powerpoint tg visietraject def - erfgoedcel brugge · 2015. 8. 19. · sessie 3 zwerfgoed : erfgoed...
TRANSCRIPT
-
VISIETRAJECTERFGOEDCELLEN
Tournée Générale 16 juni 2015
Inleiding en resultaten
Visietraject
erfgoedcellen
-
INLEIDING: EEN TERUGBLIK OP 15 JAARERFGOEDCELLENWERKING
Visietraject
erfgoedcellen
-
2000: HOE HET BEGON…
� Besluit van de Vlaamse regering van 23 juni 2000: subsidiëring van
cultureel-erfgoedconvenanten met Antwerpen, Gent en Brugge
Een groot deel van het cultureel erfgoed bevindt zich buiten de muren van
musea, bijvoorbeeld in kloosters, archieven, privécollecties … De regulering
over erfgoedconvenants moet zorgen voor een andersoortig geïntegreerd
beleid.
Pascal Gielen, Kleine dramaturgie voor een artefactenstoet ,2000
Ik verwacht van de erfgoedcellen dat ze ons verrassen, dat ze mensen uit hun
kot lokken, dat ze op een creatieve manier ons dingen laten zien die we nog
nooit hebben gezien, dat ze nieuwe verbanden leggen, onvermoede bronnen
aanboren.
Bert Anciaux, toenmalig minister van Cultuur
-
2000-2004: HET EXPERIMENT BREIDT ZICH UIT…
� Start erfgoedcellenwerking: Antwerpen, Gent, Brugge, Leuven,
Mechelen, Tongeren, Brussel, Ieper en Kortrijk
� Op het programma:
1. Inzet op lokale erfgoednetwerken en geïntegreerde werking
2. Uitbouw van eerste publieksgerichte erfgoeddatabanken in Vlaanderen
3. Sensibilisering brede publiek
4. Experimentele projecten rond minder gekend lokaal erfgoed
De convenants moeten de steden structurele ruimte geven om hun centrumfunctie constructief
verder te ontwikkelen. De erfgoedcel is hierbij een nieuw bruggenhoofd dat daadwerkelijk
bruggen kan slaan.
Bert Anciaux, toenmalig minister van Cultuur
Door het sluiten van cultureel-erfgoedconvenants werd een experimenteerruimte gecreëerd om
het lokaal cultureel erfgoed dat niet in erkende en gesubsidieerde musea werd bewaard onder
de aandacht te brengen, de zorg ervoor te verbeteren en om een draagvlak te creëren voor een
verruimd cultureel-erfgoedbeleid.
Memorie van toelichting bij het cultureel-erfgoeddecreet 2007
#9
-
2005-2009: DECRETALE VERANKERING EN GESTAGE GROEI
� Start intergemeentelijke erfgoedcellen: Waasland, Meetjesland, Mijn-Erfgoed,
Noorderkempen en Terf
� Extra stedelijke convenanten: Hasselt en Sint-Truiden
� Op het programma:
1. Verder inzetten op lokale erfgoednetwerken en detecteren van lokale erfgoed
2. Verdere uitbouw en opstart van lokale erfgoeddatabanken
3. Verdere communicatie naar brede publiek
4. Verdere projecten rond minder gekend lokaal erfgoed
5. Onderlinge kennisdeling en gezamenlijke projecten
6. Makelaarsrol bij geïntegreerde lokale werking
Het werken op lokaal niveau laat toe synergie en samenwerkingsverbanden te creëren die
vertrekken vanuit het lokale erfgoed en zich vormen rond bepaalde vraagstellingen en thema’s.
Via een extra instrument (de erfgoedcel) kan men komen tot een hechte samenwerking.
