POBRZEŻA

Pas położony w bezpośrednim sąsiedztwie Morza Bałtyckiego.

Pobrzeże Szczecińskie

Pobrzeże Koszalińskie

Pobrzeże Gdańskie z Żuławami Wiślanymi

Pobrzeża Polski

Elementem charakterystycznym jest wybrzeże - wąski pas lądu wzdłuż

linii brzegowej, na którym zaznacza się działalność fal morskich.

Rodzaje wybrzeża:

wysokie, klif – stromy stok bezpośrednio dochodzący do morza;

niskie, plaża – płaski teren pokryty piaskiem, zalewany przez fale morskie;

Pobrzeże Szczecińskie

Pobrzeże Koszalińskie

Pobrzeże Gdańskie

Jeziora przybrzeżne (Jamno, Wicko)

Mierzeja Helska i Wiślana

Depresja (1,8 m p.p.m.)

Ruchome wydmy

Mady rzeczne w delcie Wisły

Gdańsk-Gdynia-Szczecin

Przemysł morski: stoczniowy, rybacki

Turystyka rekreacyjno-wypoczynkowa

Parki Narodowe

POJEZIERZA

Pas rozciągający się między Pobrzeżem Południowobałtyckim

a Nizinami Środkowopolskimi

Pojezierze Wielkopolskie

Pojezierze Pomorskie

Pojezierze Mazurskie

Pojezierza Polski

W stosunku do otaczających krain naturalnych tworzą wyraźną

wyniosłość (329 m n.p.m. -Wieżyca na Pojezierzu Kaszubskim)

Charakterystyczne cechy: położenie w granicach zasięgu najmłodszego zlodowacenia

rzeźba terenu silnie urozmaicona,

wał moren czołowych, równiny sandrowe, pradoliny,

rynny polodowcowe, kemy, eratyki, ozy

liczne jeziora

Pojezierze Wielkopolskie

Pojezierze Pomorskie

Pojezierze Mazurskie

Obszar młodoglacjalny

Wieżyca

+ 2 wzniesienia ponad 300 m n.p.m.

Liczne jeziora:

Hańcza (najgłębsze – 108 m)

Śniardwy (największe – 114 km2)

Cień opadowy

Poznań, Toruń/Bydgoszcz, Olsztyn

Parki Narodowe

NIZINY

Pas Nizin Środkowopolskich rozciąga się w centralnej części Polski,

(na południe od pasa Pojezierzy)

Nizina Wielkopolska Nizina Mazowiecka

Nizina Śląska Nizina Podlaska

Polesie Lubelskie

Cechy krajobrazu nizinnego w Polsce: dominują krajobrazy płaskie, równinne,

znacznie słabiej urozmaicona powierzchnię terenu

Przyczyna: z obszaru dzisiejszych nizin lodowiec ustąpił znacznie wcześniej

niż z obszaru pojezierzy. W związku z tym powierzchnia nizin

przez dłuższy czas była odsłonięta, dzięki czemu została bardziej

wyrównana.

wolno płynące rzeki, często szerokie,

mało jest wzniesień i zagłębień terenu

duży udział terenów rolniczych

Nizina

wysokości bezwzględne nie przekraczają 300 m n.p.m.,

NIZINA WIELKOPOLSKA

NIZINA ŚLĄSKA

NIZINA MAZOWIECKA

NIZINA PODLASKA

POLESIE LUBELSKIE

Rzeźba staroglacjalna, pradoliny

Klimat od morskiego (zach) po kontynentalny (wsch)

Krajobrazy rolnicze oraz krajobrazy przemysłowe (surowce)

Obszary leśne: Bory Dolnośląskie, Puszcza Kampinoska, Białowieska

Parki Narodowe

Warszawa, Łódź, Wrocław

WYŻYNY

Pas wyżyn rozciąga się na południowym wschodzie Polski,

(na południe od Niziny Mazowieckiej)

•Wyżyna Śląsko-Krakowska (W.Śląska i W.Krakowsko-Częstochowska),

•Wyżyna Małopolska (Niecka Nidziańska i W.Kielecka),

•Wyżyna Lubelska z Roztoczem

Cechy krajobrazu wyżynnego w Polsce:

pofałdowana powierzchnia terenu z wyniosłościami,

charakterystyczne formy terenu – skałki, wąwozy, skarpy,

jaskinie,

zróżnicowane pokrycie terenu.

