poznaj gospodarkę: brazylia czy nastąpią rotacje w rankingu
TRANSCRIPT
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Poznaj gospodarkę:
Brazylia
Czy nastąpią rotacje w
rankingu największych
gospodarek świata?
Analiza gospodarki brazylijskiej przygotowana przez członków
Strefy Analitycznej SKNF WZ UW.
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Spis treści
1. Wstęp ...................................................................................................................................... 3
2. Sytuacja polityczna .................................................................................................................. 3
3. Bank Centralny i polityka pieniężna ........................................................................................ 5
4. Wskaźniki makroekonomiczne ................................................................................................ 9
5. Struktura gospodarki ............................................................................................................. 15
6. Znane spółki ........................................................................................................................... 18
7. Podsumowanie ...................................................................................................................... 20
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
1. Wstęp
Brazylia jest największym paostwem w Ameryce Południowej, zarówno pod
względem powierzchni, jak i liczby mieszkaoców. Jest również bardzo liczącym się graczem
pośród grupy największych gospodarek świata. W tej chwili, paostwo to zajmuje siódme
miejsce w wielkości nominalnej PKB wśród krajów na całym globie. Coraz częściej jednak
mówi się, że Brazylia rozwija się z prędkością pozwalającą na awans nawet o kilka pozycji w
tym zestawieniu. Jakie są realne szanse na taką kolej rzeczy? Jak na gospodarkę naprawdę
wpływają masowe imprezy – niedawno w przypadku Brazylii – Mistrzostwa świata w piłce
nożnej? W niniejszej publikacji staramy się rozwiad wszelkie wątpliwości dotyczące tych, oraz
wielu innych pytao.
2. Sytuacja polityczna
Brazylia to republika związkowa, która podzielona jest na 26 stanów i 1 dystrykt
federalny. Podstawowym aktem prawnym jest konstytucja, uchwalona 5 października 1988
roku przez Narodowe Zgromadzenie Konstytucyjne, która uznaje suwerennośd,
obywatelstwo, godnośd osoby ludzkiej, społeczne wartości pracy i wolnej inicjatywy oraz
pluralizm polityczny za podstawy paostwowości. Władza wykonawcza w paostwie należy do
Prezydenta, natomiast władza ustawodawcza do dwuizbowego parlamentu, czyli Kongresu
Narodowego, który składa się z Senatu i Izby Deputowanych.
Kadencja prezydenta trwa cztery lata i rozpoczyna się pierwszego stycznia roku
następującego po wyborach. Wybory natomiast odbywają się w pierwszą niedzielę
października w pierwszej turze oraz, jeżeli to konieczne, w ostatnią niedzielę października w
drugiej turze w roku poprzedzającym zakooczenie kadencji urzędującego prezydenta.
Obecnie funkcję tę pełni Dilma Vana Rousseff, która jest równocześnie pierwszą kobietą na
tym stanowisku.
Kongres Narodowy składa się z Senatu i Izby Deputowanych. Senat Federalny jest
wyższą izbą i składa się z 81 senatorów, których kadencja trwa 8 lat. Są wybierani po trzech, z
dystryktu federalnego oraz z każdego ze stanów. Obecnym przewodniczącym Senatu jest
Renan Calheiros. Izba Deputowanych składa się z 513 parlamentarzystów. Wybierani są oni
na 4-letnią kadencję w wyborach ogólnych, przez proporcjonalną większośd głosów. W tym
przypadku, liczba posłów, którą mogą wysład poszczególne stany nie jest równa i zależy od
wielkości tych stanów. Obecnym przewodniczącym Izby Deputowanych jest Henrique
Eduardo Alves.
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Przedostatnie wybory parlamentarne i, równocześnie, prezydenckie odbyły się w
Brazylii 3 października 2010 roku. W wyborach do obu izb zwyciężyła koalicja partii,
popierających Dilmę Rousseff. W wyborach do Izby Deputowanych koalicja ta zdobyła aż 311
mandatów (60,6%), a w wyborach do Senatu – 43 mandaty (79,6%). Największe poparcie
uzyskały Partia Pracujących (PT) i Partia Ruchu Demokratycznego Brazylii (PMDB). Pierwsza
zdobyła największą liczbę mandatów w Izbie Deputowanych (88 – 17,2%), natomiast druga
uzyskała największą liczbę mandatów w Senacie Federalnym (16 – 29,6%). Duże poparcie
zdobyły również Partia Socjaldemokratyczna Brazylii (PSDB), Demokraci (DEM), Partia
Republiki (PR), Partia Postępowa (PP) i Brazylijska Partia Socjalistyczna (PSB).
