yapmaz. Ayrııca sca süürekli rekli olarak taze besin ortama girdiolarak taze besin ortama girdiğğinden binden büüyyüümeyi belli bir noktada smeyi belli bir noktada sıınnıırlayan rlayan nnüütrientintrientin

ssıınnıırlayrlayııccıı

etkisietkisi

de ortadan kaldde ortadan kaldıırrıılmlmışış

olur.olur.

KKüültltüür Tekniklerir Teknikleri

••

Kesikli kKesikli küültltüürlerde brlerde büüyyüümenin durmasmenin durmasıına neden olan bu faktna neden olan bu faktöörler, rler, kemostatkemostat

sisteminde ortadan kaldsisteminde ortadan kaldıırrıılmlmışışttıır. Kesikli kr. Kesikli küültltüürlerde rlerde

ortamdaki nutrientlerin tortamdaki nutrientlerin tüükenmesiyle ve hkenmesiyle ve hüücre dcre dışıışı

salgsalgıılarlarıın n birikmesiyle olubirikmesiyle oluşşan ket vurucu faktan ket vurucu faktöörler giderilmirler giderilmişş

olur. Bir taraftan olur. Bir taraftan

taze besin ortama girip, ditaze besin ortama girip, diğğer taraftan organik er taraftan organik üürrüün aln alıındndığıığından ndan kküültltüür sr süürekli olarak aktif brekli olarak aktif büüyyüüme fazme fazıında kalnda kalıır ve kesikli kr ve kesikli küültltüür ir iççin in bahsedilen bbahsedilen büüyyüüme fazlarme fazlarıı

bu kbu küültltüür teknir tekniğğinde ginde göözlenmez. Ancak zlenmez. Ancak

kemostatkemostat

sisteminde ksisteminde küültltüürdeki denge halinin kurulmasrdeki denge halinin kurulmasıı

öönemli bir nemli bir husustur. husustur.

KKüültltüür Tekniklerir Teknikleri

••

Daha Daha öönce belirtildince belirtildiğği gibi logaritmik bi gibi logaritmik büüyyüüme fazme fazıında hnda hüücrelcreleerin rin artartışıışı, bu faz boyunca belirli bir oran dahilinde devam eder , bu faz boyunca belirli bir oran dahilinde devam eder ((=050 b=050 bööllüünme/gnme/güün veya n veya = 0.70 b= 0.70 bööllüünme/gnme/güün gibi). n gibi). İşİşte te kemostattakemostatta

bu spesifik bbu spesifik büüyyüüme hme hıızzıına uygunna uygun

bir sulandbir sulandıırma (D) rma (D)

seseççilmesi lazilmesi lazıımdmdıır. r. ÇüÇünknküü

sistemin bir denge halinde olmassistemin bir denge halinde olmasıı şşarttarttıır ve r ve =D olmal=D olmalııddıır. r. ÖÖrnerneğğin kin küültltüür sistemindeki br sistemindeki büüyyüüme me

hhıızzıı, logaritmik faz boyunca 0.70 b, logaritmik faz boyunca 0.70 bööllüünme/gnme/güün gibi bir den gibi bir değğerde erde sabit kaldsabit kaldııysa, sulandysa, sulandıırma hrma hıızzıı

da bu orana bada bu orana bağığımlmlıı

olmalolmalıı

ve yer ve yer

dedeğğiişştiren ortam miktartiren ortam miktarıı

da %70da %70’’de kalmalde kalmalııddıır. Bunun aksi r. Bunun aksi halinde yani halinde yani µµ> D olu> D olurrsa, sistem bir kesikli ksa, sistem bir kesikli küültltüüre dre döönnüüşşüür r yada yada µµ< D olursa h< D olursa hüücre scre süüppüürrüülmesi (lmesi (washoutwashout) olay) olayıı

meydana meydana

gelir ve kgelir ve küültltüür sisteminde hr sisteminde hüücre kalmaz ve bcre kalmaz ve büüyyüümekte olan mekte olan

hhüücreler, giren taze besin ortamcreler, giren taze besin ortamııyla birlikte dyla birlikte dışışararıı

atatııllıırlar. rlar.

KemostatKemostatıınn

bir debir değğiişşik ik şşekli de ekli de TurbidostatTurbidostat’’ddıırr. .

KKüültltüür Tekniklerir Teknikleri

••

Bu sistemin esasBu sistemin esasıınnıı

ortama sortama süürekli olarak rekli olarak nnüütrientlerintrientlerin

akakışıışı sasağğlanarak hlanarak hüücre yocre yoğğunluunluğğunu belirli bir dunu belirli bir düüzeyde tutmak oluzeyde tutmak oluşşturur. turur.

Yani bu sistemde Yani bu sistemde kemostattakemostatta

olduolduğğu gibi su gibi sıınnıırlayrlayııccıı

nnüütrientintrientin ortama belli bir oranda verilmesi deortama belli bir oranda verilmesi değğil, hil, hüücre yocre yoğğunluunluğğunun belli bir unun belli bir

sabitte tutulmassabitte tutulmasıı

amaamaççlanmlanmışışttıır. Temel olarak r. Temel olarak kemostatkemostat

sistemiyle sistemiyle aynaynıı

prensiplere sahiptir.prensiplere sahiptir.

SSüürekli Krekli Küültltüür Sistemi : (r Sistemi : (LaingLaing, 1991)., 1991).

40 40 ltlt

hacmindeki Shacmindeki Süürekli Krekli Küültltüür Tankr Tankıınnıın n ŞŞemasemasıı

((LaingLaing, 1991)., 1991).

40 40 ltlt

hacmindeki Shacmindeki Süürekli Krekli Küültltüür r TankTankıınnıın n ŞŞemasemasıı

((LaingLaing, 1991)., 1991).

Plastik Torbalarda Mikroalglerin SPlastik Torbalarda Mikroalglerin Süürekli Krekli Küültltüürleri.rleri.

SSüürekli Krekli Küültltüür operasyonlarr operasyonlarıınnıın yapn yapııldldığıığı BiyofenslerBiyofensler

SSüürekli Krekli Küültltüür operasyonlarr operasyonlarıınnıın yapn yapııldldığıığı BiyofenslerBiyofensler

KKüültltüür Tekniklerir Teknikleri

••

YYığıığın Kn Küültltüürlerrler: : Kesikli kKesikli küültltüür teknir tekniğği kullani kullanıılarak daha genilarak daha genişş hacimlerde yaphacimlerde yapıılan klan küültltüürlerdir. Hrlerdir. Hıızlzlıı

bir bbir büüyyüüme elde etmek ime elde etmek iççin in

etkili bir aydetkili bir aydıınlatma (3500nlatma (3500--5000 5000 luxlux

veya daha yveya daha yüüksek) ve ksek) ve havalandhavalandıırmanrmanıın san sağğlandlandığıığı

kküültltüür ortamr ortamıı, uygun , uygun nnüütrientlertrientler

ile ile

zenginlezenginleşştirilerek htirilerek hüücreler acreler aşışılanlanıır. Yr. Yüüksek bksek büüyyüüme hme hıızzıınnıı desteklemek idesteklemek iççin kin küültltüüre giren hava %1re giren hava %1--2 oran2 oranıında COnda CO

22

ile ile zenginlezenginleşştirilir. Bu itirilir. Bu işşlem ylem yığıığın kn küültltüürlerde daha yrlerde daha yüüksek bir ksek bir biyomasbiyomas

elde etmek ielde etmek iççin gereklidir. in gereklidir. İİstenen hstenen hüücre yocre yoğğunluunluğğuna ulauna ulaşışıldldığıığında nda üürrüün ya tamamen aln ya tamamen alıınnıır yada logaritmik fazdaki spesifik br yada logaritmik fazdaki spesifik büüyyüüme me hhıızzıı

oranoranıında alnda alıınnııp, ortama taze besinler girilerek kp, ortama taze besinler girilerek küültltüüre devam re devam

edilir (yaredilir (yarıı--ssüürekli krekli küültltüür). Br). Bööylece bylece büüyyüüme kesintisiz olarak devam me kesintisiz olarak devam ettirilmiettirilmişş

olur. Bu yolur. Bu yööntem genellikle rutin kntem genellikle rutin küültltüür r ççalalışışmalarmalarıında nda

uygulanuygulanıır.r.

