PLAEDOSTPNEDLA WSZYSTKICH

Redakcja: Fundacja Machina FotografikaKorekta: Magorzata Biernacka Grafika: Ewa SkrzypiecIlustracje: Barbara Wierzchowska, kolor: DoLasu Pracownia Graficzna

Fundacja Machina Fotografika publikuje treci na licencji Creative Commons. Uznanie autorstwa-Uycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach CC BY-NC-SA.

PLAEDOSTPNEDLA WSZYSTKICH

2 3

PLAE DOSTPNE DLA WSZYSTKICH

Aktywno fizyczna, odpoczynek na wieym powietrzu, kontakt z natur to wane sposoby spdzania wolnego czasu dla wielu z nas. Korzystanie z przyjemnoci kpieli sonecznych czy morskich okazuje si jednak w Polsce luksusem nadal nie zawsze dostpnym dla wszystkich. Osoby starsze, wypoczywajce z dziemi bd majce trudnoci w poruszaniu si czsto napo- tykaj na liczne bariery, gdy chc skorzysta z moliwoci wypoczynku nad polskim morzem.

Batyk by miejscem naszego spotkania 3 absolwentek programu Liderzy_ki PAFW: Jolan- ty Kwiatkowskiej, wjt gminy Stegna w latach 20102014, Anny Rutz, prezeski Fundacji Elektrownia Inspiracji, Ambasadorki projektu 440 km po zmian, oraz Sylwii Nikko Biernac-kiej prezeski Fundacji Machina Fotografika, pomysodawczyni projektu 440 km po zmian.

Poczy nas projekt 440 km po zmian, ktrego celem jest wzmocnienie obecnoci kobiet z niepenosprawnoci w yciu publicznym i modernizacja wej na plae, tak aby byy one dostpne dla rnych grup uytkownikw.

Od pierwszego kroku tego projektu jego partnerem jest gmina Stegna. Niniejsza publikacja jest owocem dwudniowych konsultacji spoecznych z udziaem przedstawicieli_ek wadz lokalnych gminy Stegna, organizacji pozarzdowych, reprezentantw_ek osb z rnymi niepenosprawnociami oraz architektw_ek i mieszkacw_nek gmin Stegna. Spojrzenie na przestrze wspln, jak s wejcia na plae i kpieliska, z rnych perspektyw ich uytko- wnikw i uytkowniczek otworzyo drog do poznania swoich wzajemnych potrzeb, co wpyno na zmiany w projekcie modernizacji wej na plae w Stegnie. Liczymy, e do- wiadczenia z gminy Stegna stan si inspiracj do takiego projektowania terenw zielonych z dostpem do wody w innych gminach nadmorskich, aby wsplna przestrze bya dostpna dla wszystkich.

Projekt sfinansowano dziki wsparciu z Funduszu Inicjatyw Absolwenckich Polsko- -Amerykaskiej Fundacji Wolnoci w ramach Programu Liderzy PAFW.

Anna Rutz, Jolanta Kwiatkowska, Sylwia Nikko Biernacka

7 ZASAD PROJEKTOWANIA UNIWERSALNEGOW 1997 roku grupa najbardziej zagorzaych propagatorw idei uniwersalnego projekto- wania Bettye Rose Connell, Mike Jones, Ron Mace, Jim Mueller, Abir Mullick, Elaine Ostroff, Jon Sanford, Ed Steinfeld, Molly Story i Gregg Vanderheiden w ramach Centrum Uniwersalnego Projektowania (The Center for Universal Design), bdcego czci Uni-wersytetu Karoliny Pnocnej, opracowaa siedem najwaniejszych regu projektowania dla wszystkich.

Rwne szanse dla wszystkich (equitable use)

Regua rwnych szans dla wszystkich odwouje si do demokra-tycznej zasady rwnoci. Zakada, e kady czowiek powinien mie rwny dostp do wszystkich elementw rodowiska: prze-strzeni, przedmiotw, budynkw, ulic, chodnikw, szpitali, szk, rodkw transportu. Stosowanie tej reguy powinno prowadzi do takiego planowania przestrzeni, aby nie wymagaa ona do-datkowych udogodnie dla osb z niepenosprawnoci czy ludzi z dziemi w wzkach.

4DOSTPNE PLAEAnna Komorowska

/ pracownia k.

Elastyczno w uyciu (flexibility in use)

Regua elastycznoci w uyciu odwouje si do rnorodnych sposobw uycia przedmiotw ze wzgldu na moliwoci i potrzeby uytkownikw i uytkowniczek. Sztandarowym przykadem realizacji tej zasady s noyczki dla lewo- i praworcznych, a w kategorii prze- strzeni hale widowiskowe, boiska i obiekty sportowe zaprojek-towane w sposb umoliwiajcy korzystanie z nich rnym uytko- wnikom, na przykad osobom na wzkach.

Prostota i intuicyjno w uyciu (simple, intuitive use)

Trzecia regua, sugerujca prostot i intuicyjno w uyciu, kadzie nacisk na projektowanie przestrzeni i przedmiotw w taki sposb, aby ich funkcja bya zrozumiaa dla kadego uytkownika i uytkowni- czki, bez wzgldu na jego/jej dowiadczenie, wiedz, umiejtnoci jzykowe czy poziom koncentracji (Preiser, 2007). Najwaniejszym polem zastosowa tej reguy s rnego rodzaju informatory, in- strukcje obsugi, panele do sterowania urzdzeniami oraz sposb oznaczania przestrzeni pomylany tak, by ujawni jej podstawowe funkcje bez koniecznoci dodatkowych komentarzy czy pytania o drog.

6 7

PRZYSTANEK

Aby dosta si do ABC wybierasz pocig, jak zwykle. Nie masz samochodu, jest to Twj gw-ny rodek komunikacji. Przed wyjazdem sprawdzasz stron internetow miejscowoci, ale nie znajdujesz adnej informacji na temat dostpnoci. No c, pewnie wanie pracuj nad now wersj. Dojedasz do stacji. Gdyby nie pomoc dwch rosych panw, pewnie nie udaoby Ci si wysi, nie mwic o pokonaniu schodw i krawnika przy dworcu. Ale ju jeste, szcz-liwy, na miejscu. I co teraz? W ktr stron si uda? W okolicy nie ma adnej mapy. Wejcie na pla zaczyna si w momencie, gdy wysiadasz z samochodu lub komunikacji publicznej. Dostosowanych miejsc parkingowych jest coraz wicej, ale nie mona zakada, e kada osoba z niepenosprawnociami podruje tym rodkiem komunikacji. Stacje kole-jowe i przystanki autobusowe w mniejszych miejscowociach nadal pozostawiaj wiele do yczenia. Po wyjciu z naszego rodka komunikacji powinnimy dosta czyteln informacj, ktra wskae nasz aktualn lokalizacj i pozwoli obra dobry kierunek. Nie kade miejsce moe by dostosowane do potrzeb wszystkich, szczeglnie gdy mowa o terenach naturalnych. Czasami wystarczy jedno dostpne wejcie w miejscowoci, ale bardzo dobrze oznakowane. Mapa, ktr widzimy na parkingu czy przy przystanku, powinna wskazywa, ktre wejcia i drogi s przystosowane. Taka informacja powinna si znale rwnie na stronie interneto-wej miejscowoci.

