pojęcie tekstu/wypowiedzi gatunkowe zróżnicowanie tekstó · pojęcie tekstu/wypowiedzi...
TRANSCRIPT
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Anna Kozłowska
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
1 Pojęcie tekstu/wypowiedzi
2 Gatunkowe zróżnicowanie tekstów
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Pojęcie tekstu – definicja Jerzego Bartmińskiegoi Stanisławy Niebrzegowskiej-Bartmińskiej
Tekst –
ponadzdaniowa jednostka językowa, makroznak samodzielnykomunikacyjnie, który:
ma swój podmiot (nadawcę);
ma rozpoznawalną intencję umożliwiającą jego interpretację;
ma określone nacechowanie stylistyczne i gatunkowe;
poddaje się całościowej interpretacji;
wykazuje integralność strukturalną oraz spójność semantyczną;
podlega wewnętrznemu podziałowi semantycznemu,a w wypadku tekstów dłuższych – także logicznemui kompozycyjnemu.
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Wzorce budowania tekstów jako konieczny składnik kompetencjikomunikacyjnej i kulturowej.
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Michał Bachtin i gatunki mowy
„[. . . ] odlewamy naszą mowęw formę określonych gatunków[. . . ]. Te formy dane są nam tak,jak dany nam jest język ojczysty.”
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Gatunki mowy – przykłady
epospowieśćpodaniewywiadogłoszenieSMSprzepis kulinarnyulotka wyborczatestamentwykładrozprawarecenzjarozmowa. . .
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Gatunki prymarne i wtórne, pochodne
1. Gatunki powstałe w naturalnych sytuacjachspołeczno-komunikacyjnych.
Przykłady: rozmowa,testament,modlitwa,życzenia świąteczne.
2. Gatunki powstałe przez przekształcenie prymarnych.
Przykłady: artykuł ← list,powieść ← opowieść.
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Gatunki proste i złożone
1. Gatunki odpowiadające pojednynczym aktom mowy.
Przykłady: prośba,pytanie,ślubowanie.
2. Gatunki będące skonwencjonalizowanymi zespołami aktówmowy.
Przykłady: rozmowa,referat,email.
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Czynniki konstytuujące strukturę gatunkową tekstu
aspekt strukturalny – architektonika (kompozycja) tekstu,jego podział, sposób rozpoczęcia i zakończenia, układ treści
aspekt pragmatyczny – nadawca i odbiorca, celkomunikacyjny, kontekst życiowy gatunku (prymarnezastosowanie komunikacyjne); typ przekazu (ustny/pisemny),sfera komunikacyjna (od rodzinnej do narodowej, odprywatnej do oficjalnej itd.)
aspekt poznawczy: tematyka i sposób jej przedstawiania(perspektywa, punkt widzenia, hierarchia wartości i inneskładniki obrazu świata)
aspekt stylistyczny - zastosowane środki językowe
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Czynniki konstytuujące strukturę gatunkową tekstu
aspekt strukturalny – architektonika (kompozycja) tekstu,jego podział, sposób rozpoczęcia i zakończenia, układ treści
aspekt pragmatyczny – nadawca i odbiorca, celkomunikacyjny, kontekst życiowy gatunku (prymarnezastosowanie komunikacyjne); typ przekazu (ustny/pisemny),sfera komunikacyjna (od rodzinnej do narodowej, odprywatnej do oficjalnej itd.)
aspekt poznawczy: tematyka i sposób jej przedstawiania(perspektywa, punkt widzenia, hierarchia wartości i inneskładniki obrazu świata)
aspekt stylistyczny - zastosowane środki językowe
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Czynniki konstytuujące strukturę gatunkową tekstu
aspekt strukturalny – architektonika (kompozycja) tekstu,jego podział, sposób rozpoczęcia i zakończenia, układ treści
aspekt pragmatyczny – nadawca i odbiorca, celkomunikacyjny, kontekst życiowy gatunku (prymarnezastosowanie komunikacyjne); typ przekazu (ustny/pisemny),sfera komunikacyjna (od rodzinnej do narodowej, odprywatnej do oficjalnej itd.)
