portfolio aardrijkskundemartijn de vlaemynck -...

Individuele opdracht: Ruimtelijke ordening

RUP Poort van Demer en Diest

Martijn De Vlaemynck

22/10/2014AardrijkskundeLector: Mevr. Verstappen

Inhoud1. Inleiding..........................................................................................................................................4

2. Relatie met de ruimtelijke structuurplannen.................................................................................4

2.1. Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen (RSV)............................................................................4

2.2. Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Vlaams-Brabant (PRS Vlaams-Brabant)........................5

2.3. Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Diest (GRS)................................................................6

3. RUP Stationsomgeving Diest..........................................................................................................7

3.1. Waar.......................................................................................................................................8

3.2. Waarom daar..........................................................................................................................8

3.3. Ontwikkelingsgebieden..........................................................................................................9

3.4. Nu VS. Toekomstplannen.....................................................................................................11

5. Eigen mening................................................................................................................................13

6. Secundair onderwijs.....................................................................................................................14

7. Bibliografie...................................................................................................................................15

Martijn De Vlaemynck 2Aardrijkskunde – Biologie

1. InleidingIk heb gekozen om het Ruimtelijk Uitvoeringsplan van Diest-Centrum te bespreken. Ze zijn daar met interessante vernieuwingsprojecten bezig. Ook de Demer wordt opnieuw opengelegd in de stad. Omdat er verschillende projecten bezig zijn in Diest heb ik gekozen om het project op de ezeldijk verder uit te diepen. Ik ga eerst Diest situeren in het ruimtelijk structuurplan van Vlaanderen, daarna ga ik Diest bespreken op provinciaal en stedelijk niveau. Op het einde wil ik het RUP zelf uitdiepen.

2. Relatie met de ruimtelijke structuurplannen2.1. Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen (RSV)1

Diest is geselecteerd als een structuur ondersteunend kleinstedelijk gebied. Dit is een gebeid waar er een grote ontwikkeling en samenhang van ruimtelijke, culturele en socio-economische activiteiten is. Bovendien zijn verschillende menselijke activiteiten zoals: wonen, werken, hobby, … intens met elkaar verbonden. De uitgangspunten van dit beleid zijn groei, concentratie en verdichting. In tegenstelling tot het buitengebied beleid in andere gebieden staat men minder terughoudend t.o.v. bouwprojecten.

Omdat Diest geselecteerd is als stedelijk gebied is het automatisch ook een economisch knooppunt. Economische activiteiten moeten dus zoveel mogelijk gebundeld worden binnen een afgebakend stedelijk gebied. Er is wel een onderscheid gemaakt tussen regionale industriële bedrijventerreinen2 en lokale ambachtelijke bedrijventerreinen3.

Diest ligt ook in de Demervallei. Dit gebied werd geselecteerd als structuurbepalend gebied voor de natuurlijke structuur. Er is nu ook

een nieuw plan in werking getreden om de verschillende projecten rond de Demer op elkaar af te stemmen. De Demervallei heeft een belangrijke waterbergingsfunctie. Door het sigmaplan hoopt men de waterproblemen op te lossen.

Duurzame mobiliteit is ook heel belangrijk. Een geïntegreerde benadering van de ruimtelijke ordening, mobiliteit en infrastructuur is een belangrijke factor. Een aantal wegen door Diest zijn opgenomen en gecategoriseerd in het wegennet.

1 Goedgekeurd in september 1997 door de Vlaamse regering en in december 1997 bekrachtigd door het Vlaams parlement.2 Deze gebieden worden aangewezen door de provincie3 Deze gebieden worden aangewezen door de gemeente


Figuur 1: afbakening kleinstedelijke gebieden Aarschot-Diest-Tienen

A2/E314 Aachen-Lummen-Leuven: deel van het hoofdwegennet met als hoofdfunctie het verbinden4 op internationaal niveau en als aanvullende functie het verbinden op Vlaams niveau.

N2 Diest-Webbekom: primaire wegen categorie II5 met als hoofdfunctie het verzamelen6 op Vlaams niveau en als aanvullende functie het verbinden op Vlaams niveau.

De verbinding Leuven-Aarschot-Lier/Diest-Hasselt is geselecteerd als hoofdspoorwegennet voor personenvervoer en als goederenvervoer. Het station van Diest is wel niet geselecteerd als hoofdstation. Leuven en Hasselt zijn wel geselecteerd als A-station omdat locaties voor economische activiteiten veel personenverkeer aantrekken.

