podsystemy logistyki - podział funkcjonalny ... · podsystemy logistyki - podział funkcjonalny...

Podsystemy logistyki - podział funkcjonalny

• Opracowywanie zamówień• Zarządzanie zapasami (gospodarka

magazynowa)


1

magazynowa)

• Magazyn• Opakowanie• Transport

Zapasy IZapasy magazynowe stanowią bufor w przepływie towaru. Zmiana czasowej

i ilościowej struktury przepływu na wejściu i wyjściu. Utrzymywanie zapasów uzasadnione przez:

• Wykorzystanie efektu skali przy zakupie, transporcie lub produkcji:– rabaty ilościowe u dostawcy,– korzystniejsze warunki transportu u spedytora – ładunki całopojazdowe,

całowagonowe,

Gospodarka magazynowa


2

całowagonowe,

– obniżenie jednostkowych kosztów produkcji – wyższe koszty zapasów magazynowych rekompensowane przez mniejsze koszty przezbrojenia,

• Skompensowanie różnic między podażą i popytem: towary o sezonowym popycie, produkty rolnicze.

• Specjalizacja zakładów produkcyjnych – problem synchronizacji dostaw części.

Zapasy II

• Spekulacja – przewidywany wzrost cen, domniemanie wystąpienia deficytu.

• Zabezpieczenie przed niepewnością - w zakresie podaży i/lub popytu – wahania kursów walut, cła, kontyngenty, strajk, zmiany stóp procentowych

• Niebezpieczeństwo zatrzymania produkcji -koszty

9/9/2011 Podsystemy logistyki - podział funkcjonalny

3

koszty

• Sezonowość podaży, popytu – np. zimowe przerwy w transporcie wodnym, przemysł odzieżowy, stabilność zatrudnienia

• Korzyści dla dostawców – popyt sezonowy, utrzymanie małego dostawcy

• Magazyny blisko rynku, obsługa klienta

Zapasy IIISkładniki zapasu magazynowego: • Zamawiana ilość – Q• Średni zapas magazynowy – ŚZM = Q/2• Zapas bieżący, zapas bezpieczeństwa – Zb ze względu na

wahania popytu i opóźnienia dostaw

• Zapas przeciętny magazynu – ŚZM + Zb

• Zapasy w produkcji


4

• Zapas w drodze – dla uwzględnienia zamrożonego kapitału - równy wielkości towarów sprzedawanych z magazynu w czasie realizacji dostawy.

• Zapas sezonowy – odzeż, zabawki, art. samochodowe

• Zapas promocyjny• Zapas spekulacyjny – zwyżka ceny brak dostępności produktów

• Zapas martwy – tj. bez wartości ekonomicznej - wysłanie do miejsca gdzie ma wartość, za granicę, utylizacja

Zadania gospodarki magazynowej

Realizacja celów gospodarki magazynowej wymaga odpowiedzi na pytania:

1. Jaki towar ma być magazynowany?2. Jaka ilość towaru ma być magazynowana?



5

2. Jaka ilość towaru ma być magazynowana?3. Jaką ilość towaru trzeba zamówić ?4. Kiedy trzeba dokonać zamówienia ?

Koszty utrzymywania zapasów

• Koszt kapitału – odsetek wartości pieniężnej utrzymywanego zapasu, warto ść zapasów* stopa progowa firmy ; stopa progowa określa minimalną oczekiwaną stopę zwrotu z nowych inwestycji

• Koszt utrzymywania magazynu – magazyn obcy i magazyn własny; koszty zmienne i stałe; koszty przemieszczania produktów, koszty składowania – czynsz, ogrzewanie, oświetlenie.



6

• Koszty obsługi zapasów – ubezpieczenie ryzyka utraty lub uszkodzenia i podatki

• Koszty ryzyka związanego z zapasami – ryzyko utraty wartości pieniężnej zapasów – jakość i cena owoców i warzyw, spadek wartości modnej odzieży, krótki cykl życia np. komputery.

Koszty zamawiania:• Przegląd stanu zapasów,• Przygotowanie lub opracowanie zamówień,• Przygotowanie i opracowanie sprawozdań z przyjęcia

dostaw,• Przygotowanie i opracowanie dokumentów płatności.


