polski rynek handlu spoŻywczego w 2010 …...4 polski rynek handlu spożywczego w 2010-2020 –...

POLSKI RYNEK HANDLU SPOŻYWCZEGO W 2010-2020 ROKU

SEGMENTY CONVENIENCE I SUPERMARKETÓW PROXIMITY SKORZYSTAJĄ NA SPOWOLNIENIU TEMPA WZROSTU DYSKONTÓW

Listopad, 2016 r.

Polski rynek handlu spożywczego w 2010-2020 – szczegółowa analiza segmentu convenience i supermarketów proximity2

Spis treści

1 Rynek

2 Trendy

3 Regulacje

5

13

15


WstępZ przyjemnością przedstawiamy rozszerzoną wersję Raportu o rynku handlu spożywczego w Polsce w 2010-2020, opublikowanego przez Roland Berger w sierpniu 2016. Raport zyskał pozytywny rozgłos w postaci licznych artykułów w najbardziej opiniotwórczych portalach i gazetach.

Po szczegółowej analizie i wywiadach z kluczowymi podmiotami na rynku, zdecydowaliśmy uaktualnić i wzbogacić raport o nowe wnioski. Kluczowe różnice, w porównaniu do wcześniejszego raportu, to segmentacja rynku i jego prognoza.

Wydzieliliśmy segment miękkiej franczyzy i podzieliliśmy segment supermarketów na duże i proximity. Powodem zmian były różne czynniki wpływające na zachowanie powyższych segmentów, w wyniku których możliwa była dodatkowa interpretacja trendów i dynamiki rynku.

Uaktualniliśmy także prognozę rynkową, ze względu na odnotowaną znaczną poprawę wyników sprzedaży like-for-like największych sieci w pierwszej połowie 2016 roku, w porównaniu do roku 2014 i 2015 oraz bardziej sprzyjającą handlowi spożywczemu perspektywę przyszłej inflacji w Polsce. Uwzględniliśmy również wpływ minimalnej stawki godzinowej.

Rezultaty bardziej szczegółowego podejścia do podziału segmentów pokazują nowe spojrzenie na dynamikę rynku, a przedstawione w raporcie wnioski głębiej opisują perspektywy rozwoju rynku handlu spożywczego. Zachęcamy do zapoznania się z raportem i życzymy przyjemnej lektury.


Najszybszy wzrost spodziewany jest w segmentach convenience, supermarketów proximity i dyskontów.

Wzrost na rynku handlu spożywczego wyniósł 3,4% średniorocznie w latach 2010-2015. Handel tradycyjny zmniejszał się średnio ponad 7% rocznie, podczas gdy segment handlu nowoczesnego zwiększył swój udział o 15 pp. Trendy konsumenckie sprzyjały zarówno dyskontom (14,1% średniorocznego wzrostu) jak i segmentowi convenience – te dwa segmenty wspólnie zwiększyły swój udział w rynku o 13 pp. (z 21% do 34%), korzystając ze wzrostu sprzedaży LFL i agresywnego rozwoju największych sieci w segmentach. Supermarkety proximity były trzecim najszybciej rosnącym segmentem (8,1% rocznie), głównie dzięki korzystnym trendom konsumenckim. Co więcej, liczba sklepów zwiększała się najszybciej właśnie w tym segmencie (ponad 13% rocznie). Sieci miękkiej franczyzy cieszyły się umiarkowanym wzrostem w tempie wyższym od średniej rynkowej, co pozwoliło im na zwiększenie udziału w rynku o 3 pp. Wielkość sprzedaży i liczba sklepów zarówno w dużych supermarketach jak i hipermarketach uległa stagnacji – łączny udział w rynku tych segmentów zmniejszył się o 3 pp.

Sześć kluczowych trendów konsumenckich wpływało na zachowania zakupowe i preferencje klientów we wszystkich segmentach sklepowych: szybki tryb życia, nowy model rodziny, popyt na produkty wysokiej jakości, większa świadomość zdrowotna i produktowa oraz rozwój regionalny. Oczekiwany jest dalszy, pozytywny wpływ trendów konsumenckich, zachowań zakupowych i preferencji (wraz z szybkimi zakupami, komfortem i dogodną lokalizacją, itd.) na rozwój segmentów convenience, dyskontów, ale także supermarketów proximity, w porównaniu do innych segmentów handlu nowoczesnego (dużych supermarketów, hipermarketów i miękkiej franczyzy) i handlu tradycyjnego.

Oczekuje się zwiększenia całościowej sprzedaży w tempie 3,7% średniorocznie do roku 2020. Na wzrost wpływać będzie zwiększający się dochód rozporządzalny, wzrost PKB, podwyższenie stawki minimalnej, program 500+ (zwłaszcza w 2016 i 2017) oraz wzrost inflacji. Handel tradycyjny dalej powinien się zmniejszać (3,7% średniorocznie), by w 2020 roku osiągnąć 14% udział w rynku, porównywalny z krajami EŚW i EZ. Spodziewamy się, że segment convenience będzie najszybciej rosnącym segmentem (12,5% średniorocznie), zaraz przed segmentem supermarketów proximity (8,2% średniorocznie) i dyskontami (spadek tempa wzrostu z 14,1% w 2010-2015 do 6,6% średniorocznie w prognozowanym okresie, spowodowany widocznym spowolnieniem tempa rozwoju sieci sprzedaży przez największe sieci, zwłaszcza Biedronkę). Segment miękkiej franczyzy powinien zwiększać się w tempie porównywalnym do średniej rynkowej, podczas gdy hipermarkety i duże supermarkety dalej powinny tracić udział w rynku na rzecz innych segmentów handlu nowoczesnego (łączny spadek w udziałach w rynku o 4 pp).


1

Rynek

1.1Historyczny rozwój rynku handlu spożywczego

Rozwój rynku handlu spożywczego w podziale na kanał nowoczesny i tradycyjny

Źródło: Analiza Roland Berger na podstawie PMR, EMIS, Euromonitor, stron internetowych i wywiadów eksperckich

Wzrost rynku handlu spożywczego w latach 2010-2015 wynikał z rosnącego dochodu rozporządzalnego, konsumpcji indywidualnej, natomiast jego spowolnienie spowodowane było deflacją w 2014 i 2015 roku.

Spadek sprzedaży w segmencie tradycyjnym oszacowany został na średnio 7,7% rocznie w oparciu o historyczne trendy i porównanie do

bardziej dojrzałych rynków, podczas gdy segmenty handlu nowoczesnego rosły proporcjonalnie (7,8% średniorocznie).

Udział handlu tradycyjnego w 2015 zbliżył się do 20%, a przykłady zarówno z krajów Europy Środkowo Wschodniej i Zachodniej pokazują potencjał do dalszych spadków.