Źródło: opracowanie własne
Źródło: opracowanie własne
17,15% 15,40%
10,33% 8,38% 7,99% 7,99%
6,63%
26,13%
PT PMDB PSDB DEM PR PP PSB Pozostali
Oficjalne wyniki wyborów parlamentarnych z 3 października 2010 roku
Izba Deputowanych
29,63%
20,37%
9,26% 7,41%
5,56% 5,56%
22,21%
PMDB PT PSDB PP PR PSB Pozostali
Oficjalne wyniki wyborów parlamentarnych z 3 października 2010 roku
Senat Federalny
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
W 2014 roku od 12 czerwca do 13 lipca odbywały się w Brazylii Mistrzostwa Świata w
Piłce Nożnej. Została ona ogłoszona jako gospodarz turnieju 30 października 2007 roku, kiedy
urząd prezydenta pełnił Luiz Inácio Lula da Silva. Wydarzeniu temu towarzyszyły duże
kontrowersje, również od strony politycznej. Rząd krytykowany był za swoje działania, które
były postrzegane jako dążenie do segregacji i wykluczenia społecznego. Inną kontrowersyjną
kwestią są pieniądze wydane na organizację Mistrzostw Świata. Mundial pochłonął około 14
mld dolarów. W Brazylii znaleźli się zarówno zwolennicy jak i przeciwnicy tego
przedsięwzięcia. Wiele osób zastanawiało się jak to przedsięwzięcie wpłynie na wybory,
które miały odbyd się w 2014 roku.
5 października 2014 roku odbyły się w Brazylii ostatnie do tej pory wybory
prezydenckie i parlamentarne, które miały pokazad jak Mistrzostwa Świata wpłynęły na
sytuację polityczną w tym kraju. Co ciekawe, nie uległa ona szczególnym zmianom.
Prezydentem kolejny raz została Dilma Rousseff, która zdobyła aż 41,6% głosów w pierwszej
turze wyborów i 51,6% głosów w drugiej turze wyborów, wygrywając tym samym z Aécio
Neves. W wyborach parlamentarnych do obydwu izb, podobnie jak w 2010 roku, zwyciężyła
koalicja partii popierających Dilmę Rousseff na czele z Partią Robotniczą (PT).
3. Bank Centralny i polityka pieniężna
Bank centralny Brazylii został założony w grudniu 1964 roku, a więc jest
stosunkowo młodą instytucją w porównaniu do swoich europejskich odpowiedników.
Podobnie jak inne banki centralne na świecie Bank Brazylii jest główną władzą monetarną
w kraju, a do jego podstawowych zadao należy zapewnienie stabilności i rozwoju
krajowego systemu finansowego, a także dbanie o konkurencyjnośd i trwałośd brazylijskiej
waluty.
Siedziba banku znajduje się w stolicy paostwa - Brasilii, a obecnym przewodniczącym
jest Alexandre Tombini. Podobnie do innych banków centralnych na świecie, w tym
rodzimego NBP, Bank Brazylii w 1996 roku zdecydował się na powołanie specjalnego
komitetu polityki pieniężnej, którego działalnośd można porównad do zadao realizowanych
przez polską Rade Polityki Pieniężnej. COPOM, czyli brazylijski komitet polityki pieniężnej
staję przed bardzo istotnymi zadaniami. Przede wszystkim spoczywa na nim
odpowiedzialnośd za uczestników rynku do polityki monetarnej prowadzonej przez Bank
Brazylii, a także do krótkoterminowych stóp procentowych. Kolejnym celem, który stał za
stworzeniem COPOM było zwiększenie przejrzystości oraz ulepszenie procesu podejmowania
decyzji dotyczących polityki pieniężnej.
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Bardzo ważnym instrumentem w polityce pieniężnej prowadzonej przez Bank Brazylii
jest rata overnight ustalana dla rynku międzybankowego, zwana SELIC. Wyznacza ona
aktualny koszt pieniądza na rynku międzybankowym, zatem ma ogromny wpływ na
późniejsze oprocentowanie kredytów i depozytów w bankach.
Charakterystyczną cechą brazylijskiego systemu finansowego są jedne z najwyższych
stóp procentowych wśród gospodarek zaliczanych do rozwiniętych i rozwijających się. W
związku z tym oprocentowanie kredytów bankowych w kraju jest wysokie jak na standardy
europejskie, a dodatkowo jeden z najwyższych na świecie spreadów bankowych zapewnia
bankowym wysokie dochody bez konieczności walki o klienta. W ostatnich dniach
października 2014 roku doszło do niespodziewanej przez uczestników rynku podwyżki stóp
procentowych, nastąpiło to dokładnie 2 dni po wyborach. Co ciekawe, tylko 1 z 54
ankietowanych na kilka dni przed posiedzeniem COPOM ekonomistów spodziewał się
takiego ruchu. Stopy procentowe zostały podwyższone o 25 punktów bazowych do poziomu
11,25%. Przyczyn tego posunięcia można doszukiwad się w obecnym poziomie inflacji w
Brazylii, która w październiku wyniosła 0,48% w porównaniu z wrześniem, a w ujęciu
rocznym jest już to 6,62%. Byd może Bank Brazylii chciał również zaprezentowad swoją
niezależnośd od rządu, czyli jeden z kluczowych czynników decydujących o wiarygodności
instytucji na arenie międzynarodowej, bo podwyżka stóp odbyła się dokładnie 2 dni po tym
jak na urząd prezydenta została wybrana Dilma Rousseff.
