plastik matrisli kompozit

7/30/2019 Plastik Matrisli Kompozit

1/76

KOMPOZTLER

24.10.2011 Prof.Dr.AyeglAKDOANEKER


2/76

Polimermalzemeler,son2530ylierisindenemligelimelergstererekgnlkyaantmzdaveendstrininhemenherdalndakullanlanmalzemelerhalinegelmilerdir.

Polimerler,yaplargereielikvedierkonvansiyonelmalzemelerdenfarkldrlarveonlarnavantajlyanlarnplanakartlarakkullanmalanlargiderekgenilemektedir.

o mervepo mer ompoz er n as ca e e e r enaze a arsalam,olabildiincehafif,yksekkullanmscaklklarnadayanklveekonomikmalzemeretimidir.

otomotivsektrenbykpay almaktadr.

Otolardaeitliplastikmalzemelerinkullanm%10civarndaise detam onlar ibibazzelu ulamalarda lastikkom ozitlerraki sizdir



3/76


4/76

Bukompozittipiinceelyaflar

nmatrisyap

dayeralmas

ylameydanagelmitir. Elyaflarnmatrisiindekiyerleimikompozityapnnmukavemetini

etkileyennemlibirunsurdur. Uzunelyaflarnmatrisiindebirbirlerineparalel ekildeyerletirilmeleriileelyaflar

dorultusundayksekmukavemetsalanrken,e ya ara o ru tu ao u a mu avemete ee r. oyut uyerletirilmi elyaftakviyelerleherikiyndedeeitmukavemetsalanrken,matris yapsndahomojendalm ksaelyaflarlaiseizotropbiryapoluturmakmmkndr.

, .Ayrca,elyaflarnuzunluk/aporanlararttkamatristarafndanelyaflarailetilenykmiktarartmaktadr.

Elyafyapnnhataszolmasdamukavemetasndanoknemlidir.Elyaflarlapekitirilmi.

Pekitiriciolarakcam,karbonkevlarveboronliflerikullanlr.



5/76

Baz elyafveyaliflerin(pekitirici/takviyeliflerin)zellikleri



6/76

arasndakibanyapsdr. Matrisyapdaboluklarszkonusuiseelyaflarlatemasazalacaktr. Nemabsorbsiyonudaelyafilematrisarasndakibabozanolumsuzbirzelliktir. Gnmzdekompozityaplardaennemlitakviyemalzemelerisreklielyaflardr.Buelyaflar

zelliklemodernkompozitlerinoluturulmasndanemlibiryertutarlar. Camelyaflarteknolojidekullanlaneneskielyaftipleridir.Sonyllardagelitirilmi olanbor,

karbon,silisyumkarbrvearamidelyaflarisegelimi kompozityaplardakullanlanelyaft p er r.

Elyaflarninceaplolarakretilmeleriile,bykktleselyaplaraoranlayapsalhataolaslklarenazaindirilmitir.Bunedenlestnmekanikzelliklergsterirler.

Ayrca,elyaflarnyksekperformanslmhendislikmalzemeleriolmalarnnnedenleriaadaverilenzellikleredebaldr;

stnmikroyapsalzellikler,taneboyutlarnnkkoluuvekkaptaretilmeleri.Boy/aporanarttkamatrismalzemetarafndanelyaflarailetilenykmiktarnnartmas



7/76

CAMELYAFLAR

,kadar pekoktipteimaledilirler.

Camamorfbirmalzemedir.boyutlu molekleryapda,birsilisyum.

Silisyummetalikolmayanhafifbirmalzemedir,doadagenellikleoksijenlebirliktesilis(Si02) eklindebulunur.

,

1260Ccivarnastlrvesoumayabrakldndasertbiryapeldeedilir. Camelyafsilika,kolemanit,alminyumoksit,sodagibicamretim

maddelerindenretilmektedir. Camelyaf,elyaftakviyelikompozitlerarasndaenbilinenvekullanlandr.



8/76

ame ya n az ze er aa a g ze ene r;

Yksekekmemukavemetinesahiptirler,birimarlkbanamukavemeti. Isldirenleridktr.Yanmazlar,ancakyksekscaklktayumuarlar.Bu

zelliklerikatkmalzemelerikullanlarakiyiletirilebilir. Kimyasalmalzemelerekardirenlidirler.