2.2. Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Vlaams-Brabant (PRS Vlaams-Brabant)7

In het PRS Vlaams-Brabant wordt het beleid dat gevormd is door het RSV verder uitgewerkt. Diest bevindt zich in de deelruimte Demernetwerk, in de noordoostelijke hoek van de provincie. Het vormt de schakel tussen Limburg en Vlaams-Brabant maar het is ook de overgang tussen de Kempen en het Hageland. Het is een relatief versnipperd gebied waarbij de Demer een sterk structurerende rol heeft.

Diest heeft een compact stadsmodel dat zoveel mogelijk behouden moet worden. Er is wel nood aan woonontwikkelingen. Die ruimte kan beter buiten het centrum worden gezocht, Webbekom en Kaggevinne worden gerekend tot het stedelijk gebied van Diest en kunnen ruimte bieden. Er moet ook minimum 25 ha aan bedrijventerreinen bijkomen. De herontwikkeling van het bedrijventerrein bij het station is een prioriteit.

De provincie wilt de uitbouw van de stationsomgeving ondersteunen omdat dit gebied veel potentieel heeft om kantoren, productiebedrijven en woningen te huisvesten. De kantoren kunnen een aanvullend aanbod zijn op het Vlaams stedelijk gebied rond Brussel en het regionaal stedelijk gebied Leuven. De bereikbaarheid van het station van Diest met de wagen en de bus moet ook verbeterd worden.

De herintroductie van de Demer kan een meerwaarde betekenen voor het kerngebied van Diest.

4 Verbindingsfunctie: het verbinden van herkomst en bestemmingsgebieden5 Voor kleinstedelijke gebieden verzorgen de primaire wegen II de verbinding naar het hoofdwegennet of naar een primaire weg I6 Verzamelfunctie: het verzamelen van verkeer binnen de herkomstgebieden en het verdelen binnen bestemmingsgebieden (aansluiting tussen verschillende niveaus)7 7 oktober 2004 goedgekeurd door de Vlaamse regering.


Figuur 2: deelruimte Demernetwerk

2.3. Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Diest (GRS)8

Algemeen wordt er in het GRS gestreefd om de verschillende voorzieningen volgens hun aard te groeperen. Sommige voorzieningen werken beter indien ze gegroepeerd zijn. Verder wordt er ook rekening gehouden met de toekomst. Er wordt bijvoorbeeld ruimte vrij gehouden zodat ziekenhuizen en scholen nog ontwikkelingskansen hebben.

De binnenstad vormt een belangrijke verbinding met die verschillende groeperingen. Daarom zouden publieksgerichte voorzieningen voortaan beter in het centrum van de stad ondergebracht moeten worden. Goede ontwikkelingsgebieden zouden zich vooral situeren rond de ververgracht, de Euroshoe-site en de stationsomgeving.

RUP in de binnenstad:

Cultuurhistorische erfgoed in kaart brengen en aangeven hoe nieuwe gebouwen in de omgeving overeenstemmend geïntegreerd kunnen worden.

Aanduiden van zones waarbinnen grotere woonprojecten gerealiseerd kunnen worden.

Verzekeren van minimale woonkwaliteiten9 voor stedelijk wonen Aanwijzen van zones voor archeologisch onderzoek

RUP in de buitenwijken

Overgang naar de open ruimte, de bebouwing mag het landschap niet aantasten

Enkele straten selecteren als verbindingswegen met de buitenwijken (lanen)

Openbare domen beter afbakenen Verdichting en differentiatie van woningtypes, er moet gestreefd worden

naar 25 woningen per hectare.

Deze principes gaan uitgewerkt worden voor de buitenwijken maar ook voor de dorpn (Webbekom, Kaggevinne, Molenstede, Schaffen, Deurne)

Er is ook ruimte voor bedrijvigheid voorzien. Diest streeft ernaar om 45 ha extra bedrijvenruimte te voorzien.

Zone Leuvensesteenweg 1: grootschalige kleinhandel Zone Leuvensesteenweg 2: kleinstedelijke en lokale bedrijvigheid Zone westkant citadellaan: kleinstedelijke personeelsintensieve

bedrijvigheid Zone oostkant Citadellaan: personeelsintensieve en/of kleinstedelijke

bedrijvigheid

8 Goedgekeurd door de uitvoerende macht van de provincie Vlaams-Brabant op 12 maart 20099 Buitenruimte, bergplaats, autostaanplaats, …


Figuur 3: Gewenste ruimtelijke structuur

3. RUP Stationsomgeving DiestVoor het project aan de stationsomgeving van Diest werd een provinciaal RUP opgesteld. Dit komt door een bindende bepaling uit het PRS Vlaams-Brabant. De provincie bindt zich ertoe om minstens 3 stationsomgevingen in een kleinstedelijk gebied te ontwikkelen als vestingplaats voor personeelsintensieve arbeid.