Tak na przestrzeni ostatnich 4 lat prezentował się poziom stóp procentowych w
Brazylii. Widoczny jest dołek w okolicach przełomu 2012 i 2013 roku, jednak od tamtego
czasu stopy procentowe systematycznie rosły dochodząc do obecnego poziomu 11,25%.
Źródło: tradingeconomics.com - stopy procentowe w Brazylii 2010-2014
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Bank Centralny w Brazylii regularnie publikuje swoje prognozy dotyczącego
oczekiwanego poziomu inflacji i właśnie z tych dokumentów można również wynieśd i
zrozumied ostatnią decyzję banku o podwyższeniu stóp procentowych.
źródło: bcb.gov.br - prognozy Banku Brazylii dotyczące inflacji.
Powyższa tabela zawiera wszystkie dane dotyczące inflacji w Brazylii w latach 1999-2016.
Zaczynając od celu inflacyjnego, w dalszych kolumnach znajdują się poziomy dopuszczalnych
odchyleo oraz aktualny wynik inflacji w danych roku, dzięki czemu można sprawdzid czy
prowadzona polityka pieniężna w danym okresie była skuteczna. W 2014 roku cel inflacyjny
wynosi 4,5% ± 2%, a już w październiku inflacja w ujęciu rocznym wyniosła 6,62%, zatem
podniesienie stóp procentowych pod koniec ubiegłego miesiąca z punktu widzenia polityki
pieniężnej było słusznym posunięciem.
Poniższy wykres prezentuje jak zachowywała się inflacja w ciągu ostatnich 4 lat. Jak
widad jej poziom od początku bieżącego roku cały czas rośnie i bardzo możliwe, że w tym
roku nie uda się osiągnąd celu inflacyjnego zakładanego przez Bank Brazylii.
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Źródło: tradingeconomics.com - Poziom inflacji 2010-2014
Brazylijski real od początku roku osłabił się o 9,82% w stosunku do dolara
amerykaoskiego, a w samym tylko listopadzie o 5,41% i tym samym znalazł się na najniższych
poziomach od blisko 9 lat. Dlatego też Bank Brazylii zapowiedział możliwe interwencje na
rynku walutowym, tak aby zatrzymad dalsze osłabianie brazylijskiej waluty.
Źródło: tradingeconomics.com - Kurs reala w stosunku do dolara 2010-2014
Rezerwy walutowe Banku Brazylii od 2010 roku systematycznie się powiększały,
jednak w ciągu ostatnich 2 lat wzrost się zatrzymał i rezerwy utrzymują się na względnie
stałym poziomie. Jeżeli jednak bank centralny w niedalekiej przyszłości zdecyduje się na
interwencje w celu obrony kursu brazylijskiego reala to wtedy rezerwy mogą ulec
pomniejszeniu.
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
644,73 506,04 663,73 1089,26
1653,54
2474,64 2246,04
0,00
1000,00
2000,00
3000,00
2000 01 02 03 04 05 06 07 08 09 2010 11 12 13
Nominalny PKB (mld USD)
Źródło: tradingeconomics.com - Rezerwy walutowe Brazylii 2010-2014
4. Wskaźniki makroekonomiczne
Produkt krajowy brutto
Brazylia to według danych CIA z 2013 roku siódma co do wielkości nominalnej
gospodarka na świecie (ósma wg Parytetu Siły Nabywczej – PPP). Coraz częściej mówi się
jednak o tym, że w najbliższych latach kraj może również wyprzedzid takie gospodarki, jak
Wielka Brytania, czy Francja, gdyż coroczne wzrosty realnego PKB są widocznie wyższe, od
tych Europejskich.
Najwyższa odnotowana wartośd PKB Brazylii przypada na rok 2011 i wynosi 2474,64
miliarda USD. Na poniższym wykresie widzimy doskonale z jaką prędkością rozwija się
Produkt Krajowy Brutto w tym kraju. W 2002 roku było to zaledwie 506 mld USD.