Nemabsorbeetmezellikleriyoktur,ancakcamelyafl

kompozitlerdematrisilecamelyafarasndaneminetkisiilebirzlmeolabilir.zelelyafkaplamailemleriilebuetkiortadankaldrlabilir.

.durumlardacamelyaflkompozitlerinkullanlmasnaimkantanrlar.

Camelyafimalindesiliskumunaeitlikatkmalzemelerieklendiindeyapbu

malzemelerinetkisiilefarklzelliklerkazanr.



9/76

Drtfarkltiptecamelyafmevcuttur

1.A(Alkali)CamAcamyksekorandaalkaliierenbircamdr.Bunedenleelektriksel

yaltkanlkzelliiktdr.KimyasaldirenciyksekolanAcam,enyaygncamti idir. 2.C(Korozyon)Cam

Kimyasalzeltileredirenciokyksektir,bileimivezellikleriTablo3.1deverilmektedir. 3.E(Elektrik)Cam

Dkalkaliorannedeniyleelektrikselyaltkanl di ercamtiplerinegreokiyidir.

Mukavemetioldukayksektir.Suyakardirencideoldukaiyidir.NemliortamlariingelitirilenkompozitlerdegenellikleEcamkullanlr.

4.S,R(Mukavemet)CamYksekmukavemetlibircamdr.ekmemukavemetiEcamnaoranla%33dahayksektir.

Ayrcayksekscaklklardaoldukaiyibiryorulmadirencinesahiptir.Buzelliklerinedeniylehavaclktaveuzayendstrisindetercihedilir.

Camelyaflargenellikleplastikveyaepoksireinelerlekullanlrlar.Tablodacamelyaftiplerinea t m ze erver m t r.



10/76

CAM ELYAFLARINZELLKLER



11/76

Camelyafzelolaraktasarlanm vedibindekkdeliklerinbulunduuzelbir

ocaktaneritilmi cam

nitilmesiyleretilir. Bu ince el aflar so utulduktan sonra makaralara sarlarak kom ozit hammaddesi

olaraknakliyeedilir. zelliklecamelyafilematrisarasyapmagcnarttran"silan"bazlveelyaf

zerindeincefilmoluturankimyasallarngelitirilmesindensonrakullanm.

Elyaflarilemsrasndadayankllklarnn%50sinikaybetmelerineramensonderecesalamdrlar.

El afkuma lar enelliklesreklicamel aflarnlifleriileretilmektedir. lemlersrasndadeiikkimyasallarneklenmesivebazzelretimyntemleriilefarkltrdecamelyaflarretilebilmektedir.Camelyafretimiiingenellikledikdrtgenprizmaeklindefrnlarkullanlmaktadr.Bufrnlarnormalcamretimfrnlarnabenzemeklebirlikteekstrabirstcyadasahiptir.

Frnssnsalamakamacileelektrikenerjisivefueloilkullanlmaktadr.Gnlk200toncivarndacamelyafretecekhammaddeyiergitebilenfrnlarmevcuttur.



12/76

MekanikLifekmeYntemi

Filamanlarkovankndamekanikyntemileekilirvedahasonrasarlrlar. ekilde ntem ematik olarak sterilmektedir. Bu ntem cam fiberi nteminde enokkullanlanyntemdir



13/76

PnmatikLifekmeYntemi

Buretimyntemindestcdankanelyaflarierisindenvakumgeendeliklibirtamburapskrtlr.

Buyntemleeldeedilenelyaflarsreksizdirveboylar5ila80mmarasndadeimektedir.

Busreksizliflerinbirarayagetirilmesiileeldeedilenelyaflarsreklielyaflardancamynnebenzer

g r n er eayrma a r .

(1)Basnlhavagirii;(2)Jouleetkisiilestlm kovan;(3)etekler;(4)sprayboyutunuayarlayanaparat;(5)deliklitambur;(6)tamburvakumu;(7)akanfiberler(8)fiberleriintoplamaemberi(9)iplik(10) ekillendirmemakaras(11)



14/76

CAMELYAFRETM

Birinciaamada;

uygunarlkveoranlardaseilenhammaddebileimiokincebir ekildetlerekhomojenbirkarmeldeetmekzerekartrlr.