Mikroalglerin yMikroalglerin yığıığın kn küültltüürlerirleri

Mikroalglerin yMikroalglerin yığıığın kn küültltüürlerirleri

Mikroalglerin yMikroalglerin yığıığın kn küültltüürlerirleri

BALIK BESLEMEDEBALIK BESLEMEDE

ROTROTİİFERFERİİN KULLANIMIN KULLANIMI

Larval Besleme Larval Besleme ÇÇalalışışmalarmalarıında nda Rotiferin KullanRotiferin Kullanıılmaslmasıınnıın Sebeplerin Sebepleri

••

BalBalıık larvalark larvalarıınnıı

dodoğğal besinini olual besinini oluşşturmasturmasıı,,••

LarvalarLarvalarıın an ağığız az aççııllığıığına uygun bna uygun büüyyüüklklüükte kte olmalarolmalarıı,,

••

DoDoğğal ortamdan izolasyonlaral ortamdan izolasyonlarıınnıın rahat olmasn rahat olmasıı,,••

KolaylKolaylııkla kla üüretilebilmesi,retilebilmesi,

••

Bireylerin yumurta oluBireylerin yumurta oluşşturabilme aturabilme aşşamasamasıına na ççok ok kkıısa ssa süürede ularede ulaşşmasmasıı

ddıır.r.

•Phylum: Rotifera

•Classis

: Monogononta

•Familia: Brachionidae

Brachionus plicatilis

Şekil 1: Rotiferin

genel görünüşü

(Dhert,1996)

ROTROTİİFERFERİİN BN BİİYOLOJYOLOJİİK K ÖÖZELLZELLİİKLERKLERİİ

•Erkek bireyler, dişi bireylere oranla daha az gelişmiş

ve

daha küçük yapıdadır

•Dış

yüzeyi keratin

benzeri bir proteinle kaplanmış

olup lorica

olarak adlandırılmıştır

•Baş

kısmında yüzme ve besin alma işlemini gerçekleştiren siller

mevcuttur.

•Gövde kısmında sindirim sistemi ve yumurtalıklar bulunur

•Kuyruk bölgesinde yumurtalarını

taşırlar

Şekil 2: Rotiferin Genel Görünüşü

(Koste, 1980).

ROTROTİİFERFERİİN HAYAT DN HAYAT DÖÖNGNGÜÜSSÜÜ

•Rotifer partenogenetik

hayat

devrine sahiptirler.

•Genelikle

aseksüel

hayat fazı görülmektedir

•Aseksüel

fazda amiktik dişi amiktik yumurtalar üretir. Bu yumurtlara 24 –

48

saat içinde açılır ve yeni dişi bireyler oluşur.

•Uygun şartlar oluştuğu zaman Rotifer seksüel üreme fazına geçer.

•Miktik

dişi mayoz

bölünme geçirerek miktik

yumurta ve erkek bireyleri

oluşturur.

•Bunların döllenmesi ile diploid kromozoma sahip olan kalıcı

yumurtalar

meydana gelir.Şekil 3 : Rotiferin Hayat döngüsü

(Hoff

ve Snell, 1987)

Rotifer kRotifer küültltüürrüünnüün n aseksaseksüüelel

fazdan fazdan SeksSeksüüel faza geel faza geççiren faktiren faktöörler;rler;

1.1.

Suyun sSuyun sııcaklcaklığıığı,,2.2.

Suyun tuzluluSuyun tuzluluğğu,u,

3.3.

IIşışık yok yoğğunluunluğğu ve u ve ışıışık gek geççirgenliirgenliğği,i,4.4.

Suyun kalitesiSuyun kalitesi

5.5.

Suyun Suyun pHpH

‘‘ıı6.6.

Besinin cinsi ( alg, maya Besinin cinsi ( alg, maya vdvd.).)

7.7.

KKüültltüürdeki yrdeki yüüksek birey yoksek birey yoğğunluunluğğuu8.8.

Rotifer neslinin genetik karakterleri Rotifer neslinin genetik karakterleri dirdir..

•Rotiferin iki tipi mevcuttur

•Küçük olanı

S-tipi diye isimlendirilen Brachionus Brachionus rotundiformisrotundiformis ,,

•Büyük olanı

L-tipi olarak adlandırılan Brachionus Brachionus plicatilisplicatilis tir.

•Yetişkin S-tipi rotiferde loricanın

uzunluğu 130 –

340

m, L-tipinde ise 100 -210 m arasında değişmektedir.

Şekil 4: Farklı

tipteki Rotiferlerin Karşılaştırılması

(Fu et al.,1991).

Rotiferin Kültür Şartları

•Tuzluluk:

%0

1 –

97 tuzluluk aralığında dağılım gösterirler. Optimal üremeleri %0

35 in altında gerçekleşmektedir.

•Sıcaklık :

Rotiferin tipine bağlı

olarak optimal sıcaklık değerleri değişmektedir. S-

tipi Rotiferler 28 –

35 0C, L-tipi Rotiferler 18 –

25 0C

arasındaki sıcaklıkları

tercih etmektedir.

Tablo 1. Sıcaklığın Brachionus plicatilis üreme aktivitesine etkisi. (After Ruttner-Kolisko, 1972).

SSııcaklcaklıık ( k ( 00

C)C) 15 15 00CC 20 20 00CC 25 25 00CC

EmbriyonikEmbriyonik

geligelişşim sim süüresi (gresi (güün)n) 1.31.3 1.01.0 0.60.6

DiDişşi bireyin ilk yumurtlama si bireyin ilk yumurtlama süüresi (gresi (güün)n) 3.03.0 1.91.9 1.31.3

İİki yumurtlama araski yumurtlama arasıında genda geççen sen süüre (saat)re (saat) 7.07.0 5.35.3 4.04.0

YaYaşşam sam süüresi (gresi (güün)n) 1515 1010 77

Bir diBir dişşi bireyi hayati bireyi hayatıı

boyunca yumurtlama boyunca yumurtlama saysayııssıı

2323 2323 2020

•Çözünmüş

Oksijen:

Rotifer çözünmüş

oksijen miktarı

2 mg / l olan ortamlarda bile yaşamını

sürdürebilmektedir. Kültürdeki

çözünmüş

oksijen miktarı

sıcaklığa, tuzluluğa, Rotifer yoğunluğuna ve kullanılan yiyeceğin türüne göre değişim göstermektedir. Havalandırma Rotiferlere zarar verecek kadar kuvvetli olmamalıdır.

•pH

:

Rotifer doğal ortamında pH

ın 6.6 olduğu sularda yaşarlar. Kültür ortamında ise pH

7.5 tercih etmektedirler.

•Amonyak (NH3

) :

NH3

/ NH4

+

oranı

suyun pH

‘ı

ve sıcaklığından etkilenmektedir. Kültür ortamında NH3

konsantrasyonunun 1 mg /l nin

altında olması

istenmektedir.

•Bakteriler:

Rotifer kültürlerinde en çok Pseudomonas ve Acinetobacter türleri görülmektedir. Bazı

Pseudomonas türleri kültür

şartları

altında büyümeyi sınırlayıcı

bir faktör olan B12 vitaminini sentezlerler.

Yapılan çalışmalarda, rotifer kültüründe Vibrio türlerinin dominant olduğu saptanmıştır.

Kültür zenginleştirilmeden ortamda Cytophaga / Flavobacterium türleri görülürken, Kültürler zenginleştirildikten sonra Pseudomonas / Alcaligenes

türleri görülmektedir.

Rotiferlerdeki Vibrio sayısını

düşürmenin en etkili yolu ortama Lactobacillus plantarum içeren rotifer besinlerinin verilmesidir. Bu probiotik

bakterinin ortama verilmesiyle

hem bakterilerin zararlı

etkileri azaltılır hem de rotifer üretim oranı

arttırılmış

olur.

•Siliatlar:

Uronema sp. ve Euplotes sp

gibi Halotricha ve Hypotricha

siliatlar

kültür ortamında

istenilmemektedir.