Źródło: countryeconomy.com, opracowanie własne
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
By ukazad jednak w sposób bardziej realny poziom dobrobytu w danym kraju,
powinniśmy przyjąd wartości per capita, czyli przeliczone na jednego mieszkaoca. Okazuje
się, że Brazylia, pomimo ogromnej wartości nominalnego PKB, nie wypada za dobrze w tym
zestawieniu. Oto tabela prezentująca jej miejsce w rankingu wraz z wielkością PKB per capita
wg Parytetu Siły Nabywczej.
Źródło: Międzynarodowy Fundusz Walutowy
Inflacja
Od 2005 roku, celem banku centralnego Brazylii, jest utrzymani inflacji na poziomie
4,5%. Na wykresie poniżej nie widzimy wielkich odchyleo od tej wartości, niemal dokładnie
od wspomnianego wcześniej roku 2005. Swoistym rekordem jest rok 2003, w którym inflacja
wynosiła w swoim szczytowym okresie powyżej 17%. Jak widzimy, Brazylia nie przeżywa
obecnie podobnego – deflacyjnego problemu jak niemal cała Europa. Wartośd inflacji
utrzymuje się regularnie na poziomie ok. 6%.
nr Kraj PKB per capita (PPP)
47 Polska 23 273 USD
53 Argentyna 22 363 USD
59 Urugwaj 19 679 USD
73 Botswana 15 241 USD
74 Palau 15 005 USD
75 Brazylia 14 987 USD
76 Czarnogóra 14 666 USD
77 Irak 14 367 USD
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Bezrobocie
Regularnośd, z jaką stopa bezrobocia w Brazylii spada od roku 2002 jest wręcz
imponująca. W latach 2002 – 2004, bezrobocie utrzymywało się na poziomie mniej więcej
12%. Obecnie natomiast, wartości te pokazują, że Brazylia nie musi się wstydzid nawet w
porównaniu z krajami, które wręcz słyną z niskiego bezrobocia, takimi jak na przykład
Niemcy. W roku 2014, bezrobocie w Brazylii waha się w granicach 5%. W celach
porównawczych należy dodad, że średnia stopa bezrobocia dla krajów Unii Europejskiej to
teraz dwukrotnie więcej – około 10% (źródło: Eurostat).
Wskaźnik wolności gospodarczej
Jest rzeczą powszechnie wiadomą, że Brazylia nie należy do krajów przesadnie
wolnorynkowych. Ranking fundacji Heritage pozwala jedna uświadomid sobie skalę tego
problemu. Brazylia zajmuje niechlubne 114 miejsce ze 178 notowanych krajów w całym
zestawieniu. Wyprzedziły ją takie paostwa, jak między innymi Honduras, czy Kenia.
Zgodnie z danymi, do największych problemów gospodarki Brazylii należy korupcja.
Bank centralny Brazylii jednak nie najgorzej radzi sobie ze stabilnością monetarną, z czym
możemy się na pewno zgodzid.
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Rządy prawa Ograniczony rząd
Prawo własności 50.0 Wydatki rządowe 54.1
Wolnośd od korupcji 37.9 Wolnośd fiskalna 68.8
Efektywnośd regulacji Wolne rynki
Swoboda działalności gospodarczej 53.8 Wolny handel 69.3
Stosunki, prawo do pracy i płace 49.8 Wolnośd inwestycyjna 55.0
Stabilnośd monetarna 69.9 Wolnośd finansowa 60.0
Wskaźnik wolności gospodarczej 56.9 Pozycja w rankingu 114 Źródło: Heritage Foundation Index, opracowanie własne
PMI
PMI to wskaźnik aktywności finansowej - jeśli przyjmuje on wartośd powyżej 50,
oznacza to ożywienie w danym sektorze gospodarki. Na chwilę obecną, PMI dla przemysłu w
Brazylii wynosi 49, dla usług natomiast jeden punkt mniej – 48. Jest to znaczny spadek
względem początkowych miesięcy roku 2013, w którym wartości te osiągały poziom nawet
powyżej 54 punktów. Ciągłe spadki tego wskaźnika w ostatnich miesiącach nie wróżą dobrze
gospodarce Brazylii.
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Import i Eksport
Wielkośd eksportu towarów Brazylijskich przewyższyła wielkośd importu w roku 2002.
Jest to oczywiście pozytywna informacja. Mniej pozytywny jest jednak fakt, że sytuacja ta
uległa zmianie w roku 2013, w którym wartośd Eksportu wyniosła 242 mld USD, zaś Importu
aż 250 mld.
Do eksportowanych przez Brazylię towarów w największej mierze zaliczamy żelazo i
ropę naftową. Głównymi partnerami handlowymi Brazylijczyków są kolejno: Chiny, Stany
Zjednoczone i Argentyna.