Dahasonrayaklak15500Cscaklktaalanergitmefrnnabeslenir.Frniindekarmyavaasvhalegeer.

Ergimi camplatin/rodyumalamndanyaplm veelektrikenerjisikullanlarak+0.50C,0.50Ctoleransile12500Cdekontroledilenkovanlara(bushings)beslenirveyacammermerblokhalineveyacamubukhalinegetirilipodascaklndasoutularakikincibirkullanmiintemizkontenynerlerdedepolanr.

Ancakyaygnolandorudanergitmefrntipiolduuiinkovanageleneriyikcamelyafekimiiinkullanlr

kinciaamada;

camelyafekimigerekletirilir.Rodyumplatinalamndanretilenkovanlarageleneriyiin5070m/sgibiyksekbirhzdakovanlardabulunandeliklerdenakmassalanarakcamliflerieldeedilir.

Kovanlarda12mmapndave40080012001600vedahafazladelikbulunur.9ile20mikronapndaekilencamlifleribir man re zer nesar ara e a ver en r o n zer n e op anr.

ncaamada; camelyafrnlerininretilmesisalanr.Kovandakideliklerdenayrlaneriyikksasredecamflamanhalinegelmesiiin

akmaesnasndasupskrtlerekbellibirscaklakadarsoutulur.

.

aprelemeadverilmektedir.



15/76

BORELYAFLAR

.flamannzerineborkaplanarakimaledilirler.ekirdekgenellikleTungstendir.Karbonekirdekdekullanlabilirancakbuyenibiruygulamadr.

BorTungstenelyaflar,scaktungstenflamannhidrojenvebortriklorr(BCl3)gazndan. .

deiikaplardaretilebilirler(0.05mmila0.2mm).Tungstenekirdekisedaima0.01mmapndaretilir.

Borelyaflaryksekekmemukavemetineveelastikmodlesahiptirler.ekme . .

elastikmodlndenbe katdahafazlad

r. stnmekanikzellikleresahipolanborelyaflar,uakyaplarndakullanlmakzeregelitirilmilerdir.Ancak,maliyetlerininokyksekolmasnedeniyle,sonyllardayerlerinikarbonel aflarabrakm lardr.

BorelyaflarnSilisyumKarbr(SiC)veyaBorKarbr(B4C)kaplanmasylayksekscaklklaradayanmartar.zellikleborkarbrkaplanmasileekmemukavemetinemlildeartrlabilir.Borelyaflarnerimescaklklar2040Ccivarndadr.



16/76

BORELYAFLAR

zellik Bor Bor + B C SiC

Younluk r (g/cm) 2,6 2,6 3

ap (mm) 100-150 100-150 100-150

Spesifik Modl E/r (MNm/kg) 165 165 140

ekme Dayanm Rm (MPa) 3800 4000 3900

Spesifik Dayanm Rm /r (kNm/kg) 1460 1540 1300



17/76

Borgibi,Silisyumkarbrntungstenekirdekzerinekaplanmasileelde

edilirler.0.1mmila0.14mmaplarndaretilirler. .elyaf1370Ctamukavemetininsadece%30nukaybeder.Borelyafiinbuscaklk640Ctr.

.

Titanyum,AlminyumveVanadyumalamlmatrisilekullanlrlar. AncakSilisyumkarbrelyaflar,borelyaflaragredahayksekyounlua

sahi tirler. Silisyumkarbrnkarbonekirdekzerinekaplanmasileretilen

elyaflarnyounluudktr.



18/76

Almina,Alminyumoksittir(Al2O3).

, . flamannSilisyumdioksit(SiO2)kaplanmasileeldeedilir.

Almina el aflarn ekme mukavemetleri eterince i i de ildir

ancakbasmamukavemetleriyksektir.rnein,almina/epoksikompozitlerinbasmamukavemetleri2275ila

.

Ayrca,yksekscaklkdayanmlarnedeniyleuak

motorlarnda kullanlmaktadrlar.



19/76

Karbon,younluu2.268gr/cm3olankristalyapdabirmalzemedir.