Siliatlar

metabolik atıkları

ile sudaki NO2-

seviyesini arttırarak suyun pH

seviyesinin azalmasına neden

olmaktadır.

Siliatların

rotifer kültürüne zarar vermesini önlemek için, rotiferlere verilmek üzere hazırlanan alglerin bulunduğu tanklara, rotiferlere verilmeden 24 saat önce 20 mg / l oranında formalin

konulması

gerekmektedir.

Rotiferin Stok KültürüRotifer yetiştiriciliği sırasında;

•Ortam koşullarında meydana gelen ani değişimlere,

•Beslemede kullanılan alg, ekmek mayası

ve yapay yiyeceklerin özelliklerindeki değişimlere,

•Ortamdaki bakteri ve siliat

yükü

değişimine

bağlı

olarak ani ölümler görülebilmektedir.

Bu nedenle,üretimin sürekliliğini sağlamak amacıyla, izole edilmiş odalarda küçük stok kültür çalışmalarına yönlenilmiştir.

•Doğadan, Araştırma Enstitülerinden veya Kuluçkahanelerden temin edilen Rotifer stok kültürleri, yoğun üretim aşamasına başlanmadan önce kültürde bulunan ölü

Rotiferleri ortamdan kaldırmak için

aşağıdaki karışım kullanılır.

•Erythromycin

10 mg / l, Chloramphenicol

10 mg / l, Sodium oxolinate

10 mg / l, Penicillin

100 mg / l, Streptomycin

20 mg / l

•50µm lik

plankton bezi kullanılarak ölü

Rotiferler, yumurtalardan ayrılır.

•Elde edilen yumurtalarla stok kültüre başlanılır.

Şekil 5: Stok kültürleri 50 ml ‘lik

santrifüj tüplerinde tutulmaktadır (Dhert,1996).

•Stok kültüründe kullanılacak olan su 1 µm lik

filtreden geçirilir, 1 gece boyunca 5 mg / lt

NaOCl

bekletilir. Su Na2

S2

O3

ile nötralize edilir ve 0,45 µm lik

filtreden geçirilir.

•Rotiferler tüplere 2 mg / l olacak şekilde stoklanır.

•Suyun;

Tuzluluğu : %0 25

Sıcaklığı : 19 –

25 0C

Aydınlatma

: Tüplere 20 cm uzaklıkta 3000 lux

ışık yoğunluğu

Besleme : Her gün 1-2.108

hücre / ml yoğunluğunda 200 µl

alg tüplere ilave edilir.

•

Rotifer yoğunluğu 200 birey / ml ulaştığı

zaman kültür hasat edilir. Bir kısmı

ile stok kültüre devam edilirken bir kısmı

da daha

büyük ölçekli kültüre geçmek amacıyla kullanılır.

Stok KStok Küültltüürden Brden Büüyyüük k ÖÖllççekli Kekli Küültltüürlere Gerlere Geççiişş::Santrifüj tüplerinden sonra 500 ml lik

erlenmayerlerde

üretime

başlanılır. Kültür Şartları:

Su Sıcaklığı

: 30 0C nin

üzerine çıkamamalıdır

Aydınlatma

: Erlenmayerlere

2 cm uzaklıkta 5000 lux

ışık

yoğunluğu

Stok yoğunluğu: 50 birey / ml

Besleme : 1,6.106

hücre / ml alg

Havalandırma

: Uygulanmaz

Üç

gün içinde rotifer yoğunluğu ml de 200 bireye yükselir.

Hasatı; İlk önce 200 µm lik

plankton bezinden kültür geçirilerek katı partiküller ortamdan uzaklaştırılır. Sonra, 50 µm lik

plankton bezi

yardımıyla rotiferler toplanır.

Hasat işlemi suyun içinde gerçekleştirilmedir. Böylece kayıp oranı

% 1 altına düşürülebilir.

Şekil 6: Santrifüj tüpleri ile Erlenmayerlerde

yetiştirilen rotiferlerin büyüme oranının karşılaştırılması

(Dhert,1996).

Hasat edilen rotiferler 2 lt

si su ile doldurulmuş

olan 15 lt

lik şişelere 50 birey / ml olacak şekilde konulurlar.

Havalandırma kullanılır. Siliat

kontaminasyonunu

önlemek amacıyla hava karbon filtresinden de geçirilebilir.

Algler günlük olarak ortama ilave edilir (Chlorella için 1,6.106

hücre / ml)

Her gün kültür temizlenir ve rotiferler 200 birey / ml olacak şekilde yeniden stoklanır

1 hafta sonra, alg ilavesiyle birlikte 15 lt

lik

şişeler dolmuştur ve yığın kültürlerde kullanıma hazır hale gelmiştir.

RotiferinRotiferin

YYığıığın Kn Küültltüürrüü

1.

Alglerle yapılan yığın kültürü

2.

Alg ve Maya ile yapılan yığın kültürü

3.

Maya ile yapılan yığın kültürü

4.

Özel formüle edilmiş

besinlerle yapılan yığın kültürü

1. Alglerle Yap1. Alglerle Yapıılan Ylan Yığıığın Kn Küültltüürrüü

Algler, rotiferler için vazgeçilmez bir besin kaynağıdır. Rotifer kültürlerinde kullanılan bazı

fitoplankton türleri:

Dunaliella tertiolecta Tetraselmis suecica

Monochrysis lutleri Isochrysis galbana

Chlorella sp.

Nannochloropsis sp.

Scenedesmus sp.

Olisthodiscus sp.

Chlamydomonas sp.

Nannochlorosis sp.

Alg ile beslemede, alg kültürünün yanında, hücre konsantrasyonu da önemli yer tutmaktadır. Bu nedenle ortama verilecek alg’in rotiferin

tüketebileceği kadar olması

önemlidir.

Fitoplankton türüne göre ortama verilecek hücre sayısı değişiklik göstermektedir.

Besin TipiBesin Tipi Besin MiktarBesin Miktarıı Rotifer SayRotifer Sayııssıı

TetraselmisTetraselmis suecicasuecica 200 h200 hüücre / rotifercre / rotifer 220 rotifer / ml220 rotifer / ml

PavlovaPavlova ((MonochrysisMonochrysis)) 25.000 h25.000 hüücre / rotifercre / rotifer 120 rotifer / ml120 rotifer / ml

Chlorella Chlorella spsp.. 30.000 h30.000 hüücre / rotifercre / rotifer 250 rotifer / ml250 rotifer / ml

Tablo 2: Fitoplankton türlerine göre uygulanması

gereken besin miktarları

Rotiferleri fitoplankton ile beslemenin tercih edilmesinin en büyük nedeni, fitoplanktonların vitamin, klorofil ve uzun zincirli doymamış

yağ

asitleri

bakımından zengin oldukları

için beslenme kalitesini yükseltmeleridir.

2. Alg ve Maya ile Yapılan Yığın KültürüRotifer beslemesinde kullanılan alg kalitesine bağlı

olarak, ekmek

mayası

da kullanılabilir. Rotiferleri maya ile besleme oranı

1 g / milyon Rotiferdir. Ancak bu durum rotiferin türüne ve kültür şartlarına göre değişiklik göstermektedir.

Genellikle Kesikli ve Yarı-Sürekli kültür sistemlerinde Algler ile maya birlikte kullanılmaktadır.

a) Kesikli Kültür Sistemi: 1.200 lt

lik

tankların yarısı

13 –

14 . 106

hücre / ml yoğunluktaki algler ile 100 birey / ml yoğunluğundaki rotiferler doldurulur. Suyun tuzluluğu %0

25 ve sıcaklığı

30 0C yi aşmayacak şekilde ayarlanır. İlk gün aktif ekmek mayası

günde

iki kez 0,25 g/ 106

rotifer olacak şekilde ortama verilir. Bir sonraki gün tanklar aynı

alg yoğunluğu olacak şekilde tamamen

doldurulur ve ekmek mayası

1 milyon Rotifere 0,375 g olacak şekilde günde iki kez verilir. Bir sonraki gün Rotiferler hasat edilir ve yeni tanklara konulur.

b) yarı-Sürekli Kültür Sistemleri: Bu kültür tekniğinde rotiferler aynı

tank içerisinde 5 gün tutulur. İlk iki gün boyunca kültür hacmi iki kat arttırılır ve rotifer yoğunluğu yarıya indirilir. İzleyen günlerde, tankın yarısı

hasat

edilir ve yoğunluk tekrar yarıya indirilir. Beşinci günde tank hasat edilir ve prosedür yeniden uygulanır.