62 56 53 49 44 41

116 128 139 149 160 169

2010

178

2015

211205

2012

192

2011

184

2013

198

2014

TradycyjnyNowoczesny

CAGR

3,4%

7,8%

-7,7%

CAGR

-3,7%

Sprzedaż, 2010-2015 [mld PLN] Liczba sklepów, 2010-2015 ['000]

127

29

2010

166

138

2015

137

38

141

103

2012

34

151

119

32

2011

15627

41

97111

2013

145

2014

8,4%

-6,9%

XX Udział handlu nowoczesnego

65% 69% 72% 75% 78% 80% 16% 18% 21% 24% 27% 30%


1.2Prognoza rozwoju rynku spożywczego

Prognoza rynku tradycyjnego i nowoczesnego handlu spożywczego


Należy spodziewać się dalszego spadku handlu tradycyjnego, zarówno pod względem sprzedaży (-3,7% średniorocznie) i liczby sklepów (-4,3% średniorocznie).

Trend wynika z doświadczeń rynkowych, w wybranych krajach zarówno Europy Wschodniej i Zachodniej, w których udział handlu tradycyjnego stabilizuje się na poziomie między 15%, a 11%.

Oczekuje się, że tempo spadku handlu tradycyjnego w przyszłości spowolni. Podczas gdy tradycyjne sklepy spożywcze podejmują współpracę z dużymi sieciami na zasadzie miękkiej franczyzy lub wychodzą z rynku. Coraz większy udział w handlu tradycyjnym stanowią sklepy wyspecjalizowane (np. sklepy mięsne, piekarnie, sklepy monopolowe, itd.), które nie powinny znacząco zmienić swojej pozycji, ze względu na popularność wśród konsumentów.

41 39 38 36 35 34

169 180 192 201 210 218

2018

238

2017

230

2016 2020

252

2019

245

219

2015

211

TradycyjnyNowoczesny

133,8

80,3

53,5

2018

133,8

83,2

50,6

2017

134,6

87,1

47,4

2016

135,6

91,7

43,9

2015 2020

133,7

77,5

56,2

2019

137,4

96,6

40,9

XX Udział handlu nowoczesnego

30% 32% 35% 38% 40% 42%CAGR'10-'15

CAGR'15-'2080% 82% 84% 85% 86% 86%

CAGR'10-'15

CAGR'15-'20


3,4%

7,8%

-7,7%

3,7%

5,3%

-3,7%

-3,7%

8,4%

-6,9%

-0,6%

6,6%

-4,3%

Źródło: Roland Berger, EMIS

Udziały handlu tradycyjnego, 2015 [%] Rozwój handlu tradycyjnego, 2010-2015 [%]

9%11%11%11%

15%15%

18%20%

23%26%

41%

ŁotwaWielka BrytaniaLitwaSłowacjaPortugaliaNiemcyAustriaPolskaHiszpaniaWłochyGrecja -11

-2-4

-15

-3

-1-4

-6-2

zmiana p.p.'10-'15

55%50%45%40%35%30%25%20%15%10%

0%201520142013201220112010

AustriaŁotwaSłowacja

PortugaliaPolska

HiszpaniaGrecja-2

-4

Udziały handlu tradycyjnego w handlu spożywczym i rozwój historyczny


1.3Historyczny rozwój segmentów handlu spożywczego

Rozwój polskiego rynku handlu spożywczego według segmentów


Trend “smart shopping” rozpoczął się w trakcie kryzysu ekonomicznego i znacząco wpłynął na rozwój segmentu dyskontów. Lidl i przede wszystkim Biedronka agresywnie rozwijały swoje sieci zajmując

znaczną część rynku. Z 26% procentowym udziałem w rynku dyskonty uplasowały się jako wiodący segment.

62 56 53 49 44 41

23 25 28 29 32 35

10 11 12 15 16

28 35 41 47 51 5510 10 11 12 13

16 16 17 17 17 1832 3232 33 34 33

9

192

2011

184

2014

205

2015

211

2010

178

8

2013

198

2012

TradycyjnyMiękka franczyzaConvenienceDyskontySupermarkety proximityDuże supermarketyHipermarkety

CAGR CAGR


3,4%

1,1%

2,3%

14.1%

14.0%

8.1%119

15

10

3

92 1

1

21 0

2011

156

13

0

2014

21 0

2012

3

0

151

1

12

421 0 137

2015

12

4

20

3

97

2013

145

111

16

11

10

2010

166

138

141

19

103

127

13

10

3 2

-7.7%

8,1%

-3,7%

4,1%

3,1%

9,9%

6,0%

9,8%

-6,9%

13,2%

Rozwój polskiego rynku handlu spożywczego według segmentów – udziały rynkowe


Sprzedaż, 2010-2015 [%] Liczba sklepów, 2010-2015 [%]

2015

211

19,6

16,4

7,6

26,0

6,28,4

15,9

2014

205

21,7

15,6

7,2

24,9

5,98,3

16,4

2013

198

24,6

14,6

6,2

23,6

5,68,5

16,8

2012

192

27,6

14,4

5,7

21,2

5,48,8

16,9

2011

184

30,7

13,5

5,3

18,9

5,28,8

17,6

2010

178

34,7

13,2

4,7

15,8

4,98,8

17,8


137

70,3

2015

14,9

9,0

2,71,80,9 0,3

2014

141

72,8

13,4

8,5

2,61,6

0,8 0,3

2013

145

76,5

11,1

7,6

0,70,3

2011

1,40,8 0,3

2012

151

79,1

9,9

6,8

2,0

156

81,5

8,6

6,2

1,71,0 0,7

0,3

2,3

166

83,5

7,8

5,6

1,4 0,80,70,2

1,2

2010


Sklepy z segmentu convenience skorzystały ze zmieniających się trendów konsumenckich (przede wszystkim szybkiego trybu życia i nowego modelu rodziny) zwiększając udział w rynku o 3 pp.

Te same trendy doprowadziły do stagnacji sprzedaży w segmencie hipermarketów, ponieważ konsumenci zwrócili się w stronę wygodnych i szybkich zakupów w bliskiej lokalizacji.

Sprzedaż w segmencie supermarketów proximity wyprzedziła wzrost dużych supermarketów prawie 4-krotnie. Supermarkety proximity zwiększyły udział w rynku (1 pp), podczas gdy duże supermarkety i hipermarkety straciły pozycję na rzecz innych segmentów (udział w rynku zmniejszył się odpowiednio o 1 i 2 pp).

Wzrost sieci w segmencie miękkiej franczyzy napędzany był przez tradycyjne sklepy szukające profesjonalnego wsparcia na coraz bardziej konkurencyjnym rynku. Miękka franczyza zwiększyła swój udział w rynku o 3 pp, głównie poprzez rebranding tradycyjnych sklepów.

