poradnik dla nauczyciela 1b ŚĆŃłŃ ł...

2klasaczęść 1a

PODRĘCZNIK do szkoły podstawowej 2klasaczęść 2

PODRĘCZNIK do szkoły podstawowej

PORADNIK DLA NAUCZYCIELA klasy drugiej szkoły podstawowej 1B

CZĘŚĆ

E D U K A C J A Z I N T E G R O W A N A

POBIERZ CZĘŚĆ 1B

PORADNIKA JESIEŃ

1BCZĘŚĆ

PORADNIK DLA NAUCZYCIELA klasy drugiej szkoły podstawowej


Małgorzata BoćkoMagdalena Oleksy-Zborowska

AUTORKI Małgorzata Boćko Magdalena Oleksy-Zborowska

REDAKTOR PROWADZĄCA Renata Faron-Radzka

REDAKCJA MERYTORYCZNA Agnieszka Goacuterecka

REDAKCJA JĘZYKOWAAgnieszka Gzylewska

PROJEKT I OPRACOWANIE GRAFICZNE Katarzyna Mickiewicz(z wykorzystaniem motywu z okładki Naszej szkołyzaprojektowanej przez Katarzynę Trzeszczkowską)

OPRACOWANIE GRAFICZNE I SKŁAD Paweł Jaros

RYSUNKIElżbieta Śmietanka-Combik

WYDAWCA Ośrodek Rozwoju Edukacji Al Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa tel 22 345 37 00 fax 22 345 37 70 wwworeedupl

Wydanie I Warszawa 2015

ISBN 978-83-64915-36-9 (całość)ISBN 978-83-64915-46-8 (część 1B)

Pierwsza część poradnika (1B) jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencjiCreative Commons ndash Uznanie Autorstwa 30 Polska

POMYSŁY NA REALIZACJĘ Z KOMENTARZEM

54

EDUKACJA ZINTEGROWANA PAŹDZIERNIK ndash 8 TYDZIEŃ NAUKIEDUKACJA ZINTEGROWANA POLSKIE SMAKI

bdquoZaułek słoacutewek ndash Kto to jest Co to jestrdquoCELE OPERACYJNE Uczeńbull korzysta z przekazywanych informacji proacutebując samo-

dzielnie wnioskować i odpowiadać na pytania na podsta-wie informacji z podręcznika

bull układa wyrazy w kolejności alfabetycznejbull rozszerza zasoacuteb słownika czynnego i biernego biorąc

udział w grach i zabawach językowychbull wspoacutełpracuje z koleżankami i kolegamibull zapisuje czytelnie jak najwięcej nazw ludzi roślin zwierząt

i rzeczybull zachowuje się właściwie zwyciężając i przegrywającbull stosuje pytania Kto to jest i Co to jest odpowiednio

odnosząc je do nazw ludzi zwierząt roślin i rzeczy

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull dowiadujemy się kiedy zadajemy pytania Kto to jest i Co

to jest bull układamy i zapisujemy podane wyrazy w kolejności alfa-

betycznejbull wspoacutełpracujemy z innymi podczas odgadywania i wymy-

ślania zasad gry słownejbull przestrzegamy zasady fair play i jesteśmy uczciwi wobec

siebie

bdquoZ POCIĄGU WYPADŁhelliprdquo ndash Zabawa rozwijająca twoacutercze myślenie Uczniowie siedzą w kręgu Nauczyciel lub jeden z ucznioacutew moacutewi zdanie bdquoZ pociągu wypadłwypadłyhelliprdquo i podaje cztery nazwy rzeczy zwierząt roślin i osoacuteb Zadaniem pozosta-łych osoacuteb z zespołu klasowego jest wymyślenie kroacutetkiej hi-storyjki (np Jakie przygody spotkały przywołane rzeczyzwierzęta roślinyosoby gdy pociąg odjechał Co do siebie powiedziałypowiedzieli rzeczyzwierzęta roślinyosoby Gdzie potoczyły się przedmioty itp) Zabawa opiera się na swobodnych skojarzeniach ucznioacutew i swobodnej wymianie pomysłoacutew

KAŻDA PARA RĄK SIĘ PRZYDA Zadaniem ucznioacutew jest wspoacutelne wykonanie pracy plastycz-nej bdquoPociąg na stacji Zaułek słoacutewekrdquo Dzieci tworzą swoją wersję pociągu wiozącego rzeczy rośliny zwierzęta i ludzi Zabawa rozwija umiejętności negocjowania i dążenia do kompromisu Uwaga Przed przystąpieniem dzieci do pracy nauczyciel po-winien zwroacutecić ich uwagę na potrzebę ustalenia planu dzia-łania i wspoacutelnej koncepcji dzieła

CZYTAM I WIEM Uczniowie pracują indywidualnie Czytają wierszyk z pod-ręcznika (polecenie 3 s 5) Wyszukują nazwy ludzi zwierząt roślin i rzeczy następnie rysują tabelę uwzględniając

wszystkie kategorie i wpisują wyrazy w odpowiednie ko-lumny tabeli Nauczyciel zwraca uwagę na poprawny i este-tyczny zapis wyrazoacutew

PODSUMOWANIE ZAJĘĆ Uczniowie wymieniają się informacjami zwrotnymi i spo-strzeżeniami na temat lekcji Propozycje pytań do informacji zwrotnychbull bdquoZapamiętałamzapamiętałem gdyhellip powiedziałapowie-

działhelliprdquo bull bdquoPomogło mi gdyhelliprdquobull bdquoDobrze wspoacutełpracowało mi się zhelliprdquobull bdquoNajbardziej podobało mi się ćwiczeniezabawazadaniehellip

bohelliprdquo bull bdquoTo czego dziś się nauczyłamnauczyłem wykorzystam

dohelliprdquo bull bdquoUcieszyłam sięucieszyłem się gdyhelliprdquo bull bdquoZamierzam sprawdzićhelliprdquo bull bdquoGdybym miałamiał powtoacuterzyć coś z dzisiejszych zadań

zabaw to byłabybyłbybyłoby tohelliprdquo bull bdquoNajważniejszy cel dzisiejszych zajęć dla mnie tohelliprdquo bull bdquoJestem dumnadumny zhelliprdquo

SPIS RZECZYUczniowie podzieleni na kilkuosobowe zespoły mają za za-danie zapisać jak najwięcej nazw przedmiotoacutew znajdują-cych się w sali Wygrywa grupa ktoacutera w określonym czasie zapisze poprawnie największą liczbę wyrazoacutew

KTO TO JEST CO TO JEST Uczniowie grają w parach Jedno dziecko zadaje pytanie Kto to jest lub Co to jest Drugi uczeń stara się jak najszyb-ciej udzielić odpowiedzi Na pytanie Kto to jest ndash dziecko podaje np nazwy zawodoacutew narodowości itp Gdy uczeń usłyszy pytanie Co to jest woacutewczas wymienia nazwy rze-czy roślin lub zwierząt

OPISUJEMY ILUSTRACJĘUczniowie pracując w parach analizują ilustrację z pod-ręcznika Dzieci starają się znaleźć odpowiedź na pytanie Ktoco jedzie w wagonach przedstawionych na ilustracji

PRZEZ RUCH DO WIEDZY ndash Zabawa ruchowa bdquoJedzie pociąg wyładowany rzeczamiosobamiroślinamizwierzętami na literęhelliprdquo Uczniowie ustawiają się po jednej stronie długiego pomiesz-czenia lub boiska po drugiej stronie nauczyciel umieszcza pojemnik z kartonikami na ktoacuterych są zapisane wybrane przez niego litery oraz określenia rzecz zwierzę osoba ro-ślina Dzieci kolejno na sygnał nauczyciela biegną do po-

jemnika losują kartonik i wołają np bdquoJedzie pociąg wyłado-wany rzeczami na literę bdquogrdquordquo Pozostali uczniowie mają za zadanie w wyznaczonym czasie podać dziecku losującemu kartonik jak najwięcej nazw rzeczy rozpoczynających się na literę bdquogrdquo Uczeń ktoacutery losował kartonik wraca do grupy a kolejna osoba biegnie aby wylosować nowe zadanie

ALFABETYCZNE UKŁADANKIDzieci samodzielnie układają w kolejności alfabetycznej kil-ka (2ndash4) wyrazoacutew zaproponowanych przez nauczyciela Za-pisują swoje odpowiedzi w zeszytach Następnie dobierają się w pary Każde dziecko z pary wymyśla pięć wyrazoacutew (rzeczownikoacutew) zapisuje je na kartce ktoacuterą potem wręcza koleżancekoledze Zadaniem ucznioacutew jest ułożenie otrzy-manych wyrazoacutew w kolejności alfabetycznej Po zakończe-niu pracy dzieci w parach wspoacutelnie sprawdzają poprawność wykonania zadania

ZNASZ TĘ GRĘW grze mogą brać udział wszyscy uczniowie albo dzieci pra-cujące w parach lub w kilkuosobowych grupach Uczniowie zastanawiają się jak można zagrać w grę zaproponowaną w podręczniku (polecenie 2 s 4) Prezentują swoje pomysły zapisują zasady gry Następnie dobierają się w pary (grupy) i grają w tę grę Dzieci mogą też zaproponować inną grę we-dług własnego pomysłu Nauczyciel zwraca uwagę na ko-nieczność przestrzegania przyjętych reguł i zasady fair play

NAWIGACJA

PODRĘCZNIKNasza szkoła Podręcznik do szkoły podstawowej Klasa 2 Część 1B s 4ndash5

PORADNIK bdquoRozmowa przez pędzle i farby ndash O co pyta nocrdquo s 42ndash43Zajęcia można połączyć z lekturą wiersza Lokomotywa Juliana Tuwima


76


Jesienna suroacutewka bdquoSamo zdrowierdquo CELE OPERACYJNE Uczeńbull odbiera bodźce wykorzystując roacuteżne zmysłybull poznaje techniki szybkiego zapamiętywaniabull podaje przepis na jesienną suroacutewkębull znajduje warzywa spełniające kilka kryterioacutewbull samodzielnie dostrzega związek między jedzeniem

warzyw a dobrym zdrowiembull wymienia sposoby przetwarzania warzyw i owocoacutewbull rozszerza zasoacuteb swojego słownika czynnego i biernego

wymyślając język mieszkańcoacutew bdquowarzywnego miastardquobull zapisuje czytelnie jak najwięcej nazw warzywbull wspoacutełtworzy klasową książkę kucharską uzupełnia jej

pierwszą kartkę

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull rozpoznajemy warzywa za pomocą dotyku zapachu

i smakubull poznajemy sposoby na szybkie zapamiętywanie tekstubull tworzymy w grupie listę warzywbull określamy korzyści z jedzenia warzywbull wyobrażamy sobie bdquowarzywne miastordquo i wspoacutelnie je

projektujemy wymyślając język jego mieszkańcoacutew oraz nazwy obiektoacutew

bull zakładamy klasową książkę kucharską

nocześnie Pierwsze pytanie zadane przez nauczyciela od-nosi się tylko do jednego kryterium np koloru Lista odpo-wiedzi ucznioacutew będzie zawierać wiele propozycji Kolejne pytanie ograniczy liczbę odpowiedzi gdyż nauczyciel wy-znaczy kolejne kryterium np kształt Następne pytania za-wężają wyboacuter Zabawa trwa do momentu aż dzieci poda-dzą właściwe nazwy Ćwiczenie to można przeprowadzić w kilku rywalizujących ze sobą grupach Można też zapro-ponować uczniom aby sami wymyślili zagadki dla grup i po-dały kryteria ktoacutere powinny spełnić wybrane przez nich warzywa np Jakie znasz warzywo zielone Jakie znasz wa-rzywo zielone i jednocześnie podłużne Jakie znasz warzy-wo zielone podłużne i twarde Jakie znasz warzywo zielo-ne podłużne twarde i z małymi pestkami w środku

DLACZEGO JESIENNA SUROacuteWKA NAZYWA SIĘ bdquoSAMO ZDROWIErdquo (podręcznik polecenie 1 s 7)Nauczyciel (lub uczeń) zadaje klasie (grupie) dociekliwe py-tania ktoacutere mają uświadomić dzieciom że należy jeść wa-rzywa oraz że są one zdrowe Co to są warzywa Co to są rośliny jadalne Dlaczego należy je jeść Dlaczego należy jeść zdrowe rzeczy

W BABCINEJ SPIŻARNI Nauczyciel zadaje dzieciom pytanie W jaki sposoacuteb babcia przechowuje owoce i warzywa w swojej spiżarni Ucznio-wie pracują w grupach Zapisują wszystkie znane im sposo-

by przetwarzania warzyw (kompoty dżemy soki kiszonki owoce i warzywa suszone) Po upływie określonego czasu grupy wymieniają się kartkami i liczą pomysły swoich kole-żanek i kolegoacutew

W bdquoWARZYWNYM MIEŚCIErdquo Dzieci są podzielone na grupy Wyobrażają sobie że znala-zły się w bdquowarzywnym mieścierdquo Wszystko co je otacza jest zrobione z warzyw Ulice noszą nazwy warzyw a mieszkań-cy rozmawiają wyłącznie w bdquowarzywnym językurdquo Potem uczniowie wykonują następujące poleceniabull Wykonajcie rysunek miasta bull Wymyślcie nazwy miejsc i obiektoacutew (np ul Marchwiowa

rondo Kartofelka)bull Wymyślcie język mieszkańcoacutew bdquowarzywnego miastardquo Nie

boacutejcie się tworzyć nowych wyrazoacutew

PROJEKTUJEMY OKŁADKĘ KSIĄŻKI KUCHARSKIEJ Uczniowie w grupach oglądają okładki zgromadzonych w kla-sie książek Analizują zawarte w nich informacje Potem dzieci wspoacutelnie projektują okładkę klasowej książki kuchar-skiej zastanawiają się nad ilustracją oraz ciekawym tytułem Następnie tworzą pierwszy wpis np odtwarzają z pamięci przepis na jesienną suroacutewkę

WYMYŚLANIE PRZEPISU NA DOBRY DZIEŃUczniowie siedzą w kręgu Zastanawiają się co wprowadza ich w dobry nastroacutej i kolejno przedstawiają swoje propozy-cje Aby sprecyzować ilość potrzebnego bdquoskładnikardquo ktoacutery jest gwarantem dobrego dnia dzieci muszą odwołać się do określeń używanych podczas przygotowywania potraw Moacutewią np bdquoAby ten dzień był udany przydałaby się odro-bina uśmiechurdquo

TWOacuteRCZE MYŚLENIEDzieci zastanawiają się nad nietypowym zastosowaniem przedmiotoacutew używanych na co dzień w kuchni np tarki

POWĄCHAJ DOTKNIJ SKOSZTUJ POSŁUCHAJ OBEJRZYJ Uczniowie pracują w parach Jedno dziecko ma zasłonięte oczy drugie pomaga mu rozpoznawać zgromadzone w klasie warzy-wa i owoce moacutewiąc np Powąchaj i zgadnij jaki to owocjakie to warzywo Dotknij i zgadnij jaki to owocjakie to warzywoSkosztuj i powiedz jaki to owocjakie to warzywo Po odgadnięciu nazw kilku warzyw i owocoacutew dzieci zamie-niają się rolami

PRZEPIS NA JESIENNĄ SUROacuteWKĘ (podręcznik s 6ndash7)Wariant I Nauczyciel czyta dwukrotnie przepis na jesienną suroacutewkę Dzieci robią notatki zwracając uwagę na właściwą kolejność czynności Następnie w grupach poroacutewnują swoje zapisy

Nauczyciel czyta tekst po raz kolejny uczniowie uzupełnia-ją notatki

Wariant IINauczyciel czyta przepis na jesienną suroacutewkę Uczniowie wykorzystując klocki Cuisenairersquoa (kredki kolorowe flama-stry) tworzą mapę skojarzeń np Pokroacutej kapustę ndash klocek jasnozielony pokroacutej ogoacuterek ndash klocek ciemnozielony zetrzyj marchewkę ndash klocek pomarańczowy pokrusz orzechy ndash klocek brązowy pokroacutej natkę ndash klocek ciemnozielony uło-żony pionowo dodaj miodu ndash klocek żoacutełtyDzieci kolejno podają przepis na suroacutewkę Pozostali ucznio-wie starają się go zapamiętać

KOLORY WARZYWNauczyciel przygotowuje paski papieru w czterech kolo-rach i dzieli ucznioacutew na cztery grupy Dzieci losują paski Mają za zadanie zapisać na nich nazwy warzyw w danym kolorze np zielone ogoacuterek sałata kapusta żoacutełte papryka kukurydza czerwone pomidor rzodkiewka pomarańczo-we marchewka dyniaNa koniec prowadzący wiesza paski na tablicy aby były wi-doczne podczas wykonywania kolejnego ćwiczenia

JAKIE TO WARZYWO Ćwiczenie polega na poszukiwaniu takich rozwiązań (w tym wypadku nazw warzyw) ktoacutere spełniają kilka kryterioacutew roacutew-

NAWIGACJA


ZASOBY SCHOLARIS JADALNE CZĘŚCI ROŚLINSCHOLARIS INTERAKTYWNY OBRAZ bdquoWARZYWArdquo

LITERATURANęcka E Orzechowski J Słabosz A Szymura B (2012) Tre-ning twoacuterczości Sopot GWP


98


Czy kubki są tylko w kuchni czyli dlaczego odczuwamy smakiCELE OPERACYJNE Uczeńbull rozpoznaje i nazywa cztery podstawowe smakibull wskazuje przykłady produktoacutewsubstancji o gorzkim słod-

kim słonym i kwaśnym smaku bull nazywa smaki poszczegoacutelnych produktoacutew składających się

na jego drugie śniadaniebull wyszukuje w tekście informacje na temat smaku umamibull wie co to są kubki smakowe i rozumie ich rolę w odczu-

waniu smakoacutewbull proacutebuje zrozumieć znaczenie powiedzeń zawierających

nazwy smakoacutewbull stosuje zasady nakrywania do stołu oraz właściwego za-

chowania się przy stole

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull proacutebujemy roacuteżnych napojoacutew i nazywamy ich smakbull robimy listę produktoacutewsubstancji mających słodki gorzki

kwaśny i słony smakbull sprawdzamy smaki produktoacutew składających się na nasze

drugie śniadaniebull dowiadujemy się co to jest smak umamibull łączymy powiedzenia z ich znaczeniembull planujemy wspoacutelny posiłek

ĆWICZENIA JĘZYKOWEUczniowie proacutebują wyjaśnić znaczenie powiedzeń bdquoamator kwaśnych jabłekrdquo bdquokwaśna minardquo bdquopłakać gorzkimi łzamirdquo przełknąć gorzką pigułkęrdquo zapłacić słoną cenęrdquo bdquorobić do kogoś słodkie oczyrdquo bdquosłodka zemstardquo (karta pracy nr 12)

ZAPRASZAMY DO STOŁU bull Uczniowie wspoacutelnie szukają pomysłu na potrawę ktoacutera

będzie łączyła ze sobą dwa smaki (słodki i kwaśny słony i kwaśny)

bull Dzieci tworzą giełdę pomysłoacutew bull Uczniowie wybierają potrawę poprzez głosowanie bull Dzieci wspoacutelnie zastanawiają się nad listą potrzebnych

składnikoacutew bull Dzieci rozdzielają między sobą składniki do kupieniabull Uczniowie omawiają zasady nakrywania i podawania do

stołu oraz właściwego zachowania się przy stole W dniu wyznaczonym przez nauczyciela mogą wspoacutelnie przygo-tować potrawę

ZADANIE DOMOWENa zakończenie zajęć prowadzący może zadać dzieciom pracę domową Poproście rodzicoacutew o podanie przepisu na wasze ulubione danie Zroacutebcie listę składnikoacutew potrzeb-nych do jego wykonania Nie zapisujcie jednak nazwy po-trawy Będzie to zagadka dla waszych koleżanek i kolegoacutew

CZY KUBKI SĄ TYLKO W KUCHNINauczyciel zapisuje powyższe pytanie na tablicy ale nie prosi ucznioacutew aby na nie odpowiadali Pytanie ma jedynie wzbudzić u dzieci ciekawość tematyką lekcji zmobilizować je do aktywności

SMAKOWE EKSPERYMENTY (podręcznik polecenie 1 s 8)Uczniowie losują kartki z zapisanymi na nich nazwami roacuteż-nych produktoacutewsubstancji i dobierają się w pary na zasa-dzie ich podobieństwa lub związanych z nimi skojarzeń np soacutel ndash pieprz chleb ndash bułka kawa ndash herbata Każde dziecko otrzymuje od nauczyciela cztery jednorazowe kubeczki wypełnione do połowy przegotowaną ciepłą wodą Na-stępnie uczeń ndash zgodnie z instrukcją zamieszczoną w pod-ręczniku ndash miesza w pierwszym kubeczku wodę z cukrem drugim kubku wodę z kawą zbożową w trzecim naczyniu wodę z solą a w czwartym pojemniku wodę z sokiem z cy-tryny Dzieci podpisują każdy z kubkoacutew np cukier kawa zbożowa soacutel cytryna Jedna osoba z pary zasłania oczy proacutebuje każdego płynu i stara się nazwać jego smak (słodki gorzki słony kwaśny) Koleżankakolega sprawdza popraw-ność wskazań Potem druga osoba z pary odgaduje smak przygotowanych płynoacutew

ZNAWCY SMAKOacuteW Uczniowie w parach tworzą listę produktoacutewsubstancji ktoacutere mają gorzki słodki słony lub kwaśny smak Rysują ta-

belę i wpisują do niej swoje propozycje Po wykonaniu za-dania dzieci odczytują kolejno po jednym przykładzie pro-duktusubstancji o danym smaku

SMAK UMAMIDzieci czytają informacje dotyczące smaku umami (pod-ręcznik s 9) Po czym rozmawiają w grupach na temat prze-czytanego tekstu Uczniowie uzupełniają swoje tabele sma-koacutew o smak umami Następnie szukają w internecie przykładoacutew produktoacutewsubstancji ktoacutere są mają smak umami Zapisują je w swoich tabelach

SMAKI UKRYTE W DRUGIM ŚNIADANIUUczniowie sięgają do swoich pojemnikoacutew z drugim śniada-niem Proacutebują osobno każdego produktu i starają się okre-ślić jaki mają smak (np pomidor ndash smak umami)

DLACZEGO ODCZUWAMY SMAKIUczniowie zastanawiają się w parach co wpływa na odczu-wanie smakoacutew Potem pary łączą się w czteroosobowe gru-py i dzieci wspoacutelnie starają się znaleźć odpowiedź na to pytanie Po czym przedstawiciele grup prezentują swoje pomysły na forum klasy Nauczyciel uzupełnia wypowiedzi ucznioacutew opowiadając kroacutetko o roli kubkoacutew smakowych rozmieszczonych w jamie ustnej i na języku

NAWIGACJA


KARTY PRACYkarta pracy nr 12

ZASOBY SCHOLARIS ĆWICZENIA INTERAKTYWNE bdquoA TO CI DOPIERO URZĄDZAMY PRZYJĘCIErdquo SCHOLARIS ZMYSŁ SMAKU I WĘCHU


1110


Kulinarne podroacuteże po Polsce

CELE OPERACYJNE Uczeń bull wypowiada się na temat swoich ulubionych potrawbull bierze udział w zabawach językowych wymyślając nowe

nazwy znanych potrawbull czyta tekst i wyszukuje w nim potrzebne informacjebull wskazuje na mapie miejsca pochodzenia wybranych

potrawbull określa głoacutewne kierunki światabull poszerza zasoacuteb słownictwa i struktur składniowychbull rozumie potrzebę zdrowego odżywiania siębull układa treść ulotki reklamowejbull projektuje ulotkę reklamową w programie graficznym

Paint

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull rozmawiamy o swoich ulubionych potrawachbull gramy w memory ktoacutere samodzielnie przygotowujemybull wyszukujemy w tekście wiadomości na temat tradycyj-

nych polskich potrawbull nazywamy kierunki światabull układamy jadłospis na jeden dzieńbull tworzymy ulotkę reklamową

Jak przeprowadzić wywiadUczniowie zastanawiają się nad sposobem przeprowadze-nia wywiadu z zaproszonym gościem Tworzą listę zasad ktoacuterych powinni przestrzegać w czasie rozmowy npbull Zwracaj się uprzejmie do osoby z ktoacuterą przeprowadzasz

wywiadbull Nie odbiegaj od tematu wywiadubull Przygotuj wcześniej listę pytań ktoacutere wykażą że jesteś

zainteresowanazainteresowany tematykąbull Słuchaj uważnie swojego rozmoacutewcy Pytając nawiązuj do

jego poprzednich wypowiedzi Nie musisz zadawać pytań z listy po kolei

bull Na koniec podziękuj za rozmowę

SMAKOWITY SZLAKDzieci w grupach tworzą listę potraw typowych dla roacuteżnych części świata Przygotowują etykiety z nazwą każdej z nich i umieszczają je we właściwym miejscu na mapie świata Przykłady buritto ndash Meksyk gulasz ndash Węgry hamburger ndash Stany Zjednoczone kebab ndash Turcja pierogi ndash Polska pizza spaghetti ndash Włochy sushi ndash Japonia tortilla ndash Hiszpania ża-bie udka ndash FrancjaUczniowie wybierają jedną potrawę i planują podroacuteż do kraju z ktoacuterego pochodzi np bdquoChciałabymchciałbym zjeść gulasz Pojedziemy z rodzicami na Węgry Wybierze-my się tam samochodem Będziemy się kierować na połu-dnierdquo

ZABAWY JĘZYKOWEUczniowie gromadzą w grupach wyrazy i wyrażenia ktoacutere są określeniami dań bdquopysznerdquo bdquowyśmieniterdquo bdquosmacznerdquo bdquowy-bornerdquo bdquopalce lizaćrdquo bdquorozkosz dla podniebieniardquo