Karbonelyaflarcamelyaflardandahasonragelienveokyaygnolarak. Hemkarbonhemdegrafitelyaflaraynesaslmalzemedenretilirler.Bu

malzemelerhammaddeolarakbilinirler. .

rayondur(suniipek). Ryoninertbiratmosferde1000 3000Ccivarnastlrveaynzamanda

ekmekuvvetiu ulanr.Bui lemmukavemetvetokluksa lar.Ancakyksekmaliyetnedeniylerayonelyaflaruygundeildirler.

Karbonvegrafitaynhammaddedeneldeedilirler,grafitdahayksek

scaklktaeldeedilir,budadahaykseksaflksalar. KarbonvegrafitelyaflarnkarlatrlmasTablodaverilmektedir.



20/76

KARBONVEGRAFTELYAFLARIN

KARILATIRILMASI

KarbonveGrafitElyaflarnKarlatrlmas



21/76

ar on e a ar onuno y re e r e en o u u

bilinmesindendolayretilmitir. Camfiberinmetalegresertliininokdkolmasndan

dolaysertliin35katartrlmasokbelirginbiramatr. Karbonfiber,epoksimatrikslerilebirletirildiindeolaanst

. Karbonfiberreticileridevamlbirgeliimierisinde

almalarndandolaykarbonfiberlerineitlerisrekli.

Karbonfiberinretimiokpahalolduuiinancakuak

sanayinde,sporgerelerindeveyatbbimalzemelerinyksekdeerliuygulamalarndakullanlmaktadr



22/76

Zift vePAN(Poliakrilonitril)

Zifttabanlkarbonelyaflargreceliolarakdahadkmekanikzellikleresahiptir.Bunabalolarakyapsaluygulamalardanadirenkullanlrlar.

PANtabanlkarbonel aflarkom ozitmalzemeleridahasa lamvedahahafifolmalariinsrekligelitirilmektedir.

Buelyaflarilencegerdirilerektermosetilemlerle400Cninzerinestlr. lkaamaorganikmalzemeninoksidasyonunanedenolur.Dahasonramalzeme

karbondndakiempritelerdenarndrlr.

Malzemeninkarbonizasyonundansonraelyaflar%50ile%100arasnda

gerdirilerek1100 Cile3000 Carasndastlarakgrafitletirmeilemiyaplr. Sonolarakelyaflaryzeyilemlerindengeerlerveepoksifiberbann

glenmesinisalamakamacylaepoksikaplanlar.



23/76

KARBONELYAFRETM



24/76

FarklKarbonElyafDokuma

KarbonEl afrnekleri

Trleri



25/76

Gra ite ya arya a 0.008mmapn areti ir er.

PANbazlgrafitelyaflareitlizelliklerderetilebilirler.

.

PANbazlelyaflar2413ila3102MPadeerindeekmemukavemetinesahiptirlervemaliyetleridktr.

KarbonElyafrnekleri



26/76

Aramidaromatikpolyamidinksaltlm addr.

Polyamidleruzunzincirlipolimerlerdir,aramidinmolekleryapsndaalt. kifarkltiparamidelyafmevcuttur.BunlarDuPontfirmastarafndan

gelitirilenKevlar29veKevlar49dur.

dorultusundaokiyiikenelyaflaradikdorultudaokzayftr. Aramidelyaflardkarlk,yksekekmemukavemetivedkmaliyet

. Darbedirenciyksektir,gevrekliigrafitingevrekliininyarskadardr.Bu

nedenlekolay ekilverilebilir. .



27/76

aramidfiberiretilmektedir.

nemlizellikleri;

Genelliklerengisardr Dkyounlukludur. Y se ayan Yksekdarbedayanm Yksekanmadayanm Yksekyorulmadayanm Yksekkimyasaldayanm

Kevlarfiberlikom ozitlerCamfiberlikom ozitlere re35%dahahafiftir ECamtrfiberlereyaknbasndayankll



28/76

ARAMDELYAFLAR

zellik Kevlar 29 Kevlar 49 Kevlar 149 Twaron Technora

Younluk, r (g/cm) 1,44 1,45 1,47 1,44 1,39

ap, (mm) 12 12 12 12 12

Elastiklik Modl E GPa,

Spesifik Modl, Ef/r (MNm/kg) 42 82 110 42 65

ekme Dayanm, Rm (MPa) 3000 3000 2400 2600 2800

pes ayanm, m r m g 2080 2070 1630 1800 2010

Maksimum Uzama, % 3,6 1,9 1,5 3 4



29/76

KOMPOZTLERNYAPIBLEENLERMatrisler:Termoplastik

Ta v yeMa zeme er :S re E ya arCamFiberTakviyeli

KarbonFiberTakviyeliAramid FiberTakviyeli


30/76

TERMOSETMATRSLER

,tepkimelerlesertleirvesalamlarlar.