Tradycyjny handel spożywczy spadł o prawie 15 pp, mierzony zarówno wartością sprzedaży, jak i liczbą sklepów.

1.4Prognoza rozwoju segmentów rynku handlu spożywczego

Prognoza rozwoju segmentów rynku handlu spożywczego



41 39 38 36 35 34

35 38 40 42 42 43

16 18 21 23 26 29

55 58 64 68 71 7513 14

16 17 18 19

18 1818 19 19 19

33 3333 33 33 33

2017

230

2016

219

2020

252

2019

245

2018

238

2015

211


CAGR'10-'15

CAGR'15-'20

CAGR'10-'15

CAGR'15-'20

92

22

13

43 10

2015

136

97

20

12

43 1 0137

44

11

2018

134

83

27

14

43

10

2017

135

87

25

14

43

10

2016

44

15

28

80

134

2019

1 2

2020

134

16

29

77

3,4%

1,1%

14,0%

3,7%

-0,3%

12,5%

2,3% 1,4%

14,1% 6,6%

8,1% 4,5%

-7,7% -3,7%

8,1% 8,2%

-3.7%

4,1%

6,0%

-0.6%

1,1%

5,5%

3,1% 3,6%

9,9% 3,3%

9,8% 7,5%

-6,9% -4.3%

13,2% 10,7%


Można spodziewać się, że segment convenience będzie wzrastał szybciej niż inne segmenty handlu nowoczesnego (średnioroczny wzrost o 12,5%), wspierany przez korzystne trendy konsumenckie, systematycznie przejmując tradycyjne placówki i miękką franczyzę. Żabka najpewniej pozostanie liderem w segmencie, kontynuując agresywną ekspansję sieci. Sprzedaż w segmencie convenience także może wzrosnąć, umożliwiając zajęcie 11% rynku.

Oczekuje się spowolnienia tempa wzrostu dyskontów. Liczba sklepów otwarta w 2014 i 2015 była niższa niż w poprzednich latach. Co więcej, największa sieć dyskontowa ogłosiła znacznie mniejsze plany ekspansji, spowodowane planowaną reorganizacją obecnych sklepów. Rosnąca sprzedaż LFL jedynie częściowo zrekompensuje przychody z nowo otwieranych sklepów.

Pomimo zwalniającego tempa wzrostu, dyskonty pozostaną wiodącym segmentem pod względem percepcji klientów. Wpływa na to dopasowanie do trendu “smart shopping”, który przyczyniał się do dynamicznego rozwoju tego segmentu, a także zmiana pozycjonowania jako miejsca zakupów dla nie tylko najmniej zamożnych klientów. Powinno to pozytywnie wpływać na sprzedaż LFL i sprzedaż na sklep oraz rekompensować mniejszą liczbę otwieranych placówek. Z tego powodu, pomimo

mniejszego tempa wzrostu w porównaniu do ostatnich 5 lat, segment dyskontów powinien zwiększyć udział w rynku o 4 pp.

Supermarkety będą kontynuowały rozwój w zróżnicowanym tempie. Supermarkety proximity powinny zwiększać sprzedaż średnio o 8,2% rocznie (liczba sklepów o ponad 10%), a duże supermarkety powinny spowolnić tempo wzrostu całego segmentu supermarketów. Supermarkety proximity prawdopodobnie zwiększą udział w rynku o 2 pp, a duże supermarkety stracą 1 pp.

W segmencie miękkiej franczyzy spodziewany jest wzrost nieznacznie szybszy od średniej rynkowej (4,5% średniorocznie). Jest to spowodowane głównie przez niższy od historycznego wzrost liczby sklepów i zwiększającą się konkurencję ze strony twardej franczyzy, będącej częścią formatu convenience. Sklepy w segmencie miękkiej franczyzy powinny utrzymać swoją obecną pozycję.

Sprzedaż w hipermarketach powinna zmniejszyć się średnio o 0,3% rocznie z powodu trendów konsumenckich, działających na niekorzyść tego segmentu. Zarówno hipermarkety jak i sklepy tradycyjne powinny tracić pozycję, osiągając odpowiednio 13% i 14% rynku.

Prognoza rozwoju segmentów rynku handlu spożywczego – udziały rynkowe


Sprzedaż, 2015-2020 [%] Liczba sklepów, 2015-2020 [%]

19,6 18,0 16,5 15,3 14,4 13,5

16,4 17,1 17,5 17,5 17,3 17,0

7,6 8,3 9,1 9,8 10,6 11,5

26,0 26,7 27,7 28,5 29,2 29,8

6,2 6,5 6,8 7,1 7,4 7,68,4 8,2 8,0 7,8 7,6 7,5

15,2 14,5 14,0 13,5 13,015,9

2020

252

2019

245

2018

238

2017

230

2016

219

2015

211


14,916,5

18,419,9

21,122,0

9,0 9,6 10,2 10,8 11,4 12,1

2,9 3,0 3,1 3,2 3,3

1,8 2,1 2,3 2,6 2,8 3,12,7 1,11,00,9

0,40,40,40,40,40,3

2017

136

64,7

2016

136

67,6

20192015

137

70,3

134

58,0

2020

1,1134

60,0

1,1

2018

135

62,2

1,1


1.5Historyczny rozwój największych sieci

Przegląd największych sieci nowoczesnego handlu spożywczego w Polsce


Koncentracja w segmencie handlu nowoczesnego zwiększa się – udział 10 największych sprzedawców detalicznych zwiększył się o 16 pp pomiędzy 2010, a 2015. Trzej najwięksi sprzedawcy detaliczni zwiększyli swój całościowy udział w rynku o 10 pp pomiędzy 2010, a 2015. Udział 5 największych

sprzedawców detalicznych wzrósł z 26% do 40% (o 14 pp), podczas gdy udział w rynku największych 10, 20 i 30 sieci zwiększył się odpowiednio o 17, 20, 22 pp. Udział najmniejszych graczy sukcesywnie się zmniejsza. W 2010 stanowili oni 46% rynku, podczas gdy w 2015 ich udział wynosił 26%.