MODERNIZACJA WEJ NA PLA

WIDZIE SZERZEJ

Ze wzgldu na skal i zakres przeobrae cywilizacyjnych potrzebna jest ca-ociowa organizacja przestrzenna miasta, a nie wybircze widzenie zjawisk przestrzennych (...). Tylko w przypadku penego zsynchronizowania wszystkich elementw skadajcych si na dostpno mona otrzyma zadowalajcy efekt.Jolanta Budny, Projektowanie dla wszystkich, wyd. Stowarzyszenie Przyjaci Integracji, Warszawa 2004, s. 4142

Wyobra sobie, e poruszasz si na wzku inwalidzkim lub z trudem chodzisz. Chcesz wyje- cha na wakacje, polskie morze wydaje Ci si atrakcyjn propozycj. Dostajesz ulotk, z ktrej wynika, e w miejscowoci ABC wejcia na plae s dostosowane do osb z niepe-nosprawnociami. Wybierasz wic to miejsce, nie spodziewajc si, e wybircze widzenie zjawisk przestrzennych dotknie i Ciebie. Powysza uwaga dotyczy przestrzeni publicznej w miecie, ale odnie j mona do innych miejsc, ktre s oglnodostpne i przeznaczone do uytku dla wszystkich. Czyli rwnie do pla nadmorskich. W cytowanej publikacji pada stwierdzenie, e nie wszystkie bariery wynikaj z braku wiedzy i wyobrani. Z pewnoci tak jest, ale prawd jest rwnie, e nawet tam, gdzie pojawia si ch poprawy dostpnoci, widoczny jest brak szerszego spojrzenia na t kwesti. Osoba z niepenosprawnoci kojarzo- na jest przewanie z wzkiem inwalidzkim, co skutkuje budow ramp bez zabezpiecze dla osb niedowidzcych. Budynki urzdw posiadaj podjazdy i automatycznie otwierane drzwi, ale tu po wejciu do rodka napotykamy na cig schodw. Podobnie ma si sprawa z plaami. Nie wystarczy umieci rampy na wydmie, dziki ktrej osoba poruszajca si na wzku lub rodziny z maymi dziemi mog si dosta na pla. Naley rwnie zadba o dojazd od strony miejscowoci oraz o dojcie do wody.

8 9

NIE TYLKO KOMUNIKACJA

Faktycznie, tu jest rampa. Powoli zjedasz w d. Cieszysz si, e tu dotare. Chcesz si nacieszy wido- kiem. Przystajesz na platformie w po- owie rampy. Za chwil syszysz Przepraszam, nie mog przejecha. Kobieta prbuje wymanewrowa wzkiem dziecicym, tak aby Ci omin. Patrzysz na schody na ich rodku znajduje si taras, na ktrym przystaj ludzie, rozmawiaj, patrz w stron morza. Taras jest drewnia-ny, niektrzy usiedli na szerokich schodach. Starasz si jak najszybciej uciec z tej metalowej klatki. Podsta-wow funkcj schodw i rampy jest uatwienie dostania si z miejsca

DROGA NA PLA

Zakadasz, e skoro nie ma adnych informacji, to musisz si uda do gwnego wejcia. Z trudem pokonujesz len ciek, prbujc manewrowa midzy korzeniami i kauami. Docierasz na promenad. Tu na pewno bdzie jaka informacja. Przydaaby si te toaleta. Widzisz tylko stragany rozstawione tak, e z trudem przejedasz, zahaczajc raz po raz o ustawione na rodku reklamy. Kolejny etap to droga na pla. Czasami prowadzi ona przez las, czasami ma form promenady biegncej rwnolegle do linii brzegowej, w niektrych gminach dodatkowym utrudnieniem jest wysoka wydma. W gminie Stegna wystpuj wszystkie trzy elementy. Do kadego z nich naley podej inaczej. Droga przez las powinna by jak najbardziej naturalna, przepuszczajca wod, jak najmniej ingerujca w ywe rodowisko. W dzisiejszych czasach nietrudno o me- tody, ktre pozwalaj zachowa naturalny charakter lasu, jednoczenie oferujc wygodn ciek, dostpn dla osb na wzkach i niedowidzcych. Charakter i wygld promenady za-leny jest od jej lokalizacji i funkcji. Najczciej jest to miejsce, w ktrym mog si znale elementy maej architektury, takie jak awki, kosze, tablice informacyjne i edukacyjne, latarnie, barierki. Wszystkie powinny by nie tylko spjne pod wzgldem estetycznym, ale rwnie funkcjonalne. Przykadem czsto popenianych bdw s awki bez opar i podokietnikw, ktre by uatwiay wstawanie osobom starszym, czy latarnie i tablice (o reklamach nie wspo-minajc) ustawione na przejciu. Kwesti do przemylenia w tym miejscu s rwnie toalety, miejsca do schowania si przed deszczem czy stojaki na rowery.

RAMPA I SCHODY

Jest, nareszcie znalaze gwne wejcie. Ale zaraz zaraz. Tu nie ma rampy. Zdezorientowany pytasz sprzedawc na pobliskim straganie o dostpne wejcia. Wskazuje Ci drog do innego wejcia. Znw przeciskasz si midzy straganami i udajesz si w stron rampy. Wiesz, e jedziesz wzdu morza, chcesz nacieszy si jego widokiem, ale na wysokoci Twoich oczu jest barierka, a za ni gsta rolinno. Widzisz ludzi stojcych przy barierce. Oni widz. Aby umoliwi pokonanie znacznej rnicy poziomw osobom z niepenosprawnociami, potrze- bujemy schodw i rampy. Jednego i drugiego. Oczywicie nie zawsze jest to moliwe ze wzgldw technologicznych czy chociaby finansowych. Jeli musimy wybiera, naley dy do tego, aby jak najlepiej byy rozwizane wejcia gwne, a nie poboczne.