outermosetmatrissertlememeleriiindondurulmu olarak.mddet(14haftaaras)bekletildiindesertlemeyebalarvezelliklerinikaybederekbiimverilmesizorbirhlalrvekullanlamazdurumagelir.Dondurucuiindeolmak artylarafmrleriise6ila18ayarasnda

e ime te ir. Termosetreinelerkimyasaletkileraltndazlmezveolaandhava

artlarndadahiuzunmrlolmaktadrlar. Y se mu avemetgere t rmeyen urum ar aeno u an anmatr s

malzemesipolyesterreinesidir. Gelimi kompozitlerinretimindeisegenellikleepoksireinesi



31/76

Epoksilerikiyadadahafazlaepoksitierenbileenlerdenoluurlar.

Polifenolnepikloridinilebazik artlardareaksiyonusonucueldeedilirler.. Epoksilereuygulanankrilemleriileyksekscaklklaradayanmlar150

200Caartrlabilir.Saydamveyapkanhalamorfpolimerlerinkarakteristi idir.

Tmpolimerlerdks

cakl

klardasaydamla

rlarveykseks

cakl

klardakauuklarlar.GeiinmeydanageldiiscaklkaralnaCamsgeiscakladverilir.

Camsgei scaklmaksimumalabilmescaklnnbirlsdr.100Caarttrlabilir.

150250Carasndauygulanacakbirkrile150250Carasndama s muma masca sa ana r.Kr em er uygun ata zr er nkullanlmasilehzlandrlabilir.



32/76

Baz TermosetPlastikMatrisMalzemelerininzellikleri



33/76

po s er navan a ve ezavan a araa a g zetlenebilir;

Avantajlar: Kopmamukavemetleriyksektir. Elyafyaplarlayksekba mukavemetisalarlar. Y se anma irencinesa iptir er. Uucudeildirlervekimyasaldirenleriyksektir..

sahiptirler.Dezavantajlar:

Polyesterlekarlatrldndapahaldr. Polyestereoranladahayksekviskoziteyesahiptirler.



34/76

Polyesterinanatipleri,polyesterbileeninindoymu asitleyadaalternatifmalzemeolarakglikollemodifikasyonutemelinedayanr.Ayrcakrilemiilematrisinesnekliiiyiletirilerekkopma gerilmesiartrlabilir.

Polyestermatrislerinavantajvedezavantajlaraadakigibizetlenebilir;

Avantajlar:

Takviyelerinnemininkolaycadaratlabilmesineizinverendkviskozite. Dkmaliyet. eitliuygulamalariingeni birsnriindekolayimaledilebilirlik. i evresel da anm.

Dezavantajlar:

Kr srasndaki ksek e zotermik reaksi on za f el af matris ba mukavemetinenedenolur.

Sistemgevreklemeyeeilimlidir. okseyreltikalkalilerebilezayfkimyasaldirengsterir.



35/76

Polyesterlerebenzerler. Ennem iavantaj are ya vematrisarasn aiyi etiri mi ir a

mukavemetinesahipolmalardr.

Feno i ReineMatris er

Fenol,alkalin artlaraltndaformaldehitleyoutuundapolimerizasyono uur.

Polimerizasyonasidik artlaraltndayaplr.

Fenolikreinelerinenbykavantaj

ykseks

cakl

kdirenleriolmalar

d

r. Ennemlidezavantajlarisediermatrismalzemelerinegremekanik

zelliklerinindkolmasdr.



36/76

TERMOPLASTKMATRSLER

kullanlanpolimerlersnrldr. Termoplastiklerdkscaklklardaserthaldebulunurlarstldklarnda

yumuarlar. Termosetleregrematrisolarakkullanmlardahaazolmaklabirliktestnkrlma

tokluu,hammaddeninrafmrnnuzunolmas,geridnmkapasitesivesertlemeprosesiiinorganikzclereihtiyaduyulmamasndandolaygvenli

.

