Poesia, 33

DORREARENETA PENDULUAREN

ARTEKO ITUNA

Obra honen edozein erreprodukzio modu, banaketa, komunikazio publiko edo aldaketa egiteko, nahitaezkoa da jabeenbaimena, legeak aurrez ikusitako salbuespenezko kasuetan salbu. Obra honen zatiren bat fotokopiatu edo eskaneatu nahibaduzu, jo CEDROra (Centro Español de Derechos Reprográficos, www.conlicencia.com; 91 702 19 70 / 93 272 04 47).

Azalaren diseinua:Iturri

Azaleko irudia:Amaia IturbideMaketazioa:

Erein© Amaia Iturbide

© EREIN. Donostia 2016ISBN: 978-84-9109-162-2L. G.: SS-1172/2016

EREIN Argitaletxea. Tolosa Etorbidea 10720018 Donostia

T 943 218 300 F 943 218 311e-mail: erein@erein.eus

www.erein.eusInprimatzailea: Itxaropena, S. A.Araba kalea, 45. 20800 Zarautz

T 943 835 008 F 943 130 822e-mail: edizioak@itxaropena.net

www.itxaropena.net

1. argitalpena: 2016ko azaroan

Amaia Iturbide

DORREARENETA PENDULUAREN

ARTEKO ITUNA

URRATS NOMADEZ ETA ISOLATUEZ

MOSAIKO

Ur itzaleztatuaren pean izarak azpiltzen diren moduanegon nintzaion azulejuz estalitako gainazal hari begira.Joko piezak lekualdatzen ziren heineanaldatuz nindoan:zoriak etengabe nahasten dituen kartetariko bat nintzeneta neure urratsak eta begiakibilitakoaren eraikuntzako materialak ziren.Hainbeste sartu ondoren,zurrunbilo eta oihartzunetan galdu nintzen.Begirada eskuizkribu haietan gelditu zitzaidaneta mundua aliterazioz zein paralelismoz bezalaausentziaz zein eskalaz ereulertzeko joera txertatu.

Esku artean izar bat edukitzekomosaiko puska baterahurbildu baino ez duzu egin beharko.

– 9 –

SABAI BATEN BILA

Esku ahur zapalak bezalako hostoakdauzka pikondoak.

Hosto horietariko batean jartzen dut arreta.Berdeak eta grisak bat eginda,hondoa daukan forma daguztira hedatu eta bere magalean onartzen duena,osotasunari begira, berriz,bide alternatiboak bilatzeari buruzkoalegoria irudikatzen duenfresko barrokoa dirudi, lurrin gozoa dariona.

Hodeia bezala nora ezean doanhosto eroriari eutsi diot,dudan berme bakarra baitauhin apurtuaren itxurako nire urratsa den bezala.

Eta pikondoa gogoan,adarretatik ibiltzen hasi naizhorrelako etxe zabal bat eraiki nahirik.

– 10 –

BERTSO GALDUEN ARTEAN

Erraria azkenean goiz aldera esku batzuekin topatu zen.Zorupeko loreak ziren etaharriaren argia zein iturriaren sua altxatzen zituzten.Bihotzetik zeriontxori ilun bana oparitu zieneta, horrela, bera ere hegoak hartzen hasi zen.

Eguerdi betean ezpain batzuk ediren zituennekeak pikatuta eta piltzarrak zerizkienak,orduan jabetu zenahots kraskatua paperetik paperera zihoakiola.

Gau beranduan begi batzuk aurkitu zituenzakatzak bezalakoakbegiradan soka zeramatenak.Begi horietako leiho bikoiztuetanpospolo bana jarri zuenjadanik uherra zeukan ikusmenerako.

Bidearen amaieran hanka batzuk antzeman zituenzuhaitz enborren inguruanargizariarenak bezalako ke eraztunekin.Hantxe zeuden irudikatuta bere urratsakurmael hondoko lainoan edokoadro abstraktu bateko adar nahasietan katigatutahainbeste gauzatatik kargugabetuta,sasoiz kanpoko landareak baitziren.

– 11 –

ARTZAIN IZANDAKOA HIRIAN

Oraindik ere eskuak ogi-espalak bailiran jartzen dituzura lantzen egongo balitz bezala,oraindik ere begi ninietan sagar-tximeletakloratzen zaizkio.Atorraren usoa darama.

Begitartearen oskola pitzatu,lotsa orbana aienatueta hazpegi hieratikoak mugitzen hasten zaizkio.Biziki zainduko ditu,bidegurutzea eta galbahea bezala.

Hiria izarrik anonimoena da berarentzat.Hara heldu arteko bideanhainbat gainazal larrutu igaro behar izan ditueta horrela begirada maskurtu zaio.Hala ere, babesak izango ditu:itsaslabarraren hegalarenaedota zilbor-hestea bezalako txirikordaegiten ari den ibaiarena.

Baina, batez ere, isiltasunaren hezurra eta giharraedukiko ditu gidari,baskula berean jarrita eduki ere,eta baita eguneko maindirearen etagaueko harriaren arteko ituna,ate blindatu beste leiho zabal dauzkana.

Ahal duenean asfaltoa luberritzeari ekingo dio,berak bakarrik dakien moduan.