PRZYGOTOWUJEMY ULOTKĘ REKLAMUJĄCĄ RESTAURACJĘNauczyciel prosi ucznioacutew aby wyobrazili sobie że otwiera-ją własną restaurację Zadaniem dzieci jest przygotowanie w grupach ulotki reklamującej to nowo powstałe miejsceProwadzący wykorzystując metodę burzy moacutezgoacutew ustala z uczniami jakie informacje znajdą się na ulotcebull nazwa restauracji adresbull potrawy ktoacutere są specjalnością restauracjibull ceny dańbull rysunki lub zdjęcia przedstawiające niektoacutere daniaPo wykonaniu ulotki uczniowie prezentują swoje prace Udzielają sobie informacji zwrotnej (np wykorzystując me-todę bdquoDwie gwiazdy jedno życzenierdquo lub bdquoDobrze że ale następnym razemhelliprdquo)

MOJĄ ULUBIONĄ POTRAWĄ JESThellipDzieci ustawiają się w kręgu Nauczyciel wyznacza osobę ktoacutera rozpocznie zabawę Ta osoba wymienia nazwę swojej ulubionej potrawy Następnie rzuca piłkę do wybranego przez siebie dziecka ktoacutere ma takie samo zadanie Zabawa trwa dotąd aż wszyscy uczniowie przedstawią swoje ulubio-ne dania Na koniec dzieci pracując pod kierunkiem nauczy-ciela mogą ułożyć listę najbardziej lubianych dań w klasie

KULINARNE BINGODzieci grają w bingo Uzupełniają kartę pracy sprawdzając umiejętności i upodobania kulinarne swoich koleżanek i ko-legoacutew (karta pracy nr 13)

ZABAWA bdquoJAKĄ POTRAWĘ MOŻNA PRZYGOTOWAĆ Z TYCH PRODUKTOacuteWrdquoZabawa nawiązuje do zadania domowego przedstawionego w w poradniku (s 9) Uczniowie odczytują listę składnikoacutew potrzebnych do zrobienia ich ulubionej potrawy Zadaniem zespołu klasowego jest odgadnięcie nazwy dania Po czym dzieci wspoacutelnie wymyślają nowe nazwy dla tych potraw

KULINARNE PODROacuteŻE PO POLSCE Uczniowie w grupach czytają tekst Kulinarne podroacuteże po Polsce (podręcznik s 10ndash11) Następnie mają za zadanie odna-leźć na mapie Polski miejsca (miasta i regiony) o ktoacuterych jest mowa w w opowiadaniu Po czym nauczyciel rozdaje każde-

mu zespołowi po 16 małych kartek Dzieci zapisują na nich nazwy regionoacutew lub miast wymienionych w tekście oraz na-zwy potraw typowych dla danego miejsca (mogą wykonać rysunki potraw) W ten sposoacuteb tworzą zestaw kart potrzeb-nych do gry memory W ten sposoacuteb uczniowie grają w swo-ich grupach

WYŚCIGI ZE SMAKIEMNauczyciel przygotowuje dużą mapę Polski Wiesza ją na korytarzu lub w sali gimnastycznej Uczniowie podzieleni na grupy ustawiają się w sporej odległości od mapy Każdy zespoacuteł ma kartki z zapisanymi nazwami potraw o ktoacuterych jest mowa w tekście Kulinarne podroacuteże po Polsce Prowa-dzący wymienia kolejno te nazwy Grupa ktoacuterej przedsta-wiciel jako pierwszy dobiegnie do mapy i przyklei etykietę we właściwym miejscu otrzymuje punkt Wygrywa zespoacuteł ktoacutery zdobędzie najwięcej punktoacutew

JAK ZDOBYĆ INFORMACJE Dzieci tworzą listę potraw charakterystycznych dla regionu w ktoacuterym mieszkają Aby dowiedzieć się więcej na ten te-mat mogą korzystać z informacji zamieszczonych w inter-necie lub przeprowadzić podczas lekcji wywiad z kucharką szkolną albo np babcią czy rodzicem jednego z ucznioacutew Rozmowę mogą nagrać na dyktafon Najważniejsze infor-macje zdobyte podczas wywiadu uczniowie zapisują w ze-szytach

NAWIGACJA

PODRĘCZNIK Nasza szkoła Podręcznik do szkoły podstawowej Klasa 2 Część 1B s 10ndash11



1312


CELE OPERACYJNE Uczeńbull czyta cicho ze zrozumieniem tekst Legenda o toruńskich

piernikachbull opisuje co widzi na ilustracji przedstawiając treść legendy

i zachowując chronologię wydarzeńbull opowiada własnymi słowami treść legendybull aktywnie uczestniczy w zabawie parateatralnej bdquoJak wy-

brnąć z trudnej sytuacjirdquobull szuka toruńskich legend w roacuteżnych źroacutedłachbull wyjaśnia co to jest legendabull wymyśla i zapisuje przepis kulinarny pamiętając o zapisa-

niu składnikoacutew ich proporcji i sposobu wykonaniabull wskazuje Toruń na mapie

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull czytamy Legendę o toruńskich piernikachbull opowiadamy własnymi słowami treść Legendy o toruń-

skich piernikach pamiętając o chronologii wydarzeńbull wspoacutełpracujemy przy szukaniu rozwiązania jak poradzić

sobie w roacuteżnych trudnych sytuacjachbull szukamy i poznajemy roacuteżne toruńskie legendybull wyjaśniamy co to jest legendabull zapisujemy nasz własny przepis kulinarny na legendarne

ciastko bull korzystamy z mapy aby dowiedzieć się gdzie leży Toruń

Legenda o toruńskich piernikach

gotowanie scenki przedstawiającej rady jakie mogłaby udzielić Katarzynka bohaterka toruńskiej legendy w pro-blematycznych okolicznościach Oto kilka przykładoacutew trudnychkłopotliwych sytuacji z ktoacuterymi uczniowie będą musieli się zmierzyćbull Wyobraźcie sobie że pokłoacuteciliście się z przyjacioacutełkąprzy-

jacielem z klasy Obieobajoboje jesteście trochę na sie-bie obrażeni ale chcecie się pogodzić Wymyślcie w jaki sposoacuteb można pogodzić się po takiej kłoacutetni Jakiej rady w tej sytuacji mogłaby udzielić Katarzynka

bull Wyobraźcie sobie że pożyczyliście od koleżankikolegi z klasy album o zwierzętach i przypadkiem wylaliście na niego sok Co można zrobić w takiej sytuacji aby naprawić szkodę Jakiej rady w tej sytuacji mogłaby udzielić Kata-rzynka

bull Wyobraźcie sobie że ktoś powiedział o was coś niemiłe-go Jest wam przykro z tego powodu ale chcecie jak naj-szybciej wyjaśnić tę sytuację Co i w jaki sposoacuteb można powiedzieć osobie ktoacutera was obraziła ale ktoacuterej wy nie chcecie urazić Jakiej rady mogłaby w tej sytuacji udzielić Katarzynka

NA TROPIE TORUŃSKICH LEGEND Uczniowie w trzyosobowych zespołach z pomocą nauczy-ciela szukają w internecie ilub w szkolnej bibliotece innych ndash niż historia opisana w podręczniku ndash toruńskich legendDzieci mogą je wydrukować Następnie zapoznają się tek-

stami a potem opowiadają je innym uczniom w klasie Dzieci proacutebują też odpowiedzieć na pytanie Czym roacuteżni się legenda od bajki

PRZEPIS NA CIASTO LEGENDĘ Uczniowie na podstawie własnych doświadczeń i pomysłoacutew rozmawiają o tym co to znaczy że coś lub ktoś stał się le-gendą Nauczyciel proponuje aby uczniowie wymyślili i sa-modzielnie zapisali przepis na ciasto legendę czyli taki wy-piek ktoacutery moacutegłby stać się roacutewnie popularny jak toruńskie katarzynki

PALCEM PO MAPIE CO ROBI NA MAPIE LEGENDAUczniowie odnajdują miasto Toruń na mapie Polski Na-uczyciel może zwroacutecić uwagę dzieci na legendę zapisaną na mapie Uczniowie przypominają czym jest taka legenda i jakie pełni funkcje proacutebują odnaleźć na mapie oznaczenia zapisane w legendzie (np niziny goacutery rzeki)

Przy okazji realizacji tego tematu warto przypomnieć dzie-ciom o potrzebie racjonalnego odżywiania się oraz o tym jak ważne dla zdrowia jest to co je się każdego dnia Można zachęcić ucznioacutew aby zamiast jedzenia słodyczyprzekąsek kupionych w sklepie sami sproacutebowali upiec słodkie wypieki lub przygotować zdrowe przekąski Warto np ustalić klaso-wą zasadę że w jednym określonym dniu tygodnia ucznio-wie jako drugie śniadanie (lub dodatek do niego) będą przy-nosili jakieś zdrowe produkty (np orzechy z miodem)

CZYTANIE NA DYWANIEUczniowie czytają cicho Legendę o toruńskich piernikach (podręcznik s 12ndash13) Przed rozpoczęciem lektury nauczy-ciel wyznacza czas na czytanie Może go odmierzać np za pomocą klepsydry Dzieci kontrolując upływający czas będą mogły dostosować tempo czytania ze zrozumieniem do swoich możliwości Warto zaproponować uczniom aby podczas czytania tekstu zajęli wygodną pozycję (np sie-dząc na dywanie lub w innym wybranym miejscu klasy) Ta-kie działanie wpłynie na to że czytanie będzie się kojarzyć dzieciom z czymś przyjemnym Uwaga Ze względu na roacuteżny poziom umiejętności czytania tekstu ze zrozumieniem przez ucznioacutew warto aby po ci-chej lekturze dzieci nauczyciel przeczytał jeszcze raz gło-śno tekst legendy zwracając uwagę na właściwą intonację i znaki interpunkcyjne

GDYBYŚMY MIELI ZNIKAJĄCE LITERYhellipUczniowie w parach opowiadają sobie poznaną legendę o toruńskich piernikach starając się przekazać jak najwię-cej szczegoacutełoacutew i zachować chronologię zdarzeń Zadanie polega na tym aby dzieci opowiadały legendę tylko na podstawie analizy ilustracji traktując tekst legendy jakby bdquozniknąłrdquo ze stron podręcznika

KŁOPOTY KATARZYNKI Nauczyciel inicjuje burzę moacutezgoacutew prosząc dzieci o odpo-wiedź na pytanie Jakie kłopoty miała Katarzynka Ucznio-wie zapisują odpowiedzi na tablicy albo na arkuszu papieru Następnie wspoacutelnie wymyślają i zapisują pomysły na roz-wiązanie tego kłopotuproblemu na podstawie informacji zawartych w tekście legendy lub podając swoje własne po-mysły Warto zachęcić dzieci by swoje pomysły notowały np w formie mapy mentalnej (np w koacutełkach czy w chmur-kach) i za pomocą strzałek łączyły dany kłopot z jego roz-wiązaniem Taki uproszczony zapis może być podstawą do rozwijania umiejętności szybkiego i syntetycznego notowa-nia w przyszłości

KATARZYNKA RADZI JAK WYBRNĄĆ Z TRUDNEJ SYTUACJIhellipUczniowie pracują w kilkuosobowych zespołach Przedsta-wiciel każdej grupy losuje karteczkę na ktoacuterej jest opisana trudnakłopotliwa sytuacja Zadaniem zespołoacutew jest przy-

NAWIGACJA


ZASOBYSCHOLARIS GALERIA MIASTA ndash TORUŃ


1514


Czy wielu może zrobić więcej niż jedenCELE OPERACYJNE Uczeń bull poszukuje kreatywnych rozwiązańbull układa i zapisuje instrukcję wykonania pacynkibull uczestniczy w zabawie teatralnej wykorzystując samo-

dzielnie zrobioną pacynkębull wskazuje na ilustracjach roacuteżnice potrafi wymienić obiekty

pojedyncze oraz te ktoacuterych jest więcej niż jedenbull samodzielnie odkrywa regułę ortograficzną dotyczącą pi-

sowni wyrazoacutew z bdquooacuterdquo wymiennym podaje własne przykładybull pisze przestrzegając zasad kaligrafii i dbając o poprawność

ortograficznąbull wskazuje zalety pracy grupowej i indywidualnejbull pisze kroacutetkie opowiadanie zawierające podane wyrazybull bierze udział w zabawach sportowych

AKTYWNOŚCI UCZNIOacuteW bull robimy pacynkibull przygotowujemy przedstawienie lalkowebull znajdujemy na ilustracjach roacuteżnicebull odkrywamy regułę dotyczącą pisowni wyrazoacutew z bdquooacuterdquobull układamy opowiadanie wykorzystując zgromadzone wy-

razybull bierzemy udział w grach zespołowych

ciele grup prezentują przygotowane opowieści Grupy wy-mieniają się swoimi pracami Zadaniem każdej z nich jest przekształcenie otrzymanego opowiadania w taki sposoacuteb aby zmieniła się liczba występujących obiektoacutew (z liczby po-jedynczej na mnogą z liczby mnogiej na pojedynczą) Uczniowie muszą zwroacutecić uwagę że zmiana liczby obiektoacutew wpływa na zmianę formy czasownikoacutew i przymiotnikoacutew

ORTOGRAFIA ndash TO TAKIE PROSTE (podręcznik polecenie 4 s 15)Uczniowie łączą w pary wyrazy zamieszczone w podręczni-ku Analizują je oraz samodzielnie proacutebują ustalić zasadę zapisu wyrazoacutew z bdquooacuterdquo wymiennym Potem dzieci proacutebują wskazać inne przykłady wyrazoacutew zachowujących wskazaną regułę pisowni Nauczyciel może umieścić ndash w rozsypce ndash na tablicy kartki z innymi parami wyrazoacutew zawierającymi bdquooacuterdquo wymienne (np wroacutecić ndash wracać skroacutecić ndash skracać sioacutedmy ndash siedem pioacuterko ndash pierze) Dzieci łączą te wyrazy w pary Analizują zapisy i je wyjaśniają Nauczyciel może nauczyć ucznioacutew kroacutetkiej ry-mowanki ułatwiającej zapamiętanie reguły ortograficznej wyjaśniającej pisownię wyrazoacutew z bdquooacuterdquo wymiennymlaquobdquoOacuterdquo zawsze pisać trzeba gdy na bdquoordquo się wymieniaCzasami zdarzyć się może że wymiana bdquooacuterdquo na bdquoerdquo pomożeGdy pomysłoacutew ci już brak sproacutebuj bdquooacuterdquo zamienić w bdquoardquoraquoUczniowie poszukują innych przykładoacutew potwierdzających regułę zapisu wyrazoacutew z bdquooacuterdquo wymiennym

Dzieci samodzielnie wykonują zadania z karty pracy nr 14

W GRUPIE SIŁA Uczniowie zastanawiają się nad odpowiedzią na pytania za-pisane przez nauczyciela na tablicy bull Jakie działania lubisz wykonywać samasambull Jakie działania lubisz wykonywać w grupie Dzieci zapisują swoje propozycje na karteczkach samoprzy-lepnych Przyczepiają je we właściwych miejscach szeregu-jąc promyczkowo Wspoacutelnie analizują powstały obraz Następnie uczniowie proacutebują wyjaśnić powiedzenie bdquow gru-pie siłardquo szukając przykładoacutew potwierdzających prawdzi-wość tego stwierdzenia Nauczyciel może zadać dzieciom pytania pomocnicze Co łatwiej zrobić w grupie Dlaczego grupa daje siłę Czy grupa stanowi jedynie wsparcie fizycz-ne Uzasadnij swoją opinię

KREATYWNE PISANIE Połowa ucznioacutew wycina z gazet rzeczowniki występujące w liczbie pojedynczej pozostałe dzieci wycinają rzeczow-niki w liczbie mnogiej Uczniowie pracując w grupach i wy-korzystując wycięte wyrazy układają opowiadania Dzieci muszą pamiętać że obiekty pojawiające się w ich historiach występują tylko w liczbie pojedynczej albo tylko w liczbie mnogiej Na zakończenie uczniowie prezentują swoje prace na forum klasy

ZAWSZE W PARZEUczniowie pracują w grupach Tworzą listę rzeczy ktoacutere występują parami (np ręce nogi uszy oczy skarpety ręka-wiczki narty łyżwy rolki sznuroacutewki papużki nierozłączki) Wszystkie zespoły stają na jednym końcu sali gimnastycz-nej Przedstawiciele każdej grupy wypowiadają kolejno jed-no słowo z listy Jeśli przedstawią prawidłowy przykład przesuwają się o jeden krok w kierunku linii mety znajdują-cej się na środku sali Dzieci muszą być uważne aby nie po-wtoacuterzyć pomysłoacutew pozostałych grup Jeśli tak się zdarzy cofają się o krok Gdy grupa nie ma pomysłu stoi w miejscu Wygrywa zespoacuteł ktoacutery jako pierwszy dotrze do mety

PACYNKA Z RĘKAWICZKI Dzieci pracują w grupach wymieniając pomysły na nietypo-we wykorzystanie skarpet i rękawiczek Potem dzieci two-rzą rysunek ukazujący przykładowe zastosowanie skarpet lub rękawiczek Zapisują instrukcję wykonania czegoś niety-powego np Przygotuj jednopalczastą rękawiczkę Wybierz dwa jednakowe guziki przyszyj je na środku rękawiczki W ten sposoacuteb powstaną oczy Z włoacuteczki (sznurka) zroacuteb włosy i przyszyj je nad guzikami (oczami)Nauczyciel powinien zgromadzić potrzebne materiały przed lekcją a po wykonaniu pacynek z uczniami pozwolić im na twoacutercze zabawy z wykorzystaniem lalek

CZYM ROacuteŻNIĄ SIĘ RYSUNKI (podręcznik polecenie 1 s 14)Uczniowie oglądają ilustracje w podręczniku (s 14ndash15) Po-tem dzieci wskazują szczegoacuteły ktoacuterymi roacuteżnią się oba ry-sunki Przeliczają liczbę znalezionych roacuteżnic Poroacutewnują ją z wynikami innych osoacuteb z klasy

CO SIĘ ZMIENIŁO Dzieci gromadzą na dywanie roacuteżną liczbę przedmiotoacutew np trzy pioacuterniki dwa misie jedną linijkę Obserwują uważnie zebrane rzeczy Jedna osoba wychodzi z klasy a pozostałe zmieniają liczbę przedmiotoacutew ndash teraz na dywanie leżą np dwa pioacuterniki trzy misie jedna linijka Dzieci zapraszają oso-bę ktoacutera wyszła a ta odgaduje roacuteżnice

NASZE OPOWIEŚCINauczyciel gromadzi w klasie roacuteżne zdjęciailustracje Na każdymkażdej z nich obiekty występują pojedynczo lub jest ich więcej Uczniowie w grupach wybierają po pięć zdjęćilustracji Wcześniej jednak muszą zdecydować czy będą wskazywali zdjęciailustracje z jednym elementem czy te z ich większą liczbą Potem dzieci wymyślają opowia-danie układając na stołach zdjęcia zgodnie z kolejnością wy-darzeń Uczniowie zapisują swoje opowieści na dużych kart-kach a następnie przyklejają do nich wybrane wcześniej zdjęciailustracje W ten sposoacuteb w klasie powstają opowia-dania zapisane w liczbie pojedynczej i mnogiej Przedstawi-

NAWIGACJA



LITERATURA Kopik A Zatorska M Wielorakie podroacuteże ndash edukacja dla dziecka (2010) Kielce Europejska Agencja Rozwoju


1716

EDUKACJA ZINTEGROWANA PAŹDZIERNIK ndash 9 TYDZIEŃ NAUKIEDUKACJA ZINTEGROWANA PRZEMIJANIE

Czego można się nauczyć od przy-rody

CELE OPERACYJNE Uczeńbull czyta z podziałem na role tekst Warto słuchać przyrodybull stosuje odpowiednią intonację zwraca uwagę na znaki in-

terpunkcyjnebull określa i nazywa emocje i uczucia bohateroacutew opowiadaniabull określa kto jest bohaterem opowiadaniabull prowadzi obserwacje przyrodnicze i formułuje wnioskibull układa treść listu i zapisuje list do opadającego liściabull tworzy z roacutewieśnikami plakat wyjaśniający dlaczego liście

spadają z drzew

AKTYWNOŚCI UCZNIOacuteW bull czytamy opowiadanie z podziałem na rolebull czytając zwracamy uwagę na znaki interpunkcyjnebull dzielimy się naszymi wrażeniami na temat opowiadaniabull nazywamy emocje ktoacutere mogły odczuwać dzieci i liście

z opowiadaniabull wyjaśniamy kim jest bohater opowiadaniabull obserwujemy drzewa w naszej okolicy i rozmawiamy

o tym jakie zmiany zachodzą w ich wyglądzie jesieniąbull wymyślamy i piszemy list do opadającego liściabull wykonujemy plakat wyjaśniający dlaczego liście spadają

z drzew

emocje nieprzyjemnerdquo Uczniowie dzielą wypisane wcześ- niej uczuciaemocje na przyjemne i nieprzyjemne zapisu-jąc je na odpowiednich szalkach Po skończonym ćwiczeniu warto zwroacutecić uczniom uwagę na to co pokazuje waga czyli że wszystkie uczucia bdquoważą tyle samordquo ndash są tak samo ważne

CO JEST POTRZEBNE W OPOWIADANIUDzieci zapisują nazwy bohateroacutew opowiadania Warto słu-chać przyrody na małych karteczkach a następnie wrzuca-ją je do jednego workakapelusza Jeden z ucznioacutew losuje kolejno karteczki i odczytuje nazwy Pozostałe dzieci wspoacutelnie weryfikują czy zapisane propozycje odnoszą się rzeczywiście do bohaterabohateroacutew tego opowiadania

Z WIZYTĄ U DRZEW Prowadzący zabiera dzieci na spacer po najbliższej okolicy Uczniowie mają za zadanie zaobserwować jak wyglądają drzewa Po czym dzieci ustalają na jakim etapie bdquorozwojurdquo znajdują się obserwowane drzewa czy są przed opadnię-ciem liści czy już po ich opadnięciu Uczniowie obserwują roacuteżnice między gatunkami drzew

LIST DO LIŚCIANa podstawie tekstu Warto słuchać przyrody obserwacji przyrodniczych ćwiczeń i rozmoacutew uczniowie samodzielnie układają i zapisują list do liścia

Przykłady tematoacutew bull Zapytaj liścia o o jego samopoczucie bull Wyjaśnij liściowi mechanizmu rośnięcia ludzi Uwaga W widocznym miejscu klasy warto umieścić szablon listu ktoacutery pomoże uczniom właściwie wykonać zadanie (nagłoacutewek zwroty grzecznościowe uwzględnienie miejsco-wości i daty pożegnanie itp) Chętne dzieci mogą zapre-zentować swoacutej list na forum klasy

CO TO MOŻE ZNACZYĆNauczyciel zwraca uczniom uwagę na fragment tekstu w ktoacute-rym jeden z bohateroacutew moacutewi że jedyne co w życiu jest pewne to zmiana Dzieci wspoacutelnie proacutebują wytłumaczyć to zdanie podają własne skojarzenia i pomysły dzielą się spo-strzeżeniami na ten temat

JAK ZMIENIA SIĘ LAS W ROacuteŻNYCH PORACH ROKU JAK ZMIENIAJĄ SIĘ DRZEWA W ROacuteŻNYCH PORACH ROKUUczniowie pracują w czteroosobowych zespołach Na pod-stawie własnych obserwacji przyrodniczych oraz informacji zebranych w czasie zajęć wykonują plakat (np w formie wy-kresu na planie koła) ukazujący zmiany w wyglądzie drzewa w roacuteżnych porach roku Jak zmienia się las w ciągu całego roku lub Jak zmienia się las w poszczegoacutelnych porach roku

WYOBRAŹ SOBIE WIELKIEGO SŁONIA Z KOKARDĄ NA OGONIEhellipJest to ćwiczenie socjoterapeutyczne przydatne w oswaja-niu ucznioacutew z ich lękami i strachem oraz uczące je rozma-wiać na te tematy

Dzieci siedzą w kole jedno z nich trzyma maskotkę np mi-sia Nauczyciel proponuje uczniom aby wyobrazili sobie że ten miś się czegoś boi a strach jest jak słoń Każdy z ucznioacutew ktoacutery chce wziąć udział w ćwiczeniu kolejno bierze misia i moacutewi czego ten zwierzak się boi (zazwyczaj uczniowie przywołują to co w nich samych wywołuje lęk np burza ciemność głośne dźwięki) Następnie prowadzący prosi aby bdquomiśrdquo wyobraził sobie że ten strachlęk to duży słoń ktoacutery siedzi w jego głowie i rozpycha się na wszystkie stro-ny Szansą pokonania słonia (lęku) jest wyobrażenie sobie czegoś zabawnego Uczeń trzymający misia proponuje co zrobić z lękiem w głowie zwierzaka (nauczyciel może po-magać dzieciom) Przykład Zawiązujemy słoniowi kokardę na ogonie i prosi-my aby tańczył na jednej nodze Każdy z uczestnikoacutew biorących aktywny udział w ćwiczeniu może zaproponować swoacutej pomysł Uwaga Warto zachęcić ucznioacutew ktoacuterzy nie zechcą wziąć udziału w ćwiczeniu aby uważnie słuchali wypowiedzi in-nych

RUNDA CZYTELNIKOacuteW Uczniowie samodzielnie przez minutę lub dwie (warto użyć klepsydry aby uczniowie mogli obserwować upływający czas) przeglądajączytają tekst Warto słuchać przyrody Elżbiety Zubrzyckiej Starają się znaleźć jak najwięcej posta-ci (bohateroacutew opowiadania) pojawiających się w tekście Nauczyciel zapisuje odpowiedzi ucznioacutew na tablicy lub w innym widocznym miejscu Warto przypomnieć uczniom o narratorze ktoacutery też pojawia się w tekście Następnie uczniowie czytają tekst z podziałem na role Po przeczytaniu opowiadania rozmawiają na temat ilustracji do tekstu Co mogą oznaczać kolory na tym wielkim drzewie (nauczyciel może podpowiedzieć dzieciom że są to np roacuteżnorodne emocje ktoacutere bdquoodczuwa drzewordquo)

