Podstawowe wiadomości ze

składni

Czyli jak utworzyć poprawne

zdanie

W języku niemieckim występują

trzy szyki zdań.

1. szyk prosty

Podmiot + orzeczenie

Ich heiße Kasia

Mein Hund mag Knochen

Er ist nett

Szyk prosty występuje w zdaniach twierdzących, na pierwszym miejscu jest podmiot (osoba), na drugim orzeczenie (czasownik)

2. szyk przestawny

……………. orzeczenie + podmiot …………

Wo wohnst du?

Was sind deine Eltern von Beruf?

Wie alt ist sein Vater?

Lernst du?

Ist er stark wie ein Bär?

Kommt sie aus Deutschland?

Am Montag habe ich Deutsch

Deutsch lernen wir am Montag

Gut ist das nicht

Szyk przestawny występuje w pytaniach (ze słówkiem pytającym i w pytaniach na ,,czy’’ bez słówka pytającego)

oraz gdy zdanie rozpoczynamy od innej części zdania niż podmiot, np. od określenia czasu

czasownik wystepuje wtedy przed podmiotem

3. szyk końcowy

w zdaniu złożonym po spójniku występuje

podmiot, a czasownik w formie osobowej na

końcu zdania:

,spójnik podmiot.…. ..….orzeczenie

.

Er sagt, dass er Hunger hat.

Ich weiß nicht,wann sie nach Hause kommt.

Spójniki zdań złożonych wymagają

użycia określonego szyku zdania:spójniki szyku prostego:

aber - ale

denn - ponieważ

und – i, a

sondern - lecz

oder – lub, czy

Ich will ins Kino gehen, aber ich habe keine Zeit.

Ich gehe zum Arzt, denn ich bin krank.

Ich lese ein Buch und meine Schwester lernt.

Er geht nicht ins Theater, sondern er bleibt zu Hause.

Sie geht zu Fuß oder sie nimmt einen Bus.

Spójniki szyku przestawnego to:

dann - potem

deshalb/darum/deswegen - dlatego

sonst – w przeciwnym razie

trotzdem – mimo to

außerdem – poza tym

Bis zwei bin ich in der Schule, dann komme ich nach Hause.

Es ist schon spät, deshalb muss ich mich beeilen.

Lerne ein bisschen mehr, sonst bekommst du eine schlechte Note!

Es regnet, trotzdem ist es nicht kalt.

Ich habe schon keine Zeit, außerdem habe ich kein Geld.

Spójniki szyku końcowego:

dass – że

ob – czy

weil – ponieważ

da – ponieważ {jeśli zdanie zaczynamy od spójnika}

wenn/falls – jeśli

als / wenn –kiedy, gdy

während – podczas gdy

bevor/ehe – zanim

seidem/seit – odkąd

nachdem – gdy tylko, po tym jak

sobald – skoro tylko

bis – do czasu gdy

solange – jak długo

damit – aby, żeby

indem – {robiąc coś}

dadurch dass – poprzez to, że

ohne dass – {nie robiąc czegoś}

(an)statt dass – zamiast

obwohl - chociaż

so dass – tak że

oraz spójniki zdania przydawkowego (który, którego) i podmiotowego (kto mówi a, ten musi i b)