4%10%

4%11%

4%12%

4%13%

5%12%

2015

211

26%

18%

10%

30%

2014

205

29%

17%

9%

28%

2013

198

33%

16%

9%

27%

2012

192

37%

15%

8%

25%

2011

184

41%

16%

7%

23%

2010

178

46%

15%6%

20%

9%3%

Sprzedaż, 2010-2015 [mld PLN]

Udział TOP 10 41% 45% 48% 52% 55% 57%

PozostaliTOP 6-10TOP 4-5TOP 3 TOP 21-30TOP 11-20

Przegląd TOP20 największych sieci pod względem sprzedaży w 2015 roku

Źródło: Analiza Roland Berger na podstawie raportów PMR, EMIS, Euromonitor, stron internetowych i wywiadów eksperckich

Sprzedaż, 2015 [mld PLN]

CAGR 10'-15'

Stok

rotka

2,1

Piotr

i Paw

eł

2,1

Gros

zek2)

2,2

Top M

arke

t2)

2,5

Dino

2,6 2,4

E.Le

clerc

2,7

Netto

3,14,4

Inter

march

e

4,4

DC2)

4)

Mila

1,4

Żabk

a2)3)

6,6

Lewi

atan2)

6,9

Auch

an1)

8,9

Carre

four

9,5

Kaufl

and

9,9

ABC2)

10,4

Tesc

o

11,2

Lidl

12,7

Bied

ronk

a

38,5

Polom

arke

t

15% 16% 2% 15% 12% 3% 7% 0% 19% 9%

Wzrost sprzedaży 2015/14 [%] 9% 8% 0% 11% 10% 3% 15% 2% 11% 3%

1) Zawiera sieć sklepów Real 2) Oszacowana sprzedaż w sklepach 3) Żabka + Freshmarket 4) Delikatesy Centrum 5) Segment, w którym sieć miała najwięcej placówek w 2015 roku

Sprzedaż i ranking, 2010 [mld PLN]

11% 11% 2% -4% 5% 6% 7% n/a

6% 7% -1% -38% 5% 4% 6% n/a

19,2 6,1 10,1 5,2 5,7 8,0 6,3 6,8 2,8 2,9

1 6 2 8 7 3 5 4 11 10

2,6 1,8 2,5 2,9 1,7 1,6 1,5 n/a

12 14 13 9

18%

6%

1,1

18

37%

23%

0,5

19 15 16 17 n/a

TradycyjnyMiękka franczyzaConvenienceDyskontySupermarkety proximityDuże supermarketyHipermarketyLegenda:5)


Przegląd największych sieci według sprzedaży w segmentach, 2010-2015 [mld PLN]


Przegląd TOP20 największych sieci pod względem liczby sklepów w 2015 roku


Liczba sklepów, 2015 [#]

CAGR 10'-15'

207231256282287327354440511514525577813920

Spar

Dino

Euro

Skle

p

Top M

arke

t

Lidl

Carre

four

RD3)

Inter

march

e

Eko

Polom

arke

t

Małpk

a

Stok

rotka

Netto

Tesc

o

DC2)

1.076

Gros

zek

1.415

Bied

ronk

a

2.667

Lewi

atan

2.955

Żabk

a1)

4.360

ABC

7.685

14% 12% 2% 10% 5% 14% 9% 19% 8% 29%

Wzrost # sklepów2015/14 [%] 10% 9% 4% 3% 2% 7% -7% 18% 5% 10%

1) Żabka + Freshmarket 2) Delikatesy Centrum 3) Rabat Detal 4) Segment, w którym sieć miała najwięcej placówek w 2015 roku

Liczba sklepów i ranking, 2010

-4% 36% 3% 11% 13% n/a -1% -1% 7% 28%

8% 25% -2% 6% 30% -18% -36% -7% 5% 11%

3.990 2.431 2.730 1.649 1.102 561 610 335 400 150

1 3 2 4 5 8 7 11 9 17

638 111 371 212 178 n/a 300 274 161 61

6 18 10 14 15 n/a 12 13 16 19

TradycyjnyMiękka franczyzaConvenienceDyskontySupermarkety proximityDuże supermarketyHipermarketyLegenda:4)

Dyskonty Convenience

2015

33.4

7.96.88.99.9

2014

33.6

10.06.97.79.0

2013

33.3

12.06.96.18.3

2012

32.5

12.56.86.07.1

2011

32.5

13.07.06.5

6.0

2010

31.7

13.26.56.3

5.7

PozostaliTescoHipermarket

AuchanKaufland

58% 60% 62% 64% 70% 76%

XX Udział TOP 3 w segmencie

Hipermarkety Duże supermarkety

Miękka franczyza64% 65% 66% 67% 70% 69% 96% 95% 98% 98% 98% 99% 36% 40% 44% 47% 53% 55%

2015

54.6

0.43.1

12.7

38.5

2014

50.9

1.12.9

11.7

35.3

2013

46.7

1.02.7

10.6

32.4

2012

40.1

0.82.4

8.7

28.2

2011

34.8

1.72.1

7.123.8

2010

28.2

1.11.8

6.119.26.6

6.910.4

2014

31.8

9.66.1

6.89.4

2013

29.1

9.54.2

6.78.7

2012

27.6

9.33.9

6.77.7

2011

24.8

8.63.3

2015

6.3

2010

23.4

8.56.66.85.2

34.5

10.62.8

2015

16.1

7.21.72.5

4.6

2014

14.8

7.01.32.1

4.3

2013

12.4

6.50.91.73.2

2012

10.9

6.1 0.51.13.1

2011

9.7

5.8 0.20.53.2

2010

8.3

5.3 0.10.22.6

PozostaliGK SpecjalLewiatanABC PozostaliNettoLidlBiedronka PozostaliFreshmarketCarrefourExpress

Żabka

Supermarkety proximity

2015

17.6

6.62.2

4.44.4

2014

17.1

6.42.1

4.34.3

2013

16.8

6.42.2

3.94.3

2012

16.9

6.22.6

3.84.3

2011

16.2

6.22.6

3.44.0

2010

15.7

6.62.62.9

3.6

PozostaliCarrefourMarket

IntermarcheTescoSupermarkety

58% 62% 62% 62% 62% 62% 61% 67% 71% 74% 76%

2.4

3.3

2014

12.0

2.9

0.83.9

3.1

2013

11.1

2.9

1.23.8

2.9

2012

10.4

2015

13.2

4.93.03.62.6

2011

9.5

3.23.32.3

2010

8.8

3.42.91.9 0.5 1.7 2.62.1

63%1)

PozostaliPolomarketDelikatesyCentrum

Dino

1) Sieć Polomarket została rozdzielona pomiędzy Mila i Polomarket w 2015


Koncentracja wzrasta również w poszczególnych segmentach, zwłaszcza w convenience – segmenty o najwyższej koncentracji to dyskonty i hipermarkety.