EMOCJE NA WADZENauczyciel proponuje aby uczniowie sproacutebowali określić jakie emocje przeżywali bohaterowie opowiadania Dzieci dobierają się w pary i na podstawie tekstu oraz własnych spostrzeżeń proacutebują znaleźć jak najwięcej określeń roacuteżnych uczuć i emocji Następnie uczniowie prezentują swoje po-mysły na forum klasy a potem je zapisują

Rozmowa na temat znaczenia roacuteżnorodnych uczuć i emocjiNauczyciel rysuje na tablicy dużą wagę szalkową (szalki ustawione są w roacutewnowadze) Nad jedną z szalek widnieje napis bdquouczuciaemocje przyjemnerdquo nad drugą bdquouczucia

NAWIGACJA


ZASOBYSCHOLARIS SPACER W PARKUSCHOLARIS DRZEWA W LESIESCHOLARIS WYRAŻAM EMOCJE LUDZIE I ICH EMOCJE


1918


Kto i co żyje w naszej pamięci

CELE OPERACYJNE Uczeńbull potrafi wyrazić własne zdanie podczas debaty bdquoza i prze-

ciwrdquobull czyta tekst opowiadania Pan Cyryl Anny Onichimowskiejbull znajduje w tekście potrzebne informacjebull pisze rady dla Celiny według podanych kryterioacutew sukcesubull wskazuje cechy dobrego sąsiadabull dokonuje autorefleksji na temat swojej postawy wobec

sąsiadoacutew ludzi starszychbull nazywa swoje emocje po zakończonej lekcjibull opowiada o swoich wspomnieniach odwołując się do roacuteż-

nych zmysłoacutew oraz uczuć

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull bierzemy udział w debaciebull czytamy opowiadanie Pan Cyryl i znajdujemy w nim po-

trzebne informacjebull piszemy list do bohaterki opowiadania Pan Cyrylbull podajemy cechy dobrego sąsiada i zastanawiamy się nad

tym czy je posiadamybull potrafimy nazwać nasze uczuciabull opowiadamy o swoich miłych wspomnieniach uwzględnia-

jąc szczegoacuteły związane z zapachami kolorami i uczuciami

CO MOGŁABY ZROBIĆ CELINA Nauczyciel proponuje dzieciom aby podpowiedziały Celi-nie w jaki sposoacuteb mogłaby rozweselić życie pana Cyryla W tym celu uczniowie spisują kilka rady dla CelinyKryteria sukcesu bull Pamiętaj aby udzielane przez ciebie rady były możliwe do

zrealizowania przez Celinębull Buduj kroacutetkie zdaniabull Pisz bezbłędnie i starannie

Ocena koleżeńskaUczniowie pracując w parach wymieniają się w zapisanymi radami Po czym dzieci odnosząc się do kryterioacutew sukcesu oceniają pracę koleżankikolegi W tym celu posługują się metodą bdquodwie gwiazdy jedno życzenierdquo podając dwie zale-ty listu oraz jedną wskazoacutewkę co można w nim poprawić

DOBRY SĄSIAD ndash CO TO ZNACZY (podręcznik polecenie 2 s 19)Uczniowie pracują w parach Rozmawiają o tym co to zna-czy być dobrym sąsiadem a potem zapisują swoje pomysły na karteczkach samoprzylepnych Przyklejają je na tablicy tworząc promienie wokoacuteł napisu bdquoDobry sąsiadrdquo Analizują powstały obraz zwracając uwagę na najważniejsze ich zda-niem cechy

ZADANIE DOMOWE (podręcznik polecenie 3 s 19)Nauczyciel proponuje uczniom zadanie do wykonania w domu bdquoPrzeprowadźcie rozmowę ze swoją babcią dziad-kiem lub inną starszą osobą Wcześniej przygotujcie pyta-nia na ktoacutere chcielibyście uzyskać odpowiedź (najlepiej je zapiszcie) Jeśli chcecie możecie zapisać odpowiedzi lub nagrać rozmowę wykorzystując telefon lub dyktafonrdquo

WSPOMNIENIA Dzieci dobierają się w pary Najpierw jedna osoba opowia-da druga słucha Potem następuje zmiana roacutel Uczniowie mają za zadanie przedstawić miłe wspomnienia ktoacutere wiążą się z wydarzeniem miejscem czy osobą Mają je przedsta-wić tak aby w umyśle słuchającego dziecka powstał bardzo zbliżony obraz Powinny zatem uwzględnić w swojej opo-wieści zapachy kolory dźwięki i uczucia związane ze wspo-mnieniem Dziecko ktoacutere słucha może mieć zamknięte oczy aby wyeliminować niepotrzebne bodźce

DEBATA bdquoZA I PRZECIWrdquoNauczyciel proponuje uczniom wymianę poglądoacutew na te-mat relacji między dziećmi a osobami starszymiProblem do dyskusji Czy dzieci są zawsze szczęściem dla ludzi starszych Nauczyciel ustala zasady debaty bull ndash moacutewi tylko jedna osoba bull trzeba słuchać uważnie przedmoacutewcoacutew aby nie powtarzać

ich argumentoacutew bull ndash nie wolno przekrzykiwać się bull każdy czeka na swoją kolej bull trzeba pamiętać aby prezentowane argumenty były

zbieżne z tematem dyskusji bull ndash nie wolno przerywać wypowiedzi innym osobombull Prowadzący wyłania grupy poprzez losowaniebull Następuje wyboacuter lidera grupybull Nauczyciel daje czas grupom na omoacutewienie ich roli w de-

bacie bull Każdy zespoacuteł gromadzi argumenty ktoacutere wykorzysta

w czasie wymiany poglądoacutew Dobrze jest ograniczyć czas aby zmobilizować dzieci do sprawnego podjęcia działania

bull Następuje wyboacuter obserwatoroacutew oceniających wartość przytaczanych argumentoacutew

bull Obserwatorzy powinni cieszyć się autorytetem w klasie Powinni roacutewnież być obiektywni w ocenie argumentoacutew poszczegoacutelnych grup

bull Uczniowie zapisują swoje opinie na kartkach Następnie przyklejają je na planszy bdquoZardquo i bdquoPrzeciwrdquo Każda grupa pre-

zentuje wnioski popierając je argumentami Na koniec dzieci analizują zapisy umieszczone na tablicy i proacutebują wyciągnąć wnioski z debaty

Debata bdquoza i przeciwrdquo pozwala spojrzeć na dany problem z dwoacutech roacuteżnych punktoacutew widzenia Taki sposoacuteb rozumo-wania rozwija umiejętność logicznego myślenia pozwala na poszukiwanie słusznych argumentoacutew ułatwia porządkowa-nie informacji uczy obrony własnych przekonań Dyskusja między osobami reprezentującymi odmienne stanowiska sprzyja zastanowieniu się nad słusznością własnych poglą-doacutew

PRACA Z TEKSTEM Na podstawie ilustracji zamieszczonych w podręczniku (s 18ndash19) uczniowie proacutebują domyślić się jaka jest tematyka opowiadania Pan Cyryl Dzieci dzielą się swoimi przemyśle-niami z roacutewieśnikami Potem cicho czytają tekst i poroacutewnu-ją swoje przypuszczenia z fabułą opowiadania Następnie uczniowie pracując w parach wyszukują w tekście Pan Cy-ryl fragmenty w ktoacuterych głoacutewny bohaterpan Cyryl jest ra-dosny Po czym dzieci wskazują te fragmenty opowiadania w ktoacuterych pan Cyryl jest przygnębiony W kolejnym ćwiczeniu zastanawiają się jakie działania po-winna podjąć Celina aby życie pana Cyryla było radośniej-sze

NAWIGACJA


LITERATURAKrzyżewska J (1998) Metody twoacuterczego rozwiązywania problemoacutew [w] tejże Aktywizujące metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej rozdział III Suwałki OmegaNęcka E Orzechowski J Słabosz A Szymura B (2012) Tre-ning twoacuterczości Sopot GWP


2120


Jesienna zadumaCELE OPERACYJNE Uczeńbull zna tradycje związane z kultywowaniem pamięci o zmar-

łychbull rozumie potrzebę dbania o opuszczone grobybull przejawia szacunek dla miejsc pochoacutewkubull pisze zdania odwołując się do roacuteżnych zmysłoacutewbull znajduje w tekście wyrażenia budujące nastroacutejbull myśli i pisze kreatywniebull czyta wiersz z właściwą intonacją oddając jego nastroacutejbull wybiera muzykę do zilustrowania wiersza Pod jesiennym

niebem Teofila Lenartowiczabull przedstawia swoje wrażenia inspirowane wierszem i mu-

zyką w formie pracy plastycznej

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull nazywamy uczucia i opowiadamy o nichbull rozumiemy jakie znaczenie mają pamiątkibull wspoacutelnie tworzymy historię wybranej pamiątki i insceni-

zację improwizowanąbull czytamy wiersz Pod jesiennym niebem stosujemy właści-

wą intonacjębull wybieramy muzykę ktoacutera może stanowić ilustrację do

wierszabull za pomocą farb przedstawiamy swoje odczucia związane

z wierszem i wysłuchaną muzyką

Mogą im w tym pomoacutec pytania zadane przez nauczyciela npbull Czy na najbliższym cmentarzu są zaniedbane grobybull Co możemy zrobić (sprzątnąć zeschnięte liści)bull Kiedy to zrobimybull Kto będzie odpowiedzialny za poszczegoacutelne działania

KREATYWNE PISANIENauczyciel zadaje uczniom pytania odnoszące się do roacuteż-nych zmysłoacutew Jakie uczucia towarzyszą ci jesienią Jakie zapachy unoszą się w powietrzu jesienią Jakie smaki koja-rzą ci się z jesienią Co obserwujesz Jakie dźwięki słyszysz Co lubisz w jesieniUczniowie zapisują kroacutetką odpowiedź na każde pytanie (za-wierającą dwa trzy słowa) w kolejnych linijkach na środku kartki Uzupełniają swoje wypowiedzi tak jak podpowiada im wyobraźnia ndash dopisując fragmenty na początku i końcu linijki tworzą kroacutetki utwoacuter Potem nadają mu tytuł PrzykładJesienne odczuciabull Odczuwam radość gdy jesienne słońce ogrzewa mi twarzbull Czuję zapach dymu z ogniska unoszącego się tuż nad zie-

mią bull Uwielbiam słodki smak owocoacutew zerwanych prosto z drze-

wabull Obserwuję klucz ptakoacutew odlatujących do ciepłych krajoacutewbull Słyszę szum wiatru ktoacutery kołysze gałęziami drzew

bull Zachwycają mnie roacuteżnorodne kolory ktoacuterymi mienią się okoliczne drzewa

JAK WYRAZIĆ NASTROacuteJ (podręcznik s 21)Uczniowie czytają wiersz Pod jesiennym niebem Teofila Le-nartowicza Pracując w parach wyszukują w tekście określe-nia ktoacutere decydują o nastroju wiersza Zapisują je na kart-kach (bdquodżdżystardquo bdquonagie gałęzierdquo bdquobezlistnerdquo bdquozmokłerdquo żałobne) Następnie słuchają utworoacutew przygotowanych przez nauczyciela (np Aria na strunie G Jana Sebastiana Ba-cha Mazurek g-moll op 24 nr 1 Fryderyka Chopina Maumlr-chenbilder Roberta Schumanna Cztery pory roku cz 1 Je-sień Antonia Vivaldiego) Dzieci wybierają spośroacuted nich ten ktoacutery moacutegłby stanowić ilustrację do przeczytanego utworu Tworzą pracę plastyczną używając farb plakatowych i gru-bych pędzli Koncentrują się na doborze koloroacutew i kształ-toacutew ndash nie chodzi o wierne odtworzenie treści wiersza tylko o swobodną interpretację nastroju pobudzającą wyobraź-nię i fantazję Uczniowie na podstawie przeprowadzonego ćwiczenia roz-mawiają w jaki sposoacuteb mogą przedstawić towarzyszący im nastroacutej (za pomocą słoacutew muzyki pracy plastycznej) Uzu-pełniają tę listę własnymi pomysłami (np mimika ruch ndash ta-niec gesty)

ZADANIE NA DOBRY POCZĄTEK ndash CZUJĘ SIĘ JAKhellip Uczniowie proacutebują nazwać swoacutej nastroacutej stosując wybrane przez siebie określenia Warto aby rundę rozpoczął na-uczyciel ndash jego propozycja może być dla dzieci wskazoacutewką np bdquoCzuję się jak drzewo ktoacutere właśnie budzi się do życiardquoĆwiczenie to można roacutewnież zrealizować graficznie Uczniowie tworzą rysunek oddający ich nastroacutej Podczas prezentacji omawiają jego treść lub proszą grupę o proacutebę interpretacji rysunku

PRZECHOWALNIA NASZYCH WSPOMNIEŃ Dzieci prezentują przyniesione przez siebie pamiątki ro-dzinne zdjęcia ważne przedmioty nagrania dźwiękowe filmy pamiętnikibull Jak i gdzie przechowujemy wspomnienia ndash uczniowie roz-

mawiają w parach Wspoacutelnie tworzą listę miejsc przecho-wywania wspomnień

bull Po co przechowujemy wspomnienia ndash uczniowie rozwią-zują problem metodą kuli śniegowej Wnioski z przemy-śleń zapisują na tablicy

ZABAWA STYMULUJĄCA PROCES TWOacuteRCZY Uczniowie dzielą się na grupy Każdy zespoacuteł wybiera jeden z przyniesionych przedmiotoacutew (np album ze starymi zdję-ciami) Następnie dzieci wymyślają historię tej pamiątki a na koniec przygotowują inscenizację ukazującą jej war-tość sentymentalną

ZADUSZKINauczyciel wymyśla hasło zwiastujące tematykę zajęć Ry-suje na tablicy kwadraty ktoacuterych liczba odpowiada liczbie liter w haśle

Prowadzący dzieli ucznioacutew na grupy ktoacutere kolejno proacutebują odgadnąć hasło Pierwszy zespoacuteł proponuje literę wcho-dzącą w skład hasła Jeśli jest właściwa nauczyciel wpisuje ją w odpowiednim miejscu na tablicy Za każde trafne wskaza-nie dzieci otrzymują punkt Jeśli litera występuje w haśle więcej niż jeden raz otrzymują zwielokrotnioną liczbę punktoacutew Mogą proponować litery do momentu błędnego wskazania Wtedy grę rozpoczyna kolejna grupa Jeśli ktoacuteraś z grup odgadnie hasło zanim wszystkie kwadraty zapełnią się literami otrzymuje 10 punktoacutew Może jednak je podać tylko wtedy gdy nadejdzie jej kolej Jeśli poda błędne hasło traci dwa punkty Hasło ZADUSZKI

bdquoZ ŻYCIA KLASYrdquo W bdquoGAZECIE PRZYJAZNEJrdquoUczniowie czytają wpis bdquoZ życia klasyrdquo w bdquoGazecie Przyja-znejrdquo (podręcznik s 20) Potem rozmawiają w grupach na temat potrzeby kultywowania pamięci o zmarłychNauczyciel proponuje dzieciom podjęcie podobnej inicja-tywy do tej ktoacuterą podjęli uczniowie z klasy 2 a Dzieci za-stanawiają się jak powinny się przygotować do tego przed-sięwzięcia

NAWIGACJA


SCENARIUSZbdquoJak zachować pamięć o ludziach ktoacuterzy odeszlirdquo


2322

EDUKACJA ZINTEGROWANA PAŹDZIERNIK ndash 10 TYDZIEŃ NAUKIEDUKACJA ZINTEGROWANA PROJEKT bdquoPOGODArdquo

Jak badamy pogodęCELE OPERACYJNE Uczeń bull poszerza zakres słownictwa podając skojarzenia dotyczą-

ce wybranej osobybull logicznie argumentuje swoje wyborybull wie jak pogoda wpływa na zachowanie ludzibull potrafi wymienić elementy pogodybull dekoduje informacje odczytuje uproszczone rysunki i pik-

togramybull czyta tekst Jak badamy pogodębull zna przyrządy mierzące pogodębull prowadzi dziennik pogodybull wykonuje wiatromierz wg instrukcjibull przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w czasie

zabaw ruchowych

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull wymieniamy elementy pogodybull potrafimy odczytać symbole umieszczone na mapie po-

godybull czytamy tekst Jak badamy pogodębull zakładamy i prowadzimy dziennik obserwacji pogodybull robimy wiatromierz wg instrukcjibull przestrzegamy zasad bezpiecznego zachowania się w cza-

sie zabaw ruchowych

KOMU I DO CZEGO POTRZEBNA JEST PROGNOZA POGODY (podręcznik polecenie 3 s 25)Dzieci w parach zastanawiają się do czego można wyko-rzystać informacje przekazywane w prognozie pogody Po-tem zapisują swoje propozycje (np Rolnik może zaplano-wać kiedy zacząć żniwa Rybak wie czy wypłynąć na połoacutew) Uczniowie prezentują wyniki pracy

JAKA BĘDZIE POGODA W NAJBLIŻSZYM CZASIE Dzieci oglądają prognozę pogody (np w internecie) Potem w parach przekazują sobie jej treść Zapisują ważne infor-macje na kartkach Następnie na podstawie piktogramoacutew zamieszczonych na mapie pogody uczniowie samodzielnie wnioskują jakie elementy składają się na pogodę Dzieci mogą roacutewnież sięgać do symboli pogody przedstawionych na trzeciej stronie okładki podręcznika

UZUPEŁNIAMY MAPĘ POGODY NA PODSTAWIE INSTRUKCJI KOLEŻANKIKOLEGIUczniowie pracują w parach Nauczyciel rozdaje mapy Pol-ski ndash jedna osoba otrzymuje mapę konturową druga mapę na ktoacuterej są zapisane nazwy miast oraz symbole pogody Dzieci siadają naprzeciwko siebie Osoba z mapą pogody udziela koleżancekoledze instrukcji opisując pogodę w za-prezentowanych miastach Drugie dziecko uzupełnia swoją mapę Po wykonaniu zadania uczniowie poroacutewnują obie mapy i analizują ewentualne rozbieżności

PRACA Z TEKSTEM JAK BADAMY POGODĘ (podręcznik s 22) Uczniowie wykonują zadania związane z badaniem pogody metodą projektu

PRZYGOTOWUJEMY SIĘ DO OBSERWACJI POGODYNa początek dzieci robią ćwiczenie z karty pracy nr 15 łą-cząc w pary element pogody z odpowiednim przyrządem do jego mierzenia Następnie wykonują przyrządy do mie-rzenia ilości opadoacutew i siły wiatru (na podstawie instrukcji zamieszczonej w podręczniku oraz w zasobach Scholarisa) Dzieci przygotowują plansze służące do zapisywania po-miaroacutew temperatury ciśnienia ilości opadoacutew kierunku i siły wiatru Przez kolejne dni dzieci obserwują pogodę i zazna-czają na planszach wyniki obserwacji

ZAJĘCIA RUCHOWE NA ŚWIEŻYM POWIETRZUDzieci wykonują ćwiczenia roacutewnoważne pokonują natural-ne przeszkody a na koniec wykonują ćwiczenie skoczności i koordynacji wzrokowo-ruchowej

JAKIE SKARBY KRYJE TAJEMNICZA TORBANauczyciel przygotowuje torbę w ktoacuterej znajdują się przedmioty związane z pogodą np parasolka termometr zaokienny okulary przeciwsłoneczne rękawiczki skrobacz-ka do szyb samochodowych Uczniowie kolejno wkładają dłonie do torby i starają się rozpoznać wylosowany przed-miot tylko za pomocą zmysłu dotyku Następnie opisują go pozostałym uczniom ktoacuterych zadaniem jest odgadnąć co to jest

ZABAWA JĘZYKOWAUczniowie pracują indywidualnie ndash mają w wyznaczonym czasie ułożyć jak najwięcej wyrazoacutew z liter tworzących sło-wo bdquometeorologrdquo Po upływie określonego czasu łączą się w pary wymieniają się kartkami sprawdzają poprawność wykonania zadania i przeliczają wyrazy Uzupełniają listę ko-leżanekkolegoacutew o swoje pomysły zapisując je kolorowym flamastrem

ZABAWA bdquoCHCIAŁABYMCHCIAŁBYM TU BYĆrdquo Nauczyciel przygotowuje zestaw ilustracji przedstawiają-cych sceny z życia dzieci odbywające się w roacuteżnych warun-kach atmosferycznych i w roacuteżnych porach roku Ważne aby każda z ilustracji była atrakcyjna z punktu widzenia dziecka i łączyła się z miłymi doznaniami i dobrą zabawą (może przedstawiać np dziecko w kolorowych kaloszach skaczące w kałuży dzieci puszczające latawce czy obserwujące tęczę)

Nauczyciel rozkłada rysunki na podłodze Przy dźwiękach nastrojowej melodii uczniowie spacerują wśroacuted ilustracji uważnie im się przyglądając Gdy muzyka ucichnie siadają przy wybranej ilustracji Potem argumentują swoacutej wyboacuter kończąc zdanie bdquoChciałabymchciałbym tu być ponieważhelliprdquo

CZY KAŻDĄ POGODĘ DA SIĘ LUBIĆUczniowie tworzą grupy dobierając się na podstawie poacuter roku w jakich się urodzili (informacje na ten temat mogą sobie przekazywać werbalnie lub za pomocą gestoacutew) Po-tem w zespołach rozmawiają o pogodzie charakterystycz-nej dla danej pory roku Następnie każde z dzieci zapisuje ndash na osobnych kartkach w dwoacutech kolorach ndash co lubi a cze-go nie lubi w bdquoswojejrdquo porze roku Po zakończeniu pracy uczniowie wrzucają kartki do dwoacutech pudełek Nauczyciel miesza kartki w każdym pudełku po czym dzieci kolejno losują kartkę z pudełka w ktoacuterym znajdują się nielubiane elementy pogody Zastanawiają się co można zrobić aby mimo złej pogody było miło np bdquoGdy pada deszcz mogę sprawdzić do jakiego naczynia naleje się więcej deszczoacutewki w określonym czasierdquo bdquoGdy wieje bardzo silny wiatr mogę znaleźć miejsce w domu gdzie najlepiej słychać jego szumrdquo

Celem tego ćwiczenia jest uświadomienie uczniom że po-goda nie powinna mieć wpływu na nastroacutej Podejmując atrakcyjne działanie możemy sami decydować o swoim sa-mopoczuciu

NAWIGACJA


KARTY PRACY karta pracy nr 15

ZASOBYSCHOLARIS OPISUJEMY POGODĘSCHOLARIS BUDOWANIE WIATROMIERZASCHOLARIS SPRAWDŹ SWOJĄ PAMIĘĆ ndash GRA

SCENARIUSZbdquoJak badamy pogodęrdquo Praca metodą projektu


2524


Skąd się biorą chmury

CELE OPERACYJNEUczeń bull czyta tekst na temat powstawania chmurbull przeprowadza doświadczenie związane z powstawaniem

chmurbull czyta informacje dotyczące rodzajoacutew chmurbull dostrzega zależność między rodzajem chmury a pogodąbull zapisuje w dzienniku wyniki obserwacji chmur oraz pogodybull formułuje wnioski oparte na obserwacjach dotyczących

przyrodybull fotografuje chmurybull tworzy prezentację multimedialną korzystając z instrukcji

nauczycielabull układa opowieść wyobrażając sobie że jest chmurą

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull czytamy tekst wyjaśniający powstawanie chmurbull wykonujemy doświadczenie zgodnie z instrukcją zamiesz-

czoną w podręcznikubull wyciągamy wnioski po przeprowadzeniu obserwacji zwią-

zanej z parowaniembull obserwujemy chmury i zauważamy ich roacuteżnorodnośćbull wyobrażamy sobie że jesteśmy gradową chmurą i wymy-

ślamy przygody ktoacutere mogłyby nas spotkać

Doświadczenia bdquoCo się dzieje z parą wodną gdy się schłodzirdquo (obserwacja procesu skraplania się wody na zimnych powierzchniach)bull Nauczyciel gotuje wodę w garnku przykrytym przezroczy-

stą przykrywką Kiedy woda zacznie wrzeć uczniowie ob-serwują parę unoszącą się znad gotującej się wody i osia-dającą na pokrywce Zastanawiają się co się stało z parą wodną

bull Uczniowie chuchają na powierzchnię lusterka szyby lub na okulary Moacutewią co zaobserwowali na chłodnej szklanej powierzchni

bull Dzieci przeprowadzają doświadczenie opisane w podręcz-niku (polecenie 1 s 26)

bull Uczniowie czytają tekst Skąd się biorą chmury (podręcz-nik s 26) i poroacutewnują wnioski z przeprowadzonych do-świadczeń z informacjami podanymi w podręczniku

ATLAS CHMUR Dzieci przez kilka kolejnych dni obserwują chmury i je foto-grafują Po zakończeniu obserwacji tworzą atlas chmur Proacute-bują ułożyć zdjęcia w zbiory reprezentujące poszczegoacutelne rodzaje chmur (na podstawie zdjęć i informacji zamieszczo-nych w podręczniku na s 27) Atlas uczniowie mogą wyko-nać w dokumencie tekstowym lub sproacutebować stworzyć prezentację multimedialną Ważne jest aby dzieci uświado-miły sobie roacuteżnorodność rodzajoacutew chmur i wiedziały że od rodzaju chmur zależą występujące opady

ĆWICZENIA JĘZYKOWEUczniowie podają nazwy czynności związanych z chmura-mi np bdquoChmura gna pędzi goni przewala się puszy się nadyma się płynie wisirdquo

OPOWIEŚĆ RUCHOWA Nauczyciel opowiada historię dotyczącą chmur Uczniowie przedstawiają jej treść za pomocą ruchu gestoacutew mimikiPrzykład opowieścibdquoWyobraź sobie piękny słoneczny dzień Jesteś małym obłoczkiem Leniwie przepływasz nad zabudowaniami ma-łej osadyhelliprdquo