10 11

si dane dotyczce nawierzchni, poza lakoniczn wzmiank, e powinna by antypolizgowa. Naleaoby doda, e w kadych warunkach. I tak na przykad polecana i stosowana aurowa metalowa krata przy pierwszym przymrozku zamienia si w lodowisko. Na stali szybciej po-jawia si ld, a krata uniemoliwia stosowanie tradycyjnych metod zabezpieczenia, takich jak piasek czy sl. Jest jeszcze jeden powd, dla ktrego naley unika stosowania tego rozwi- zania po kracie nie przejdzie pies opiekun, a naley przypomnie, e zwierzta towarzysz nie tylko osobom niewidomym, ale rwnie chorym, ktre nie s w stanie porusza si po schodach. Utrudniony dostp po kracie maj rwnie rodzice z wzkami dziecicymi, osoby poruszajce si z lask czy idce boso. W przypadku wej na pla najbardziej polecan nawierzchni jest wic ryflowane drewno lub ewentualnie deska kompozytowa, ktra jest bardziej ekonomiczna. W wikszych miastach stosuje si rwnie wylewki betonowe z gru-boziarnist nawierzchni lub kamie naturalny o odpowiedniej fakturze. Jak wspomnielimy wczeniej, przede wszystkim powinien by to materia spjny z koncepcj caoci. OZNAKOWANIA DLA OSB NIEDOWIDZCYCH

Zarwno schody, jak i rampa powinny by oznaczone guzkami przy wejciach. Na krawdzi kadego stopnia naley zamieci kontrastowe pasy. Naley doda, i kontrastowe oznaczenie stopni powinno by uwzgldnione ju na etapie rozwiza estetycznych projektu, aby unik-n pniejszego doklejenia paska zupenie odstajcego od przewidzianych rozwiza. Nie musi by on ty, wane aby odpowiada przyjtym parametrom. W literaturze przedmiotu mona znale rwnie informacje dotyczce ksztatowania schodw. INFRASTRUKTURA TOWARZYSZCA

W bezporednim ssiedztwie pochylni naley przewidzie taras ze stojakami na rowery lub wzki dziecice. Jeli to moliwe, powinny by rwnie przewidziane stae zadaszenia oraz przebieralnia zawierajca kabiny o wielkoci dostosowanej dla dwch osb, z ktrych skorzy-staj osoby na wzkach, osoby wymagajce opiekuna, rodzice z dziemi, ludzie otyli. Przy po-chylni moe by rwnie usytuowana wypoyczalnia wzkw do jazdy po piasku oraz pywaj-cych (wicej informacji poniej). Wszystkie wymagania dotyczce infrastruktury towarzyszcej przemawiaj za lokalizacj pochylni przy wejciu gwnym dostosowane przebieralnie mogby czci oglnych, wzki mog by dostpne w wypoyczalni oferujcej inne sprzty itp.

A do miejsca B, jednak naley pamita rwnie o innych aspektach. Projektujc scho-dy nad morzem czy w innym miejscu z adnym otoczeniem, architekci czsto staraj si urozmaici ich form, zape- wni dodatkowe atrakcje, takie jak punkty widokowe, czy potraktowa cz scho-dw jako amfiteatr pynnie poczony z miejscami do sie-dzenia. Pomys ten, ciekawy i uzasadniony w takim miej-scu, rzadko wykorzystuje si przy projektowaniu ramp, ktre traktuje si jako zejcie techniczne, suce do jak najszybszego pokonania r-nic poziomw. Tymczasem osoby na wzkach, starsze, rodzice z dziemi, a take

osoby prowadzce rower i inni uytkownicy ramp rwnie mog mie ochot na podziwianie widokw. Wytyczne publikowane w ksikach, broszurach czy w internecie podaj dokadne wymiary cigw komunikacyjnych, maksymalne nachylenie, wysoko barierki, ale nigdzie nie jest napisane, e musz by jednakowe, sztampowe i stylem odcinajce si od tego, co znajduje si wok. Jeli projektuje si drewniane schody, z drewnianymi barierkami, z profilowanymi pochwytami, to stosowanie metalu i standardowych porczy na rampie jest nieuzasadnione.

NAWIERZCHNIA

Zarwno rampa, jak i schody musz mie odpowiednie parametry, aby byy funkcjonalne. Informacj na ten temat mona znale w licznych publikacjach. Znacznie rzadziej pojawiaj

12 13

PRZEMIESZCZANIE SI PO PLAY

Gratulacje! Dojechae do play. I co dalej? Nic. Tu koczy si Twoja przygoda. Moesz stan na kocu rampy, cigle uwaajc na osoby z niej zjedajce. Moesz popatrze na morze, posucha jego szumu i nawdycha si jodu. Ale nie moesz przemieci si dalej, bo koa Twojego wzka si zakopuj. Z tego samego powodu nie moesz wjecha do wody. Nie moesz te zej z wzka, aby usi na piasku. Nie moesz si nawet przebra, bo przebieralnie nie s dostosowane do Twoich potrzeb. Nadal nie znalaze odpowiedniej toalety.

Gdy ju udao nam si dotrze na pla, dobrze byoby, gdybymy mogli z niej skorzysta. Rozwizaniem mog by rnego typu podesty, ktre nie tylko umoliwiaj dojazd wzkiem do wody, ale rwnie przemieszczanie si po piasku w celu wyboru najlepszego miejsca do odpoczynku. Takie podesty mog by stae lub tymczasowe, montowane na cay sezon lub tylko z okazji wikszych imprez. Dobr rozwizania zaley od specyfiki miejsca. Stae, drew-niane podesty sprawdz si raczej w wikszej odlegoci od morza, gdzie nie bd tak czsto podmywane. Istnieje jednak niebezpieczestwo, e bd czsto zasypywane przez piasek. W takim przypadku mona zastosowa kadki cieki umieszczone na pewnej wysokoci nad ziemi, z ktrych prowadz rampy zjazdowe w kilku miejscach. Najprostszym i najszybszym rozwizaniem, zastosowanym m.in. w Gdasku, jest cieka z palet. Ze wzgldu na zimowe sztormy jest ona demontowana po zakoczeniu sezonu, ale suy przez wikszo roku. Innym przykadem tymczasowej cieki s maty wykonane z tworzyw sztucznych i montowane przy uyciu dugich szpikulcw. Produkowane s w formie rolek, z bardzo lekkiego materiau, co uatwia transport i coroczny monta oraz demonta. Maty przystosowane s zarwno do jaz-dy wzkami, jak i do poruszania si boso. Obecnie na rynku jest kilka firm oferujcych taki produkt. Niezalenie od wybranego materiau naley pamita, e poza ciek prowadzc prosto do morza dobrze jest zadba o kilka poprzecznych, tak aby osobom majcym trudnoci w poruszaniu si zapewni dostp na sam pla. W takich miejscach mona rwnie pomy-le o zadaszeniu czy uatwieniach zejcia z wzka na piasek, np. schodkach lub awkach. PUNKTY ORIENTACYJNE

Szczegln trudno w poruszaniu si po play maj osoby niedowidzce, ktre atwo trac orientacj na otwartej przestrzeni. Dlatego przy kadym wejciu powinien znale si supek

14 15

orientacyjny (z numerem wejcia) w kontrastowym kolorze. Moe on by rwnie dobrym punktem informacyjnym, miejscem zbirek, a take elementem dekoracyjnym. Uatwieniem dla osb niewidomych oraz osb starszych i majcych trudnoci w poruszaniu si s barierki zamontowane wzdu podestw. Ze wzgldu na warunki pogodowe panujce nad polskim morzem monta staych barierek byby utrudniony, ale rozwizaniem mog by barierki.