Koncentracja w segmencie convenience zwiększyła się o 19 pp. Supermarkety były bardziej stabilnym segmentem, zwiększając koncentrację o 6 pp między 2010, a 2015. Koncentracja zwiększa się także w segmencie supermarketów proximity i dużych supermarketów. Trzech największych

graczy w segmencie proximity zwiększyło swój udział o 2 pp z 61% do 63%. Liderem w segmencie proximity pozostały Delikatesy Centrum. Na drugie miejsce przesunęło się Dino, trzecie przypadło Polomarket. Różnice między trzema największymi graczami w segemencie supermarketów proximity są nieznaczne, nie ma wyraźnej dominacji jednej sieci jak w segmentach dyskontów czy convenience. W segmencie dużych supermarketów koncentracja zwiększyła się o 4 pp


Przegląd najszybciej rosnących sieci handlowych

Przegląd rozwoju liczby sklepów największych sieci w segmencie supermarketów , 2010-2015


Duże supermarkety Supermarkety proximity

CAGR +3%

2015

1,3

0,5

0,20,20,4

2014

1,2

0,40,10,20,4

2013

1,1

0,40,10,20,4

2012

1,1

0,40,20,20,4

2011

1,1

0,40,20,20,3

2010

1,1

0,4

0,20,20,3

CAGR +13%

2015

2,5

1,10,1

0,3

0,6

2014

2,3

0,9

0,2 0,4

0,6

2013

2,0

0,8

0,2 0,4

0,5

2012

1,8

0,7

0,30,4

0,4

2011

1,5

0,7

0,4

0,30,4

2010

1,3

0,6

0,5

0,30,3

1) Sieć Polomarket została podzielona pomiędzy Mila i Polomarket w 2015

PozostałePolomarket1)Delikatesy Centrum

DinoPozostałeCarrefour Market

IntermarcheTesco Supermarkets

CAGR sprzedaży, 2010-2015 CAGR liczby sklepów, 2010-2015

Sprzedaż i ranking TOP20, 2015 [mld PLN]

Liczba sklepów i ranking TOP20, 2015

12%15%15%16%18%19%20%21%

37%

63%

Kaufl

and

ABC

Bied

ronk

a

Lidl

Top M

arke

t

Żabk

a1)

Aldi

Spar

Dino

Carre

four

Expr

ess3)

12%13%14%14%16%24%28%29%

36%

58%

Żabk

a1)

Stok

rotka

Delik

atesy

Centr

umABC

Aldi

Auch

an2)

Spar

Top M

arke

t

Dino

Carre

four

Expr

ess3)

Wzrost sprzedaży 2015/14 [%]

Wzrost liczby sklepów 2015/14 [%]

19% 23% 15% 4% 11% 6% 8% 9% 11% 23% 25% 10% 11% -3% 13% 10% 7% 30% 9%10%

Sprzedaż i ranking TOP20, 2010 [mld PLN]

Liczba sklepów i ranking TOP20, 2010

0,2 0,5 0,3 0,2 2,8 1,1 6,1 19,2 5,2 5,7

3 19 >20 >20 11 18 6 1 8 7

2,5 2,6 0,7 0,6 6,6 2,5 12,7 38,5 10,4 9,9

6 14 >20 >20 9 15 2 1 4 5

576 511 525 207 76 106 7.685 1.076 327 4.360

8 12 10 20 >20 >20 1 6 15 2

59 111 150 61 26 50 3.990 561 178 2.431

11 18 17 19 >20 >20 1 8 15 3

1) Żabka + Freshmarket 2) Wraz z przejętymi i włączonymi do grupy hipermarketami Real w 2014 3) Ranking dla całej sieci Carrefour 4) Segment, w którym sieć miała najwięcej placówek w 2015 rokuTradycyjnyMiękka franczyzaConvenienceDyskontySupermarkety proximityDuże supermarketyHipermarketyLegenda:4)


Trendy

Wpływ wybranych trendów konsumenckich na rozwój segmentów sklepowych

Źródło: Analiza Roland Berger w oparciu o badania Nielsen, PMR, wywiady eksperckie i prasę branżową

Hipermarkety Duże supermarketySupermarkety proximity Dyskonty Convenience

Nowy model rodziny

Szybki tryb życia

Popyt na produkty premium

Wzrastająca świadomość zakupowa

Długi czas zakupów ze względu na powierzchnię sklepu, kolejki i lokalizację

Rozwój regionalny

Długi czas zakupów ze względu na duży asortyment i często lokalizację

Szybkie i łatwe zakupy ze względu na lokalizację i ograniczony ale wystarczający asortyment

Wydłużony czas zakupów ze względu na powierzchnię, tłok i kolejki (ograniczone zatrudnienie w sklepach)

Wygodne i szybkie zakupy dzięki dobrej lokalizacji

Bogata oferta wielopaków i opakowań rodzinnych; brak oferty dla singli, niewygodna lokalizacja

Bogata oferta dań gotowych, wraz z sałatkami i produktami mrożonymi ale brak bliskości

Szeroka oferta dań gotowych; częściowo gotowych produktów

Zwiększająca się oferta dań gotowych i, częściowo gotowych produktów (zestawy grillowe)

Potencjał wprowadzenia produktów gotowych i produktów na wynos/ ciepłych napojów

Szeroki asortyment produktów wysokiej jakości, dostęp do produktów organicznych

Szeroki asortyment produktów wysokiej jakości, dostęp do produktów organicznych

Szeroki asortyment świeżych produktów, wraz z wędlinami, mniej produktów premium niż w większych sklepach

Dostępne produkty wysokiej jakości, marki własne, zwiększający się nacisk na świeże produkty

Szeroki asortyment wysokiej jakości z dużym wyborem dań gotowych

Szeroki asortyment świeżych, organicznych produktów i wyrobów regionalnych

Szeroki asortyment świeżych, organicznych produktów

Szeroki asortyment świeżych, produktów wysokiej jakości, ograniczony dostęp organicznych produktów

Zwiększający się nacisk na świeże produkty, ograniczony przez mniejszą liczbę SKU

Mała możliwość oferowania produktów ekologicznych i świeżych; ograniczona powierzchnia półkowa

Porównywalne lub niższe ceny niż w dyskontach, atrakcyjne promocje

Ceny niewiele wyższe od hipermarketowych, atrakcyjne promocje, potencjał marek własnych

Ceny podstawowych produktów nieco wyższe niż w dyskontach, pozostałe produkty z wyższymi cenami niż w dużych sklepach, ograniczone promocje

konkurencyjne ceny ze względu na uproszczony model operacyjny, wydajną logistykę, dużą skalę każdego produktu i marki własne

Wysokie ceny, nie rekompensowane przez promocje

Pozytywny wpływ na rozwój segmentu Negatywny wpływ na rozwój segmentu

Brak potencjału rozwojowego w małych i średnich miastach

Ograniczony potencjał rozwoju w małych i średnich miastach

Segment preferowany przez małe centra handlowe poza dużymi aglomeracjami

Ograniczony potencjał rozwoju w małych i średnich miastach

Duży potencjał penetracji geograficznej ze względu na małą powierzchnię sklepu

Wzrastająca świadomość zdrowotna

2

z 58% do 62%. Trzy największe sieci w tym segmencie to supermarkety Tesco, Intermarche i Carrefour Market, kolejno z pierwszą, drugą i trzecią pozycją.

Najszybciej rosnącymi sieciami w okresie 2010-2015, zarówno pod względem sprzedaży jak i liczby sklepów były sieci Carrefour Express i Dino.