Alglerle beslenen rotiferlerin besin kompozisyonu bir çok predator balığın ihtiyacını

karşılamaz ve bazen rotiferler yağ, vitamin ve protein

gibi besleyici maddeleri ilave etmek amacıyla zenginleştirme yapılmaktadır.

3. Maya ile Yapılan Yığın Kültürü

Ekmek mayasının rotifer yetiştiriciliğinde kullanılmasını

sebepleri:

1.

5 –

7 µm boyutlarında olması

2.

Yüksek protein oranına sahip olması

3.

Fitoplankton yetiştirilmesi gibi ek bir çalışma gerektirmemesi

4.

Ucuz olması

dır.

Mayanın beslemem kullanılması

amacıyla çeşitli formüller geliştirilmiştir.

Bu formüller:

D=1,3*C*V

C 200 ( C, 200’den küçük veya

100 eşitse)

D=

C * V C 200 (C, 200’

den fazla ise)

100

C : ml ’deki birey sayısı

V : Yetiştiricilik tankının hacmi lt

olarak (hasattan sonra)

D : Verilecek maya miktarı

gr olarak

Diğer bir besleme formülü

ise:

Rotifer / ml 100’den küçük ise 2 gr / 106

rotifer

Rotifer / ml 100 –

200 arası

ise 1,33 gr/ 106

rotifer

Rotifer / ml 200’den büyük ise 1 gr / 106

rotifer

ml deki rotifer sayısı

arttıkça verilen maya miktarı

azaltılır. Bunun nedeni, ortamda kirlenme olmasını

engellemek ve olumsuz şartların

oluşmasını

önleyerek kalıcı

yumurtaların oluşmasını

önlemektir.

Genellikle Kesikli kültür sistemleri maya ile beslemede tercih edilmektedir.

Maya ile besleme yapılırken su sıcaklığının 27 0C ‘den düşük olmaması

gerekmektedir. Eğer sıcaklık düşük olursa rotiferler

tarafından maya tüketilmemekte ve tank dibine çökerek kirlilik yapmaktadır.

Yapılan araştırmalarda sadece maya ile beslenen rotiferler de E vitamin ve klorofil noksanlığı

gözlemlenmiştir. Dolayısıyla tek başına

kullanımı

tercih edilmemektedir.

4. Özel Formüle Edilmiş

Yiyeceklerle Beslenmesi

Avrupa'da rotifer kültüründe en çok kullanılan formüle edilmiş besin SELCO dur. Bu besin tamamıyla canlı

alglerin yerine

geçmektedir ve aynı

zamanda rotiferlerdeki EFA ve vitamin seviyesini arttırmaktadır. Bir çok Selco çeşidi vardır. Rotifer yetiştiriciliğinde en fazla kullanılanı

Culture Selco dur. Culture

Selco ise % 45 protein, % 30 karbonhidrat, % 15 yağ

( % 33 ü HUFA (-3) ve % 7 kül içermektedir. Ancak, DHA Protein Selco

ve Protein Selco çeşitleri de rotifer yetiştiriciliğinde kullanılmaktadır.

Selco ile beslemede havalandırmanın çok iyi yapılması gerekmektedir. Çünkü, Selco mayaya oranla su kalitesini daha

çabuk bozmaktadır.

Suyun kirliğini kontrol etmek amacıyla sünger benzeri yapılar veya hava pompalayarak suyu karışımını

sağlayan süngerden

yapılmış

cihazlar kullanılmadır.

Şekil 7: Tankların içine konulan sünger benzeri yapılar (Dhert,1996).

Şekil 8: Hava pompalayarak suyu karışımını

sağlayan

süngerden yapılmış

cihazlar (Dhert,1996).

Rotifer yoRotifer yoğğunluunluğğu/ u/ mlml

Culture Selco 10Culture Selco 1066

Rot / gRot / güünn Culture Selco mCulture Selco m33

/ g/ güünn

((L tip için) ( gr )( gr ) ( gr )( gr )

100 100 --

150 150 0,530,53 53 53 ––

8080

150 150 ––

200200 0,470,47 70 70 ––

9393

200 200 ––

250 250 0,400,40 80 80 ––

100100

250 250 ––

300300 0,370,37 92 92 ––

110110

300 300 --

350350 0,330,33 100 100 ––

117117

350 350 ––

400400 0,300,30 105 105 ––

120120

400 400 ––

450450 0,270,27 107 107 ––

120120

450 450 ––

500500 0,230,23 105 105 ––

117117

500500 0,250,25 125125

12001200 0,200,20 240240

Tablo 3: Rotifer yoğunluğuna bağlı

olarak Culture Selco kullanım oranları

(Dhert,1996).

Selco nun

rotifer tanklarına saat başı

verilmesi daha

uygun olur. Selco suda çözdürüldükten sonra + 4 0C de 30 saat boyunca saklanabilmektedir. Selco nun

bu özelliğinden

yararlanılarak bir sistem geliştirilmiştir. Bu sisteme göre Selco karışımı

bir

pompa yardımıyla tanklara saat başı

dağıtılmaktadır.

Şekil 9: Selco nun

tanklara dağıtılmasını

sağlayan pompa

sistemi (Dhert,1996).

Bu tür pompa sistemleri bulunmadığı

zaman başka bir yöntem kullanılmaktadır.

Şekil 10: Selco nun tanklara dağıtılması sağlayan pompasız

sistem (Dhert,1996).

Genellikle Kesikli kültür sistemleri Selco kullanıldığında tercih edilmektedir. Üretim periyodu 4 gün sürmektedir . Kültüre 200 rotifer / ml olarak başlanır ve 4. gün sonunda yoğunluk 600 rotifer / ml olduğunda son verilir. Dört günlük üretim periyodunda uygulanacak Selco

Yüksek Yoğunlukta Rotifer YetiştiriciliğiCulture Selco kullanılarak yapılan rotifer kültür tekniği bu tür yetiştiricilik için de kullanılmaktadır. Kültüre 500 rotifer / ml yoğunluğunda başlanılır ve 4 günlük yetiştiri periyodu sonunda 1.000 rotifer / ml yoğunluğu ulaşılınca son verilir. Ortam şartları:

Oksijen : 7 –

9 ppm

pH

: 7,5 –

8,5

Amonyak

< 6 mg / l

Havalandırma

:Kuvvetli olmalı, hava taşları

tankın zemininde 15 cm yukarısına yerleştirilmelidir.

Suyun kirliliğini önlemek amacıyla tank duvarlarına sünger benzeri yapılar konulmalıdır

Hava taşları, sünger benzeri yapılar günde üç

kez temizlenmelidir.

AAşşamalaramalar GGüünlernler Rotifer / mlRotifer / ml GGüünlnlüük besleme k besleme oranoranıı

KKüültltüüre bare başşlamalama 00 500500 0,3430 0,3430 aa

11 750750 0,28570,2857

22 900900 0,28570,2857

ZenginleZenginleşştirme tirme bb 33 12001200 0,28570,2857

Hasat Hasat 44 15001500

Tablo 4: Rotiferin yoğun yetiştiriciliğinde uygulanan besleme oranları (Dhert,1996).

a: % 50 Culture Selco, % 50 Protein Selco karıştırılarak günlük verilecek miktar hesaplanır günde 4 kez verilir.

b: Culture Selco yerine Protein veya DHA Protein Selco kullanılabilir

4 günlük yetiştiri periyodunda elde edilen rotiferlerin tamamı

larvalara verilir. Yeniden yetiştiriciliği yapılmaz. Bunun nedeni ise, yüksek yoğunlukta yetiştirilen rotiferlerin yumurta sayılarının azalmasıdır.

Şekil 11: Rotifer yoğunluğu ve yumurta oranı

arasındaki

ilişki (Dhert,1996).