PATRZENIE Z NOWEJ PERSPEKTYWY Uczniowie układają historię np na temat bdquoNiewiarygodne przygody pewnej chmuryrdquo Dzieci mogą tworzyć opowieść pracując w grupach lub jako cały zespoacuteł klasowy Mogą ją tworzyć w grupach lub całą klasą np przez dodawanie ko-lejnych zdań do opowieści rozpoczętej przez nauczycielaPrzykładbdquoWyobraź sobie że jesteś wielką gradową chmurą Przeta-czasz się po niebie gnana przeraźliwie mocnym wiatremhelliprdquo

ĆWICZENIE bdquoKOJARZYSZ MI SIĘ Zhelliprdquo Dzieci moacutewią sobie nawzajem jakie mają skojarzenia doty-czące wybranej osoby Skojarzenia te powinny wiązać się z tematyką dotyczącą pogody np bdquoKojarzysz mi się z kro-plą rosyrdquo bdquoKojarzysz mi się z powiewem wiatrurdquo

OBSERWUJEMY CHMURY Uczniowie wychodzą na podwoacuterko szkolne Patrzą w niebo i obserwują chmury Tworzą określenia poroacutewnujące np bdquoChmura jesthelliprdquo bdquoTa chmura wygląda jakhelliprdquo bdquoTa chmura przy-pomina mihelliprdquo bdquoPatrząc na tę chmurę wyobrażam sobiehelliprdquo Ćwiczenie to można rozwinąć poprzez uszczegoacutełowienie np bdquoTa chmura przypomina mi motyla Skąd ten motyl tu przyleciał Dokąd za chwilę odlecirdquo

ĆWICZENIA JĘZYKOWEUczniowie tworzą rodzinę wyrazu bdquochmurardquo ndash bdquochmurzyć sięrdquo bdquopochmurnyrdquo bdquozachmurzenierdquo bdquozachmurzonyrdquo bdquochmur-kardquo bdquochmurzyskordquo

PRZEPROWADZAMY DOŚWIADCZENIA Nauczyciel przygotowuje karty pracy na ktoacuterych dzieci będą zapisywać przebieg doświadczeń i wynikające z nich wnioski Doświadczenia z gorącą wodą przeprowadza tylko nauczyciel z zachowaniem szczegoacutelnej ostrożności

Doświadczenia bdquoCo i jak parujerdquo bull Uczniowie moczą chusteczkę w wodzie a następnie wie-

szają ją na kaloryferze Wnioski z obserwacji zapisują pod koniec dnia Odpowiadają na pytania Dlaczego chustecz-ka wyschła Czy można było zaobserwować parowanie Dlaczego

bull Dzieci nalewają odrobinę wody do spodka Wnioski z ob-serwacji zapisują pod koniec dnia W swoich spostrze- żeniach uwzględniają następujące pytania Dlaczego zmniejszyła się ilość wody w spodku Czy można było za-obserwować parowanie Dlaczego Uwaga Jeśli nauczyciel zauważy że warunki atmosferyczne nie wpływają znacząco na proces parowania wody woacutew-czas może zaproponować aby dzieci odpowiedziały na pytania po upływie kilku dni W ten sposoacuteb będą mogły dłużej obserwować zjawiska zachodzące w spodku

bull Uczniowie odmierzają określoną ilość wody nauczyciel wlewa ją do czajnika i gotuje przez dłuższy czas przy otwartej pokrywie Po ostygnięciu wody ponownie wlewa ją do miarki Dzieci odpowiadają na pytania Co się stało z wodą Dlaczego Czy można było zaobserwować paro-wanie Dlaczego

bull Nauczyciel wystawia dwietrzy szklanki z roacuteżną ilością go-rącej wody na parapet za okno Uczniowie obserwują co się dzieje z cieczą (np mogą sprawdzić w ktoacuterej szklance woda stygnie szybciej) Analizują swoje obserwacje oma-wiają wyniki doświadczeń wyciągają wnioski

NAWIGACJA


PORADNIKCzęść 1A s 54ndash55


LITERATURAKopik A Zatorska M (2010) Wielorakie podroacuteże ndash eduka-cja dla dziecka Kielce Europejska Agencja Rozwoju


2726


Z głową w chmurachCELE OPERACYJNE Uczeń bull przekazuje treść kroacutetkiego tekstu dbając o jego wierne

odtworzeniebull czyta tekst Z głową w chmurach Anny Onichimowskiejbull wyszukuje w tekście informacje dotyczące zachowań bo-

hateroacutewbull opowiada o zabawnych sytuacjach ktoacutere sam przeżyłbull bierze udział w debacie bdquoCzy to coś złego chodzić z głową

w chmurachrdquobull potrafi uzasadniać swoje zdaniebull jest tolerancyjny wobec osoacuteb o innym stylu byciabull układa opowiadanie wykorzystując wyrazy wskazane

przez roacutewieśnikoacutewbull bierze udział w ćwiczeniach z piłką

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull bawimy się w głuchy telefon aby przekazać zabawną wia-

domośćbull czytamy opowiadanie Z głową w chmurach Anny Onichi-

mowskiej z podziałem na rolebull wyszukujemy w tekście potrzebne informacjebull opowiadamy o swoich zabawnych przygodachbull bierzemy udział w debacie i uzasadniamy swoje zdaniebull układamy zabawne opowiadaniebull ćwiczymy z piłką

OPOWIEDZ MI SWOJĄ HISTORIĘ (podręcznik polecenie 3 s 29)Uczniowie zastanawiają się czy kiedykolwiek przydarzyła im się historia podobna do przygoacuted bohateroacutew opowiada-nia Wypowiadają się na temat zabawnych sytuacji ktoacutere ich spotkały odpowiadając na pytania nauczycielabull Czy zdarzyło się wam kiedyś chodzić z głową w chmu-

rach Opowiedzcie o tym koleżancekoledze W swojej wypowiedzi uwzględnijcie następujące informacje ndash Kiedy wydarzyła się twoja przygodandash Co się wydarzyłondash Jakie były konsekwencje twojej przygodyndash Jak inni zareagowali na to wydarzenie

DEBATUJEMYNauczyciel prosi ucznioacutew żeby wspoacutelnie ustalili czy bdquocho-dzenie z głową w chmurachrdquo jest złe Zadanie to dzieci będą realizować stosując metodę debaty (bdquotakrdquobdquonierdquo)Prowadzący moderuje pracę metodą debaty bull Wszyscy wspoacutelnie ustalają zasady wypowiadania w tym

konieczność wysłuchania każdej opiniibull Nauczyciel zapisuje na goacuterze arkusza pytanie Czy bdquocho-

dzenie z głową w chmurachrdquo jest złe Następnie prowa-dzący dzieli kartkę na dwie części w jednej zapisuje bdquotakrdquo w drugiej bdquonierdquo

bull Uczniowie rozpoczynają dyskusję pracując w parachbull Zapisują swoje argumenty na kartkach samoprzylepnych

bull Przyklejają swoje kartki na odpowiednią część arkuszabull Omawiają swoje argumentybull Wspoacutelnie wyciągają wnioski

SAŁATKA SŁOWNADzieci pracują w grupach Każdy zespoacuteł otrzymuje od na-uczyciela jedną stronę z gazety na ktoacuterej zakreśla flama-strem sześć dowolnych wyrazoacutew Potem grupy wymieniają się między sobą stronami Zadaniem zespołoacutew jest ułożenie zabawnej historii z wykorzystaniem zaznaczonych słoacutew Po upływie czasu wyznaczonego przez nauczyciela przedsta-wiciele grup odczytują swoje teksty

ZABAWY Z PIŁKĄbull Przekazywanie piłki w pozycji siedzącej do tyłu nad głową

(ostatni uczeń z rzędu biegnie z piłką na początek)bull Podania piłki do tyłu na przemian goacuterą i dołembull Podania piłki po obwodzie koła w siadzie ze skrętem tuło-

wiabull Toczenie piłki pod tunelem utworzonym przez dzieci

w pozycji kucznej podpartej (koci grzbiet)bull Rzuty piłki po linii prostejbull Rzuty piłką wysokim łukiembull Rzuty do celu

GŁUCHY TELEFON INACZEJ Nauczyciel zapisuje kroacutetki tekst na paskach papieru Ucznio-wie dzielą się na kilkuosobowe zespoły Prowadzący wy-chodzi na korytarz zaprasza pierwszych przedstawicieli grup i wręcza każdemu pasek z tekstem Dzieci go czytają i proacutebują zapamiętać Gdy są gotowe oddają pasek nauczy-cielowi a ten zaprasza kolejne osoby z zespołoacutew Dzieci przekazują im treść tekstu a potem wracają do klasy Potem wychodzą kolejne osoby czytają tekst i powtarzają innym dzieciom Ostatni przedstawiciele zespołoacutew po wysłucha-niu tekstu zapisują jego treść Na koniec nauczyciel wręcza grupom tekst oryginalny a zadaniem ucznioacutew jest poroacutew-nanie z nim tekstu ktoacutery zapisali Jeśli roacuteżni się od oryginału dzieci zastanawiają się dlaczegoUwaga Tekst powinien łączyć się z tematyką lekcji np

bdquoDzisiaj wyszedłem do szkoły w piżamie Dobrze że babcia to zauważyła Byłbym najdziwniej ubraną osobą w szkolerdquo Nauczyciel może przygotować inny tekst dla każdego ze-społu

CZYTAMY OPOWIADANIEUczniowie przygotowują się do przeczytania tekstu Z gło-wą w chmurach Anny Onichimowskiej z podziałem na role Obliczają ile postaci występuje w opowiadaniu oraz wy-znaczają osoby do czytania Prezentują tekst zwracając uwagę na znaki interpunkcyjne

CO TO ZNACZY bdquoCHODZIĆ Z GŁOWĄ W CHMURACHrdquo (podręcznik s 28ndash29)Nauczyciel korzystając z metody kuli śnieżnej prosi ucznioacutew aby sproacutebowali odpowiedzieć na pytanie co zna-czy powiedzenie bdquochodzić z głową w chmurachrdquo Najpierw dzieci zastanawiają się nad odpowiedzią indywidualnie Po-tem łączą się w pary i dzielą się swoimi przemyśleniami Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie łączą się w czwoacuterki i wspoacutelnie ustalają wyjaśnienie powiedzenia Następnie ze-społy czteroosobowe łączą się w ośmioosobowe ndash syste-matyzują hierarchizują pomysły Po czym przedstawiciele ośmioosobowych zespołoacutew prezentują wyniki swojej pracy całej klasie Uczniowie omawiają pomysły innych oceniają ich trafność Następnie uczniowie wyszukują w opowiada-niu Z głową w chmurach fragmenty ktoacutere ich zdaniem wy-jaśniają jego tytuł Odczytują fragmenty moacutewiące o niety-powych zachowaniach bohateroacutew Po czym wypowiadają się na temat charakteru opowiadania i zapisują na kartecz-kach samoprzylepnych określenia dotyczące zachowań po-staci występujących w opowiadaniu Potem podchodzą do tablicy i przyklejają na nią swoje karteczki Przykłady określeń dotyczących zachowań bohateroacutew opowiadania bdquozabawnerdquo bdquośmiesznerdquo bdquoniezwykłerdquo bdquozaskaku-jącerdquo Na zakończenie dzieci odpowiadają na pytanie Ktoacutera opo-wieść najbardziej was rozśmieszyła (podręcznik polecenie 2 s 29)

NAWIGACJA



LITERATURAWiterska K (2011) Drama Techniki strategie scenariusze Warszawa Difin


2928


Czy wieżowce drapią chmury

CELE OPERACYJNEUczeń bull czyta wiersz Z głową w chmurach Marcina Brykczyńskiegobull znajduje w tekście potrzebne informacjebull proacutebuje wyjaśnić znaczenie związkoacutew frazeologicznych

prezentując je w zabawie dramowejbull zakłada słownik zabawnych powiedzeńbull pisze w grupie opowiadanie zawierające roacuteżne związki fra-

zeologicznebull tworzy powiedzenia związane ze swoją klasąbull przeprowadza sondę sprawdzającą znajomość frazeologi-

zmoacutew wśroacuted koleżanek i kolegoacutewbull wspoacutełpracuje w zabawie z innymi dziećmibull bierze udział w zabawach skocznych

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull czytamy w grupach wiersz Z głową w chmurach Marcina

Brykczyńskiego wg własnej interpretacjibull wyjaśniamy znaczenie wybranych powiedzeńbull przedstawiamy scenki parateatralne prezentując roacuteżne

powiedzeniabull piszemy w grupie opowiadaniebull przeprowadzamy sondę wśroacuted ucznioacutewbull bierzemy udział w zabawach skocznych

KREATYWNE PISANIEKażda grupa otrzymuje od nauczyciela ten sam zestaw związkoacutew frazeologicznych Dzieci piszą pierwsze zdanie swojego opowiadania używając powiedzenia wskazanego przez nauczyciela Potem przekazują kartkę następnej gru-pie a roacutewnocześnie otrzymują kartkę z początkiem opo-wiadania zapisanym przez inny zespoacuteł Układają kolejne zdanie opowiadania wykorzystując inny związek frazeolo-giczny z listy w ten sposoacuteb aby kontynuować wątek za-chowując logiczny porządek zdarzeń Pisanie trwa dotąd aż kartki wroacutecą do swoich właścicieli Każda z grup odczy-tuje opowiadanie prezentując je na forum klasy

STWOacuteRZ WŁASNE POWIEDZENIENauczyciel poleca uczniom aby wymyślili powiedzenie ktoacutere będzie zrozumiałe tylko dla ich klasy (może mieć ono związek z sytuacją ktoacutera powtarza się wśroacuted ucznioacutew albo nawiązywać do konkretnej osoby) Przykłady powiedzeńbull bdquoZrobić coś z szybkością Arkardquo bull bdquoMieć w sobie spokoacutej Anielkirdquo

SONDA bdquoCO ZNACZY TO POWIEDZENIErdquo Dzieci przeprowadzają sondę wśroacuted ucznioacutew innych klas na temat znajomości roacuteżnych powiedzeń Swoje spostrzeże-nia zapisują na karcie pracy nr 16 Po przeprowadzeniu son-dy dzieci omawiają w klasie wyniki badań

bdquoMYŚLĘ PYTAM ODPOWIADAMrdquo ndash KOSTKA PYTAŃNauczyciel przygotowuje kostkę z zapisanymi na jej bokach początkami zdań pytających np Kiedyhellip Jak wytłuma-czyćhellip Dlaczegohellip Co zrobićhellip Nauczyciel rozpoczyna zabawę rzucając kostką i kończąc pytanie np bdquoKiedyhellip ostatni raz zebrały się nad tobą czarne chmuryrdquo Po czym wybiera osobę ktoacutera ma udzielić na nie odpowiedzi Dziec-ko ktoacutere odpowiedziało na pytanie rzuca kostką i uzupeł-nia wylosowany początek pytania Zabawa trwa tak długo aż wszystkie dzieci wezmą w niej udział Uwaga Jeśli w klasie jest wielu ucznioacutew nauczyciel może przygotować dwie kostki i podzielić ucznioacutew na dwie grupy

KOŃCZENIE ZDAŃbull bdquoMam minę jak chmura gradowa gdyhelliprdquobull bdquoChcę patrzeć na świat przez roacuteżowe okularyhelliprdquobull bdquoMoacutej tata to prawdziwa złota rączka ponieważhelliprdquobull bdquoŁamię sobie głowę nadhelliprdquobull bdquoMam złote serce ponieważhelliprdquo

ZABAWY SKOCZNE bull Przeskoki przez skakankę prowadzoną na wysokości kolan bull Skoki przez skakankę zamocowaną na pachołkach bull Wieloskoki bull Skoki dosiężne

bdquoROacuteŻOWO MIhelliprdquo Nauczyciel moacutewi do dzieci bdquoWyobraźcie sobie że możecie być właścicielami okularoacutew z roacuteżowymi szkłami Każdy kto założy takie okulary widzi świat w całkiem innych barwach niż jest w rzeczywistości Ten świat jest dużo ładniejszy Co chcielibyście oglądać przez swoje czarodziejskie okulary Zapiszcie dwie propozycje Potem przeczytajcie je koleżan-cekoledzerdquo Następnie prowadzący zapisuje na tablicy po-wiedzenie bdquopatrzeć na świat przez roacuteżowe okularyrdquo Ucznio-wie w parach starają się wyjaśnić jego znaczenie Prezentują swoje pomysły na forum klasy

CZY WIEŻOWIEC DRAPIE CHMURYNauczyciel rozdaje dzieciom rysunki na ktoacuterych są zapisa-ne i zilustrowane roacuteżne związki frazeologiczne np bdquocho-dzić z głową w chmurachrdquo bdquowznieść się ponad chmuryrdquo bdquoz du-żej chmury mały deszczrdquo bdquopochmurna minardquo Uczniowie w grupach zastanawiają się jakie może być po-chodzenie i znaczenie tych powiedzeń Potem prezentują swoje pomysły na forum klasy W dalszej części lekcji po-roacutewnują te propozycje z wytłumaczeniem zawartym w pod-ręczniku i ustalają ktoacutere z dzieci było najbliżej właściwej odpowiedzi

WIERSZ Z GŁOWĄ W CHMURACHUczniowie w grupach czytają wiersz Z głową w chmurach Marcina Brykczyńskiego Przygotowują się do prezentacji

tekstu Każdy zespoacuteł proponuje swoacutej sposoacuteb jego odczyta-nia (zwrotkami z podziałem na role z pokazywaniem) a po-tem prezentuje wiersz całej klasie Uczniowie poroacutewnują swoje rozumienie powiedzeń przywołanych w wierszu z wyjaśnieniami zapisanymi w podręczniku (s 31)

ZABAWA DRAMOWA Dzieci tworzą grupy Zespoły wybierają z podręcznika (s 31) jedną ilustrację obrazującą dane powiedzenie i na jej pod-stawie układają historię tłumaczącą jego znaczenie Następ-nie przedstawiają scenkę innym dzieciom ktoacutere mają za zadanie odgadnąć jakie powiedzenie zostało przedstawio-ne oraz zapisać rozwiązanie na kartce Za każde poprawne rozwiązanie grupy otrzymują punkt Wygrywa zespoacuteł ktoacutery udzielił najwięcej poprawnych odpowiedzi Nauczyciel może przygotować uczniom opis sytuacji ktoacutery zobrazuje wybrany związek frazeologiczny np bdquoZosia od samego rana była w złym humorze Przy śniadaniu narzeka-ła że mleko jest za gorące Po drodze do szkoły ze złością kopała kamyki leżące na chodniku Gdy tylko weszła do kla-sy jej twarz zdradzała w jakim jest nastrojurdquo

ZAKŁADAMY SŁOWNIK ZABAWNYCH POWIEDZEŃUczniowie decydują o liście powiedzeń ktoacutere znajdą się w ich słownikach Mogą umieścić w nim związki frazeologicz-ne ktoacutere są już im znane Każde powiedzenie ilustrują Na koniec projektują okładkę słownika i wymyślają jego tytuł

NAWIGACJA



SCENARIUSZJak badamy pogodę Praca metodą projektu



3130


Kiedy Zbyszek staje się Zbychem czyli kilka słoacutew o bdquochrdquoCELE OPERACYJNEUczeń bull układa opis wykorzystując wskazane słowabull wykonuje ilustrację zgodną z opisembull odkrywa regułę ortograficzną dotyczącą pisowni wyrazoacutew

z bdquochrdquo wymiennymbull słucha uważnie Wierszyka ortograficznegobull przygotowuje ortograficzne memorybull znajduje pary wyrazoacutew pokrewnychbull podaje przykłady innych wyrazoacutew z bdquochrdquo wymiennymbull uczestniczy w zabawie bdquoOrtograficzne klasyrdquobull przygotowuje fiszki ortograficznebull korzysta z zasoboacutew internetubull bierze udział w zabawach z piłką podaje chwyta kozłuje

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull opisujemy bdquodziwolągardquobull tworzymy ilustrację do naszego opisubull słuchamy wiersza czytanego przez nauczycielabull przygotowujemy ortograficzne memorybull potrafimy podać przykłady wyrazoacutew w ktoacuterych bdquochrdquo wy-

mienia się na bdquoszrdquobull przygotowujemy ortograficzne fiszkibull ćwiczymy podania rzuty i kozłowanie piłką

ORTOGRAFICZNE MEMORY Dzieci przygotowują w dwoacutech zespołach karty wielkości kart do gry Na jednej stronie zapisują wyraz zawierający bdquochrdquo wymienne i wykonują ilustrację po drugiej wyraz po-krewny z bdquoszrdquo i roacutewnież go ilustrują Gdy karty są gotowe grupy wymieniają się zestawami Układają karty w stosik Kolejne osoby losują po jednej karcie odczytują zapisany wyraz i podają słowo pokrewne (jedna strona karty jest wi-doczna dla gracza a druga dla pozostałych członkoacutew gru-py) Dzieci sprawdzają poprawność wykonania zadania

ORTOGRAFICZNE KLASY Jest to gra przeznaczona dla dzieci z dobrze rozwiniętą in-teligencją ruchową a słabiej wykształconą inteligencją języ-kową Nauczyciel przygotowuje kartki z brystolu (lub folii samoprzylepnej) z zapisanymi wyrazami zawierającymi bdquochrdquo wymienne oraz ich wyrazy pokrewne z bdquoszrdquo i prosi dzieci aby nakleiły je na podłogę np za pomocą przezroczystej taśmy samoprzylepnej Na sygnał prowadzącego uczniowie wskakują na wskazany wyraz następnie odnajdują jego parę i przeskakują na pole na ktoacuterym dany wyraz jest zapisany Do zabawy można użyć drewnianego klocka lub pudełka po paście do butoacutew i przesuwać je na odpowiednie pole Grę można przygotować także na podwoacuterku szkolnym rysując (np na betonie) pola z zapisanymi wyrazami

FISZKI ORTOGRAFICZNE Dzieci korzystając z określonych źroacutedeł (generatora kart pracy ilub prywatnych zdjęć) wyszukują zdjęćilustracji przedstawiających ludzi zwierzęta przedmioty rośliny w ktoacute-rych nazwach występuje bdquochrdquo wymienne Następnie dzieci kopiują te materiały a potem wklejają je do dokumentu tekstowego Po wydrukowaniu tworzą z nich karty Po dru-giej stronie kartki dzieci zapisują wyraz ktoacutery chcą zapa-miętać Fiszki mogą wykorzystywać do samodzielnych po-wtoacuterek lub wspoacutelnego utrwalania wiadomości z koleżankąkolegą

ZABAWA bdquoPYTANIE ndash ODPOWIEDŹrdquo Z UŻYCIEM PIŁKI Jeden uczeń otrzymuje piłkę Wymienia wyraz w ktoacuterym bdquochrdquo wymienia się na bdquoszrdquo (np bdquouchordquo) i rzuca piłkę do wy-branej osoby Dziecko ktoacutere złapało piłkę podaje wyraz ktoacutery uzasadnia pisownię bdquochrdquo w wyrazie bdquouszkordquo (podanym przez koleżankękolegę) Następnie uczeń wymyśla kolejny wyraz i rzuca piłkę do innego dziecka

POWIEDZ KOLEŻANCEKOLEDZE Uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami wnioskami odczuciami po zakończeniu zajęćZadanie to realizują w parach odpowiadając na pytania bull Czego się nauczyłamnauczyłem bull Co było dla mnie łatwe bull Co było dla mnie trudne

ZABAWA NA DOBRY POCZĄTEK ndash bdquoKTO TAK JAK JAhelliprdquo Dzieci siedzą w kręgu na krzesłach z wyjątkiem jednego ucznia ktoacutery stoi w środku koła Ten poinstruowany przez nauczyciela zadaje pytanie rozpoczynające się od słoacutew bdquoKto tak jak jahellip (np lubi jeździć na rowerze)rdquo Dzieci ktoacutere spełniają ten warunek wstają z krzeseł i zmieniają swoje miejsce Nie mogą jednak zająć krzesła znajdującego się obok tego z ktoacuterego wstali Uczeń zadający pytanie zajmu-je jedno z wolnych krzeseł Osoba ktoacuterej nie udało się zająć miejsca staje w środku kręgu i teraz to ona zadaje pytanie

ORTOGRAFICZNY DZIWOLĄG Uczniowie są podzieleni na dwa zespoły Część grup otrzy-muje od nauczyciela kartki z zapisanymi wyrazami w ktoacute-rych występuje bdquochrdquo wymienne Druga część dostaje kartki z wyrazami pokrewnymi z wymianą na bdquoszrdquo (bdquoucho ndash uszkordquo bdquokożuch ndash kożuszekrdquo bdquobrzuch ndash brzuszekrdquo bdquomucha ndash musz-kardquo) Grupy mają za zadanie opisać swojego bdquodziwolągardquo wy-korzystując otrzymane wyrazy Opis ma być uzupełniony rysunkiem wykonanym na dużym kartonie aby można było nakleić w odpowiednich miejscach wyrazy ktoacuterymi dyspo-nuje dany zespoacuteł Potem grupy prezentują swoje prace na forum klasy Na tej podstawie uczniowie przyglądając się napisom i kierowani przez nauczyciela wyciągają wnioski dotyczące pisowni wyrazoacutew z bdquochrdquo wymiennym Nauczyciel pyta Czy zauważyliście coś ciekawego Czy potraficie po-dać przykłady innych takich par wyrazoacutew

Następnie dzieci zapoznają się z parami wyrazoacutew zamiesz-czonych w podręczniku na s 32 Po czym nauczyciel czyta Wierszyk ortograficzny Agnieszki Frączek (podręcznik s 33) Gdy dzieci usłyszą wyraz ktoacutery wcześniej przeczytały (bdquostrych ndash stryszekrdquo bdquoZbych ndash Zbyszekrdquo bdquoduch ndash duszekrdquo) wstają i klaszczą