Najszybciej rosnącą siecią pod względem sprzedaży był Carrefour Express, ze średniorocznym wzrostem wynoszącym 63%. Drugie i trzecie miejsce zajęła sieć Dino i Spar z odpowiednio dwukrotnie i trzykrotnie wolniejszym tempem wzrostu od lidera. Lidl, Biedronka i ABC były najszybciej rozwijającymi się sieciami, które w 2010 odnotowały wartość sprzedaży powyżej 5 mld PLN.

Najszybciej rosnącą siecią pod względem liczby sklepów był Carrefour Express, ze średniorocznym

wzrostem w wysokości 58% od 2010 do 2015 roku. Drugie i trzecie miejsce zostało zajęte przez Dino i Top Market z prawie dwukrotnie wolniejszym tempem wzrostu od lidera. ABC, Delikatesy Centrum i Żabka były najszybciej rozwijającymi się sieciami, które w 2010 roku posiadały ponad 500 sklepów.

Spodziewamy się, że koncentracja będzie wzrastać najszybciej w segmencie convenience, supermarketów proximity i dużych supermarketów, ze względu na większą liczbę sieci w tych segmentach oraz lepsze dopasowanie się do zmieniających się trendów rynkowych i będzie spowodowana dalszym, dynamicznym rozwojem polskich marek (np. Żabka i Dino) oraz marek zagraniczych, takich jak Carrefour Express i supermarkety Tesco.



Zachowania zakupowe/preferencje klientów na które wpływają trendy konsumenckie

Zachowania zakupowe/ preferencje klientów

Rosnąca częstotliwość zakupów spożywczychAWzrost znaczenia lokalizacji (blisko pracy/domu)B

Długie godziny otwarciaC

Łatwość dostępu do sklepu i dostępność miejsc parkingowychD

Wzrost znaczenia dostępności unikalnego asortymentuE

Rosnąca popularność zdrowych, świeżych i organicznych produktówF

Rosnąca popularność produktów regionalnychG

Wzrost znaczenia jakości i świeżości produktówH

Dalsze, duże znaczenie promocji, ofert specjalnych i programów lojalnościowychI

Zmieniający się styl życia i trendy konsumenckie wpływają na zachowania zakupowe i preferencje klientów w Polsce, co z kolei wpływa na potencjał wzrostu poszczególnych segmentów, sprzyjając w szczególności supermarketom proximity, dyskontom i sklepom convenience.

Wśród trendów mających największy wpływ na segmenty convenience, supermarkety proximity i dyskonty można wyróżnić szybki tryb życia, nowy model rodziny i rosnącą świadomość produktową konsumentów. Szybki tryb życia jest rezultatem rosnącego zatrudnienia, wzrostu liczby osób zatrudnionych w więcej niż jednej pracy, większej liczby nadgodzin i coraz większego wyboru możliwości spędzania wolnego czasu. Nowy model rodziny wynika ze wzrostu liczby jednoosobowych gospodarstw domowych, a rosnąca świadomość produktowa jest rezultatem coraz szerszego dostępu do internetu.

Segmenty proximity, convenience i dyskontów są najlepiej dopasowane do zwiększającej się częstotliwości zakupów w bliskich lokalizacjach. Z kolei supermarkety proximity i duże sklepy najlepiej odpowiadają potrzebie zakupu produktów zdrowych, świeżych i regionalnych o wysokiej jakości.

Supermarkety proximity i dyskonty także dobrze wpasowują się w zmieniające się trendy, zwłaszcza

szybki tryb życia i nowy model rodziny. Z jednej strony klienci, którzy nie chcą spędzać dużo czasu na zakupach, mogą w łatwy sposób zakupić potrzebne produkty bardzo szybko np. po drodze z do domu pracy. Jest to możliwe dzięki wygodnej lokalizacji sklepów i wystarczającej powierzchni parkingowej. Oba formaty równie dobrze spełniają oczekiwania co do dobrej ceny i jakości produktów.

Z drugiej strony, szeroki asortyment gotowych produktów w segmencie supermarketów proximity i dyskontów przyciąga klientów wpasowujących się w nowy model rodziny, ponieważ coraz częściej szukają oni gotowych lub częściowo przygotowanych produktów, z dobrym stosunkiem jakości do ceny.

Co więcej, segmenty convenience supermarkety proximity i dyskonty, ze względu na powierzchnię sklepową i wydajną logistykę, mają duży potencjał rozwoju regionalnego, zwłaszcza penetracji mniejszych miast, których mieszkańcy coraz bardziej oczekują podobnego doświadczenia zakupowego, co w dużym mieście.

Wynika to z jednej strony z mniejszej powierzchni placówek, które są w stanie osiągnąć rentowność przy mniejszej liczbie klientów niż duże sklepy. Z drugiej strony z dostępności odpowiednich działek, niższych nakładów inwestycyjnych i efektywnej logistyki.


3Regulacje

3.1Program Rodzina 500+Całościowy wpływ 500+ szacowany jest na 1,1% - 2,5% dodatkowego wzrostu sprzedaży w 2016-2017.

Na podstawie ostatnio ogłaszanych wyników sieci handlu detalicznego, w pierwszym półroczu 2016 roku większość odnotowała relatywnie wyższy wzrost sprzedaży LFL. Dla przykładu, ogłoszono wzrost sprzedaży LFL Biedronki o 8,8% (9,8% w Q2

2016), a sprzedaży LFL Stokrotki o 7,5% (6,6% w Q2 2016). Wzrost jest efektem zmian cen żywności, oraz zwiększonej konsumpcji, która z kolei częściowo wynika z efektu Programu 500+.

3.2Ustawa o minimalnej stawce godzinowej

Wprowadzenie minimalnej stawki godzinowej powinno wpłynąć negatywnie na poziom kosztów w segmentach convenience, miękkiej franczyzy i sklepów tradycyjnych, ale także mieć pozytywny efekt na wzrost rynku. Z jednej strony, biorąc pod uwagę wyższe koszty zatrudnienia, minimalna stawka godzinowa może doprowadzić do zmniejszonej marży sklepów i w skrajnych przypadkach do rezygnacji z prowadzenia sklepu. Z drugiej strony,

zwiększenie minimalnej stawki godzinowej do 13 PLN/godzinę powinno przyczynić się do dynamicznego wzrostu dochodu rozporządzalnego, co przyspieszy wzrost konsumpcji indywidualnej.