Rotiferin Sayımı

Rotifer konsantrasyonu ve genel durumu, boyu, yumurtalı

olup olmadığı

ve içeriği her gün sayım işlemi sırasında takip edilmelidir.

Rotifer kültürlerinde birey sayısı

Sedgwick-Raffer

sayma lamı

ile izlenebilir.

Kültürdeki büyüme hızı

ise:

K= InNt

–

InNo

t

formülü

ile hesaplanır.

No

: Başlangıçtaki birey sayısı

Nt

: Yetiştiri sonundaki birey sayısı

T : Yetiştiriciliği sırasında geçen süre

Rotiferin Hasatı

1.

Tank pisliğini ortamdan uzaklaştırmak için 1-2 lt

su ortamdan uzaklaştırılır.

2.

Tank suyu 300 µ

luk

plankton bezinden süzülür.

3.

Havalandırma kapatılır

4.

Rotiferler 15 dk

içinde tankın dip kısmına inerler

5.

250 –

300 µ

plankton bezinin altına 45 -50 µ

luk

bir plankton bezi daha konularak tank suyu süzülür.

6.

Toplanan rotiferler temiz deniz suyu ile yıkanarak bir kısmı larvalara verilir, bir kısmında kültür amaçlı

kullanılır.

Rotifer hasatını

kolaylaştırmak amacıyla kolektörlerde kullanılabilir.

Şekil 12 : Rotifer hasatında

kullanılan kolektörler (Dhert,1996).

Rotifer

Zenginleştirme Teknikleri

HUFA (

-3) İçeriğini Zenginleştirme Teknikleri :

1.

Aglerle

Zenginleştirme: Bazı

mikro alglerin esansiyel

yağ asitlerinden (Örn: Nannochloropsis occulata daki

20:5

-3 ve

Isochrysis galbana da ki 22:6

-3 ) docosahexaenoic

asit (DHA 22:6

-3) ve eicosapentanoic

asit (EPA 20:5

-3) seviyesinin

yüksek olması

nedeniyle tercih edilmektedir.

Yapılan bir araştırmada Isochrysis sp. ve Tetraselmis sp. türleri rotiferleri

zenginleştirmek amacıyla kullanılmıştır. Araştırma

sonucunda Isochrysis ile zenginleştirilen rotiferlerin

DHA / EPA seyiyesi

2 nin

üzerindedir. Tetraselmis ile zenginleştirilen

rotiferlerin

DHA / EPA seviyesi 0,5 in altındadır.

Ayrıca , larva tanklarına da alg konularak rotiferlerin

larva tanklarına konulduktan sonra larva tarafında yenilinceye kadar HUFA seviyesini arttırılmasına çalışılmaktadır.

2. Formüle Edilmiş

Yiyecekler ile Zenginleştirilme: Rotifer yetiştiriciliğinde Culture

Selco, HUFA, EPA ve DHA seviyesini alg ve

mayaya oranla daha fazla yükseltmektedir. Culture

Selco

ile yetiştirilen rotiferler

hasat edilmeden bir gün önce Protein Selco

ile beslenirse

protein seviyelerinde de artış

meydana gelir.

Protein Selco

ve DHA Culture

Selco

rotifer

zenginleştirilmesinde kullanılarak hem yağ

asitleri hem de protein bakımından zenginleştirilir.

EPAEPA DHADHA DHA/EPADHA/EPA S (S (

--3) HUFA > 20:3 3) HUFA > 20:3

--33

CultureCulture

SelcoSelco 18,918,9 15,315,3 0,80,8 36,436,4

DHA DHA ––

CSCS 16,916,9 26,726,7 1,61,6 45,445,4

DHA DHA ––

PSPS 24,424,4 70,670,6 2,92,9 99,399,3

Tablo 5: Bazı

Selco

türlerindeki EPA, DHA oranları

(mg / g kuru ağırlık) (Dhert,1996).

C Vitamini İçeriğinin Zenginleştirmesi:

Farklı

besinlerle beslenen rotiferler

farklı

seviyede Askorbik

asite

sahip olurlar.

KKüültltüür / Zenginler / Zenginleşştirmetirme

LaboratuvarLaboratuvar

ööllççekliekli KKüültltüürrüü(3 g(3 güün)n)

ZenginleZenginleşştirmesitirmesi(6 saat)(6 saat)

Chlorella / Chlorella / IsochrysisIsochrysis 22892289 21552155

Ekmek mayasEkmek mayasıı

/ / IsochrysisIsochrysis 148148 15991599

CultureCulture

SelcoSelco

/ Protein / Protein SelcoSelco

11 322322 12471247

Ticari Ticari ÖÖllççekliekli KKüültltüürr(5(5--7 g7 güün)n)

ZenginleZenginleşştirmetirme(6(6--24 saat)24 saat)

Ekmek mayasEkmek mayasıı+ + ChorellaChorella / Chlorella/ Chlorella 928928 12551255

Ekmek mayasEkmek mayasıı++NannochlorisNannochloris//NannochlorisNannochloris 220220 410410

CultureCulture

SelcoSelco

/ Protein / Protein SelcoSelco

11 136136 941941

CultureCulture

SelcoSelco

11

/ / IsochrysisIsochrysis 327327 15591559

Tablo 7: Laboratuvar

ve Ticari ölçekli rotifer

yetiştiriciliğinde Askorbik asit miktarı

(mg / g kuru ağırlık) (Dhert,1996).

1 : vitamin C ilavelidir.

Protein İçeriğinin Zenginleştirilmesi

Rotiferlerin

protein içeriğinin zenginleştirilmesinde genellikle Protein Selco

kullanılmaktadır.

Zenginleştirilmiş

Rotiferlerin

Hasat Edilmesi

Zenginleştirilmiş

rotiferler

hasat edildikten mutlaka iyice deniz suyunda yıkanmalıdır.

Kalıcı

Yumurtaların Üretimi ve Kullanımı:

Rotiferlerin

larva besini olarak kullanımı

için amiktik üremesi tercih edilmektedir. Kist olarak da adlandırılan kalıcı

yumurtalar saklama ve

taşıma için en ideal yöntemdir. Kalıcı

yumurta üretimi suyun tuzluluk, sıcaklık değişimi ile veya ortama besin maddelerinin az verilmesi ile elde edilir.

Şekil 13: Rotiferin

kalıcı yumurtaları

ve amiktik dişi

bireylerinin mikroskoptaki görünüşü

(Dhert,1996).

Şekil 14: Rotiferin

Kalıcı yumurtasının mikroskoptaki

görünüşü

(Dhert,1996).

Kalıcı

yumurtaların rotifer

kültüründe kullanımının bir çok avantajı vardır. Bunlar:

1.

Stok kültür kullanılması

gerekmez. Böylece işçilik maliyeti ve alg üretim giderleri de azaltılmış

olur.

2.

Stok kültürden daha büyük ölçekli kültüre geçiş

üniteleri azaltılabilir

3.

Kalıcı

yumurtalar yüksek dozda antibiyotikleri ile dezenfekte edilebilir. Böylece kistlerden çıkan rotiferler

bakteri içermezler.

4.

Kalıcı

yumurtalar NaCl

veya glutaraldehyde

gibi kuvvetli dezenfektanlara karşı

dayanıklıdırlar.

Balık Larvalarının Rotifer

Gereksinimlerinin Hesaplanması:

Bir çipura ve levrek ünitesinin rotifer

ihtiyacının en yüksek olduğu dönem çipura balığının 13. ve 14. günleri olup 4 m3

hacminde % 25 su devir

daimi ile 21 0C de litreye 100 larva başlangıç yoğunluğunda bir havuz rotifer

tüketimi yapılan araştırmalar sonunda 94 milyon olarak

bulunmuştur. Bu sayıya su devir daiminden ileri gelen kayıplarda dahildir.

Bu verilere bağlı

olarak toplam rotifer

gereksinimi:

Larva havuz miktarı

* En yüksek rotifer

tüketimi = Rotifer

gereksinimi

6 * 94 = 564 milyon rotifer

Yapılan denemelerde 24 saatlik zenginleştirme sırasında ölüm oranının 400 rotifer

/ ml yoğunlukta % 40 ile % 9 arasında değiştiği ancak genel

ortalamanın % 20 civarında olduğu görülmüştür.