KOMICZNIE ROMANTYCZNIE STRASZNIENauczyciel dzieli klasę na trzy grupy Zadaniem zespołoacutew jest wymyślenie i napisanie opowiadania związanego z bdquodziwolągiemrdquo ktoacuterego rysowały w poprzednim ćwicze-niu Każda grupa ma pisać swoje opowiadanie w innym sty-lu ndash pierwsza ma za zadanie rozbawić czytelnika druga ndash wzruszyć go a trzecia ndash wystraszyć Nauczyciel może wprowadzić do tego zadania dodatkowy element prosząc ucznioacutew aby po napisaniu fragmentu opowiadania wymie-nili się kartkami pomiędzy zespołami Wtedy zadaniem każdej grupy będzie kontynuowanie rozpoczętego przez innych opowiadania zgodnie ze stylem ktoacutery został jej przypisany Ważne jest aby kolejne fragmenty były konty-nuacją wątkoacutew rozpoczętych przez poprzednie grupy W trak-cie ćwiczenia dzieci muszą zamienić się kartkami dwukrot-nie aby każde opowiadanie zawierało wszystkie style Na koniec następuje podsumowanie zadania ndash uczniowie mogą je odczytać zainscenizować lub przygotować słu-chowisko nagrywając opowiadanie na dyktafon

NAWIGACJA




3332


Dlaczego pada deszcz ndash detekty-wi na tropie deszczowej sensacji CELE OPERACYJNEUczeńbull bierze udział w grze terenowejbull bierze udział w doświadczeniach i obserwacjach przyrod-

niczych formułuje na ich podstawie wnioskibull tłumaczy zjawisko obiegu wody w przyrodzie bull opracowuje i wykonuje rysunek przedstawiający obieg

wody w przyrodziebull odczytuje informacje i dane z wykresoacutew i tabelbull proacutebuje określić głoacutewny wątekmyśl utworurozmowy

i zapisać go w postaci tytułu

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull przygotowujemy grę terenową wyjaśniającą powody wy-

stępowania deszczubull przeprowadzamy doświadczenia przyrodniczebull dowiadujemy się czym są nagłoacutewki i tytuły i staramy się

sami je formułowaćbull używamy tabel wykresoacutew mapy i globusa w celu

sprawdzenia miejsca kradzieżymiejsca ukrycia deszczu przez rabusioacutew

bull piszemy bdquoreportażrdquo z naszego śledztwa w sprawie znikają-cego i pojawiającego się deszczu

wiązać zagadkę Przygotowując się do bdquotropieniardquo warto za-sugerować dzieciom aby zapoznały się z informacjami w podręczniku (s 34ndash35)

Propozycje zadań i ćwiczeń w czasie grybull Dlaczego pada deszcz ndash doświadczenie przyrodnicze Nauczyciel nalewa gorącą wodę do słoika i go zakręca Od-stawia słoik w chłodne miejsce Dzieci przyglądają się co się dzieje a następnie rozmawiają na temat zaobserwowanych zjawisk Nauczyciel wykorzystując obserwacje ucznioacutew wyjaśnia im zjawisko obiegu wody w przyrodziebull Na tropie wodyhellip Uczniowie pracują w kilkuosobowych zespołach Mają za zadanie przedstawić w dowolnej formie graficznej obieg wody w przyrodzie Warto zachęcić dzieci aby przy two-rzeniu swoich prac zastosowały elementy wykresu (np strzałki) Każda z grup kolejno prezentuje swoje prace włas- nymi słowami wyjaśniają na czym polega obieg wody w przyrodzie a potem formułują odpowiedź na pytanie Dlaczego pada deszczbull Z mapą za pan brathellip

Uczniowie z pomocą nauczyciela sprawdzają na mapie klimatycznej świata oraz w internecie następujące kwe-stie Jak wyglądają opady deszczu w roacuteżnych strefach kli-matycznych W jakich miejscach świata i kiedy pada deszcz a kiedy i gdzie nie ma opadoacutew deszczu Następ-nie dzieci wyszukują omawiane miejsca na globusie

bull Czy wykres to skomplikowana sprawa Dzieci z pomocą nauczyciela wykonują proste wykresy i tabelki w ktoacuterych przedstawią informacje o tym jak duże opady deszczu występują w roacuteżnych miejscach na świecie

bull Pisanie pisaniehellipWybrani przez nauczyciela uczniowie układają wspoacutelnie bdquoreportażrdquo do bdquoGazety Przyjaznejrdquo na temat tropienia ra-busioacutew kradnących deszcz Dzieci opisują w kilku zdaniach czym zajmowały się podczas lekcji i czego się dowiedziały o opadach deszczu Proacutebują sformułować nagłoacutewektytuł bdquoreportażurdquo Warto zachęcić ucznioacutew by zapiski prowadzi-li na komputerze

ZDANIA PODSUMOWUJĄCEbull bdquo Dobrze czułam sięczułem się w roli reporteradetekty-

wa gdyhelliprdquobull bdquoNajbardziej pomogła mipomoacutegł mihellip gdyhelliprdquobull bdquoChcę dowiedzieć się więcej ohelliprdquobull bdquoChciałabymchciałbym nauczyć się więcej ohellip żebyhelliprdquobull bdquoNajbardziej zaskoczyła mnie informacja ohelliprdquobull bdquoDziękujęhellip że zrobiłazrobiłhellip ponieważhelliprdquobull bdquoDobrze wspoacutełpracowało mi się zhellip gdyhelliprdquo

pozycjami zawartymi w poradniku warto zaplanować także treści związane z siłami natury a zwłaszcza zagrożeniami dla życia człowieka spowodowanymi działaniem żywiołu wody Można zaproponować uczniom aby dowiedzieli się jakimi zachowaniami człowiek przyczynia się do wzrostu zagroże-nia powodziami a także co może zrobić aby przyczynić się do ograniczania i naprawy ich skutkoacutew Warto roacutewnież za-chęcić ucznioacutew zdolnych i szczegoacutelnie zainteresowanych tą tematyką do poznania mechanizmu działania zapoacuter wod-nych elektrowni wodnych itp Uwaga Temat zapoacuter wodnych może być propozycją do re-alizacji projektu edukacyjnego Propozycje tematoacutew i zakresu materiału do projektu edu-kacyjnego bull Zapory wodne i wykorzystywanie wody ndash rzek i zbiorni-

koacutew wodnych przez ludzi (np odnawialne źroacutedła energii) bull Zapory wodne tworzone przez zwierzęta bull Skąd się bierze woda w kranie itpZajęcia bdquoDlaczego pada deszczrdquo można zorganizować jako osobne lekcje lub włączyć je do proponowanego w scena-riuszu projektu edukacyjnego bdquoJak badamy pogodęrdquo

POKAŻ MI CO PRZYGOTOWAŁAŚPRZYGOTOWAŁEŚhellip Dzieci poroacutewnują przyniesione przez siebie nagłoacutewki wy-cięte z gazet Zwracają uwagę na stosowany w prasie kolor i rodzaj (wygląd) czcionki używanej do ich zapisywania na wielkość nagłoacutewkoacutew oraz sposoacuteb w jaki są sformułowane

ndash ich długość doboacuter słoacutew i znaki interpunkcyjne Następnie nauczyciel rozpoczyna rozmowę na temat roli nagłoacutewkoacutew (mają przykuć uwagę czytelnika przekazać najważniejsze informacje itp)

KROPLE NA DACHUUczniowie w takt słuchanej muzyki (np wybranego przez nauczyciela utworu muzyki filmowej) obrazują melodię ru-chem wcielając się w krople deszczu Po zabawie dzielą się swoimi pomysłami na temat Co może czuć kropla deszczu lecąca z chmury

SENSACYJNA HISTORIANauczyciel przedstawia uczniom bdquosensacyjną historięrdquo o ra-busiach ktoacuterzy kradną deszcz z jednych miejsc na Ziemi i ukrywają go w innych (opowiadanie wg pomysłu nauczy-ciela dostosowane do zainteresowań ucznioacutew w klasie ndash nauczyciel może się skupić na treściach przyrodniczych lub językowych) Prowadzący zaprasza ucznioacutew do tropienia rabusioacutew i rozwiązania zagadki bdquoCo się dzieje z deszczem gdy nie pada nam na głowy Gdzie woacutewczas znajduje się deszcz Jak to się dzieje że deszcz pojawia się w roacuteżnych miejscachrdquo

PRZYGOTUJMY RAZEM GRĘhellipUczniowie wspoacutelnie z nauczycielem ustalają jakie miejsca w szkole i jej pobliżu wykorzystają w swoje grze aby roz-

NAWIGACJA


ZASOBYSCHOLARIS KRĄŻENIE WODY W PRZYRODZIE


LITERATURASterna D (2014) Uczę (się) w szkole Warszawa CEONauczyciel powinien kilka dni przed tymi zajęciami popro-sić ucznioacutew aby znaleźli w prasie nagłoacutewki (każde dziecko co najmniej kilka) wycięli je i przynieśli na lekcję Poza pro-


3534


bdquoGazeta Przyjaznardquo ndash 11 listopada

CELE OPERACYJNEUczeń bull przygotowuje pytania do sondy ulicznejbull przeprowadza sondę ulicznąbull dzieli się refleksjami po przebytych rozmowachbull potrafi znaleźć w kalendarzu święta państwowe i powie-

dzieć czego dotycząbull czyta tekst Narodowe Święto Niepodległościbull rozmawia z koleżankąkolegą dzieląc się refleksjami po

przeczytaniu tekstubull szuka w internecie informacji o Joacutezefie Piłsudskimbull czyta z podziałem na role wiersz 11 listopada Ludwika

Wiszniewskiego

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull przeprowadzamy sondę ulicznąbull przedstawiamy na forum klasy wnioski z przeprowadzonej

sondybull szukamy w kalendarzu świąt państwowych i staramy się

wyjaśnić jakich wydarzeń dotycząbull czytamy tekst Narodowe Święto Niepodległościbull wyszukujemy informacje o Joacutezefie Piłsudskimbull czytamy wiersz 11 listopada Ludwika Wiszniewskiegobull projektujemy emblemat ndash symbol radości i dumy z nie-

podległej Polski

Narodowe Święto NiepodległościNauczyciel przypomina zasady przeprowadzania sondy wskazując dzieciom konieczność uwzględnienia ndash podczas wykonywania tego zadania ndash następujących elementoacutew bull Uzyskania zgody rozmoacutewcy na rozmowębull Przedstawienie się rozmoacutewcy bull Przestrzeganie zasad kulturalnej rozmowy bull Poinformowanie rozmoacutewcy o celu sondybull Poinformowanie rozmoacutewcy o anonimowości sondy bull Precyzyjne sformułowanie pytań bull Podziękowanie za rozmowę

Prowadzący przydziela zadania związane z przeprowadze-niem sondy prosząc dzieci o bull Ułożenie hasła patriotycznegobull Układanie kolejnej zwrotki wybranej pieśni patriotycznej

ZAPRASZAMY DO GRY PROJEKTOWANIE I PISANIE ZAPROSZENIAUczniowie piszą na komputerze zaproszenie do udziału w pa-triotycznej grze terenowej wg podanych kryterioacutew sukcesubull W nagłoacutewku umieszczę słowo bdquozaproszenierdquobull Zapiszę kogo zapraszambull Podam informację dotyczącą powodu zaproszenia (wska-

żę na jakie wydarzenie zapraszam)bull Podam czas i miejsce spotkania

bull Na końcu zamieszczę swoacutej podpisUczniowie ozdabiają zaproszenie wstawiając np obiekty z Clipartu

Podsumowanie patriotycznej gry terenowejPo przeprowadzeniu sondy i powrocie do sali szkolnej uczniowie prezentują zebrane materiały ndash czytają odpowie-dziodsłuchują nagrań prezentują hasło patriotyczne i wy-myślony tekst zwrotki pieśni patriotycznej Następnie dzieci dzielą się swoimi refleksjami po przepro-wadzeniu sondy odpowiadając na pytaniabull Czy ludzie chętnie udzielali odpowiedzibull Kto miał więcej do powiedzenia starsi czy młodzi roz-

moacutewcybull Czy były osoby ktoacutere nie chciały się wypowiedziećbull Czy mieliście jakiekolwiek kłopoty w czasie przeprowa-

dzania sondybull Czy rozmowa z przypadkowymi osobami czegoś was na-

uczyła

PATRIOTYZMUczniowie układają puzzle przedstawiające symbole naro-dowe (godło flagę) Po czym nauczyciel zachęca dzieci do rozmowy i zadając pytająnie Przy jakich okazjach manife-stujemy swoacutej patriotyzm Następnie prowadzący przygo-towuje uproszczony kalendarz na ktoacuterym zaznacza święta państwowe Zadaniem dzieci jest wpisanie do kalendarza dat tych świąt

PRACA Z TEKSTEMUczniowie czytają tekst Narodowe Święto Niepodległości (podręcznik s 36) Następnie pracując w parach dzielą się w parach refleksjami na jego temat

KIM BYŁ JOacuteZEF PIŁSUDSKIUczniowie szukają w internecie informacji na temat Joacutezefa Piłsudskiego

PRACA Z TEKSTEMUczniowie zapoznają się z treścią wiersza 11 listopada Lu-dwika Wiszniewskiego Następnie przygotowują się do gło-śnego czytania utworu Nauczyciel prosi żeby dzieci zwroacute-ciły uwagę na nastroacutej wiersza i zastanowiły się w jaki sposoacuteb go zaprezentować

NASZ PATRIOTYCZNY EMBLEMATNauczyciel proponuje uczniom zaprojektowanie i wykona-

nie emblematu wyrażającego patriotyzm a zarazem będą-cego symbolem radości związanej ze Świętem Niepodle-głości Zanim dzieci przystąpią do pracy nauczyciel wyjaśnia im co to jest emblemat i jakie elementy powinien zawierać

PRZYGOTOWANIE PATRIOTYCZNEJ GRY TERENOWEJDzieci pod kierunkiem nauczyciela zastanawiają się nad przebiegiem gry terenowej Wśroacuted zadań mogłyby się zna-leźć sonda uliczna wyszukiwanie w swoim środowisku przykładoacutew postawdziałań patriotycznych tworzenie ha-seł patriotycznych układanie kolejnej zwrotki wybranej pie-śni patriotycznejUczniowie realizują zadania w grupach Nauczyciel przygo-towuje a potem wręcza dzieciom karty pracy w ktoacuterych będą zapisywać wyniki kolejnych zadań ndash wyniki sondy ob-serwacji propozycje hasła patriotycznego oraz tekstu no-wej zwrotki pieśni patriotycznej

Propozycje zadańSonda uliczna Nauczyciel przypomina dzieciom co to jest sonda i jakie są jej cechy (zob scenariusz zajęć bdquoJak zacho-wać pamięć o ludziach ktoacuterzy odeszlirdquo) Potem dzieci ustalają pytania do sondy i kto będzie ich odbiorcą Ucznio-wie z pomocą nauczyciela układają pytania do sondy np Kto to jest patriota Czy patriotyzm jest potrzebny W jaki sposoacuteb ludzie pokazują że są patriotami Co to znaczy bdquoniepodległośćrdquo W jaki sposoacuteb planuje PaniPan uczcić

NAWIGACJA


ZASOBYSCHOLARIS SCENARIUSZ MY SPOD BIAŁO-CZERWONEJ CZYLI KLOCKI PATRIOTYCZNE



3736


Lepiej polecieć w siną dal czy w cztery strony świataCELE OPERACYJNEUczeńbull poszerza zasoacuteb swojego słownika czynnego i biernego

o określenia cech ludzi i przedmiotoacutewbull zapoznaje się z nazwami kierunkoacutew świata i odpowiadają-

cymi im skroacutetami proacutebuje wskazać na geograficzej mapie Polski cztery podstawowe kierunki świata

bull wspoacutełpracuje z roacutewieśnikami przy wyznaczaniu kierunku poacutełnocy za pomocą kompasu

bull używa globusa i mapy do poroacutewnania informacji w nich zamieszczonych

bull projektuje i wykonuje latawiecbull własnymi słowami określa czym są kompas globus i mapa

AKTYWNOŚCI UCZNIAbull czytamy samodzielnie tekst O czterech synach mamy

pogody Marii Kownackiejbull poznajemy nowe słowa i staramy się ich używaćbull poznajemy nazwy kierunkoacutew świata i uczymy się ich wy-

znaczaniabull znamy przeznaczenie mapy globusa i kompasu i potrafi-

my ich użyć przy wyznaczaniu kierunkoacutew światabull wspoacutełpracujemy przy projektowaniu latawca i wykorzystu-

jemy do tego wiadomości o wietrze

ment tekstu i zapisują jak najwięcej wyrazoacutew określających dany rodzaj wiatru Następnie grupy przedstawiają sobie nawzajem informacje zawarte w przeczytanych przez nie tekstach

CZTERY KIERUNKI ŚWIATANauczyciel prosi dzieci o skupienie Potem czyta głośno tekst Kierunki świata (podręcznik s 39) Następnie ucznio-wie wypowiadają się na temat obu tekstoacutew z podręcznika (s 38ndash39)

ZABAWA bdquoKIERUNKOWE DOMINOrdquoUczniowie są podzieleni na kilkuosobowe zespoły Każda grupa otrzymuje po kilka kartek z zapisanymi nazwami kie-runkoacutew świata (jeden wyraz na jednej kartce) oraz z odpo-wiadającymi im skroacutetami Dzieci starają się jak najszybciej dobrać swoje kartki w pary ndash dopasować nazwę kierunku świata do skroacutetu Gdy ktoacuteremuś z zespołoacutew brakuje nazwy do pary negocjuje z członkami innych grup wymianę karto-nikoacutew Wygrywa zespoacuteł ktoacutery pierwszy dobierze nazwy w pary

KOMPAS KTOacuteRY ZAWSZE MASZ PRZY SOBIE ndash zabawa badawcza na boisku szkolnymUczniowie na podstawie informacji zdobytych w czasie za-jęć określają cztery podstawowe kierunki świata w odniesie-niu do prawej i lewej ręki Następnie z pomocą nauczyciela

sprawdzają poprawność wykonania zadania korzystając z kompasukompasoacutew

bdquoZ GLOBUSEM I MAPĄ ZA PAN BRATrdquoDzieci wykorzystując nowo poznane wiadomości dzielą się pomysłami na to jak oznaczyć na mapie kierunki świata Następnie przypinają do mapy geograficznej Polski kartoni-ki z określeniami kierunkoacutew (łącznie z ich skroacutetami)

JAKI LATAWIEC POLECI W SINĄ DALDzieci mają za zadanie zaprojektować i wykonać latawiec Z pomocą nauczyciela ustalają czynności a następnie zapi-sują instrukcję wykonania w widocznym miejscu w klasie Następnie każdy z ucznioacutew samodzielnie wykonuje lata-wiec wg instrukcji

PYTANIA NA PATYKUNauczyciel zapisuje imiona ucznioacutew na patyczkachpa-skach wyciętych z kartonu i wrzuca je do pudełka lub torby Następnie prowadzący zadaje pytanie i losuje imię dziecka ktoacutere będzie na nie odpowiadać Przykłady pytańbull Co to jest wiatr (globus mapa kompas) bull Kiedy może się człowiekowi przydać kompas bull Do czegokiedy jest potrzebna znajomość kierunkoacutew

świata

Przygotowując zajęcia warto zaplanować ćwiczenia i zada-nia wzbogacające zasoacuteb słownictwa dzieci Można zorgani-zować wizytę w bibliotece szkolnej gdzie uczniowie zapo-znają się z roacuteżnymi słownikami Potem dzieci ndash samodzielnie lub w parach ndash będą potrafiły wyszukiwać znaczenie no-wych słoacutew pojawiających się w czytanych tekstach Warto też zachęcić ucznioacutew do tworzenia własnych definicji wyra-zoacutew i określeń pojawiających się w tekstach Przy okazji re-alizacji zajęć na temat wiatru warto odnieść się też do zasad bezpiecznego zachowania się w czasie zabaw na zewnątrz i zwroacutecić uwagę dzieci na silny wiatr jako zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka

RUNDA TALENTOacuteWUczniowie siedzą w kole Każdy z nich po kolei kończy zda-nie rozpoczynające się od bull bdquoNajlepszanajlepszy jestem whelliprdquo bull bdquoNajlepiejnajszybciej uczę się gdyhelliprdquo bull bdquoNajbardziej lubię robićhelliprdquo bull bdquoNajbardziej interesuje mniehelliprdquo

RUNDA WYOBRAŹNIUczniowie siedzą w kole Zadaniem każdego dziecka jest dokończenie wg własnego pomysłu zdania bdquoGdybym mo-głamoacutegł polecieć razem z wiatremhelliprdquo

QUIZ bdquoCO WIESZ O WIETRZE I POWIETRZUrdquoNauczyciel poleca dzieciom aby każde z nich ułożyło sa-modzielnie kilka pytań dotyczących wiatru Mogą to być pytania otwarte zamknięte testowe ndash w zależności od możliwości i umiejętności ucznioacutew Dzieci konsultują swoje pytania z nauczycielem a następnie wrzucają kartki z pyta-niami do woreczkakapelusza Po czym wybrana osoba lub nauczyciel losują po jednym pytaniu i zadają je kolejno każ-demu uczniowi w klasie Za udzielenie prawidłowej odpo-wiedzi dzieci dostają punkt Wygrywa osoba ktoacutera zbierze najwięcej punktoacutewUwaga Dzieci nie muszą znać odpowiedzi na pytania ktoacutere wymyśliły mogą ich szukać wspoacutelnie z koleżankami i kole-gami

JAKI TAKI ndash doskonalimy umiejętność zadawania pytań i udzielania odpowiedziNauczyciel dzieli ucznioacutew na czteroosobowe zespoły uwzględniając umiejętności językowe dzieci W zespole powinien się znaleźć jeden uczeń o wysokim poziomie umiejętności językowych dobrze orientujący się w tre-ściach z obszaru edukacji polonistycznej jeden uczeń mają-cy trudności w tym zakresie oraz dwoacutech ucznioacutew o prze-ciętnych umiejętnościach Każdy zespoacuteł losuje fragment tekstu opisujący jeden rodzaj wiatru poacutełnocny południo-wy wschodni i zachodni Uczniowie najpierw samodziel-nie a potem w swoich zespołach czytają wylosowany frag-

NAWIGACJA




3938


Jak wieje wiatrCELE OPERACYJNEUczeńbull potrafi ułożyć wyraz z rozsypanki literowejbull wymyśla określenia do podanego wyrazubull czyta ze zrozumieniembull układa opowiadanie wykorzystując wybrane zdjęciabull przeprowadza doświadczenia wg instrukcjibull zapisuje swoje obserwacjebull potrafi wykonać samolot techniką origamibull interpretuje muzykę ruchembull bierze udział w zabawie dramatyzowanejbull bierze udział w sztafecie z przeszkodami (przeskakuje

omija przeszkody czołga się)

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull bawimy się słowamibull wymyślamy roacuteżne definicje słowa bdquowiatrrdquobull tańczymy do muzyki udając liść wirujący na wietrzebull czytamy teksty w podręczniku na temat wiatrubull układamy opowiadanie do wybranych zdjęćbull przeprowadzamy doświadczenia z powietrzembull samodzielnie formułujemy wnioski z przeprowadzonych

doświadczeńbull bierzemy udział w zabawie dramowejbull puszczamy na wietrze zrobione przez nas samoloty

pracy nr 17 na ktoacuterych są zapisane instrukcje przeprowa-dzenia poszczegoacutelnych doświadczeń Dzieci gromadzą po-moce a potem wykonują doświadczenia Swoje obserwa-cje i wnioski zapisują w karcie pracy Uwaga Uczniowie wykonują zadanie pod opieką nauczycie-la zachowując ostrożność przy wykonywaniu doświadczeń

Co jest cięższe zimne czy ciepłe powietrzePoniżej zostało omoacutewione dodatkowe doświadczenie do jednego z pytań przedstawionych w karcie pracy nr 17bull Co jest cięższe zimne czy ciepłe powietrze Dlaczego po-wietrze jest w nieustannym ruchuNauczyciel przygotowuje duży worek Skleja jego brzegi zostawiając mały otwoacuter (brzegi można też stopić wykorzy-stując gorący strumień powietrza z suszarki) Przez otwoacuter wpuszcza gorące powietrze z suszarki Worek unosi się pod sufit Po chwili zaczyna opadaćUczniowie proacutebują sformułować wnioski odpowiadając na pytaniabull Dlaczego worek się unioacutesłbull Dlaczego po chwili zaczął opadaćWnioski Ciepłe powietrze jest lżejsze od zimnego dlatego worek się unioacutesł Gdy powietrze zebrane w worku zaczęło stygnąć worek opadł

DRAMATYZOWANA ZABAWA GRUPOWAKażda grupa otrzymuje tekst Wiatr poacutełnocny i słońce (kar-

ta pracy nr 18) Uczniowie przedstawiają opowieść na trzy sposoby bull stosując obraz statyczny (stop-klatka)bull stosując obraz dynamiczny (dodając ruch)bull dodając dialog

ĆWICZENIA FRAZEOLOGICZNEUczniowie dopasowują powiedzenia związane z wiatrem do ich opisoacutew (karta pracy nr 19)

PAPIEROWE SAMOLOTYDzieci wykonują samoloty stosując technikę origami Na-stępnie wychodzą na podwoacuterko szkolne i puszczają je na wietrze

ZDANIA PODSUMOWUJĄCEbull bdquoNa dzisiejszych zajęciach dowiedziałam siędowiedziałem

się żehelliprdquobull bdquoPo dzisiejszych zajęciach wiem żehelliprdquobull bdquoZaskoczyło mnie żehelliprdquobull bdquoChciałabymchciałbym jeszcze dowiedzieć sięhelliprdquobull bdquoTrudność sprawiło mihelliprdquobull Chciałabymchciałbym zapamiętaćhelliprdquo