7

• Przygotowanie i opracowanie dokumentów płatności.

Koszty przestawiania produkcji:• Przezbrojenie urządzeń produkcyjnych

Określenie zapotrzebowania - rodzaje• Wg pochodzenia i rodzaju

– Zapotrzebowanie pierwotne – zapotrzebowanie rynku na wyroby nadające się do sprzedaży

– Zapotrzebowanie wtórne – zapotrzebowanie surowców, części i zespołów niezbędnych do pokrycia zapotrzebowania pierwotnego

– Zapotrzebowanie trzeciego rodzaju – Materiały



8

pomocnicze i eksploatacyjne

• Uwzględnienie zapasów– Zapotrzebowanie brutto – odniesione do okresu bez

uwzględnienia zapasów,– Zapotrzebowanie netto – zapotrzebowanie brutto pomniejszone

o zapasy.

Określenie zapotrzebowania - metody

Deterministyczne określanie zaopatrzenia: Dotyczy określenia zapotrzebowania wtórnego na podstawie zamówienia

pierwotnego lub zamówienia nabywcy. Dotyczy głównych komponentów wyrobu.

– Metoda analityczna – „rozbiór” i ustalanie składu wyrobu według struktury

– Metoda syntetyczna – korzystanie z wykazów części wyrobu

Stochastyczne określenie zapotrzebowania:Na podstawie zużycia w porównywalnych poprzednich okresach, warunkiem

wiarygodność danych i hipoteza stabilności czasowej – analogiczny sposób



9

wiarygodność danych i hipoteza stabilności czasowej – analogiczny sposób wpływu kompleksu zjawisk zależnych.

Szacowanie subiektywne:Brak danych do stosowania powyższych metod.– Szacowanie analogowe – na podstawie zapotrzebowania na towary podobne – Szacowanie intuicyjne – na podstawie subiektywnej oceny jednej lub kilku osób

W przypadku popytu zależnego – znanego w punkcie odbioru określenie zapotrzebowania w punktach dostaw (logistyka materiałowa) możliwe przy znajomości programu produkcyjnego (ang. MPS Master Production Schedule) na podstawie metody deterministycznego określania zapotrzebowania

Określanie zapotrzebowania - metody


10

deterministycznego określania zapotrzebowania określanej skrótem MRP (ang. Material Requirements Planing).

W przypadku logistyki dystrybucji - problem sumowania zapotrzebowań w wielu lokalnych punktach odbioru określany jest jako DRP (ang. Distribution Requirements Planning).

Uzupełnianie zapasów

Odpowiedź na pytania „kiedy?” i „ile?”. Uwzględniane wielkości:• Osiągnięta wartość stanu zapasów magazynowych (punkt zamówienia)

– s• Czas cyklu zamówienia – t• Wielkość zamówienia (stała) – Q• Wielkość zamówienia (zmienna) - S niezbędna do uzupełnienia



11

zapasów do określonego poziomu• Roczna wielkość popytu - D

Reguły zamawiania towarów: • Zamawiana ilość Q - f(s,Q) i f(t,Q)• Zamawiana ilość S - f(s,S) i f(t,S).

Metody zarządzania zapasami pull i push – różne podejścia do zapasów: produkcja odpowiedzią na popyt lub przewidywanie popytu, np. McDonald’s i usługodawcy cateringowi na przyjęciach,

Reguły zamawiania towarów IZASADA f(s, Q) – metoda punktu zamówieniaPunkt zamówienia - określany jako moment w którym stan zapasów

magazynowych może pokryć zapotrzebowanie do chwili ponownej dostawy do magazynu.