Door de strategische ligging heeft het project een grote impact op het RSP Vlaams-Brabant maar de plek is ook van groot belang voor het historische centrum van Diest. De stationsomgeving heeft een uitgebreid vervoersnetwerk(auto, bus, trein) maar het vormt ook de poort naar de kernstad van het kleinstedelijk gebied Diest.

Op 28 april 2009 werd het PRUP stationsomgeving definitief vastgesteld door de provincieraad. Op 15 juni 2009 volgde de goedkeuring bij ministerieel besluit. Uiteindelijk bleek dat een aantal voorschriften de ontwikkeling van het stedelijk woongebied in de weg stonden en zijn er onduidelijkheden naar voor gekomen zodat het PRUP een herziening heeft gekregen. Die herziening is in september 2013 gepubliceerd.


Figuur 4: BPA's + Provinciale RUP's

3.1. WaarDe projectzone is ongeveer 1km (oost-west) en 500 m (noord-zuid), het gebied wordt ongeveer begrensd door volgende straten:

- Nijverheidslaan in het zuiden

- Weerstandsplein in het oosten

- Spoorlijn en Turnhoutsebaan in het noorden

- Schaluinstraat in het westen

3.2. Waarom daarDe stationsomgeving is een verzamelplaats voor het openbaar vervoer. Het is ook een omgeving die geen enkele metamorfose heeft ondergaan en niet is meegegroeid met de noden van de reizigers. Op dit moment is het geen aangename plaats voor de inwoners.

In de stationsomgeving is verdichting een belangrijke richtlijn. Hieronder verstaat men de ontwikkeling van de stationsomgeving tot een gemengd gebied waar zowel ruimte is voor kantoor- en woonprojecten maar ook voor bedrijvigheid met hoge intensiteit. Door de nabijheid van het station is dit gebied een zone waar personeelsintensieve bedrijvigheid (kantoren) thuishoren. In het RUP proberen ze dit te combineren met stedelijke functies zoals wonen zodat dit gebied ook na de kantooruren levendig blijft.

Tijdens en na dit project moet er rekening gehouden worden met stedenbouwkundige aspecten (stadsontwerp), mobiliteit en de inrichting van de publieke ruimte. Er bevinden zich ook enkele onveilige trajecten en knooppunten op de site. Een bijzonder knelpunt in de uitbouw van de stationsomgeving was het bereiken van de bedrijvenzone. Dit knelpunt is ondertussen opgelost. Er werd een ontsluiting voorzien die de bedrijvenzone verbind met de R26.

3.3. Ontwikkelingsgebiedena) Stationskop


Figuur 5: situering

Figuur 6: stationsomgeving Diest (NGI)

Het kopgebouw moet de stationsomgeving een duidelijke herkenbaarheid geven. Het gebouw is geschikt om verschillende functies te voorzien. Men heeft specifiek gezocht achter functies die een goede ontsluiting hebben en op een vlotte manier bereikbaar zijn. Een jeugdhotel, fietsherstel- en verhuurplaats, fietsenstelling, horeca, sporthal, handelsruimte, stedelijke functies (bibliotheek) en een parking kunnen hier ondergebracht worden.

b) Strip

Deze zone heeft een invulling die het stedelijk karakter van de stationsomgeving bepaalt. Vanaf het station tot de staart wijzigt de site in functie van de randvoorwaarden. De NMBS-Holding is voor alle deelgebieden eigenaar of mede-eigenaar.

- Deelgebied 1: Omdat het gebied naast het busstation en de sporen ligt is dit een belangrijk deel van de strip. De gelijkvloers kunnen bijvoorbeeld gereserveerd worden voor commerciële doeleinden. De bovenliggende lagen kunnen dan weer beter gebruikt worden als kantoorruimte of residenties.

- Deelgebied 2: dit deelgebieden bevindt zich voor de laatste woningen op de Turnhoutsebaan. De gelijkvloers kunnen voor commerciële doeleinden gebruikt worden. De bovenliggende verdiepingen kunnen zowel een woon- als kantoorfunctie krijgen maar er kan ook een kindercrèche gevestigd worden.

- Deelgebied 3: Deze zone is vergelijkbaar met zone 1 maar bevindt zich op langere wandelafstand.