Bununyan

s

ra ekilverilentermoplastikparailemsonras

s

t

larakyenidenekillendirilebilir. Odascaklndakathaldebulunantermoplastiksoutucuiindebekletilmeden

depolanabilir. Termoplastiklerykseksertlikvearpmadayanmzelliinedesahiptirler.Yeni

gelimelerletermoplastiinsaladbuartdeerlerisondnemtermoset



37/76

TERMOPLASTKMATRSLER

nedeniretimindekizorluklarnyansrayksekmaliyetidir.

Odascaklndadkilemekalitesisalarlar,buonlarnretimdezamankaybnayol

amasnanedenolur. ermop as ,re ne erma zemen ne mevee me ayanm arnnar r mas n

kullanlrlar Baztermoplastikleriistenilen ekilleresokabilmekiinzclereihtiyaduyulabilir.Termo

plastikler,termosetlerekyaslahammaddesidahapahaldr. a angtaamor yap re ne er enpo etersu on vepo eter m matr so ara

kullan

lmaktayd

. Sonrakidnemdeisehavaclksektruygulamalariinzclerekardayanmnemlibir

kriterolarakortayakmtr.BuihtiyasonrasndaPolietereterketon(PEEK)andPolifenilen .

AyrcasnrloranlardaPoliamidimid(PAI)vePoliimidgibiplastiklerdekullanlmaktadr.Bupolimerlerdiertermoplastiklerdenfarklolarakpolimerizasyonlarnkraamasndatamamlarlar.

nyo una ma ar se , ve g sca ar a u an anpo mer er nzerineyaplmtr.TmbupolimerlerinharicindeABS,SAN,SMA(StirenMaleikAnhidrit),PSU(Polislfon),PPE(PoifenilenEter)matrisolarakkullanlr.



38/76

Otomotivsektrndeyaygnolarakkullanlantermoplastikleruaksanayisin e ey se per ormans ma zemezm erin ekullanlmaktadrlar.

o unluklaen eksi onveekstrz onkal lama ntemleriileretilen

termoplastiklerinretimindeGMT(GlassMatReinforcedThermoplastics/PreslenebilirTakviyeliTermoplastik)olaraktaretilmektedir.

preslenebilmesivegeridnmsrecineuygunluundandolayzellikleotomotivsektrndetercihedilmektedir



39/76

BELL BALITERMOPLASTKRENELER VE LEM

SICAKLIKLARI

Malzeme Erime scaklk aral (C) Maksimum ilem scakl (C)

PP 160-190 110

PA 220-270 170

PES- poli eter slfon - 180

PEI- polieterimid - 170

PAI- poliamid imide - 230

PPS- polfenilen sulfit 290-340 240

PEEK- polieter eter keton 350-390 250



40/76

AIKKALIPLAMAYNTEMLER

ElYatrmaYntemi

PskrtmeYntemiEl afSarmaYntemi

VakumTorbasYntemi



41/76

KAPALIKALIPLAMAYNTEMLER

PultruzyonYntemi

HazrKalplamaYntemleri

SMC

En eksi onlaKal lamaYntemiSavurmaKalplamaYntemi



42/76



43/76

Seilecekretimyntemi;takviyemalzemesine(elyaf),matrismalzemeyereine ,para e ine,istenenme ani ve izi se ze i ere a o ara deiimgsterir.

Bir ar a retmeki in enelolarak hammadde kal svebasncaihtiyavardr.

Kullanlanreinevetakviyemalzemesineilaveolarak,retimyntemide

birkompozityapnnsonzelliklerinibelirlemedenemliroloynar.



44/76

AIKKALIPLAMAYNTEMLER



45/76

ElYatrmaYntemi:

Elyat

rma,camfibertakviyelip asti erinretimin e u an aneneskiveenbasittekniklerdenbiridir.Kee,rg,kumaformundakitakviyeleriakbir

kalbayatrpyzeylerinereine



46/76

PskrtmeYntemi:

Elyafpskrtmemetodundasre i es enen iti esicibaklardangeerekkrpldktansonrakatalizeedilmi,reineileberaberjelkotuygulanm kalp

yzeyinepskrtlrveodascakl ndasertle me ebraklr.