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Evaluatie van experimentele fase, 2004
#16
-
2009-2014: CONTINUERING LOKALE ERFGOEDDYNAMIEK
BINNEN VLAAMS ERFGOEDNETWERK
� Nieuwe convenanten IGS: Kempens Karakter, k.ERF,
Land van Dendermonde, Pajottenland-Zennevallei, Viersprong en POLS
� Extra stedelijke convenant: Aalst
� Uitbreidingen: Ieper -> CO7, Sint-Truiden en Tongeren -> Haspengouw
� Hervorming stedelijke convenanten:
Gent -> STAM, Antwerpen -> MAS
� Vanaf 2013: beleidsprioriteiten voor kunststeden
De open formule van een cultureel-erfgoedconvenant zorgt er voor dat de gemeenten
en intergemeentelijke samenwerkingsverbanden zelf hun lokaal cultureel-
erfgoedbeleid kunnen invullen binnen de krijtlijnen opgesteld door de Vlaamse
Gemeenschap.
Agentschap Kunsten en Erfgoed, Meta-evaluatie cultureel-erfgoedconvenants, 2013
#22
-
2009-2014: CONTINUERING LOKALE ERFGOEDDYNAMIEK
BINNEN VLAAMS ERFGOEDNETWERK
� Op het programma:
1. Facilitator en stimulator lokale erfgoednetwerken
2. Verdere uitbouw lokale erfgoeddatabanken en aandacht voor digitale duurzaamheid
3. Verdere communicatie naar brede publiek
4. Van projecten naar trajecten rond minder gekend lokaal erfgoed
5. Generieke doelstellingen voor alle convenanten
6. Ontwikkeling lokaal ondersteuningsbeleid
7. Sterke betrokkenheid bij opstart van gestructureerde Vlaamse werking rond ICE
Met de cultureel-erfgoedconvenants voert Vlaanderen een interessant experiment uit. Centraal
staat het bevorderen van de samenwerking tussen mensen, erfgoedorganisaties en instellingen
die op een interessante en creatieve manier met cultureel erfgoed omgaan.
Joke Schauvliege, toenmalig minister van Cultuur
-
2015-2020: BESPARINGEN ALS UITNODIGING TOT
REFLECTIE EN VOORUITZIEN� Nieuwe convenant IGS: Kusterfgoed
� Uitbreidingen:
1. Van stedelijk naar IGS: Aalst -> Denderland en Kortrijk -> Zuidwest
2. Binnen convenanten IGS: Waasland, Meetjesland, Viersprong, Kempens Karakter
en Noorderkempen
� Convenant niet verlengd: Hasselt
� Geen mogelijkheid nieuwe convenantsaanvragen in 2015
De cultureel-erfgoedcellen hebben sinds 2000 over heel Vlaanderen gezorgd voor duizenden
momenten van warmte, contact, weerzien, gelach en wat weemoedigheid ook. Erfgoedcellen werken
midden de mensen. Het zijn spelverdelers die anderen laten scoren door zelf goed te spelen; mensen
die culturen, in zeer diverse betekenissen van het woord, samenbrengen. En hulpverleners, die
onderdak zoeken voor erfgoed zonder papieren.
Patrick De Rynck, laudatio uitreiking Cultureel-Erfgoedprijs Vlaamse Regering 2014 aan CO7
16+1+
5 =>
#22
Lokale erfgoedcellen zorgen voor vernieuwing, experiment en voorbeeldwerking. Ze zijn een actor
Sven Gatz, minster van Cultuur, Beleidsnota Cultuur 2015-2020
Lokale erfgoedcellen zorgen voor vernieuwing, experiment en voorbeeldwerking. Ze zijn een actor
tussen, naast, boven, onder en samen met de aanwezige cultuur-erfgoedactoren. Samen vormen ze
een onmisbare schakel in een Vlaams expertisenetwerk.
Sven Gatz, minster van Cultuur, Beleidsnota Cultuur 2015-2020
-
2015
� Mindere verwachte subsidiëring 2015-2020
1. Keuzes op diverse vlakken op korte termijn!
• Inhoudelijke werking erfgoedcel
=> Welke werkingslijnen behouden en welke niet?
• Personeel
=> Is er nog ruimte voor ervaren en gespecialiseerde medewerkers?
• Ondersteuningsbeleid
=> Nog financiële impulsen voor het lokale erfgoedveld of niet?
2. Nadenken op middellange termijn
=> Waar willen kunststeden en erfgoedcellen in 2020 staan met hun lokale
erfgoedwerkingen?