Źródło: countryeconomy.com, opracowanie własne
2000 01 02 03 04 05 06 07 08 09 2010 11 12 13
Eksport 55 11 58 28 60 43 73 20 96 67 118 5 137 8 160 6 197 9 152 9 201 9 256 0 242 5 242 1
Import 58 64 58 38 49 72 50 88 66 43 77 62 95 83 126 6 182 3 133 6 191 5 236 9 233 3 250 4
0,0 USD
50 000,0 USD
100 000,0 USD
150 000,0 USD
200 000,0 USD
250 000,0 USD
300 000,0 USD
Zależnośd między importem a eksportem (mln USD)
Eksport Import
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
0,00%
10,00%
20,00%
30,00%
40,00%
50,00%
60,00%
70,00%
80,00%
90,00%
0 USD
200 000 USD
400 000 USD
600 000 USD
800 000 USD
1 000 000 USD
1 200 000 USD
1 400 000 USD
1 600 000 USD
1 800 000 USD
2000 01 02 03 04 05 06 07 08 09 2010 11 12 13
Dług publiczny mln USD % GDP
-6,00%
-5,00%
-4,00%
-3,00%
-2,00%
-1,00%
0,00%
-80 000 USD
-70 000 USD
-60 000 USD
-50 000 USD
-40 000 USD
-30 000 USD
-20 000 USD
-10 000 USD
0 USD 20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
Deficyt budżetowy
mln USD % PKB
Deficyt budżetowy
Deficyty budżetowe nie zdają się byd ogromnym problemem w Brazylii. Wahając się
na granicy 3-4% w stosunku do PKB, kraj ten nie odbiega od typowych gospodarek
światowych. Maksymalna wartośd deficytu jako procent PKB wystąpiła w ciągu ostatnich
piętnastu lat w roku 2003 i wyniosła nieco ponad 5%. Dla porównania –nie trzeba daleko
szukad – w 2010 roku, deficyt budżetowy w Polsce wyniósł 7,8% PKB. W roku 2013 deficyt
budżetowy w Brazylii wyniósł nieco ponad 73 mld USD.
Źródło: countryeconomy.com, opracowanie własne
Skumulowane deficyty budżetowe składają się na dośd pokaźny dług publiczny, który
wynosi obecnie niemal półtora biliona USD. Jest to nieco ponad 66% PKB. Na tle innych
światowych gospodarek nie jest to jednak imponujący wynik. Dla przykładu, dług publiczny
Stanów Zjednoczonych przekroczył w ostatnim czasie 100% PKB.
Źródło: countryeconomy.com, opracowanie własne
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
5,50%
68,10% 26,40%
UDZIAŁ POSZCZEGÓLNYCH SEKTORÓW GOSPODARKI W PKB
Rolnictwo Usługi Przemysł
5. Struktura gospodarki
Struktura zatrudnienia w Brazylii przedstawia się następująco: usługi (53%), przemysł
(24%), rolnictwo (23%). Brazylia jest krajem dynamicznie rozwijającym się. Świadczy o tym
coroczny wzrost w strukturze gospodarki usług. Głównym problemem gospodarki
brazylijskiej jest największe na świecie zadłużenie zagraniczne wynoszące 179 mld USD,
jednak nie jest to dług przekraczający bezpieczny próg 50 % PKB. Kraj ten również zmaga się
z problemem dotyczącym nierównomiernego podziału dochodów między obywatelami.
Struktura gospodarki w 2013 roku wyglądała następująco:
Źródło: opracowanie własne na podst. www.cia.gov
Na powyższym wykresie widzimy, że usługi stanowią największy udział w strukturze
gospodarki, czyli 68,10%, przemysł - 26,40 % natomiast rolnictwo 5,50 %. Jednym z
dowodów wskazujących na to, że Brazylia to kraj rozwijający się jest stosunkowo duży wzrost
usług w PKB na przestrzeni lat 4 % od 2007 roku. Udział rolnictwa wzrósł o 0,5% a przemysłu
spadł o 4,5 %.
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Eksport
Źródło: opracowanie własne na podst.atlas.media.mit.edu
Na powyższym wykresie widzimy 5 najczęściej eksportowanych produktów z Brazylii
w 2011 roku. Największy udział w strukturze eksportu mają rudy żelaza - 13 %, następnie
ropa naftowa - 8,40%, soja - 7%, trzcina cukrowa - 5,30% oraz mięso drobiowe - 2,80%.