Wyżyna

wysokości bezwzględne przekraczają 300 m n.p.m.,

wysokości względne są na ogół mniejsze niż 300 m.

W. LUBELSKA Z ROZTOCZEM

Wąwozy lessowe

Żyzne czarnoziemy

Obszar rolniczy

Roztoczański Park Narodowy

Węgiel kamienny w Bogdance

Lublin

Kazimierz Dolny i Zamość

Park Narodowy

W. MAŁOPOLSKA (Kielecka+Niecka Nidziańska)

Zjawiska krasowe w gipsach

Wody mineralne

Busko Zdrój

Urozmaicona rzeźba

Góry Świętokrzyskie

Jaskinia „RAJ”

Kielce

Park Narodowy

W. ŚLĄSKO-KRAKOWSKA

W.ŚLĄSKA

Góra Św.Anny (400 m npm)

Zdegradowane środowisko

Surowce mineralne

GOP

Obszar zurbanizowany

Katowice + …

Konurbacja

Jurajskie skały wapienne

Formy krasowe i ostańce

Maczuga Herkulesa

Park Narodowy

Szlak „Orlich Gniazd”

W.KRAKOWSKO-CZĘSTOCHOWSKA

KOTLINY PODKARPACKIE

Pas położony między wyżynami a Karpatami

Kotlina Sandomierska

Kotlina Oświęciska Brama Krakowska

Kotlina Sandomierska

Brama Krakowska

Kotlina Oświęcimska

Zapadlisko tektoniczne

Obszar równinny i falisty

Kotliny rozcięte dopływami Wisły,

Klimat łagodny - należy do

najcieplejszych regionów w Polsce.

Okres wegetacyjny: ponad 220 dni

Surowce chemiczne

Kraków

Jak powstaje starorzecze?

Szybkość przemieszczania się wody w rzece nie jest jednakowa, najszybciej

płynie w nurcie. W dolnym i środkowym biegu rzeki nurt często przesuwa się z

jednego do drugiego brzegu. Wskutek tego bieg rzeki staje się coraz bardziej

kręty, następnie tworzy ona zakola i meandry. Brzegi koryta w obrębie meandru

są różnie wykształcone. Zewnętrzny jest stromy, gyż zachodzi podcinanie brzegu

przez rzekę (erozja boczna), wewnętrzny jest przeważnie płaski, gdyż następuje

akumulacja osadów. Często w czasie wiosennej powodzi lub innego przyboru

wody następuje wyprostowanie biegu rzeki poprzez odcięcie meandru, z którego

powstaje starorzecze.

G Ó R Y

Pas położony na południu Polski

Karpaty

Sudety

Góry świętokrzyskie

GÓRY

wysokości bezwzględne przekraczają 300 m n.p.m.,

wysokości względne są większe niż 300 m.

Cechy krajobrazu górskiego w Polsce:

silnie pofałdowana powierzchnia terenu,

duże wysokości bezwzględne,

wąskie, kręte, szybko płynące rzeki,

piętrowy układ roślinności,

słabe zaludnienie.