WZKI PLAOWE

Kolejnym uatwieniem mog by specjalne wzki suce do poruszania si po piasku czy pytkiej wodzie. Umoliwiaj to due, pompowane koa. Taki wzek mgby by wypoyczany ju na samej play. Minusem jest to, e musi by obsugiwany przez drug osob. Istnieje rw-nie drosza wersja wzek elektryczny poruszany samodzielnie przez osob z niego korzysta-jc. Prd pozyskiwany jest z baterii sonecznych umieszczonych na dachu. Wzki wykonuje si z materiaw odpornych na dziaanie sonej wody.Producenci wzkw plaowych oferuj rwnie wzki do pywa- nia. Wyporno zapewniaj pod- okietniki i opony. Koa s na tyle due, e wzki mog suy rwnie do poruszania si po play.

WJAZD DO WODY

Dostp do wody zapewni moe betonowa rampa pro-wadzca wprost do wody. In-nym rozwizaniem s schody, czciowo zanurzone w wodzie, a wyniesione ponad jej poziom na ok. 50 cm, jednak spraw-dzaj si one tylko wtedy, gdy

16 17

poziom wody jest stay, np. na basenach. Aby uatwi osobom na wzkach dostanie si do kajaka lub dki, mona zastosowa molo z zejciem lub specjaln wind. Molo suy rwnie spacerowiczom i jest uwielbiane przez dzieci.

EPILOG

Trudno Ci wyobrazi sobie, co czuj osoby z niepenosprawnociami, napotykajc na kolejne trudnoci? To przypomnij sobie te chwile, gdy jako dziecko chciae czego dosign lub zobaczy klamka bya za wysoko, pikny widok zasonia barierka. Albo moment, kiedy wrcie pno w nocy z wakacji i nie moge zapa takswki, a autobusy ju nie jedziy. Przez p miasta cigne walizk zahaczajc o kady krawnik i zaman pytk. Albo jak prbowae wsi do autobusu z wzkiem dziecicym, a potem pokona cikie drzwi, wski korytarz i 30 schodw, eby dosta si do jakiego urzdnika, ktry odesa Ci do

18 19

innego wydziau tumaczc, e przecie informacje s na stronie. Poprzedniego dnia sp-dzie 3 godziny w poszukiwaniu odpowiedniej strony, dziau i nazwiska na kompletnie nie-funkcjonalnej stronie urzdu. Albo jak pomagae swojej babci dosta si do lekarza. Zejcie z czwartego pitra, kady krok i minuta przerwy, po drodze 4 awki, na kadym odpoczy-nek. W przychodni popsua si winda...

Dostpne przestrzenie publiczne, w tym plae, to nie fanaberie garstki osb, ktrym zachciao si wjecha wzkiem na piasek. To miliony ludzi, ktrzy na co dzie maj trudniej. A te chcieliby odpocz, pokpa si, poopala, popatrze na morze. I maj do tego prawo.

Polecana literatura

Sigrid A., Heiden H.G., Natur fr alle. Planungshilfen zur Barrierefreiheit, Berlin 2002. Harris Ch., Dines N., Outdoor Accesibility. W: Time-Saver Standards for Landscape

Architecture, 1997 Aragall F., Fonoll F., de Sola M. G., Manual d'accessibilitat per a les platges del litoral

de la provncia de Barcelona, 2003. Kowalski K., Projektowanie bez barier wytyczne.

20

WYTYCZNEDO MODERNIZACJI

WEJ NA PLAW MIEJSCOWOCIACH

JANTAR I STEGNA.Dostosowanie istniejcych wej na pla dla osb z niepenosprawnociami

na podstawie konsultacji, ktre odbyy si w dniach 11-12 padziernika 2014 r. w orodku wczasowym Medyk w Jantarze

opracowanie raportu:pracownia k.

Postrzegalno informacji (perceptible information)

Regua postrzegalnoci informacji mwi o tym, by przekazywana za porednictwem przedmiotw i struktury przestrzeni informacja bya wielomodalna. To bardzo istotne, by najwaniejsze informacje byy dostpne zarwno w trybie modalnoci wzrokowej, suchowej, jak i dotykowej. Znacznie korzystniej jest zrnicowa tryb przekazu in-formacji, gdy mamy wtedy pewno, e nawet wyczenie ktrego z sensorw nie doprowadzi do pominicia i utraty informacji.

Tolerancja bdu (tolerance for error)

Regua tolerancji bdu ma uczyni rodowisko bezpiecznym i pew- nym dla wszystkich uytkownikw i uytkowniczek (Story, 2001; Preiser, 2007). Jej zadaniem jest zminimalizowa ryzyko bdnego uycia przedmiotw oraz ograniczy niekorzystne konsekwencje przypadkowego i niezamierzonego zastosowania danego przedmiotu. Przykady tej reguy to projekt symetrycznego kluczyka do samocho-du czy opakowanie lekw uniemoliwiajce otwarcie przez dzieci, jednak zasada ta ma znacznie szersze zastosowanie. Obejmuje ona take projektowanie w budynkach uytecznoci publicznej wind, ktre mog by istotnym uatwieniem podczas akcji ratunkowych, czy planowanie drg ewakuacyjnych.