47/76

ElyafSarmaYntemi:

Sreklielyaf

nbirbalay

c

ortamndangeirildiktensonra,dnelmandrelle,ncedenbelirlenmi sarmgeometrisineuygunsarlmasyntemineelyafsarmaadverilmektedir.



48/76



49/76

VakumTorbas

Yntemi:Vakumlutorbakalplamasellekalplamanngelimi bireklidir.

Bykkarmak ekilliparalarnbuteknikle

retilmesimmkndr.



50/76

OtoklavYntemi:

, ,basnlbirkaptr.

Vakum ba in ntemi ile benzerdir. Frn erine bir otoklav

kullanlr.Bylecezelamalariinyksekkalitedekompozitretebilmekiinkr artlartamolarakkontroledilebilir.

Buyntemdierlerineoranladahauzunsredeuygulanrvedahapahaldr.



51/76

RTM(ReineTransferliKalplama)Yntemi:

kitarafdzgnveyaparlakrneldeetmekiinuygunbirbiimdehazrlanm olanaltkalba(diikalp)ngrlentmtakviye

kal

p(erkekkal

p)kapat

ld

ktansonra,kapalkalbniineuygunbirmakine/ekipmanilereineninenjekteedilmesiilemidir. .



52/76

PultruzyonYntemi:Pultruzyonilemisreklisabitkesitli

kompozitprofilrnlerinre e ma ye serretimyntemidir.

PullveExtrusionkelimelerindentretilmi tir.

Sistemebeslenensreklitakviye

malzemesireinebanyosundangeirildiktensonra120150Cye

geirilereksertlemesisalanr.



53/76

EkstrzyonYntemi:

Ekstrzyontekniitermop ast er nekillendirilmesindebykldekullanlmaklaberabertakviyeli

uygulanmaktadr.Sreklibiryntemoluptonaj

yksekolduuzamanekonomiktir.

Tp,boruveyakarmak ekilliprofillerinretimimmkndr.



54/76

(SMC,BMC)

, ,kalplamayahazr,hazrkalplamabileimleriolarakadlandrlankompozitmalzemelerin(SMC,BMC)scakpreskalplarlarnedntrlmesidir.

Karmak ekillerinretilebilmesi,metalparalarnbnyeiinegmlebilmesi,farklcidar kalnlklar ibi avanta lar bulunmaktadr. A rca rnn iki z de kal ileekillenmektedir.

Dierkompozitmalzemeretimtekniklerininolanakvermediidelikgibikomplikeekillereldeedilebilmektedir.Iskartaorandktr.

gereklilii,kalplarnmetalolmasndandolaydierkalplardandahamaliyetliolmasvebykparalarnretimiiinbykvepahalpreslereihtiyaolmasdr.

Hazrkalplamayntemindekullanlanbileimlerieriklerinegreeitlilikgstermekle

beraberen okikitrhazrkal lamabile imikullanlmaktadr


RETMYNTEMLER


55/76

1. SMCKompozitler(Hazrkalplamapestili/SMC(sheet

mouldingcomposites)

SMCtakviyemalzemesiolarakkrplm lifiledolgumalzemesiierenbirreineninncedenbirletirilmesiileoluanpestil

m n ema zeme r.

Sreklilifler,2550mmkrplm olarakvekompozitintoplam .

Genellikle1mgeniliindeve3mm.kalnlndaretilir.


RETM YNTEMLER


56/76

RETMYNTEMLER

SMCKompozitlerin zellikleri

SMC(sheetmouldingcompound)'nintemelgirdileriBMCileayndr.Tabloda,SMCveBMCninarlkoranlaryaklakolarakverilmitir.

, en ar o ara pest e n e azr anma ta r.

SMCdahaokotomotivsektrndetercihedilir.' ' .

grleceizerebuSMCtipiplastikilemekarmlarnn

di erlerineoranlastnniteliklerivard

r.


HAZIRKALIPLAMA/COMPRESSONMOLDNG(SMC,BMC)


57/76

( , )

BMCveSMCretimindekullanlangirdilerinyaklakdeerleri.