Bu verilere bağlı

olrak

zenginleştirme öncesi rotifer

gereksinimi:Rotifer

gereksinimi + % 20 ölüm oranı

= Zenginleştirme öncesi Rotifer

gereksinimi

564 + 112,8 = 676,8 M= 680

M

680 milyon rotifer

ünitenin günlük rotifer

gereksinimdir.

Gerekli Üretim Hacmin Hesaplanması:

Hasatı

yapılacak havuzdaki rotifer

miktarı

(rot / ml) –

Ekimi yapılacak havuz için gereken rotifer

miktarı

( rot / ml) = Kullanılabilir rotifer

miktarı

(rot / ml)

Larvaların rotifer

gereksinimi / Kullanılabilir rotifer

miktarı

= Günlük gerekli üretim hacmi ( ml)

Rotifer

Ünitesi Muhafaza ve Ön Üretim Bölümü:

Rotiferlerin

stok kültüründen 2 m3 lük tanklara geçinceye kadar olan üretimi genellikle laboratuvarda

gerçekleştirilir.

Buna göre;

20 ml alg kültürü

içerisine birkaç

damla ekim yapılır---7 –

10 gün----

1 lt erlenmayer

alg kültürü

içerisine ----7 –

10 gün----

2.5 lt

erlenmayer

alg

kültürü

içerisine ----

5-7 gün----

20 lt

balon joje

alg kültürü

içerisine ---5- 7 gün----

400 lt

lik

alg kültürü

içerisine ----8-10 gün-----2 m3 lük üretim

tankları

içerisine aktarılır.

Muhafaza ve Ön Üretim Havuzu Gereksinimi:

2 m3 lük üretim havuzlarının hasat edilebilmesi için 4 günlük bir süreye gereksinimleri vardır. Bu nedenle devamlı

bir üretimi sağlamak amacı

ile

en az 4 tankın birer gün ara ile üretime başlaması

gerekir. Her hangi bir aksaklık durumunda acilen yeni bir üretime başlayabilmek için rotifer

laboratuvarında

bütün üretim boyunca birkaç

tane 400 lt

lik

kültür havuzlarının hazır durumda beklemesi önemlidir. Tüm bunlar göz önüne alınırsa laboratuarların 400 lt

lik

havuz gereksinimi:

4 adet 400 lt

tank normal üretime başlayabilmek için,

3 adet 400 lt

lik

tank üretimi garantiye alabilmek için, toplam 7 adet 400 lt lik

tanka ihtiyaç

vardır.

Ayrıca 8 adet 20 lt

lik

balon, 10 adet 2,5 lt

lik

erlenmayer, 20 adet 1 lt

lik erlenmayer

ve deney tüpleri üretime başlayabilmek için gerekli

malzemeler arasındadır.

TUZLA KARTUZLA KARİİDESDESİİ=BR=BRİİNE SHRNE SHRİİMP MP ((ARTEMIAARTEMIA

))

CoCoğğrafik Darafik Dağığıllıımmıı, Biyolojisi, , Biyolojisi, AkvakAkvaküültltüürderde KullanKullanıımmıı

E.E.ÜÜ. SU . SU ÜÜRRÜÜNLERNLERİİ

FAKFAKÜÜLTESLTESİİYETYETİŞİŞTTİİRRİİCCİİLLİİK BK BÖÖLLÜÜMMÜÜ

PLANKTON VE KPLANKTON VE KÜÜLTLTÜÜRRÜÜ

BBİİRRİİMMİİBORNOVABORNOVA--İİZMZMİİRR

ARTEMIAARTEMIA’’NIN SNIN SİİSTEMATSTEMATİĞİİĞİ

KingdomKingdom::

AnimaleAnimale

PhyllumPhyllum:: ArthropodaArthropoda

SubphyllumSubphyllum::

CrustaceaCrustacea

ClassisClassis::

BranchiopodaBranchiopoda

OrdoOrdo::

AnostracaAnostraca

SubordoSubordo::

SarsostracaSarsostraca

FamiliaFamilia: : ArtemiidaeArtemiidae

GenusGenus::

ArtemiaArtemia spsp..

ARTEMIA TARTEMIA TÜÜRLERRLERİİNNİİN CON COĞĞRAFRAFİİK K DADAĞĞILIMIILIMI

ArtemiaArtemia’’nnıınn

YaYaşşam Alanlaram Alanlarıı (Tuz (Tuz ÜÜretimi Yapretimi Yapıılan Sulak Alanlar ve Tuz Glan Sulak Alanlar ve Tuz Göölleri)lleri)

Tuz üretimi yapılan sulak alanlar Göl ekosistemleri

ArtemiaArtemia

YumurtalarYumurtalarıınnıın Toplanmasn Toplanmasıı

Tuz Göllerinde Artemia Hasadı

Tuzla ekosisteminde Artemia yumurtalarının

toplanması

Artemia yumurtaları

Toplanan Toplanan ArtemiaArtemia

YumurtalarYumurtalarıınnıın Temizlenmesi n Temizlenmesi ve Kurutulmasve Kurutulmasıı

Yumurtaların yıkanmasıYumurtalarının Toplanması Yumurtaların kurutulması

Yaş

yumurtaların nakli

ArtemiaArtemia’’nnıınn

CanlCanlıı

Olarak DeOlarak Değğerlendirilmesierlendirilmesi

Havuzdan canlı

Artemia’nın

toplanmasıCanlı

Artemia biyomasının

paketlenmesi

ve hava verilmesi

ArtemiaArtemia’’nnıınn

YaYaşşam Dam Dööngngüüssüü

1) Ovipar

üreme: Artemia anaçlarının Yumurtalarını

doğrudan dış

ortama

bırakması.

2) Ovovivipar

üreme: Artemiauterusunda

yavruların gelişimi

ve dış

ortama bırakılması

ArtemiaArtemia’’nnıınn

ÜÜreme Dreme Dööngngüüssüü

ArtemiaArtemia’’nnıınn

AkvakAkvaküültltüürderde

KullanKullanıımmıı

Artemia su ürünleri yetiştiriciliğinde larval balık, kabuklu ve karides üretiminde yaygın olarak kullanılan canlı

yemdir. Esansiyel

maddelerin,

pigmentlerin, profilaktik

maddelerin, terapitik

madelerin

ve besleme amaçlı zenginleştiriçilerin

larvaya verilmesinde canlı

kapsül olarak kullanımı

en

uygun canlıdır.

ArtemiaArtemia

YumurtalarYumurtalarıınnıın Kullann Kullanıımmıı

Artemia yumurtaları Dekapsüle

edilmiş

Artemia yumurtaları

Paketlenmiş

Artemia yumurtaları, üzerindeki teknik bilgiler de göz önüne alınarak açılır.Larva ünitesinin ihtiyaç

duyduğu Artemia

nauplii

gereksinimine göre kuluçkalanacak

miktar hesaplanır. Bu yumurtalar 1 saat tatlı

su veya deniz suyunda hidrate

edilir. İhtiyacaGöre dekapsüle

(Artemia yumurtasında koryon

adı

verilen dış

kabuğun uzaklaştırılması)

İşlemi yapılır. Dekapsülasyon

yumurtanın koryon

tabakasının kalınlığına göre 5-15 dakikaBoyunca yapılabilir. Ancak ticari ürünlerde farklı

kaynaklardan Artemia yumurtalarının

olabilme olasılığına karşın dekapsülasyon

işleminin 7-8 dakika yapılması

uygundurdur.Dekapsülasyon

NaOH

ile birlikte NaOCl

veya Ca(OCl)2 kimyasallarının kullanılması

işlemidir.Dekapsülasyondan

sonra yumurtaların hızla yıkanması

veya Na2

S2

O3

ile nötralize edilmesi şarttır.

ArtemiaArtemia

YumurtalarYumurtalarıınnıın n KuluKuluççkalanmaskalanmasıı

Kuluçkalamada

amaca göre 100lt.-500 lt. ye kadar farklı

hacimlerde silidri-konik tankların kullanılması

uygundur. Artemia yumurtaları

en uygun olarak 3-5 gr/lt

yoğunlukta ekilir. 2000 lux

ışık şiddeti, pH7-8, DO: 6-7 mg/lt, sıcaklık 28-30 °C optimum kültür şartlarında ekilir. 24 saat sonra çıkan nauplii

hasat edilir.