22 23

WYTYCZNE DO MODERNIZACJI WEJ NA PLAW MIEJSCOWOCIACH JANTAR I STEGNA

Ponisze wytyczne sporzdzone zostay na podstawie konsultacji, ktre odbyy si w dniach 11-12 padziernika 2014 r. w orodku wczasowym Medyk w Jantarze. Projekt zosta dofinan-sowany w ramach Funduszu Inicjatyw Absolwenckich Szkoy Liderw PAFW.W konsultacjach udzia wzili (alfabetycznie):

Monika Adamowska-Bargie | Urzd Gminy Stegna, Referat Rozwojui Inwestycji; pracownik ds. funduszy unijnych i funduszu soeckiego

Maciej Augustyniak | Fundacja Polska Bez Barier Magdalena Biegaska | Urzd Miasta Gdyni Sylwia Nikko Biernacka | Fundacja Machina Fotografika;

Projekt 440 km po zmian Anna Komorowska | pracownia k. Iwona Krzyak | Radio Merkury Jolanta Kwiatkowska | Wjt Gminy Stegna Jerzy Lubaczewski | Koo Polskiego Zwizku Niewidomych

w Nowym Dworze Gdaskim Micha Rokita | pracownia k. Anna Rutz | Projekt 440 km po zmian Izabela Sopalska | Kulawa Warszawa Iwona Wojtasik | Urzd Gminy Stegna, Referat Rozwoju i Inwestycji;

pracownik ds. rozliczenia funduszy

Uwagi odnosz si do urbanistyczno-architektonicznego projektu koncepcyjnego modernizacji istniejcych wej na pla w miejscowoci Stegna i Jantar wykonanego przez mgr. in. arch. Piotra Kaniewskiego w grudniu 2013 r. na zlecenie Urzdu Gminy Stegna.

24 25

Jantar (wejcie nr 80)1. CIG PIESZO-JEZDNY

Wejcie musi umoliwia wjazd na pla pojazdom sub porzdkowych, pogotowia itp. Prze-widziany przez projektantw cig pieszo-jezdny w praktyce nie moe funkcjonowa jako droga dla pieszych, poniewa zosta zaprojektowany z pyt typu meba, co uniemoliwia lub znacznie utrudnia poruszanie si duej liczbie ludzi (ludzie spacerujcy boso, na wzkach, z wzkami dziecicymi, starsi i dzieci, ludzie z dysfunkcj wzroku, ludzie poruszajcy si z lask lub o kulach oraz z protez/-ami itp.).Ze wzgldu na ograniczon moliwo wjazdu na pla (tylko pojazdy do tego uprawnione) bezzasadne wydaje si tworzenie wydzielonej jezdni o szerokoci 300 cm oraz tworzenie od-dzielnego cigu pieszego o minimalnej szerokoci 150 cm, dodatkowo odseparowanej od jezdni krawnikiem o wys. 15 cm. Jeli uwzgldni si wymienione wyej ograniczenia w poruszaniu si po pytach typu meba oraz duy ruch pieszych, dobrym rozwizaniem wydaje si stworze-nie jednego cigu pieszo-jezdnego o szerokoci 450 cm, bez wydzielania jezdni i chodnika.W takim przypadku zastosowanie desek tarasowych jako nawierzchni jest rozwizaniem znacz-nie podnoszcym koszty wykonania, gwnie przez dostosowanie parametrw desek, kon-strukcji i podbudowy dla ruchu pojazdw. Jednym z moliwych materiaw do wykonania cigu pieszo-jezdnego jest nawierzchnia z asfaltu lanego (gadka, szara nawierzchnia asfaltowa jest neutralna wobec barwy wydmy oraz piasku). Uzupenieniem z desek tarasowych mog by natomiast wnki na awki.

2. MAA ARCHITEKTURA

awki najlepiej umieci we wnkach, aczkolwiek przy zastosowaniu szerokiego cigu pieszo- jezdnego (450 cm) wnki takie nie s koniecznoci. awki powinny mie podramienniki, aby uatwi siadanie i wstawanie ludziom sabszym. Przy awkach naley przewidzie utwardzone miejsce dla ludzi na wzkach lub do postawienia wzka dziecicego lub roweru. Z tego powodu bardzo kopotliwe jest umieszczenie koszy na mieci w odlegoci 20 cm od awki. Podczas sezonu turystycznego kosze mog si szybko zapenia, a odpoczynek w ich pobliu nie naley do przyjemnoci. Kosze na mieci powinny by odsunite od awek o co najmniej 300 cm. Przy cigu pieszo-jezdnym warto rozway stojaki na rowery.

3. DOSTPNO DLA LUDZI Z NIEPENOSPRAWNOCIAMI

Cz ludzi poruszajcych si na wzku ma zapewniony dostp cigiem pieszo-jezdnym o spadku 5% (najlepiej 3%, co daje moliwo dostpu ludziom na wzkach z obnion spraw-noci rk). Dostp do play i morza powinien zapewni pomost na piasku (stay lub czasowy). Pomost powinien uwzgldnia place manewrowe co ok. 10 m, ktre pozwalaj wjecha wzkiem i pozosta na czas wypoczynku, nie utrudniajc przejcia i przejazdu podestem. Przy granicy play i wydmy powinny by rwnie zlokalizowane stojaki dla wzkw inwalidzkich i wzkw dziecicych pozwalajce na ich przypicie (najlepiej pozostawi je pod kontrol wzrokow, dlatego stojaki nie powinny by ukryte ani zasonite).Dla ludzi niedowidzcych i niewidomych powinna by poprowadzona cieka dotykowa w odlegoci ok. 200 cm od linii awek z polem uwagi przy zejciu na piasek oraz przy tablicy informacyjnej (z pismem wypukym). Przy wejciu na pla powinien si znale supek orien-tacyjny (z numerem wejcia) w kontrastowym kolorze (kontrast musi odpowiada parametrom 0,83

26 27

3. DOSTPNO DLA LUDZI Z NIEPENOSPRAWNOCIAMI

Ludzie poruszajcy si na wzkach powinni mie moliwo dostania si promenad do wejcia nr 78.Dla ludzi niedowidzcych i niewidomych naley kontynuowa ciek dotykow (od wejcia nr 79) porodku promenady, a do wejcia na pla nr 78. Przy wejciu na pla powinien si znale supek orientacyjny (z numerem wejcia) w kontrastowym kolorze.

Stegna (wejcie nr 69)1. CIG PIESZO-JEZDNY

Wejcie musi umoliwia wjazd na pla pojazdom sub porzdkowych, pogotowia itp. Prze-widziany przez projektantw cig pieszo-jezdny w praktyce nie moe funkcjonowa jako droga dla pieszych, poniewa zosta zaprojektowany z pyt typu meba (patrz: uwagi dla wejcia nr 80, pkt. 1).Ze wzgldu na ograniczon moliwo wjazdu na pla (tylko pojazdy do tego uprawnione) bezzasadne staje si pozostawianie szerokiego wjazdu (300 cm) przewidzianego tylko dla ruchu samochodowego, bez moliwoci poruszania si po nim pieszych (ze wzgldu na zastosowanie pyt meba). Nie ma tutaj moliwoci stworzenia (jak w przypadku wejcia nr 80 w Jantarze) szerokiego, 450 cm cigu pieszo-jezdnego ze wzgldu na due nachylenie. Jednak wykonanie jezdni z asfaltu lub pyt betonowych lub kamiennych (o spadku 19%) spowoduje, e w dobrych warunkach pogodowych spora cz sprawnych ludzi bdzie korzystaa z tej czci cigu pieszo-jezdnego.Cz piesza musi pozosta w formie schodw terenowych, jednak naley przewidzie balu- strad dla uatwienia wchodzenia/schodzenia osobom z trudnociami w poruszaniu si oraz w okresie, gdy schody s oblodzone. Balustrad naley kontynuowa rwnie na fragmencie cigu pieszo-jezdnego o nachyleniu 6%.Leny cig pieszy prowadzcy do wejcia nr 68 moe zosta wykonany z nawierzchni przepu- szczalnej dla wody przy zachowaniu dostpnoci (TerraWay, transdrain, HanzaVia itp.), naley jednak pamita, aby na caej dugoci (cznie ze stykami z innymi nawierzchniami) nie mia uskokw, stopni ani zwe poniej 120 cm.

