Trần Ngọc Châu,Ph.D.Journalism and Mass Communications, (Media

Literacy Education)University of Washington,USA

-2006-

I. Nhận thức về khủng hoảng1.Nguồn gốc khủng hoảng:

1.1: -Do tự nhiên: ví dụ: thiên tai như động đất, sóng thần, bão lũ…

1.2: -Do con người: ví dụ: tham nhũng, hỏa họan

2.Khả năng xảy ra của khủng hoảng:

2.1:- Định kỳ: ví dụ: thời tiết (mùa), chu kỳ suy thóai kinh tế…

2.2:- Không định kỳ: (thường do con người gây ra) ví dụ: cháy nổ, tham nhũng

2.3:- Có thể dự báo, nhưng khi xảy ra là bất ngờ2.4:- Không thể tiêu diệt khủng hỏang mà chỉ giảm

thiểu thiệt hại (minimizing)

3. Ưu tiên tốt nhất cho nguy cơ cao nhất

3.1. Trước: nghiên cứu, dự báo3.2. Trong: thiệt hại về người trước, thiệt hại về của

sau (men first, monies later)3.3. Sau: khắc phục hậu quả, rút kinh nghiệm

II. Làm sao đề phòng khủng hoảng?1. Chuẩn bị có hệ thống2.Luôn lưu ý những điểm báo xảy ra khủng hoảng3.Cẩn trọng không thừa4.Hãy mua bảo hiểm

III.Kế hoạch 5 bướcBước 1: Lập nhóm(tổ) đặc nhiệm(taskforce)Bước 2:Đánh giá phạm vi và tầm ảnh hưởng của sự

cố khủng hoảngBước 3:Triển khai kế hoạchBước 4:Thử nghiệm kế hoạchBước 5:Cập nhật kế hoạch

IV.Nhận biết khủng hoảng1.Các dấu hiệu 2.Tại sao cảnh báo thường không được chú ý?3. Giải pháp

V. Nguyên tắc xử lý khủng hoảng1.Hành động nhanh và quyết đoán2.Con người là trên hết3.Có mặt tại hiện trường (sâu sát)4.Giao tiếp mở (có phân công)5. Phản xạ theo kinh nghiệm và bản năng

VI. Giải quyết khủng hoảng1.Hành động nhanh chóng2.Luôn thu thập thông tin3.Không ngừng giao tiếp4.Lập hồ sơ hành động: (Samuel Eliot Morison)5.Sử dụng kỹ năng quản lý dự án (a) xác định và tổ

chức, (b) lập kế họach, (c) quản lý thực hiện, (d) kết thúc dự án

6. Có mặt ở tuyến đầu7.Cần có tuyên bố khi khủng hoảng chấm dứt

Vụ công ty Đông Nam AssociatesThiếu PR với báo chíTrường hợp báo Kinh tế Sài gòn

Báo chí (media) thiếu thông tin Báo chí không có dữ liệu (data) về công ty

Vụ Ngân hàng ACB tháng 10/2003

1.Tin đồn từ 4 tháng trước trong Việt kiều Mỹ 2.Thái độ tránh né và chủ quan của phía NH3.Thóai thác báo chí 4.Không quen công khai

Vụ sữa Enfagrow1.Tin trên báo chí cho rằng sữa có độc tố

không tốt cho trẻ2.Phản ứng của PR công ty3.PR của một công ty cạnh tranh tung tin qua

một phóng viên4.Phóng viên này bị kỷ luật cho thôi việc5.PR công ty không nên dùng cách này để hạ

uy tín đối thủ

Vụ cháy Chợ Lớn Quy Nhơn ngày 16/12/061)Hoàn toàn thiếu KH quản lý khủng hoảng 2)Không học từ bài học cháy Trung Tâm

thương mại quốc tế TP.HCM3)Thiếu quan hệ với truyền thông4)Báo Thanh Niên và Tuổi Trẻ đưa tin liên tục

về tinh thần vô trách nhiệm của giới hữu trách: sự quan trọng của truyền thông

VII. Quan hệ với truyền thông1.Công khai nhưng thận trọng khi tiếp

xúc báo chí2. Đối tượng nào thông tin đó3.Những câu hỏi thường gặp(FAQs)-Nguyên nhân-Thiệt hại-Trách nhiệm-Hành động trước mắt và lâu dài nhằm

khắc phục hậu quả

VIII.Rút kinh nghiệm1. Đánh dấu kết thúc khủng hoảng2.Ghi lại công tác đối phó khủng hoảng3.Rút ra bài học

PHỤ LỤC ACác công cụ thực hiện1. Danh sách liên hệ trong trường hợp khẩn cấp2. 30 dấu hiệu cảnh báo3. Biểu mẫu học hỏi kinh nghiệm từ khủng hỏang

30 dấu hiệu cảnh báo khủng hỏang

Câu hỏi Có Không

1 Công ty bạn mới thành lập?

2 Sắp tung ra một sản phẩm mới?

3 Bạn đang thiết lập một quy trình mới?

4 Doanh nghiệp bạn thuộc lãnh vực công nghệ cao?

5 Có phải công ty bạn đang cải tổ quản lý?

6 Phòng (hay công ty) bạn chuẩn bị môt cải tổ quan trọng?

Có Không

7 Lợi nhuận công ty đang giảm?

8 Việc kinh doanh đang cải tiến đáng kể?

9 Doanh nghiệp bạn chỉ có một sản phẩm hay dịch vụ duy nhất?

10 Cty bạn phụ thuộc vào vài nhà cung ứng lớn?

11 Cty phụ thuộc vài (hay một) khách hàng lớn?

12 Hệ thống công nghệ thông tin của bạn yếu kém?

13 Gần đây công ty bạn có mở rộng thị trường mới?

14 Thái độ chung của nhân viên công ty có kiêu căng,dễ kích động?

15 Họat đông của công ty có nguy cơ gây hại môi trường?

16 Công ty bạn có thiếu người không?

17 Công ty bạn gần đây có tăng trưởng tốt không?

18 Thị phần của công bạn có bị giảm gần đây không?

19 Công ty bạn có dính vào kiện tụng không?

20 Công ty bạn có sử dụng các công ty kiểm tóan bê bối không?

21 Công ty bạn có phụ thuộc quan hệ gia đình không?

22 Công ty bạn có dễ bị ảnh hưởng thiên tai không?

23 Mức độ tín nhiệm của công ty bạn có kém không?

24 Công ty bạn có gặp khó khăn trong việc giữ người giỏi không?

25 Công ty bạn có dễ bị lừa không?

26 Công ty bạn có ảnh hưởng mạnh với công chúng không?

27 Nhân viên của công ty bạn có quan hệ xấu với ban giám đốc không?

28 Công ty bạn có họat động trong một nước bất ổn về chính trị không?

29 Công ty bạn có thiếu dự trữ tiền không?

30 Công ty bạn có sản xuất hay tồn các chất độc hại không?

Nếu trả lời CÓ cho:- 15 câu trở lên: chuẩn bị khủng hỏang

-10-14: đang gặp rắc rối

-6-9: có thể rắc rối sớm

5 trở xuống: Tốt

PHỤ LỤC BCách viết thông cáo báo chí