Ustawa ma na celu wyeliminowanie niesprawie-dliwych praktyk handlowych pomiędzy kupującymi, przeważnie dużymi sieciami handlowymi, a producentami produktów rolniczych w łańcuchu dostaw. Powyższe może być osiągnięte poprzez zakazanie niesprawiedliwego użycia siły negocjacyjnej w kontraktach na dostawy w sposób, który:

• przeciwdziała podobnym powszechnym praktykom (także nieuwzględnionym w ustawie)

• zagraża i narusza interes producenta, poprzez nadużycie sytuacji, w której producent nie posiada możliwości sprzedaży produktów rolniczych i spożywczych innemu odbiorcy oraz kiedy istnieje znaczna nierównowaga w potencjale ekonomicznym na korzyść kupującego (i vice versa)

Ustawa prawdopodobnie wpłynie na wszystkie podmioty w łańcuchu dostaw, w tym detalistów, firmy przetwarzające żywność, a także na rolników.

Efekty dla sieci detalicznych i firm przetwarzających żywność, na podstawie doświadczeń rynkowych:

• Jeśli ustawa okaże się skutecznym narzędziem przeciwdziałania presji cenowej na dostawców, to zwiększając ceny dostarczanych towarów, sieci handlowe podniosą swoje ceny w celu zabezpieczenia marży, a to może doprowadzić do presji inflacyjnej

• Zwrot w kierunku dużych pośredników w celu zmniejszenia ryzyka oskarżenia o nadużycie siły negocjacyjnej przeciwko małym, rozproszonym dostawcom, co wiąże się z dużymi karami

• Zwrot w kierunku zagranicznych dostawców, których nie dotyczy polska ustawa

• Trudności w przeprowadzeniu działań marketingowych, polegających na tymczasowych obniżkach cen, marketingu związanym z miejscem produktu na półce, czy marketingu handlowym

3.3Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi


Różnice w porównaniu do poprzedniego raportuWprowadziliśmy kilka zmian w porównaniu z raportem opublikowanym w sierpniu 2016. Zmiany pojawiły się głównie w estymacji historycznego rynku, prognozie rynkowej, podziale na segmenty, zakresie badania największych sieci i dopasowaniu segmentów do zmieniających się trendów.

Historyczna wartość rynku w okresie 2010-2015 została dopasowana w wyniku głębszej analizy rynku, która objęła 30 największych sieci spożywczego handlu detalicznego. Prognozowana wartość rynku została zaktualizowana w związku ze zmianami prognoz inflacji oraz niedawno ogłoszonych wyników sprzedaży like-for-like największych sieci na polskim rynku, jak również dodatkowych informacji pozyskanych z wywiadów eksperckich oraz raportów zewnętrznych.

W powyższym raporcie dokonaliśmy nowego podziału segmentów. W wyniku podziału segmentu supermarketów powstały segmenty supermarketów proximity i dużych supermarketów oraz wydzieliliśmy segment miękkiej franczyzy. Podział segmentu został skonsultowany z ekspertami rynkowymi i umożliwił dokładniejszą prognozę rynku w oparciu o nowe założenia, dotyczące

w szczególności segmentu supermarketów proximity. Nowy podział spowodował inne przypisanie sieci do segmentów, co doprowadziło do nieznacznych różnic w rozkładzie udziałów rynkowych w segmentach.

Niniejszy raport zawiera analizę większej liczby sieci handlowych (z 10 do 30 sieci). Poszerzenie analizy oddolnej było niezbędne, ponieważ pozwoliło na większą dokładność oszacowania przyszłej wartości rynku i bardziej szczegółowe oszacowanie nowo przypisanych segmentów.

Zmiany zostały wprowadzone także w części trendów konsumenckich, a dokładnie w części dotyczącej ich dopasowania do potencjału rozwoju poszczególnych segmentów. Zmiany zostały wprowadzone po konsultacji z ekspertami rynkowymi, przy użyciu dodatkowych źródeł (raportów rynkowych, raportów finansowych sieci) w celu dokładniejszego zobrazowania obecnej i przyszłej dynamiki rynkowej.

Uwagi metodologiczneNasza analiza dotyczy rynku handlu spożywczego. Sprzedaż produktów spożywczych to całościowa wartość produktów sprzedawanych w sklepach spożywczych, w tym żywność świeża, dobra szybko zbywalne oraz inne produkty (w tym nieżywnościowe, takie jak ubrania, obuwie, artykuły gospodarstwa domowego, elektronika, media cyfrowe i inne artykuły domowe, zabawki) sprzedawane w sklepach spożywczych. Oszacowanie rynku zawiera także sprzedaż w sklepach specjalistycznych (np. sklepach mięsnych, piekarniach, sklepach monopolowych, rybnych oraz sklepach z warzywami i owocami).

Podzieliliśmy rynek na 6 segmentów – Hipermarkety, Supermarkety (dalej podzielone między duże i proximity), dyskonty, convenience (sieć własna i twarda franczyza), miękka franczyza oraz handel tradycyjny.

Uwzględniliśmy w modelu kluczowe historyczne parametry operacyjne około 30 największych sieci detalicznych, na podstawie ich wydajności w segmentach (w tym: E.Leclerc Hipermarkety, Auchan, BI1, Kaufland, Tesco Hipermarkety, Carrefour Hipermarkety, Real, Biedronka, Lidl, Netto, Aldi, Tesco Supermarkety, E.Leclerc Supermarkety, Carrefour Market, Simply Market, Intermarche, Piotr i Paweł, Alma, Stokrotka, Mila, Polomarket, Dino, Spar, Eko, Delikatesy Centrum, Freshmarket, Żabka, Carrefour Express, Chata Polska, Top Market, Groszek, GK Specjal, Euro Sklep, Rabat Detal, Lewiatan, ABC).

Przegląd segmentów handlu spożywczego i przydział sieci do segmentów


Trad

ycy

jny

Największe sieciSegment OpisHipermarkety > Sklepy mieszane (produkty żywnościowe i nieżywnościowe) o powierzchni powyżej

2,500 m², oferujące około 30,000-50,000 produktów, z których spożywcze stanowią co najmniej 50%. Typowe lokalizacje to przedmieścia dużych miast

Duże supermarkety > Sklepy mieszane (produkty żywnościowe i nieżywnościowe) o powierzchni między 500-2,500 m², oferujące około 5,000-10,000 produktów (spożywcze stanowią co najmniej 70%). Typowe lokalizacje to okolice obszarów mieszkalnych dużych i średnich miast

Supermarkety Proximity

> Sklepy ogólnospożywcze o powierzchni między 200-500 m², w formie twardej franczyzylub sklepów własnych, oferujące 4000-8000 SKU, z których 90% to produkty spożywcze.Zlokalizowane blisko obszarów mieszkalnych w dużych, średnich i małych miastach

Convenience (wraz z twardą franczyzą)

> Sieci własne lub w formie twardej franczyzy, samoobsługowe małe sklepy (średnio ok. 60 m2 powierzchni sprzedaży) otwarte co najmniej 11 godzin w ciągu dnia, oferujące podstawowe produkty żywnościowe, alkohol, tytoń i prasę. Zawiera stacje benzynowe. Zlokalizowane w centrach i obszarach mieszkalnych dużych, średnich i małych miast