Wyznaczenie optymalnej wielkości zamówienia EOQ EWZ – wzór Wilsona

Obowiązujące założenia: • Ciągła, stała i znana wielkość popytu



12

• Ciągła, stała i znana wielkość popytu• Stały i znany cykl uzupełniania zapasów• Pełne zaspokojenie popytu• Stała cena towaru i koszt transportu• Nie uwzględnia zapasów w transporcie• Zapas jednorodny• Nieskończony horyzont planistyczny• Nieograniczona dostępność kapitału

Reguły zamawiania towarów –wzór Wilsona

Wyznaczenie optymalnej wielko ści zamówienia EWZ , EOQ:Duże zamówienia – duże koszty utrzymania zapasów (koszty

magazynowe + koszty zamrożonego kapitału) KuzapDuże zamówienia – minimalne koszty przygotowania i realizacji

zamówienia Kzam.Optymalizacja oddzielnie powyższych kryteriów kosztowych prowadzi do –Optymalizacja oddzielnie powyższych kryteriów kosztowych prowadzi do –• zamówienie pokrywające zapotrzebowanie roczne lub• zamówienie wielkości jednostki zapotrzebowania.

Koszt całkowity: F(Q) = ½*Q * Kuzap + D/Q * Kzamgdzie ½ Q to zapas przeciętny

EWZ Qopt= (2*D*Kzam/Kuzap)1/2wzór Wilsona


13

Reguły zamawiania towarów II

Metoda min- maxAnalogiczna do metody punktu zamówienia. Różnica: jeżeli przy

zwiększonym popycie poziom zapasu opadnie poniżej punktu zamówienia, to należy powiększyć zamówienie o różnicę pomiędzy zapasem punktu zamówienia a dysponowaną wielkością zapasu. Jest to minimalna wielkość zamówienia, która pozwoli na osiągnięcie przez zapas oczekiwanego poziomu maksymalnego w chwili otrzymania zamówienia.



14

poziomu maksymalnego w chwili otrzymania zamówienia.ZASADA f(t,S) – metoda cyklu zamówie ń

Stały cykl zamówień t – rytm dostaw lub produkcji – stała odległość między zamówieniami

Wielkość zamówienia S zmienna – suma wielkości popytu w czasie realizacji zamówienia i czasie cyklu minus zapas w magazynie.

Reguły zamawiania towarów - f(s,Q)

s

Q

Q

Stanmagazynu


15

tr

s

czastr trtr

s – punkt dokonywania zamówienia – wielkość stanu magazynu - stały

Q – wielkość zamówienia - stała

tr – czas realizacji zamówienia

Reguły zamawiania towarów - f(s,S)

s

Stanmagazynu

SS


16

tr

s

czastr trtr

s – punkt dokonywania zamówienia – stały

S – zamawiana ilość – zmienna


Reguły zamawiania towarów - f(t,Q)

Q

Q

Stan

magazynu


17

trczas

tr trtr

t – okres między zamówieniami - stały

Q – wielkość zamówienia - stała


t tt

Reguły zamawiania towarów - f(t,S)

S

Stan

magazynu

S

S


18

trczas

tr trtr

t – okres między zamówieniami - stały

S – wielkość zamówienia - zmienna


t tt

Utrzymywanie zapasów – niepewność popytu

Określenie optymalnego bezpiecznego poziomu zapasów magazynowych (zapas bezpieczeństwa ZB) w oparciu o:

1. Koszty niedoborów,2. Zmiany popytu na skutek niedoborów,

3. Gotowość do świadczenia poziomu obsługi dostaw.

Uwzględniane czynniki:



19

Uwzględniane czynniki:1. Czas dostawy niezbędny do odtworzenia zapasów,2. Prawdopodobieństwo przekroczenia czasu dostawy

i wielkości rozchodów,

3. Założony poziom obsługi,4. Liczba magazynów.

Utrzymywanie zapasów – zapas bezpieczeństwa

Uwzględnienie długości czasu dostawy i zmiany popytu:

ZB = Tw*(Nmax- Nprzec)N ,N – maksymalny i przeciętny popyt w jednostce czasu, Nmax,Nprzec– maksymalny i przeciętny popyt w jednostce czasu,

Tw – czas dostawy

ZB służy do pokrycia różnicy pomiędzy maksymalnym, a przeciętnym popytem w czasie realizacji dostawy.

• Czas dostawy a zapas bezpieczeństwa.• Koszt zmniejszenia czasu dostawy.