GirdilerBMC

Formlasyonu

A rlk a

SMCFormlasyonu

A rlk a

Polyester reine 100 100

Cam elyaf

takviyesi45-70 50-100

Pigment 10-15 5-8

Dolgu maddesi 45-70 140-180

Muhtelif kimyasallar - -


HAZIR KALIPLAMA / COMPRESSON MOLDNG (SMC,BMC)


58/76


SMCrneitleri


HAZIRKALIPLAMA/COMPRESSONMOLDNG


59/76

/

b)Otokaporta,npanelvekarter

(SMC,BMC)



60/76

,

c)Hertrlkonteynrvearabagajtayclar.




61/76

/ ( , )

d)Elektrikda

t

mdolaplar

,




62/76

/ ( , )

e)Hertrltaban,tavankaplamalar




63/76

2.HAZIRKALIPLAMAHAMURU/BMC(BULKMOULDNGCOMPOSTES

BMCtakviyemalzemesiolarakkrplm lifvedolgumalzemesiierenbirreineninncedenbirletirilmesiileoluanhamurbiimindemalzemedir.Hazrkalplamabileimlerininavantajlar;

DzgnyzeyKolaycalaklanabilme,boyanabilmevekalpiindeyzeyinkaplanabilmesiGeridntrlebilmevehazrlndageridnmmalzemekullanabilmeMetalgmmeparalarnyerletirilmesiilemontajkolayl

Yksekalevdayan

m

ScaklkdayanmSo ukta krl an olmama

BuyntemRTMyebenzerbiryntemdir.Farkllreine/elyafkarmnkalpdarsndakarm veeritilerekbasnaltndabo kalpiineenjekteediliyorolmasndadr.Sadecedkviskoziteyesahiptermosetreinelerbuyntemdekullanlabilir.Dieryntemleregredahahzldr.

ocukoyuncaklarndanuakparalarnakadarbirokrnbuyntemleretilebilmektedir.




64/76

,

KalplamaProsesininGsterimi




65/76

ompoz t er n ze er :

BMC(BulkMouldingCompound)termosetreine,camelyaf,

hazrlanankompozitmalzemedir.

Buanagirdinindndatermoplastikkatklar,katalizrler,inhibitrler,pigmentlergibipekokmaddemalzemenin

zellikleriniiyiletirmek,kalplamailemini.

BMCretimindekullanlantemelgirdilerTablodaverilmitir.

BMCgenellikleelektriksektrndetercihedilir.




66/76

TabloBMCveSMCretimindekullanlangirdilerinyaklakdeerleri

GirdilerBMC

FormlasyonuArlka

SMCFormlasyonu

Arlka

Polyester reine 100 100

Cam elyaftakvi esi

45-70 50-100

Pigment 10-15 5-8

Dol u maddesi 45-70 140-180

Muhtelif kimyasallar - -

' 'grestnlvardr(hafiflikveyksekmekanikdayanmbiraradasalama,sdayanm,iyielektrikyaltmzellii,yksekalevdayanm


...



67/76

,

BMCrneitleri

a)BetonNumuneTestKalb(150150150mm)


HAZIRKALIPLAMA/COMPRESSONMOLDNG,


68/76

,

, , ,




69/76

,

c)Hertrlelektrikkutular,armatrler




70/76

,

d)Hertrlelektrikparalar,izalatrler, alterparalar




71/76

,

h)amarmakinaskazan



72/76

EnjeksiyonYntemi:Fibertakviyelitermoplastiklerin,imalatndatercihedilenbir

.Herbirkalplamaperiyodundabirkagramdanonkilogramakadardeienaralklardaparalarkalplayabilecekkapasitedeenjeksiyonmakinalarnnkullanlmasmmkndr.

Enjeksiyonmakinalarnabeslenenkal lama bile ikleri bo lar 36 marasndadeiengranllerhalindenkarmlardr.

Enjeksiyonlakalplamatekniinde

karmlarkullanlr.



73/76

SantrifjYntemi(SavurmaYntemi):

S n r para arnret m nuygunbiryntemdir.

Krplm elyafvesertletirici,

iinedoldurulurvedndrlenkabncidarlarnamerkezkakuvvetleryardmyladalankompozitmalzemescakhavailesertletirilir.

Boru,depovesilindirikrnlerin

yapmn a u an r.



74/76

KULLANIMALANLARI

HavaclkSektr

DenizcilikSektr

Di er



75/76



76/76

KAYNAKLAR

Prof.Dr.AyeglAKDOANEKERdersnotlar


plastik matrisli kompozit

Documents