Miękka franczyza > Głównie samoobsługowe małe i średniej wielkości sklepy o powierzchni między 50-300 m2. Zlokalizowane w centrach i obszarach mieszkalnych w dużych, średnich i małych miastach

Handel tradycyjny > Niezorganizowane, pojedyncze sklepy spożywcze. Zlokalizowane przede wszystkim w małych miastach i obszarach wiejskich

Dyskonty > Sklepy ogólnospożywcze o średniej powierzchni 1,000 m², o ograniczonych SKU, przede wszystkim podstawowych produktach żywnościowych, sprzedawanych często pod markami własnymi. Ceny często 15-30% niższe od średniej rynkowej. Typowe lokalizacje to obszary mieszkalne dużych i średnich miast, okolice centrum miasta

1) Sklepy Stokrotki poniżej powierzchni sprzedażowej 500 m2 zostały przypisane do supermarketów proximity2) Sklepy DC, Freshmarket i Eko powyżej 200 m2 powierzchni sprzedażowej zostały przypisane do supermarketów proximity

Nowo

czes

ny

Uwagi


O NASRoland Berger został założony w 1967 roku w Niemczech przezRolanda Bergera. Jest jedyną wiodącą firmą doradztwa strategicznegoo europejskim pochodzeniu. Działa w 36 krajach zatrudniając ponad2400 pracowników. Ponad 220 partnerów Roland Berger pracujeobecnie dla ok. 1000 międzynarodowych klientów. Roland Berger jestobecny w Polsce od 1995 roku, w 2000 roku zostało otwarte biuro wWarszawie. Pracujemy dla największych polskich i międzynarodowychfirm ze wszystkich sektorów.

DALSZE LEKTURY Linki i “Like”

DIGITAL INDEX – BADANIEPOZIOMU CYFRYZACJI POLSKICHSPÓŁEK

RADICALLY DIGITAL – SHAPINGTHE TRANSFORMATION

ZAMÓW I ŚCIĄGNIJwww.rolandberger.com

BĄDŹ NA BIEŻĄCOwww.twitter.com/RolandBerger

POLUB I UDOSTĘPNIJ www.facebook.com/Roland-Berger-in-Poland

Pod patronatem Rzeczpospolitejzbadaliśmy poziom cyfryzacjipolskich spółek. Badanie objęłonajwiększe spółki z różnych sektorów.Na podstawie badania ankietowegostworzyliśmy indeks cyfryzacji orazwskazaliśmy trendy transformacjicyfrowej w różnych obszarach.Publikacja wyników badania zostałapoprzedzona serią artykułów wRzeczpospolitej przybliżającychtematykę transformacji cyfrowej.

Transformacja cyfrowa – pytaniaktóre powinni sobie dzisiaj zadaćliderzy nowoczesnych organizacji.Nie ma alternatywy dla transformacjicyfrowej. Firmy, które tego nierozumieją będą stopniowo znikać zrynku. Już dzisiaj 34% problemówdotyczących trafności decyzji, decyzjina czas oraz szumu informacyjnegow spółkach jest utożsamianych zbrakiem wystarczającego poziomucyfryzacji.

https://www.rolandberger.com

http://www.twitter.com/RolandBerger

http://www.twitter.com/RolandBerger

http://www.facebook.com/Roland-Berger-in-Poland-831385393644321

http://www.facebook.com/Roland-Berger-in-Poland-831385393644321

https://www.rolandberger.com/en/Publications/pub_titel.html

https://www.rolandberger.com/en/Publications/pub_radically_digital.html

ROLAND BERGER Sp. z o.o.Plac Bankowy 100-139 WarszawaPolska+48 22 323 74 60www.rolandberger.com

JESTEŚMY OTWARCI NA PAŃSTWA PYTANIA,KOMENTARZE ORAZ SUGESTIE

© ROLAND BERGER Sp. z o.o.

KONRAD GRUDA

+48 601 364 303

[email protected]

MAREK JAKUBÓW

+48 515 205 006

[email protected]

PIOTR MALIK

+48 698 189 802

[email protected]

MICHAŁ BACHMACZ

+48 515 205 002

[email protected]

Zarówno cały raport jak i każda jego część nie może być dystrybuowana, reprodukowana i ujawniana przez nikogo, a także nie może być podstawą do jakiegokolwiek użycia, bez uprzedniej pisemnej zgody Roland Berger.

Pomimo przypuszczeń, co do dokładności zawartych w raporcie danych, Roland Berger nie daje gwarancji, wyrażonej lub rozumianej, do dokładności i kompletności informacji. Informacje zawarte w niniejszym raporcie zostały przygotowane wyłącznie w celu użycia ich w niniejszym dokumencie i zostały oparte na określonych założeniach i informacji dostępnej w trakcie powstawania raportu. Przy dostarczeniu niniejszego raportu Roland Berger zastrzega sobie prawo do wprowadzenia poprawek lub zamiany raportu w każdym momencie i nie ma obowiązku dostarczenia jego użytkownikowi dostępu do jakichkolwiek dodatkowych informacji, jak również do aktualizacji i poprawy niedokładności lub zaniechań z niniejszego raportu.

Roland Berger nie został poproszony o weryfikację dokładności informacji od osób trzecich w trakcie przygotowania raportu. Roland Berger pod żadnym względem nie może odpowiadać prawnie za przyjęte w tym celu osądy.

Zarówno niniejszy raport jak i jakakolwiek informacja w nim zawarta nie stanowi oferty sprzedaży lub zachęty do zakupu jakichkolwiek instrumentów finansowych przez żadną osobę lub instytucję i Roland Berger nie jest odpowiedzialny za ewentualne straty i szkody powstałe w wyniku interpretacji niniejszego raportu. Odpowiednio, ani Roland Berger ani żaden z dyrektorów, reprezentantów, pracowników, doradcow i agentów nie może ponosić konsekwencji prawnych za żadne pośrednie lub bezpośrednie straty lub szkody powstałe w wyniku użycia informacji powstałych w wyniku pomyłki lub niedokładności w niniejszym raporcie jak i w każdej innej formie pisemnej lub ustnej powstałej w wyniku korzystania z niniejszego raportu.

W niniejszej informacji, termin Roland Berger oznacza partnerów, dyrektorów, pracowników, reprezentantów, konsultantów oraz agentów pracujących dla lub współpracujących z Roland Berger.

http://www.rolandberger.com

mailto:Konrad.Gruda%40rolandberger.com?subject=

mailto:Marek.Jakubow%40rolandberger.com?subject=

mailto:Michal.Bachmacz%40rolandberger.com?subject=

polski rynek handlu spoŻywczego w 2010 …...4 polski rynek handlu spożywczego w 2010-2020 –...

Documents