Patrząc na tę strukturę można zauważyd, że główne źródła eksportu pochodzą z przemysłu
kopalnego oraz z produkcji rolno-spożywczej. Eksport brazylijski w 2011 r. osiągnął wartośd
256 mld USD (26,8% wzrost w stosunku do roku ubiegłego), natomiast import zamknął się
sumą 226,2 mld USD (24,5% wzrost w porównaniu do 2010 r.), co pozwoliło krajowi na
osiągniecie dodatniego bilansu handlowego na poziomie 29,8 mld USD (47,9% wzrost
roczny). Paostwa, które eksportują najwięcej towarów z Brazylii: Chiny 17% udziału w
eksporcie, USA 11%, Argentyna 7.2%, Holandia 5.4%, oraz Niemcy 3.9%.
Przemysł
Brazylia jest krajem bogatym w różnego rodzaju surowce mineralne. Główne złoża
to ropa naftowa, gaz ziemny, rudy żelaza (2 miejsce na świecie), węgiel kamienny, boksyty (4
miejsce), rudy manganu (2 miejsce), cynk, ołów, cyna, nikiel.
Kraj ten jest światową potęgą, jeśli chodzi o produkcję energii ze źródeł odnawialnych.
Hydroelektrownie stanowią aż 85,50% ogólnego udziału w strukturze produkcji energii.
Pozostałe źródła to biomasa 4,10%, gaz ziemny 3,30%, olej Diesla 2,80%, elektrownie
atomowe 2,50%, węgiel kamienny 1,6% i energia wiatru 0,1%. W 2011 roku Brazylia
wyprodukowała 530,7 TWh, z czego 455,8 TWh wykorzystała sama.
Największe okręgi przemysłowe w Brazylii znajdują się w Sao Paulo (65% ogólnej
produkcji przemysłowej), Rio de Janeiro oraz Minas Gerais. Przede wszystkim występuje tam
przemysł: włókienniczy, odzieżowy, spożywczy, mineralny, maszynowy, metalowy,
cukierniczy, mięsny, olejowy, elektrotechniczny, chemiczny.
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
Rudy żelaza Ropa naftowa Soja Trzcina cukrowa Mięso drobiowe
5 najczęściej eksportowanych produktów
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Rolnictwo
Źródło: opracowanie własne na podst. Encyklopedia PWN
Na powyższym wykresie przedstawiona jest struktura użytkowania ziemi w Brazylii.
Lasy- 41,10 % dostarczają 259 mln m3 drewna rocznie, kauczuku 96 tys. ton. Drzewo
pozyskuje się głównie w celach użytkowych, w przemyśle meblarskim, drewno mahoniowe i
palisandrowe. Użytki rolne stanowią drugą wielkośd w tej strukturze - 31,20%. Łąki i
pastwiska - 21,70% oraz grunty orne i plantacje - 6,00%. Ziemie uprawne i plantacje są
rozmieszczone głównie na wschodzie i południu kraju, ponieważ występują tam urodzajne
gleby. Głównymi roślinami plantacyjnymi są: kawa (1 miejsce na świecie), soja, bawełna,
trzcina cukrowa, banany, kukurydza, pomaraocze, oraz ryż. Pogłowie trzody chlewnej w
Brazylii wynosi 33 mln sztuk, natomiast bydła 207 mln (1 miejsce na świecie). 22% ludności
czynnej zawodowo pracuje w rolnictwie. Brazylia jest samowystarczalna, jeśli chodzi o
produkcję żywności, nadwyżki przeznaczone są na eksport.
Użytki rolne 31,20%
Grunty orne i plantacje
6% 21,70%
Łąki i pastwiska
Lasy 41,10%
Struktura użytkowania ziemi w Brazylii
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Usługi
W Brazylii, jako w kraju dynamicznie rozwijającym się usługi stanowią bardzo
ważną częśd gospodarki. Niemal, co druga osoba spośród ludzi zdolnych do pracy jest
zatrudniona właśnie w tym sektorze. Składa się on z usług publicznych i prywatnych. Na
sektor publiczny składa się krajowa i lokalna biurokracja oraz przedsiębiorstwa użyteczności
publicznej. W sektorze prywatnym znaczna częśd pracowników zatrudniona jest w branżach
hotelarskich (hotele, restauracje i bary). Szeroko rozpowszechnione są też usługi lotnicze. W
Brazylii znajduje się ponad 20 międzynarodowych lotnisk. W 2012 roku odwiedziło ten kraj
5,7 mln turystów, którzy wygenerowali dochód rzędu 6,6 mld. USD. Najczęściej kraj ten
odwiedzają Argentyoczycy, Amerykanie oraz Niemcy. Obecnie w Brazylii najsilniej rośnie
zatrudnienie w branży informatycznej, czego skutkiem jest powstawanie dużych
informatycznych korporacji.
6. Znane spółki
Itaú Unibanco Holding S.A.