Rodzaje:

fałdowe i zrębowe

wysokie - średnie - niskie

Karpaty Zewnętrzne

(Pogórza+Beskidy)

Karpaty Wewnętrzne

(Tatry+Podhale+Pieniny)

Babia i Barania Góra

Rysy i Trzy Korony

Połoniny w Bieszczadach

Turnie, granie i żleby

Lecznicze wody mineralne

Piętra roślinne

Zakopane, Krynica, Wisła

Parki Narodowe

GÓRY WYSOKIE

Przedgórze Sudeckie

Sudety z Karkonoszami

Góry zrębowe

Zaliczają się do gór średnich

Odmłodzone stare góry

Śnieżka (1602 m n.p.m)

Góry Stołowe i Karkonosze

Szklarska Poręba, Karpacz

Parki Narodowe

GÓRY ŚREDNIE

Góry Świętokrzyskie

Najwyższe pasmo – Łysogóry

Łysica (612 m n.p.m) i Łysa Góra

gołoborza

Park Narodowy

GÓRY NISKIE

1. Woliński Park Narodowy

2. Słowiński Park Narodowy

3. Wigierski Park Narodowy

4. Drawieński Park Narodowy

5. Park Narodowy Bory

Tucholskie

6. Biebrzański Park Narodowy

7. Park Narodowy Ujście Warty

8. Wielkopolski Park Narodowy

9. Kampinoski Park Narodowy

10. Narwiański Park Narodowy

11. Białowieski Park Narodowy

12. Poleski Park Narodowy

13. Karkonoski Park Narodowy

14. Park N. Gór Stołowych

15. Ojcowski Park Narodowy

16. Świętokrzyski Park Narodowy

17. Roztoczański Park Narodowy

18. Babiogórski Park Narodowy

19. Gorczański Park Narodowy

20. Magurski Park Narodowy

21. Tatrzański Park Narodowy

22. Pieniński Park Narodowy

23. Bieszczadzki Park Narodowy

• ISTNIEJĄCE PARKI NARODOWE

• 1. Babiogórski Park Narodowy (1954) - piętra roślinne, rumowiska skalne

• 2. Białowieski Park Narodowy (1947) - naturalny las liściasty i mieszany, żubr, tarpan

• 3. Biebrzański Park Narodowy (1993) - obszar bagienny, torfowiska, olsy

• 4. Bieszczadzki Park Narodowy (1973) - połoniny, lasy bukowe

• 5. Park Narodowy Borów Tucholskich (1996) - bór, jeziora, obszary bagienne

• 6. Drawieński Park Narodowy (1990) - bór sosnowy, buczyna, dąbrowa

• 7. Gorczański Park Narodowy (1981) - lasy jodłowo-bukowe, jeleń karpacki, gronostaj

• 8. Park Narodowy Gór Stołowych (1993) - rzeźba gór piaskowcowych, bory świerkowe

• 9. Kampinoski Park Narodowy (1959) - bór sosnowy, wydmy śródlądowe, bagna

• 10. Karkonoski Park Narodowy (1959) - skałki granitowe, rumowiska skalne, piętra roślinne

• 11. Magurski Park Narodowy (1995) - fragment pierwotnej puszczy

• 12. Narwiański Park Narodowy (1996) - bagna, łęgi, olsy, rozlewiska

• 13. Ojcowski Park Narodowy (1956) - rzeźba krasowa w dolinie Prądnika

• 14. Pieniński Park Narodowy (1932) - przełom Dunajca

• 15. Poleski Park Narodowy (1990) - jeziora krasowe, bagna torfowiska

• 16. Roztoczański Park Narodowy (1974) - buczyny, dąbrowy, bory jodłowe, progi na Tanwi

• 17. Słowiński Park Narodowy (1967) - ruchome wydmy, jeziora przybrzeżne, bór sosnowy, bór mieszany

• 18. Świętokrzyski Park Narodowy (1950) - gołoborza, bory jodłowe, jodłowo-bukowe i sosnowe

• 19. Tatrzański Park Narodowy (1954) - rzeźba wysokogórska, piętra roślinne

• 20. Park Narodowy Ujście Warty (2001) - podmokłe łąki, ostoja ptactwa wodnego i błotnego

• 21. Wielkopolski Park Narodowy (1957) - lasy sosnowe, dąbrowy

• 22. Wigierski Park Narodowy (1989) - bory świerkowo-sosnowe, jeziora rynnowe, bagna

• 23. Woliński Park Narodowy (1960) - wybrzeże klifowe, bory sosnowe, buczyna