20

Zapas bezpieczeństwa f(s,Q)

s

Stan

magazynu

ZB= (Pmax- P)tr


21

tr

s

czastr trtr

ZB

Metoda wtórnego punktu zamawiania

Zmniejszenie ZB przez zastosowanie wtórnego (dodatkowego i opcjonalnego) punktu dokonywania zamówienia. Zamówienie to posiada skrócony czas odtworzenia zapasów dzięki zastosowaniu szybszych środków transportu.

Oznaczenia: Pzw – popyt zwiększony, s2 – wtórny punkt zamawiania, Sw wielkość wtórnego zamówienia.


22

Metoda wtórnego punktu zamawiania

Stan

magazynu

ZB1< ZB gdy s2>=Pzw tr2 dostawa dodatkowa zdąży

Sw =Pzw tx –s2 dodatkowa dostawa gdy Pzw> Pstandard+ZB1/tr

t

Pzw


23

trtr

ZB

s1

czas

tr2

ZB1

s2

tx

Błąd prognozowania popytu a ZB –dokładność określenia popytu

• Do uwzględnienia „dokładności określenia popytu” musimy dysponować wartością średnią i odchyleniem standardowym. Zakładając rozkład prawdopodobieństwa możemy określić wielkość ZB niezbędnego do zaspokojenia popytu w przypadku błędu prognozowania zapotrzebowania.

• Zakładając rozkład normalny prawdopodobieństwa – 50 % prawdopodobieństwo zaspokojenia popytu (dla wartości średniej zapotrzebowania) bez ZB.



24

zapotrzebowania) bez ZB.

• W celu zapewnienia wyższego prawdopodobieństwa zaspokojenia popytu konieczne wprowadzenie ZB o wielkości równej iloczynowi współczynnika bezpieczeństwa i wielkości odchylenia standardowego wielkości zapotrzebowania.

• Współczynnik bezpieczeństwa określa maksymalne przekroczenie zmiennej (wartość popytu) w jednostkach odchylenia standardowego w zależności od prawdopodobieństwa (50% - wb = 0, 84% - wb=1, 97% - wb=2)

Rozkład normalny popytu


25

Poziom obsługi dostaw a ZB

Współczynnik bezpieczeństwa określa poziom obsługi dostaw (POD). Jeżeli POD jest mierzony za pomocą czasu w jakim zaspokajany był popyt za pomocą stanu magazynowego to współczynnik bezpieczeństwa jednoznacznie określa poziom obsługi (np. K=2 w 97,72 % okresów popyt zaspokojony, czyli jeżeli ZB=2*σ to ok. 2 razy na sto zamówień wystąpią niedobory).



26

niedobory).Z rozkładu normalnego wynika, że pewno ść zaspokojenia

potrzeb występuje przy niesko ńczonej wartości zapasu bezpieczeństwa a tym samym takimi kosztami gospodarki magazynowej. (Silny wzrost kosztów ze wzrostem poziomu obsługi).

Poziom obsługi mierzony być może również wielkością (a nie częstością występowania) niezaspokojonego popytu.

Zapas bezpieczeństwa a liczba odbiorców z magazynu

Obserwowany efekt kompensacji – kompensacja zapotrzebowania jednego odbiorcy przez brak

zapotrzebowania drugiego. Wielkość zapasu bezpieczeństwa mniejsza niż wynikająca z konieczności



27

bezpieczeństwa mniejsza niż wynikająca z konieczności zaspokojenia popytu będącego sumą maksymalnych popytów poszczególnych odbiorców.

Liczba magazynów a ZBWiele magazynów. Zależność poziomu ZB od liczby magazynów.

– Popyt niezależny z różnych magazynów. – Jednakowego poziomu obsługi klienta oznacza, że wariancja ( kwadrat

odchylenia standardowego) popytu w przypadku jednego magazynu jest równa sumie wariancji popytu poszczególnych magazynów.

– Zakładamy jednakowe wariancje popytu w mniejszych n magazynach równe Vn.