– 12 –

JUBILATUEN BEGIETAN

Atzerriraino joan behar da ahoahobi komuna izateko,atzerriraino bihotzalurrikarak astindutako lastozko etxe bihur dadineta zarakarra jaio dakion,atzerriraino irribarreatrenaren gurpiletan nahasitako zarpail multzoa izaneta, hala ere, ingurune osoaantzaldatzeko gaitasuna edukitzeko,atzerriraino negarra esmerilatua gerta dadin.Atzerriraino joan behar dute eskuekzerbitzuz kanpo aritzen jarraitzeazer den ezagutzeko,atzerriraino urratsekzorupe izoztuaren gaineanibiltzen ikasteko.Gauzok irakur daitezke jubilatuen begietanestanko-konpartimentuetan.

Jubilatuen begiak lurrean zehar sakabanatuta daudelurra jo duten hainbat igogailu isolatutan.Plankton multzoen gisara begiratzen digute.

– 13 –

GAUZA TUAREG BATZUK

Jaima, aldean eraman daitekeenegitasmo bat edukitzeko.Beloa, gardentasunen arteko itzalez ohartu,mundua iragarriz bezala atalez atal antzemaneta begi bistakoa ez ikusteko.Eta hareaz eginiko anbulantzia-bihotza,bikoiztutako ezerezaz hausnartzeko.

– 14 –

NILOKO HARANA

Jantzi aldagarri garbian eta amets goxoan dagozeruko lorea,aire zabaleko eremu harresiztatuan, berriz,mikroklima.Basamortuaren eta uraren arteko sinbiosianegurats belarkara(padura eta Osirisen bilbadura)eta egurats berunkara(ingudearen uhin konnotatiboauztail gorrailaren bolumena).Hegazti hegoaren etaibai ertzaren arteko kontrapuntuan, berriz,lumaren eta paperaren arteko transakzioa.

Ibaiaren gainazal orraztuan eta haztakatuanlurrari urratu bat emandakoan bezalauztak eta egutegiak ikus daitezke.Eta igarri sikomorozko kaxaren ukendu luzeaeta iragarri papiro hieratikoetan zein lore hosto berdeetanbildutako ostraken bermea.

Diapositiba emanaldia etaerakusketa ibiltaria ere begien aurrean daude.Angeluetan arin,argi baltsamatuaerrealitate birtualean nabigatzen ari dairagaitzazko bidaiaria izan zaitezen.

– 15 –

Niloko harana ohi bezalahain atze-oihal eta hobi,eta beti errehabilitazio saio.

Hor egarria asetzen da,edalontzi bat ur zuriz ase ere.

– 16 –

EGIPTOAK

Gaur lautasunetik altxatutako erliebean barruratu naiz,baita ere zerua harlauza ideala izan daitekeela pentsatuzmaitekiro induskatzen nauen gainazaleanedota garagardo egile batek zorionaren ilusioagalbahetzen duen bezalaazpikode bateko musuan.Hodei tektonikoaren gisara hedatutakohorma-hitz eta horma-irudian barruratu naiz,baita goitik behera geldiarazitakour-jauziaren mututasunean ere.

Gaur zutabeetako loto-kalizetatik edandakodenborarik gabeko urdinaren eskala infinituan barruratu naiz,bihotza edo lumaren arteko dilema bezalabestelako eztabaidak planteatzen dituen balantzaneta baita “kutxatila”, “ur ontzi” eta “hipogeo” hitzekdaramatzaten bi zentzuen arteko ezkontzetan ere.

Jadanik hieroglifikoki isiltzen ikasi dut,ikasi Udjat begiak petroglifoaren hondotikzaintzen didan begirada baxuerliebeki pintatzenikusmen angeluekin praktikatzen dudan heinean,ikasi papiroen eta bertso-paperen artean ibiltzenfacebooketik zintzilikatutako orrialdeen etaeskriben taulatxoen artean egongo bainintzan.

– 17 –

Jadanik egokituta daukat begitarteraigeltsuz gogortutako lihozko maskaraPath jainkoa dela medioeta txertatuta bihotzean arkeologia indusketakbakardadearen jainkosari esker.

Hezetasuna neureganatuta daukatingurua moldatu eta eraberritu ahal izatekoeta hitzak ibitik sarriago igaro daitezen saiatzekoTefnut jainkosaren laguntzaz,neureganatuta ibisaren jarrera(kosta ahala kosta eta dena delapaduraren erdian zutik dirauena).

– 18 –

GARRAIATZEAREN ABANTAILAK

Garraiatzea surrealismo errealista praktikatzea daperiskopio-begirada lantzeaeta birmoldaketa lanei ekiten jarraitzea.

Garraiatzea bukatu gabe gelditu den xake partidanlorratz estimagarria uztearen sinonimoa da,sustraiak edonoren begiradan botatzekoahalmena daukatelakozuhaitzak landarerik nomadenak direlaadierazteko modua.

– 19 –

BULEGOAK KOORDENATU-ARDATZETANBEZALA

Hor daude bakarrikkotoia harkaitz gainean nola:gestu mugiezintentsioan den tendoi.Hor daude aingeru erori bezain funtzionalpatroira moztutako besteen ametsekin.Ezpainak murmurikatuz bezala mugitzen dituztentestuingurutik kanpoko maletak daramatzateeta iraupen-eskiaren lorratzak uzten dituzte.

Baldintza eta egoera desberdinen postontziankokatzen dira,esaldien kale pribatuetandeialdirik gabeko erantzunetanorbita eliptikoz albaindutako espazioetan.

Harribitxiak arbastatzen dabiltzaizotz plaken eta eguzki izpien artean,kristalomantzian.Unearen elektrolisitik edaten dute.

Egun flaskoratuak etasaio-hodietan dantza egiten duten flageloak dira,gaueko penduluaktxori dodekafonikoak.

– 20 –

Denbora amaigabeaneta “in vitro” bakardadean diraute(arraintasun horretan).

– 21 –