aspekt poznawczy: tematyka i sposób jej przedstawiania(perspektywa, punkt widzenia, hierarchia wartości i inneskładniki obrazu świata)
aspekt stylistyczny - zastosowane środki językowe
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Czynniki konstytuujące strukturę gatunkową tekstu
aspekt strukturalny – architektonika (kompozycja) tekstu,jego podział, sposób rozpoczęcia i zakończenia, układ treści
aspekt pragmatyczny – nadawca i odbiorca, celkomunikacyjny, kontekst życiowy gatunku (prymarnezastosowanie komunikacyjne); typ przekazu (ustny/pisemny),sfera komunikacyjna (od rodzinnej do narodowej, odprywatnej do oficjalnej itd.)
aspekt poznawczy: tematyka i sposób jej przedstawiania(perspektywa, punkt widzenia, hierarchia wartości i inneskładniki obrazu świata)
aspekt stylistyczny - zastosowane środki językowe
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Czynniki konstytuujące strukturę gatunkową tekstu
aspekt strukturalny – architektonika (kompozycja) tekstu,jego podział, sposób rozpoczęcia i zakończenia, układ treści
aspekt pragmatyczny – nadawca i odbiorca, celkomunikacyjny, kontekst życiowy gatunku (prymarnezastosowanie komunikacyjne); typ przekazu (ustny/pisemny),sfera komunikacyjna (od rodzinnej do narodowej, odprywatnej do oficjalnej itd.)
aspekt poznawczy: tematyka i sposób jej przedstawiania(perspektywa, punkt widzenia, hierarchia wartości i inneskładniki obrazu świata)
aspekt stylistyczny - zastosowane środki językowe
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Opis genre’ów mowy Anny Wierzbickiej – przykład
rozmowa
Mówię. . . ;mówię to, bo chcę, żebyśmymówili różne rzeczy jeden dodrugiego;sądzę, że i ty chcesz, żebyśmymówili różne rzeczy jeden dodrugiego.
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Kulturowe zróżnicowanie gatunków mowy – różnice międzybliskimi sobie gatunkami
kawał
a. chcę powiedzieć ci coś w rodzaju rzeczy, jakie wieluludzi mówi do siebieb. mówię: można wiedzieć X;c. myślę, że wiesz, że to nie jest prawdad. mówię to, bo chcę, żebyś się śmiałe. myślę, że wiesz, że kiedy to mówię, to chcę, żebyśpomyślał o czymś, czego nie mówięf. myślę, że kiedy pomyślisz o tym, będziesz się śmiałg. myślę, że obydwaj będziemy czuli coś dobrego z tegopowoduh. myślę, że mogę ci to powiedzieć, bo i ty, i ja myślimyto samo o rzeczach tego rodzaju i czujemy to samo, kiedymyślimy o nich
joke
a. (–)b. mówię: można wiedziećX;c. myślę, że wiesz, że to niejest prawdad. mówię to, bo chcę, żebyśsię śmiałe. (–)f. (–)g. myślę, że obydwajbędziemy czuli coś dobregoz tego powoduh. (–)
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Kulturowe zróżnicowanie gatunków mowy – różnice międzybliskimi sobie gatunkami (cd.)
podanie
mówię: chcę, żeby stało mi się coświem: to nie może się stać, jeżelinie powiesz, że chcesz, żeby to sięstałomówię to, bo chcę, żebyśpowiedział, że chcesz, żeby to sięstałonie wiem, czy to zrobiszwiem, że wielu ludzi mówi ci takierzeczywiem, że nie musisz robić rzeczy,które ludzie chcą, żebyś robił
application
mówię: chcę, żeby stało mi się coświem: to nie może się stać, jeżeli nie powiesz, żechcesz, żeby to się stałomyślę, że wielu ludzi chce tego samegomyślę, że chcesz, żeby niektórzy ludzie powiedzieli,że tego chcąmówię to, bo chcę, żebyś powiedział, że chcesz,żeby to mi się stałowiem, że nie możesz tego zrobić, jeżeli nie powiempewnych rzeczy o sobiedlatego mówię te rzeczy tutajmyślę, że powiesz, czy chcesz, żeby to mi się stało
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Kulturowe zróżnicowanie gatunków mowy – gatunkiwystępujące tylko w niektórych kulturach
angielskie small talk
dozens w Blac English
hebrajskie dugri
. . .
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Przemiany gatunków – przykład
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi
Pojęcie tekstu/wypowiedziGatunkowe zróżnicowanie tekstów
Nowe gatunki mowy – przykłady
post
napis na ubraniu
mem
sylabus (karta przedmiotu)
haul (zakupowy)
coming-out
. . .
Anna Kozłowska Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi