pracheen sau sakhi - pracheen gur ratan maal

198
;" ;kyh

Upload: kawaldeep-singh

Post on 18-Nov-2014

658 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;" ;kyh

Page 2: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fgnkok f;zzx gdw ouBktbh L

;zy/g f;Zy fJfsjk;, ;qh r[o{ rzqE gqekÙ, d;w rqzE doÙB, r[o{

BkBe ;kro, r'fpzd ;kro, r[o{ xo, r'fpzd f;zx d/ dopkoh

osB, r[o{ ehnK ;kyhnK, gouh gksÙkjh d;th eh, s/r

pjkdo f;wohn?, ofjsBkw/, ebkw GkJh Bzd bkb, gqkuhB ;"

;kyh, uko ;kfjp˜kd/, ;kv/ r[od/t, gzi dfonk, gzikph

tkoK, gzikph pkoKwkj/, gzikph wkMK s/ nk;ktohnK, gzikph

izRK, gzikph MrV/, tko;Ùkj, pkpk ;kX{ iB, fjzd[;skBh

ebk, fjzd[;skBh eth, fjzd[;skBh eftsk, gzikph p'bh dk

fJfsjk;, gzikph ;kfjs dh o{g o/yk, r[ow[yh fbgh dk

fJfsjk;, ıbhb fipokB d/ puB fpbk;, ebw d/ uwseko,

ebw d/ XBh (d' Gkr), ;{ch-ekftXkok, jkÙw ouBktbh,

gqf;ZX gzikph, puB ;kJhA b'eK d/, g[ÙgKibh, gzikph

wjkokik, ;kX{ JhÙo dk;, fwo˜/ dhnK ;ZdK, p'b? Ù/y ¯ohd,

pkpk tihd, doÙB Grs, gqkuhB gzikph rZd .

Page 3: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

gqkuhB

;" ;kyh

;zgkde L

gq'a fgnkok f;zx gdw

f;zx pqdo˜

nzfwqs;o

Page 4: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fgnkok f;zx gdw

ISBN 81-7205-155-7

gfjbh tko 1983

shih tko wJh 1995

u"Eh tko ;szpo 1997

w[Zb L 60-00

gqekÙe L

f;zx pqdo˜, p˜ko wkJh ;/tK, nzfwqs;o

NkJhg;?ZNo L

e/a iha rqkf¯e;, 98, f;Nh ;?ANo, nzfwqs;o

fgqzNo L

fgqzNt?Zb, 146, fJzva ¯'eb g[nkfJzN, nzfwqs;o

Page 5: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;wogD

;toki d/ w[ZdJh ;zrqkwhJ/ ;odkoK d/ BK

fiBQK d/

B?DK ftu f;Zy oki d/ ;[gB/ bNed/ oj/

Page 6: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal
Page 7: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

sseok

G{fwek

s[oeK dh T[sgsh

eVkj gq;kfd dh ;kiBk

f;ZyK dk egN

fBow'jh Bzd f;zx

itkbk sgZ;h

eg's eg'sDh dh ;kyh

bkj"o f;zx, wkbk f;zx

w[esBkwk

tDiko/ f;Zy dh f;ZyDh

okrh s/ tko r'gh uzd

okrh s/ gkmh

;[ZX gkm

d/th s/ ykb;k

f¯ozrhnK dh T[sgsh

Gftys tke

b/gBh f;Zy B{z ;˜k

d/th dk gq;zr

b'Gh bKroh

dr/pk˜ gjkVhJ/

;?dkp/r ÙoD nkfJnk

gjkVh okfinK Bkb i[ZX

u"Xoh dh ejh

bzro nNek ;qkg ;Nek

Ùjhd e"D j? <

gfjb f;zx ;[fBnkok

wz;dK dh wzd tos'A

;?d/ ıK s/ w/w{ ıK

d:k f;zx, n"ozr˜/p

fJe s[e dk gkmh

epho dh wfjwk

soD dk ;[ykbk wkor

f;Zy dh Ù[ZXh

nBzdg[o dk j'bk

okfJg[o dh ;[nkDh

epho Grs s/ b'Jh

g?Ad/ ıK gmkD

g{ik dk XkB

bheK eZYhnK w/NhnK

gzwk t˜ho

otkb;o

wkbth gops

ek˜h ;bko[dhB

wod dh dkVQh

tDikok f;Zy

r[ow[y s/ g/Ngkb

GkJh vZbk

skg dk fJbki

Page 8: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

ÙoXkb{ wkJh

e[oy/so, wdB BkE

Nfjb-ftj{Dk rZGo{

pdB f;zx

;kyh wjbK eh

gjkVh oki/

uwe"o dh izr

eKrV, GkJh Ùwho

BKd/V, pzdk pjkdo

b'j/ d/ eV/

Gftys tke

Gftys tke

ofjsBkwk

eth r'ÙfN

:Zr dk fBT[Adk

Gftys tke

Ù;sq oZyD dh B;hns

w{osh g{ik

wksk ihs' ih B{z T[gd/Ù

gkoXh (fÙekoh) dh ;kyh

¯eho r[o{ dopko u

uwe"o, ekpbh ;zrs

ÙokXK pko/ uouk

T[i?Bh f;Zy jfor'gkb

jfor'gkb, fXnkB f;zx

fpÙzGodk;

;" nodk;K

;" nodk;K

;" nodk;K

Bhsh puB

fXnkB f;zx wkiohnk

fJÙBkB dk cb

G{gBkwk (GftZystke)

fpÙpGodk; dhnK BkoK

eth r'ÙfN

eth r'ÙfN

Gftys tke

efbBkwk

efb:[r B{{z f;fynk

ig[ wfjwk

ig[ wfjwk

i[g wfjwk

szpke{ dh fBy/Xh

szpke{ dh fBy/Xh

szpke{ dh fBy/Xh

e/;K dh wfjwk

dkd{ d[nkok

pjkdoÙkj d/ ;tkb

gmkD dk jwbk

r[o{ dh i'sh i'fs ;wkJ/

Grs B?Dk s/ osBd/T[

nfzsek-ftÙ/Ù Bkwktbh

Page 9: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

d' Ùpd

“ıkb;k” noph dk Ùpd j?, fi; dk noE j? - “pkdÙkj dh

˜whB” T[j G'A, fi;B{z e'Jh wkwbk iK brkB BjhA bK ;edk -Gkt

fJ;dk fJj fe jo soQK dh gokXhBsk s'A nk˜kd j;sh - ıkb;k j?,

fJ;B{z ;fsr[oK pkDh dk ftXkB s/ ftbZyD pkD/ dh gSkD fdZsh .

fJj e/;kXkoh s/ d;skoXkoh ıkb;k Ù;sqXkoh th j'fJnk ns/ fJ;B{z

Mzvk s/ Broki th pyÙ/ rJ/, i' gqG{-;Zsk d/ gqshe ;B . whoh s/ ghoh

d/ ;zrw dk Gkt fJj' ;h fe Xow s/ okiBhsh, uVQdh ebk s/ ;opZs

d/ Gb/ bJh fwb e/ uZbD . Xow nzdo{Bh wo:kdk dk ;zukbe j? s/

okiBhsh pkjobh wo:kdk dh gfjo/dko, Xow Gko{ j't/ sK okiBhsh

;jh ubdh j? s/ i/ e/tb okiBhsh Gko{ j't/ sK Xow B{z th ıokp

eodh j? . fJ;kJhnK B/ :{og ftZu Xow d/ BK s/ i' nfsnkuko ehs/

ns/ w[;bwkBK J/Ùhnk ftZu w˜Qp d/ BK s/ i' ˜[bw Ykj/, fJ; s'A

gZSwh ftukotkB fJT[A ;'uD bJh wip{o j' rJ/ fe Xow s/ okiBhsh

tZy tZy jB s/ Xow fJe gqkJht/N uh˜ j?, jkbKfe f;tkfJ BhAd d/ j'o

e[M th gqkJht/N BjhA . wB[Zy ;wkie gqkDh j? s/ Xow sK Ù[o{ jh fJE'A

j[zdk j? fe s[jkvk d{finK gqsh fezBk e[ ;[uZik otZJhnk j? . Gkosh

Xow t/;? jh ng;kotkdh ;B, i' fsnkr s/ nfjz;k B{z w[Zy eosZt

wzBd/ ;B . Bshik fJj j'fJnk fe fJBQK jZE'A oki-;Zsk y[Z; rJh s/

fJj ;dhnK bJh r[bkw pD e/ ofj rJ/ .

r[o{ ;kfjpkB B{z fJj nt;Ek g;zd BjhA ;h fe pfxnkV, rT{nK

B[z gkV gkV yKd/ ofjD, T[BQK ykb;/ B{z Ù;sqXkoh pDk e/ ftd/Ùh

iotkfDnK Bkb bVkfJnk s/ d/Ù B{z nk˜kd eotkfJnk . ıkb;k

nekb g[oy dh w"i ftZu'A g?dk j'Jh, Xowkswk b'eK dh c"i ;h, fi;B/

Xow s/ Bhsh dk ;zrw ou e/ Gkosh ;fGnkuko dh okyh ehsh s/

gzikp ftZu ;[szso oki ;EkgB ehsk . ;wK pdfbnk, fcozrh e{N-

Bhsh B/ f;zxK dk fBÙkB ;kfjp s/ Brkok y'j fbnk, Ù;sq th y'j bJ/

ns/ gzikp fBjZEk j' frnk, gozs{ f;Zy ÙswJh Yzr Bkb ;zrqkw eod/

oj/, E'V/ fuo ftZu jh T[BQK ;fsnkrqfj okjhA nkgD/ Xow n;EkB

nk˜kd eok bJ/ . wjkswk rKXh ih B/ sko G/ih - ““ykb;k ih !

Page 10: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

tXkJhnK ! s[;hA r[od[nko/ nk˜kd eok bJ/, fjzd[;skB fJe tZvk

r[od[nkok j?, fJ:B{z th s[;K jh nk˜kd eokT[Dk j? .”” T[d'A d/Ù d/

B/sktK B{z f;ZyK dk Xow s/ okiBhsh dk ;zrw uzrk brdk ;h . fJBQK

gk;'A jh ;fsnkrqfj dk ;pe f;Zy e/ fJBQK b'eK d/Ù nk˜kd

eotkfJnk s/ f;ZyK fJ; ftZu ;G s'A tZX fjZ;k gkfJnk . nZi id

pj[-;zwsh dh fpnkB ”s/ fJj fpfynkgkBh p/Xow/ b'e oki-;Zsk

;zGkb p?m/ sK ;kB{z wZsK d/D bZr rJ/ - Xow s/ okiBhsh tZy tZy

jB, Ù;sq oZyDk mhe BjhA, ps"o f;Zy ;'uDk mhe BjhA, “oki eo/rk

ykb;k” dk gkm fcoe{ rZb j? nkfde . u{zfe ıkb;k Ù;sqXkoh j?, fJ;

eoe/ fJj nfstkdh j?, u{fe fJ;dk pkDk ;G s'A tZyok j?, fJ; eoe/

fJj tZytkdh j?. fJ; soQK w"i{dk fpgqtkd, b'eszsq s/ e"wgq;sh dk

u/bk gk e/ ;opZstkdh ;[szso ıkb;/ B{z s[fNnkD s? dp/b pDkT[D ”s/

s[b fgnk . fJj sK n?;h rZb j' rJh, fit/A e'Jh rrBK ftZu T[ZvD

tkb/ pk˜K B{z ej/ fe s[;hA ˜ok G[zM/ jh jZE g?o w'be/ eo fbnk eo .

fÙek:s j? w[M/ :k oZp, y[dktzdkfB wesp ;/ .

;pe Ùkjh pZu'A e', d/ oj/ y?A ıkepk˜h ek .

(fJepkb)

fcoekgq;sh ;kvk cb;ck BjhA, ÙoJh b'eK tKC Bk n;hA eZNV

jK s/ BK eZu/ fgZfbnK tK dpV{-x[;V{ . ;kvk fJÙN, Xow-r[o{, Xow

rqzE, Xow-wzdo, ;zrs gzrs, bzro ;G e[M ;KMk j?, fJ;/ ;KMhtkbsk

;de/ - eh g{op s/ eh gZSw - d[BhnK d/ e'D/ e'D/ ftzu f;Zy nkgDh

ftbZyDsk dk Mzvk M[bk fojk j? . T[j uVQdh ebk ftZu fJ; eoe/ j?

fe ;opZs dk Gbk, T[;dk f;XKs s/ Ù"e j? . n;K J/; X[o/ s'A T[ZyVBk

BjhA , go Bkb jh nkgDh ;[zsso j;sh s'A th w[eoBk BjhA . ykb;k

gzE fsnkrhnK, t?okrhnK s/ ;kXK dk gzE BjhA. fJj ;opb'jh ;zs-

f;gkjhnK dh ;?Bk j?, fi;dk fwÙB ;opZs dk Gbk j?, wB[Zy wkso dh

;/tk j? s/ okiBhfse Ùesh gqkgs eo e/ th n;K fJ; ;/tk d/ fwÙB

B{z jo soQK ;g{zoD eoBk j? .

nmkoQthA ;dh d/ ;zeN-ekb ftZu ıkb;/ B/ iZd'-ifjd Bkb

nkgD/ Xow s/ okiBhsh B{z ;[oZfyns ehsk ;h s/ “;" ;kyh” e[M jZd

Page 11: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

sZe T[BQK d/ nkdoÙK dh ftnkfynk eodh ojh ;h . nZi fco f;ZyK dh

nk˜kd j;sh B{z tzrkfonk ik fojk j? s/ fJBQK s'A fBokb/ ;fGnkuko

B{z fsq;ekfonk ik fojk j? . go n;K fto'Xh gqkg/rzv/ dk fÙeko j' e/

d/Ù-Grsh, e"wgq;sh, ;op-;KMhtkbsk s/ goT[gekoh gozgok s'A

Bkpo BjhA j'Dk, ;r'A fJBQK dh gkbDk eofdnK nkgDh ;t?wkB g{oB

j;sh B{z poeoko oZyDk j? . “;" ;kyh” ftZ T[j ihtB-sZs w"i{d j?, i'

f;zxK B{z ÙeshwkB eo ;edk j? . ˜o{oh BjhA fe n;hA jo ;kyh Bkb

;fjws j'JhJ/, go fJ; ;kyh-;o'to ftZu n?;hnK nzfwqs-p{zdK th jB

i' ıkb;/ d/ nwosk dh ;kyh GodhnK s/ gzEe j;sh dh okyh eodhnK

jB . nkU, fJ; g[okDh g'Eh ftu'A BthA gq/oBk b? e/ Bt/A :[Zr tZb

XkJh eohJ/, feT[Afe bkfJe ;zskB jh nkgDh r"ot-rkEk B[z u/s/ eo

e/ nZr/ tXdh j? .

pkpkDhnK ejkDhnK g[s ;g[s eo/fB ..

;szpo 1983 fgnkok f;zx gdw

d{ih Skg

gqekÙs eoB ;w/A j'o tX/o/ ;[XkJh eoB dk T[gokbk ehsk

frnk j? . gkmeK dk XzBtkd, fiBQK pkeh nÙ[ZX n?vhÙBK SZv e/ fJ;

B{z ngDkfJnk .

r[o{ gzE dk dk; -

iBtoh 1986 fgnkok f;zx gdw

G{fwek

Page 12: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

“;" ;kyh” fJe n?;h tfusq g'Eh j?, fi;B/ ;zrqkwhJ/ ;zs-f;gkjh

fBjzr f;zxK B{z T[sÙkjh s/ irkJh oZfynk, BkwXkoh f;ZyK B{z

BfÙnkJh oZfynk ns/ fcozrhnK B{z tys gkJh ofynk . fJj fJe

fe;w dk fwZ;k gqÙkdk j? fi;B{z G{s GftZys dk b{D w;kbk gk e/,

fjzdh gzikph dk t/;D obk e/ tkose s/ Szdkpzdh d/ sth T[s/

gekfJnk frnk j?, fJ; ftZu ;dkukoe f;Zfynk dhnK johnK GohnK

fenkohnK th jB s/ uwsekoh g/ÙhBr'JhnK dhnK uzfrnkVhnK th

jB, i' edh th i[nkbkw[yh pDB dh ;zGktBK oZydhnK jB . GkÙkJh

gZy s'A fJj fjzdh gzikph dk ;zw/bB j?, ;kfjse gZy s'A rZd gd dk

fwÙqD ns/ fJfsjk;e gZy s'A fJ; B/ G{s d/ Bkb Bkb GftZys B{z th

nkgD/ gfjb{ ftZu ofynk j'fJnk j? . fJj fJe nB'yh s/ ndG[s

feskp j?, fi; ftZu fbyhnK, phs/ dhnK xNBktK fisBhnK

fdbu;g jB, T[;s'A fes/ tZX o'ue GftÙs tke jB . wB[Zy dh,

nkT[D tkb/ eZbQ ;dk tX/o/ fdbu;gh ojh j?, ukj/ T[j wzdjkbh

tkbk j't/, ukj/ y[Ùjkbh tkbk, go i/ e'Jh T[; dh gfjb/ ;{uBk d/t/

sK ;q's/ B{z fJj GftÙs-rkEk nfjbkd-g{oD ikgdh j? . i'fsÙ Ùk;sq

dk ;kok dko'-wdko wB[Zy dh fJ;/ gqftosh s/ nkXkfos j? .

ıkb;k gzE 1699 Jh;th s'A 1799 Jh;th sZe brGr ;" toQK

;[szsosk-;zrqkw bJh i{Mdk nkfJnk j? . ;zrqkwhJ/ bJh jo gb fuzsk

dk j[zdk j? fe eZbQ eh j't/rk . i' jkb gzikp dk nmkoQthA ;dh ftZu

;h, T[j fJfsjk;d/ gzfBnK s'A ˜kjo j? . fJe gk;/ w[rb fJ;B{z

;zGkbD s'A n;woE ;B s/ d{i/ gk;/ fdZbh dh ew˜'oh nt;Ek t/y e/

ncrkB iotkD/ T[s'fVsh jwb/ eo e/ fJ; B{z spkj eoh ik oj/ jB .

d/Ù B{z fJ; d[odÙk ftu'A eZYD bJh f;zx ;{ofwnK ikB dh pk˜h bkJh

s/ T[j fJj' ;dk ;'ud/ fe i' n;hA fJj ;kro wzEB eo oj/ jK, fJ; s'A

Gkr dk nzfwqs ˜o{o Mo/rk s/ fJe fdB d?AsK dk ;otBkÙ eo e/,

ykb;k d/Ù dh tkrv'o ;zGkb/rk . f;ZyK dh fJ; wkBf;esk dh

s;tho “;" ;kyh” g/Ù eodh j?, i' ;Ekgs ;oeko B{z fNZu ;wMdh s/

nkgDk jo nkjo ;cb ;wMdh j? s/ T[BQK B{z r[o{ tkeK dhnK n;h;K

Bkb gogZe eodh j? fe T[j nkıo fti? jk;b eoBr/ . fJ;/ fJe

Page 13: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

rZb B/ “;" ;kyh” i/jh ouBk B{z fJe r˜p Bke s/ ısoBke feskp pD

fdZsk, fi; eoe/ fJ; d/ gq/whnK sK fJ;B{z gVQBk ftukoBk jh ;h s/

fJ;d/ d[ÙwBK B/ th fJ;B{z x'yDk ˜o{oh ;wfMnk . nzro/i ;oeko B/

sK fJ; B[z fje soQK r?o-ekB{zBh feskp efj e/ ips th ehsk s/

Bkb Bkb fJ; dk nzro/ih nBtkd eok e/ fJ;dh w{b GktBk B{z

;wMD dk isB th ehsk s/ Bkb fJj th gquko ehsk fe n;b ;"

;kyh sK n;K ep˜/ ftZu eo bJh j? s/ b'eK gk; i/ fes/ e'Jh j? sK

T[j iknbh iK Bebh g'Eh j?, n;b BjhA . T[ZBhthA ;dh d/ nzs ftZu

fJj gquko d' T[u/u/ gqukoe oZy e/ ehsk iKdk fojk . ni/j/ ;oekoh

gqkg/rzvk d/ pkti{d b'eK ftZu “;" ;kyh” gVQB dh o{uh xN BjhA j'Jh,

;r' jo e'Jh fJ;B{z fJXo'A-T[Xo'A b? e/ gVQB dk isB eodk s/ fJ;d/

;ztkdK ftZu'A nkgDh wkBf;e ;zs[ÙNsk bZGdk . go J/; gqf;ZXh,

gqkg/rzv/ s/ gZygksh otZJhJ/ ekoB fJj g'Eh dk jkb wzdk j'fJnk s/

ˆbs wbs oZd'-pdb j'D eoe/ fJ; dk ;jh ;o{g bZGDk n"yk j'

frnk .

;kyh-;kfjs

f;ZyK dk ;kyh-;kfjs ;G s'A tZX nwho j? . fJj fiE/ gqkuhB

gzikph tkose dk uzrk B{wBk g/Ù eodk j?, T[E/ r[o{ ;kfjpkB dhnK

ihtB-xNBktK s/ f;fynktK B{z th o'ue pDk e/ g/Ù eodk j? . fJ;

ftu tosh g[okDe Ù?bh ns/ eokwksh feqÙw/ fJ;B{z tX/o/ nkeÙe

pDkT[Ad/ jB.

r[o{ BkBe ;kfjp pko/ gzi iBw ;kyhnK pj[s gqf;ZX jB-

g[oksB iBw ;kyh, pkpk fwjopkB tkbh r';fN, GkJh pkb/ tkbh

iBw ;kyh, gouhnK GkJh ;/tkdk; s/ GkJh wBh f;zx tkbh iBw

;kyh . r[o{ r'fpzd f;zx ih dhnK ;kyhnK tkbh ouBk “;' ;kyh” jh j? i'

tX/o/ gqf;ZX ojh j? . B" r[o{ ;kfjpkB pko/ i' ;kyhnK dh tZvh g'Eh

fwbdh j?, T[j “gzi ;" ;kyh” j??, fJ; ftu ;ko/ r[o{nK d/ ihtB gq;zr

jB s/ GkJh ;zs'y f;zx ih B/ fJ;/ rqzE d/ nkXko ”s/ nkgDh g[;se

“r[ogqskg ;{o:” dh ouBk ehsh ;h .

Page 14: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

pj[s/ b'eK dk fınkb j? fe fJ;/ “gzi ;" ;kyh” Bkwh tZv/ rqzE dk

fJe Gkr “;" ;kyh” j? . “;" ;kyh” g'Eh dh ;kyh Bzpo 95 ftu th fJj

fbfynk j? L

;[B' eEk np dZyDh ;kyh tosh ntfo .

;kyh gzi ;" r[o{ eEh, sp j˜{o efj e[zto .

;" ;kyh jw e" j[ew , ;" ekpbh wZb.

w[bskBh ;{o/ dJh, oshJ/ g{op GZb.

;" nkrohJ/ ;{os f;zx, dJh pyÙ efo nkg.aaaa15.

eJh fJ;B{z ;[szso ouBk th s;Zto eod/ jB, eJh d'jK rZbK

dk fwbr'Gk, go fJj ;koh rZb dk g{ok fBoDk sK jh ;zGt j? i/ T[j

“gzi ;" ;kyh” tkbk tZvk g'Ek gqkgs j't/, go ikgdk j? fe “;" ;kyh dk

w"i{dk o{g TZBhQthA ;dh, f;Zy okiekb dh g?dktko j? feTAfe fJj

wjkokik oDihs f;zx ;w/A dhnK nB/eK j' phshnK xNBktK B{z

GftZys eEk d/ o{g ftu nzfes eodh j?. ;', fJj ;koh g'Eh fJsBh

g[okDh BjhA fe fJ;B{z r[o{ r'fpzd f;zx ih d/ ;w/A Bkb i'fVnk ik ;e/

s/ Bk jh fJj rZb j? fe fJ; ;ko/ d/ ;ko/ w"i{dk yoV/ B{z GkJh okw

e[fJo (1672-1761JhL) d/ BK Bkb ;zpzfXs ehsk ik ;e/ . jK, us[o

fbykoh B/ fJj ˜o{o ehsk fe r[o{ r'fpzd f;zx ih T[sw g[oÙ d/ o{g

ftu p'bd/ s/ GkJh okw e[fJo d/ gqÙBK d/ T[Zso fdzd/ eJh GftZys

tke th efjzd/ jB. fJj ;ztkd tkbh rZb e'Jh nDj'Dh th BjhA go

jo gq;zr Bkb fJ;B{z BjhA i'fVnk ik ;edk.

Gkosh gozgok dh fJj wzBh-gqwzBh ohs j? fe fe;/ wjKg[oÙ dh

eEk gqwkfDesk bJh fe;/ Bk fe;/ p˜[or d/ w{zj'A nytkJh iKdh j?,

fit/ wjKGkos dh ejkDh t/d ftnk; nkgD/ g[Zso ;[ed/t B{z ;[Dk

fojk j?, rhsk dk ;ztkd fJ;/ soQK ubdk j? fe ;zi:, fXqsokÙNo B{z

fJj tkosk dZ; fojk j? . okwkfJD th fJ;/ sohe/ Bkb fbyh rJh j? .

f;Zy rqzEK ftu th fJ; ftXh B{z ngDkfJnk frnk j? . GkJh ;zs'y f;zx

ih B/ i' r[o{ eEk fbyh j?, T[; ftu ;qh BkBe gqekÙ dk gq;zr GkJh

pkb/ d/ w{zj' nytk e/ gqwkfDe pDkfJnk frnk j? feTAfe fJj pkb/

tkbh iBw ;kyh s/ nkXkfos j? . EK EK f;ob/y -pkbk ;zX[o[ tku .

Page 15: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fJt/A fit/A id'A T[BQK pkeh B" r[o{nK d/ gq;zr SzdpX eo e/ g/Ù ehs/

sK fJ; gq;zrktbh dk nkXko“gzi ;" ;kyh” ;h, fJ; eoe/ fJ; ;ko/ B{z

GkJh okw e[fJo d/ w{zj'A nytkfJnk j? . “r[ogqskg ;{o:” dh ;wkgsh s/

eth ih fbyd/ jB fe GkJh okw e[fJo dh Ùy;hns wjkB gops

;wkB j? fi; ftu'A fJj r[o{ eEk dh rzrk tfj fBebh j? L

;hq r[o eh rkEk ;[G rzrk. Szd T[wzrk T[szr sozrk .

eokwks poBB ifjz ejK . fJj rzGhosk XkoB wjk.

okw e[fJo froto s/ fBe;h . f;yB fpy? irs wfj fpr;h. 22.

fJ;/ “gzi ;" ;kyh” dk ndfbnk pdfbnk fJe Gkr “;" ;kyh” j?,

fJ; eoe/ gfjb/ fJ; eEk s/ eEsk tesk GkJh okw e[fJo pko/ e[M Bk

e[M ikDBk ˜o{oh j? .

“;" ;kyh” d/ eEsk tesk

f;Zy fJfsjk; ftu fJj wzBh-dzBh otkfJs j? fe id'A r[o{

r'fpzd f;zx ih gzikp s'A d{o, dZyD ftu BKd/V fty/ i'sh i'fs ;wk

rJ/ sK f;ZyK d/ wBK T[s/ rfjoh T[dk;h Sk rJh . T[dk; f;Zy ;zrsK

d/ Xotk; bJh , GkJh okw e[fJo ih nkgD/ fgzv okwdk; (f˜bQk

nzfwqs;o ) fty/ r[o{-xo dhnK ;kyhnK ;[DkfJnk eod/ ;B s/ nkg

dk ;/te GkJh ;kfjp f;zx fbykoh fJBQK B{z fit/A fet/A Bkb' Bkb

fbydk th iKdk ;h . j'bh j"bh tfoQnK dh xkb pkd fJj ;kyh ;zrqfj

“gzi ;" ;kyh” r[zE fsnko j' frnk . fJj rqzE GkJh ;zs'y f;zx gk; ;h

s/ fJ;d/ nkXko “s/ jh T[BQK ;koh r[o{-eEk fbyh. fra frnkB f;zzx s/

GkJh ekBQ f;zx BkGk B/ th fJ; rqzE d/ T[sko/ fes/ fes/ d/y/ ;B, go

j[D fJj d[obZG j? .

GkJh okw e[fJo, pkpk p[ZYk ih ( 1506-1631JhL) dh pz; ftu'A

;B . pkpk p[ZYk ih d/ g[Zso GkBk ih d/ gZso ibkb ns/ ;otD

;B, ;otD dk g[Zso Mzvk ;h s/ Mzv/ dk gZ[so r[ofdsk . nr'A GkJh

r[ofds/ d/ g[Zso okw e[fJo ih ;B, fiBQK dk iBw 1729 fpL B{z

jfJnk s/ d/jKs 1919 fpL . fJj th otkfJs j? fe id'A B"t/A r[o{ dh

Ùjhdh pkd ;qh r'fpzdokfJ ih r[orZdh T[s/ p?mD br/ sK r[fonkJh

Page 16: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

dk fNZek fBe/ pkbe GkJh okw e[fJo ih d/ fBe/ jZE' jh btkfJnk

frnk . tv/ j' e/ fJj ebrhXo gk; nBzdg[o jh fBtk; oyd/ oj/,

nzfwqs SeD T[gozs nkg dk BK r[opıÙ f;zx j'fJnk . nkg ;dk

nksw no{VQ nt;Ek ftu w;s nbw;s ofjzd/ . fJe tko wksk

r[ioh ih d/ g[ZSD s/ fe ;[ywBh ;kfjp ftu i?;/ pqjw frnkBh dk

fusq fdsk frnk j?-t?;k e'Jh f;Zy j?< sK d;w r[o{ ih B/ GkJh

r[opıÙ f;zx tb jh fJÙkok ehsk ;h . r[o{ ;kfjp id edh fÙeko

iKd/ sK nkg B{z Bkb b? e/ iKd/ ns/ nkg j/wÙk bZsK fJe gk;/ eo d/

x'V/ dh ;tkoh eod/ . ;fsr[oK d/ dZyD tb i'sh i'fs ;wk ikD pkd

nkg nkgD/ Bro-okwdk; ofjzd/ oj/ s/ f;Zy ;zrsK nkg gk;

nkT[AdhnK ofjzdhnK s/ nkg ;dk r[o{-xo d/ gq;zr ;[Dk e/ ;G B{z

Xhoi fdzd/ . nkg dk ;/te GkJh okwk ;h, nkg pj[sk T[;/ “s/ fBoGo

eod/, fJE'A se eJh tko gqÙkd SeD T[gozs g/N B{z jZE bk e/ jZ;d/

jZ;d/ efjzd/-@d/y GkJh okfwnk! eh okwdk; e/ oZi rJ/ jB fe BjhA

<@

id 1796 fpL (1769 JhL) ftu fjzd T[s/ Bkdo Ùkj jwbtko

j'fJnk sK gzikp d/ fgzvK ftu pVh b[ZN wuh, okwdk; th b[fNnk

frnk s/ GkJh okw[ e[fJo B{z f;gkjh geV e/ bkj"o b? rJ/ . id'A T[BQK

d/fynk fe fJj sK e'Jh oZp dk w;skBk dot/Ù j?, sK T[j pVh

e[fVeh ftu c;/ . nıho uoBK T[s/ Yfj gJ/ s/ wk¯h wzrh fe n;K

pVh GZ[b ehsh j? fe n?;/ oZph ¯eho B{z pzBQ e/ b? nkJ/ jK s/ xo dk

;kwkB th b[N fbnKdk j? . GkJh okw e[fJo ih B{z fJe ¯"ih d;sk

fgzv SvD nkfJnk s/ xo gj[zuk e/ nkyD br/ fe s[;h dZ;' fe

s[jkvk eh eh ;kwkB b[fNnk frnk j? sKfe n;hA T[j g{ok eo d/JhJ/.

nkg B/ ;fji-;[Gk nkfynk fe fJE/ w/o/ pk˜K dhnK v'oK gJhnK ;B,

T[j fes/ B˜o Bjhf nk ojhnK . fJj ;[D e/ ;ko/ f;gkjh jZe/-pZe/

ofj rJ/ fe fJj fesB/ p/gotkj jB . fco nkgD/ ozr ftu jh efjD

br/ fe fJj s[;K ;kvk b[fNnk-g[fNnk ;kwkB sK w'V fdZsk, id'A

s[jkvk b[fNnk frnk sK e"D w'V/rk. f;gkjh j?okB ;B fe fJj ;kB{z

to d/ oj/ jB iK ;qkg .

Page 17: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fJ; s'A pkd f;ZyK T[s/ Gkoh dwB-uZeq ufbnk, ıkB pjkdo

˜eohnk ıK s/ who wzB{ B/ pj[s sÙZdd ehs/ . fco nfjwdÙkj

npdkbh d/ jwb/ Ù[o{ j' rJ/ s/ gzikp T[s/ eJh w[;hpsK nkJhnK .

nkg fJj ;G e[M nZyhA t/yd/ oj/ iK nZyh t/yD tkfbnK gk;'A ;[Dd/

oj/ . id edh th T[j fJj ;ke/ ;[Dd/ sK ¯ehoh ozr ftu fJj' puB

eod/ fe ıkb;k fJe fdB ˜o{o fti? gkt/rk . eJh tko T[j r[o{

;kfjp d/ nky/ puBk B{z d[jokT[Ad/ s/ f;Zy ;zrsK B{z Xotk; pzBQkTAd/ .

T[j s?qekb do;h ;B s/ T[j fJj d/y oj/ ;B L

oki eo/rk ykb;k nkeh ojfj B e'fJ .

ı[nko j'fJ ;G fwb?Ar/, pu/ ÙoD i[ j'fJ .

okwdk; Bro d/ br/ B?D/ dk e'N j?, fiE/ fe 1761 Jh;th ftu

nkg B/ ;oho fsnkfrnk, T[E/ ;[zdo ;wkX pDh j'Jh j? s/ nkgd/ nzsw

gq;zr B{z “;" ;kyh” dh nkıoh ;kyh ftu nzfes ehsk frnk j?.

GkJh okw e[fJo d/ ;g[Zso GkJh w'jo f;zx ;B, fiBQK B{z pkp/

nkb/ dh bVeh phph goXkB ftnkjh j'Jh ;h.

“;" ;kyh” dk fbykoh

J/; ;kyh dk fbykoh i?;k fe jo ;kyh ftu fdsh ;{uBk s'A gqrN

j?, GkJh ;kfjp f;zx j? . fJj e[M no;k ÙkfJd r[o{ r'fpzd f;zx ih

gk; nBzdg[o th fojk ;h s/ fgS'A fJ; B/ GkJh okw e[fJo ih d/ ;/tk

ftu ;wK r[˜kfonk. fJBQK d'jK rZbK dk f˜eo w[ZYb/ d'jfonK ftu

nzfes brdk j? L

;kfjp f;zx gd ;oB s[fj, fby/ fbykoh rqzE .

r[o nB[uo p[ZY/ e[bB, okw e[zto ;[y gzE. 2 .

oj? j˜{o d;t/A r[o{, eo/ T[efs i[ tke.

r[o osB wkb g'Eh fby'A, fiT[A r[o ehB' tke . 4 .

don;b “gzi ;" ;kyh” dh g'Eh fbyD tkbk GkJh ;kfjp f;zx

jh j?, fit/A fe pkpk fwjotkB dh fBrkBh ftu e/;'dk; B/ “;" ;kyh”

Bkw dh g'Eh fJ;/ ftu'A tZy pDkJh rJh, go T[; dh ftbZyDsk fJj

;h fe T[; ftu 15-20 ;kyhnK BthnK gkJhnK rJhnK, ık; eoe/

Page 18: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

Szdkpzdh tkbhnK s/ e[M tkose tkbhnK th, fit/A fe 96 Bzpo ;kyh

.

fJ; n?vhÙB dh fsnkoh eoB tkbk fbykoh ÙkfJd wEok

dk; pqkjwD ;h feTAfe gfjbh ;kyh s'A th gfjbK w[ZY ftu G{fwek

ti'A i' d'jo/ jB, T[BQK ftu fJ; dk Bkw j? L

r[o j {̃o wEok fpgq, jkfE i'fV efj:' J/j[.

;fsr[o GkDk ;wM efo, g{Sh eoBh e/j[ .9 .

17thA ;kyh ftu fco fJj Bkw nkfJnk j? L

wEok fw;o fwb? fiT[A f;y . d/y? jw r[o{ fYr jh fby .

99thA ;kyh ftu th fJj Bkw fwbdk j? L

;[nk; mfjokt? BkfG xfo, T[m? s[ozrh Ui .

Bkw GiB eh i[rfs fJj, wEok pyÙh w"i .

gfjbhnK 50 ;kyhnK ftu'A 15 s/ 17 Bzpo ;kyh fJ;/ wEok dk;

dh feos j? s/ fgSb/ Gkr ftu fJ; tX/o/ ;kyhnK obkJhnK jB .

nkıoh ;"th ;kyh ftu fJj fbfynk j? fe fJj BkokfJD dk; B/ gkJh

;h . fJj rZb n;hA fJE/ sK nkyh j? fe e'Jh gkme ;koh “;" ;kyh” B{z

;kfjp f;zzx dh fbys jh Bk wzB/, ;r'A fJ; ftu tkX/ xkN/ eoB tkbk

EkB/;o tk;h fJj w?D d[nkphnk wEok dk; pqkjwD th j? .

“;" ;kyh” dk ouBk-ekb

“;" ;kyh” dh gfjbh ;kyh, gzikjthA s/ nzsbh ;"thA ;kyh ftu

1791 fpL ft;ky, 1791 fpL 3 i/m s/ fJeh; fpL ;zws fdsk j'fJnk

j?, fJ; s'A eJh nB[wkB eod/ jB fe fJj ouBk ÙkfJd fJBQK ;kbK dh

feos j? . ;zGt j?, “gzi ;" ;kyh” ;zg{oB j'Dk dk fJj' ;kb j't/ b/feB

“;" ;kyh” d/ w"i{dk o{g Bz{ fJ; ekb dk wzB ;eDk ;zGt BjhA . gfjb/

sK fJj e'Jh fotki BjhA fe fbykoh fszB EK ;zws doi eo/, nkfd iK

nzs ftu fJe/ EK ouBk-ekb fdsk iKdk j? . Bkb/ “;" ;kyh” e/tb

“gzi ;" ;kyh” ftu'A eZfYnk fJe Gkr th BjhA, pbfe fJj sK fJe soQK

tXkJh xNkJh fJe BthA g'Eh j? . ÙkfJd 14-20 iK fJ; s'A tZX

GftZys tkeK tkbhnK ;kyhnK tXk e/ f;Zy oki ;w/A fJ; B{z “;" ;kyh”

Page 19: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

dk w"i{dk o{g s/ Bkw d/ e/ gqubs ehsk frnk j't/ . ;"thA ;kyh ftu

;k¯ fbfynk j? fe fJj BkokfJD dk; fwÙo B/ gkJh j?, 99thA ;kyh

ftu fJj ;ze/s j? fe n;K fJsBhnK ;kyhnK (99) jh fbyDhnK ;B s/

j[D fJe ;kyh Xow e'N tkb/ B?D/ ykso oyh j? i' fe okw e[fJo dk

Grs ;h .

;kyh ;" fJe T{B eh, ejh f;Zy ;[o frnkB .

;kyh J/e ;fsr[o oyh, B?D/ j/s[ ;[ikB . 19.

id n;hA fgS/ gzikjthA ;kyh dh ;wkgsh s/ B˜o wkod/ jK sK

T[E/ fbfynk j? fr nr/ j'o 49 ;kyhnK ejhnK ikDrhnk .

gzuk; ;kyh ofttko fdB, j[D fÙeko eh p/o .

J/e s?q gzi d; sh;,Gbe/ ej?A ;t/o .4.

fJ; s'A ˜kjo j? fe fJj rZb BjhA fe nzs ftu BkokfJD dk;

fwÙo B/ fJe ;kyh tkX{ gk fdsh, ;r' xkVs fJe/ us[o fbykoh dh j?

. fJ; xkVs dk gVdk fJe otkfJs s'A th Gbh-GKs T[m iKdk j? .

otkfJs fJj j? fe fe;/ ;w/A r[o{ r'fpzd f;zx ih wfjbK ;w/s EkB/;o

gzv/ okwdZs d/ g[Zso wBhokw d/ xo mfjo/ ;B s/ T[BQK gq;zB j' e/ fJj

g'Eh s/ gzi rqzEh T[; dh G?D B{z gqdkB ehsh ;h . fJj ;koh ebgBk

nkgD/ nkg fBokoEe j; iKdh j? id'A fe g'Eh ftu fdsk ;zws 1791

iK 1791 fpL j? . i/ r[o{ ;kfjp EkB/;o nkJ/ th j'Dr/ sK fJj rZb

1760 fpL s'A gfjbK dh jh j' ;edh j? . ;', fJj rZb pDdh BjhA .

bzwh uouk ftu g?D s'A gfjbK n;hA fJE/ e[M f;Zy ftdtkBK dh okfJ

nzfes eoBk ˜o{oh ;wMd/ jK .

“;" ;kyh” s/ f;Zy ftdtkB

1a frL frnkB f;zx

frL frnkB f;zx ih B/ otkfJs fJT[A doi ehsh j? L

J/; wBhokw gzv/ (;g[Zso okw dZs) d/ xo, r[o{ e/ wjb fi;

irQk oj/ ;h, T[E/ Gh r[o{ n;EkB j? . J/; dh G?D pkb ftXtk B/ wksk

ih dh pj[s ;/t/ ehsh . T[BQK ı[Ù j' e/ gzi rqzEh g'Eh T[; B{z fdsh .

Page 20: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fJe ;kyhnK dh, i' dbhg f;zx tkbh T[xh j? . i' T[j woB brh,

nkgDh mke[o g{ik ;w/s fJe nkb/ ftu pzd eo rJh . ;' 1972 fpL B{z

wBhokw d/ g'so/ ;"bh fwÙo B/ wekB w[[V e/ pDktD bJh ezX YkJh sK

ftu'A mke[o g{ik s/ g'EhnK fBeb gJhnK . UB ;odko nwo f;zx

f;zxkg[ohJ/ B{z fdykJh, T[; B/ “;" ;kyh” dh g'Eh fbyD tk;s/ p{VhJ/

BZEk f;zx fbykoh gk; G/i fdsh sK fszB T[sko/ j' rJ/ fiBQK ftu'A

fJe wjkoki/ oDihs f;zx gk; g[ih . T[E/ okw f;zx eZe/ B/ noE

;[DkJ/ s/ fejk fe ;zws p[oi ftu nzro/˜h sw{o ti/rk . wjkoki/

pjkdo B/ T[;/ ;kb ebeZs/ s'A nzro/˜h tkik wzzrtk e/ ;zwB p[oi

T[s/ titk fdsk. Gkt/A UB, ÙrB s/ r[o{ ek j[ew g{ok eo fdsk, go

J/j eh ıpo ;h fe i' J/E/ r'o/ jh fBtk; eoBr/ . ;r'A ;kyhnK ftu

dbhg f;zx dh pjkÙkjh ekfJw j'Dh ;[D e/ wjkoki/ B/ nkgD/ nZmt/A

g[Zso dk Bkw jh dbhg f;zx oZy bhsk fi;dk cb T[bNk j':k .

dbhg f;zx pkdÙkj j't/rk, J/j' noE eoB pdb/ okw f;zx eZe/ B{z

wjkokik Ù/o f;zzx B/ r'fpzdrVQ d/ feb/Q ftu e?d eo fdZsk ;h s/ okDh

fizdK B/ ;tk bZy dh ikrho d/Dh fby fdsh ;h . j[D wBhokw gzfvs

dh ;zskB ftu'A pk;d/t i'sÙh EkB/o; ftu j??.

stkohy r[o{ ykb;k, gzBk 942

GkÙk ftGkr , d{ih n?vhÙB (1970 JhL)

fJe g[okDh jZE fbys “;" ;kyh” d/ nzs ftu fJT[A fbfynk j? L

G{s Gftys r:kBtkB, ;qh r[o{ r'fpzd f;zx.

i' tos?rh ;' fbyh, gVQ?A gzE e/ f;zx .11.

;kyh r[gs r[o{ Xoh, e[oy/so e/ wkfj.

fJe ;" nmZsh po; br, ikBh feBj{z Bkfj . 12.

j[ew r[o{ ek gkfJ g[B, EkB/;o e/ wkfj.

fJe pqkjwD e/ xo j[sh, gqrN eoh g[B sKfj .13.

2a ;o nso f;zx

;o nso f;zx Gd"V tkb/ uzr/ ftdtkB y'ih ;B, T[BQK ;o

b?gb frqcB, ;eZso gzikp ;oeko dh gq/oBk s/ ;zB 1976 JhL ftu “;"

Page 21: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;kyh” dk nzro/˜h soiwk eo e/ pBko; s'A SgtkfJnk ;h . T[j fJ;

g'Eh dh n;bhns d;d/ jBL

““w[M/ :/j feskp ;zws1793 eh fbyh j{Jh fwbh fi; e' v/Y ;"

;kb j[nk j? aaaaaa w?D d[nkp e/ f;Zy'A e' :/j feskp c?bh, T[;h w"e/

;zws 1892 e/ brGr GkJh GrtkB f;zx Ùfj˜kdg[ohJ/ rqzEh B/ J/e

chb wkdk, J/e pk˜ n"o :/j feskp ;kyh eh s'jck wjkokik oDihs

f;zx e' G/ih ip fe tj dhBk Bro fÙeko w/A EK, tjK jh T[;e' g/Ù

j{Jh .””

““w?B/ ;kyhUA eh gVskb eoBh Ù[o{ eh . n"o nZtb y'i fJB e/

ikoh j'B/ ek ;zws 1894 (1837 JhL) ;wMk r:k, feT[Afe f:j ;kyh

J/e pqkjwD e/ xo ;/ EkB/;o w/A, fi;ek Bkw BokfJBdk; Ek,

BkokfJBdk; eh n"bkd EkB/;o w/A j? n"o nzÙ ;qh okw eh efjbks/ j?A -

T[;eh n"bkd ;/ ˜kjo j{Jh . n"o T[;B/ nkgB/ ck:d/ e' f;y'A w/A c?bkJh

. fi; tes nwo f;zx f;zxkg[ohnk ek:w Ek, T[;B/ fJ; g[;se eh

fJt˜ T[B pqkjwD'A e' ikrho dh n"o nkgBh w˜Qph feskp ;wM eo

fJ; e' c?bk:k . pV/ Ù"e ;/ f;y'A B/ f:j fbyh ””.

(stkohy f;ZX{ p/okVK t ykBdkB c{b)

3 GkJh tho f;zx

fJ; g'Eh dh w[skfbnk d;dh j? fe fJ; ftZu nB/eK ;kyhnK d/

n;bh j'D dh Mbe j? . e[M eZN e/ pBktNh gkJhnK jB, e[M fBohnK

pBktNh jB. aaa ;kvk Gkt e/tb fJzBk j? fe j[D tkb/ B[;y/ ftZu

nky/g j' ikD ekoB ;koh B{z ;Kr' gKr n;bh s/ ;kv/ GftZys tkeK

B{z, i' fJ; ftZu nkJ/ jB, ;fsr[oK d/ T[ukfos ;wM e/ G[ZbK ftZu g?

ikJhdk j?, feTAfe n;b s/ nky/g fJ; ftZu fJTA[ obrZv j' rJ/ jB

fe fBy/VB/ nfs efmB jB .

;kB{z y'i eofdnK fJj th gsk brk j? fe ;uw[u “;" ;kyh” i'

gfjbK ;h, T[;B{z s'V GzB e/ BthA ;kiBk ;kih rJh ;h, fi; dk

t/otk fJj j? .

Page 22: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

““;ojzd d/ cs/rVQ ;kfjp d/ rzqEh f;zx GkJh feÙB f;zx ih “;"

;kyh” d/ ;[bMkT[ eoB ftu nkgD/ ;w/A ftu uzr/ f;nkD ;wM/ iKd/

;B . Ù'e j? fe nkg e[M wjhB/ j'J/,85 e[ po; dh T[wo ftu ubkDk

eo rJ/ . nkg B/ e[M po; j'J/ “;" ;kyh” pkps jkb df;nk ;h, fi;B{z

;[DB tkfbnK ftu gfNnkbk jkJhe'oN d/ fJe iZi th ;B . nkg B/

df;nk fe w?A “;" ;kyh” d/ noE 1964 fpL ftu GkJh jofds f;zx ih

s'A npub Bro ftu gVQ/ ;B , i' T[; t/b/ yk;/ fpoX ;B . nkg B/

fJj th df;nk fe GkJh jofds f;zx ih B/ T[BQK B{z df;nk ;h fe T[j

itkB ;B, T[; t/b/ fJe wzvbh fijh pDh ;h fi; ftu fJe ;ZiD sK

f;Zy ;B- r[owy[ f;zx Bkw eoe/ , fJe fBjzr th ;B-nbp/b f;zx

Bkw ;h. d' pqkjwD s/ fJe d/tk f;zx eoe/ ;ZiD ;h . pqkjwD fJe

tv/ok, fJe S[N/ok ;h . T[; t/b/ T[es ;ZiDK B/ pj[s ;kohnK ;kyhnK

fgSbh “;" ;kyh” ftu'A eZYhnK s/ BthnK gkJhnK . tv/o/ gzfvs ih B/

pj[s e[M pqkjwDh ws dhnK rZbK g[nkJhnK ;B . GkJh feÙB f;zx

ih B/ df;nk fe i' “;" ;kyh” j[D Sgh j'Jh j? , T[;dk T[; g'Eh Bkb'A

th, i' T[go fby/ nky/g s/ wro'A pDh ;h s/ i' T[BQK B/ GkJh jofds

f;zx s'A gVQh ;h-u'yk ¯oe j?.””

fJj fbysh fpnkB ;L wkB f;zx iZi gfNnkbk jkJhe'oN B/ 25

nes{po 1931 JhL B{z foekov ehsk ;h s/ GkJh tho f;zx ih

nzfwqs;o gk; ;h .

(gq;sktBk, r[ogqskg ;{oi rqzE)

4a GkJh ekBQa f;zx BkGk

“;" ;kyh” fJj fJe gqf;ZX g'Eh j? fi; ftu gfjbK ;" ;kyhnK ;B

go j[D tXhe d/yhnK iKdhnK jB no ebwh g'EhnK d/ nkg' ftuh

gkm BjhA fwbd/ . fesfBnK dk fınkb j? fe fJj ;kyh ebrhXo dh

ouBk j? go fJ;dh eftsk gqrN eodh j? fe fJj fe;/, ;kXkoD

ftd:k ns/ ;wM tkb/ f;Zy dh ebw s'A fbyh rJh j? .

;kyh s'A gkfJnk iKdk j? fe r[o{ r'fpzd f;zx ;kfjp B/ i' eEk

gq;zr GkJh r[opıÙ f;zx ih (okw e[zto) B{z ;[DkJ/ , T[jh T[BQK B/

fbykoh ;kfjp f;zx s'A fbytkJ/ . GkJh ;zs'y f;zx B/ Gh r[ogqskg

Page 23: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;{o: dh eEk fJ;/ d/ nXko s/ fbyh j? ns/ GkJh ;zs'y f;zx B/ ;" ;kyh

d/ nB/e gq;zr nkgDh eftsk ftu pdb e/ fiTA[ e/ fsT[A fby fds/

jB. e{e/ f;Zy, ;" ;kyh B{z T[jh doik fdzd/ jB i' fjzd{ ;wki ftu

GftÙ:s g[okD B{z fdsk iKdk j? no nkgDh p[fX nB[;ko gj/bh tKC

ej/ rJ/ tKeK d/ nB/e noE bk e/ fdb goukfJnk eod jB .

;odko ;o nso f;zx oJh; Gd"V dh okfJ j? fe fi; t/b/

eÙwho dk fJbkek wjkokik izw{ B{z nzro/˜ ;oeko B/ o[g:/ pdb/

fdsk j?, T[; ;w/A fJj g'Eh fbyh rJh j? . fJ;/ bJh T[; ftu tke j? L

d;/ p/u efo ikfjz fcozrh. rki? ˆ' sp w'o G[izrh . (;kyh 85)

(wjkB e'Ù, d{ih n?vhÙB, gzBk 176)

T[go'es fpnkBK ftu gqubs otkfJs s/ fJfsjk;e sZE d'jK

dk uouk j? go fJBQK ftu Y/o nzso j?, Gkt/A b/yeK B/ nkgD/ ftuko

d/ fds/ jB, gozs{ fJ;dk ouBk-ekb fco th ;gZÙN BjhA . n;hA

ikDd/ jK fe GkJh okw e[fJo ih dk 1761 Jh;thA ftu d/jKs j'

frnk ;h . ;', fJj ;kyhnK T[BQK nkgD/ ÙoXb{nK B{z gfjbK jh

;[DkJhnk j'DrhnK s/ T[BQK d/ fbykoh GkJh ;kfjp f;zx B/ th fby

bJhnK j'DrhnK , go u{zfe “;" ;kyh” fty nB/eK n?;hnK xNBktK

nzfes jB i' fJ;B{z nZr/ b? iKdhnK jB, fJsBk g[oksB BjhA ofjD

fdzdhbK . fJ;dk ;gZÙN jZb fJj' j? fe n;hA fJj wzBhJ/ fe “;" ;kyh”

dh pj[sh ;kwZroh sK “gzi ;" ;kyh” tkbh j? noEks 75-80 ;kyhnK

g[okDhnK jB, go i' 15-20 ık; eoe/ Gftys tkeK tkbhnK

;kyhnK fgS'A gkJhnK rJhnK jB, T[BQK dk ouBk-ekb f;Zy oki dk

˜wkBk j? s/ w"i{dk “;" ;kyh” tkbk o{g T[ZBhthA ;dh d/ wZX ekb d/

bkr/-ukr/ pfDnk f;ZX j[zdk j? .

nzdobhnK rtkJhnK

(1) ;kyh Bzpo 57 ftu Bkdo Ùkj d/ jwb/ s'A w[ˆbK d/ G?-Ghs

j'D dk uouk j?, fJj uouk j?, fJj jwbk 1796 fpL (1739 JhL )

ftu j'fJnk ;h, fJ;B{z 1797 fpL ftu fetA nzfes ehsk ik ;edk j? L

wko?A wo? pj[s fdB phs/ . nktk Bkdo w[rb'A Ghs/ .

Page 24: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

sK ghS/ ;[ZRh G{ j'Jh . wkbe jw e' fdy? Bk e'Jh .14.

(2) ;kyh BzL 15 ftu gmkDh jwfbnK tb ;zze/s j?L

itB ezXkoh nktfj iKfj. :k fpfX d/; T{io ;G rKfJ .

;kyh BzL 100 ftu sK nfjwdÙkj npdkbh d/ nkT[D dk

;gZÙN T[b/y j? L

nfjwd nk:k ekpbh, rJ/ b'r ;G ;?b .aaaa. 3. :k

frbik vo j{nk gzikp . Xow e'N b/ rJ/ ;wki .

;kyh BzL 99 ftu nzfes j? L

nfjwdÙkj nkt? ip? jw? p[bkt? d/t .aaaa.16.

(3) 57thA ;kyh ftu f;ZyK dk gzikp B{z fti? eoB dk ;ze/s j? L

p'b/ f;Zy ihs?A gzikpk . ghS/ i/jbw Bkek pkrk .

d[nkpk ;sb[dq eh gkok . wkbt ihs izrb gr Xkok .

fJ; soQK 59 BzL ;kyh ftu f;Zy oki dh uVQdh ebk dk uouk j? l

ykdo bkdo ;kro/ phu eo?Ar/ oki .

fdZbh fNe? Bk oki f;Zy r[o BkBe pyÙh ;ki .7.

aaaawkbt e?ot iKrbh wkMk gops nNe .

eÙwhoh Ujz;g[o, wbe g[o? w?A ;Ne .13.

fgÙ"o ibkbk ekpbh b/t/Ar/ iT[ e/; .

sp? ykb;k ;zfX d[o fdZbh e/ ;G G/; .14.

57 Bzpo ;kyh ftu nzfes j? L

J/e nekb uj{z fd; M{b? . gÙuw[ nNe gko bV e{b? .24.

82 thA ;kyh ftu th fJj' rZb nkyh j? L

aaaa ekj{z d/; dkw b? G/N . ekj{z fbnkT{A oki ;w/fN.41.

r[o BkBe ih ijK t? rJ/ . eoh cehoh d/;B tJ//.

;' ;' d/; oki Xo ihs'A . tX? ykb;k b'r gqshs'A .42.

64 Bzpo ;kyh ftu wjkokik oDihs f;zx tb ;k¯ fJÙkok j? L

f;Zy jwko/ j'fJAr/, xfo xfo j'fJrk oki .

Page 25: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

sK ghS?? fJe f;Zy ww[ Xo? gzE eh bki.9.

wo/rk e[; Bro[ e' fJzd/qfis pv s˜ .

sKe/ ghS/ i[X j'fJ, xfo xfo bV? Bo/Ù .10.

pj[ fdB phs/ poy fos, T[B f;ZyB xo G{g .

s//itkB okik nfXe, j't? ykb;k o{g .11.

fco ghS? pj[ fdBK s/ oki ykb;k mfjo .

gÙuw ihs/ gopsh, g[B eÙwhoh Ùfjo .12.

(4) 17thA ;kyh ftu fJj nkfJnk j? fe id'A e/;tdk; :Zr

jtB eodk eodk d"V frnk sK f;ZyK g[ZfSnk, ih\ T[j feXo frnk

<

r[o{ ;kfjp B/ itkp fdZsk fe fJj ;kvk f;Zy j' e/ iBw/rk s/

oD f;zx Bkw oy e/ oki eo/rka

fpgq ejK fJj[ r:' gbkJh < p'b/ r[o{ fJB d/jh gkjh .

jwo' f;Zy j'fJ ntso? . oD f;zx Bkw G{fw go Xo? .

˜kjo j? fe u[so pqkjwD B/ nkgD/ tvko{ gzvs e/;tdk; B{z

wjkokik oDihs f;zx f;ZX ehsk j? . ns/ fJj ;koh rZb Ù/fo-gzikp

d/ s/̃ gqskg B{z t/y e/ jh ejh rJh j? .

(5) fJE/ jh p; BjhA, ;rA' ;kyh Bzpo 83 ftu df;nk j? fe

fpÙzGodk; T[i?Bh dhnK d' gsBhnK wsBtzsh s/ w'dBh nBzdg[o

nkJhnK . r[o{ ;kfjp B/ wdBtzsh B{z fJj to fdsk fe T[j r[opıÙ

f;zzx d/ wjbhA t;/rh . fJfsjk; d/ gkme ikDd/ jB fe ;L i? f;zx

eBQJhJ/ dk g[Zso r[opıÙ f;zx ;h s/ fJ; r[opıÙ f;zx dh xotkbh

okDh ;dk e"o ;h ns/ fJ;/ ;dk e"o dh Xh wfjskp e"o wjkokik

oDihs f;zx B{z ftnkj rJh ;h . u[so b/ye fJj efj fojk j? fe

okDh ;dk e"o th r[oP ;kfjp d/ todkB Bkb fJ; gdth ”s/ gj[zuh ;h .

(6) fJ;/ 93 Bzpo ;kyh ftu fJj th nkfJnk j? fe T[go'es

d'jK ;[nkDhnK s'A fJbktk fe j'o oi;tbk fJ;soh B/ th r[o{ ih d/

uoB S'j/ sK ;fsr[oK fejk, “fJj w[;bwkBh t/;t/ j't/rh go nkgD/

Page 26: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

f;de eoe/ fJj wkD gkt/rh ns/ e/;'dk; oD f;zx fJ;B{z nzrheko

eo/rk .”

fJj fJÙkok w'oK ezioh B{z oDihs f;zx tb'A wjbh gkT[D pko/ j?

. wjkoki/ B/ 1802 ftu w'oK fbnKdh ;h s/ 1830 ftu p/rw

r[bpjko . fJ; xkVs s'A gkme nB[wkB eo ;ed/ jB fe fe; soQK

fJj oki-Grs pqkjwD fbykoh, wjkokik oDihs f;zx dh tfvnkJh

d/ pukT[ bJh ;G e[M efj fojk j? . toBk r[o{ ;kfjp B{z n?;/ todkB

d/D dh fejVh b'V ;h .

(7) ¯eho n˜h˜[dhB wjkoki/ dk t˜ho/-nk˜d, pVk dkBk

g[oÙ ;h, fJ;B/ 1822 JhL ftu s/ fco 1834 JhL ftu fgÙkto s/

;ojZdh fJbke/ tb d';s w[jzwd yK Bkb rZbpks eoB frnk s/

;cb j' e/ nkfJnk ;h . ;kyh 92 ftu ;ze/s j? L

s[oe ukeok w/ok pkbk . ihs? gÙuw ww j'fJ ukbk .

(9) ;"thA ;kyh i' BkokfD dk; fwÙo feos dZ;h rJh j? . fJ;

ftu v'rfonK d/ tvko{nK B{z ;qh d;w/Ù tb'A todkB fwbD dk gq;zr

j? . osB d/T[ B{z efjb{ohnK dk d'jswkB dZ; e/ r[o{ ;kfjp d/ doÙB

eodk s/ ;Zs ;kb uoD ÙoD ofjzdk df;nk j?, ;fsr[o{ T[;B{z Ù;sq

p;sq gfjBkT[Ad. s/ to fdzd/ jB fe w?A s/o/ pz; ftu nktKrk s/ s/oh

;jkfJsk eoKrk L

osB ejk r[o ih ej'A s'fj. ;fsr[o r'd p?mk:' w'fj .

p'b?-n?;k ;wK fJe nkt?. jw s[w ;G fwb eko ewkt? .

id n;hA fJfsjk; dh c'bk-ckbh eod/ jK sK gsk brdk j? fe

oDihs d/T[ izw{ dk gqGktÙkbh okik ;h, i' 1730 JhL s'A 1794 JhL

se fojk . w[ˆb fJj podkÙs BjhA ;h eod/ fe e'Jh fjzd{ okig{s

fJsBk ;[szso s/ pbtkB j't/, fJ; eoe/ ıkB pjkdo ;{pk bkj"o B{z

j[ew j'fJnk fe izw{ s/ ¯"ieÙh ehsh ikt/ . u[BKfu T[;B/ seVh ¯"i

ukVQ e/ okik oDihs d/T[ B{z e?d eo e/ bkj"o fbnKdk . fco ndhBk

p/r jkew ibzXo d/ efjD s/ d' bZy b?Dk eoe/ T[;B{z SZfvnk frnk

. ¯eho n˜h˜[dhB dk tvko{ jehw ı[dk pıÙ fJ; B{z izw{ SvD

Page 27: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

nkfJnk s/ fJe bZy Bed b? e w[fVnk . ;"thA ;kyh ftu fJ;/ dk

f˜eo j? L

izp{ G{gfs pKXk bkj"o . ;'Jh S[vktk B?D/ G'o .

fJ;/ ;w/A nfjwdÙkj npdkbh jwbkto nk j'fJnk, w[V T[j

oDihs d/T[ B{z e?d eo e/ bkj"o b? frnk . fJ; w"e/ osB d/T[ Bkwh

fJe ¯"idko B/ oDihs d/T[ d/ S'N/ GkJh xBk d/T[ B{z rZdh fpmk

fdZsk, fJj ikD e/ npdkbh pj[s n"yk j'fJnk . T[; Bhsh tos e/

oDihs d/T[ B{z w[V nkgD/ tb'A fıbns d/ e/ izw{ dh rZdh T[s/

fpmkfJnk s/ T[;dk t˜ho Ùkj tbh ıK, fszB bZy B˜okBk b? e/

frnk, j[D osB d/T[ oDihs d/T[ dk ;?Bkgsh pD frnk s/ fJj okik

;z;ko uzd d/ dkdk okik eow uzd eN'uhJ/ T[s/ ik jwbkto j'fJnk,

eN'uhJ/ jko rJ/ .

B{og[o oki? nkfrnk dhBh . ;p? eN'uB wkoB uhBh .

bJh T[mkfJ poSh r[o dks . ;?B eN'uh ubh w[jks . (;kyh

100)

fJ; ;w/A izw{ d/ bkr/-ukr Gzrh ;odko seV/ j' oj/ ;B s/ T[j

th oDihs d/T[ s'A B˜okBk b? iKd/ ;B .

aaaaaaizpe Bro G{g fJe j'Jh . w/o/ f;Zy ;wkb? ;'Jh .36.

dkw d/; b/tfjAr/ ;ro/ . gops wkfj ykb;k wro/ .aa.37. (;kyh 82)

eJh frnkBh T[go'es ;soK dk ;zpzX okik r[bkp f;zx Bkb

i'Vd/ jB, i' eÙwho dk fJZemk ehsk wkwbk bkj"o dopko B{z BjhA ;h

G/i fojk s/ nkıo f;Zy ¯"iK T[;B{z e?d eo e/ bkj"o fbnkJhnK ;B .

go ;kv/ fınkb ftu fJj jtkb/ okik oDihs d/T[ Bkb tX/o/ Y[ed/

jB s/ T[;/ dk ¯"idko osB d/T[ ;h . v'rfonK dk fJj ;kyh xV e/

gkT[D dk wB'oE fJsBk jh ;h fe f;ZyK B{z fJj df;nk ikt/ fe ;kv/

tZv/, r[o{ xo'A to';kJ/ j'J/ ;B,.

(9) B"thA ;kyh ftu ;zrs f;zx dk f˜eo j? . f;Zy fw;bK d/

˜wkB/ fJe ;zrs f;zx w?D d[nkp dk w'joh ;odko ;h, fi; dh

okiXkBh nzpkbk ;h . d{ik okik ;zrs f;zx 1810-1834 JhL csfj

Page 28: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

f;zx dk g[Zso s/ okik Gkr f;zx tkbhJ/ (ihAd) dk g'sk ;h . fJj

;'jDk ;[BZyk s/ ÙehB okik ;h, fi; d' fszB ÙkdhnK ehshnK ns/

fJe tko bkj"o s'A ezuBh th b? nkfJnk . ;kyheko efjzdk j? fe i[zwD

y/V/ dh fJe sqhws B{z r[o{ ;kfjp efj oj/ jB fe “s{z ;zrs f;zx eh

wjb p;e/ T[Xo?Arh” . ÙkfJd fJj fJ;/ tb ;ze/s j't/ . i[zwD y/Vk

Bro (j[D fdT[Day/Vk) wb'N bkr/ j? .

(10) “;" ;kyh” g'Eh ftu dbhg f;zx dk eJh EK f˜eo j? .

eJh fJj efjzd/ jB fe fJj gqf;ZX okik dbhg f;zx tb ;ze/s j? .

eJhnK dk fJj th ftuko j? fe “;" ;kyh” ftu'A ;[D e/ jh wjkoki/ B/

nkgD/ nkıoh Ùfj˜kd/ dk Bkw dbhg f;zx (1837-1885 JhL) oZfynk

;h .

f;zx p/r j'fJ ;'Bk ;kEh . fdbhg f;zx ri g/b/ jkEh .

iK

wX ykb;k uwe/ dhg . fdbhg f;zx okiB f;oohg (;kyh 15)

dhg f;zx j'fJ ntso?A, e{V? eo;h okb .

f;Zy jwko/ nwo ;d, fsB eh eoBh ;kb .1. (;kyh64)

fJe EK okik s/˜ f;zx dk th f˜eo j? i' fe T[;dk t˜ho'-

nk˜w ;h . fJj th ;zGt j? fe fJ; d Gkt j'o j't/ L

s[w w/ok ;G ykb;k, fBgifj sfjz ;zi'r .

s/˜ f;zx ;w T[m/ no, fdbhg f;zx ww b'r .19. (;kyh 57)

fJe d' EK ;zws gk e/ th dbhg f;zx dk uouk ehsk frnk j?

fit/A feL

ik fdbhg f;zx j'fJrk fteqwh toy 1899 tos?rk . (;kyh 37)

fJt/A fit/A ekpb T[s/ f;Zy ¯"iK dh uVQs dk ;kb fJ; gqeko

fdsk j? L

BfVZBt? j'fJrk sK w?A rzXqp d/; s'VKrk . (;kyh 41)

g[okD/ b'e “;" ;kyh” B{z “dbhg f;zx tkbh ;kyh” th fejk eod/

;B . gfNnkbk ;N/N nkoekJht˜ bkfJp/qoh ftu gJ/ yoV/ (BzL683)

T[s/ fJj' BK fbfynk j'fJnk j? .

Page 29: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

(11) dhtkB w{boki w[bskB dk jkew ;h, id'A nzro/˜K B/

gzikp ”s/ ep˜k ehsk sK fJj f;Zy ;odkoK dh gq/oBk Bkb nkeh j'

frnk. ngq?b 1848 s'A iBtoh 1849 JhL se bVdk fojk, nıho

p/ukok jfEnko ;[ND s/ wip{o j'fJnk . nzro/˜K fJ;B{z d/Ù fBekb/

dh ;˜k fdsh s/ fJj ebeZs/ 1851JhL ftu d/jKs gk frnk . 57 BzL

;kyh ftu ÙkfJd fJ;/ tb ;ze/s j? a

J/e ;jkJh s{bPDk w{bk r[o ek f;Zy

G/; fjzd{ f;Zy r[o{ ek d/;B ihs? fgy .25.

(12) g[okD/ frnkBh d'';d/ ;B fe fJBQPK ;soK ftu okik

fXnkB f;zx d/ g[Zso okik jhok f;zzx dk f˜eo fdqÙNe{N d/ Yzr Bkb

r[gs ehsk frnk j?L

fiT[A jhok B{sB w[es, b;? dhg eh eKs .

e{N noE f;ZyB tofi, nkg nkg w?A ÙKs .14. (;kyh 64)

j; efo gqG[ ih sp ejk, ;kfjp f;zx ;[B pks .

f;zzx b;B jhok w[es, ewh mT[o ekj{z iks . (;kyh 80)

(13) “;" ;kyh” ftZu nB/e EkJh nzro/˜K dk uouk-r'o/, r[fozv,

fcozrh ik w'B efj e/ ehsk frnk j? . ;kB{z gsk j? fe 1809 Jha ftZu

nzro/iK B/ b[fXnkD/ SkT[Dh gkJh s/ 1849 JhL ftu bkj"o T[s/

ep˜k eoB ftZu ekw:kp j' rJ/ . fJ; Bkb gzikphnK B{z pj[s eÙN

j'fJnk s/ f;Zy yk; eoe/ d[yh j'J/ . nzro/iK B/ v'ro/ r[bkp f;zx B{z,

75 bZy Bed b? e/ izw{ fonk;s fdZsh . fJ; pko/ ;kyheko efjzdk j?

fe fcozrh pkDhJ/, fJbkek t/u e/ gk;/ j' rJ/ .

aaaaaa w/oh ;zrfs f;Zy d[y gktk . sp? fcozrh gqik d[yktk .25.

oki ohfs ww gze fBtko? . sK fdB n?;h ebk ;tko? .aaaa.26.

p/u d/; eo iKfj fcozrh . rki?Ar/ sp w'o G[izrh .aaa.27. (;kyh

82)

xfo xfo T[m/ T[d/ ˆ˜p, T[ZBh ;T[ e/ ;kb .

wko r[fozvh eo?Ar/, sp? ykb;k ukb .20.

aaa aaa aaa aaa

Page 30: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

xfo xfo T[io/ xfo xfo t;?, xfo xfo o't? Bkfo.

xfo xfo g{ik xfo xfo wzvg, xfo xfo j'fJ wo;ko.22. (;kyh 80)

wko e{N g{ot s/ nkt? . ;?B fgnkdh Jh;/ gkt? .

fco?A fcozrh f;zxB gzE . X;?A nkfJ gqik f;T[A ;zX .

“shthnK f;ZyK dhnK ;"AgKrk Jh;/ dh T[bkd B{z” . (;kyh 230

id'A fcozrhnK dk '̃o tX frnk sK T[j jkew pD rJ/ s/ gzikph c"ih fJT[A

;'uD br/ fe n;hA w[V skes pDktKr/ s/ fJBQK dhnK fcozrDK wjbhA gktKr/L

Bkfo fcozrD G'r?A f;Zy J/e . sK fdB f;zx roi e/ ;/e .30. (;kyh 82)

go d{i/ gk;/ Xowh ftukoK tkb/ f;Zy fJj ;'ud/ ;B fe n?;k

eoBk s[oe-ohfs j? s/ fJ; Bkb Xow dh jkBh j't/rh L

Bkfo fcozrD f;Zy ww, xo w? b/t?A oky .

Xow wb/Sh tX?Ar', s[oe gmkDh ;ky .5. (;kyh 86)

fJ; ;koh uouk okjh n;hA fJj soe g/Ù eo oj/ jK fe fisB/

jtkb/ fcozrhnK d/ nkT[Ad/ jB, T[j f;ZX eod/ jB fe fJj g'Eh

nzro/˜K d/ gzikp-gqt/Ù s'A pkd jh ti{d ftZu nkJh .

(14) ;kyh Bzpo 72 ftZu “p'sb” Ùpd nkfJnk j? i' fe fJ;

rZb dh g[ÙNh eodk j? fe nzro/iK d/ nkT[D Bkb jh p'sb nkJh,

BjhA sK ;kv/ sK Ùokp d/ posBK bJh ;[okjh, ikw, fgnkbk nkfd gd

jh tos/ iKd/ ;B .

fJj iK ni/jhnK rtkjhnK s'A f;X j? fe “;" ;kyh” dk ouBk-

ekb mhe T[ZBhthA ;dh jh j? feT[Afe T[go'es ;ze/s fJ; rZb dh

s;Zbh bJh ek¯h jB fe fJj Bkw iK jtkb/ n?t/A BjhA nk rJ/ j? ,

G{s dhnK rZbK B{z Gftys tkeK ftu gq' e/ j?okBh ˜o{o g?dk ehsh

rJh j?, go n;bhns nkgD/ nkg T[ZxV nkT[Adh j? . T[s/ n;K d'

fszB jtkb/ n?;/ th fds/ jB i' 1840 JhL s'A pkd d/ jB . j' ;edk j?

fJj fJÙko/ fe;/ j'o ftnesh tb j'D s/ ;kB{z T[BQK dh ;jh gSkD Bk

nkJh j't/ .

“;kyh g'Eh” 1840 JhL s'A gfjbK fbyh ik u[eh ;h, fJ;dk ;p{s

1893, 1894s/ 1895 fpL d/ fby/ yofVnK s'A th fwbdk j? i' 1836-

Page 31: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

37 JhL dk ;wK pDdk j? . jK, ni/jk wzBD ftu ;kB{z e'Jh fJsok˜

BjhA fe fJ; s'A pkd d/ ;kbK ftu th “;" ;kyh” nzdo e[M gfotosB

j[zd/ oj/ s/ BkwXkoh bfjo ;w/A sK eJh fe;w dh ndbk-pdbh j'Jh .

“;" ;kyh” dh jehes

;koh ftuko s'A n;hA fJ; f;N/ T[s/ gj[zud/ jK fe “;" ;kyh” r[o{

r'fpzd f;zx feos BjhA s/ Bk jh fJj j[D tkbk o{g GkJh ;kfjp f;zx

fbys j? . fJj sK “gzi ;" ;kyh” Bkwh tv/ rzqE ftu'A 70-80 ;kyhnK

b? e/ s/ fco fJ; ftu 15-20 j'o Gftys tkeK tkbhnK ;kyhnK obk

e/ fJ; dh frDsh ;" ehsh rJh j? . “gzi ;" ;kyh” pko/ n;hA fJj efj

;ed/ jK fe fJ; d/ pj[s/ gq;zr GkJh okw e[fJo ih B/ f;ZyK B{z ;[DkJ/

;B s/ fJj fbykoh B/ tX/o/ tkose ftu ebwpzd ehs/ ;B . b/feB

w"i{dk “;" ;kyh” dk i' o{g j?, T[j wjkokik oDihs f;zx d/

˜wkB/,ÙkfJd w?D d[nkp d/ fe;/ pqkjwD f;Zy B/, fi;dk BK wEok

dk; j?-Gftys tkeK dh Szdkpzdh ou e/ pDkfJnk j? . n;hA nB[wkB

Bkb efj ;ed/ jK fe 1830-40 JhL d/ dofwnkB fJj BtK yoVk

fsnko ehsk frnk . fJ; ftu us[okJh fJj tosh rJh fe nB/eK j'

phshnK xNBktK B{z Gftys tke-Ù?bh ftu go'fJnk frnk .

f¯ozrhnK dk uouk th fJ; rZb dh g[ÙNh eodk j? fe id'A T[j

;sb[i s/ iwBk ftueko fcod/ s[od/, fJsB/ ikD/-gSkD/ j' rJ/, sK

jh T[BQK pko/ e'Jh rZb ejh ik ;edh ;h . n?;k wzBD d/ pkti{d fJ;

jehes s'A n;hA fJBekoh BjhA fe “;" ;kyh” dh pj[s ;kwZroh “gzi ;"

;kyh” ftu'A bJh j'Jh j? s/ g[okDh j?, go fJj th wzBD tkbh rZb j?

fe fJ; ;kyh g'Eh dh gqf;Xh T[sBh r[o{ ;kfjp dh gq;zrktbh eoe/

BjhA fisBh fe fgS'A fby/ Gftys tkeK eoe/ j'Jh j? . s/ fJBQK B/ jh

“;" ;kyh” B{z pj[sh Ù[jos s/ tfvnkJh gqdkB ehsh . fw;kb bJh, i/

fJ; d/ d' Gkr eo bJhJ/ sK g{opkoX tkbhnK gzikj ;kyhnK ftu 15

s/ 17 Bzpo ;kyh fgS'A xV e/ gkJh rJh j? s/ T[sokoX tkb/ Gkr ftu

10-15 ;kyhnK j'o fwbkJhnK rJhnK jB s n?;k wzBD ftu th e'Jh

;ze'u BjhA fe fJ; s'A fgS'A th E'VQh pj[sh ndbk-pdbh j[zdh ojh .

Page 32: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

nkyoh ;kyh ftu sK ;k¯ fbfynk j? fe fJj BkokfJD dk; B/

;zws fJZeh ftu Ùkwb ehsh . fJj 1822 dh EK 1921 fpL tX/o/ mhe

iudk j?, i' fe 1864 Jh;th w[skfpe j?. nzdob/ tkfenks fJj

d;d/ jB fe ÙkfJd fJ; nkyoh o{g 1864 Jha ftZu jh fwfbnk j't/ .

fJ; ;zGktBk d/ fto[ZX ikD tkbh ;G s'A tZvh soe 1836-37 Jha

fbys yoV/ jB, fiBQK d/ n;bh j'D pko/ ;zd/j ehsk ik ;edk j? . go

i/ n;h fJBQK pko/ ÙZe Bk th eohJ/ sK “;" ;kyh” B{z wjkokik oDihs

f;zx ekb s'A fet/A th fgSKj BjhA fbnKdk ik ;edk .

“;" ;kyh” s/ fBjzr f;zx

fBjzr f;zx gfjbK s'A jh Xow-:[ZX dh w'jobh esko d/ fBoG?

;zrqkwhJ/ oj/ jB . T[BQK ;dk iotkfDnK B{z wko wekT[D s/ dhBK

nBkEK B[z pukT[D ftZu nkgDh Ùesh bkJh j?l “w'VhA pkpk eZS

tkfbnk” dk ;zp'Xb fJBQK bJh jh j? . fJj' b'e ;B i' jwbkto

ekpbh gmkDK Bkb Nkeo/ b?Ad/ s/ T[BQK B[z wko yd/Vd/ oj/ . ni/j/ ;wA/

th nkJ/ id'A fe ;kXBK dh xkN ekoB fJBQK ;zs f;gkjhnK B{z soQK

soQK dhnK n"eVK dk ;kjwDk eoBk fgnk, go fJj nkgD/ nkdoÙK

”s/ vN/ oj/ s/ d/Ù nk˜kd eok e/ dw fbnk . id'A fJj dow/Ù pkDh

“;kX ;w{j gq;zB fco?A ir ;sq ;G? ntb'e ug?Ar/” gVQd/ sK fJBQK dk

fBÙuk j'o pbtkB j' iKdk . fJj r[o{ ;kfjp dhnK ;kyhnK dh g'Eh

th nkgD/ rkso/ oZyd/ i' fJBQK B{z gq/oBk fdzdh . id fJj “;" ;kyh”

ftu'A tke b?Ad/ sK fJBQK dk j';bk d{Dk-uT[Dk j' iKdk . fJ; eoe/

g[oksB fBjzr f;zx fJj g'Eh nkgD/ Bkb oZyd/ ;B s/ fJ; B{z fJe

nw[Zbk ı˜kBK ;wMd/ ;B . fJj iK ni/jhnK ;soK T[BQK d/ ;kj;

ftZu tkXk eodhnK ;B L

w[rb gmkD . fdZbh br jkD . (27)

s[oe sfBe Go fNeB Bk gkt?A .

f;zx wQko g;{nfB ;w ykt?A . (51)

nkmw ;kb ;[jtDk rzrk po; gzuk; .

Page 33: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

frfo N{N/ iwBk fwb?, rj?A G[Mzrh pk; . (51)

p/u d/; eo iKfJ fcozrh .

rki?Ar/ sp w'o G[izrh . (82)

“;" ;kyh” s/ BkwXkoh

“;" ;kyh” dk pj[s gquko s/ gq;ko BkwXkoh bfjo(157-1772

Jh;th) ;w/A jfJnk . u{zfe pkpk okw f;zx fiE/ f;Zy ;zrsK B{z Bkw-

pkDh bJh gq/od/ ;B, T[E/ oki;h ikrqsh bJh th ;ktXkB eod/ ;B,

T[jBK wkbk th cVkJh s/ ;'Nk oZyD dh th skehd ehsh . “;" ;kyh”

ftu ıkb;k oki dh uVQkJh ebk d/ EK EK ;ze/s jB s/ fJj ;ze/s Bt/A

fJBebkphnK bJh T[sÙkj gqdkB eod/ ;B, ffJ; eoe/ BkwXkohnK

ftu “;" ;kyh” dk gquko pj[s j'fJnk . fJj e/tb Xow-g'Eh jh Bk ojh

;r'A fJe soQK Gftytkuh oki-g'Eh th pD rJh . ı[d pkpk okw f;zx

th T[wo d/ nkıoh fj;/ ftu “;" ;kyh” d/ puBK T[s/ pj[sk Go';k eoB

br gJ/ ;B . id'A 1872 JhL ftu nkg B{z ibktsB eoe/ ozr{B G/i

fdsk frnk s/ pkeh ;orow BkwXkohnK dh cV'-cVh j'Jh sK

nzro/˜K B/ “;" ;kyh” dh g'Eh fiE'A fes'A fwbh, ˜ps eo bJh ;oeko

dh fJ; wko{ Bhsh dk b'eK T[s/ wzdk n;o j'fJnk . eJh g[okD/ ;odko

xokfDnK B/ nkgDhnK feskpK ;kV c{e fdshnK s/ eJhnK fJXo-

T[Xo ;[N fdshnK . w?A pkpk jkew f;zx dot/Ù pko/ e[M jkbs ikDB

bJh, id febQk okfJg[o frnk sK T[E/ g[okD/ p˜[orK w?B{z df;nk fe

dot/Ù ih gk; pj[s jZE- fbys j? rqzE ;B . id'A nzro/˜K B/ “;"

;kyh” dh Gkb eoBh Ù[o{ ehsh s/ fJjBK d/ gfotko d/ pzfdnK ;kohnK

g'EhnK dk rZvk Go e/ o{Vh ”s/ ik ;[fNnk .

;', BkwXkoh bfjo ;w/A “;" ;kyh” dh tos'A uzrh wksok ftu

j'Jh s/ uzrh j'Jh, go fgS'A e[M ny"sh nkbwK fJ; dh e[tos'A th

ehsh , i' f;ZyK s BkwXkohnK ftu fGzB-G/d tXkT[D dk ekoD pDh

. r[osk dk Y[etzi sK pj[s b'eK ofunk j'fJnk j?, go BkwXkohnK

dh tZvh G[Zb fJj j? fe fJj fJ;B{z d; r[o{-gozgok Bkb i'V e/ d;d/

jB . 1930 JhL s'A pkd e[M ;k˜;h b/yeK B/ BthnK XkoBktK xVhnK

Page 34: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

s/ T[;dh g[ÙNh bJh “;" ;kyh” d/ jtkb/ th ˆbs wbs tos/, fit/A

feL

(1) r[o{ r'fpzd f;zx 1765 fpL B{z BKd/V i'sh i'fs Bjh ;wkJ/,

;r'A pkpk nikgkb f;zx d/ o{g ftu BkG/ dh fMVh ftu fes/ r[gs

ofjzd/ oj/ s/ T[BQK 1869 fpL ftu ;oho fsnkfrnk .

(2) pkpk nikgkb f;zx ih B/ r[fonkJh dh rZdh GkJh pkbe

f;zx jio'A tkfbnK B{z fdsh .

(3) GkJh pkbe f;zx ih B/ nZr'A rZdh GkJh okw f;zx ih

BkwXkoh nkr{ B{z ;"Agh .

fJj ;kohnK rZbK wB'-ebfgs jB, fJfsjk; fJjBK dh g[ÙNh

BjhA eodk ns/ Bk jh “;" ;kyh” fJjBK dh s;dhe eodh j? .

(1) “;" ;kyh” ftu ;qh d;w/Ù ih dk i'sh i'fs ;wkT[Dk ;k¯

fbfynk j? . ;kyheko efjzdk j? fe ;fsr[oK d/jh fJT[A fsnkr fdsh

fit/A ;Zg e[zi T[sko fdzdk j?L

B?e[ w'o tg[ N/e fNe, fXnkB fsqe[Nh ;kfX .

S'v d/ fBnko/ GJ/, G'rh eKu T[gkfX .6. (;kyh 99)

id r[o{ ;kfjp B/ ;oho fsnkr fdsk sK fco pkpk nikgb

f;zx d/ o{g ftu ofj e/ ftuoB tkbh rZb sK fpbe[b fBow{b pD

iKdh j? .

(2) GkJh pkbe f;zx gZSwh gzikp d/ ofjD tkb/ ;B s/ pkpk

nikgkb f;zx g{oph gzikp ftu BkG/ oj/, fJjBK dk edh fes/ w/b

BjhA j'fJnk s/ Bk jh fJ; ;tkb jh g?dk BjhA j[zdk . jK, fJj f˜eo

˜o{o fwbdk j? fe pkpk nikgkb f;zx ih d/ d/jKs pkd GkJh ekBQ

f;zx BkGk d/ dkd/ -pkpk ;to{g f;zx ih-fJ; v/o/ d/ wjzs Ekg/ rJ/ s/

fgS'A th wjzsh fJ;/ ıkBdkB gk; ojh.

GkJh pkbe f;zx nNe bkr/ fgzv S'Jh d/ izw-gb ;B . frL

frnkB f;zx ih tb'A nkg dk iBw-;zws 1856 fpeqwh fdsk ;jh j?

s/ d/jKs 1919 fpL .

nNe dfonkT[ sN S'Jh Bkw rkw GD,

Page 35: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

pkbe fwqr/Ù bhU iBw ijkB j? .

mkoK ;? fSgzi/ j'Vk Grs nw'Vk o'Vk,

ehU B GiB E'V iKs gk:' wkB j? . (gzE gqekÙ, nkfJnkfJ

113)

gozs{ BkwXkoh thoK B/ fJj ;zws 1840 fpL eo fdsk s/ jtkbk

“;" ;kyh” dk T[j tofsnk fi; dk GkJh pkbe f;zx ih Bkb e'Jh ;zpzX

jh BjhA pDdk L

;' g{oB ip j'fJ nmkok .

jw pg[ nkfB ukfb;k Xkok . (;kyh 15)

fJj spdhbh fJ; bJh ehsh rJh feT[Afe pkpk nikgkb f;zx

dk d/jKs 1869 fpL (14 i{B 1812 JhL) ftu j'fJnk ;h . 1856 fpL

iBw-;zws wzB e/ GkJh pkbe f;zx dh T[wo w;K T[d'A 1213 ;kb

pDdh ;h, fJ; eoe/ fpBk fe;/ fJfsjk;e jtkb/ d/ fJj iBw ;kb

1840 fpL eo fbnk s/ “;" ;kyh” dk T[go'es gqwkD tos fbnk fi;

dk fe fJ; Bkb e'Jh tk;sk jh BjhA . BkwXkoh b/yeK B/ e/tb bVh

i'VB d/ fınkb Bkb fJj r'Ad, id'A fe T[BPK d/ g[okD/ r[zE th fJ;

pko/ u[g jB . fJe rZb j'o, GkJh pkbe f;zx psok r's d/ no'V/ ;B,

i' S'Jh fgzv ftu iBw/ s/ tX/o/ jio'A fBtk; eod/ oj/, b/feB “;"

;kyh” ftu fiE/ fes/ r[o{ ;kfjp d/ w[y'A fJj ejkfJnk j? fe w?A

frnkoQthA tko d/j Xko e/ nktKrk, T[E/ ;k¯ fbfynk j? fe w?A pqkjwD

d/ xo iBw btKrk s/ okwdk;g[o/ nzfwqs;o nk e/ ntskoKrk L

fJj fpfX f;Zy ;G Gky ;[BkJh .

jw ntso? fpgq frqj ikJh . (;kyh 15)

“;" ;kyh” dk pqkjwD b/ye, r[o{ ;kfjp dk pqkjwD d/ xo

ntsko b?Dk d;dk j? s/ fJj ;ZiD fJj ;soK gk;/ bk e/ ı[Ù j[zd/

jB, b/feB rZb e'Jh th BjhA . “;" ;kyh” ftu eJh EK w[V ntsko

XkoB dk f˜eo j? s/ frnkoQtK ;o{g r[o{ rqzE ;kfjp iK ıkb;/ B{z fejk

j? L

(1) d; ntsko r[o J/e ;w, fJT[A ikB? fiT[A w/o[ .

Page 36: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

J/ekd; r[o rqzE ih, pkDh ;fsr[o j/o . 3. (;kyh 78)

(2) ns/ g[fSnk, ;kfjp ih\ r[o{ ek Gh sp doÙB j'J/rk <

puB j{nk-ykb;/ w?A jT[ ntsoKrk . (;kyj 59)

(3) jw Gh nzfwqs;o okw;o eh GktBh oZyd/ jK, sjK T[so?Ar/ frnkoQthA

t/o[,

nkgDh y/sqh ykb;/ B{z ;wkbD. e'Jh Bk ikD ;e/rk . (;kyh 64)

(4) ;j; nmZsh eb{ rfs, jfo ebeh ntsko.

sK fdB jw Gh nkt;h, j[fJ nt; n;tko .25. (;kyh 60)

(5) jwo? d/yfs fJj eo?, j[ew ykb;k nkB.

jw Gh tg[ Xko?A ntfo, eo?A fcozrh jkB .4. (;kyh 96)

;', fJj T[sÙkj-iBe ¯owkB jB fe ıkb;k ih \ fuzsk BjhA

eoBk, w?A ı[d nktKrk . BkwXkoh thoK B/ fJBQQK B{z GkJh pkbe f;zx

iK pkpk okw f;zx Bkb bkT[D dk fBokoEe isB ehsk j? .

“ro[zvBkwk” fJe j'o ouBk j?, fJ; ftu frnkoQtK ikwk Xko e/

phikg[o (eoBkNe) nkT[Dk fbfynk j?, jio'A iK G?Dh BjhA .

ikw? Xko? d;w r[o, Bt ;Zs ebk ;[ Xkfo .

r[gs r:koQtK y/fbnk, feBj{z B gk:' gkfo .6.

ikwk gfjo r:koQtK, phikg[o e/ wKfj .

;zrfs fwbh e'qV d[fJ, do; fdyk:' sKfj .7.

GkJh pkbe f;zx ih pko/ ;G s' g[oksB fbys, jioA' fBtk;h

eth Ù"ek okw dh feos “;hjoch GkJh pkbe f;zx” j? . i' fe 1869

JhL ftu Sgh . fJ; ftu eth B/ nkg dh GiBhe fposh dh uzrh

Ùbkxk ehsh j? b/feB EK EK nkg bJh “GkJh” gd jh tofsnk j? L

oZp fwjotkBh Bkb s'V ukV/,

p?As i'fV ;[DktK fÙskp b'e' .

eoK f;cs GkJh pkbe f;zx ih dh,

joc e'Jh B j't/ yokp b'e' .”

“fwsh wZxo'A T[Bh; ;zr T[Bh ;? T[Bh; brh,

Page 37: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fEs g{oBwkÙh nT[o fdB wzrbtko ih .

ej? ÙT[ekokw GkJh rJ/ ;[or Xkw,

Ù[G j'J/ ;G ekw, fJT[A wB w?A fpuko ih . 9.

Ù"ek okw B/ fiE/ GkJh ih d/ d/jKs dk ;kok jkb fbfynk j?,

T[E/ ni/jk e'Jh f˜eo BjhA fe T[BQK GkJh okw f;zx B{z rZdh fdsh .

fJj sK fbfynk j? fe GkJh ih d/ d/jKs pkd ;;eko ehsk frnk s/

nkg dk S'Nk GkJh wzBk f;zx c[b b? e/ oktbfgzvh g[ik s/ T[E'A

t˜hokpkd jh GkJh okw f;zx e[M ;zrh ;kEhnK ;w/s nk e/ fwb/ . eth

fbydk j? L

T[E/ fwbD nk:k okw f;zx GkJh, wzBh f;zx B{z cfsj p[bkT[Adk

Jh .

ÙT[ekokw j? f;y fpnzs T[;dk, ;p/ nkgD/ Bkfb fbnkT[Adk Jh . (41)

GkJh okw f;zx u{zfe pkpk pkbe f;zx ih d/ ÙoXkb{ ;B, fJ;

eoe/ T[BQK e[M o[gJ/ fds/ s/ 15 ;kEh nkgD/ Bkb s'o/ . GkJh wzBk

f;zx c[b b? e/ jfod[nko frnk s/ fgS/ GkJh okw f;zx B/ T[BQK Bfws

gkm oyk fdsk L

wzBk f;zx fejk okw f;zx ih B{z, “rzrk” iktD/ s/ j? fdb w/ok .

nr/ nkg B{z n;hA T[vhed/ ;K, j[D d/yd/ ok;sk b'e w/ok .

okw f;zx fejk, “;[D' GkJh ;kjp, w?B{z ikD b/T[ nkgDk f;y u/ok

.

Ù"ekokw i/ rqzEK dk G'r g?;h, sd eoKrk GkJh ih e{u v/ok .

(45)

fJ; 62 SzdK dh ouBk ftu Bk sK pkbe f;zx ih B{z fes/ r[o{

fbfynk j? s/ Bk jh okw f;zx ih B{z r[osk d/D dh rZb . ;r'A EK EK

d'jK wjKg[oÙK bJh “GkJh” gd dh jh tos'A ehsh j? . fJE/ fJj th

toDB:'r j? fe GkJh pkbe f;zx, fgS'A GkJh wzBk f;zx, s/ GkJh wzBk

f;zx dk ;gZ[so GkJh ekBQ f;zx, T[Xo gquko dk ezw ubkT[Ad/ oj/ .

(3) pkpk okw f;zz zx

Page 38: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

(T) ;" ;kyh dh fJj ;so BkwXkoh wzBsk dh fizd-ikB j? :

fobg[o phu pkYh ;[s j'Jh . pb{nk oki eo?rk ;'Jh . (;kyh

15)

fJj mhe j? fe pkpk okw f;zx dk iBw GkJh iZ;k f;zx

soykD d/ xo wkJh ;dk e"o dh e[y'A, fgzv nokJhnK ftu wkx ;[dh

5, 1872 fpL B{z j'fJnk . T[d'A nokJhnK s/ G?Dh d' S'N/ S'N/ wkio/ ;B,

fiBQK B{z eJh t/o fJeZfmnK jh “G?Dh nokJhnK” efj fdsk iKdk ;h .

id fJj e{ek bfjo dk e/Ado j' frnk sK fJ; B{z “G?Dh e{fenK dh”

fejk ikD brk . pkpk okw f;zzzx ih dhnK fumhnK ftu fJ;B{z “G?Dh

G{zdV” eoe/ fbfynk j? . go fJj fe;/ goksB fbysh jtkb/ Bkb f;ZX

BjhA fe fJ; fgzv dk BK edh fobg[o th ;h . Bk sK wkb d/ ekˆiK

s'A fJ;dh g[ÙNh j[zdh j? ns/ Bk jh fe;/ stkohyh rzqE s'A . jK, “;"

;kyh” d/ g[okD/ frnkBh fobg[o dk noE fdZbh iK bkj"o efonk eod/

;B s/ “febeg[oh” B{z ebeZs/ dk tkue wzBd/ ;B .

Bkb/ fobkg[o ftu g?dk j'D tkb/ fJ; ftnesh dk ık; r[D

fJj df;nk frnk j? fe T[j oki eo/rk . pkpk okw f;zx ih B/ oki

ftd'j sK ehsk go oki BjhA ehsk, ;r'A T[j sK nkıoh T[wo ftu ibktsB j'

e/ pzdhıkB/ jh oj/ . ;' ikgdk fJj j? fe T[go'es ;ze/s ÙkfJd f;Zy fw;bK d/ T[x/

B/sk ;a iZ;k f;zx okwrVQhnk iK fe;/ j'o tb j't/ . w/o/ fwqs-frnkBh Grs f;zx

b[fXnkDk, okwrVQhnk n?i{e/ÙBb e"A;b d/ gqXkB jB- T[BQK dk fınkb j? fe

ÙkfJd fJj fJÙkok wkB:'r frnkBh ̃ ?b f;zx ih tZb j? i' fe Gkos d/ okÙNogsh

pD e/ ;Zuh-w[Zuh fobg[o noEks fdZbh ftu oki eo oj/ jB .

(n) e[M yofVnK dh 51 BzL ;kyh ftu fJj ;soK jB L

okw f;zzzx T[m BhuB vo? .

ntBh J/e o;"dh eo? .

fJBQK s[eK B{z th BkwXkoh thoK ek¯h tofsnk j? . b/feB id

n;hA g[oksB yoV tkud/ jK sK fJ; ;w/A gqkgs ;G s'A gqkuhB yoVk

1893 fpL dk fbfynk j'fJnk, f;Zy o?c?qA; bkfJpq/oh , nzfwqs;o ftu

1595 Bzpo s/ ;[oZfyns j? . fJ; ftu gkm fJT[A j? L

Page 39: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

wo f;T[A T[m Bhu B vo j? .

ntBh J/e o;"dh eo j? .

fJe d' p/;zws g[okD/ yofVnK ftu th fJj' gkm j?, T[E/ okw

f;zx Bkw T[Zek jh BjhA, fJj spdhbh ed'A s/ fet/A j'Jh, fJ;dk

nB[wkB bkT[Dk n"yk BjhA . b/feB i' gkm fwbdk th j?, T[;d/ noE

;gZÙN BjhA . w/o/ nB[wkB nB[;ko gkm ÙkfJd fJ; soQK j't/rkL

w[o f;Zy T{u Bhu B voj? .

ntBh J/e o;"dh eoj? .

noEks w/ok f;Zy T{u-Bhu dh wzBsk s'A BjhA vo/rk, ;r'A Xosh

s/ fJe o;'Jh pDkt/rk, Gkt fpBK fe;/ fGzB-G/d d/ ;KMk bzro

ubkt/rk. eJh B[;fynK ftu “wQko f;zx” gkm i' fwbdk j? , T[E// “jwko

f;zx” :k “wQko f;zx” s'A Gkt ;kvk f;Zy jh j' ;edk j? .

(J) fJe j'o jtkbk pkpk okw f;zx Bkb i'fVnk iKdk j? L

wko wb/SB Xow fdqVQ pzXk . gzu gzuk; d/fJ ofj ;zXk . (15)

fJ;dk noE BkwXkoh fJj eod/ jB fe okw f;zx wb/SK B{z

wko/rk ns/ YkJh ;" ;kb se f˜zdk oj/rk, go fJj rZb mhe BjhA

feT[Afe pkpk okw f;zx 1885 JhL ftu ozr{B i/bQ nzdo d/jKs gk rJ/

;B . fJj th nihp rZb j? fe fJe gk;/ BkwXkoh, pkpk ih dk YkJh

;" ;kb ihts ofjDk wzBd/ jB s/ d{i/ gk;/ T[BQK dh rZdh T[s/ s/oQtK,

u"dtK s/ gzdotK r[o{ p?mk efjzd/ jB . pkpk okw f;zx wro'A T[BQK d/

S'N/ GkJh p[X f;zx (joh f;zx) gquko dk ezw eod/ oj/ . frL frnkB

f;zx nZyh t/y e/ fbyd/ jB L

okw f;zx i{ eh m"o p[ZX f;zx GkJh sKfj ,

np j? wjzs ezs e{feT[A ek ikBhJ/ . (gzE gqekÙ, nfXnkfJ

113)

;kyh Bzpo 15 ftu ;jh s[e fJT[A j? L

ik fpfX f;zx r[o{ ek f;Zy .

fJ;/ B{z BkwXkohnK “p[X f;zzzzzzx r[o{ ek f;Zy” pDk fbnk s/ d'

s[eK Bkb j'o i'V fdshnK L

Page 40: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

J/e ;o{g e/ d'B' G?:k . pv' s/i gquzv eo?:k .

fJj s[eK fe;/ th yoV/ ftu BjhA . ;kvk wsbp fJj dZ;Dk j?

fe BkwXkoh thoK B/ nkgD/ wB'oE bJh “;" ;kyh” dhnK eJh s[eK

GzB-s'V e/ j'o th pdbhnK fiBQK B{z mhe efjDk mhe BjhA . fJ;/

soQK GkJh uzdk f;zx BphBk B/ fJe “pkoKwkj” fbfynk ;h . T[; ftu

fJj s[eK jB go BkwXkoh fJBQK B{z “;" ;kyh” d/ puB efj e/ gqukod/

nkJ/ jB L

ip jh o{; gzikp/ nkt? . d[BhnK wo? nzB d jkt? .

o[gJ/ ;/o nzB ftekt? . w/ok f;Zy G[yk B ikt? .

fJE/ o{; d/ jwb/ pko/ rZb ;gZÙN eoBk ˜o{oh j? . 1807 JhL

ftu fBg'bhnB B/ o{; d/ ˜ko Bkb ;zXhBkwk ehsk fe n¯rkfB;skB

o;s/ fjzd T[s/ jwbk ehsk ikt/ . fJ; s'A G?-Ghs j' e/ nzro/˜K B/

oDihs f;zx tb w?Nek¯ dk fwÙB G/fink go id fJj ısok Nb

frnk sK nzro/˜ b[fXnkD/ SkT[Dh gk p?m/ s/ fJj ;zXh 25 ng?qb,

1809 JhL B{z ik e/ j'Jh . fBg'bhnB d/ jko ikD Bkb ;koh dÙk pdb

rJh go fco th f¯ozrh fto[ZX bVB ;w/A fjzdhnK dh B˜o o{; tb

iKdh ojh j? s/ pkpk okw f;zx ih B/ th nkgDk fwÙB o{; G/fink ;h .

go “;" ;kyh” ftu o{; d/ nkT[D dh rZb feXo/ th BjhA fbyh .

“;" ;kyh” s/ f¯ozrh

id'A BkwXkoh bfjo oki-ftd'qj dk o{g Xko rJh sK nzro/˜

;oeko B/ fJ;dk fgS'eV ikDB dk isB ehsk s/ bzwh x'y gVskb

pkd fJj nB[Gt ehsk fe fJ; pˆkts B{z T[GkoB ftu “;" ;kyh” dk

th ek¯h jZE j? . fJ; eoe/ ;oeko B/ ;o nso f;zx Gd"VhJ/ gk;'A

fJ; dk nzro/˜h nB[tkd (;kyh p[Ze) eokfJnk, i' 1873 JhL ftu

pBko; Sfgnk . fJ;d/ e[b gzB/ 205 ;B . “;" ;kyh” ftu r[fozv, r'o,

w'B iK f¯ozrh efj w/ nzro/˜K dk uouk ehsk frnk j? . r[fozv gd

oftÙ: g[okD ftu th nkfJnk j?, w'B dk Gkt fJe iksh iK w[zfvs

ftnesh j? . f¯ozrh ;ze/s nkw s"o s/ jo gZSwh bJh tofsnk iKdk

Page 41: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fojk j? s/ nzro/˜K bJh ık; . fJj sK wzBDk gt/rk fe “;" ;kyh” dk

fbykoh f¯ozrh ;orowhnK s'A ikD{ ;h, fJ; eoe/ T[j fJBQK dk uouk

tX/o/ fBy/Xkswe o{g ftu jh eodk j? .

p'fbnkL foyJh; s/ Jh;k j'r[, w{;/ j{J/ ek phi w{;k j'r[ . fJBQK

e' ;p Ùefs dJh . ns/ wdq d/Ù wB{ ek j?, U; d/; fJBQK dh ;zskB

gj[zu?rh, g[oy nkopbk G'r?Ar/, fco eo nkJ/ E/ sK f¯ozrh coK;h;

ejkt?Ar/ . (14)

ÙkfJd fJj 1809 JhL ftu oDihs f;zx Bkb j'J/ ;zXhBkw/ dk

f˜eo j? iK fco 1805 JhL ftu wokm/ ;odko j[beo fgS/ f¯ozrh ¯"i

dk gzikp nkT[Dk dZf;nk j? L

w'B fcozrhnj[ e/o r[fozv . fwb?A go;go T[G? Bfozd .aaaaa

wko e{N g{op s/ nkt? . ;?B fgnkdh Jh;/ gkt? .

fgqEq fcozrh b[fd g[o wX . G'r?A oki s/i GJ/ sd .

fco?A fcozrh f;zxB gzE. X;? nkfJ gqik f;T[A ;zX . (15)

p[ZYk db d/ f;zxK dk iwBk gko fJbkek ;'XD dk f˜eo j? s/

Bkb jh f¯ozrhnK dh ;orowh tb fJÙkok j?L

g{op ;kX? Jh;/ ykdw . fJs/ f;zx b{Nfj ;p ykdo .aaaa

w/oh oh; eofjzr/ w'B . sK jw f;ZyB G/i?A GT[B . (57)

“p/u d/; eo iKfj f¯ozrh .” (82)

tor/ fpnkBK s'A gsk brdk j? fe ;kyheko nzro/˜K dh

gzikp-wko{ Bhsh s'A ikD{ ;h.

“;" ;kyh” s/ v'ro/

f;Zy oki Bz{ spkj eoB ftu v'rokrodh B/ tZvk fjZ;k

gkfJnk, “;" ;kyh” ftu gjkVhnK dh dˆ/pk˜h s/ p/fJspkoh dk eJh

EK uouk j? . r[o{ r'fpzd f;zx ih Bkb fJBQK e/jk toskT[ ehsk s/ fco

w[;hps-ckE/ f;ZyK B{z fJj fet/A szr eod/ oj/l fJ; rZb d/ eJh EK

;ze/s gqkgs jB L

Gbk B j'fJ gjkVhnk, ;wM fp;kjh b/fJ . (39)

Page 42: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

iK

b'Gh mfjo? Bkjh whs . f;Zy gjkVh eo? B gqhfs . (61)

w/o/ xo ukeo d[fj ozrh . frbi/A w[;b? v'ro f¯ozrh . (82)

˜kjo j? fe f;Zy oki ftu gmkD , w;bwkB, v'ro/ nkfd ;G/

soQK d/ b'e ;B, b/feB fisBh Ùesh fXnkB f;zx, r[bkp f;zx s/

;[u/s f;zxaaaav'rok fsqrVh d/ jZE ;h, T[sBh j'o fe;/ e'b BjhA ;h .

;kyh g'Eh dh ;"thA ;kyh n?;h j? fi; ftu v'rfonK B{z r[o{ ;kfjp dk

todkB gqkgs j'Dk th df;nk frnk j? i' fe ebfgs j? .

fJj sK fJfsjk;e tkfenk j? fe okik r[bkp f;zx B/ bkj"o

dopko Bkb ˆZdkoh eo e/ s/ 75 bZy o[gJhnk Go e/ nzro/˜K s'A 16

wkou, 1846 JhL B{z “wjkokik” dk fıskp fbnk s/ izw{ fonk;s pDkJh

. fJ; ;w/A bkb f;zx t˜ho/-nk˜w ;h, T[j th pj[s n"yk j'fJnk .

;?Bkgsh s/i f;zx th nzdo'A ukj[zdk ;h fe 15 bZy b? e/ w?B{z th fJ;/

soQK dh fBZeh ;N/N fdsh ikt/ go rZb pDh BjhA. bkb f;zx B/ sK

eÙwho d/ jkew Ù/y fJwkw[dhB B{z r[gs fby e/ G/i fdsk fe r[bkp

f;zzx B{z ep˜k Bk fdsk ikt/ . fJ; jkbs ftu o?˜hvzN j?Bjh bkoz;

¯"i b? e/ ı[d izw{ gj[zfunk s/ 7 nes{po, 1846 JhL B{z r[bkp f;zx B{z

izw{ dk ep˜k fdtkfJnk . fJ;/ NZeo ftu fesB/ jh f;zx f;gkjhnK

dk ı{B v[fbQnk s/ r[bkp f;zx (d/jKs 1857 JhL ) dh pj[s pdBkwh

j'Jh fe fJ; B/ gfjb/ f;Zy oki Bkb ˆZdkoh ehsh s/ j[D f;ZyK dk

esbkw eokfJnk.

f;o ekN/ d' f;Zy e/ v[roB r[o{ w[ykfJ .(100)

wkb{w j[zdk j? fe f;ZyK d/ wBK B{z ÙKs eoB bJh jh fJj ;"Ath

;kyh xVh rJh fe v'rfonK d/ tv/o/ osBd/t B{z ;fsr[oK dk todkB

gqkgs ;h . go fJ; rZb dk itkp ;kv/ gk; BjhA fe fiBQK T[skfonK

T[s/ 1893, 94,95 fpL nkfd fbfynk j? T[j sK 1836,37,38 JhL dk

;wK pDdk j? . s/ fJj r[bkp f;zx dk v'rok ;N/N pDkT[Dk 1846 JhL

dh xNBk j? . i/ fJj v'rfonK dh gfjbK jh ehsh fe;/ ;k˜Ù dk

f;ZNk j't/ sK fJj e'Jh nB'yh rZb BjhA . 69 Bzpo ;kyh ftu fiE/

Page 43: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;sb[i gk;'A gzi eo'V 55 bZy XB b?D dk f˜eo j?, T[E/ fbfynk j?

fe iK f;Zy, oki-bkfJe j'Dr/ sK XB btKr/ L

oig{s dk pkbe[ j?rk, T[;dh jZEhA b/tKr/ .(69)

;zGt j? fJj fJÙkok okik fXnkB f;zx tb j't/ .

“;" ;kyh” s/ pqkjwDtkd

u{zfe w"i{dk ;o{g tkbh “;" ;kyh” B{z fsnko eoB tkbk fJe

us[o pqkjwD j?, fJ; eoe/ fJ; ftu pqkjwDtkd dk nzÙ nkT[Dk

e[dosh j? . fiE/ fbykoh B/ ıkb;Jh ofjs-pfjs dk ftfykB ehsk j?,

T[E/ fes/ fes/ pqkjwDh ftXh ftXkB dk th G'ok u'ok gkfJnk j?, “pzd

eh ohfs e' fsnkr eo? Bfjz” dh EK EK skehd j? . pqkjwD dh

tfvnkJh th ehsh j? fit/A fe ;fsr[o{ g[o'js ”s/ gq;zB j' e/ efjzd/ jB

L

sw ;ko;[s, ykb;/ eh i[rfs .

oj' ekj{z G/;, ykb;/ e/ dot/Ù.(58)

17 BzL ;kyh ftu d/th-g{ik dk gq;zr j?, e/Ùtdk; pqkjwD

;kok :Zr ;zgzB eo e/ d/th dk nktkjB eodk j? . id'A e/Ùt d"V

iKdk j? sK r[o{ ;kfjp T[;B{z todkB fdzd/ jB fe fJj “oD f;zx” pD

e/ gksÙkjh eo/rk . fJ;dk ;gZÙN Gkt fJj j? fe wjkokik oDihs

f;zx e/Ùtdk; dk ntsko ;h s/ ;fsr[oK dh T[; T[s/ ngko feqgk ;h

. fJ;/ soQK fpÙzGo dk; T[i?Bh dhnK gsBhnK dk g[BoiBw dZ; e/

pqkjwDh wzBsk “eow f;XKs” dh Mkeh do;kJh rJh j? . fiE/ fpÙzGo

dk; B{z ;" nodk;K dZ;hnK jB, T[j th pqkjwDh eow-eKv tkb/

sohe/ Bkb fpnkB ehshnK jB . fco “ig[ wfjwk” d;fdnK pko pko

fJj fejk frnk j? fe cbkDh gT[Vh gVQB dk fJj bkG j?, cbkDh dk

fJj . jkbKfe “i[g” ;funko j'D d/ ftÙ/ s/ fJe nB[Gtg{oD ftuko-

gqpzX j?, i' wB[Zy B{z p[fBnkdh rZb fJj ;wMkT[Adk j? fe ;G ek;/ dk

eoDjko gow/Ùo j?, fJ; bJh jT[w? dk fsnkr gfjbh Ùos j? .

Page 44: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

pqkjwD fbykoh 38 gT[VhnK d/ cbK dh tZy tZy uouk eo e/ T[;B{z

wzsq d/ sohe/ Bkb g/Ù eod/ j? i' r[owfs B{z edkfus gotkB BjhA .

GkJh ;zs'y f;zx ih B/ fjzd[;skBh pqkjwD B{z gkbh iK tkrh dh

T[gwk d/ e/ fejk j? fe fJj fiXo ukj/ gÙ{ ;wkB nfrnkBh b'eK B{z

Ùk;sqh ;b'eK dh j{zro wko e/ iK bkmh ubk e/ s'o b?Adk j? .

;eb b'e j? gÙ{ ;wkB/ . fpgq u[rktBjko wjkB/ .

gmfB ;b'e bÙfNek js' . fise' ej?A ubkt?A fss?. (55)

fpgqB ngB/ f;o w[zvtkJ/ . ngo b'r wr fJ;h ubkJ/.

irs i{m ej[ nzrhekok . ;h; w[zvktB gzE fpEkok . (56)

(r[ogqskg ;{o:, o[s 5, nz;{ 30)

fJ; soQK “;" ;kyh” ftu r[o{nK d/ gq;zrK s/ f;fynktK B{z

pqkjwDh ozr Yzr Bkb g/Ù ehsk frnk j?, fJ; s'A fJBeko ehsk ik

;edk . ekoD fJj th ;h fe ıkb;/ d/ jZE s/r ;h s/ pqkjwD s/ jZE

ebw, f;ZyK dhnK g'EhnK th tX/o/ fJj' fbyd/ ;B . fJ; eoe/

pqkjwDtkd d/ ehNkD{ wZb'-wZbh X; iKd/ ;B s/ “;" ;kyh” fJ; s/

w[es BjhA .

“;" ;kyh” ftu nfdqÙN e{NK

“;" ;kyh” ftu fiE/ Xkofwe f;fynk s/ fJfsjk;e ikDekoh

dhnK eJh BthnK rZbK jB, T[E/ feskBk e[M fdqÙNe{N nb/eko okjh

r[ZMk fpnkB ehsk frnk j? . ;z;feqs ;kfjs ftu “nfdqÙN e{N” fJe

nbzeko j? fiE/ fe r[gs Gkt S/sh S/sh fdqÙNhr'uo BjhA j[zdk . e'Jh

rZb n?;/ Yzr Bkb efjDk, fi;dk S/sh S/sh s/ ;fji ;[Gk fe;/ B{z

gsk Bk br ;e/, T[E/ fJj nbzeko j[zdk j? . gzikph frnkBh nkw s"o

s/ fJ; B{z “fdqÙNe[N” jh efjzd/ jB . “;" ;kyh” d'jo/ ıkb;/ dh uVQdh

ebk dZ;D bJh jB L

yz i'rh bz G'r w?A, ;ko ;zrqjD/ wKM .

;[zB fXnkB r[D frnkB w?A, eo? ıkb;k ;KM .5. (59)

ykdo bkdo ;kro/, phu eo?Ar/ oki

Page 45: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fdZbh fNe? Bk oki f;Zy, r[o BkBe pıÙh ;ki .7. (59)

fJE/ “ıkb;k” gd d/ fszB/ nZyo b? e/ T[BQK dh ftnkfynk nkgD/

Yzr Bkb ehsh j? . ıkb;k nekÙ tKC fBob/g i'rh j't/rk s/ G'rh th

j't/rk noEks oki i'r fBGkt/rk . fco i[ZX ftu b'jk th tos/rk,

Gkt fJj fe fJj oki i'rh, ıkb;k ;{opho th j't/rk .

ykdo-w?D d[nkp,bkdo-w?dkBh fJbkek, ;kro-Gkt f;zX

;kro s'A iwBk se-ıkb;k oki eork .

fJ; soQK d/ nbzeko eJh EK tos/ rJ/ jB . fiBQK B{z nZi jo

e'Jh nkgDh nkgDh wo˜h Bkb noEk fojk j? . fJt/A fit/A ;zws th

r[gs Yzr Bkb fby/ jB , fes/ efbi[r ;zws dk ;ze/s j? s/ fes/

fpeqhwh iK j'o ;zws dk . efbi[r ;zws 3043 ;h, id fe fpeqwh

;zws Ù[o{ j'fJnk . fpeqqwh ;zws th rfs s/ toswkB d' sohfenK Bkb

tofsnk iKdk j? . fit/A 37 BzL ;kyh ftu fbfynk j? - fdbhg f;zx

j'fJrk fpeqwh toy 1899 tos/rk . fJj rfs ;zws j?, fi;dk fe

1843 Jh;th pDdk j?, fJ;/ ;kb dbhg f;zx rZdh p?mk ;h . fJ; s'A

fJbktk BroK EktK d/ Bkw th nB'y/ fby/ jB fit/A fe febeg[oh,

;zGbg[o, fobg[o, bT{g[o, Bozrg[o, ekwg[o, T[Bhg[o, efbek Bro,

gkNb nkfd .

fJ; g'Eh ftu eJh ;[szso ouBktK th fwbkJhnK rJhnK jB s/

T[BQK d/ Bkw nkgD/ jB ,fit/A fe w[esBkwk (8), ofjsBkwk (61),

efbtkosk (59,60), G{gBkwk (82), efbBkwk (87), BhshpuB (79),

nodk;K (75-78), ig[ wfjwk (89, 90) nkfde . fJj ;koh ;kwZroh

;kyhnK B{z ÙeshnwkB s/ ;[jitkB pDkT[D tkbh j? . fJj wzBDk

n"yk j? fe fJj ;G/ ;kyheko dhnK nkgDhnK feosK jB .

Xkofwe gZy

jo ;kyh ftu Xow s/ fÙÙNkuki dh f;fynk j? . 32 BzL ;kyh

ftu f;Zy fÙekfJs eod/ jB fe wjkoki\ s[oe fXzC'˜'ih fjzd[tkDhnK

T[Xkb fbiKd/ jB, nkfrnk fdU, n;hA th s[oeDhnK T[mk fbnkJhJ/

. ;fsr[oK fejk, ““f;Zy' \ n;K pdb/ dh GktBk ftu g? e/ fizBK-G{sK

Page 46: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

tkbk ezw BjhA eoBk, n;hA sK fJ; gzE B{z f˜zdrh dhnK T[u/ohnK

ehwsK ;EkgD bJh fsnko eoBk j? .”” ˜kjo j? fe fJBQK ;kyhnK ftu

fdsh f;fynk uzr/o/ s/ T[u/o/ wzstK tkbh j? . nkw s"o s/ eJh tko

Xkofwesk, eZNVsk iK tfjw-Gow Bkb rq;h iKdh j? b/feB ;fsr[o{

fJ; B{z ni/j/ n"r[DK s'A gftZso oZyDk ukj[zd/ ;B . fes/ okrhnK B/

dhtkB ftu r'gh uzd dh tko rkJh sK e[M f;ZyK fJsok˜ ehsk fe

fJj pkDh SZv e/ eh gVQB br gJ/ jB sK r[o{ ;kfjp B/ T[BQK dh

em'osk B{z tzrkofdnK fejk fe okrhnK e'Jh ngokX BjhA ehsk,

GkJh\ r'gh uzd XzB ;h fi; u"dK ;" ;[zdo ;o{g okDhnK fsnkr e/

t?okr dk wkor nkgDkfJn, ;' jo EK s'A uzrh f;fynk rqfjD eoB

dh ˜o{os j? .10.

Xow ftu r[o{-nkfrnk gkbDk ;G s'A gfjbh rZb j? . fJe

tko fe;/ f;Zy s'A fbgkJh eofdnK r[o{ ih d/ p;sqK ”s/ fSZNk g? iKdk

j?, ;fsr[o{ efjzd/ jB fe fJ;d/ swkuk wko', ;ko/ f;Zy ug/VK wkoB

pfj iKd/ jB . ni/jk eoe/ jo f;Zy ;wMdk j? fe w?A sK r[oK dk j[ew

wzfBnk j? . go ;fsr[o{ w[;eokT[[Ad/ ¯[owkT[Ad/ jB fe fJ; f;Zy dk

ug/VK Bkb w{zj fJ; soQK bkb j' frnk fit/A fe e'Jh ftnKjdV rZGo{

j't/ . e'Jh f;Zy j? i' fJ;B{z nkgDh bVeh d/t/ < fJj ;[D e/ dhtkB

ftu ;zBkNk Sk iKdk, go GkJh nip f;zx ezXkoh nkgDh bVeh dk

;ke g/Ù eo e/ ;Zu/ nkfrnkeko j'D dk ;p{s fdzdk j? . (16)

;fsr[o{ Grsh GktBk d/ Bkb ;/tk GktBk T[s/ th ˜'o fdzd/ jB

. (50) BzL ;kyh dk wb{e i[nkB Nfjb-ftj{Dk j? . r[o{ ;kfjp T[; d/

jZE'A gkDh dk eN'ok b? e/ ghDk g;zd BjhA eod/,25 BzL ;kyh

JhwkBdkoh Bkb feos eoB dh skehd eodh j? fe ;'B/ ftu y'N Bk

obkU . 37 BzL ;kyh g{ik dk XkB ykD'A toidh j? . 63 BzL ;kyh ftu

fco fJj rZb y'bQh j? fe e'Jh f;Zy o[gJ/, w'jo d/ b'G ftu nk e/

nfBZSs G'iB Bk ykt/ . ek˜h ;bko[ZdhB g[ZSdk j? fe r[o{ gho B{z

wZEk N/eD dk eh bkG j? id fe ;G eowK dh jh y/v j? . ;fsr[oK

;wMkfJnk fe fit/A w'jo d/ g[Zm/ nZyo bkT[D ;w/A f;X/ j' iKd/ jB,

fst/A o{jkBh g[oÙK nZr/ f;o M[ekT[D Bkb w;se d/ b/y pdb iKd/

Page 47: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

jB . ofsBkw/ (61) s/ w[esBkw/ (8) ftu j'o th EK EK T[gd/Ù j? go

r[o{ d/ GkT[ B{z (72) ;G s'A tX wjZst fdsk frnk j? . fJ;/ soQK d'

fszB ;kyhnK ftu dkVQh e/;K dk wjZst dZ; e/ iNki{N ofjD dh

gq/oBk ehsh (43) s/ fJ; B{z Gkosh gozgok Bkb i'V e/ df;nk j? .

92,93,94 ;kyhnK n?;hnK jB fiBQK ftu swke{ dh fBy/Xh j? . i/ r[o{

ih dk x'Vk th swke{ d/ gZs/ dh p' nkT[D s/ g?o EzwQ b?Adk j? sK jo

f;Zy dk eost j? fe T[j fJ; fpfynk iK irs i{m s'A nkgD/ nkg B{z

pukt/ .

;kyh dk Gkt fJj j? fe ejkDh d/ Yzr Bkb T[Zsw T[gd/Ù dk

fdb nzdo gqt/Ù eokfJnk ikt/ . “;" ;kyh” dhnK ;kyhnK o"fuesk

g{oD j'D ekoB Xkofwe fB;u/ s/ ;dkuko B{z gfogZe eoB tkbhnK

jB s/ eJh e/tb pqkjwDh eow-eKv dk uouk eoe/ jh p; eo

iKdhnK jB .

fJfsjk;e gZy

fiE'A se fJfsjk;e gfjb{ dk ;zpzX j?, T[j ni/ nDr"fbnk jh

j?, fJ; tb fXnkB d/D dh b'V j? . ;qh d;w/Ù, pzd pjkdo, f;Zy

fw;bK s/ f¯ozrhnK dhnK ;orowhnK pko/ eJh ni/jhnK fJfsjk;e

rZbK fwbdhnK jB i' j'o EK BjhA . fw;kb bJh, p[ZYk db dhnK

iwBk gko fiZsK dk uouk ;kv/ fJfsjk; ftu xZN jh fwbdk j? . “dh

f;Zy˜ fJB dh ngo d[nkp” f;ob/y j/m ftbhnw ;kfjp B/ 1875 JhL

d/ “ebeZsk ohthT{” ftu fszB b/y fby/ ;B, fJBQK ftu f;ZyK d/ 17

jwfbnk dk jkb j? . fJBQK ftu byB"sh d/ feb/Q B{z ¯sfj eoB dk th

uouk j? . fJj EK eoBkb s'A nZr/ iwBk d/ yZp/ ezY/ fJe s[oe-wkB

p;sh ;h fiE/ seVk febQk th ;h, fJt/A rzr'j Ùfjo . p[ZYk db B/

fJBQK B{z 1775 JhL ftu ;'fXnk ;h . ;kyheko efjzdk j? L

byB"sh e? rzr g[fo, GJ/ i[X ;G ;[X .

fdbhgfs eh ¯"i uVQ wko/ s[oeB fpXq . 6. (64)

Page 48: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

GkJh tho f;zx ih B/ byB"sh B{z febQk nBzdg[o bkr/ t;d/ fe;/

fgzv byB' skokg[o Bkb i'fVnk, i' mhe . fJj n;K fJe fw;kb fdsh

j? . fJ;/ soQK j'o th eJh r[zMbK, ;kyhnK B{z ftukoB ”s/ y[Zbq ;edhnK

jB .

fiBQK f;Zy ;odkoK B/ fw;bK s'A gfjbK eJh soQK dhnK xkbK

xkbhnK, ;kyheko T[BQK d; f;zxK d/ BK fJ; gqeko fdzdk j? L

jw d/ys ykb;k T[mk. s[oe s/i d{o ;rbk w[mk .

Bzd f;zx roik f;zx nkdh . gzE bki ;pjB fwfb ;kih .12.

d/tk f;zx nso f;zx ;{ok . wdB f;zx okw f;zx g{ok .

eg{o f;zx s/ r[opıÙ f;zx . u'bQk f;zx j? ;ZiD f;zx . 13.

fJ;/ soQK

fdbtkbh f;y r[o wjb ek okyk .

fJjh G/s r[jMk ekj[z BjhA bkyk .

fJj e"D ;h, fJ; dk gsk bkT[Dk th fJfsjk;ekoK dk ezw j?

fe fet/A r[o{ ih d/ d' wfjbK B{z T[j puk e/ fdZbh b? frnk . db

ıkb;k dhnK ;orowhnK ns/ f¯ozrhnK dhnK e[fNb ukbK pko/ eJh

;ze/s nkJ/ jB, fiBQK B{z rj[ Bkb tkuD dh b'V j? . ;kv/ gk; fJsBh

EK BjhA fe n;hA fJ; bzwh uouk ftu g? ;ehJ/ .

fJj th :kd oZyDk ˜o{oh j? fe “;" ;kyh” fBo'b fJfsjk;e g'Eh

BjhA, fJ; ftu g[okDe ozr th j? . fJ; eoe/ eJh nDfJfsjk;e

rZbK nk rJhnK jB, fit/A fofy, Jh; s'A Jh;k, r'fG s'A r'fpzd f;zx s/

f;zx eh ykb s/ ıkb;k (15) T[gfink df;nk j?. n"ozr/ dh p/rw B{z

uzp/ dh okie[wkoh s/ fco vZb/ p?okV d/ wfjbhA t;dk fpnkB ehsk j?

. w[fJBdhB fuÙsh niw/oh (d/jKs 1235 JhL) Bkb swke{ B{z ik

ifVnk j? id'A fe swke{ ijKrho ;w/A fjzd ftu nkfJnk. ni/jhnK

rZbK B{z B˜onzdk˜ eoB dh b'V j? feT[Afe T[j ;wK ek¯h

nzXekowJh ;h .

;kfjse gZy

Page 49: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

“;" ;kyh” fjzzdh gzikph ˜pkB dk fwbr'Gk j?? . pj[shnK

;kyhnK gzikph rZd ftu jB s/ fjzdh tkbhnK Szdkpzdh ftu . gzikph

tkose fJsBh ftnkeoD s/ ;kfjse ÙosK B{z g{ohnK BjhA eodh,

fco th eJh ;kyhnK ;ztkd d/ gZy s'A pVhnK o'ue s/ gqGktÙkbh jB .

fjzdh ouBk tX/o/ u[;s pzdÙ ftu j? . go o'fuesk dk tZvk ekoD

fJj j? fe ;koh g'Eh ftu ;qh r[o{ r'fpzd f;zx T[sw g[oÙ ftu p'bd/

jB-w?A n?;k eoKrk, n?;k eoKrk iK w/ok ıkb;k ni/jk eo/rk . fJj

Ù?bh fJ; ouBk Bz{ fJe ftÙ/Ù r"ot s/ Ùesh gqdkB eodh j? s/ gkme

wfj;{; eodk j? fe T[j f;ZXk d;w/Ù r[o{ Bkb rZb eo fojk j? . d{ih

rZb, fJ;d/ Gftys tke wB d/ ;kj; B{z tXkT[D tkb/ jB, Gkt/A fJj

G{s B{z Gftys pDk e/ g/Ù eod/ jBl go gkme B{z fJj sZ;bh pZMdh

j? fe n?;k j' e/ oj/rk s/ fJ; Bkb T[;B{z th e[M jk;b j't/rk . fJj

;koh rZb ıkb;k gzE d/ T[sÙkj B{z T[GkoB tkbh j?, fJ;/ eoe/

ÙoXkb{ f;Zy fJ; s'A e[M tX/o/ jh ;zs[ÙNsk gkT[Adk d/fynk frnk j? .

;' fJj b'efgq:sk fJ;dh ebkswesk ”s/ fBoGo BjhA eodh, ;r'A

fJ;d/ ftÙk-t;s{ d/ wjZst ekoD j? i' edh edh ;{oi tKC fbÙe'o

e/ nZyK uz[fXnkT[Adk j? .

“;" ;kyh” s/ f;Zy oki

i?;k fe n;K gfjb/ th fejk j? fe “;" ;kyh” dh gqf;ZXh dk

n;b ekoD f;Zy oki j'D dh uouk j? . whoh ghoh d/ tkbh r[o{ d/

f;ZyK tb'A oki dk ;[gBk fbnk ikDk e'Jh H?o-e[dosh xNBk Bjh,

feT[Ife r[opkDh B/ fJBQK B{z oki :'r dk ;pe gVQkfJnk j? sKfe T[j

;[szsq ;P?wkD tkbk fBoG? ihtB p;o ;eD . n?;k nkdoFe wB'oE

j'D eoe/ f;Zy, pkDh s/ j'o fJfsjk;e rqzEK ftu'I th oki-Gkr

jk;b eoB dk todkB bZGd/ nkJ/ jB . “nktfB nmZso ikD

;skBt/I j'o Gh T[m;h wod ek u/bk” dk noE-Gkt Gkt/I w[Hb oki

nkT[D ikD pko/ j? go nk;tzd gqzwh “wod ek u/bk” T[mD dk Gkt

fe;/ ebkXkoh g[oy dk gorN j'Dk d;d/ nkJ/ jB . fJt/I fit/I r[o{

r'fpzd f;zx ih d/ nekb T[;sfs ftub/ ;tJhJ/ ;[Bfjoh Gfty dh

Mbe do;kT[Id/ brd/ jB L

Page 50: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

dkBt d/t cfBzd fB;kuo, G{s Gfty GtkB ig?Ir/ .

iht fis/ ib w?A Eb w?A, gb jh gb w?A ;G Ekg Eg?Ar/ .

gz[B gqskgB pkY i?s XB, gkgB e/ pj[ gz[i yg?Ir/ .

;kX ;w{j gq;zB fco? ir, ;sq ;G? ntb'e ug?Ir/ .

fiE/ “pfusq BkNe” ftu d;w/F r[o{ ih B/ fBjebze ntsko dh

eEk dZ;h j?, T[E/ ebeh ntsko dk jfowzdo nkT[Dk fbfynk j?, f;Zy

jfowzdo dk Gkt (nkgDh wB dh w"i ftu ) dopko ;kfjp nzfwqs;o

b?Ad/ jB, Gkt/A n?;k BjhA . fJj ;tJhJ/ fJT[A ubd/ jB L

gkg ;zp{j fpBk;B eT[, efbeh ntsko ejKtfjAr/ .

s[oeZS s[ozr ;gZS pv/, efo ekfd feqgkB ezgktfjAr/

fBe;/ fiw e/jo gops s/ , s; ;'G fdtkb: gktfjAr/ .

Gb Gkr G:k fJj ;zGb e/, jfo i{ jfowzdo nktfjAr/ .

id r[o{ r'fpzd f;zx dZyD tb ik e/ gob'e fgnkBk eo rJ/

sK f;ZyK ftu pVh T[dk;h SkJh, b/feB f;deh f;Zy fJj Go';k oyd/

;B fe ;fsr[o{ S/sh gzikp nkT[Dr/ s/ popkd nBzdg[o Bz{ w[V

tk;T[Dr/ . fJj rZb nmkoQthI ;dh d/ w[ZY ftu f;Zy wBK nzdo

xo eo rJh ;h . fJ;/ eoe/ fdZbh fBtk;h GkJh ;?Dk f;zx B/ “;qh

r[oÙ'Gk” d/ T[BQht/A nfXnkfJ ftu 12 ftÙ/Ù Szd fby/ jB s/ T[;dk

f;ob/y jh “nkrw gqrkÙ Ù'Gk fbfynk j? .

;p ;kX[ T[pkoB e/ fjs e", ir ihtB i'fs irktfjAr/

s[oeh n;[ nSZ ;gZS pv', fsjA T{gfo nkfg ;[jktfAjAr/ .aaaaaaaaa

fgqEthgfs G{gfs Ùkj ;p?, fsj d/fy wjK vo gktfjAr/.

sfi d/; ;[o/; Bo/Ù pv/, voe? ;pjh Gi iktfjAr/ .

fust? wB w?A eS[ n"o T[gkfJ, fpB jfo e:'A rfs gKtfjAr/ .

Gb Gkr G:k s[w sKfj ej', rVQ nkBzd c?o p;ktfjAr/ .

fJ; wB"s dk fJsBk gqGkt fgnk fe f;ZyK fdnK ofjsBkfwnK

ftu th f;Zy oki dk uouk eJh EK nkfJnk j? fit/A feL

;[Bj[ Bzd bkb fJj ;ki . gqrN eokT{A ngB' oki .

Page 51: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

uko poB fJe poB eoKT{A . tkfjr[o{ ek ikg igkT{A.

M{bD B/i/ j;sh ;ki/ . d[nko d[nko gfo BT[fps tki/ .

;t/ bky ip X[y? gbhsk . sfp ykb;k T[d? n;s b" ihsk .

(sBykjBkwk, GkJh Bzd bkb )

f;Zy fJfsjk;e rqzEK ftu ni/jhnK eJh N{eK fwb iKdhnK

jB fiBQK ftu EK EK f;Zy oki dk ;zebg w{oshwkB ehsk frnk j? .

e[M ni/jhnK rZbK jh “;" ;kyh” dhnK eJh ;kyhnK ftu nkJhnK jB,

i' e'Jh tfusq rZb BjhA fJj T[; ;w/A d/ ;zrkqwhJ/ f;zxK dh wBkf;e

GktBk dk Gkr ;B s/ e[M us[o fbykohnK fJBQK B{z ˜ok j'o ozr Go e/

g/Ù ehsk j?, yk; eoe/ wjkokik oDihs f;zx ;w/A dh oki;h uVQs

d/y e/ .

ÙkfJd “;" ;kyh” gzikp dh gfjbh feskp jh j? fi; ftu

nzro/˜K dk fto'X fwbdk j? . fJ; eoe/ id'A T[BQhthA ;dh d/ wZX fgS'A

oki;h ikrqsh g?dk j'Jh sK fJj fto'X tkbhnK rZbK f;Zy gkmeK B{z

tX/o/ T[GkoB brhnK s/ T[j w[V fJ; s'A oki Gkr dh gq/oBk b?D br/

. j[D th “;" ;kyh” dk gkm ÙoXkb{ wBK ftu fJj uzfrnkJh

GVekT[Idk j?, go thjthA ftu roed/ uzr/ :[r ftu ofjzd/, j[D

n;h GftZypkDhnK d/ GowK tfjwK ftu roed/ uzr/ BjhA brd/ .

b'eszsqh tksktoD ftu j[D tX/o/ :EkoEe ns/ pbtzs, p[Xhtzs s/

xkbtzs j'D dh b'V j? .

“;" ;kyh” d/ yoV/ ns/ ;[XkJh

Skg/ s'A gfjbK fJj jkbs ;h, i' g'Eh tX/o/ gVQh iK fbyh

rJh T[; ftu T[sBhnK jh tZX G[ZbK j[zdhnK rJhnK, ;" ;kyh Bkb th

ni/jk toskok jh j'fJnk . fJ;dh ;'X ;[XkJh bJh ˜o{oh j? fe g[okD/

yoV/ B{z tkfunk ikt/ s/ n;b gkm bZGD dk isB ehsk ikt/ . Ù[ZX

gkm dh fJj e;tZNh BjhA fe fJj pj[fsnK ftu j? sK mhe j?, n;b

e;"Nh fJj j? fe nfs gqkuhB yoV/ ftu fJj gkm fet/A j?, fco d{finK

Bkb fJ;dk fwbkB th ehsk ik ;edk j? . id gq?; nk frnk sK

Page 52: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

shpo wzzr ekoD ;" ;kyh Skg/ ftu nk rJh . dhtkB p{Nk f;zx, i'

okDh fizdk d/ fBeNtosh ;/teK ftu' ;h, T[;B/ 1892 JhL ftu wspk

nkcskp gzikp bkj"o tb'A fJ;B{z Skfgnk . e?e;NB g?q;Z B/ th

gqekÙs ehsk . fco GkJh d:k f;zx u/b/ eh s/ wZxo f;zx fyjkb/ tkb/

B/ fwb e/ 1947 fpL d/ fe;/ yoV/ d/ nXko s/ thjthA ;dh d/ w[ZY ftu

fJ;B{z tho fjzd gq?;Z s'A SgkfJnk . u{zfe nzro/˜ fJ;B{z e?oh nZy Bkb

d/ydk ;h fJ; eoe/ fJBQK eJh gkm th pdb/ fit/A fcozrh B{z T[ozrh iK

fes/// fes/ gmzrh eo fdsk . fJt/A fit/A “eo/ fcozrh jkB” B{z “eo/

wb/Sh jkB”, Skg fdsk go fco th ;oeko B/ fJ; B{z ˜ps eo fbnk .

fJ; s'A fgS'A nB/eK gqekÙeK fJ; B{z Skfgnk . pko ftu j[D th Sgh

g'Eh fwbdh j? go p/-Ù[wko ˆbshnK Bkb Goh j'Jh . eJh ;kyhnK

nr/ fgS/ jB, eJh tZX xZN . gqekÙeK fit/A ukfjnk fJ;B{z Skg e/

t/funk tZfNnk s/ ukjtkBK dh shpo sKx dk BikfJ˜ ckfJdk

T[mkfJnk . fJBQK ;ko/ SkgD tkfbnK ftu'A ;L gqskg f;zx wfjsk

(o'jse) dk ehsk ezw edo:'r j? fiBQK d' GkrK ftu, “;" ;kyh ;Nhe”

Skgh, gfjbk Gkr iBtoh 1958 JhL ftu s/ d{ik Gkr 1960 JhL

ftu gqekÙs j'fJnk . nkg B/ 20 e[ jZE-fbys g'EhnK th d/yhnK i'

T[; ;w/A nkw fBjzr f;zxK iK BkwXkoh f;zxK gk; gqkgs ;B . fco th

nB/eK gkm nÙ[X ofj rJ/ . T[BQK i' noE ehs/, T[j pj[s/ wBwo˜h s/

ık; ;zgqdkJh gqGkt tkb/ ;B . fw;kb bJh “;" ;kyh” ftu nkw fpeqwh

;zws tofsnk frnk, go wfjsk ;kfjp- “;[zB bbk, fsq: gzit/A, T{B

;;k gzuk”-dk noE 1849 Jh;th eod/ jB . fJ;/ soQK Gftys tkeK

d/ noE eJh EK T[j fyu-fyuk e/ toswkB ;w/A se b? nkJ/ jB .

fit/A 17 BzL ;kyh d/ noE eod/ fbyd/ jB L

“g'qL e/;'dk; dk sh;ok iBw gzqL itkjo bkb ih jB . ;fsr[o{

okw f;zx ih d/ nkrwB se nkg fdZbh jh ojA/r/, T[gzos id bkj"o

d[pkok t;kfJnk ikt/rk sd nkg T[; okiXkBh d/ rtoBo (bkN)

pBkJ/ ikJ/Ar/ .”

(;" ;kyh ;Nhe, Gkr gfjbk, gzL 131)

Page 53: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fJj n;K fJe fw;kb fdsh j? . eJh EK j'o th T[BQK ;ko/ gq;zr toswkB Bkb i'VB dk F"e fdykfJnk j? i' mhe Bjh .

fJ; g'Eh dk n;b Bkw Ò;qh r[o osB wkbÓ dk ;jh gkm bZGD bJh j/m-fby/ yofVnK B{z tkfunk ns/ fJBQK s'I :'r ;jkfJsk bJh j? . t/otk fJ; gqeko j? L

1 f;Zy o?cIq?I; bkfJpq/oh nzfwqs;o-yoVk BzL 1595 e[b gZso/ 127 ;zws 1893 fpL 2 f;Zy o?cI?I; bkfJp/qoh nzfwqs;o- yoVk BzL 5039 fJ; g'Eh ftu gq/w nzp'fX, gouhnK ;/tkdk;, r[o osB wkb s/

gqkD;zrbh dk e[M gkm j? . 1907 fpL dh Beb j? . 3 f;Zy fJfsjk; ftGkr, ]kb;k ekbi, nzfwqs;o . e[b gZso/ 203-yoVk BzL 1455 194 gZso/ s' ;" ;kyh ;wkgs, nZr/ T[rqdzsh d/ e[M Grtsh Szd jB . Ò1894 fbyh ;ikg[o eZse ;[dh 11 p[Xtko . Ó 4 ;N/N nkoekJht} bkfJpqoh gfNnkbk . e[b gZso/ 150 ;[zdo fbys- yoVk BzL 683 Ò;zps 1894 fbyh oki;EkB Bro gN:kb/ crD ;[dh 15 ;fBFuotko B{z ;[Gz . Ó 5 ;?INob gpfbe bkfJpq/oh gfNnkbk-yoVk BzL 555 e[b gZso/ 168, ª;zps 1895 Gkd'I d[dh 9 .« 6 GkFk ftGkr bkfJpqoh gfNnkbk-yoVk BzL 352 gZso/ 255, S'Nk ;kfJ}, ;qh nzfwqs;o okwdk;g[o, i/m ;[dh

g{oBwkFh . p/;zws 7 w/oh bkfJpq/oh dk yoVk-e[b gZso/ 307, y[FBth; dh fbys, T[Ii

p/;zws 8 w/oh bkfJp/qoh dk yoVk-e[b gZso/ 276, p/;zws fbykJh ;kXkoD go fJj fe;/ gqwkfDe yoV/ dk T[skok j? . 9 v/jokd{B GkJh tho f;zx ih dh bkfJpq/oh ftu 30 BzL s/ fJe yoVk

j? i' fe 1905 fpL fbys j? s/ nkw fbysh g'EhnK tork jh j? .fJ;d/ gZso/ 127 jB . nzs d'jok j? L

g[;se ;kyh:B eh fbyh, ;[Xjk ;o'to sho ;zws ;o BG fBfX ;h;, nkFtB tfd ;q[fs pho .

Page 54: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

10 fszB uko p}ko dhnK SghnK Ò;" ;kyhnKÓ th tkuhnK rJhnK jB i' fes/ fes/ ;jkfJe f;X j'JhnK jB T[go'es yofVnK ftu'I ;G s'I gqkuhB yoVk 1893 fpL dk

fbfynk,f;Zy o?cI?I; bkfJp/qoh tkbk j? . gfNnkbk ;N/N nkoekJht} tkbk B[;]k 1894 fpL dk s/ uzrk ][Fys fbfynk j'fJnk j? ]kb;k ekbi nzfwqs;o tkbk yoVk th g[oksB s/ ekcIh F[ZX j?, Gkt/I ehNkD{nK d[nkok yzfvs j? .

fJBQK ftu'I pj[fsnK yofVnK T[s/ Òokwdk;g[o nzfwqs;o Gkdq' ;[dh gzuwhÓ nkw fbfynk j'fJnk j? s/ w/o/ tkb/ yofVnK T[s/ th . gsk BjhI fJ;dk eh Gkt j? .

fJj ;ukJh j ? fe fJj jZE-fbys yoV/ e 'mhp zd e?dh tKC jB, fJBQK B { z fJXo T[Xo Bjh I fbnKdk ik ;edk . ; ' , s [bBkswe fwbkB fJe fpyw i/jh eko j? \ ; 'Xe, fJj ftXh tos ;edk j? fe gkm }pkBh :kd oy e/ fJBQK w/bdk ikt/ s/ fiE/ fes/ pj[sk cIoe ikg/ T[; B{z ftuko-r'uo/ eo/ .n;K isB ehsk j? fe EK EK s/ gVskb e/ ;[XkJh ehsh ikt/, b/feB fco th e[M gkm nF[ZX ikgd/ jB .

;kvk isB j? fe fJ; pj[-uofus, fttkdrq;s s/ nF[ZXhnK dk fFeko g'Eh dk ;jh o{g bZfGnk ikt/ s/ fJ; s'I ;jh gq/oBk bhsh ikt/ i?;k fe g[oksB f;zzx fbnk eod/ ;B . fJ; wB'oE ftu fezBh e[ ;cbsk fwbh j?, fJj gkme jh dZ; ;eDr/ .

n]ho w?I fJj }o{o no} eoBh ukjKrk fe id edh e'Jh ;zeN nkt/ sK J/; wB'oE bJh Ò;" ;kyhÓ dh c'bkckbh eoB dh b'V BjhI, fit/I fe e[M b'e eod/ nk oj/ jB .1947 JhL ftu gzikp B{z, d/F tzv B/ yzv yzv ehsk s/ 1984 JhL ftu jzekoh fjzdt?D B/ jZbk p'fbnk, fi; ekoD f;ZyK dh Gkoh jkBh j'Jh . e[M nzXftFtk;h ;wMd/ jB fe fJj ;G e[M Ò;" ;kyhÓ ftu fbfynk j'fJnk j? . f;Zyh dk dko'wdko ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ftuko j? i' d[y ;[y B{z fJe ;ko wzB e/ fsnko po fsnko ofjD dk T[gd/F fdzdk j? ns/ ;zs T[pkoB s/ d[FN ;zxkoB dh skehd th eodk j? . ;', ;Zu/ f;Zy B{z fJ;/ s/ gfjok d/Dk ukjhdk j? .

nzs ftu w?I ;w{zj fBjzr f;zxK s/ g[oksB g[;sekfbnK d/ gqpzXeK dk XzBtkdh jK, fIiBQK fJ; y'i ;w/I b'VhIdk ;fj:'r fdsk .

ebw wzfdo, b':o wkb

gfNnkbk fgnkok f;zx gdw

Page 55: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal
Page 56: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;" ;kyh

(;qh r[o osB wkb)

Page 57: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

1

1U ;fsBkw[ ;kyh ubh gNDtkb ;qh r[o{ iBw shoE gksFkjh 10, p[Y/ ;kfjp, okw e"o ih e/ j}{o tke .

:Ek wfs r[o{ tke fby:s/ . ;qh r[o{ ;kfjp ih fbykfJ fdsh.

;zps fteqw G{gsh ;skoK ;fs Bt J/e .

wkfj ft;kyh tko r[o[, wbeh d[sh:k G/e .1.

;kfjp dk; ;zrs wkfj f;yB eo:' fpp/e .

fJj[ fbykoh r[o{ fjs ;kyh fby? nB/e .2.

G[b u{e ejB/ ;w/ fbys wKM i' j'fs .

;'X' t;/ i[ fBefN r[o[ fpB d/y/ d[y/ r'fs .3.

r[o jk;h r[op]F f;zx y{p eoh s[w nki .

uko uko c[fB ukfo ukfo gKu gKu s[w eki .4

uko p/d no noE uko, uko i[rB eh ohsh .

uko ;zskBh gKu gd, gKu toB gd whs .5.

ikN i{N iNsb/ e' T[go xwzv{ y{p .

dh:' GtkBh UYDk ;G f;yB e' M{p .6.

feT[I eo E' r[o ih efjnk Bkw fJ;BkB gqGkfs .

gqks ykfJ eo BQkfJ e? eoh pk} eh dkfs .7.

J/e p/o ;fG ykb;/ ehBhI, pks j}{o .

w[Hb gmkDK s/i pv, j[ew[ eo' jw ;{o .8.

sK puB j{nk-J/e p/o iw B/ B/w[ pKfXnk w?I fjz;k B eo"Irk, goik tX rJh, sK ekb ek G? d{fo j'fJ rfJnk, ybe ijkfB phu pVh GhV j[Jh, d/t eow....iZr, dkB,Bkw[ G{fb rfJnk,fGq;fN j'fJ d/tfsnK rh oh; eoB br/, sK ;[o pqjwk gk; ikfJ g[eko/, ih ;p f;q;fN e/ eosk \ jw fdrgkb s/oh nkfrnk wkB efo ngB/ ngB/ eki eT[ br/ nkJ/ nkj/, s/oh ojwfs j{Jh ;/tk eh pyF sK b'rfj n;KB{z wkB e/ pfb d/D/ br/, wzBB/ br/, ;' Gh d{fo j{nk . iw B/ sg[ nozfGnk, b'r woD/ s/ ofj rJ/ . d/tK ek G? iKdk ofjnk sK pqjwk p'fbnk,«B/fs n?;h j?, eosh

49

Page 58: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

neosh j?, eo/rk T[j[ ;'Jh, s[w iktj[ nkgfDnK EktK B{z . sK pqjwk e/ puB s/ ;[o rJ/,goDkw eoe/ sK iw[ ek B/w[ g{ok j{nk . f;q;fN d/yh tX rJh, Gkoh BkT[I eh tKr{ v'bsh vrwr vz;[Dh nkJh nkjh, v/yh eq'X eo o[do ek fXnkB eo br/ G;w j'D/, sK nrfB wKM, eJh ib/ , ib v[[pkt?, gtB fvrkfJ wko/, d[ofGS gVk, b'r i[ pu/ ;' Gkr/ . iKd/ iKd/ d{fo ibkb rzXqp ek Ffjo ezXko wKM rJ/ . T[BK eh ;zskB T{jK tXh . gKvtK e/ oki wjKGkoE phu wo/, feS[ B/s e/ wko/ E'V/ ofj rJ/, uko'I poD G/d fwNkfJe? nkg; w?I ;ke eoB/ br/, J/ew/e j' rJ/ . T[; EKfJ ek okik wwfB Foc Ek, J/e fdB pkr wfj frnk, okik B/ T[BQK b'rK ehnK b[rkJhnK GowkJhnK , xfo w?I b/ rfJnk,fiBQK seoko ehsk jw woKrhnK, T[BQK Bh f;odkoh dk b'G fdsk s/ ;zskB T[gkJh, fpfdnkXo gkme eh p/Nh s/ g'Nb ykB, w[drbh, pqkjwDh s/ w[Hb p/r, ;/yoK e/ f;yktfs eh p/Nh s/ F/y ;zwB, ;iksh gk; s/ p/Nk iBfwnK . g[fSnk s/ok r's < p'bh w?I p/Nh ;ZikdokfJ eh j'I .;[fD efo Fofwzdk j'fJ rfJnk . feT[I i' T[; okik eh p/Nh ;[fD efo gS[skfJnk, fjdkfJs Foc ;kJhI b'e eh, pzdrh ikfJ eoB/ brk . iK pj[s[ fdB phs/, p'fbnk-n?;k gjok nkt?rk .;Z:d J/;e/ g's/ s/oh ;zskB e' oyBr/, J/j ;Z:d j{J/, s{z Gh B/s wkB, ukfb;k eo[,ng[S gkg iKdk oj/rk . GkJh f;y' \ BZ;e/ iw s/ rJ/ ;' noiB Ghw gKvtK B/ wko/, T[; nz; e' ekb e'fgnk, sK j[ew[ j{nk L

nekb g[oy s/ j's j?I e/se pqfjw wj/F .

s?;/ ;/te ;kE jw wko'I uko' F/y .

sK g[fSnk f;yK, ih ;u/ gkfsFkj \ e'Jh oj/rk ph fe Bk < sK puB j'fJnk, T[BQK ek nz;[ d/y[ efo pj[s[ Xow S'fv fwfb oj?Ir/, T[BQK go j[ew[ BjhI . T[; nz; e/ ;G wofjIr/, ]kb;k ih ;G wkofjIr/ go ;' uV efo ewkB b? eo r[o{ ih ub/, pkfj ewkB fyzuh, Fpd rrB s/ j{nk . r[o{ ih oy[ b?Dk .« pBK s/ gopsK s? fJj ntk} ;[Dh, uVQ efo Bhb/ x'V/ T[gfo d{o rJ. fFeko e/ gouD/, ns/ pjkdoh fdyktB/ e/ jzekoh .r[o{ ih Bhbk trkfJnk g{op B{z, f;y E'V/ F;soK tkb/, gjkVhJ/ nkfJ gj[zu/, f;y br/ i[X[ eoB/, bVkJh pj[s[ eoh, ghS/ d/fynk r[o{ ih S'fv efo GkDk eo rJ/, r[o{ e/ ghS/ f;y Gkr/, ;' okfinK B/ pj[s/ f;y wko/, sK

50

Page 59: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

f;y d"V e/ ikfJ g[eko/,ª;Zu/ gksFkj \ oy[ b/t', s/ok fpod[ j? . pB, fpBk F/o Gbk BjhI F'Gsk .« sK puB j'fJnk L

f;de g[eko/ ]kb;k r[o eh pkDh gkm .

nkg/ pB nkg/ f;zx, fpod fpjkoh okm .

sK fgS'I sho gzi ubkJ/, sK uT[c/o/ s/ ca"iK jh dh;?, brk i[X[ j'D/, sK r[o{ ih eo"Id/ e/ p{N/ gk; yV/ d/y? swkFk, ]kb;k ih B/ r[o{ ih e/ pb gkfJe/ wko GikfJ fds/, sK w?I ezfpnk, sK jf; efo p'b/ . fqeFB T{XkT[ B{z oye/ nkg ub/ rJ/ E/ . r[o{ e/, GkJh r[opyF f;zx B{z Gh oy e/ gob'e f;XkoBr/, Bk vo[, Bk vo[ sK w?I o'fJ fdsk .puB j'fJnk, Òubk fJe' ]kb;k ph nKtdk j? . fJsBh p/o ykb;k nkfJnk, nekFh ca"iK ;G ubhnK rJhnK, r[o{ ih fco efo feogk dh B}o fdsh . puB j{nk gjkVhJ/ fjzd{ sK ykb;/ B/ p/Bsh ehsh -gjkVhJ/ pBuo, ;kvk ykik, r[o{ ih jZ; p'b/ shB p/o . ykb;k ih oki ek nfGwkB eod/ j?B .B/fs GkDk BjhI wzBd/ .

Gbh fBpkjh g[oy[ B? shik b'r .

fifB f;oih r'Jh fs;?, fwN? s[wkok o'r .

ykb;k sK ][Fh j{nk, wjK f;zx B/ i[X eh pks ;G ;[DkfJ fdsh gfjbh ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh tkfjr[o{ ih .1.

2

d{ih ;kyh r[o{ ih e/ j}{o, gowkBzd t}ho fwbk ;h sK gow ;B/j eo r[o{ ih e/ j}{o dhtkB ftu . ;G dhtkB g{oB Ek, sK ngB/ ngB/ gzE eh eEk ubh, wdB dk; p?okrh p/Bsh eoh ih gksFkj \ eVkj/ ek eVkj gq;kd, w'jB G'r jB{zwkB, d/th ek go;kfd pkp/ BkBe feT[I bhsk, p[ZY/ nkj/ sK fgnkok brk nkjk . puB j{nk J/e p/o ;kJhIdk; p?okrh g[fSnk ;h, sK r[o pkp/ ;kfjp ih efjnk, ÒJ/e p/o jw T[sokyzv rJ/ nkj/, gfjbh T[dk;h Eh, sK iKd/ iKd/ fjwB{o gops go rJ/, sjK f;X, BkE nkfJ p?m/,ªnkd/; ;kX' \ nkd/; .« sK r[o{ ih p'b/,ªeosko« ;fs eosko f;X' \« sK ;G g[eko/- BkBe sgk Gzvkok d/t' f;XK e', Gzvko/ ek gq;kd ytkt', sK r[o{ ih wodkB/ B{z GkJh pkb/ B{z p?mkfJe/ ub/ pB e',

51

Page 60: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

f;XK B{z fBT[Isk Gzvko/ ek efj eo p?m', eosko d/t?rk . d{o Bdh rzrk e/ sN ub/ iks/ E/, nkr/ fJe f;X nkfJnk o/sk d/ frnk, J/e f;X ek o{g dq'jfD ib d/ rfJnk,J/e wjK f;fX fpG{s d/ frnk pj[s/ cb dky, fwou, uo"IIIih b? fwb/ . c/fo nzso fXnkB j' rJ/ nkj/, sK pkpk w[fV efo nkJ/, pkb/ B{z eoe/ gVdk f;b ek p?mkfJ fdsk, iK pkpk ih rJ/ sK f;XK phukfonk ;h, ezd w{b b?D/ sgk rfJnk j?rk, n;h ph fpqg j'fJ p?mhn?, ;G f;X fpqX p[ZY/ fiBQK e/ dKs ph BjhI n?;/ j'fJ p?m/, sK p'b// r[o{ ih ªf;X/ \ b/t',« br/ d/tD, sK f;X ;zp{fj j' p?m/ sK r[o{ ih fofX tXkJh, ;GBk B{z g{ok eo fdsk . fgS'I f;X p'b/, ªsgk ih \ XzB j' XzfB j', J/j gq;kfd s[w Gh nut', s[jkB{z Gh ykfJnk ukjhd/ .« sK r[o{ ih ykfJe? p'b/,

J/j jwkok f;X ih, gktB eD gq;kfd .

sg[ ig[ [pos ;G fpqX j'fJ j't? wfB nfjbkfd .

sp f;X p'b/, sgk ih tkfj tkfj .

yzv dJh Eh fpFB[ ih w?dk dhnk wjKd/t .

ib xhT[ pjwk dhnk cb dhBk fofy d/t .

egVk gVdk gZsoek dhnk GtkBh jkfo .

fifB e/ oZye nkg Jh; jwoh M{mh okfo .

eo' fyek ;G d/t G'r s[wok wjK gq;kfd .

efb wfj d/t? gqhs ykfJ g[zB gkg Bfj ykfd .

ghS? puB ehsk ªf;X' \ ;"ca tkbk eVkj[ sK jB{wkB B'I, y'g/ tkbk d/th dk, fwou w/tk uo"Iih tkbk . r[o{ ih B{z G'r br?rk fsqGktbh ek, xN r[o{ ih B{z Bk gj[zu?rk . sK f;X nzso fXnkB j'fJ rJ/ . ;kyh g{oh j'Jh d{ih . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .2.

3

;kyh sh;oh ubh, J/e p/o r[o{ ih p?m/ E/ . doFB B{z ;zrfs pj[s J/emh nkD GJh Eh, ;' r[o{ ih doFB eh wfjwk eos/ E/, sjK doFB dhnk . r[o{ ih, Fkb ;kE g[Fkeh gfjo/, ;[zdo o{g wkB'I e[p/o okik p?mk j?, sp r[o{ ih ek puB j'fJnk, Òf;y f;yDhnK e'Jh ikD BjhI d/Dk ,

52

Page 61: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

puB s/ ;G ;zrs o'e oyh, sK ;G f;yK eh GktBk T[dk; j{Jh, fszB fdB j'o, ;zrfs o'e oyh, sK ;zrs ekjbh j{Jh . J/e f;y E/ wkbe e/, r[o{ ih e/ j}{o ehosB j'Idk ;h . e'Jh efj Bfj ;e/ T[; ;w/I f;yK B{z xo ek ekw pj[s Ek, ;' J/e p:'Is ehsk, r[o{ ih e/ o'e s/ S{ND/ ek, gqgzu ofunk .

J/e w[od/ eh soQK f;y gkfJnk ;hVQh wKM . ehosB eos/ ikt?, Fpd gVQd/ ikt?I . Ò;/te eh UVe fBpjh gqhsh .Ó J/j s[e gVQd/ ikt?I, r[o{ ih ijK p?m/, T{jK s/ gk; j'fJ eo fBe;/, sK g[SDk ehsk, fJj F'o, ;zrfs ftu o'tDK feT[I j'Idk j?, sK f;y ikfJe/, g[fSnk , c/o w[fV efo efjnk,ih ;u/ gkfsFkj \ f;y j[ew ;fs j'fJ rfJnk j? .sK puB j'nk, Jhjk b? nkt', sK puB wzB r/ f;y p[bkfJ b? nkfJ, T{jK r[o{ ih e/ B}o ;kwQDk , T[sko e/ fwqse B' Fpd eh s[e rKtD/ br/, gq/w ;kfE nzM{ ub/ iktfjI, o'tDk ;G f;y f;yDhnK ek pzd j{nk sK xVhnK uko phshnK nkjhnK, sK r[o{ ih nodk;hJ/ f;y B' puB ehsk, ªGkJh f;yh d{o j?, ehosB , fenk eo?rk gq/w ek o'tDk .«

;t?:k

o'ts ohM go? r[od/t d' w{J/ e' o'ts rqkw eh Bkoh .

ehosB s/ i" ohM go? sk eho eg's geko T[ukoh .

BQkt? dkdo, w'B ;' fpqS j? pkBo izrb pk; pBkoh .ghqs gqshfs eh b/; fpBk f;y gzvs rkfJe ikts jkoh.

sK fco nodk;hJ/ p/Bsh eoh, ªih ;u/ gkfsFkj \ r[o{ e/ doFB efo f;yK ek T[Xko j'Idk j?, r[od/t ek do;fB ehosB J/j[ f;y eos/ j? . f;y ;zrs ;fG T[Xo?Ir/, sK puB j'fJnk L

wBw[y jkfo r[ow[fy ir ihsk .

;t?:k

;{oi doFB b'r eo?I ;G gkg B ikts d'}e ikt? .

gkBh ;[ d/t Bjh ir Ghso G/Ns shoE gq/s p[bkt? .

fJzd e/ skok e/ gtB ;[o/Fo doFB s/ Bfj S{NB gkt? .

b'e beho eh bki Go?I iB j'fJ gqshs sK BkT[ sokt? .2.

53

Page 62: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

sK r[o{ ih efjnk i' s?I d/yDk j?, u[gbk jh nkfr ek b{mk bdh pbdh J/; fwqse eh noEh j/m d/j, sK puB wkB e/ nodk;hnk rfJnk, fstjh eoh, nrfB eh w[jkmh j/m fdsh, eZy pbkJ/,sK ;/e ;kE ibD/ brk, noEh tkbk f;y d[Fkbk yZoD ckVe/ BZmk . ;zrfs e/ b'e fp;w j'fJ rJ/ i' fJj GkDk fenk tofsnk . sK T[j ehosBhJ/, fwqse xfo tkb/ Fofwzd/ j' rJ/, nZyhnK ftfu bki nkJh, sK puB j'fJnk, ÒGkJh fJj f;y Fpd s[jkv/ gq/w eoe/ ;[Dd/ jh ;[or rfJnk,Ó sK f;yK wZEk N/fenk ns/ p'b/, ih gksFkj . s[wkoh s[w ikD' . ;[D' f;y' \ r[o{ ih e/ j}{o , i' s;K ek ekgN ub iKdk, g{ok efo iKd/, s[;hI sK xfo ikfJ uouk eod/, Ò i[ i?;/ ;G b'r s?;/ r[o{ ih,Ó sK s[jkvk f;de iKdk ofjzdk f;yh ek . f;y eh tb d/y efo puB j'fJnk .

b/y? esfj B S{Nhn? fyB[ fyB[ G{bBjko ..

py;Bjko pyf; b? BkBe gkfo T[sko ..

sK ;zrfs B{z puB ehsk y[Fh eoh, ikD/ ek j[ew ehnk . ;kyh g{oh j'Jh. p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .3.

4 J/e p/o r[o{ ih p?m/ E/, ;zrs doFB eos/ eos/ fsqgfs B j't?, J/e

f;y f;yDh nkr/ nkfJe? wZEk N/fenk ns/ p/Bsh eoh , ih ;u/ gksFkj[ \ s[jkvk fdsk fJe p/Nk ;h, ;' fsnkr p?mk j?, Gb/ f;y dh p/Nh fgS/ brh ;h, i' fBow'jh j'fJe? p'bdk j?, ;kB[{z tZvk d[y j? n;hI ;wMktB/ jK, sK efjzdk j? w?I fe;/ d/; god/; ikfJe? ceho j'fJ iktKrk . sK puB ehsk , Òp[bkt'Ó, sK f;y ikfJe? p/N/ B{z p[bkfJ fbnkfJnk, sK f;y dk p/Nk jfE i'V e/ r[o{ ih e/ j}{o yb'fJ doFB eoB? bkrk, sK r[o{ ih p'b/,ÒGkJh \ s/o/ wkfJ pkg[ efjzd/ j?fB, n;kvk p/Nk ir s/ fBnkok j'fJ rfJnk , n;hI g[Sd/ jK , s?B{z pokr feT[I efo j'fJnk j?, ns/ s{z f;y fe; dk j? ns/ s/ok BkT[I fenk j?, ns/ s/ok gouk fenk j?, ;u[ ej[, T[wo s/oh nmkoK po;K dh ikDh iKdh j?,fiBQK G'r G'r/ j?I s/ p[Y/ j' rJ/ j?fB , T[BQK B{z p?okr sK j[zdk BjhI , s/o/ pv/ Gkr j?fB, s/o/ doFfB B{z ukj e/ wzrtkfJnk j? .Ó

sK ;[fDe/ p'fbnk , f;y ek b"Ivk jfE i'fVe?, r[o{ ih, ;u/ gksFkj \ feT[I j;d/ j', Gtib e/ iht jK jw , s[jkv/ do;fB efo gko T[so?Ir/,

54

Page 63: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

nikDK fe ikDk, ikD p[Me/ g[Sd/ j', BkT[ Bzd f;zx w/ok j?, f;y r[o{ ek j'I, p?okr r[o{ eh pkDh ftu'I gqrfNnk j? .

fenk p[ZYk fenk pkb

r[o ;oDkJh ikfJrk w[efs j'fJ ssekb .

BKT[ uVQB eh GKs j? ;Zu/ gksFkj \ wkfJ pkg B/ gVQk:k pkDh r[o{ eh , sK w?I gfVQnk, pkDh ezm ehsh, gq/w brk gVQB ek, sK w?I ÒnzBd ihÓ eh s[e fpukfo e? wB ftu Xo oyh .

J/j[ e[Nzp[ s{z fi d/ydk ub? Bkjh s/o? Bkb? ..

;kfE s/o? ub? Bkjh fs;[ Bkfb feT[I fus[ bkJhn? ..

(okwebh wjbk 3)

fJ;B{z fdB okfs w?I fufs oyD brk sK n?;k j'fJnk , w/ok wfB T[dk; j'fJ rfJnk , irs s[S Gk;D/ bkrk, i?;/ X{zJ/ ek pZdb j'fJ iKdk j?, sK w?B{z ikD?I i' feS e;o j' rJh j?, w?B{z ykDk ghDk , jZ;Dk p'bDk fp;o rJh ;G pks, ;ofB s[wkoh jK, s[jkv/ Fpd ek r[D J/j[ j'fJnk j?. sp ;[fDe? f;y s/ r[o{ ih p'b/, ÒGkJh f;y' \ s[;h Gow Bk eo' . s[jkv/ p/N/ B{z G{s gq/s o'r e'Jh BjhI ,fJ;d/ Gkr ikr/ j?fB ,s[;hI J/;d/ yjV? ws go', s[jkB{z j'o p/Nk pyfFnk , nkg/ jh r[o{ e/ ;wMkfJ b/t?Ir/, n?;/ jh B{z Sfv efo xfo ikt', J/; dh f;yDh ph ok}h oj?rh, nkg/ jh e[Nzph jh' oj?rk.Ó f;Zy f;yDh y[Fh j' efo wZEk N/e eo xo B{z rJ/, T[j[ f;y dk g[Zs fBs r[o{ e/ j}{o p?mk oj/, jE[ i'fVe? . ;kyh g{oh j'Jh u"Eh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .4.

5 sK J/e p/o T[; f;y e/ p/N/ Bzd f;zzx B{z p[bkfJe? p'b/, ªGkJh BhIrok \

r[o{ ih eh G/N s?B{z eod/ j?fB, s{z gqhs eoe/ ;[fD . nkr? s/oh fJSk j't/ ;' eoh .« gfjbh ;kyh fBfpqsh eh . J/e sg;h pB w/I ofjsk Ek, sg[ eosk Ek, ;zs'y' ek gqD Ek, e[Nhnk nzdfo p?mk oj?, gk; jh Bro Ek, Bro b'e e'Jh Bo Bkoh i[ d/ nkt?, E'Vk nEtk pj[sk ;[nkd tk e[;[nkd, dkDk nkNk d[X djhI ;kr i' d/ nkt? ;' dJh ek dhnk ikfB e? G[rs/ . i'r gqkD ngkB ek ;kX?, sK wfX nBkjfd dPkd; G/d ek ;wMe? J/efus j' rfJnk, sg;h ek BkT[I ;p Bo Bkoh i[tkbk ej?I fJe pko ;kfs fdB

55

Page 64: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

phs, ;' sg;h B{z njko Bk gj[zfunk, ;[fD BhIro \ sK sg;h B/ fpukfonk i' w/o/ T[gfo eosko e'fgnk j'rk , i' jkE gkT[I dhJ/ j?fB , ;' T[dw[ Bjh eodk ,nkgD// T[do gqwkD efonk ukjhdk j? .sK s/ np J/j[ eohJ/, i' Fjo phu fco e/ do;fB fGfSnk eohJ/, d/ts/ Gh p?m/ e' d/Id/ d[yh j'Dr/, n?;/ fpukfo e? ubD/ eh fsnkoh eoh, SNh, fezEk, s{zpk, e[;k nk;fB wkbk b/ bhnk, i' rqj;sh e/ xfo pkD/ fpBk ikDk BjhI, gSkD gVsh Bk jh, rqj;sh B{z , fBokdoh ek d'y[ Bkjh . ;kX B' pvk gkg j'Idk j?, d'fJ t/b/ fGfSnk BjhI eoBh, pkDk Bh pdbDk, :EkFefs d{X fGfSnk b?Dh, i?;h e?;h d/t? ;[ b?Dh, fuo BjhI mjoBk, ns/ gZeh BjhI b?Dh ikfJe? , pkbe shthI ek j[E br iKdk j?. fijVh gZeh fi;? fe;/ dh ykfJ b?Id/ j?fB, ;' f;y ;kX BjhI .

d'jok iKeh ojfs B ikDhJ/ r[o{ wzsq Bfj ohfs .

sKek G'iB ykfJ e? fpS[V? jfo eh gqhfs .

GkJh BhrIok \

n?;h GKfs fpukfoe? sg;h rfJnk pk}ko .

Bro phu fJe Fkj xfo, pv' iZr ek ;ko .

b'r'I eh GhV j'fJ ojh. ;GBK B{z geV e? fpmkfJ fpmkfJe? fitkt?, sg;h Gh ikfJe? yVk j'fJ ofjnk, J/;B{z fe;/ Gh BKfj g[fSnk Bkfj p?mkfJnk, Bk G'iB dhnk, ngDk gqD efo feBko/ ybk j'fJ ofjnk . iK oks j' rJh sK b'r ;G ub/ rJ/, sg;h nkgDh e[Nhnk nzdo ikfJ p?m/, iK nZXh oks j{Jh sK d/tsk e/ d{s d'fJ w;kbK ibdhnK jkE w/I sg;h B{z nkfJe? p[bkfJnk. J/ sg;h \ T[fm jw d/tsk e/ G/i/ nkJ/ j?, i' wjkoki eh nkfrnk J/j[ j?, i' T[; Bro tkb/ Fkj ek xfo ibkfJ nkt' . i' w/ok sg;h pvk ;kX[ Gyk ohsk jh w[fV nkfJnk j?, pkD/ ek Gh nkdo BjhI ehnk, T[j[ Fkfj pvk gkgh j?, sK s/ s/oh ;jkfJsk eo?Ir/ , nkr/ j' ub[, xfo fdykfJ . sK sg;h T[fm efo Bkfb j'fJ bhnk ejD/ bkrk-w/o/ e' Gh J/e w;kb d/t' . sK T[BQK fJe w;kb dJh sK UBK B{z jh ibktD/ bkrk, sK T[j[ Gkr/ sK sg;h p'fbnk, T[j Fkj dksk ;G ek, w/o/ ;kE t?o Ek, n?;h nBhs j?, iK nzsoikwh ftFB[ gq/odk sK d/Id/ , T[; d/ fenk t; j?, ;G irs ek eosk j'fJ e? eodk eoKtdk nkg irBBkE j?,

56

Page 65: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

jw ;G ftFB[ eh wkfJnk nXhB jK, jwkoh pzdBk j?, n?;h c/o BjhI eoBh sK r[o{ ih efjnk, BhIrok \ fJj s[e ejh j?, ;wM r[ow[yk \

fenk t/ukok izs[ ik nkfg G[bkfJnk ..

;[fD GkJh \ s{z sg;h fsnkrh j'Dk j? sK n?;k jh j'Jhn? . i' fe;/ ek ntr[D Bk fusthI . ;[fD efo T[jp d/td{s wZEk N/e e? ftfdnk j'J/, wjkoki nZr'I efjnk, i[ T[j sg;h ;Zu/ gou/ ftfu gofunk j?, sK wjkoki eh nkfrnk gkfJe?, fptkB G/i eo uVQkfJ eo ngB/ b'e eT[ wzrtkfJ bhsk . ;kyh g{oh j'Jh gzikthI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .5.

6

¿Bfe BE y;w jfE feos[ Xe/ d/ ..

ijK dkD/ sjK ykD/ BkBek ;u[ j/ ..À

GkDk wzB/ j[ew[ o}kfJ.

nkg/ gNh ebw nkfg fbyDjkok nkfg .

d{ik j'fJ sK nkyhn? ;fG xfN ofjnk fpnkfg .

;[fD GkJh f;yk \ r[o{ ih c/o puB efjnk, i' frqj;sh j'Jhn? sK n?;k j'Jhn? . J/e pB w?I fpqS rkVQh SkfJnk tkbk yVk ;h, T[; T{gfo eZgs eg'sDh pkb pZu/ tkb/ nkbQDk pzBQ efo ofjs/ E/, J/e p/o MVh brh, ;h J/e g[oy ikbh jkE ikBto wkoB/ tkbk nkfJnk . pB izrb G"Idk G"Idk ykbh jh wkfonk, nKXh w/Ij ek ;hs efoe? ezpdk ezpdk T[; fpqS sb/ nkfJ p?mk, okfs g? rJh, okfj G[b rfJnk, p'b fBe;/ BjhI, G[yk, T[dk;, G? ek wkfonk ;[zfB j'fJ p?mk , sK eg's e[Nzph eg'sh B{z efjD brk, ;[fD noXDh \ jw frqj;sh ikBto , J/j wkB[y nfGnkrfs jwko/ xfo nkfJ p?mk j?, frqj;sh dk Xow j? nkJ/ eh ykD ghD fp;okw eh ]po b?Dh, ;' jw gzSh jK, jwko/ jkE sK j? BjhI, fpXksk B? u[zu dJh j?, sK ;[fD ;[y[dkfJBh \ fJj dh ]po ykD eh efonk ukjhJ/ .

T[dw s/ bZSwh fwb/ fiT[ gZy/ wfj gT[D .

fiT[I c/o/ T[dw[ ehJ/ p?m/ dksk eT[D .

fJsBh efj efo T[fvnk, ;' J/e rT[I EK, sjK nZ:kbh pZeoh G/v eh mT[fV nkfr X[ykJh Eh . sjK ikfJ e? fJe bZeVh eh w/CDk nZr tkbh b/

57

Page 66: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

eo T[fvnk nkgD/ nkbQD/ gk; s/ T[j gkoXh2 eh nrkVh ;[N fdZsh nkjh, ns/ ;[Ze/ e[Zy nkbQD/ d/ nzdfo s/ Gh fdZs/ ;[fNe/ . d/y efo Uj[ wkjD{3 y[Fh j'fJ, nZr pkbh, ;hs d{o ehsk . bZeVhnK T[jK pj[sh EK . u[fD xsh, GKpV wukfJnk go G{yk EK sK eg's efjzdk j?, ¿n? xo eh ;odko! pkb pZu/ Bz{ gkb ojh . w? fJ; wkjD{ d/ E'V/ nkjko B{z nkgDk ;oho d/Idk j'I,À sK Bkoh p'bh ªfJj Xow woB/ ek w/ok j?, s{z wod j?, w?E'I ghS? eS[ BjhI j'B/ ek«

Bkoh Boe ;oho j? fpBK g[oy[ fefj ekw .

;fs rfs dksk g[oy[ j? nto[ B dksk okw .

sK g[oy[ efjnk

Bkoh fpB frqj fJT[I pBk i?;h o'jh d[nko .

g[oy[ pkjfo ek ;{o1 j? nzdo xfo e? y[nko .

;[D BhIrok ! sK fJsBh efje/, nZr pbdh fJe eg'sh frVh frVdh jh G[i rJh, T[j wk;k-njkoh Ek, pDkfJe? ykfJ rkfJnk, sK ep{so ftukfonk, fJj wkB[Zy shB ;/o e/ ykD tkbk G[Zyk jh ofjnk .

nkXk ykDk d/IfJ Bo G{yk oj/ i[ njko .

dksk n?;k Boe[ ikfJ ej:' t/d wzMko .

sK fJsB/ w?I w'j e' fsnkr efo nrfB wKM frV gVk . T[; gkoXh B{z j'F nkfJ rJh, dfJnk nkfJ rJh, eo[Dk nkJh , XzfB J/j[ gzSh Grfs tkb/, ;oho , w/oh gkbDk tk;s/ wo/ . w?I gkgh B{z pvk gkg[ j{nk . j[fD ;oho Gkt?I ikt/ . w?I Gh wkB[y d/j jK, sg[ eo{zrk . ns/ efj efo gq/w T[wfrnk , odB eoB/ bkrk . fJsB/ w?I wjkoki eh nkfrnk gkfJe? fppkB b?efo p?e[zm e/ r[D nkJ/ . wjkoki efjnk-Òw/o/ b'e B{z ;fG e[Nzp[ gzShnK dk ns/ gkoXh2 B{z Gh b? nkt' .Ó ;GBK B{z uVQkfJ efo b? rJ/, ;[y[ G'rD/ bkrk .

GkJh bVe// \ J/j d'fJ o;s/ j?fB . s[fM B{z g[Sd/ j?r/ jK , e/jVk g;zd nkfJnk < BjhI sK y[nko j'D/ e/ G/y pj[s/o/ ;kX Gh, frqj;sh Gh. GkJh r[o{ e/ dhtkB ftfu ;[u ej[, fenk s{z wzB/rk, epho ek efo fdykfJnk, no[ i'r Gh efo fdykfJnk .

epho i?;h T[gih g/v s/ iT[ s?;h fBpj? UfV ..

58

Page 67: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

jhok fe; ek pkg[ok g[ifj B osB eo'fV

;[fD efo f;y p'fbnk, r[o{ ih puB wkfBnk nkg ek, w?I f;y jK s[;kvk, frqj;E jh w/o/ gk;'I pfD nkt?rk . go w/ok wfB ftoes j?rk , f;Eb j?, nzr[ e[S pfD nkt?rh ;' f;yK dh Njb eoKrk . r[o{ ih jf; p'b?, r[o{ e/ j}{o eh Njb efonk efo , s/ok Gko r[o{ e/ b?Dr/, GkJh fgSb/ iBw B{z ;kv/ x'V/ eh Nfjb go[ Ek . n;K J/e p/o okfs B{z efjnk , x'V/ eh ypo b/tDh , s/ok BkT[I wzv{ Ek, s?I M{m' jh efjnk,ÒjK ih dkDk xkfj pj[s[ gkfJ fdsk .Ó sK r[o{ ek puB fBeb rfJnk ,Òikfj dfodqhnk \ s?E'I xfo feT[I eo fBG/rk p?okr .« ;', n?;h ;[fD efo s{z p'b efo o'fJ e? efjnk, ª r[o{ fenK, rohp wkfonk, jwo? wfB d:k nkJh, sK efjnk jw s/oh ;jkfJsk eo?Ir/ . T[; d/j ftZu n;hI eosko dh B/s eo efbi[r fgSb/ ftZu d/j eo Xos e/ oyD tk;s/ T[so/ E/, sK r[o{ gdth sg[ efo gkJh Eh, ;' oj', s/o/ e[Nzp[ dh Gbh r[o{ fBpkj?rk, sK frqj;sh j'fJe? f;Zy Njb eoB/ bkrk . ;kyh g{oh j'Jh S/thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .6.

7

J/e t/o poyk o[fs Eh, Gkdo'I wjhBk Ek, nBzdg[o e/ phu r[o{ ih ek wzdo Ek, r[o{ ih wzdo T[gfo oks B' ;?B tk;s/ uVQ/ E/ . J/e f;Zy Ek bkj"ok f;zx r[o{ ih ek p[bktk Ek, J/e wjkiB f;Zy Ek eo} b?D tkbk, wkbk f;zx xfo s/ rohp[ j'fJnk rfJnk Ek, ;[Gkt ek Gh bZiktkB Ek, T[;e/ o[g:/ bkj"ok f;zx d/D/ E/, fBs wzrD ikt?, T[j ykso w/ Bk oy/ . nkbk N'bk efo Sv? . fJe okfs szr j'fJe? f;yDh d/ efjnk bkj"ok f;zx d/ xfo r:k . ikfJ e/ pj[s rZbk dk MrVk ehsk, sK eo}h p'fbnk, jZe e/ T[;e/ dyktD B{zL

f;y f;y dk ykfJ eo fuzsk efo j? d{fo .

fJe s[e p'bh, fco p'fbnkL

59

Page 68: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

ykDk ghDk j;Dk, r[o{ dhnK G[rskfJ.

c/o d{ih p'fbnk L

i?;k fi; ek b/y[ j? s?;h fpfX pfD nkfJ .

;[fD efo bfjDh efjnk, s{z }'o Bk eoL

dorfj j'D ;}kfJnK M{m/ nwb fiBKj .

iw{nk wzr? wkohJ/ o'fJ o'fJ gS'skfJ .

sK eo}h p'fbnk,

b/yk e'fJ Bk g[S;h iK r[o pyFzdk .

gfjbk T[soL

ykt? ykfJ Bk d'qj eo[ ojhJ/ pzX ji{o .

d{ik T[so L

i?;k eow eosk eo/, s?;k r[o{ G[rsfJ .

shik T[so L

je[ gokfJnk BkBek T[;[ ;{no[ T[;[ rkfJ ..

r[o[ gho[ jkwk sK Go/ ik w[odko[ Bk ykfJ ..

;[fD efo f;Zy dp rfJnk, ;t/o/ T[me? f;y B{z o[gJ/ eo} d/ eo, c/o r[o{ d/ j}{o rfJnk, wZEk N/e eo p'fbnk L

r[o s/ ftS[fVnk f;y b'Gh ekw ej[ .

pyF? ro pyfFzd w/b/ b/ Skv oj[ .

sK r[o{ ih jZ; e/ p'b/,

r[o{ eh fJj nkfrnk ;jh, p/d Xow eh ohfs .

;kyh j' j'fJ ;gswhI, nZmthI f;yh uhs .

;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .7.

8 ;[fD r[of;yk ! w[esBkwk ;G f;yK T[gd/; .

60

Page 69: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

i' Bk eoj? r[o T[efs, p/w[y M{mk G/; .1.

eo} Bk b/t? fe;h ek b/fJ s d/t? Gkt .

y[Fh eo? xfo f;yDh Gbk fdykt? ukt .2.

M{m Bk p'b? Bk ;[D? M{m Bk eoj? gqhfs .

;u[ ewkt? ;u[ ;zrshI ;uh gkbfj ohfs .3.

;u[ tkgkoh ;u[ ;{owk ;uk gzfvs F[X .

;uh y/sh ;u e;p ;u' ozr gqp[X .4.

f;y j'fJ i{mk Bfj ykt? . f;Zy j'fJ XB s/ S[Nekt? .

f;y gq;kfd tzv eo ykfJ . BKr' e/; G'r B ;[gskfJ .5.

ykt? r[o ek Bkw ifg ig[ gVQ b? gq;kfd .

BrB B d/y? BkfJek Bkoh o{g Bk :kfd .6.

XB go xo e' S[t? Bfj Bhu ikfs s/ d{o . e[f;nk1 wk; B ykJhJ/ gkfbnk ykfJ B ;{o .7. wd e' S'v? T[u ofjs uhs/ ghS? nzG .2 wb fsnkr/ s/ fwqsek eo gd gkDh jzG .8. ;hs BQkfJ :kw3 oj/ okfs nzB ykfJ eo tzv . ej? r[o{ r'fpzd f;zx iw{nk eo/ B dzv .9. goik s/ fBnko' fwb? ofjs fpjko? wKM . irs-i{m4 e' SkvhJ/ gjo/ ozr B oKM .10. ;o[wk nziB fdB si? BrB B ;'t? nzr . Bkw f;wo efo nkosk r[o{ fwNkt? ezr .11. r[o eh gkj[b f;y b? ofjs ewkt? rqzE . i' pVk ;' ;/ftnk n"o B Gow? gzE .12. r[o{ f;y ek gkJhJ/ ezfBnk xfo f;y ;'X. nBfoD fjs efo p/d fpfX j't? fufs gqp'X .13. g[sq e[;zrh Bk j't? e[;zrh j'fJ B Bkfo . r[o{ wzsq gVQsk oj? xfo eh fBs T[m eko .14. f;y B g{ik ykfJ fozu fBs eVkj b/fJ . r[o{ G[rs jh ykJhn? i' nodk;h d/fJ .15.

61

Page 70: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

gq;kfd nodk;h pKfN d/fJ ;G e' ;wsk pKfN . i' gq;kfd w?I Jhoyk eosk s'V/ ;KfN .16. b'G eo? gq;kfd w?I iw eh ykt? wkfo . ;' gq;kfd rkb? fs;h o'r d'y XB y[nko .17. ykfJ G[rs iK ;w?I f;y T[m? Bk S'v? EKfJ . i' S'v? fco ykfJ Bfj ;[yh XBh r[o gkfj .18. s[oe s[oeDh s/ pu? s[oe B eoj? f;y . uko poD r[o GkfJ i' ykfJ ytkt? fGy .19. G/yB eh pkDh si? si? ;hsbk G'r . ebwk ek nzB d{o Xfo s[oeB ikD? o'fr .20. mr{nk fpgq f;fy G/y yzvB Bkoh j'fJ . w[;? G[bkt? rop fpB fp;Pk f;y B e'fJ .21. eo/ eVkj fsqGktbh ;[fu gftsq sB EKfJ . r[o gq;kfd nodk; eo BKrk G'r B nkfj .22.

fis ekoi r[o Gkt fjs j'fJ GktBh g{o .

JhjK f;de ;kps GfJnk nkr? ;[y Gog{o .23.

nkXk Bkw i[ b/fJ f;y ;' sBykjh w{VQ.

iwg[fo tk;k gkfJr' eo? wb/Sh j{VQ.24.

fpBK nzBd fptkj s/ G[rs/ go eh i'fJ .

;[D f;yk r[o efj Ee/ w/ok f;y B ;'fJ .25.

;KM ;t/o/ ;'fJ Bfj i{m n;[u ofj d{fo .

r[o{ fBefN ;' f;y j? d/tB oj? j}{o .26.

r[o f;y y[bQ/ e/; Bfj ykt? i{Vk e/;.

d;tzX r[o{ ek d/fJe? ykfJ ewkJh ;/F1.27.

dksB eofj gqks T[m fJ;BkB eo/ r[otke .

gfVQ pkDh wZEk fNe? r[of;yB ;'I ;ke .28

d'fJ r'sq ezfBnk si? BkBe dkde wkB .

;'Jh r[ow[fy ;zssh ;fsr[o d/t? dkB .29

;t?:k

62

Page 71: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

w{J/ jh f;y e' pKXt e' o'tfj Bkfj eVkfj eokt?

nkBzd gfV ;G F'e si? f;y ghN/ Bkfj B Fpd gVQkt?.

;zs ;zp{jB fpgqB f;yB d/fJ ytkfJ ;[ G/fN uYkt?.

p/d eh ohs e' fsnkr eo?, Bfj feq:k e' wkB? ;' f;y ;dkt? .30.

;t?:k

r[o eh Skg f;o e/;eh gkj[b d/fJ T[sko ;' p/w[y ikB' .

p/N/ e' pzX e' Skg w[zvkfts iw d[y G're? gq/s gSkB' .

;ke si? fsj ykB si? i' gkbfj sKfj ;[ gkgh jh wkB' .

r'fpzd f;zx fB;zr ej? fJj p/w[y fsnkr feT[I gkgB ;kB' .31.

d'jok

s[oe gko;h i' gVQ? ihts bJ/ B ;[y .

s[oe whs p/;kj efo r[o s/ ;d p/w[y .32.

fttkfjB w?I ;[s iBw w?I woB sBykfj pyFkfJ .

;' f;y r[o ek ikBhn? w'B/ nzB B ykfJ .33.

f;bk B g{i/ gkj[bh f;bk B gkDh ghT[ . poB nk;qw eh ohfs s/ pu/ f;yB eh ;hT[ .34. pj[sk eow ;z;ko ek fgsk fgskwk d/t . r[o{ ofynk B' wkBhJ/ ;' f;y w/o/ ;/t .35. i' r[o e/ xfo ikfJnk tvk ej? fij p/d . sg ig dkBh G{w ftgq d/fJ B fJB e' y/d .36. o't? p/dh G/d fpB o't? gkgh b'r . p/w[y r[o fcNekfonk o"t? dhox o'r .37. w/o/ xo i' nkfJnk r[o FpdB f;TI j/s . r[o f;fynk ;[fD XkoJh ofjDh oj? ;[u/s .38. w?I pyF'Irk gko eo T[; gd dksk nkg . Fzeo dZs okwkB[i r'oy w[jzwd Bk Ekg .39. poyk po;? XofB go y/sh y{p pBkfJ .

63

Page 72: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

r[o ;Bw[y ;G Xow cb dhB/ r[o c[owkfJ .40. w[esBkwk gVQ? iB shoE w[es;o BQkfJ . p/o? eow s/ S{fN efo r[o xfo wfo efo ikfJ .41. p?B pskbh cb ;[D? ;[fD f;y dhB' s'fJ . d[rDh S'vs i{B e' fiT[I ;who yFp'fJ . 42.

sK r[o{ ih efjnk, fBjkb GkJh BhIrok \ fpr; . ofjs f;y eh ofjDh, ;z;kohnK eh ;[fDBh wzBDh BkjhI . ;kyh nZmthI g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .8.

9 J/e p/o r[o{ ih gqGkfs T[m e/ p?m/ . sK fJe f;y Bzrk dw ufVQnk

j'fJnk nkfJnk Gkrsk jh ;K iKdk . r[o{ ih p'b/ f;yk \ ;[y j? < wZEk N/e e/ f;y p'fbnk ih ;u/ gksFkj \ w?I tDikok f;y jK, nuoi d/y nkfJnk jK, J/e w'wBh B/ f;yDh t; efo Svh j?, n?;k wzso gfVQnk j?, i[ T[;/ dh pks p'bdh j?, efjzdh j?- w?I f;yDh BjhI ofjzdh . n;hI ;[yK ;[y oj/ jK, r[o{ ih p'b/-ghoh w[ohdh f;y j'r[ , FhjDh yKdk j'r[, sK f;y p/Bsh eoh, r[o{ pyFhJ/ w/oh GkDih j?, s/ r[o{ ih w/oh G?D s/ w?I nkfd f;deh jK ns/ BkBe dkde f;y jK. s/ puB j'fJnk w[es;o fJ;BkB eotkt', e[ofjs d{o j't/rh , w[esBkwk ;[Dkt', ukbh gkm ig[ih ;[Dkt',tkfjr[o{ ih ;jkfJ, nkfm nyo fbye/ fBuzd/ nkfJstko rb w?I nEtk f;o pzBQ' ;[ofs fNekD? nkt?rh, G{s ek ;kfJnk fBe; ikt?rk,f;yh ;kps oyDh . GkJh \ ofjDh jh Gbh G/N e/, XB e/ b'Gh BjhI , i' XB e/ b'G s/ e[ofjsh e' pyF?rk, ;' f;y w/ok u'o j?l IU;eh f;yh r[o{ e/ j}{o Bk gt/rh . wZEk N/e e/ f;y sK xo B' frnk, r[o{ puB s/ fiTI[ ehsk fst?I pD rJh .

J/e p/o r[o{ ih U;d/ xo rJ/ E/ i[zwD y/V/, sK f;yDh nkfD wZEk N/fenk, p'b/ e/ ;[DkfJnk . r[o{ ih w?I w[;bwkB t; eo Svh ;K, gS[sktBh jK, puB ehsk f;yDhJ/ , nzr ;zr fpB gkg BjhI brsk uko wzfwnK dk ft;kj Bk eohJ/-w[;bwkB 1, wsq/Jh 2, wAyh 3, wB 4,.g[SD br/ f;yDhJ/ \ f;de nkgDk jE Nfjb eoDh ns/ gqshs eoDh . w/oh

64

Page 73: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

UN nk;ok r[o{ ih s[;hI j' pyF b?Dk , ;D/ f;y f;yDh Nfjb pj[s ehsh ns/ G/N d/fJe? wZEk N/fenk , r[o{ ih y[Fh ehsh, ns/ puB ehsk f;yDhJ/ \ s/ok p/Nk j't/rk , ns/ ;Zst/I iBw r[o{ ek f;y, ;zrs f;zx eh wfjb p;e? T[/Xo?Irh . ;kyh BkthI g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .9.