- Deelgebied 4: Een langgerekte smalle ruimte binnen de strip. Omdat het dichtbij een bedrijvenzone, en naast het parkeerterrein ligt, is deze zone beter geschikt voor een gemengde zone met kantoren en bedrijvigheid.

- Deelgebied 5: Een parking die gebruikt kan worden door bezoekers van het opleidingscentrum en de naastliggende bedrijven.

- Deelgebied 6: Deze laatste zone wordt ingevuld met bedrijven. Kantoorfuncties kunnen beter gemeden worden door de lange wandelafstand met het station.

c) Stationswijk

De stationswijk zorgt voor de woonverdichting van de stationsomgeving. Dit is belangrijk omdat ze van de stationswijk een volwaardig stadsdeel willen maken. Vandaag wordt enkel gewoond langs de Turnhoutsebaan. Er wordt ruimte vrijgemaakt voor woonontwikkeling door herlokalisatie van de bestaande bedrijven naar de Koudijssite. De stationswijk vormt de schakel tussen de binnenstad en de strip.

d) Koudijssite


Om de ontwikkeling van de stationswijk mogelijk te maken is de herlokalisering van Desco een prioriteit. Desco gaat hiermee akkoord indien zij een nieuwe locatie krijgen op de Koudijssite. Vanerum is eveneens bereid de (oude) loodsen langs de Demer af te staan indien zij de mogelijkheid krijgen naar de Koudijssite uit te breiden. Deze twee herlokaliseringen maken dat er niet veel ruimte meer vacant is op Koudijs. In samenspraak met Interleuven en VOKA worden de overblijvende percelen gereserveerd voor kleinschalige personeelsintensieve bedrijven van beperkte omvang.

e) Nijverheidslaan

De zone tussen de Nijverheidslaan en de Demer wordt gereserveerd voor een grootschalige stedelijke publieke functie en/of wonen. Stedenbouwkundig vormt deze een schakel tussen de schoolcomplexen, bedrijven en woningen. Het gebied is goed bereikbaar met de auto, gelegen in de onmiddellijke nabijheid van de binnenstad en op wandelafstand van het station (indien een nieuwe voetgangersbrug wordt aangelegd over de Demer). Dit maakt dat het een goede locatie kan zijn om de ziekenhuizen van Diest te herlokaliseren naar één site.

f) Westelijke Ontsluiting

Een brug met een af- en oprit in combinatie met een rondpunt op het kruispunt Nijverheidslaan-Citadellaan verbindt de stationsomgeving met de westzijde van de Diestse ring. Zowel voor verkeer uit het noorden als het zuiden is de Turnhoutsebaan bereikbaar vanaf de Citadellaan.

Door fietspaden langs deze open afrit te voorzien is de Turnhoutsebaan ook voor zacht verkeer rechtstreeks bereikbaar vanaf de Citadellaan.

g) Pendelparking Noord en Fort Leopoldlaan

De pendelparking wordt gerealiseerd tussen de Fort Leopoldlaan en de sporen. De parking biedt plaats aan 900 auto’s verdeeld over 4 lagen in het talud van de spoorgeul. Er is ook plaats voor 200 fietsen en een kiss&ride parking.

h) Stationsknoop

Er wordt een hedendaags stationsplein aangelegd dat is afgestemd op doorgang, verblijf en evenementen. Het is de publieke ruimte van de stationsomgeving. Er wordt ook een nieuw busstation aangelegd. Dit is noodzakelijk om genoeg ruimte te creëren voor het nieuwe plein.

3.4. Nu VS. Toekomstplannen


Stationskop

Strip

Strip

Stationswijk


Koudijssite

Stationsknoop

5. Eigen meningIk heb voor het eerst kennis gemaakt met dit project toen ik in het 5e middelbaar zat. Het leek indrukwekkend en een grote verbetering op de situatie die er toen was. Ik ben nu dieper op dit project ingegaan en ik vind het nog steeds heel indrukwekkend.

Ondanks de doelstelling om begin januari te beginnen met de uitwerking van het project is er nog opvallend weinig gebeurd. Er is één deel afgewerkt en dat is de ontsluiting van de stationsomgeving via verbinding met de R26. Als alle deelgebieden van dit project dezelfde invloed hebben als die ontsluiting geloof ik dat dit project echt de poort van Diest kan zijn.

Het project biedt plaats aan kantoren maar zorgt ook dat het buiten de kantooruren een levendig gebied kan blijven. Door het plaatsen van


verschillende wooneenheden gaat er een groot contrast ontstaan met de levendigheid van het gebied op dit moment. Buiten een paar populaire cafés is het gebied ’s nachts en in het weekend een plaats waar je niet graag rondloopt.