Itaú Unibanco to brazylijski bank notowany na rynku publicznym. Został utworzony
04.11.2014 roku w wyniku połączenia dwóch banków (Itaú oraz Unibanco), stanowiąc
największy konglomerat finansowy na półkuli południowej oraz dziesiąty co do wielkości na
świecie. Spółka jest notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych w Sao Paulo oraz w
Nowym Jorku. Jest to drugi co do wielkości aktywów bank w Brazylii. Stanowi około 11%
wartości brazylijskiego rynku usług bankowych. Dokonuje operacji oraz ma swoje siedziby w
obu Amerykach, Europie oraz Azji. W 2013 roku osiągnął zysk netto w wysokości 16,522 mln
R$. Bank zatrudnia około 95 700 pracowników.
Bradesco
Do momentu fuzji Itaú oraz Unibanco, Bradesco był największym co do wartości
aktywów prywatnym bankiem w Brazylii. Powstał w 1943 roku pod nazwą Banco Brasileiro
de Descontos S.A. W 1968 r. wydał pierwszą kartę kredytową w Brazylii, a 28 lat później
wprowadził pierwszy południowoamerykaoski system bankowości internetowej. Bradesco
posiada największą sied oddziałów wśród krajowych banków, co umożliwiło mu stworzenie
zdywersyfikowanej bazy klientów banku. Jest notowany na giełdzie w Sao Paulo (gdzie jest
częścią indeksu Bovespa), Nowym Jorku i Madrycie. W 2013 roku bank zatrudniał 100 489
osób.
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Petrobras S.A.
Brazylijski koncern naftowy z siedzibą w Rio de Janeiro, zajmujący się wydobyciem
oraz przetwórstwem ropy naftowej i gazu ziemnego, a także importem i przesyłaniem gazu
ziemnego. Petrobras eksploatuje liczne złoża, m.in. w Zatoce Meksykaoskiej, Nigerii, Indiach,
Turcji, Angoli, Argentynie, Boliwii i Wenezueli. Prowadzi dystrybucję paliw w prawie 6
tysiącach stacji, ponadto posiada sied nafto- i gazociągów oraz flotę tankowców. Firma
produkuje też nawozy sztuczne. Większościowym udziałowcem przedsiębiorstwa jest rząd
Brazylii. Zostało ono założone w 1953 roku jako firma paostwowa przez prezydenta Getúlio
Vargasa. Petrobras zatrudnia obecnie 85 738 osób.
JBS S.A.
JBS S.A. to największe przedsiębiorstwo przetwórstwa spożywczego pod względem
wielkości sprzedaży na świecie. Zajmuje się przetwórstwem mięsnym. Jest największym
eksporterem białka zwierzęcego na świecie, sprzedając swoje produkty do ponad 150 krajów
na całym świecie. Przedsiębiorstwo zostało założone w 1953 r. w Anapolis, obecnie siedziba
zarządu mieści się w Sao Paulo. JBS zatrudnia obecnie około 185 000 pracowników. W 2013
roku spółka osiągnęła przychód w wysokości 926.9 mln R$.
VALE S.A.
Vale S.A. to międzynarodowa korporacja metalurgiczna i górnicza (trzecia co do
wielkości na świecie) oraz jeden z największych operatorów logistycznych w Brazylii. Jest
największym producentem rudy żelaza oraz niklu, a także posiadaczem dziewięciu
elektrowni wodnych. Spółka jest notowana na giełdzie w Sao Pulo, Nowym Jorku, Paryżu,
Madrycie i Hong Kongu. W momencie powstania w 1942 roku przedsiębiorstwo nosiło nazwę
Companhia Vale do Rio Doce i należało do paostwa, prywatyzacja nastąpiła dopiero w roku
1997. Obecnie zatrudnia około 85 305 pracowników. W 2013 roku zysk netto Vale wyniósł
406 mln $, mniej niż w roku 2012.
BRF S.A.
Przedsiębiorstwo branży spożywczej, dziesiąte co do wielkości na świecie oraz drugie
pod względem przychodów w Brazylii. Powstało w 2009 r. z połączenia dwóch podmiotów:
Perdigão i Sadia. Ma swoje siedziby w 110 krajach. Najbardziej znanymi markami grupy BRF
w Brazylii są m.in.: Perdigão, Sadia, Batavo, Rezende. Przed zmianą w 2013 roku spółka
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
nosiła nazwę BRF – Brasil Foods S.A. Głównymi konkurentami BRF są: JBS, Marfrig, Tyson
Foods. Przedsiębiorstwo zatrudnia ok. 129 510 pracowników.
AmBev S.A.
