Plantensoorten als

indicator voor herstel

van bronsystemen

Evaluatie van herstelbeheer

in bronsystemen

Marcel Horsthuis (De Bosgroepen)

mmv. Rob van Dongen, Waterschap Vechtstromen & Fons Eysink (De

Bosgroepen)

Bronnen aan de basis van natuurkwaliteit

• Aanleiding

• In Noordoost-Twente 120 bronnen

• Gebiedsanalyses uitgevoerd

• Herstelmaatregelen uitgevoerd

• Resultaten getoetst aan de hand van

ontwikkelingen in de flora

Bronnen aan de basis van natuurkwaliteit

• Wat zijn bronnen?

• Plaatsen waar op natuurlijke wijze, op

een (relatief) klein oppervlak, gedurende

het hele jaar of een groot deel van het

jaar, grondwater uittreedt.

• Kenmerken:

• Laag zuurstofgehalte

• Constante temperatuur

• Constante chemische samenstelling

• Constant debiet

Bronnen aan de basis van natuurkwaliteit

• Bedreigingen van bronnen

• Veranderingen in de hydrologische situatie

in bron, bronbeek of inzijggebied

(kwantiteit)

• Toevoer van meststoffen (kwaliteit)

• Verandering van de toestand van de bron

of bronbeek (fysiek)

Bronnen aan de basis van natuurkwaliteit

• Bedreigingen van bronnen

Bronnen aan de basis van natuurkwaliteit

• Veranderingen in de hydrologische

situatie en de fysieke toestand vormen de

belangrijkste bedreigingen.

• Daarbij vormt voort- en terugschrijdende

erosie de grootste problemen!

Bronnen aan de basis van natuurkwaliteit

duiker

bron

Proces van voort- en terugschrijdende erosie

Stroomrichtin

g en snelheid

Bronnen aan de basis van natuurkwaliteit

Bronnen aan de basis van natuurkwaliteit

Bron van de Burger

•Verondiepen van bronbeek

•Aanbrengen keiendrempels

• Aanplanten van bomen (bij

voorkeur Zwarte els)

• Instellen van een

verschraling- of

begrazingsbeheer

•In bron zelf geen

werkzaamheden uitvoeren

• Herstelmaatregelen (1)

Voorbeeld Weidebron van de Burger

Bronnen aan de basis van natuurkwaliteit

Bronnen aan de basis van natuurkwaliteit

Bron van de Burger

• Herstelmaatregelen (2)

• Aanbrengen van dood hout

• Aanleg voorde

• Afplaggen graslandperceel

• Natuurlijke bosontwikkeling

• In bronbos zelf geen werkzaamheden

uitvoeren

Voorbeeld Bosbron Moerbekkedal

Bron van de Burger

Bronnen aan de basis van natuurkwaliteit

Bron van de Burger

• Herstelmaatregelen (3)

• Verondiepen van bronbeek door

inbrengen van zand.

• Dit zand wordt door watererosie

verplaatst

• Aanbrengen drempels in bronbos

Voorbeeld bronnen Hazelbekke

Vooruit

78%

Gelijk

22%

Bittere veldkers

Vooruit

78%

Gelijk

11%

Achteruit

11%

0%

Groot bronkruid

Veel vooruitgang

56%

Vooruitgang

19%

Weinig effect

19%

Gelijk

6%

Effecten op flora

Veel vooruitgang

22%

Vooruitgang

58%

Weinig effect

17%

Gelijk

3%

Effecten op hydrologisch herstel

Bronnen aan de basis van natuurkwaliteit

Conclusies • Elke bron is anders!

• Herstel van bronnen vergt systeemgerichte

benadering

• Verdroging is een groter probleem dan vermesting

• Spaar aanwezige natuurkwaliteiten

• Graaf niet naar het (kwel)water maar zorg ervoor

dat dit water in maaiveld (terug)komt

• Alle drainage is aangelegd om te ontwateren;

schakel deze uit!