ArtemiaArtemia

InstarInstar--I I NaupliiNauplii

ArtemiaArtemia

InstarInstar--II ve II ve InstarInstar--IV IV NaupliiNauplii

ArtemiaArtemia’’nnıınn

Beslemede KullanBeslemede Kullanıılmaslmasıı

Deniz balıkları

larval beslemede Karides larvalarının beslenmesinde

ArtemiaArtemia

NaupliiNauplii

ZenginleZenginleşştirilmesitirilmesi

Yumurtadan çıkan Artemia larvaları

hemen kullanılmayacaksa 4-5 °C ortamda muhafaza edilir. Besin içeriği kalitesini artırmak için SELCO, kültür SELCO,Süper SELCO, ALGAMAK-2000 gibi çeşitli ticari zenginleştiriciler kullanılabilir.

Zenginleştirilmiş

Artemia nauplii

ZenginleZenginleşştirilmitirilmişş

ArtemiaArtemia

naupliinauplii

besin ibesin iççeriklerierikleri

DAPHNDAPHNİİAA VE KVE KÜÜLTLTÜÜRRÜÜ

••

Su piresi olarak biline Su piresi olarak biline DaphniaDaphnia bir tatlbir tatlıı

su kabuklusu su kabuklusu ((CrustaceaCrustacea))’’ddıır. Halk arasr. Halk arasıında yaygnda yaygıın olan bu isim daha n olan bu isim daha ziyade organizmanziyade organizmanıın su in su iççerisindeki zerisindeki zııplama tplama tüürrüü

hareketlerinden kaynaklanhareketlerinden kaynaklanıır. r. DaphnidaeDaphnidae

((OrdoOrdo: Cladocera) : Cladocera) familyasfamilyasıına dahil olan bu canlna dahil olan bu canlıı, d, düünya nya üüzerinde kozmopolit zerinde kozmopolit dadağığıllııma sahiptir. Bu familyanma sahiptir. Bu familyanıın iki n iki öönemli nemli üüyesi yesi DaphniaDaphnia ve ve MoinaMoina dodoğğal ortamlarda tatlal ortamlarda tatlıı

su balsu balııklarklarıınnıın en n en öönemli besin nemli besin

kaynakaynağığıddıır. Uzun yr. Uzun yııllardan beri bilinen bu tllardan beri bilinen bu tüürler, aynrler, aynıı zamanda balzamanda balıık yetik yetişştiricileri taraftiricileri tarafıından da canlndan da canlıı

besin kaynabesin kaynağığı

olarak kullanolarak kullanıılmaktadlmaktadıır. Pek r. Pek ççok akvaryum balok akvaryum balığıığı

ttüürrüüne canlne canlıı besin olarak besin olarak DaphniaDaphnia verildiverildiğğinde inde ççok iyi sonuok iyi sonuççlar allar alıındndığıığı bilinmektedir.bilinmektedir.

DAPHNDAPHNİİAA VE KVE KÜÜLTLTÜÜRRÜÜ

••

DaphniaDaphnia organik maddelerin organik maddelerin dekompozedekompoze

olduolduğğu su birikintilerinde, u su birikintilerinde, havuzlarda, ghavuzlarda, gööletlerde ve bataklletlerde ve bataklıık bk böölgelerde lgelerde ççok yok yüüksek ksek konsantrasyonlarda olukonsantrasyonlarda oluşşabilir. abilir. ÖÖzellikle belli periyotlarda bzellikle belli periyotlarda büüyyüüme me kokoşşullarullarıınnıın n optimaleoptimale

ddööndndüüğğüü

(zaman zaman kuruyan) ge(zaman zaman kuruyan) geççici ici

sularda bol olarak bulunur.sularda bol olarak bulunur.

MORFOLOJMORFOLOJİİSSİİ

DaphniaDaphnia’’nnıınn

vvüücudu 5 cudu 5 ekstremiteliekstremiteli

babaşş

ve bir gve bir göövdeden oluvdeden oluşşur. ur. I. I. ÇÇift seksift seksüüel el dimorfizmdimorfizm

ggöösteren steren ççubuk ubuk şşeklindeki eklindeki antennantennüülerdirlerdir. .

II. II. ÇÇift esas olarak hareket ift esas olarak hareket organeliorganeli

olan antenlerdir. Kalan 3. olan antenlerdir. Kalan 3. ÇÇift ift besin alma ibesin alma işşleminde kullanleminde kullanııllıır ve r ve filtrasyonfiltrasyon

iişşlevini glevini göörrüür. Bar. Başışın her n her

iki yaniki yanıında bnda büüyyüük bilek bileşşik gik göözler yer alzler yer alıır.r.DaphniaDaphnia’’nnıınn

öönemli bir nemli bir öözellizelliğği, gi, göövdenin vdenin karapakskarapaks

adadıı

verilen verilen

ddışış

iskeletle kaplanmiskeletle kaplanmışış

olmasolmasııddıır. Yumurtalarr. Yumurtalarıın bulundun bulunduğğu kuluu kuluççka ka kesesi, dikesesi, dişşi bireyin i bireyin dorsalindedorsalinde

yer alyer alıır. r. DaphniaDaphnia’’nnıınn

kulukuluççka kesesi ka kesesi

tamamen kapaltamamen kapalııddıır. Halbuki r. Halbuki MoinaMoina’’dada

bu kese abu kese aççııktktıır. r. DaphniaDaphnia ddışış kabukabuğğunu periyodik olarak deunu periyodik olarak değğiişştirir (tirir (IvlevaIvleva, 1969)., 1969).

DaphniaDaphnia’’nnıınn

genel ggenel göörrüünnüüşşüü

DaphniaDaphnia’’nnıınn

genel ggenel göörrüünnüüşşüü

DaphniaDaphnia’’nnıınn

petripetri

kabkabıında gnda göörrüünnüüşşüü

HAYAT DEVRHAYAT DEVRİİ

DaphniaDaphnia’’nnıınn

hayat devri sekshayat devri seksüüel ve el ve aseksaseksüüelel

fazlarfazlarıı

iiççerir. erir. YYüüksek yoksek yoğğunlukta bulunduklarunlukta bulunduklarıı

pek pek ççok ortamda ok ortamda populasyonunpopulasyonun

aseksaseksüüelel

üüreme fazreme fazıındaki dindaki dişşilerden oluilerden oluşştutuğğu gu göözlenmizlenmişştir. Optimal tir. Optimal kokoşşullarda bir yumurtlama dullarda bir yumurtlama dööneminde neminde DaphniaDaphnia’’nnıınn

100100’’den fazla den fazla

yumurta yumurta üüretebildiretebildiğği ve her 2.3i ve her 2.3--3 g3 güünde bir yeni yumurtlama nde bir yeni yumurtlama ddöönemine girdinemine girdiğği rapor edilmii rapor edilmişştir. Bir ditir. Bir dişşi ti tüüm yam yaşşamamıı

boyunca 25 boyunca 25

yeni yumurtlama dyeni yumurtlama döönemine girebilmektedir (nemine girebilmektedir (IvelvaIvelva, 1969)., 1969).

HAYAT DEVRHAYAT DEVRİİ

Uygun olmayan ortam koUygun olmayan ortam koşşullarullarıında nda populasyondapopulasyonda

erkek erkek bireylerin saybireylerin sayııssıı

artar ve artar ve üüreme devri seksreme devri seksüüel faza girer. Seksel faza girer. Seksüüel el

üüreme sonunda reme sonunda ephippiaephippia adadıı

verilen kalverilen kalııccıı

((restingresting) yumurtalar ) yumurtalar oluoluşşur. Bu oluur. Bu oluşşum um ArtemiaArtemia ve ve RotiferRotifer

kistleriyle benzerlik gkistleriyle benzerlik göösterir. sterir.