2. MAA ARCHITEKTURA

Przy cigu pieszym o dugoci ok. 150 m naley przewidzie co najmniej trzy awki (min. co 50 m). Wytyczne dla awek (patrz: uwagi dla wejcia nr 80, pkt. 2). Przy wejciu na pla warto rozwa- y stojaki na rowery.

3. DOSTPNO DLA LUDZI Z NIEPENOSPRAWNOCIAMI

Ze wzgldu na dugo dojcia (150 m o nachyleniu 6%) naley przewidzie fragmenty cigu pieszego bez spadku (patrz: opis cigu pieszego). Wejciem dostosowanym dla ludzi porusza-jcych si na wzkach (dojazd do piasku i wody) jest wejcie nr 80. Jednak warto rozway stworzenie niewielkiego podestu przy granicy play i wydmy (poczonego z pomostem wejciowym).Dla ludzi niedowidzcych i niewidomych naley przewidzie ciek dotykow porodku cigu pieszego, z punktami uwagi przy zakrcie cigu pieszego, wejciu na promenad, tablicy infor-macyjnej oraz przy zejciu na piasek. ciek dotykow prowadzi si po linii prostej, co naley uwzgldni projektujc cig pieszy o nieliniowym przebiegu. Przy wejciu na pla powinien si znale supek orientacyjny (z numerem wejcia) w kontrastowym kolorze (patrz: opis dla wejcia nr 80, pkt. 3).

Jantar (wejcie nr 78)1. CIG PIESZY

Dojcie do wejcia na pla i promenady prowadzi przez las, co wymusza zastosowanie nawie- rzchni przepuszczalnej dla wody (patrz: opis dla wejcia nr 79, pkt. 1).

2. MAA ARCHITEKTURA

Przy promenadzie naley przewidzie awki (patrz: opis dla wejcia nr 80, pkt. 2).

28 29

2. MAA ARCHITEKTURA

Przy lenym cigu pieszym naley przewidzie awki min. co 50 m we wnkach z miejscem dla wzkw inwalidzkich lub wzkw dziecicych, z daleka od koszy na mieci (patrz: opis dla wejcia nr 80, pkt. 2).

3. DOSTPNO DLA LUDZI Z NIEPENOSPRAWNOCIAMI

Wejcie nr 69 nie jest w peni dostpne dla ludzi poruszajcych si na wzkach, jednak przy zastosowaniu rwnej nawierzchni cigu jezdnego wejcie na pla przy dobrych warunkach pogodowych stanie si dostpne dla ludzi na wzkach inwalidzkich, ktrzy korzystaj z pomocy osoby sprawnej. Odpowiednia adnotacja powinna znale si w informacjach o dostpnoci wej oraz na drogowskazie przy wejciu nr 68.Dla ludzi niedowidzcych i niewidomych naley przewidzie ciek dotykow porodku lene-go cigu pieszego, z punktami uwagi przy zakrcie cigu pieszego, wejciu na schody terenowe, tablicy informacyjnej oraz przy zejciu na piasek. ciek dotykow prowadzi si po linii prostej, co naley uwzgldni, projektujc cig pieszy o nieliniowym przebiegu. Przy wejciu na pla powinien si znale supek orientacyjny (z numerem wejcia) w kontrastowym kolorze (patrz: opis dla wejcia nr 80, pkt. 3). Schody terenowe naley oznaczy kontrastowymi paskami na kra-wdzi kadego stopnia (ok. 55 cm). Warto doda, i kontrastowe oznaczenie stopni powinno by uwzgldnione ju na etapie rozwiza estetycznych projektu, aby unikn pniejszego doklejenia paska zupenie odstajcego od przewidzianych rozwiza. Kontrastowy pasek nie musi by ty, wane aby odpowiada parametrom 0,83

30 31

niewidomym (z tego wzgldu balustrad naley umieci na niskim cokole lub poprowadzi przed krawnik).Warto przewidzie usunicie czci krzeww przesaniajcych widok na pla i morze ludziom na wzkach i o niskim wzrocie spacerujcym promenad.Przy wejciu gwnym nr 68 musi si znale tablica informujca o dostpnoci poszczegl-nych wej dla ludzi z rnymi niepenosprawnociami (cznie z informacj pisan pismem wypukym lub w wersji mwionej) na odpowiedniej wysokoci.W ssiedztwie promenady powinna znajdowa si oglnodostpna toaleta (z atwym dojciem, bez barier). Struktura wasnoci terenw bardzo utrudnia lokalizacj toalety bezporednio przy promenadzie, dlatego naley znale inne miejsce, w miar blisko, oraz odpowiednie oznaczenie dojcia.

3. DOSTPNO DLA LUDZI Z NIEPENOSPRAWNOCIAMI

Okolice wejcia nr 68 musz by dostpne dla ludzi poruszajcych si na wzkach, jednak wejcie w peni dostosowane to wejcie nr 67.Dla ludzi niedowidzcych i niewidomych naley przewidzie ciek dotykow porodku pro- menady wraz z punktami uwagi przy skrzyowaniach cigw pieszych, schodach, tablicach informacyjnych. ciek najlepiej prowadzi przy brzegach cigu pieszego, jednak ze wzgldu na moliwo handlu na deptaku w sezonie turystycznym, warto rozway poprowadzenie cieki porodku promenady (miejsce jest bardzo atrakcyjne dla handlarzy i nie mona wyklu- czy nawet nielegalnego zajcia czci deptaka). Schody koniecznie musz by oznaczone guzkami przed wejciem na nie, a stopnie powinny mie kontrastowe oznaczenia (patrz: opis dla wejcia nr 69, pkt. 3). Przy wejciu na pla powinien si znale supek orientacyjny (z numerem wejcia) w kontrastowym kolorze.