Door het nieuwe project wordt heel de gebied bovendien groener, als je nu afstapt van de trein kom je eigenlijk in een grauw gebied terecht. Er is nergens een plaats voorzien waar je gewoon op een bankje kan zitten. Door de vergroening van het gebied en het betere waterbeleid zal de zone leefbaarder worden en een trekpleister worden voor mensen.

Door het uitbreiden van de woonfunctie in het gebied gaat ook het verkeer stijgen. Niet iedereen die daar woont zal met het openbaar vervoer naar zijn/haar werk gaan. Op gewone tijdstippen is dit geen probleem, maar op spitsuren gaan deze mensen heel veel moeite hebben om uit de stationsomgeving te geraken via de Antwerpseweg. Er wordt wel een extra busstrook voorzien bij de heraanleg van de Antwerpseweg. Het openbaar vervoer kan op drukke tijdstippen dus makkelijker weggeraken.

Ik ben voorstander van dit project zolang de huidige bestemmingen van de gebouwen behouden blijven en het project ook helemaal uitgevoerd wordt. Het zorgt ervoor dat de stationsomgeving weer bij de stad betrokken wordt. De binnenstad kan bovendien profiteren van de toekomstige bedrijventerreinen en nieuwe winkels die zich in dit gebied zouden kunnen vestigen.

6. Secundair onderwijsIn de eerste graad krijgen de leerlingen het thema bebouwing en bevolking. Dit thema wordt gegeven vanuit de leefwereld van de leerlingen, de schoolomgeving. Ze moeten hun eigen stad kennen en ook het station wordt besproken. In dit project wordt mobiliteit, bedrijvigheid en woongelegenheid met elkaar verweven tot 1 groot gebied. In het eerste jaar kunnen de leerlingen de verschillende functies van een stadswijk aanduiden in een gebied dat iedereen kent.

In het tweede jaar kan dit project aan bod komen bij het thema aantrekkelijke landschappen en toerisme. Dit project zorgt voor een modernere sfeer op het plein door meer groen in die zone te integreren. Door foto’s te vergelijken kan de toeristische aantrekking van die zone in de les betrokken worden. In het thema uitdagingen door bevolkingsexplosie, kan het project ook van pas komen. Da stad en provincie zorgen hier voor meer woongelegenheid nabij een station. Zowel het station als de extra woongelegenheden en de combinatie van die twee kunnen leerlingen aan het denken zetten.


Bij mavo kan er een klassikaal gesprek gehouden worden over het project. Wat zijn de positieve punten, wat zijn de negatieve punten, waarom zijn er woongelegenheden in de nabijheid van een spoorweg gebouwd, zou iedereen daar willen wonen,… Dit project komt niet echt aan bod in de leerplannen van Mavo maar de leerlingen leren wel nadenken over situaties, mogelijke gevolgen en correct argumenteren.

7. BibliografieBUUR, stationsomgeving Diest eindrapport, http://www.vlaamsbrabant.be/binaries/definitief-rapport-diest-masterplan-2008_tcm5-73570.pdf, Leuven, 2008

VLAAMS-BRABANT, stationsomgeving Diest, internet, http://www.vlaamsbrabant.be/wonen-milieu/wonen-en-ruimtelijke-ordening/projecten/stationsomgevingen/poort-van-demer-en-diest/index.jsp, 2013

VLAAMS-BRABANT, beperkte herziening RUP stationsomgeving Diest, internet, http://www.vlaamsbrabant.be/binaries/prup-station-diest-herziening-def_tcm5-93332.pdf, september 2013

VLAAMS-BRABANT, PRUP afbakening kleinstedelijk gebied Diest, internet, http://www.vlaamsbrabant.be/wonen-milieu/wonen-en-ruimtelijke-ordening/projecten/stationsomgevingen/poort-van-demer-en-diest/index.jsp, april 2012

GEERAERTS. G., masterplan voor stationsomgeving, internet, Het nieuwsblad, 2004 http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=GD2B9L6D


http://www.vlaamsbrabant.be/wonen-milieu/wonen-en-ruimtelijke-ordening/projecten/stationsomgevingen/poort-van-demer-en-diest/index.jsp

http://www.vlaamsbrabant.be/wonen-milieu/wonen-en-ruimtelijke-ordening/projecten/stationsomgevingen/poort-van-demer-en-diest/index.jsp

portfolio aardrijkskundemartijn de vlaemynck -...

Documents