ÜÜremenin remenin aseksaseksüüeldenelden

seksseksüüel faza geel faza geççiişşindeki en indeki en öönemli faktnemli faktöörler rler besin yetersizlibesin yetersizliğği, oksijen di, oksijen düüzeyinin dzeyinin düüşşüüklklüüğğüü

ve yve yüüksek ksek

populasyonpopulasyon

yoyoğğunluunluğğudur. Bunlarudur. Bunlarıın yann yanıı

ssııra dra düüşşüük sk sııcaklcaklıık, k, ççok ok uzun (20 saat) ya da uzun (20 saat) ya da ççok kok kıısa (4 saat) gibi asa (4 saat) gibi aşışırrıı

fotoperiyotlardafotoperiyotlarda

kalkalııccıı

yumurtalaryumurtalarıın olun oluşşmasmasıında nda öönemli etkenlerdir (nemli etkenlerdir (IvlevaIvleva, 1969), 1969)

HAYAT DEVRHAYAT DEVRİİ

DaphniaDaphnia ççeeşşitli bakteri gruplaritli bakteri gruplarıı, maya ve , maya ve mikroalgmikroalg

hhüücreleri, creleri, detritus ve detritus ve çöçözzüünmnmüüşş

organik maddelerle beslenebilir. Bu nedenle organik maddelerle beslenebilir. Bu nedenle

DaphniaDaphnia populasyonlarpopulasyonlarıı

bakteri ve maya hbakteri ve maya hüücreleri ve mikro alg creleri ve mikro alg hhüücrelerinin yeterli miktarda olducrelerinin yeterli miktarda olduğğu ortamda bu ortamda büüyyüük bir hk bir hıızla bzla büüyyüür r ((DeweyDewey

ve ve ParkerParker, 1964). Hem bitkisel hem de hayvansal detritus, , 1964). Hem bitkisel hem de hayvansal detritus,

DaphniaDaphnia’’nnıınn

üüreme ve breme ve büüyyüüme hme hıızzıınnıı

arttarttıırrııccıı

rol oynar.rol oynar.DaphniaDaphnia’’nnıınn

besin debesin değğeri yaeri yaşışına ve besin tipine gna ve besin tipine gööre dere değğiişşir. ir.

Ancak ortalama olarak kuru aAncak ortalama olarak kuru ağığırlrlığıığınnıın %50n %50’’sini protein olusini protein oluşşturur. turur. Ergin bireylerin iErgin bireylerin iççerdierdiğği yai yağğ

miktarmiktarıı

gengençç

bireylerindeki yabireylerindeki yağğ

miktarmiktarıından daha yndan daha yüüksektir.ksektir.

Erkek Erkek DaphniaDaphnia’’nnıınn

genel ggenel göörrüünnüüşşüü

KKÜÜLTLTÜÜR YR YÖÖNTEMNTEMİİ

Uzun sUzun süüreli reli daphniadaphnia kküültltüürleri 1rleri 1--2 litrelik 2 litrelik şşiişşelerde kolayca elerde kolayca ssüürdrdüürrüülebilir. Ancak bunlar ballebilir. Ancak bunlar balıık beslemesine yk beslemesine yöönelik, yeterli nelik, yeterli biyomasbiyomasıı

sasağğlayacalayacağığından kndan küültltüürlerin stok olarak saklanmasrlerin stok olarak saklanmasıı

iiççin in

daha uygundur. daha uygundur. DaphniaDaphnia kküültltüürleri irleri iççin en az 30in en az 30--40 litrelik ya da 40 litrelik ya da daha bdaha büüyyüük kaplark kaplarıın kullann kullanıılmaslmasıı

daha iyi sonudaha iyi sonuçç

verir. Bu amaverir. Bu amaççla la

cam akvaryumlar, tanklar (beton, fiberglas, plastik vs.) ya da tcam akvaryumlar, tanklar (beton, fiberglas, plastik vs.) ya da toprak oprak havuzlar kullanhavuzlar kullanıılabilir.labilir.

KKÜÜLTLTÜÜR YR YÖÖNTEMNTEMİİ

DaphniaDaphnia kküültltüürlerinin yaprlerinin yapııldldığıığı

havuzlardaki su derinlihavuzlardaki su derinliğğinin 1 inin 1

metreden daha az olmasmetreden daha az olmasıı

öönerilir (nerilir (IvlevaIvleva, 1969). Hatta derinli, 1969). Hatta derinliğğin 40in 40--50 cm 50 cm

olmasolmasıı

tavsiye edilir (tavsiye edilir (VenturaVentura

ve ve EnderezEnderez, 1980). Su derinli, 1980). Su derinliğğinin az olmasinin az olmasıı hem ortamdaki hem ortamdaki mikroalgmikroalg

fotosentezi ifotosentezi iççin in ışığıışığın daha iyi nn daha iyi nüüfuz etmesi hem fuz etmesi hem

de oksijenlenme dde oksijenlenme düüzeyinin artmaszeyinin artmasıı

bakbakıımmıından ndan öönem tanem taşışır.r.DaphniaDaphnia kküültltüürlerinin kuvvetli bir havalandrlerinin kuvvetli bir havalandıırmayla rmayla ççok iyi ok iy

i

karkarışışttıırrıılmaslmasıı

gerekir. Kuvvetli havalandgerekir. Kuvvetli havalandıırma alg rma alg üüretimini arttretimini arttıırdrdığıığı

gibi, gibi, didişşiler iler üüzerindeki yumurta sayzerindeki yumurta sayııssıınnıı, yumurtal, yumurtalıı

didişşi sayi sayııssıınnıı

ve ve populasyonpopulasyon

yoyoğğunluunluğğunu da arttunu da arttıırrıır (r (HeisigHeisig, 1977). Ancak hava kabarc, 1977). Ancak hava kabarcııklarklarıınnıın n ççok ok kküçüüçük olmamask olmamasıına dikkat edilmelidir. na dikkat edilmelidir. ÖÖzellikle zellikle MoinaMoina kküültltüürlerinde bu rlerinde bu kküçüüçük kabarck kabarcııklar klar karapakskarapaks

altaltıına sna sııkkışıışır ve hayvanr ve hayvanıın yn yüüzeyde kalzeyde kalııp p

öölmesine neden olur.lmesine neden olur.

KKÜÜLTLTÜÜR YR YÖÖNTEMNTEMİİ

DaphniaDaphnia kküültltüürlerinin yaprlerinin yapııldldığıığı

yerin (havuz, tank vs.) yerin (havuz, tank vs.) ½½

ya da ya da 1/3 kadar1/3 kadarıınnıın n üüzerinin zerinin öörtrtüülmesi tavsiye edilir (lmesi tavsiye edilir (IvlevaIvleva, 1969). K, 1969). Küültltüür r havuzlarhavuzlarıınnıın yan yağğmurdan korunmasmurdan korunmasıınnıın kn küültltüürleri kararlrleri kararlıı

kkııldldığıığı

ööne ne

ssüürrüülmektedir (May lmektedir (May ve arkve ark., 1984).., 1984).DaphniaDaphnia kküültltüürlerinin yorlerinin yoğğunluunluğğu 8Xu 8X--10X10X’’lik bir blik bir büüyyüütme ile tme ile

((öörnerneğğin bir bin bir büüyyüüteteççle) izlenebilir. le) izlenebilir. PopulasyonunPopulasyonun

yayaşş

dadağığıllıımmıı

(h(hıızla zla üüreyen kreyen küültltüürlerde rlerde populasyonpopulasyon

gengençç

bireylerden olubireylerden oluşşur), kur), küültltüürde rde

CyclopsCyclops veya veya RotiferlerinRotiferlerin

hakim olup olmadhakim olup olmadığıığı

izlenmesi gereken izlenmesi gereken öözelliklerdir. Yozelliklerdir. Yoğğunlaunlaşşan kan küültltüürlerden rlerden DaphniaDaphnia bireyleri 100bireyleri 100--2500 2500 micronmicron

ggööz az aççııklklığıığına sahip plankton bezinden yapna sahip plankton bezinden yapıılmlmışış

kepkepççelerle elerle

toplantoplanıır.r.

DaphniaDaphnia KKüültltüürlerirleri

Toprak havuzlarda Toprak havuzlarda DaphniaDaphnia KKüültltüürlerirleri