Stegna (wejcie nr 67)1. CIG PIESZY I SCHODY

Uwagi dla promenady opisane zostay w opisie wejcia nr 68.Dojcie do wejcia nr 67 musi by rwnie zapewnione od strony parkingu lenego (dla osb

podrujcych samochodem), czego nie gwarantuj zastosowane w projekcie koncepcyjnym pyty typu meba (wbrew zapewnieniom, i takie dojcie zostao zagwarantowane). Cig pieszy od parkingu naley wykona z nawierzchni przepuszczalnej dla wody przy zachowaniu dost- pnoci (np. TerraWay, transdrain, HanzaVia itp.). Identyczn nawierzchni naley zastosowa na ciece lenej prowadzcej do nastpnego wejcia nr 66 (patrz: opis dla wejcia nr 69, pkt. 1: leny cig pieszy). W przypadku zastosowania tego typu nawierzchni w dwch cigach pieszych (od parkingu i w lenym do wejcia nr 66) warto pomyle o zminimalizowaniu zmian nawie- rzchni i fragment czcy te dwie cieki naley rwnie wykona z tego samego materiau. Miejsca parkingowe dla osb z niepenosprawnociami naley przewidzie bezporednio przy cigu pieszym prowadzcym do wejcia nr 67 (miejsce parkingowe poczone ze ciek bez ogranicze takich jak np. krawnik).Uwagi dla schodw analogiczne jak dla wejcia nr 68.

2. POCHYLNIA

Pochylnia udostpniajca dostp na pla przy wejciu nr 67 moe pozosta, jednak niezrozu- miae jest jej zlokalizowanie poza wejciem gwnym nr 68. Moe warto rozway zmian lokalizacji, zwaszcza e z wejcia nr 68 korzysta wicej osb ni z wejcia nr 67.W projekcie koncepcyjnym zostay przewidziane wiksze spoczniki ni wymagane przez warunki techniczne, jednak na schodach planowane s znacznie wiksze, wygodne dla kilkunastu uytko- wnikw tarasy porednie. Osoby korzystajce z pochylni nie maj moliwoci zatrzymania si w celu podziwiania widoku morza czy odpoczynku. Warto pomyle o zwikszeniu spocznikw ponad przewidziane 150270 cm.Niedopuszczalne jest wykonanie pochylni ze stalowej kraty typu greting, ze wzgldu na jej lisk powierzchni, gdy jest mokra lub oblodzona (na stali szybciej pojawia si ld ni na innych materiaach, dodatkowo nie ma moliwoci posypania jej piaskiem lub sol, jak w przypadku penej nawierzchni) oraz ze wzgldu na przejcia po kracie psw (dostp psa towarzyszcego jest wymogiem dostpnoci miejsca). Utrudniony dostp po kracie maj rwnie ludzie z wz-kami dziecicymi, ludzie poruszajcy si z lask oraz chodzcy boso.Przy bezporednim ssiedztwie pochylni naley przewidzie taras ze stojakami oraz pomost prowadzcy do wody (z rozszerzeniem przy wodzie oraz kilkoma porednimi dla uatwienia zej-cia na piasek). Powinny by rwnie przewidziane stae zadaszenia oraz przebieralnia (kabiny o wielkoci dostosowanej dla dwch osb ludzie na wzkach, ludzie o ograniczonej spraw-

32 33

3. DOSTPNO DLA LUDZI Z NIEPENOSPRAWNOCIAMI

Dostpno dla ludzi niedowidzcych i niewidomych naley przewidzie w najwaniejszych aspektach: na ciece przed schodami powinny znajdowa si guzki, a pierwszy i ostatni sto-pie schodw powinien by oznaczony kontrastem. Przy wejciu na pla powinien si znale supek orientacyjny (z numerem wejcia) w kontrastowym kolorze.

Uwagi oglne dotyczce wszystkich wej

Jeli przy play bdzie montowany np. bankomat, warto zadba, aby rwnie bydostosowany dla osb z niepenosprawnociami.

Droga z centrum do play powinna by pozbawiona barier, tak samo jak wejcia(musi zosta zachowana cigo komunikacji).

Naley zadba o odpowiednie oznakowanie i informacj w miejscowoci o dostpnociwej na pla.

Zgod na handel przy wejciach mona uwarunkowa nieutrudnianiem poruszania sii korzystania z powstaej infrastruktury.

Dla osb guchych i niedosyszcych powinna zosta dostosowana identyfikacja wizualnagminy oraz informacje turystyczne.

Wytyczne powstay do planu modernizacji wej na pla w miejscowociach Stegna i Jantar, ktry jest zamieszczony na stronie www.stegna.pl (Inwestycje w Gminie Stegna).

noci z opiekunem, ludzie z dziemi, ludzie otyli itp.). Przy pochylni powinna by rwnie usytu-owana wypoyczalnia wzkw dostosowanych do jazdy po piasku oraz pywajcych.Wszystkie wymagania dotyczce dostpnoci infrastruktury towarzyszcej play dla osb z niepenosprawnociami przemawiaj za lokalizacj pochylni przy wejciu gwnym (dosto-sowane przebieralnie mog by czci oglnych przebieralni, wzki mog by wypoyczane w wypoyczalni oferujcej inne sprzty itp.).

3. MAA ARCHITEKTURA

Uwagi odnonie do awek i koszy jak w opisie dla wejcie nr 68.

4. DOSTPNO DLA LUDZI Z NIEPENOSPRAWNOCIAMI

Uwagi odnonie do dostosowania wejcia dla ludzi poruszajcych si na wzkach opisano w pkt. 2. pochylnia.Uwagi odnonie do dostosowania wejcia dla ludzi niedowidzcych i niewidomych opisano w opisie wejcia nr 68, pkt. 3.

Stegna (wejcie nr 66)1. CIG PIESZY I SCHODY

Wejcie nr 66 wg projektu koncepcyjnego jest niedostosowane dla ludzi z kad niepeno-sprawnoci. Przy tworzeniu projektu budowlano-wykonawczego warto sprawdzi, czy istnieje moliwo chociaby czciowego dostosowania, aby umoliwi dostp do cieek lenych. Jeli samo wejcie pozostanie niedostpne, to dostpna powinna pozosta cieka lena (za- stpienie schodw pochylni lub obejcie ich dodatkow ciek dostpn dla wzkw).

2. MAA ARCHITEKTURA

Przy lenym cigu pieszym powinny by zlokalizowane awki (patrz: opis dla wejcia nr 80, pkt. 2).