Voor de volgende jaren moet er rekening gehouden worden met de moeilijke bugettaire contect,
waarbij er geen extra middelen beschikbaar zullen zijn voor nieuwe cultureel-erfgoedconvenants.
Vlaamse Regering, persbericht rond toekenning werkingssubsidies 2015-2020, 2014
-
INTERVIEWS
� Wie werd geïnterviewd?
1. Beleidsmakers: Vlaamse en lokale
2. Erfgoedwerkers
3. Landelijke erfgoedorganisatie
4. Landelijke organisaties buiten erfgoedsector
� Aanpak
1. 52 respondenten
2. Vaste vragenlijst
� Resultaat
1. Sterktes en kernopdrachten
2. 7 actuele thema’s en uitdagingen
=> Lijst samengesteld
door erfgoedcellen
-
STERKTES ENKERNOPDRACHTEN
Visietraject
erfgoedcellen
-
STERKTES EN KERNOPDRACHTEN
� 3 basisvragen => 3 prioriteiten
1. Loketfunctie
2. Netwerkrol
3. Aandacht voor zwerfgoed en ICE
erfgoedzorg
3%museale
collecties
4%papieren erfgoed
4%
digitalisering
7%
subsidies
7%
publieksprojecte
n
9%
ICE
9%
zwerfgoed
10%
geïntegreerd
12%
netwerken
17%
loketfunctie
18%
-
1. LOKETFUNCTIE = UNIQUE SELLING POINT
� Inhoudelijke ondersteuning: consensus
1. Lokaal en exclusief met erfgoed bezig
2. Eerste aanspreekpunt
3. Bemiddelende rol
4. Opvolgen en vertalen (inter)nationale tendensen
� Logistieke ondersteuning:
wat met uitleendiensten?
� Subsidiebeleid: geen consensus
1. Verantwoordelijkheid lokaal bestuur
vs. trigger
1. Complementariteit: protocol
2. Meetbare return en vooral usual suspects?
3. Protocol
Voor de vrijwilliger is het veel aangenamer
werken op die manier. Je hebt een concreet
aanspreekpunt als je hulp nodig hebt. Het is
absoluut een zeer groot verschil.
Fons Dierickx, voorzitter Heemkunde
Vlaanderen
Structurele subsidies horen thuis bij
het lokale niveau. Projectsubsidies
kunnen, maar enkel als ondersteuning,
…. Het moet een middel zijn om andere
doelstellingen te bereiken.
Joke Bungeneers, diensthoofd Erfgoed
Provincie Antwerpen
Sessie
1
-
� Rol van bruggenbouwer
� Erfgoedcellen weg = trekker weg
1. Netwerken houden zichzelf niet in stand!
2. Rol voor collectiebeherende instellingen?
� Samen sterk
1. Erfgoedcellenwerking onderling => Niet altijd warm water uitvinden
2. Met andere beleidsdomeinen: Nu vooral ad hoc (projectmatig) => Drempels
3. Geïntegreerd: samenwerken, netwerken en expertisedelen
2. NETWERKEN EN SAMENWERKEN
Sessies
2+3+5+ 6
Als je de verbindingsofficier wegneemt, zullen de netwerken nog wel blijven bestaan.
Maar als niemand binnen dat netwerk opstaat dan zal het gewoon verdwijnen.
Eva Wuyts, coördinator Vlaamse Erfgoedbibliotheek.
Het gaat totaal niet over hoe het erfgoed noemt, het gaat erover dat het kan werken…
De specialisten moeten kunnen samenwerken, wat ze ook doen… De versnippering
moet daar nog een beetje weg..
Bart Caron, voorzitter Commissie Cultuur Vlaams Parlement
-
3. AANDACHT VOOR WELK ERFGOED?
Sessie
3
�Zwerfgoed : erfgoed buiten bewaarinstellingen
=> Publiekspotentieel
�ICE
1. Focus door lokale verankering
2. Hefboom voor samenwerking met andere sectoren
�Musea- en archiefcollecties en collectiezorg
1. Minder prioritair of geen kerntaak
2. Wel netwerken en doorverwijzen
Erfgoed dat niet in handen is van instellingen, maar zich bij personen of
verenigingen bevindt. Dat vrijwilligerswerk moet blijvende impulsen krijgen. Het
lokaal erfgoed-convenant is daartoe zeer goed geplaatst.
