/ łac. Puerperium /

Definicja

Połóg – to 6 tygodniowy okres po porodzie, który obejmuje:

cofanie się zmian ciążowych i porodowych

gojenie się ran porodowych rozpoczęcie się i utrzymywanie

laktacji ponowne podjęcie czynności przez

jajniki

Cofanie się zmian ciążowych

i porodowych /inwolucja/

Inwolucja dotyczy: mięśnia macicy dna miednicy powłok brzusznych pęcherza moczowego jelit zmniejszenie uwodnienia organizmu

Przyczyny inwolucji

Po wydaleniu łożyska uruchomione

zostają dwa mechanizmy

1. Zaprzestanie działania hormonów na macicę:- Gonadotropiny łożyskowej- Laktogenu łożyskowego- Gestagenów- estrogenów

2. Zmniejszenie ukrwienia mięśnia macicy – spowodowane skurczami połogowymi

Skutki skurczów połogowych

Zmniejszenie ukrwienia mięśnia macicy- powodujące skurczowe niedokrwienie, zmiany degeneracyjne i autolizę włókien mięśniowych

Hamowanie krwawienia z rany macicy Wydalanie wydzieliny z rany macicy- tzw.

odchody połogowe

W tym czasie masa mięśnia macicy zmniejsza się z ok. 1000 g do 50 g po 6 tygodniach

Wysokość dna macicy w pierwszych dniach połogu Bezpośrednio po wydaleniu łożyska – w

połowie odległości między pępkiem a spojeniem łonowym

Po 24 godzinach- na wysokości pępka w 5.-tym dniu połogu – w połowie

między pępkiem a spojeniem łonowym W 10.- tym dniu połogu – na wysokości

spojenia łonowego Po 2. tygodniach po porodzie – macica

jest nie wyczuwalna przez powłoki brzuszne

Odchody połogowe /lochia/ Definicja - wydzielina z rany jamy

macicy

w 1. – 3. dobie połogu- odchody krwiste koniec 1.-go tygodnia – brunatne,

brązowawe /półpłynne / koniec 2. – go tygodnia – brudnożółte koniec 3. – go tygodnia – szarobiałe

/surowiczowodniste/ po 4 – 6 tygodniach – zanikanie

odchodów

Odchody c.d.

UWAGA

Odchody zawierają liczne bakterie pochwowe : gronkowce, paciorkowce, pałeczki okrężnicy

Laktacja

1. faza – mammogeneza- rozwój i tworzenie gruczołu piersiowego do czynnościowo sprawnego narządu

2. faza – laktogeneza – przygotowanie gruczołu piersiowego do wydzielania mleka

3. faza – galaktogeneza – wywołanie wytwarzania mleka w komórkach gruczołowych

4. faza – galaktopoeza – utrzymanie wydzielania mleka

5. faza – galaktokineza – wydalanie mleka

Laktacja c.d.

Mammogeneza – sterowana przez estrogeny, które powodują rozwój dróg wyprowadzających

oraz progesteron powodujący rozwój pęcherzyków wydzielniczych i ich nabłonka wydzielniczego

Laktacja c.d.

Laktogeneza – dochodzi do wzrostu tkanki gruczołowej i tworzenia nowych zrazików wydzielniczych, co powoduje powiększenie piersi

Różnicowanie komórek wydzielniczych jest stymulowane zwiększeniem wydzielania łożyskowego laktogenu i przysadkowej prolaktyny

Laktacja c.d.

Galaktogeneza – rozpoczyna się po wydaleniu łożyska.

Ustąpienie działania estrogenów , hamujących wydzielanie mleka, powoduje wyzwolenie czynności wydzielniczej nabłonka pęcherzyków gruczołowych

Działanie prolaktyny ujawnia się klinicznie dopiero w 3. dniu połogu, kiedy następuje gwałtowny napływ pokarmu

Laktacja c.d.

Galaktopoeza – uwarunkowana czynnikami

- wewnątrzwydzielniczymi - mechanicznymi - neurogennymi

Laktacja c.d.

Galaktokineza – działanie obkurczające oksytocyny na mięśnie gładkie ściany pęcherzyków wydzielniczych i dróg wyprowadzających.

Mleko wydzielane jest na skutek skurczów mięśni gładkich pęcherzyków wydzielniczych

Karmienie piersią przyspiesza obkurczanie macicy

Kliniczny przebieg połogu Tętno w połogu 60 – 80 /min Temperatura ciała 36,5 – 37,0 Wysokość dna macicy Kontrola odchodów połogowych Oddawanie moczu Wypróżnienie Uruchamianie w połogu Gimnastyka w połogu

Badanie położnicy przed wypisaniem ze szpitala Badanie piersi - ocena brodawek sutkowych

/pęknięcia/ - ocena całego sutka / zaczerwienienie,

obrzęk/

Określenie wysokości dna macicy przy pomocy badania zewnętrznego

Oglądanie sromu i krocza lub rany po c.c.

Karmienie piersią

Zalety karmienia piersią --mniejsza podatność na zakażenia u noworodków karmionych

naturalnie Technika karmienia Pielęgnacja brodawek sutkowych Karmienie na żądanie Czas trwania karmienia piersią

Karmienie piersią c.d.

Trudności w karmieniu piersią -- ze strony matki -- ze strony noworodka

Przeciwwskazania do karmienia piersią -- ze strony matki -- ze strony dziecka

Hamowanie laktacji