34

O FUNDACJI Ustaw czuo

na morze zmian

Niewielki wysiek fizyczny podczas uycia (low physical effort)

Regua niewielkiego wysiku fizycznego podczas uycia kadzie nacisk na takie projektowanie przestrzeni i przedmiotw, aby korzystanie z nich byo skuteczne, wygodne, atwe i nie wizao si z wysikiem fizycznym. Chodzi take o to, by wyeliminowa powtarzanie tych samych czynnoci podczas uywania przedmiotu. W ramach tej reguy mieszcz si midzy innymi takie rozwizania, jak krzeseka dla dzieci w restauracjach czy niskopodogowe autobusy.

Rozmiar i przestrze wystarczajce do uycia (size and space for approach and use)

Regua rozmiaru i przestrzeni wystarczajcej do uycia odnosi si do aspektu dopasowania na przykad przestrzeni miejskiej do potrzeb jej uytkownikw i uytkowniczek. Oprcz takich rozwiza o charakterze szczegowym, jak zastosowanie odpowiednio szerokich bramek wejciowych do metra, ktre umoliwi korzystanie z tego rodka transportu osobom na wzkach inwa- lidzkich oraz dzieciom, mieci si tu bd take rozwizania kompleksowe. Dotyczy to na przykad planowania stref w miastach, tak by domy i miesz-kania nie znajdoway si w duej odlegoci od sklepw, urzdw, miejsc rozrywki i ycia kulturalnego, szk i gabinetw lekarskich (Preiser, 2007).

Za: Maciej Baszczak, ukasz Przybylski, Rzeczy s dla ludzi, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2010.

36 37

W 2014 roku w Krakowie i w Gdyni Fundacja zrealizowaa projekt Dobre miejsce spotka przestrze inspiracji 440 km po zmian (Fundusz Inicjatyw Spoecznych FIO 2014). W ramach projektu odbyy si: warsztaty rozwojowe dla kobiecych 12-dwuosobowych teamw liderskich (w tym kobiet z niepenosprawnociami), warsztaty dla przedsibiorcw_czy Zmie perspektyw (dostosowanie przestrzeni i usug dla osb z niepenosprawnociami), powstaa strona internetowa Dobre Miej-sce Spotka, na ktrej mona samodzielnie zamieci i znale w pobliu swojego domu miejsce przyjazne osobom z niepenosprawnoci. Powstaa publikacja i film o projekcie.

Obecnie Fundacja otwiera oddzia w Owicimiu i w Gdyni, a take koordynuje prace liderek (Krakw, Gdynia).

W 2015 roku rozpoczynamy projekt Wsplne rozmowy plae dostpne dla wszystkich (Program Obywatele dla Demokracji), w ramach ktrego wsplnie z nadmorskimi samorzdami bdziemy tworzy plany modernizacji wej na plae, tak aby byy one dostpne dla rnych uytkownikw, w tym dla osb z rnego rodzaju ograniczenia-mi sprawnoci. Projekt ten jest kontynuacj dziaa rozpocztych w 2014 r. w gminie Stegna, gdzie dziki wsparciu Polsko-Amerykaskiej Fundacji Wolnoci (Fundusz Absolwencki Program Liderzy PAFW) zorganizowalimy konsultacje spoeczne z udzia- em ekspertw_ek z rnego rodzaju niepenosprawnociami. Powstay rekomendacje do projektu modernizacji wej na plae, dostosowane do realnych potrzeb osb z niepenosprawnociami. Byy to pierwsze tego rodzaju konsultacje realizowane we wsppracy z samorzdem na Wybrzeu.

Wierzymy, e dziki naszemu dziaaniu wicej kobiet uwierzy w swoje marzenia i zacznie je realizowa bez wzgldu na stopie sprawnoci. Nasze plae stan si dostpne i otwarte dla wszystkich i my take staniemy si bardziej otwarci_te na rnorodno taka jest nasza wizja Morza Zmian. Przycz si do nas!

Fundacji Machina Fotografika od 8 lat wzmacnia zmiany spoeczne, inspirujc kobie- ty poprzez dziaania artystyczne i rozwojowe, by w peni i na rwnych prawach uczestniczyy w rnych sferach ycia.

Dotychczas Fundacja zrealizowaa 45 inicjatyw spoecznych: szkolenia, warsztaty, do-radztwo inspiracyjne dla kobiet, wykady o sztuce, spotkania z artystkami i artystami, wernisae. Trzy razy koordynowaa odbywajc si na caym wiecie akcj przeciw- dziaania przemocy wobec kobiet w Krakowie (One Billion Rising/Nazywam si Miliard). Prowadzi dziaalno wydawnicz, realizuje fotograficzne sesje artmodowe wedug autorskiej formuy, w ktrej moda jest narzdziem przekazu istotnych treci spoe- cznych i kulturowych (publikacja m.in. w Wysokich Obcasach).

Dziaania realizowane s w Polsce: Krakw (siedziba), na Wybrzeu (winoujciePiaski) oraz w Gdyni.

Realizowany od 2012 roku projekt 440 km po zmian to najwiksze osignicie Fundacji. Idc 440 km brzegiem Batyku, speniamy marzenia, inspirujemy do zmiany i wspieramy kobiety z niepenosprawnoci, aby w peni uczestniczyy w yciu. We wsppracy z samorzdami nadmorskimi pracujemy nad dostosowaniem polskich pla dla osb z niepenosprawnociami. Dziki dziaaniom projektowym Urszula Ko-smal-Krauze, 63-letnia seniorka z Warszawy, otrzymaa protez nogi od firmy Otto Bock Polska oraz roczn terapi od Fundacji MyMind Polska. W spotkaniach na trasie brao udzia 9 Ambasadorek projektu, m.in. Monika Kuszyska (wokalistka) oraz Mo-nika Jankowska-Rangelov, Anna Rutz, Agnieszka Harasim, Joanna Chaupa, Justyna Wysocka, Iwona Krzyak, Jadwiga Szeliga, Joanna Pawlik. Odbyo si 10 spotka z publicznoci podejmujcych temat obecnoci osb z niepenosprawnociami w yciu publicznym, seksualnoci kobiet z niepenosprawnoci, adopcji, relacji, pracy, a take obecnoci w yciu publicznym, w tym w polityce, sztuce i biznesie. Projekt od samego pocztku wspiera pani Anna Komorowska, pierwsza dama RP. Patronat honorowy nad projektem obja pani senator Helena Hatka. Partnerem wspierajcym jest Fundacja Jaka Meli Poza Horyzonty.

Fundacja Machina Fotografikaul.Pauliska2/17301-065Krakw

www.machinafotografika.plinfo@machinafotografika.pl

Projekt wspfinansowany w ramach Funduszu Inicjatyw AbsolwenckichProgramu Liderzy Polsko-Amerykaskiej Fundacji Wolnoci.

okladka zlozonapublikacja plaze dostepne dla wszystkich 72 dpi