Największe przedsiębiorstwo piwowarskie w Ameryce Łacioskiej oraz piąte co do
wielkości na świecie. Powstało w 1999 roku z połączeniach dwóch przedsiębiorstw z tej
branży: Brahma i Anarctica. Prowadzi swoją działalnośd w 14 krajach, produkuje nie tylko
piwo, ale także napoje bezalkoholowe. Ponadto zajmuje się sprzedażą i dystrybucją
produktów PepsiCo w Brazylii i innych krajach Ameryki Południowej na zasadzie franszyzy. W
2013 spółka zatrudniała 52,964 mln pracowników oraz osiągnęła zysk netto w wysokości
11,354.1 mln R$, o 9% wyższy niż w roku 2012.
7. Podsumowanie
Brazylia to jeden z najbardziej liczących się gospodarczo krajów na świecie. Rządzący
nią politycy zapowiadają coraz dynamiczniejszy wzrost PKB, co spowodowad ma kolejne
awanse Brazylii w rankingu największych gospodarek świata. Pomimo znacznych ograniczeo,
na które wskazuje indeks Heritage Foundation, ciężko się z owymi politykami nie zgodzid,
bowiem analizując poszczególne dane i wykresy, widzimy zarówno stabilnie utrzymującą się
(chod nieszczególnie niską) inflację oraz regularne i zrównoważone wzrosty Produktu
Krajowego Brutto.
Cechą charakterystyczną gospodarki Brazylii jest wysokośd stóp procentowych. Po
ostatniej podwyżce sięgnęły one aż 11,25%. Jest to jeden z najwyższych poziomów stóp
wśród wszystkich wyżej rozwiniętych krajów. Co ciekawe, pomimo tego inflacja wciąż
utrzymuje się w granicach pułapu 7% (przy celu inflacyjnym wynoszącym 4,5%), co przy i tak
drogich już kredytach nie daje dużego pola do popisu brazylijskiemu bankowi centralnemu.
Brazylię należy również pochwalid za wyjątkowo niską stopę bezrobocia, która
utrzymuje się obecnie w granicach 5% i jak pokazują ostatnie odczyty – wciąż maleje. Jest to
wynik ponad dwukrotnie lepszy, niż średnia dla Unii Europejskiej. Takie zatrudnienie możliwe
jest dzięki bardzo rozwiniętemu sektorowi usług, który w strukturze gospodarki brazylijskiej
zajmuje aż 68,10%.
Pomimo niewątpliwej wielkości i wielu plusów opisywanej przez nas gospodarki, nie
możemy zapomnied o znaczących minusach. Brazylia to bardzo duży kraj pod względem
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
liczby ludności. Dane makroekonomiczne nie wyglądają więc tak kolorowo, jeśli weźmiemy
pod uwagę wielkości per capita. Wartośd PKB przeliczona na jednego mieszkaoca wynosi
niespełna 15 tys. dolarów. Kraj ten plasuje się pod tym względem na 75 miejscu na świecie,
będąc w gorszej kondycji między innymi od Botswany, czy Palau. Na brak dobrobytu wpływ
może mied również duży dług publiczny, przekraczający w chwili obecnej 66% PKB i
wynoszący niemal półtora biliona dolarów.
Jeśli chodzi natomiast o ostatnią wielką imprezę organizowaną w Brazylii, czyli
mistrzostwa świata w piłce nożnej, trudno na ten moment wskazad szczególne następstwa
tego wydarzenia, ewentualnie poza wydanymi na ten cel czternastoma miliardami dolarów.
Przeprowadzona analiza pokazuje, że ciężko jest jednoznacznie odpowiedzied na
pytanie zadane na stronie tytułowej. Równomierny wzrost gospodarczy sygnalizuje jednak,
że Brazylia, zajmując siódme miejsce w rankingu największych gospodarek na świecie nie
powiedziała jeszcze ostatniego słowa.
Studenckie Koło Naukowe Finansów Wydział Zarządzania UW
Analizy przygotowywane są przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Studenckie Koło Naukowe Finansów
www.sknf.wz.uw.edu.pl
Strefa Analityczna SKNF WZ UW:
www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Dariusz Deleżyoski - Koordynator projektu
Współtwórcy:
Monika Bubel
Karol Ociepa
Robert Pietrzak
Aleksandra Rapkiewicz
Raport sporządzony został przez członków Studenckiego Koła Naukowego Finansów
WZ UW i ma charakter wyłącznie edukacyjny. Nie stanowi on rekomendacji w rozumieniu
rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 r. w sprawie informacji
stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, ich emitentów lub
wystawców a zamieszczone w nim informacje, komentarze i opinie nie stanowią porad
inwestycyjnych, rekomendacji lub ofert zakupu lub sprzedaży instrumentów finansowych a
także nie są analizami inwestycyjnymi lub analizami finansowymi, o których mowa w ustawie
z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.