Cathy Coudyser, Commissie Cultuur Vlaams Parlement
Er mag een expertisecentrum en steunpunt zijn, maar ICE detecteren en documenteren
lijkt mij écht iets voor een erfgoedcel.
Koen Claessens, schepen Erfgoed Retie en lid Raad van Bestuur k.Erf
-
4. DIGITALISEREN EN DATABANKEN
� Niet ‘dé’, wel ‘een’ prioriteit
� Combinatie bewaring en publiekswerking
=> Waardering publiekswerking databanken
� Vrijwilligerswerking
Met de huidige digitalisering heb je tal
van manieren waardoor je toch tot een
heel breed publiek kan komen en
mensen ook, van thuis uit, kan bereiken.
Luc Martens, burgemeester Roeselare
en voorzitter VVSG
Ik was meteen onder de indruk van het
hoge kwaliteitsniveau. Daar zit
onmiddellijk ook een moeilijk punt:
misschien wordt de lat wel iets te hoog
gelegd. Iets kwalitatief op poten zetten
is eenvoudiger dan dit hoge niveau ook
vol te houden.
Reinoud Van Acker, coördinator
Monumentenwacht West-Vlaanderen
-
5. WERKING VOOR OF ACHTER DE SCHERMEN
� Publieksgerichte werking minder belangrijk, maar…
1. Hefboom doelgroepenwerking
2. Bekendheid verwerven in opstartfase
� Evolutie in erfgoedcellenwerking:
projectmatig → verbreding en verdieping → verbindend en makelaardij
Een lokale erfgoedwerking
KMSK Antwerpen
Een lokale erfgoedwerking
kan maar resultaten boeken
als je het structureel doet en
langdurig. Het is beter te
investeren in projecten waar
je de lokale gemeenschap
participatief in betrekt, dan in
spektakel of prestigeprojecten.
Manfred Sellink, directeur
KMSK Antwerpen
De erfgoedcel moet zich laten zien en
haar bestaansreden duidelijk maken.
Enerzijds is het belangrijk voor het
beleid dat de erfgoedcel door grote
events zichtbaar is… Dat is inderdaad
geen eenvoudig evenwicht. De tijd die je
in een groot evenement steekt is, is
groot en gaat ten koste van de
ondersteuning.
Anniek Nagels, schepen van Cultuur en
Jeugd Genk en secretaris Mijn-Erfgoed
Sessies
2+4
-
UITLEIDING
Visietraject
erfgoedcellen
-
ACTUELE THEMA’S VOOR DISCUSSIERONDES
� Sessie 1: Ondersteuningsbeleid: quo vadis?
� Sessie 2: Clustering en intergemeentelijke samenwerking: hoe aanpakken,
verbreden en hoe optimaal benutten?
� Sessie 3: Lokale autonomie en Vlaamse krijtlijnen
� Sessie 4: Stedelijke netwerken, zwerfgoed en collectiebeleid
� Sessie 5: Actor of makelaar?
� Sessie 6: Living apart together? Over geïntegreerd erfgoedbeleid
-
VERDERE PROGRAMMA TOURNÉE GÉNÉRALE
� 13:45-14:30 Eerste discussieronde (6 parallelle sessies)
� 14:30-14:45 Deelnemers gaan naar tweede sessie
� 14:45-15:30 Tweede discussieronde (6 parallelle sessies)
� 15:30-15:45 Deelnemers gaan naar vergaderzaal B
� 15:45-16:05 Erfgoed, uw vriend? Over de zin ervan en omgang ermee?
Anton Froeyman (dr. in de Wijsbegeerte UGent)
� 16:05-16:30 Afsluitende beschouwingen
Marleen Platteau (raadgever kabinet Vlaams minister voor
Cultuur Sven Gatz)
� 16:30-16:35 Afsluiting
Gregory Vercauteren (FARO)
� 16:35 Receptie