ZABAWY JĘZYKOWENauczyciel może rozpocząć realizację tematu bdquoJak wieje wiatrrdquo uwzględniając poniższe działania bull Układanie zdań ze słowem bdquowiatrrdquo Uczniowie znajdują określenia słowa bdquowiatrrdquo i układają z nimi zdania Określenia nie muszą być zgodne z rzeczywistością Poszczegoacutelne wyrazy składające się na zdania mogą się za-czynać np od litery bdquowrdquo ndash W Warszawie wieje wielki wiatr ndash W Warszawie wieje wschodni wiatr bull Układanie wyrazoacutew z liter wchodzących w skład słowa

bdquowietrzykrdquo Ćwiczenie można realizować w parach lub indywidualnie Nauczyciel powinien wyznaczyć czas na wykonanie zada-nia Po jego upływie dzieci mogą wymienić się kartkami sprawdzić poprawność wykonania zadania przeliczyć licz-bę utworzonych wyrazoacutewbull Szukanie analogii Dzieci kończą zdania rozpoczynające się

od słoacutew bdquoWiatr jest jakhellip ponieważhelliprdquobull Zabawa bdquoTysiąc definicjirdquo Uczniowie poszukują innej od przyjętej definicji słowa bdquowiatrrdquo (np Wiatr to bdquoszalony fryzjerrdquo bdquonaturalny wentyla-torrdquo bdquopoganiacz chmurrdquo)bull Zabawy językowe (rozwijanie umiejętności wypowiedzi na

tematy hipotetyczne) Co by było gdyby powietrze miało jakiś kolor

CZY WIATR MOŻNA ZOBACZYĆUczniowie oglądają zdjęcia zamieszczone w podręczniku (s 40ndash41) i odpowiadają na pytanie zamieszczone w polece-niu 1 Uwaga Jeśli w dniu realizowania tego tematu będzie wietrzna pogoda warto wyjść na dwoacuter aby dzieci mogły obserwować skutki powiewoacutew wiatru

CZY WIATR MOŻNA USŁYSZEĆUczniowie zastanawiają się jakie odgłosy można usłyszeć wtedy gdy wieje wiatr Naśladują te dźwięki Następnie pracując w parach zapisują wyrazy dźwiękonaśladowcze np bdquoszumirdquo bdquohuczyrdquo bdquoszeleścirdquo bdquowyjerdquo

KREATYWNE OPOWIADANIENauczyciel rozsypuje na podłodze zdjęcia ktoacutere są w jakiś sposoacuteb związane z wiatrem Uczniowie wybierają sobie kil-ka z nich Układają je w ustalonej przez siebie kolejności Na podstawie ułożonych zdjęć wymyślają opowiadanie i pre-zentują je na forum klasy

JAK WIEJE WIATRUczniowie czytają informacje dotyczące wiatru (podręcz-nik s 40) Starają się przedstawić wiejący wiatr ruchem

PRZEPROWADZAMY DOŚWIADCZENIANauczyciel przygotowuje przedmioty potrzebne do wyko-nania doświadczeń Rozdaje uczniom kolejne strony karty

NAWIGACJA


KARTY PRACYkarta pracy nr 17 karta pracy nr 18 karta pracy nr 19


LITERATURAWielka księga eksperymentoacutew ponad 200 doświadczeń pozwalających zgłębić tajemnice nauki przy zabawie oprac tekstu wł Meiani A tłum Łukaszewicz J (2010) Zie-lona Goacutera Wydawnictwo Elżbieta Jarmołkiewicz


4140

EDUKACJA ZINTEGROWANA PAŹDZIERNIK ndash 12 TYDZIEŃ NAUKIEDUKACJA ZINTEGROWANA PODROacuteŻE W WYOBRAŹNI

Rozmowa przez pędzle i farby ndash O co pyta noc

CELE OPERACYJNE

Uczeńbull czyta głośno wiersz Pytania Joacutezefa Ratajczaka pamiętając

o właściwej intonacjibull bierze aktywny udział w zabawie bdquoGiełda odpowiedzirdquobull zapoznaje się z pojęciem bdquonocny tryb życiardquobull wymyśla i zapisuje co najmniej po cztery nazwy zwierząt

ludzi roślin i przedmiotoacutewbull dba o higienę osobistą i czystość odzieżybull dba o prawidłową postawę np siedząc w ławce przy stole

AKTYWNOŚCI UCZNIAbull uważnie słuchamy i czytamy głośno i wyraźnie wiersz

Pytania Joacutezefa Ratajczakabull układamy i zapisujemy nasze bdquonocne opowieścirdquobull wymyślamy zakończenia pytań zapisanych w domkach

na ilustracji w podręcznikubull gramy w bdquoBłyskawiczne Kto Co Dlaczegordquobull wyjaśniamy co to jest bdquonocny tryb życiardquobull zapisujemy nazwy zwierząt ludzi roślin i rzeczybull dbamy o właściwą postawę ciała podczas siedzenia bull dbamy o swoje rzeczy osobiste

CO I KTO KRYJE SIĘ POD DACHAMINauczyciel czyta głośno początki pytań zapisane na ilustra-cji w podręczniku (s 43) Uczniowie słuchają a następnie proacutebują samodzielnie wymyślić drugą część pytania Na-uczyciel zapisuje propozycje w widocznym miejscu Następ-nie pyta dzieci jakim jednym słowem można określić ten zbioacuter wyrazoacutew Ułatwieniem mogą być rytm i rymy w czyta-nych grupach wyrazoacutew Uwaga Wymyślone pytania mogą posłużyć np do realizacji projektu bdquoWielka księga pytań klasy drugiejrdquo w czasie ktoacutere-go uczniowie będą szukać odpowiedzi na wymyślone pyta-nia i dokumentować swoją pracę w formie albumu z ilustra-cjami tekstami i zdjęciami Wskazoacutewki jak przygotować i prowadzić zajęcia metodą projektu można znaleźć w sce-nariuszu bdquoJak badamy pogodęrdquo

BŁYSKAWICZNE KTO CO DLACZEGOUczniowie pracując w parach grają na czas w grę słowną Dzieci na zmianę podają po jednym wyrazie lub frazie okre-ślającej rzecz albo czynność Zadaniem drugiego ucznia jest jak najszybciej zadać pytanie odpowiednio do wyrazu wy-powiedzianego przez pierwszego ucznia np pies ndash co murarz ndash kto wieje wiatr ndash co robi)

CO I KOGO SŁYCHAĆ NOCĄ Uczniowie rozmawiają o tym co oznacza pojęcie bdquonocny tryb życiardquo w przyrodzie jak zwierzęta i rośliny funkcjonują

w nocy dlaczego niektoacutere zwierzęta przesypiają dnie a inne noce Dzieci wymieniają też zawody ktoacuterych przedstawi-ciele pracują nocą Starają się wyjaśnić dlaczego tak się dzieje i jakie to ma znaczenie dla innych ludzi

NOCNE ROZMOWYUczniowie pracują w kilkuosobowych zespołach Układają dialoginocne rozmowy bull drzewa z sową bull kota z pająkiem bull piekarza z gwiazdami bull inne (wg pomysłoacutew ucznioacutew) Dzieci zapisują swoje nocne rozmowy i prezentują je pozo-stałym uczniom w klasie

ZDANIA PODSUMOWUJĄCEbull bdquoWedług mnie najciekawsze w byciu poetą jesthelliprdquo (Uwaga

to pytanie ułatwiające dzieciom poznawanie własnego stylu uczenia się)

bull bdquoNajbardziej pomogła mipomoacutegł mihellip gdyhelliprdquobull bdquoChcę dowiedzieć się więcej ohelliprdquobull bdquoNajlepiej poznałampoznałem wiersz gdyhelliprdquobull bdquoNajbardziej zaskoczyła mnie informacja ohelliprdquobull bdquoGdybym spotkałaspotkał noc tohelliprdquobull bdquoDobrze wspoacutełpracowało mi się zhellip gdyhelliprdquobull bdquoNocny tryb życia tohelliprdquobull bdquoNajciekawsze w nocy jesthelliprdquo

Propozycje przedstawione poniżej mogą zostać wykorzy-stane do zorganizowania osobnych zajęć lub w połączeniu z pracą z dziełem ikonograficznym Podstawą obu realizacji będzie ilustracja do wiersza Pytania Joacutezefa Ratajczaka Ze względu na możliwości i specyfikę pracy z danym zespo-łem klasowym zajęcia można dowolnie rozłożyć w czasie ndash przeprowadzić je w ciągu jednego lub dwoacutech dni Zabawy zadania oraz cele zaproponowane w poradniku ko-respondują z zagadnieniami gramatycznymi więc mogą być podstawą do realizacji zajęć bdquoZaułek słoacutewek ndash Kto to jest Co to jestrdquo (poradnik s 4ndash5)

NIE ZBUDŹ SNU Jest to zabawa parateatralna w wykorzystaniem rekwizytoacutew (szale apaszki szarfy paski bibuły itp) Uczniowie pracując w ciszy tworzą na podłodze bdquosenny ob-razrdquo układając dowolną kompozycję z rekwizytoacutew W czasie ćwiczenia dzieci porozumiewają się tylko za pomocą ge-stoacutew Starają się zachowywać jak najciszej i wspoacutełpracować w taki sposoacuteb aby każde z nich miało swoacutej wkład w osta-teczny efekt pracy Po zakończeniu zabawy uczniowie dzielą się spostrzeżeniami dotyczącymi udziału w ćwiczeniu oraz efektoacutew wspoacutelnej pracy Rozmawiają o tym jak wygląda świat we śnie oraz jakie znaczenie ma w życiu człowieka wy-obraźnia

NOCNE OPOWIEŚCIUczniowie pracują w parach Na podstawie ilustracji z pod-ręcznika (s 42ndash43) i własnych pomysłoacutew układają i zapisują w zeszytach kroacutetkie opowiadanie w ktoacuterym głoacutewną rolę odgrywa noc Następnie dzieci kolejno odczytują swoje opowieści i rozmawiają na temat nastroju poszczegoacutelnych tekstoacutew

POCZYTAJMYhellipDzieci kolejno czytają na głos wiersz Pytania Joacutezefa Rataj-czaka Uczniowie mogą występować przed całą klasą lub zajmując swoje miejsce przy stole Nauczyciel zwraca uwa-gę ucznioacutew na kulturalne zachowanie podczas prezentacji koleżanek i kolegoacutew Uczniowie dzielą się spostrzeżeniami na temat tego w jak roacuteżny sposoacuteb może być przedstawio-ny ten sam tekst

GIEŁDA ODPOWIEDZI Uczniowie są podzieleni na cztery zespoły Każda grupa za-pisuje na kartce (w chmurach gwiazdach lub innych szablo-nach) jedno pytanie z wiersza (jeden zespoacuteł ma jedno pyta-nie przydzielone losowo) Dzieci zastanawiają się nad odpowiedziami na pytanie ktoacutere wylosowały dzielą się po-mysłami i skojarzeniami zapisują swoje odpowiedzi wokoacuteł pytania tworząc notatkę w postaci nielinearnej (np tak jak w mapie mentalnej) Po zakończeniu pracy prezentują swo-je odpowiedzi na forum klasy

NAWIGACJA


PORADNIKbdquoZaułek słoacutewek ndash Kto to jest Co to jestrdquo s 4ndash5

ZASOBYSCHOLARIS OBRAZ VAN GOGHA GWIAŹDZISTA NOC

SCENARIUSZEbdquoRozmowa przez pędzle i farbyrdquobdquoJak badamy pogodęrdquo Praca metodą projektu


4342


Co dobrego może wyniknąć z nudy

CELE OPERACYJNEUczeńbull głośno czyta opowiadanie Jezioro i gwiazdy zwracając uwa-

gę na znaki interpunkcyjne i stosując właściwą intonacjębull formułuje co najmniej dwa pytania do tekstubull szuka w tekście odpowiedzi na zadane mu pytaniabull rozmawia na temat sposoboacutew spędzania wolnego czasubull opisuje nastroacutej omawianej ilustracjibull wspoacutełpracuje z innymi dziećmi przy układaniu i prezento-

waniu scenki bdquoWyobraźnia wyszła na spacer Zaraz wroacutecirdquobull tworzy klasowey album bdquoSpacery w wyobraźnirdquobull dąży do kompromisu przedstawiając swoje argumenty

w sytuacjach wymagających porozumienia się z innymi

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull słuchamy opowiadania Jezioro i gwiazdy i czytamy go

zwracając uwagę na znaki interpunkcyjnebull wspoacutełpracujemy w parach układając pytania do przeczy-

tanego tekstu i odpowiadając na nie bull prezentujemy w klasie swoje zainteresowania i talentybull opisujemy ilustrację zwracając uwagę na jej nastroacutejbull wspoacutełpracujemy przy wymyślaniu i prezentowaniu scenki

bdquoWyobraźnia wyszła na spacer Zaraz wroacutecirdquobull przygotowujemy fragment klasowego albumu

bdquoGdy widzęhellip myślęrdquo Gotowość do rozmowy z kolejną osobą uczniowie mogą sygnalizować np podnosząc rękę

Uwaga Podczas rozmowy z kolejnymi osobami uczniowie w miarę swoich możliwości powinni podawać inne skoja-rzeniapomysły

GDY ZAMYKAM OCZY WIDZĘhellipDzieci kładą się na dywanie słuchają fragmentu dowolnie wybranej muzyki Słuchając zastanawiają się co widzą w wyobraźni Po skończonym ćwiczeniu uczniowie dzielą się swoimi pomysłami na to jak bdquowyglądałardquo muzyka ktoacuterej słuchali

GDYBY ŚWIATŁO NIE WROacuteCIŁOhellipDzieci wymyślają inne zakończeniedalsze przygody boha-teroacutew opowiadania Jezioro i gwiazdy Roksany Jędrzejew-skiej-Wroacutebel Nauczyciel zwraca uczniom uwagę aby obda-rzały się uwagą i grzecznie słuchały osoby ktoacutera zabiera głos

RUNDA bdquoDZISIAJ NAJCENNIEJSZE DLA MNIE BYŁOhelliprdquoUczniowie kolejno dzielą się swoimi refleksjami na temat zajęć kończąc jedno ze zdańbull bdquoDziś najcenniejsze dla mnie było to że nauczyłam się

nauczyłem sięhelliprdquobull bdquoDziś najcenniejsze dla mnie było to że sprawdziłam

sprawdziłemhelliprdquo

bull bdquoDziś najcenniejsze dla mnie było to że wspoacutełpracowa-łamwspoacutełpracowałem zhelliprdquo

bull bdquoDziś najcenniejsze dla mnie było to że udało mi sięhelliprdquo

SAMOOCENA bdquoDOBRZE ŻEhellip ALE NASTĘPNYM RAZEMhelliprdquoUczniowie rozmawiają w parach Zastanawiają się nad prze-biegiem zajęć i nad formą swojej aktywności podczas lekcji Dzielą się swoimi spostrzeżeniami i wnioskami Każde dziec-ko samodzielnie kończy zdania rozpoczynające się od słoacutew bull bdquoDobrze żehelliprdquobull bdquoNastępnym razemhelliprdquo

Metoda ta pozwala dzieciom dostrzec sukcesy ale też wskazuje kierunek ewentualnych zmian w ich postawach zachowaniach i poglądach Z kolei wykonywanie ćwiczenia w parach obliguje dzieci do tego aby uważnie słuchały siebie nawzajem Taki sposoacuteb realizacji samooceny daje też szansę dzieciom nieśmiałym o niskim poczuciu własnej wartości na wyrażenie swoich myśli własnego zdania poglądoacutew

NAJMNIEJSZA SCENA ŚWIATA ndash MOJA GŁOWAUczniowie pracują w kilkuosobowych zespołach Przygoto-wują inscenizację teatralną do hasła bdquoWyobraźnia wyszła na spacer Zaraz wroacutecirdquo Następnie każdy zespoacuteł prezentuje swoją scenkę innym grupom Na koniec dzieci wymieniają się wrażeniami na temat występowania w roli widza i aktora

KOLOROWA PLAMAUczniowie wykonują prace techniką bdquomokre w mokrymrdquo na kartce papieru Przez dwie minuty tworzą barwną plamę wg własnego pomysłu Następnie losowo wymieniają się ob-razkami Siadają w kręgu opowiadają sobie co przedstawia obrazek ktoacutery dostali Warto zachęcić dzieci aby w swoich wypowiedziach używały zdań rozpoczynających się np od słoacutew bull bdquoWyobraźnia podpowiada mi żehelliprdquo bull bdquoOczami wyobraźni widzę na tym obrazkuhelliprdquo

GDY SPOTKAM SIĘ Z NUDĄhellipDzieci rozmawiają na temat swoich zainteresowań pasji oraz o tym jak spędzają czas wolny Następnie wybrani ucznio-wie zapisują na dużym kartonie sposoby na nudę i spędzanie wolnego czasu ktoacutere podali wszyscy uczniowie w czasie rozmowy W ten sposoacuteb dzieci układają bdquoBank pomysłoacutew na rozprawienie się z nudąrdquo

TRENING CZYNI MISTRZA CZYLIhellip POCZYTAJMYNauczyciel przypomina dzieciom o tym żeby podczas słu-chania czytanego przez innych tekstu zachowywały się kul-turalnie i obdarzały się nawzajem uwagą Następnie ucznio-wie czytają kolejno na głos fragmenty opowiadania Jezioro i gwiazdy zwracając uwagę na znaki interpunkcyjne i stosu-jąc właściwą intonację Prowadzący może zaproponować uczniom czytanie tekstu z podziałem na role przypomina-jąc zasady zapisu dialogoacutew w tekstach

PYTAM SZUKAM I ODPOWIADAMUczniowie samodzielnie układają i zapisują na kartkach co najmniej dwa pytania dotyczące treści opowiadania Jezioro i gwiazdy Kartki z pytaniami wrzucają do workakapelusza Następnie każde dziecko losuje po dwa pytania z puli sa-modzielnie szuka na nie odpowiedzi w tekście i zapisuje je w zeszycie Na koniec uczniowie czytają swoje pytania i od-powiedzi a potem wspoacutelnie z koleżankamikolegami spraw-dzają poprawność wykonania zadania

GDY WIDZĘhellip MYŚLĘhellip Uczniowie przyglądają się ilustracji przedstawionej w pod-ręczniku (s 45) Po czym wybierają fragment ilustracji ktoacutery szczegoacutelnie ich zainteresował Dzieci chodzą po sali szuka-jąc partnera do rozmowy z ktoacuterym wymienią się swoimi pomysłamispostrzeżeniami dotyczącymi ilustracji Pod-czas układania wypowiedzi mogą używać np konstrukcji

NAWIGACJA


SCENARIUSZEbdquoRozmowa przez pędzle i farbyrdquobdquoJak zostać mistrzem opowiadaniardquo


4544


Dom kultury proponujeCELE OPERACYJNEUczeńbull rozmawia z roacutewieśnikami dzieli się swoją wiedzą i swoimi

doświadczeniami związanymi z działalnością placoacutewek kul-turalnych

bull uważnie słucha wypowiedzi innych i grzecznie odnosi się do swoich rozmoacutewcoacutew

bull szuka w tekście odpowiedzi na zadane mu pytaniabull przygotowuje w dowolnej formie prezentację swoich za-

interesowań lub umiejętnościbull zapoznaje się z afiszem jako formą przekazywania infor-

macjibull wykonuje w kilkuosobowym zespole afisz na wskazany

temat

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull rozmawiamy ze sobą grzecznie i kulturalniebull dzielimy się wiadomościami na temat domoacutew kultury i in-

nych miejsc pozwalających rozwijać zainteresowaniabull słuchamy siebie nawzajem i obdarzamy się uwagąbull przygotowujemy w domu prezentację na temat swoich

zainteresowań i talentoacutew a potem przedstawiamy ją w klasie

bull dowiadujemy się czym jest afisz i sprawdzamy jakie in-formacje powinny się na nim znaleźć

bull wspoacutełpracujemy przy wykonywaniu afisza

najbliższego domu kultury Uczniowie ustalają gdzie on się znajduje przygotowują plan wizyty w tym miejscu W tym celu dzieci dowiadują się jak można się skontaktować z przedstawicielem placoacutewki Następnie przeprowadzają z nim rozmowę podczas ktoacuterej przedstawiają się opowia-dają o swoich planach stworzenia Klasowego Domu Kultury a także pytają czy i kiedy mogą odwiedzić placoacutewkę aby zaobserwować sposoacuteb jej funkcjonowania

TO BARDZO CIEKAWE ŻEhellipUczniowie siedzą w kręgu opowiadają kolejno o zaintere-sowaniach i umiejętnościach ktoacutere przedstawiły inne dzieci Nauczyciel może zaproponować dzieciom aby każde z nich dokończyło zdanie bdquoTo bardzo ciekawe żehelliprdquo

POWIEDZ KOLEŻANCEKOLEDZE Na zakończenie zajęć uczniowie dzielą się swoimi spostrze-żeniami wnioskami odczuciamiDzieci pracując w parach odpowiadają na pytania bull Czego się nauczyłamnauczyłem bull Co było dla mnie łatwe bull Co było dla mnie trudnebull Czego chciałabymchciałbym się dowiedzieć w przyszłości na ten temat

KARTY bdquoMYŚLĘCZUJĘrdquoNa jednej stronie kartki dzieci piszą o swoich przemyśle-

niach związanych z lekcją na drugiej stronie zapisują swoje odczucia Karty są anonimowe (dziecko pisze je tylko dla siebie albo wrzuca do wspoacutelnego pudełka bez podpisu) Potem nauczyciel lub uczniowie losują kartki i odczytują na forum klasy ich treść Dzięki temu dzieci mają okazję po-znać przemyślenia i odczucia swoich koleżanek i kolegoacutew

Metoda ta wpływa na rozwoacutej samoświadomości ucznioacutew pozwala rozdzielić reakcje emocjonalne od procesoacutew my-ślowych Wpływa na uświadomienie sobie przez dziecko roacuteżnorodności uczuć ktoacutere mu towarzyszą

INTERESUJĘ SIĘhellip POTRAFIĘhellipAktywności opisane poniżej należy zaplanować z kilkudnio-wym wyprzedzeniem Nauczyciel proponuje uczniom aby przygotowali w domu ndash samodzielnie lub z pomocą doro-słych ndash prezentację na temat swoich zainteresowań Dziec-ko może się zaprezentować przedstawiając swoje umiejęt-ności (np zaśpiewać piosenkę czy powiedzieć wiersz) opowiadając o nich lub pokazując swoje prace (np pla-styczne) Uczniom ktoacuterzy nie uczęszczali nigdy na zajęcia pozaszkolne lub nie mają sprecyzowanych zainteresowań pomysł na prezentację może podsunąć nauczyciel Podsta-wą do tego mogą być obserwacje prowadzącego i diagnoza ktoacuterą prowadzi Ważne aby każde dziecko dostało szansę zaprezentowania się oraz miało poczucie że ma jakąś umie-jętnośćjakiś talent a jego zainteresowania mogą być cieka-we dla innych osoacuteb

SPRAWDŹMY CO TO JESThellipUczniowie z pomocą nauczyciela szukają w internecie in-formacji czym jest afiszplakat Zebrane informacje poroacutew-nują z afiszem zaprezentowanym w podręczniku (s 47) Na tej podstawie wspoacutelnie ustalają i zapisują na tablicy (lub w innym widocznym miejscu) czym jest plakatafisz i jakie elementy powinien zawierać Gromadząc te informacje uczniowie przygotowują się do realizmu kolejnego zadania czyli do wykonania plakatu

WYKONANIE PLAKATUDzieci pracują w kilkuosobowych zespołach Ich zadaniem jest wykonanie plakatu Uczniowie mają przedstawić spo-soby na nudę i na to jak wykorzystać wyobraźnię w co-dziennych zabawach i w nauce

AFISZ NIE OBEJDZIE SIĘ BEZhellipUczniowie stoją w kręgu rzucają do siebie wybrany przed-miot np zabawkę Osoba ktoacutera łapie przedmiot kończy zdanie rozpoczynające się od słoacutew bdquoAfisz nie obejdzie się bezhelliprdquo lub bdquoW celu poinformowania kogoś o czymś trzebapamiętać ohelliprdquo

DOM KULTURY MIĘDZY ŁAWKAMIhellipUczniowie ndash na podstawie omoacutewionych wcześniej pomy-słoacutew na rozwijanie swoich zainteresowań ndash układają z po-mocą nauczyciela program Klasowego Domu Kultury Dzieci zapisują propozycje dotyczące rozwoju ich zainteresowań Następnie uczniowie wspoacutelnie projektują logo Klasowego Domu Kultury Uwaga Nauczyciel może zaplanować czas (np godzinę w każdym tygodniu) w ktoacuterym dzieci będą rozwijać swoje pasje ilub pomagać koleżankom i kolegom w powiększa-niu i wzbogacaniu ich kolekcji

BIERZMY PRZYKŁAD Z INNYCHhellipDzieci z pomocą nauczyciela szukają informacji na temat

NAWIGACJA

PODRĘCZNIKNasza szkoła Podręcznik do szkoły podstawowej Klasa 2 Część 1B s 47


4746


Gdzie mieszkają opowieści CELE OPERACYJNEUczeńbull ogląda ilustrację zamieszczoną w podręczniku i stara się

zapamiętać jak najwięcej szczegoacutełoacutewbull wymienia co najmniej dwie swoje mocne stronycechy

ktoacutere mogą być pomocne przy tworzeniu opowieścibull układa a potem zapisuje dialog dwoacutech przedmiotoacutewbull tworzy fragment opowiadania bdquoCo widziała sowa w Domu

Wyobraźnirdquobull rozmawia na temat chronologii wydarzeń w opowiada-

niachbull proacutebuje zachęcić roacutewieśnikoacutew do zapoznania się z jego

ulubioną opowieścią (np książką komiksem filmem)