V =nV - warunek jednakowego poziomu obsługi klienta w 2 n

V1=nVn - warunek jednakowego poziomu obsługi klienta w 2 systemach – jeden i n magazynówσ 1= (n)1/2

* σ n

wb*σ 1= (n)1/2*wb* σ n

Podstawiamy wzór na ZB = wb * σZB1=ZBn*n1/2

– ZB w systemie z jednym magazynem jest mniejszy niż ZBn*n -wymagany sumaryczny zapas w n magazynach dla takiego samego poziomu obsługi klienta w systemie z n magazynami


28

Selektywna gospodarka magazynowa

Optymalizacja ilości towaru w magazynie uwzględnia:• koszty wynikające z niedoborów,• koszty wynikające z magazynowania.Zasady gospodarki magazynowej w zależności od struktury

konsumpcji: – Konsumpcja regularna - zsynchronizowanie dostaw– Konsumpcja zmienna - magazynowanie



29

– Konsumpcja nieregularna – zaopatrzenie na indywidualne zapotrzebowanie

Magazynowanie poprzedzone analizą:– Liczba rodzajów towarów i wartość towarów w zaopatrzeniu– Liczba artykułów i obrót w dystrybucji

Prawo Pareta(Vilfredo Pareto)

- reguła 80-20, zwykła masa i wartościowe jednostki, - niewielki odsetek populacji ma wpływ na całość lub wartość całości, przykłady:


30

wartość całości, przykłady:• klienci – wielkość sprzedaży, • ludność miasta – popełniane

przestępstwa, • wykłady – studenckie punkty

zaliczeniowe

Selektywna gospodarka magazynowa analiza ABC

• Logistyka dystrybucji: – 80% obrotu przypada na 20% artykułów– różnice w zależności od rodzaju odbiorców:

• 80% hurt - zakład produkcyjny, • mniej % obrotu - handel detaliczny.

• Wartość artykułu i wielkość jego zbytu - główne nośniki



31

• Wartość artykułu i wielkość jego zbytu - główne nośniki obrotu.

• Większa część zysku generowana przez niewiele artykułów.

• Część artykułów sprzedawana ze stratą obniża zysk. • Analiza wg zysku trudna.• Analiza wg obrotu (cena) lub analiza wg zbytu (ilość) przy

jednakowych cenach.

Selektywna gospodarka magazynowa analiza ABC

Klasy według wielkości obrotu:Uwzględniają ilościowo rodzaje ilościowo –

– 20 % o największym obrocie - klasa A – kolejne 40 % - klasa B– pozostałe 40 % artykułów – klasa C

Klasy wg znaczenia towaru dla klienta:Uwzględniają istotność towaru (wartość krytyczna) klasy 1,2,3:Uwzględniają istotność towaru (wartość krytyczna) klasy 1,2,3:

• artykuły wymagane aby były w każdej chwili do dyspozycji,• artykuły których brak nie pogorszy funkcjonalności sprzętu,• artykuły bez wpływu na funkcjonowanie sprzętu

Uwzględnienie istotności towaru rozszerza klasyfikację ABC,rozszerzona klasyfikacja oparta na iloczynie pozycji w obu klasyfikacjach wg

istotności i wg pozycji w obrocie.


32

Selektywna gospodarka magazynowa – przykład klasyfikacji artykułów


33

Selektywna gospodarka magazynowa metoda ABC

Cykle zamówień w zależności od klasy artykułów:– Wydłużenie cyklu zamówień dla artykułów klas B, C np.

2 i 4- krotnie w stosunku do cyklu zamówień klasy A

Wpływ liczby magazynów na koszty:



34

• Minimalizacja kosztów magazynowania – centralizacja magazynów

• Minimalizacja kosztów transportu – wiele magazynów

Selektywna gospodarka magazynowa -uwzględnienie wpływu liczby magazynów na koszty

Klasa A – duży udział w obrocie -składowanie we wszystkich magazynach lokalnych.

Klasa B - mniejszy udział w obrocie – składowanie w wybranych regionalnych centrach dystrybucyjnych.

Klasa C – niewielki udział w obrocie – magazyny fabryczne.– magazyny fabryczne.

Klasa D – minimalny udział w obrocie - produkcja na zamówienie.

Konieczne uwzględnienie dodatkowo:• liczby odbiorców danego artykułu,• zamawianych ilości towaru,• wymagań klientów pod względem kompletacji zamówienia,• wykorzystywanego środka transportu.

podsystemy logistyki - podział funkcjonalny ... · podsystemy logistyki - podział funkcjonalny...

Documents