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull przyglądamy się ilustracji z podręcznika a następnie proacute-

bujemy podać z pamięci jak najwięcej szczegoacutełoacutewbull zastanawiamy się jakie nasze cechy i umiejętności będą

nam pomocne przy tworzeniu opowieścibull bawimy się w wymyślanie bdquorozmoacutew dwoacutech przedmiotoacutewrdquobull wymyślamy i zapisujemy fragment opowiadania bdquoCo wi-

działa sowa w Domu Wyobraźnirdquo bull rozmawiamy o tym dlaczego warto przedstawiać wyda-

rzenia z naszych opowieści po kolei i jak opowiadać aby inni zrozumieli naszą opowieść

bull opowiadamy o naszych ulubionych opowieściach

WYOBRAŹ SOBIE REKWIZYTORNIĘ Z WIELKIM KUFREMNauczyciel proponuje uczniom aby wyobrazili sobie jak może wyglądać rekwizytornia w teatrze ndash jakie przedmioty się w niej znajdują kogo można w niej spotkać Następnie prosi by w swoim bdquospacerze w wyobraźnirdquo dzieci wybrały jeden z rekwizytoacutew a potem ułożyły kroacutetką opowieść w ktoacute-rej ten rekwizyt weźmie udział Następnie każdy z ucznioacutew prezentuje swoją historię

CO WIDZIAŁA SOWA W DOMU WYOBRAŹNIUczniowie pracują w czteroosobowych zespołach Zadaniem całego zespołu klasowego jest wymyślić jedno wspoacutelne opowiadanie bdquoCo widziała sowa w Domu Wy-obraźnirdquo na podstawie ilustracji z podręcznika (s 48ndash49) Warto omoacutewić najpierw z dziećmi strukturę opowiadania charakteryzując jego poszczegoacutelne elementy Są to począ-tek ndash przedstawienie bohateroacutew opowiedzenie co się dzieje i dlaczego zainteresowanie słuchaczaczytelnika część środkowa opowiadania ndash przedstawienie jakiejś hi-storii zakończenie ndash opisanie jak dana historia się zakoń-czyła bdquopożegnanierdquo z bohaterami opowiadania W zależno-ści od liczebności klasy jeden lub dwa zespoły wymyślają początek opowiadania jedna lub dwie grupy ndash jego środko-wą część jeden lub dwa zespoły ndash zakończenie opowiada-nia Uwaga Utrudnieniem dla bdquotwoacutercoacutewrdquo jest to że grupy będą pracowały niezależnie od siebie więc opowiadanie może być nielogiczne czy wręcz absurdalne Po zakończe-

niu pracy każdy zespoacuteł przedstawia swoją część historii tworząc w ten sposoacuteb jedno wspoacutelne opowiadanie Po czym uczniowie dzielą się swoimi wrażeniami na temat tek-stu opisując sposoacuteb przedstawienia losoacutew sowy oceniając porządek przyczynowo-skutkowy ukazanych wydarzeń

LEPIEJ OPOWIADAĆ PO KOLEIDzieci ndash na podstawie poprzedniego ćwiczenia ndash starają się odpowiedzieć na pytanie jakie znaczenie ma w opowiada-niu kolejność zdarzeń wynikających jedno z drugiego Na-uczyciel zadaje dzieciom pytania pomocnicze np bdquoCzy ła-twiej jest zrozumieć i zapamiętać opowiadanie w ktoacuterym zdarzenia są przedstawione kolejno a każde z nich łączy się z poprzednim i następnym czy takie w ktoacuterym np naj-pierw jest mowa o jego zakończeniurdquo bdquoPo co w opowiada-niu jest część środkowa i zakończenierdquo

NAJCHĘTNIEJ POZNAJĘ OPOWIEŚCI PRZEZhellip Warto zaproponować uczniom by opowiedzieli w kilku zdaniach o swoich ulubionych opowieściach mogą to być opowiadania komiksy ale roacutewnież animacje filmy czy przedstawienia teatralne Każdy z wypowiadających się ucznioacutew może dokończyć zdanie rozpoczynające się od słoacutew bdquoWarto czytać opowiadaniakomiksy oglądać anima-cjesztuki teatralne bohelliprdquo Nauczyciel może poprosić dzieci o przyniesienie na następne zajęcia ulubionych książek lub płyt filmoacutew itp o ktoacuterych opowiedzą innym uczniom

PING-PONG MISTRZOacuteW SPOSTRZEGAWCZOŚCI Uczniowie pracują w parach Nauczyciel prosi dzieci aby w wyznaczonym przez niego czasie (około dwoacutech minut) przyglądały się uważnie ilustracji zamieszczonej w podręcz-niku (s 48ndash49) i postarały się zapamiętać jak najwięcej szczegoacutełoacutew (łącznie z położeniem poszczegoacutelnych elemen-toacutew względem innych) Następnie uczniowie na zmianę po-dają elementy ktoacutere zapamiętały Wygrywa uczeń ktoacutery wymieni więcej szczegoacutełoacutew W czasie zabawy każdy z gra-czy ma prawo powiedzieć bdquoSprawdzamrdquo gdy uzna że jego koleżankakolega podałapodał błędną odpowiedź

GDZIE MIESZKAJĄ OPOWIEŚCI Nauczyciel rozpoczyna rozmowę ndash może też zastosować metodę burzy moacutezgoacutew ndash o tym skąd autorzy książek bio-rą pomysły na swoje opowieści i czy każdy może wymy-ślać opowieści Warto odwołać się do spostrzeżeń ucznioacutew z ćwiczenia bdquoPing-pong mistrzoacutew spostrzegaw-czościrdquo poprosić aby wypowiedzieli się co pomagało im w zabawie a co przeszkadzało w jaki sposoacuteb starali się zapamiętać jak najwięcej szczegoacutełoacutew Kolejne pytanie może dotyczyć wyobraźni ndash nauczyciel prosi dzieci żeby się zastanowiły w jaki sposoacuteb może ona pomagać w wy-myślaniu roacuteżnych historii Na podstawie odpowiedzi ucznioacutew można poprowadzić dalszą rozmowę na temat bdquoGdzie mieszkają opowieścirdquo i bdquoCo jest potrzebne by po-wstało opowiadanierdquo

RUNDA TALENTOacuteWUczniowie siedzą w kręgu każdy z nich podaje co najmniej dwie swoje cechy (dwa talenty) ktoacutere mogą być pomocne przy wymyślaniu opowiadań Warto przed rozpoczęciem zabawy zwroacutecić uwagę ucznioacutew na to że każdy człowiek ma zdolności ktoacutere wyroacuteżniają go spośroacuted innych i że wszystkie one są cenne Jeśli dzieci nie będą potrafiły samo-dzielnie określić swoich talentoacutew przydatnych przy tworze-niu opowieści nauczyciel może im pomoacutec nazywając moc-ne strony dzieci Następnie jeden z ucznioacutew lub nauczyciel zapisuje w widocznym miejscu (na tablicy) podawane od-powiedzi

ROZMOWY DWOacuteCH PRZEDMIOTOacuteWNauczyciel przygotowuje worek z przedmiotami codzien-nego użytku (mogą to być drobne akcesoria kuchenne wa-rzywa i owoce pomoce szkolne itp) Uczniowie dobierają się w dwu- trzyosobowe zespoły Każda grupa losuje z wor-ka po dwa przedmioty Następnie przez kilka minut dzieci mają się zastanowić co mogłyby sobie powiedzieć te przedmioty gdyby umiały moacutewić Potem każdy zespoacuteł przygotowuje kroacutetką scenkę przedstawiającą dialog rekwi-zytoacutew Po zakończeniu prezentacji grup uczniowie mogą wspoacutelnie wymyślać dialogi przedmiotoacutew ktoacutere zostały wy-losowane przez pozostałe zespoły Uczniowie samodzielnie lub z pomocą nauczyciela zapisują dialogi ktoacutere przedsta-wiali w poprzednim ćwiczeniu

NAWIGACJA



4948


Skąd się wzięła muzykaCELE OPERACYJNEUczeńbull zastanawia się nad okolicznościami powstania muzyki i jej

rolą w życiu ludzibull nazywa co najmniej dwa instrumenty muzyczne i opisuje

ich budowębull wymyśla i konstruuje instrument muzyczny z dowolnych

materiałoacutewbull słucha utworoacutew muzyki klasycznej i ilustruje je ruchembull wypowiada się na temat estetycznych emocji wywołanych

wysłuchaniem utworu reprezentującego muzykę klasycznąbull zachowuje się właściwie podczas występoacutew muzycznych

koleżanek i kolegoacutew

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull dzielimy się pomysłami na temat pochodzenia muzyki

i określamy powody muzykowania ludzi bull szukamy informacji na temat nietypowych instrumentoacutew

i ich nazw bull wspoacutełpracujemy przy tworzeniu naszych własnych instru-

mentoacutew muzycznychbull dajemy nasz własny koncert używając zrobionych przez

nas instrumentoacutewbull słuchając występoacutew koleżanek i kolegoacutew zachowujemy

się kulturalnie i taktowniebull słuchamy utworoacutew muzyki klasycznej

bull bdquoMyślę że muzyka wzięła się zhelliprdquobull bdquoMyślę że muzyka służy dohelliprdquo bull bdquoCo o tym myśliszrdquoPo czym nauczyciel prosi żeby uczniowie chodząc po sali dobierali się w pary a potem dzielili się swoimi pomysłami dotyczącymi pochodzenia muzyki i jej roli w życiu ludzi Za-bawę zaczyna jedno dziecko z pary ndash wybiera sobie począ-tek zdania lub pytania z fiszek kończąc je wg własnego po-mysłu a następnie pyta koleżankękolegę Co o tym sądzisz Gdy dzieci wymienią się swoimi pomysłami tworzą nowe pary Uczniowie mogą sygnalizować gotowość do rozmowy z następną osobą np przez podniesienie ręki

ZNAJDŹ JAK NAJWIĘCEJ INFORMACJINauczyciel poleca dzieciom żeby zastanowiły się samo-dzielnie w jaki sposoacuteb mogą uzyskać z podręcznika infor-macje na temat muzyki i instrumentoacutew muzycznych (czyta-jąc tekst przyglądając się ilustracjom czytając podpisy pod ilustracjami) Uczniowie wymieniają się swoimi spostrzeże-niami

TEN INSTRUMENT SZCZEGOacuteLNIE MNIE INTERESUJEUczniowie pracują w parach Zapisują nazwy co najmniej dwoacutech instrumentoacutew muzycznych ktoacuterych wcześniej nie znali lub ktoacutere ich szczegoacutelnie zainteresowały (informacje o instrumentach uczniowie czerpią z podręcznika z roz-moacutew z osobami dorosłymi z internetu z albumoacutew dostęp-

nych w bibliotece szkolnej itp) Następnie kroacutetko (np ha-słami) opisują ich budowę

STWOacuteRZMY COŚ NOWEGODzieci pracują w trzyosobowych zespołach Z materiałoacutew przyniesionych z domu (np z puszek po herbacie spinaczy do papieru ziaren ryżu grochu) wykonują instrumenty mu-zyczne wg własnych pomysłoacutew Następnie wykorzystując swoje doświadczenie i umiejętności wymyślają i wykonują klasowy bdquoKoncert muzyki własnejrdquo Po jego zakończeniu uczniowie dzielą się swoimi wrażeniami z zabawyUwaga Warto zwroacutecić uwagę ucznioacutew na potrzebę kultural-nego zwracania się do siebie i darzenia się szacunkiem roacutew-nież w sytuacjach konfliktowych i wtedy kiedy mają inne zdanie na dany temat

POROacuteWNAJMYUczniowie wysłuchują Preludium e-moll op 28 nr 4 Fryde-ryka Chopina Potem rozmawiają na temat utworu ndash po-roacutewnują brzmienie fortepianu z dźwiękami wydawanymi przez instrumenty ktoacutere wykonali na zajęciach Dzielą się w miarę swoich możliwości tym jakie emocje wywołał w nich utwoacuter Chopina Spostrzeżenia dzieci mogą być pod-stawą do rozmowy na temat wpływu muzyki na nastroacutej człowieka

Warto zwroacutecić uwagę realizując temat pochodzenia mu-zyki i jej znaczenia w życiu ludzi na kontekst dziedzictwa kulturowego muzyki Dobrze byłoby także odnieść się do indywidualnych styloacutew uczenia się i zdolności ucznioacutew wykorzystując metody aktywne i zapoznające ucznioacutew z technikami efektywnego uczenia się Można zwroacutecić uwagę na to że muzyka i bdquomyślenie muzykąrdquo dla niektoacute-rych ludzi jest sposobem na poznawanie świata Dobrym punktem odniesienia jest roacutewnież teoria inteligencji wielo-rakich Howarda Gardnera wg ktoacuterej inteligencja muzyczna jest jednym z ośmiu typoacutew inteligencji Rozumowanie i dzia-łanie przez muzykę i dźwięki można zastosować do wszyst-kich działań intelektualnych nie tylko typowo muzycz-nych W rozmowie z uczniami warto im uzmysłowić tę możliwość Aby dzieciom było im łatwiej to zrozumieć nauczyciel może zainicjować dyskusję na temat Jak muzy-ka może być wykorzystana w rozwiązywaniu zadań mate-matycznych albo w badaniu przyrody

PRZEZ RYTM DO WIEDZYNauczyciel dzieli ucznioacutew na kilkuosobowe grupy Dzieci układają rytm w ktoacuterym elementy powtarzają się sekwen-cyjnie np klaskanie uderzanie w kolana Jeden zespoacuteł pre-zentuje rytm (raz lub dwukrotnie w zależności od możliwo-ści ucznioacutew) a zadaniem pozostałych grup jest jak najwierniejsze jego powtoacuterzenie

MRUCZANKA W DRODZE NA POLOWANIENauczyciel proponuje uczniom żeby przenieśli się w wy-obraźni do czasoacutew ludzi pierwotnych i odegrali scenkę mu-zyczną obrazującą wyprawę na polowanie Prowadzący pro-si aby dzieci ustawiły się w kręgu jedno za drugim zwroacutecone bokiem do środka koła i wyobraziły sobie że wyruszają na polowanie Uczniowie chodzą w kole mru-cząc melodię wg własnego pomysłu i wystukują rytm tu-piąc Starają się aby melodia i rytm były zgodne ndash słuchają siebie nawzajem Uwaga Dzieci nie mogą porozumiewać się słowami

CZAS NA CZYTANIEhellipUczniowie indywidualnie cicho czytają tekst Skąd się wzięła muzyka Justyny Bednarek (podręcznik s 50ndash51) Po upływie czasu wyznaczonego przez nauczyciela dzieci wy-mieniają się informacjami uzyskanymi po lekturze utworu Następnie prowadzący czyta na głos tekst Skąd się wzięła muzyka

DZIELIMY SIĘ WIADOMOŚCIAMIhellipDzieci rozmawiają o pochodzeniu muzyki i jej roli w życiu ludzi zaroacutewno tych żyjących w czasach minionych jak i obecnie Uczniowie wymieniają się swoimi pomysłami (hi-potezami) na ten temat Następnie każde dziecko otrzymu-je od nauczyciela trzy fiszki na ktoacuterych są zapisane począt-ki dwoacutech zdań i jednego pytania

NAWIGACJA


SCENARIUSZbdquoJak porozumiewają się ludzierdquo


5150


Gdzie jest światło gdy panuje cieńCELE OPERACYJNEUczeńbull bierze udział w zabawie ruchowej obrazującej powstawa-

nie zaćmienia Słońcabull definiuje czym jest cień i tłumaczy jego powstaniebull tworzy cienie na ścianiebull układa i zapisuje zdania ze słowem bdquocieńrdquobull bawi się bezpieczniebull czyta wiersz Cień na ścianie Joacutezefa Ratajczakabull dąży do celu i wykonuje zadania zwracając uwagę na po-

trzeby innych ludzibull wykonuje ćwiczenia roacutewnoważne w wykorzystaniem przy-

boroacutew

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull sprawdzamy w jaki sposoacuteb powstaje zaćmienie Słońcabull wyjaśniamy co to jest cieńbull wspoacutełpracujemy w zabawie tworzymy na ścianie obraz

z cieni rzucanych przez nasze dłoniebull piszemy poprawnie zdania ze słowem bdquocieńrdquobull bawimy się bezpiecznie i przestrzegamy zasad bezpie-

czeństwabull czytamy na głos wiersz Cień na ścianie Joacutezefa Ratajczakabull pomagamy sobie nawzajem i okazujemy sobie szacunekbull ćwiczymy samodzielnie i w parach by doskonalić zmysł

roacutewnowagi

wia z uczniami o zasadach bezpiecznej zabawy Potem na-uczyciel i dzieci wspoacutelnie ustalają i zapisują w widocznym miejscu nazwy miejsc ktoacuterych należy unikać ze względu na swoje bezpieczeństwo

ZŁAP CIEŃ ZANIM UCIEKNIE Dzieci układają i zapisują co najmniej po dwa zdania z wyra-zem bdquocieńrdquo (warto podpowiedzieć uczniom że mogą uży-wać także innych form wyrazu np cienia cieniowi cieniem o cieniu) Następnie uczniowie dobierają się w pary i spraw-dzają poprawność zapisoacutew (wielka litera na początku zda-nia znaki interpunkcyjne) Na zakończenie uczniowie czyta-ją swoje zdania na głos

CZAS NA WSPOacuteŁPRACĘhellipUczniowie pracują w kilkuosobowych zespołach ndash wymy-ślają kroacutetką historię ustalają zarys fabuły ktoacuterą można przedstawić w teatrze cieni używając jako rekwizytoacutew wy-łącznie ciała Po czym prezentują swoje miniprzedstawienie wszystkim uczniom w klasie Zadanie może być podstawą do rozmowy o ograniczeniach i trudnościach jakie napotyka się w pracy nad czymś i przy dążeniu do celu Warto zaproponować uczniom dyskusję na temat znaczenia wspoacutełpracy tolerancji i wzajemnego szacunku w codziennych relacjach z ludźmi i w czasie wspoacutelnych działań z koleżankami i kolegami z klasy

ZAJĘCIA RUCHOWE W SALI GIMNASTYCZNEJbull Ćwiczenia z wykorzystaniem przyboroacutewbull Ćwiczenia rozwijające zmysł roacutewnowagi Uwaga Warto zaproponować dzieciom zabawę związaną z te-matem zajęć bdquoDetektyw na tropie cieniardquo ndash uczniowie w pa-rach wykonują ćwiczenia roacutewnoważne naśladując swoje ruchy

GDZIE JEST ŚWIATŁO GDY PANUJE CIEŃ To zadanie dla zainteresowanych ucznioacutew Dzieci rozma-wiają na temat umiejętności dostrzegania pozytywnych stron w trudnych sytuacjach życiowych

RUNDA bdquoŻEBY UDAŁO SIĘ COŚ ZROBIĆ WARTOhelliprdquoUczniowie kończą kolejno zdania rozpoczynające się od słowa bdquowartordquo wykorzystując pomysły i refleksje z ćwiczeń i rozmoacutew w czasie zajęć np bull bdquoWarto wspoacutełpracowaćrdquo bull bdquoWarto sobie pomagaćrdquo bull bdquoWarto ustalać z innymi co będziemy robićrdquo bull bdquoWarto być miłym dla innychrdquo

Zabawy w teatr cieni oraz zadania związane ze zjawiskiem cienia to dobra sposobność do tego żeby uczniowie pod-czas pracy w grupie mieli szansę na bdquooswojenierdquo ciemności ktoacutera budzi czasem w dzieciach niepokoacutej Warto przy okazji realizacji tych zajęć wprowadzić roacutewnież zabawy integracyj-ne i wzmacniające relacje w grupie

KRZYŻOacuteWKA bdquoŚWIATŁO I CIEŃrdquoUczniowie w kilkuosobowych zespołach układają dwie krzy-żoacutewki w ktoacuterych hasłami są wyrazy bdquoświatłordquo i bdquocieńrdquo Na-stępnie z pomocą nauczyciela wymyślają pytania do krzy-żoacutewki i zapisują je Potem grupy wymieniają się swoimi krzyżoacutewkami i proacutebują je rozwiązać Na zakończenie zabawy dzieci rozmawiają o tym czym jest cień i czym jest światło

ZABAWA PARATEATRALNA bdquoCO WIDZIAŁY DRZEWA W LESIErdquoNauczyciel opowiada uczniom wymyśloną przez siebie hi-storię o drzewach Dzieci ją ilustrują ruchem ciała i mimiką Mogą do siebie machać podawać sobie ręce ale nie wolno im zmieniać miejsca ponieważ bdquozapuściły tam korzenierdquo Przykład opowieści W lesie rosną roacuteżne drzewa ktoacutere wyciągają swoje gałęzie do goacutery Słońce przesuwa się nad lasem ogrzewając drze-wa i wprowadza do lasu cień ktoacutery rusza się zmienia i bdquopo-droacuteżujerdquo między drzewami

ZABAWA bdquoZAĆMIENIE SŁOŃCArdquoUczniowie sprawdzają w dowolnych źroacutedłach (np w książ-kach albumach w internecie) jak poruszają się planety i jak są położone gdy powstaje zjawisko zaćmienia Słońca Dzie-ci poszukują informacji jak często i gdzie można obserwo-wać takie zjawisko Potem w zabawie ruchowej realizowa-nej w kilkuosobowych grupach przedstawiają ruch planet tak by zaprezentować jak są położone planety podczas zaćmienia Słońca Na zakończenie na podstawie zebranych informacji i przeprowadzonego ćwiczenia rozmawiają o tym jak bdquowspoacutełistniejąrdquo ze sobą cień i światło

CZAS NA CZYTANIEhellipJeden z ucznioacutew czyta głośno wiersz Cień na ścianie Joacutezefa Ratajczaka Potem pozostałe dzieci swobodnie wypowiada-ją się na temat tekstu

ZABAWY W TEATR CIENIUczniowie bawią się samodzielnie w parach lub w zespo-łach Za pomocą latarek tworzą na ścianach cienie ze swo-ich dłoni

CZAS NA EKSPERYMENTOWANIE I DOŚWIADCZANIEhellipUczniowie sprawdzają jak układa się i zmienia cień w zależ-ności od odległości między latarką a dłonią czy oświetlanym od tyłu przedmiotem Nauczyciel przypomina dzieciom że nie można kierować latarki w stronę oczu Przy okazji rozma-

NAWIGACJA

PODRĘCZNIKNasza szkoła Podręcznik do szkoły podstawowej Klasa 2 Część 1B s 52ndash53 s 56ndash59

SCENARIUSZbdquoRozmowa przez pędzle i farbyrdquo


5352


Jak powstaje cieńCELE OPERACYJNEUczeńbull wykonuje doświadczenia przyrodnicze i wyciąga z nich

wnioskibull zapisuje wnioski w zeszycie i na komputerzebull wykonuje ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha i gib-

kość dolnego odcinka kręgosłupabull pokonuje przeszkody naturalne i sztucznebull nawiązuje i pielęgnuje przyjaźniebull chroni i szanuje przyrodębull wyjaśnia co to znaczy być częścią przyrody

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull sprawdzamy w jaki sposoacuteb powstaje cieńbull rozmawiamy na temat naszych doświadczeń z cieniem

i wymieniamy się informacjami na jego tematbull zapisujemy nasze wnioski z doświadczeń przyrodniczych

w zeszycie i na komputerzebull wykonujemy zadania wg instrukcji ktoacuterą czytamy samo-

dzielniebull wspoacutełpracujemy przy przygotowaniu i wykonaniu do-

świadczeń przyrodniczychbull dbamy o środowisko przyrodniczebull starannie wykonujemy ćwiczenia fizyczne wg instrukcjibull staramy się poznać bliżej koleżanki i kolegoacutew przy okazji

nauki i zabawy

Grupy wykonują zadania wg schematubull Uczniowie przygotowują kartki (nauczyciel może opraco-

wać i wykonać tabelki ilub wykresy wg pomysłoacutew ucznioacutew) na ktoacuterych będą zapisywać wnioski i obserwacje

bull Dzieci wykonują ćwiczenia i doświadczenia wg instrukcji przedstawionych w podręczniku i własnych pomysłoacutew Następnie poroacutewnują wyniki i wnioski z doświadczeń

bull Nauczyciel inicjuje rozmowę o genezie i zasadach działania zegara słonecznego podkreślając okres jego największej popularności Celem dyskusji jest poroacutewnanie użyteczności roacuteżnego rodzaju zegaroacutew w zależności od miejsca i sytuacji (np w domu w czasie wypraw i w podroacuteży)

bull Uczniowie zapisują ndash w formie dwoacutech zdań lub roacutewno-ważnikoacutew zdań ndash wiadomości ktoacutere wzbudziły ich szcze-goacutelne zainteresowanie a także opisują najbardziej ciekawe zjawiska (Uwaga W trakcie tego zadania dzieci wykorzystu-ją notatki zebrane w czasie przeprowadzaenia doświad-czeń przyrodniczych a także uwzględniają wnioski po zakończeniu bdquobadańrdquo)

bull Prowadzący inicjuje rozmowę dotyczącą wpływu człowieka na przyrodę i środowisko naturalne Nauczyciel powinien zwroacutecić uwagę dzieci na etyczny wymiar postępowania w czasie prowadzenia doświadczeń przyrodniczych i pod-czas obcowania z przyrodą

bull Uczniowie kolejno kończą zdanie bdquoJestem częścią przyro-dy to znaczy żehelliprdquo

ZAJĘCIA RUCHOWE W SALI GIMNASTYCZNEJ LUB NA BOISKU SPORTOWYM bull Tor przeszkoacuted (przeskakiwanie wspinanie się z pozycji sto-

jącej pełzanie przechodzenie pod przeszkodami w pozy-cji kucznej itp)

Warto zachęcić ucznioacutew żeby samodzielnie konstruowali tory przeszkoacuted z dostępnych przyrządoacutew Uwaga Przed rozpoczęciem ćwiczeń nauczyciel powinien przedstawić uczniom jakie umiejętności będą trenować

ZDANIA PODSUMOWUJĄCE bull bdquoDowiedziałam siędowiedziałem sięhelliprdquobull bdquoNajbardziej pomogła mipomoacutegł mihellip gdyhelliprdquobull bdquoChcę dowiedzieć się więcej ohelliprdquobull bdquoChętnie sprawdzęhelliprdquo

Warto zaplanować wyjście na zewnątrz w słoneczny dzień żeby przeprowadzić obserwacje i doświadczenia przyrodni-cze w środowisku naturalnym Nauczyciel powinien zwroacute-cić uwagę ucznioacutew na zagadnienia związane z ekologią i ochroną przyrody ndash dziedzictwa naturalnego człowieka

Przy okazji realizacji zajęć można także poruszyć zagadnie-nie wrażeń estetycznych jakie wywołuje kontakt z przyro-dą zachęcić ucznioacutew do przyjrzenia się dziełom sztuki (np sztuka impresjonizmu) pod kątem wykorzystania cieni w malarstwie (Co i jak może przekazać artysta w swoim dziele przy użyciu cieni Jakimi technikami można uzyskać cień w rzeźbie i malarstwie)

Przy okazji przeprowadzania doświadczeń przyrodniczych warto zachęcić dzieci do bdquogdybaniardquo ndash zastanawiania się i stawiania hipotez na temat wynikoacutew doświadczeń przy-rodniczych i obserwacji Biorąc pod uwagę możliwości ucznioacutew można wprowadzić zabawę w typowanie i obsta-wianie wynikoacutew ilub głosowanie Przygotowanie do nauki przez prowadzanie doświadczeń przyrodniczych jest pod-stawą do rozwijania myślenia hipotetycznego Rozwija w uczniach postawę aktywności i zaangażowania w uczenie się Ten temat może też być okazją do rozwijania u dzieci chęci ciągłego poznawania i zgłębiania otaczającego świata a także wdrażaniem do samodzielności

BIEGAJĄCY QUIZUczniowie wymyślają samodzielnie i zapisują po trzy pyta-nia zaczynające się od słowa bdquoCzyhelliprdquo na ktoacutere można odpo-wiedzieć bdquotakrdquo lub bdquonierdquo Pytania powinny dotyczyć tematu cienia zjawisk atmosferycznych wyobraźni i muzyki Każde pytanie powinno być zapisane na osobnej kartce Warto przypomnieć uczniom o tym co robili na poprzed-nich zajęciach Nauczyciel może przygotować kilka dodat-kowych pytań na podstawie sformułowanych celoacutew zajęć (tych oraz poprzednich) Kartki z pytaniami uczniowie wrzucają do workakapelusza itp Nauczyciel losuje i czyta kolejno pytania Uczniowie biegną w prawo jeśli odpo-wiedź brzmi bdquotakrdquo lub w lewo jeśli odpowiedź brzmi bdquonierdquo (można też wyznaczyć w klasie miejsca do ktoacuterych dzieci mają się udać)

DOŚWIADCZENIA PRZYRODNICZE (podręcznik s 54ndash55)Uczniowie są podzieleni na czteroosobowe zespoły W gru-pach czytają kolejno instrukcje i pomysły na wykonanie do-świadczeń przyrodniczych badających zjawisko powstawa-nia cienia Na podstawie uzyskanych informacji ustalają i zapisują listę potrzebnych pomocyprzedmiotoacutew do wy-konania ćwiczeń Następnie wybierają miejsce gdzie będą przeprowadzać doświadczenia a przedstawiciele poszcze-goacutelnych zespołoacutew prezentują wyniki swoich ustaleń po-roacutewnują je z propozycjami innych grup i wspoacutelnie uzgadnia-ją zasady pracy

NAWIGACJA




5554


Jak zbudować teatr od podstaw

CELE OPERACYJNEUczeńbull uważnie słucha informacji na temat przygotowania przed-

stawienia teatralnegobull czyta z podziałem na role tekst Ucieczka Smokoacutewbull wspoacutełpracuje z koleżankami i kolegami przy podziale roacutel

i obowiązkoacutew związanych z przygotowaniem klasowego przedstawienia teatralnego

bull uczy się na pamięć fragmentu tekstu Ucieczka Smokoacutewbull rozumie umowne znaczenie rekwizytu i posługuje się re-

kwizytem adekwatnie do odgrywanej sceny

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull uczymy się jak przygotować przedstawienie teatralnebull czytamy tekst z podziałem na rolebull wspoacutelnie ustalamy podział roacutel i obowiązkoacutew podczas

przygotowywania i przedstawiania sztuki Ucieczka Smo-koacutew Agnieszki Frączek

bull rzetelnie wykonujemy nasze zdania przy przygotowaniu przedstawienia

bull uczymy się na pamięć fragmentu tekstu Ucieczka Smo-koacutew

bull bierzemy udział w proacutebach do przedstawienia i używamy rekwizytoacutew

ści talentoacutew ludzi i potrzeby wspoacutełpracy Nauczyciel wy-bierając kandydatoacutew do poszczegoacutelnych roacutel powinien zwroacutecić uwagę dzieci na potrzebę kulturalnego zachowania w sytuacji zwycięstwa i porażkiUczniowie czytają tekst postaci ktoacutere ich interesują zwra-cając uwagę na intonację gestykulację mimikę i ruch ciałaW swobodnej rozmowie (wykorzystując zasady udzielania informacji zwrotnych i oceny koleżeńskiej) uczniowie wy-mieniają się swoimi uwagami na temat tego ktoacutera osoba powinna zostać obsadzona w danej roli Po przydzieleniu roacutel i zadań uczniowie wykonują swoje zadania Rozpoczyna-ją prace nad wykonaniem scenografii kostiumoacutew i rekwizy-toacutew potrzebnych w przedstawieniu uczą się na pamięć swoich roacutel planują przebieg spektaklu poszukują utworoacutew muzycznych ktoacutere można wykorzystać w przedstawieniu Warto zwroacutecić uwagę na konieczność zgodnego z prawem pozyskiwania utworoacutew muzycznych roacutewnież w internecie

NAJSZYBCIEJ UCZĘ SIĘ CZEGOŚ NA PAMIĘĆ GDYhellipUczniowie w czasie swobodnej rozmowy dzielą się spo-strzeżeniami na temat własnych styloacutew uczenia się oraz tego co może im ułatwiać lub utrudniać uczenie się Uczniowie słuchają wypowiedzi koleżanek i kolegoacutew a na-stępnie podają pomysły na rozwiązanie zgłaszanych proble-moacutew

ZABAWA bdquoOSIEM KOSZYrdquo1 Uczniowie na ośmiu roacuteżnokolorowych kartonach rysują ko-szyki i wpisują w nie kolejno hasła bdquosłowardquo bdquoliczbyrdquo bdquoruchrdquo bdquomuzykardquo bdquoobrazy i wykresyrdquo bdquoprzyrodardquo bdquoludzierdquo bdquojardquo Na-stępnie nauczyciel prosi żeby dzieci zastanowiły się co z ele-mentoacutew podanych w ośmiu koszach pomaga im w nauce Jeśli uznają np że w nauce pomaga im ruch i muzyka wpi-sują swoje imię w każdym z tych koszy Uwaga Każdy uczeń może wpisać swoje imię w tylu koszach ile uzna za stosowne

POWIEDZ KOLEŻANCEKOLEDZENa zakończenie zajęć uczniowie dzielą się swoimi spostrze-żeniami wnioskami odczuciami Zadanie to realizują w pa-rach odpowiadając na pytania bull Czego się nauczyłamnauczyłembull Co było dla mnie łatwebull Co było dla mnie trudnebull Czego chciałabymchciałbym się dowiedzieć w przyszło-

ścina ten temat

Schemat przygotowania przedstawienia teatralnego (obsa-dzenie roacutel proacuteby do spektaklu) można wykorzystać do zor-ganizowania dowolnej uroczystości szkolnej (np z okazji andrzejek) Lekcja może być okazją do zapoznania ucznioacutew ze sposobem zapisywania i wykorzystywania utworoacutew dra-matycznych Warto zwroacutecić uwagę na sposoacuteb zapisu dialo-goacutew i didaskalia Prezentowane tu propozycje są podstawą do rozpoczęcia pracy nad przygotowaniem przedstawienia Aktywności można kontynuować w kolejnych dniach i po-traktować jako projekt jako dodatkową aktywność ucznioacutew lub jako głoacutewne zajęcia edukacji zintegrowanej

DO WIELKIEGO STAREGO KUFRA SCHOWANEGO ZA KULISAMI WPADŁYhellipUczniowie siedzą w kręgu każde dziecko podaje własne skojarzenia związane z teatrem graniem w przedstawie-niach i przygotowywaniem inscenizacji teatralnych (warto odwołać się do doświadczeń ucznioacutew ktoacuterzy uczestniczyli w szkolnych uroczystościach i przedstawieniach jako wi-dzowie i aktorzy) Następnie dzieci mają powiedzieć co i kogo warto bdquospakowaćrdquo do teatralnego kufra gdy przygo-towuje się inscenizację Każdy z ucznioacutew kończy zdanie bdquoDo wielkiego starego kufra schowanego za kulisami wpa-dłyhelliprdquo ndash mogą to być określenia rekwizytoacutew osoacuteb pracują-cych w teatrze określenia cech potrzebnych aktorom re-żyserom scenografom zasady savoir-vivrersquou obowiązujące w teatrze itp

PRZYGOTOWANIE SYLWETEK SMOKOacuteW DO TEATRU CIENI (podręcznik s 59)Warto zachęcić ucznioacutew aby sami zadbali o zorganizowa-nie swojego warsztatu pracy ndash zebrali wszystkie potrzebne materiały wymienione w podręczniku oraz by zwracali uwa-gę na utrzymywanie porządku w swoim otoczeniu

UCIECZKA SMOKOacuteWUczniowie czytają tekst Ucieczka Smokoacutew Agnieszki Frą-czek z podziałem na role Nauczyciel zwraca uwagę dzieci na szczegoacutelną rolę narratora w tym utworze

CZYM GRA AKTORDzieci podają a następnie zapisują na dużym kartonie sko-jarzenia do wyrazoacutew bdquominardquo bdquogestrdquo bdquoruchrdquo bdquogłosrdquo (w kontek-ście używania tych środkoacutew wyrazu przez aktoroacutew) W ten sposoacuteb uczniowie tworzą własne definicje tych pojęć i gro-madzą wiadomości na temat sposoboacutew wykorzystania roacuteż-nych środkoacutew ekspresji podczas występowania na scenie

CASTING NA SMOKAUczniowie moacutewią jaką rolę chcieliby odegrać w przedsta-wieniu a także w czasie przygotowywania i organizacji in-scenizacji teatralnej (reżyser sufler osoby wykonujące re-kwizyty i dekoracje inne wg pomysłoacutew ucznioacutew) Jeśli kilku ucznioacutew chce grać tę samą rolę warto zorganizo-wać rozmowęzabawę parateatralną na temat roacuteżnorodno-

NAWIGACJA

PODRĘCZNIKNasza szkoła Podręcznik do szkoły podstawowej Klasa 2 Część 1B s 56ndash59 s 52ndash53 s 61

LITERATURAGardner H (2009) Inteligencje wielorakie Nowe horyzon-ty w teorii i praktyce Warszawa LaurumKopik A Zatorska M (2010) Wielorakie podroacuteże ndash eduka-cja dla dziecka Europejska Agencja Rozwoju Kielce

1 Por Teoria inteligencji wielorakich


5756


Czy smok może przejść przez dziurkę od klucza

CELE OPERACYJNE

Uczeńbull zapoznaje się z tradycjami i zwyczajami andrzejkowymibull tłumaczy genezę obchodzenia andrzejek i zabaw związa-

nych z tradycją andrzejkową bull formułuje i zapisuje tekst zaproszeniabull przygotowuje z pomocą nauczyciela plan zabawy andrzej-

kowejbull dba o kulturę wypowiadania się poprawną artykulację i in-

tonację stosuje formy grzecznościowebull dba o higienę osobistą czystość odzieży i porządek

w swoim otoczeniu oraz o prawidłową postawę

AKTYWNOŚCI UCZNIA bull poznajemy tradycje i zwyczaje andrzejkowebull rozmawiamy na temat naszych zwyczajoacutew związanych ze

świętowaniembull piszemy zaproszenie na zabawę andrzejkową i spektakl dla

ucznioacutew i nauczycieli naszej szkoły oraz dla naszych sąsia-doacutew i przyjacioacuteł

bull wspoacutelnie przygotowujemy plan zabawy andrzejkowejbull dbamy o czystość i porządek w naszym otoczeniu

zebranymi wiadomościami Potem ndash na tej podstawie ndash uczniowie przygotowują pytania do wywiadu Ma on być przeprowadzony z członkami społeczności szkolnej Na ko-niec uczniowie opowiadają o zabawach andrzejkowych ktoacutere są popularne i znane zaroacutewno w ich regionach jak i w ich rodzinach

PRZYGOTOWUJEMY PLAN ZABAWYNa podstawie zebranych informacji i wnioskoacutew z rozmoacutew uczniowie wspoacutelnie ustalają plan zabawy andrzejkowej podczas ktoacuterej odbędzie się premiera przedstawienia te-atralnego Ucieczka Smokoacutew Dzieci układają i zapisują listę zadań do wykonania zaznaczają na liście już zrealizowane punkty a także wskazują działania planowane w przyszłości Uwaga Uczniowie planują kto i kiedy zajmie się dalszymi czynnościami

ZAJĘCIA RUCHOWE W SALI GIMNASTYCZNEJ LUB NA BOISKU SPORTOWYMW tej części lekcji nauczyciel zwraca uwagę na kształtowa-nie się u dzieci nawyku dbania o rzeczy osobiste i szkolny sprzęt sportowy Prowadzący podkreśla także konieczność utrzymywania higieny Nauczyciel zachęca ucznioacutew do czynnego udziału w zabawach i ćwiczeniach ruchowych ktoacutere kształtują prawidłową postawę Potem nauczyciel re-alizuje ćwiczenie bdquoParada smokoacutewrdquo na ktoacutere składają się ćwiczenia roacutewnoważne chodzenie po wyznaczonej linii

w pozycji wyprostowanej ćwiczenia z wykorzystaniem szarf i woreczkoacutew treningowych rzucanie do celu z pozycji kucznej i stojącej

CZY SMOK MOŻE PRZEJŚĆ PRZEZ DZIURKĘ OD KLUCZALanie wosku do zimnej wody przez dziurkę od klucza to zabawa rozwijająca myślenie twoacutercze i umiejętność stoso-wania personifikacji jako środka wyrazu

Każdy z ucznioacutew prezentuje powstały kształt jako swojego bdquosmokardquo bdquoOto moacutej smokrdquo Dzieci opisują swoje bdquosmokirdquo starając się w miarę swoich możliwości opisać jego wygląd cechy charakteru bdquoupodobania smokardquo jego gust kulinarny i muzyczny itp Na zakończenie wszyscy tworzą klasową wystawę woskowych smokoacutew Uwaga Zabawa musi przebiegać pod ścisłą kontrolą nauczy-ciela

ZDANIA PODSUMOWUJĄCEbull bdquoDowiedziałam siędowiedziałem sięhelliprdquobull bdquoNajbardziej pomogła mipomoacutegł mihellip gdyhelliprdquobull bdquoChcę dowiedzieć się więcej ohelliprdquobull bdquoChętnie sprawdzęhelliprdquobull bdquoNajlepiej bawiłam się zhelliprdquo

Realizując te zajęcia można odnieść się do zwyczajoacutew świętowania i celebrowania roacuteżnych okazji w innych kultu-rach Dla ucznioacutew szczegoacutelnie zainteresowanych tego typu treściami warto przygotować propozycje projektu eduka-cyjnego bdquoSmokrdquo w ktoacuterym dzieci mogłyby sprawdzić wiele interesujących kwestii np bull W jaki sposoacuteb kształtował się obraz smoka w roacuteżnych kul-

turachbull Jakie znaczenie symboliczne ma postać smokabull Jakie zwierzęta i zjawiska przyrodnicze mogły być pierwo-

wzorem smokoacutew opisywanych w legendachMogą pojawić się odpowiedzi że smoki wzięły swoacutej począ-tek od dinozauroacutew albo wybuchu wulkanoacutew itp Warto za-chęcić ucznioacutew aby poszukali informacji o smokach w książkach i dziełach literackich a następnie podzielili się zebranymi informacjami z roacutewieśnikami Działania ktoacutere za-proponowano w tym miejscu są kontynuacją lekcji bdquoUciecz-ka Smokoacutewrdquo (podręcznik s 56ndash59)

SPOTKAJMY SIĘhellipUczniowie tworzą czteroosobowe grupy Każdy zespoacuteł otrzymuje od nauczyciela kartkę podzieloną na cztery czę-ści (np w formie narysowanych czteroelementowych puzzli) Na każdej części jest zapisane jedno z haseł bdquomiej-scerdquo bdquodatardquo bdquogodzinardquo bdquopo cordquo Każdy z członkoacutew zespołu dostaje jedną część hasła Zadaniem ucznioacutew jest stworze-nie nowych zespołoacutew posiadających komplet czterech ha-

seł W nowych grupach uczniowie układają i zapisują infor-mację dla innego zespołu zaczynającą się od słoacutew bdquoSpotkajmy sięhelliprdquo Aby przekazać pełną informację i aby spotkanie mogło dojść do skutku dzieci powinny pamiętać o zawarciu wszystkich czterech elementoacutew informacji miejsce spotkania data godzina i cel spotkania Zespoły wymieniają się swoimi kartkami i sprawdzają czy zawierają one wszystkie niezbędne informacje

PRZYGOTOWUJEMY WIELKIE WYDARZENIEUczniowie ustalają listę gości ktoacuterych chcą zaprosić na szkolną zabawę andrzejkową (uczniowie nauczyciele i inni pracownicy szkoły rodziny ucznioacutew przyjaciele szkoły i są-siedzi)

KLASOWA MANUFAKTURAhellip (podręcznik s 61)Dzieci pracując w parach projektują i wykonują zaprosze-nia na szkolną zabawę andrzejkową połączoną z premierą przedstawienia Ucieczka Smokoacutew Nauczyciel zwraca uwa-gę ucznioacutew na stosowanie form grzecznościowych

SKĄD TO ŚWIĘTOWANIEUczniowie zastanawiają się nad genezą zwyczaju świętowa-nia i organizowania zabaw andrzejkowych Następnie dzieci odwołując się do roacuteżnych źroacutedeł wiedzy poszukują informa-cji na temat obrzędoacutew andrzejkowych i form obchodzenia tego święta Po czym uczniowie wymieniają się między sobą

NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA

Gardner H (2002) Inteligencje wielorakie Teoria w praktyce Poznań Media Rodzina

Gardner H (1998) Niepospolite umysły O czterech niezwykłych postaciach i naszej własnej wyjątkowości Warszawa CiS

Harmin M (2013) Jak angażować ucznioacutew [w] tegoż Duch klasy Jak motywować ucznioacutew do nauki tłum A Tomaszewska Warszawa CEO

Kopik A Zatorska M (2010) Wielorakie podroacuteże ndash edukacja dla dziecka Europejska Agencja Rozwoju Kielce

Kosyra-Cieślak T (2013) Praca z uczniem zdolnym na lekcjach języka polskiego i zajęciach pozalekcyjnych Warszawa ORE

Krzyżewska J (1998) Metody ewaluacyjne [w] tejże Aktywizujące metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej cz 1 Suwałki Omega

Nęcka E Orzechowski J Słabosz A Szymura B (2012) Trening twoacuterczości Sopot GWP

Nęcka E (2000) Pobudzenie intelektu Zarys formalnej teorii inteligencji Krakoacutew Universitas

Nęcka E (2012) Psychologia twoacuterczości Sopot GWP

Nęcka E Sowa J (2005) Człowiek- umysł- maszyna Rozmowy o twoacuterczości i inteligencji Krakoacutew Znak

Robinson K Aronica L (2012) Uchwycić żywioł O tym jak znalezienie pasji zmienia wszystko Krakoacutew Element

Robinson K (2010) Oblicza umysłu Ucząc się kreatywności Krakoacutew Element

Sterna D (2014) Uczę (się) w szkole Warszawa CEO Wielka księga eksperymentoacutew ponad 200 doświadczeń pozwalających zgłębić tajemnice nauki przy zabawie (oprac tekstu wł A Meiani tłum J Łukaszewicz) (2010) Zielona Goacutera Wydawnictwo Elżbieta Jarmołkiewicz

Żylińska M (2013) Neurodydaktyka czyli nauczanie przyjazne moacutezgowi Gdynia Wyspa ndashWydawnictwo i Ośrodek Innowacji Edukacyjnych

1BCZĘŚĆ

PORADNIK DLA NAUCZYCIELA klasy drugiej szkoły podstawowej


Małgorzata BoćkoMagdalena Oleksy-Zborowska













54












siebie

















NAWIGACJA




76





pierwszą kartkę





















NAWIGACJA





98

























NAWIGACJA





1110






Paint


















NAWIGACJA




1312

























NAWIGACJA




1514



















NAWIGACJA





1716





spadają z drzew




z drzew













NAWIGACJA




1918




























NAWIGACJA




2120

























NAWIGACJA




2322





zabaw ruchowych



sie zabaw ruchowych













NAWIGACJA






2524





























NAWIGACJA






2726


























NAWIGACJA





2928






















NAWIGACJA






3130















NAWIGACJA




3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA



























54












siebie

















NAWIGACJA




76





pierwszą kartkę





















NAWIGACJA





98

























NAWIGACJA





1110






Paint


















NAWIGACJA




1312

























NAWIGACJA




1514



















NAWIGACJA





1716





spadają z drzew




z drzew













NAWIGACJA




1918




























NAWIGACJA




2120

























NAWIGACJA




2322





zabaw ruchowych



sie zabaw ruchowych













NAWIGACJA






2524





























NAWIGACJA






2726


























NAWIGACJA





2928






















NAWIGACJA






3130















NAWIGACJA




3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















76





pierwszą kartkę





















NAWIGACJA





98

























NAWIGACJA





1110






Paint


















NAWIGACJA




1312

























NAWIGACJA




1514



















NAWIGACJA





1716





spadają z drzew




z drzew













NAWIGACJA




1918




























NAWIGACJA




2120

























NAWIGACJA




2322





zabaw ruchowych



sie zabaw ruchowych













NAWIGACJA






2524





























NAWIGACJA






2726


























NAWIGACJA





2928






















NAWIGACJA






3130















NAWIGACJA




3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















98

























NAWIGACJA





1110






Paint


















NAWIGACJA




1312

























NAWIGACJA




1514



















NAWIGACJA





1716





spadają z drzew




z drzew













NAWIGACJA




1918




























NAWIGACJA




2120

























NAWIGACJA




2322





zabaw ruchowych



sie zabaw ruchowych













NAWIGACJA






2524





























NAWIGACJA






2726


























NAWIGACJA





2928






















NAWIGACJA






3130















NAWIGACJA




3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















1110






Paint


















NAWIGACJA




1312

























NAWIGACJA




1514



















NAWIGACJA





1716





spadają z drzew




z drzew













NAWIGACJA




1918




























NAWIGACJA




2120

























NAWIGACJA




2322





zabaw ruchowych



sie zabaw ruchowych













NAWIGACJA






2524





























NAWIGACJA






2726


























NAWIGACJA





2928






















NAWIGACJA






3130















NAWIGACJA




3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















1312

























NAWIGACJA




1514



















NAWIGACJA





1716





spadają z drzew




z drzew













NAWIGACJA




1918




























NAWIGACJA




2120

























NAWIGACJA




2322





zabaw ruchowych



sie zabaw ruchowych













NAWIGACJA






2524





























NAWIGACJA






2726


























NAWIGACJA





2928






















NAWIGACJA






3130















NAWIGACJA




3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















1514



















NAWIGACJA





1716





spadają z drzew




z drzew













NAWIGACJA




1918




























NAWIGACJA




2120

























NAWIGACJA




2322





zabaw ruchowych



sie zabaw ruchowych













NAWIGACJA






2524





























NAWIGACJA






2726


























NAWIGACJA





2928






















NAWIGACJA






3130















NAWIGACJA




3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















1716





spadają z drzew




z drzew













NAWIGACJA




1918




























NAWIGACJA




2120

























NAWIGACJA




2322





zabaw ruchowych



sie zabaw ruchowych













NAWIGACJA






2524





























NAWIGACJA






2726


























NAWIGACJA





2928






















NAWIGACJA






3130















NAWIGACJA




3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















1918




























NAWIGACJA




2120

























NAWIGACJA




2322





zabaw ruchowych



sie zabaw ruchowych













NAWIGACJA






2524





























NAWIGACJA






2726


























NAWIGACJA





2928






















NAWIGACJA






3130















NAWIGACJA




3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















2120

























NAWIGACJA




2322





zabaw ruchowych



sie zabaw ruchowych













NAWIGACJA






2524





























NAWIGACJA






2726


























NAWIGACJA





2928






















NAWIGACJA






3130















NAWIGACJA




3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















2322





zabaw ruchowych



sie zabaw ruchowych













NAWIGACJA






2524





























NAWIGACJA






2726


























NAWIGACJA





2928






















NAWIGACJA






3130















NAWIGACJA




3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















2524





























NAWIGACJA






2726


























NAWIGACJA





2928






















NAWIGACJA






3130















NAWIGACJA




3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















2726


























NAWIGACJA





2928






















NAWIGACJA






3130















NAWIGACJA




3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















2928






















NAWIGACJA






3130















NAWIGACJA




3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















3130















NAWIGACJA




3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















3332

























NAWIGACJA






3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















3534






Wiszniewskiego




podległej Polski









uczyła









NAWIGACJA





3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















3736





















świata






NAWIGACJA




3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















3938























NAWIGACJA






4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















4140



CELE OPERACYJNE




















NAWIGACJA






4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















4342




























NAWIGACJA




4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















4544








temat


















NAWIGACJA



4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















4746























NAWIGACJA



4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















4948

























NAWIGACJA




5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















5150





boroacutew




roacutewnowagi














NAWIGACJA




5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















5352










nauki i zabawy

















NAWIGACJA




5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















5554

















ścina ten temat







NAWIGACJA





5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA
















5756



CELE OPERACYJNE

























NAWIGACJA


BIBLIOGRAFIA















BIBLIOGRAFIA















poradnik dla nauczyciela 1b ŚĆŃłŃ ł...

Documents