10

J/e p/o r[o{ ih e/ j}{o okrhnK B/ ehosB ehsk ns/ t?okr efo r'gh uzd eh tko rkth ghqfs eo, ykb;k y[Fh j'fJnk . ;t/o/ ek ;wk Ek, Fpd , ;k},ezm, gq/w J/e j' rJ/ . J/e okrh f;y Ek, r[o{ ih eh pkDh fpBk gqshs BjhI Ek eodk . ;' T[m e/ Gbe/ fdtkB ftu nkfJe? p'fbnk, «r[o{ ih \ w/oh g[eko j?, r[o{ e/ f;y okrh fpf;deh j'fJ rJ/ j?B . r[o{ eh pkDh S've? r'ghuzd dk M/Vk nozG p?m/ . nzfwqs t/b/, r[o{ e/ Fpd pkMj'I j'o eZuh pkDh . fJBQK f;yK ikD p[M e/ pkDh SZv e/ ehosB t/b/ j'o feTI[ gfVQnk .« sK puB j'fJnk , ªGkJh ;kJhI b'ek \ f;yK ftu ns/ r[o{ ftu G/d j? BjhI . f;y ;/to Grs ;G Bkw p?okr ;kf; ;kf; ;wkbd/ j?B eosko B{z ns/ f;yk \ f;yh d{o j? .XzB r'gh uzd fiB u"dK ;? okDh ns/ oki ek w'j fsBe/ eh fBnkJhI s'V ;fNnk . sg eo f;X j{nk, r'oyBkE eh uoBhI br T[Xfonk .

as[;hI ;G f;y r[o{ e/ j}{o p?md j', ns/ wB xfo ehnK ekDhnK , e[F'jDhnK, e[ofjsDhnK f;yDhnK ftu j?rk, eS[ r[o{ e/ xo'I jE[ br/ sK xfo ikJhJ/ b?eo . s[;h fee[o r'ghuzd eh oh; eod/ j', r[o{ ;G ek ;KMk j?rk, t?okr tkfbnK dk . fi; pkDh Bkb t?okr s/ FKfs ns/ frnkB gqkgfs j't? ;' pkDh r[o{ eh pkDh ;wkB j? . t/d ek tke Gh fsnkrDk . d/tsk eh pkDh ph p/noE S'vhn? . ;ko tkbk tke, pkbe ek Gh wzBDk . ;kyh d;thI g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .10.

11

65

Page 74: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

J/e p/o r[o{ ih e/ nrkVh dhtkB phu f;y Fpd eh GktBk tkbk p'fbnk, r[o{ ih ;u/ gks;kfj \ w/oh cfonkd j? ih , okrhnK f;yK eh, ih gksFkj \gqGkfs w?I ;[ywBh gVQdk ;K . fJe nFNgdh ofjzdh ;h, w?I efj ofjnk G'r gkfJ b/tK, sK s[;h fgS'I ehosB eoBk . w/o/ efjzfdnk j}{o cfonkd eoe? sBykjhnk eoKrk . ;Zu/ gksFkj \ w/ok fBnkfJ eoBk . sK r[o{ ih jZ; p'b/, GkJh f;yk \ fsBQK okrhnK B{z sBykfJ BjhI .

jfo i; ;[Bs/ pks ubkt? .

tfj sBykjhnk tvk ejkt? .

GkJh f;yk \ s{z uhpBk Sektzdk ;?I ns/ okrh br/ gq;kfd SektD/, fJBQK B{z r[o{ eh y[Fh j'Jh .

efbi[r ehosB Bkw nXko

GkJh \ i/ e'Jh r[o eh GktBh eoe? Fpd ehosB gVQ/rk , ;' ;z;ko s/ w[es j't?rk . r[o{ Bkb pfD nkt?rh, pzXB s{N?Irh r[o{ gq;kfd .

;zrs ;G fB;u? so? r[o{ eh ;oDh nkfJ .

JhjK G[rs nkr? w[efs wkor p/d pskfJ .

;kyh g{oh j'Jh :kothI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .11.

12

J/e fdB fJe f;y ªUnzeko« gVdk ;h, T[B s[e gVQh L

eos/ eh fwfs eosk ikD? e/ ikD? r[o ;{ok .

r[o{ e/ ;[fD eo p'b/, J/; f;y B{z wko' bkmh s/ gefV fbnktj[, sK gefV nkfDnk, sK r[o{ ih p'b/ d{o p?mkfJ SZv' . sK f;yK nodk; ehsh, ªih ;Zu/ gksFkj \ J/; f;y B{z r[o{ ih feT[I wotkfJnk < r[o{ ih efjnk j? w/oh pkDh dh fJe s[e ph gV?Qrk ;' T[Xo?rk . J/; f;y ªUnzeko«gfVQnk, ns/ wko ykJh, sK T[Xko e?;k j't/rk.« sK jZ; p'b/

66

Page 75: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

ªGkJh \ pkDh y'i e/ BjhI gVQh p[bkt' f;y B{z .« p[bkfJnk sK r[o{ ih efjnk f;yk \ gVQ . sK s[e fst?I gVQh . sK puB j'fJnk s[e fJT[I gVQ L

eos/ eh fwfs eosk ikD? e? ikD? r[o ;{ok .

GkJh fJ; ek noE, eos/ eh tfvnkJh eosk jh ikDdk j? nEtk r[o{ ph ;{o ;[u/s j't? sK ikDdk j? .j'o ihn ;z;koh ;[fD ;[fD e/ ikDd/ j?B, BjhI sK nzX/o j'fJ iKdk , iK r[o{ e/ Bk ikDd/ . J/B f;y B/ nZyo B{z fJe br gVQh . T[; ek noE eos/ eh tfvnkJh eosk jh ikD? , r[o{ ;{o/ fenk ikDfj, J/j nBoE j'fJnk, sK r[o{ eh FoDh feT[I ikDk j? . GkJh f;u' \ i' F[X pkDh gVQ?rk ;' fBjkb j't/rk, i' e[;[X j't? sK c/o ;[X efo BjhI gVQdk ,ftrVh t;s[ sK xo eh ;tko b?Idk j?, ns/ pkDh ;[X efo BjhI gVQdk . sK GktBk fpjhB j'fJ efjzd/ j?Bls[e gVQh nekb T[;sfs eh .

GktBk fpjhB ie iko/ Jh wos j? .

GkJh \ f;yh gzi soQK dh j? . J/e XzX/ dh f;yh ns/ d{ih d/yk d/yh f;yh . shih fjo;h f;yh . u"Eh f;deh f;yh . gzithI Gkt dh f;yh ,fJe f;y j'fJnk e'Jh, T[;d/ xo gdkoE pj[s j' rfJnk . XB , g[sq, d[X ns/ nkdo . d/ye? ukj tkbk j'o Gh b'G efo gdkoEK d/ f;y j'fJnk, gdkoE dh b'V ojh . r[o{ Bkb Fpdh gouk B brk . shih fjo;h pj[s i' ejB ;' eoBk, nkgDh ;'Mh s/ ofjs B f;yh, B ;zrfs ftu p?mk, gkj[b r[o{ eh dk G/d[ B ikfDnk.

;fsr[o g{oB fij bjk fsBeh g{oB nk; .

BkBe ighJ/ Bkw fBs f;wo' ;kf; frokf; .

;kyh g{oh j'Jh pkoQthI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .12.

13 sK ghS? g[fSnk ;zrfs r[o{ eh, ih ;u/ gksFkj \ gkj[b ek G/d r[D

ejhJ/ . r[o{ ih p'b e/ pfynks ;[DfJnk , GkJh fJe izsq j? 1 . d{ik wzsq 2 . shik szsq 3 . wzsq-;fsBkw . izsq-tkfjr[o{ nZyo'I ek i'V . szsq-ib,fw;NkB b'j F;sq . ib to[D dhnk ;h, fw;NkB fJzdq B? dhnk, b'jk iw B? dhnk sK FKfs eh ntfX j't?, f;y B{z G'rD ukfj fw;NkB s?, F;sq ehsk i[X wKM s/i ;{owK j't/rk .uoBK eh gkj[b s/ ;/tk eh gqhs

67

Page 76: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

j'Idh ;h . i' r[o{ eh fJfSnk i[ZX eh ;h, sE yzvk Xko gkj[b Skg, d/th ek fXnkB, gq/w e/ fBopkD . ;?P:/ 10 .nzBd ih FKs j'fJrk .

ig[ gT[Vh w'y e/ j/s[ .

uko gdkoE gkj[b s/ j't?Ir/ .

gfjbK d'BK fpBK, sqhnk e/; .

;[D' GkJh f;y' \ wksk jwko r[ioh ph g[fSnk ;h, ;' efjnk ;h . sK f;yK g[fSnk r[o{ ih d/th Fefs , nEtk r[o{ eh Fefs, puB j'fJnk gq;kfd y[Fh jh pDdh j? . r[ji efjDk pDdk Bkjh , go r[o{ B' FoXktkB f;y g[S/ sK efjDk pDdk ;Zu . ;[D' GkJh ;zrs' \ r[o{ e/ xfo ftu J/esk j?, G{b efo G/d Gow BjhI eoBk, r[o{ fenK B/ J/e ikwk gfjfonk ;h , sK T[; t/b/ sg eoB/ tk;s/ . fpzX:kub no[D e/ wKM E/, T[; wBzPso ftu fpzX:kub T[wK T{jK sg eo rJh Eh, pqjwk e/ ej/ d/ts/ T[;sfs eoe/ b? rJ/ E/, d?Is dkBt nfis fsqb'eh ek oki b? bhnk Ek . pj[s po; i[X GtkBh eodh EZe ojh, oesphi e/ wkoB/ ek isB ehnk go n;[o oes s/ tXs/ ikt?I . Bkt?I nze T[go ;T[ fpzdh eh frDsh eoh, foyhFtoK B/, fJsB/ oes s/ iBw/ wko/ . sp oes ek gkDh wkB gqb? j{Jh Eh, f;q;N ;[zB j{Jh , i?;/ gZEo ib w?I ofjzdk j?B .sK d/th d/ rD Gkr rJ/, eJh nkB bV/ . sK d/th nzso fXnkB j'fJe?, fpzX:kub go w{ofs j'fJ rJh n;[o br/ sgD, sp T{jK sg;h gk; ikfJe/ ª;[p/b d?Is« brk efjD , jkfJ jkfJ Bkoh e"D b/ rfJnk . sK sg;h p'fbnk,ªno/\ pepkd Bk eo', Fefs ;dk jh g{oB j? .« ;[D efo wstkb/ T[MV wBw[y wkfo wkfo efo sg;h ;[wzv B' wkoB d"V/, sK sg;h ftukfonk, w/o/ u/b/ dk Xow[ BjhI i[X dk . jw pqkjwD pqjw-gqkfJD jK . sK fwqr F/o eh Skbk Eh, jzekoh ns/ s/i g[zi g[oy fBek; e? i[X ehsk, d; by gzi j}ko po; . sK d/th T[mh w{os s/ e[j eo n;[o ygkJ/ .

T[; g[oy B{z efjnk, j? sg;h e/ sg[ \ s[X w/oh ;jkfJsk eoh j? . w?I Gh J/e p/o s[woh p[bkJh nktKrh, wKr to , gq;zB j{Jh jK, s/ok pg[1 J/jh oj{, ªd[;N dwB« s/ok Bkw j{nk . J/j ;zrfs s/oh j{Jh, s{z w/ok jh ;o{g oZyh . sK goy p'fbnk-Bkw f;zx, e/; ybQ/ efN skr/ fpBk, F;s ek s/} no }'o ,no puB gdth w'y fwb? n;[o i[ZX . sK d/th p'bh, u"E/

68

Page 77: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

i[r ek gfjbk gfjok j't/rh sp o[dq Fzeo Bkw j't?rk, fpFB[ GkBik j'fJ T[so/rk, sK w?I Gh s[wkoh p[bkJh s[wo/ phu Fpd gqekF efo nktKrh . J/e w/o/ t;sq gqftos nKy nziB, e[Nzp ek w'j BjhI eoDk . n?;/ efj e/ gqqqq/w eoe/ brh NkgD/ , y[Fh j{Jh, J/e u{Vh J/e goKdk , J/e eod dJh sK p'bh f;zx eh ykb s/ ykb;k . s/} f;zx ek nrkVh, fgS? gSsktk T[Bwkd t;s[ ek fJj s/o/ gzE eh d/tKrh eFN d/j ek, efj eo rJh . T[j sg;h fgsk gk; nkfJnk, sK sg;h efjnk g[sq \ w?I s/ok fgsk jh ojKrk . pkbe j[zd/ ek s/ok i[X Bk d/yKrk . d/th ek po i[ s?I gkfJnk j?, w/oh oZfynk efo bJh, ikU sg eo' r[dktoh e/ sfN gfo.

r'fG eh fBnkJhI w/o/ s/ T[gik j? s/ok w?I BkT[ r'fpzd ofynk f;zx eh gdth d/th d/ S'vh j?, sK gqBkw vzv/s2 efo e? g[oy rfJnk,Bdh go sg nozfGnk, ;wkfX brkJh, n?;h wkfJnk GJh, ;wkfX jh ojh . Ghso s/ ebk ;[gB/ soQK fBef; iBwh, GkrD wksk s/r pjkdo x'o ;wkXh T[j sg;h j{nk . wksk fgsk j{J/,pkbe jh E/ sK fgsk fsnkr d/j ;[o g[fo rJ/ . T[j g[oy d[FN dwB w?I r'fpzd f;zx j{nk j"I . r[D ;G sg;h e/ j{J/ E/, ;' ykb;k ;zrs j{Jh . d/th eh Fefs to eh Ek, ;' r[o{ eh Fefs sg eh Eh . ;' fpfX fgSbh n?;h jh Eh , GkJh p[ZYk p'fbnk, GkJh fbykohnk \ fby fJj tke r[o{ ek, ;[De/ efjnk j? . nrzw r[o{ eh neE ejkDh . J/j' efj r[o{ ih T[m ub/ . wfjb T{gfo uVQ/ . sK w?I fgSkVh rfJnk, sK ][Fh j' p'b/-p[fYn \ p[ZYk j'thI \s/ok xo gko, ;kvk T[oko . ;kvk xo gko, s/ok T[oko .« shB p/o efjnk s/ d/fynk .Ykb eNkoh , eod pyFh . ;kyh g{oh j'Jh s/oQthI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .13.

14

J/e p/o r[o{ ih dfonkT[ e/ feBko/ p?m/ E/ . f;y Gh E/, r[o{ ih p'b' BkjhI . J/e utohdko j[FBke f;zx Ek B/V/ . GkDk eh tofsnk , ;zrs B{z gZEo ubkJ/ ns/ efjD br/ L

Bk ;'fJnk B ikfrnk Bk feS eoh g[eko .

p[Y/ Bo Bkoh :[tfs dkp? n;[o etko .

69

Page 78: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

sK ;zrs s' Gkr rJh Eh u"ohdko B vfonk, shB gfjo fJ;h soQK j{Jh. ;zfXnk ;w? j'F eo ;zwb p'b/ sK f;ozdh j[FBke f;zx p/Bsh eoh, ih puB eohJ", J/j fe; soQK GkDk j? .

sB wB XB nogj[ fs;? r[o{ fwbkt? w'j .

;' s'I r[o{ gkfJnk go ih jw tDiko/ jK . eS[ se ek noE }kfjo j't/ . puB j'fJnk GkJh ;zrs dh GktBK d{o j' rJh j? . p/w[y ;zrs f;yK d/ xfo fco iBw?rh . sK d[y gj[zurk sK ikBDr/, r[o{ ;fs efjnk Ek . GkJh d/th ek i[X j{nk Ek Gkr e/ n;[oK ifJ efjnk Ek . Gkort w'Yh Ek, r[o{ n;[e'I ek . T[B efjnk vo'I BjhI . sg eo oki fdyktKrk sK sg e/fsnK i[r eofdnK d[nkgo i[r phfsnk sK n;[o s[oi ;zfrnk j{J/ br/ Xow eow-ir nkfde . sK d/tfsnK ek Xow Gh y[; rfJnk-sg irkfde . sK d/ts/ pqjwk gk; ikfJe? ftFB[ e' g[eko/-ªoy b/tj[ n;[o ek F[G eow S[vkt'«.

sK ftFB[ B/ d/ts/ ftdk ehs/ . ykso eoh sK ghS/ p'X ntsko j'fJnk gftsq w{ofs t/d s/ pkfjok, G/y, p/d, ir eow fBzds eos/ ikfJe/ doFB dhnk . puB owDhe w'jDh p; eo bhnk . ;G Xow S[vkfJ fdykfJnk . Xow ek }'o j'fJnk, sK d/ts/ d/y eo br/ wkoB, Gkre? pqkjwD r[o{ sqhnk d/; ikfJ Sfgnk, T[BQK B{z g[oy d[obG Ek . sK d'fJ okDhnK Eh G'r roG dhnk . sK ghS? ufbnk T[BQK g[fSnk e?;/ gb/Ir/ < pkbe'I ek BkT[I ns/ d/; nkgDk fdykJhJ/ . p'fbnk-foyJh; s/ Jh;k j'r[, w{;/ j[J/j ek phi w{;k j'r[ . fJBQK e' ;p Fefs dJh . ns/ wdq d/; wB{ ek j?, U; d/; fJBQK dh ;zskB gj[zu?rh, g[oy nkopbk G'r?Ir/ , fco eo nkJ/ E/, sK-fcozrh coK;h; ejkt?Ir/ . ;kyh g{oh j'Jh u"IXth . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .14.

15

efbi[r phs/ gzi j}ko . sk bfr ;zfynk ejh ;tko

p/d ejk f;yB ;wMKT{ . w/ok gzE fyoB Bfj ikT{I . nodk;h ;[B pkfs fpFkb . gkNb Bro ihs/ G[B;ko .1 w'B fcozrhnj[ e/o r[fozv2 . fwb?I go;go T[G? Bfozd .3

70

Page 79: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

w/o' ;pb fBpb GJ/ s/Jh . w/o' fBpb ;pb s/ j'Jh . feS[ Fk;sq i' fs; efj dhB' . sK w?I nB[Gt ww fJj uhB' . iK br ojfj ykb;k fBnkok . sK br s/i dh:' w?I ;kok . w'fj gk; Bkoh ;[s pzXhJ/ . rkfJB jKes r[:e[b XhJ/ . Xhn G?D ek g?;k ykfJ . p?m d[bhu? fBnkT[I ewkfJ . tku? t/d pkDh r[o{ S'v/ . fpgq Xow efo iht? w'Iv/ . Bkfo wbSh xfo w? nkB/ . t/f;nk owB B epj{z fy;kB? . Y{zv? gho, r[o{ oj? d{o . Bkoh fBnkfJ eo/ Gog{o . ;[B r[of;y gzi ;" d{D . f;y FjhdB w/o' s{D . ;Gh f;yDh fGqsB ukj? . G{gs Bkoh w[Be[B okj? . rzrk oj?rh po; T[Dkjm . sp jT[I e[g fdybkT{I nkm . f;y Fjhd G{w Xo iBwk . febe g[oh br okiB Gowk . n?;h pks sp? pfB nkJh . ir e/ Ghso s/} ibkJh . f;zx p/r j'fJ ;?Bk ;kEh . fdbhg f;zx ri g/b? jkEh . fgqEw? fcozrh b[fd g[o wX . G'r?I oki s/i GJ/ sd . fuzsk pXh ;rb e/ phu .;Gh g[eko? ;fsr[o whu . y{p Bkfo, XB T[v T[v b/fJ . sp? ykb;k pj[ d[y jfJ . wX ykb;k uwe/ dhg . fdbhg f;zx okiB f;oohg . fgqEw? Gky{z Gftys gop . i?;/ efj:' fpnk; fofy ;op . nepo pqjwukoh tg[ Xkok . Xow nkgDk y{p ;tkok . ijKrho ;[s FkjijkB . sK xfo w'B4 nkfJ oj?I r[bkw . tK ek s/i g;o j'fJ fdB fdB . ;pjh ikD? irs iB wB wB . sp? B"ork pzue5 fsnkrh .whoK Fkfj eh ;/tk ikrh . ;kXB t;s jhJ/ w?I ikBh . sT{ B S{Nh pks g[okBh . GkJh wko , oki Bfj S'ok . dkok6 ekfN Ss gd s'ok . wd Go oki eofs fJj Fkj{ . jw ;' t?o tfX:' ;jikj{ . eo/rk }'o ykb;k pow . fjdz{nkB wko w[;bh uj? Xow . fdt; pzdrh wZe/ ikj? . wKr/ fJj w[fj B[{o ;bkj? . j{Jh ntk} oks e' n?;h . ;p f;o pbh J/e fdB Y?;h . T[ms ;t/o ykp GJh ;kuh . fjzd{ eo' wb/Sh skuh . J/e eo{z d{ik BjhI oj? . n?;' j[ew ;?Bkgfs ej? . G{fw wkfj ifjz c/o YzY'ok . eokwks ek bhB fBj'ok .

71

Page 80: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

eo?r' i[X jw ;' fBs Gkoh . jfo eh eoBh Bkfj ftukoh . ;p okiB ;'I j/s pBkJh . jw go }'o eo? Bo ;KJh . r[ogq;kfd w}p ifjI Xkok . wko?Ir/ ;G i[ZX wMkok . s[oe iht s/i fpB iht? . feos ewkJ/ oki Bj Eht? . S'v eb/to poy fsskbh . MkV MkV e/ f;zx f;zxkbh . wkos e{Ns wo? wokt?I . ;h; nzs rBsh BjhI nkt?I . Ghw f;zx wko?rk Brok . b{N? rkT[I g[fo ;ro' prok . ;' g{oB ip j'fJ nkmkok . jw pg[ nkB ukbh;k Xkok .. itB ezXkoh nktfj iKfj . :k fpfX d/; T{io ;G rKfJ . sp TZ[Bh ;? po; T[Bh; . Bro phu G{gfs ozr sh; . wko e{N g{op s/ nkt? . ;?B fgnkdh Jh;/ gkt? . fwb? ykb;k nkgB c{N . Bo Bkoh xo ;ro/ N{N . F;sqB S'v fpgqB eh oh; .:k fpX pB? rJ/ s/sh; . ;Zs po; ekjb ww gzE . wo? b[rkJh Xow ftgzE . sp fJj fpfX n?;h pD nkt? . f;zx G{gfs e/ ofjB B gkt?. tDikok w/ok fJe f;Zy . Xow j/s fcosk ft;fwy . efbe Bro c{fN j'fJn nkJh . rqfj rqfj Ghso ebQk irkJh . dPkd; po; feS[ ikBk Bkjh . fdbhg f;zx iBwfs GfJnk Fkjh . r[gfs gZy w?I Gh sp eo'I . J/e ph; poyB br bo"I . fco?I fcozrh f;zxB gzE . X;? nkfJ gqik f;T[I ;zX . ;p? Bhsh eos/ ;fs ;kfs . po; ph; ikg? d; ;ks . J/e wb/Sh pzdB Bkwk . gqik poB w/N/ ;[y Xkwk . rT{ f;zx ek pB? fiT[I ;zr . ;fji poy phs/ fBj;zr . fobg[o phu pkYh ;[s j'Jh . pb{nk oki eo?rk ;'Jh . d/; gzikp ;{d i' j'fJnk . fsB fJj gzE woB efo e'fJnk . fjzdth T[sq dZSB g{op . fdZbh Fkj g[o ;ebk w{op . eS[e[ ejh pj[sh ofj rJh . eEk eosko fp;soh ojh . w[be eFwho d[y d/fJ ip? . fpqg fpFB i;[ ;[s j'fJ sp? . efbeh o{g ojh ntskok . ;zGb wzdo phu T[ikok . eb phsk jkfJB ;s[ dkj[ . ebeh T[gi ;tko/ okj[ . ik fpfX f;zx r[o{ ek f;Zy . fpgq ;ko;[s j't? fofy .

72

Page 81: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

wkB? r[o e" eo/ gq;kfd . p;? FhoBh ykt? pkd. d[fJ d; pkb poy tg[ Xkok . Bkoh fsqeNk ftnkjh pkok . wko wb/SB Xow fdqV pzXk . gzu gzuk; d/fJ ofj ;zXk . Bkoh b/tB fpgq eh Xkt? . sp? pkb pj[ s/} fdykt? . go;[okw ;w fJj ntskok . fpgq s/} Xkfo ekoi ;kok . fp;B[ Fowk sg ehB nozG . iKs/ pkd G:' gquzv . fJj fpfX f;y ;G Gky ;[BkJh . jw ntso? fpgq frqj ikJh . sK br Fjhd p?skbh gzefs . ;/t eo? w[fj Gkoh ;zrfs . oktB Gqks eh G{ik b/t? . fpgq f;y eh ypo Bk ;/t? . r[gs Gftys eEk ejkJh . gVQs ;[Bs ww gko gokJh . ;kyh g{oh j'Jh gzdqthI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .15.

16

J/e p/o r[o{ ih g[Fkeh gfjo e? ;g?d j'fJ e/ p?m/ E/ . J/e f;y ezX fbzpdk ;h . w?bk ShINk r[o{ e? pkr/ go gV . puB j{nk ;zrs B{z , b/gBh f;zx B{z J/e swkuk wko' . sK ;[fD efo ;fp ;zrs d"V gJh . swku/ XkfJ wko/,f;y fp;[X j'fJ rfJnk . sK r[o{ ih d/fynk, i' r[Bkj E'Vk s/ wko pkjbh . sK ftuko eo p'b/, f;y ;zrfs r[o{ eh nkfrnkekoh, GkJh f;y' r[o{ ih eh fJj s' f;y Ek, s[;K f;y d/ e/;K gfo XZgk wkfonk . p[ok ehsk, fJj r[o{ ek pkDk j?, i' e'Jh r[o{ ek f;y j't?rk, ;' s' r[o{ rk t?oh Bk ikBDk, pvk r[Bkj[ nBoE ehsk, ns/ i' s[;h ej', r[o{ ek puB wzfBnk j? sK r[o{ fenK J/e swkuk efjnk ;h . J/e B/ wkoBk ;h d/j go, d{;o/ jfN ikDk ;h, i' puB g{ok j'fJ r:k j? .

fJj Gh f;y GkJh j?, n?;h jh B/s j' rJh j? . sK s/ fJ; f;y B{z p/Nh d/t' . ;[fD efo u[g j' rJh ; zrs, sK puB j{nk, r[o { ek puB ;p wzfBJ/ sK f;y j'Jhdk j ? . GkJh f;yh d{o j ?, s [;h f;y ejKwd/ j ' . pkDk r[o { e / f;yK dkj? . sK f;y ezXkoh nip f; zx B/ p /Nh fbnkfJ yVh ehsh . sK puB ehsk, ªfBjkb f;yk \ f;yh r[o { e / j}{o eo fdsh nkjh . s [jkvh o Zyh f;yh r[o { fenk B / .« sK T[j [ f;y b/gBh p 'fbnk, w /oh fJj f;y-g [s qh G ?D j?rh . T[j [ e z fBnk p 'bh, ªr[o { ek puB . pkg B / fdsh w ? I sK

73

Page 82: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

j}{o jh ojKrh .« r[o { ih p 'b/, e zfBnk s/ eB?s j {J / E / , oki / p Zbp;?B e/ oki w? I . okik e ? oki w? I be' e z fBnk d/D Bjh I , w 'b fpBK . XB E'Vk j 'fJ rfJnk ;h . B zdoki wjkoki nykfJe? XB fy zu efo dpkfJ fdsk ;h, goik ;p xfN rJh Eh, p ZbG;?B B/ g qik B{z efjnk, ezfBnk jh b? efo oy b/t' sK ;p e{d gV? sK ;roh roG rfs j{Jh sK ;G g[eko/ . T[BQK d/ roG iBw? ;' eB?s j{J/ . c/fo oki/ d/ S''''''vhnK ;' . d' d', J/e J/e B/ , s?q s?q GkJhnK B/ xo w?I oyhnK, fgSbh fwoikd s/ Bth fwoikd j'Jh. fenk ejDh GkJh ekBQ f;zx \ s{z Gh J/; f;y dh ezfBnk b/ b/fj, p/N/ gKu j'fJIr/ .sK wbtJh f;y ezfBnk B{z nzBd gVQkfJ xfo b? rfJnk gzi y/V/ eh ;zrfs j{Jh . GkJh p[ZYk ih efjnk , fJj ;kyh ;[ikB f;zx bkj"oh B? ;[DkJh Eh, w?I BjhI d/yh . ni/ ph T[;dk p/Nk p?;kyk f;zx ikDdk j? . ;kyh g{oh j'Jh ;'bQthI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .16.

17

J/e pko wksk ih efjnk, w/ok wB EVk j?, s/o/ w'j eo p/Nk . w?I ;[y BjhI d/fynk, gfjb/ gob'e f;Xko/ nkg s[wQko/ fgsk, nki jT[I J/eKfs nkfJ p?mh jK p/Nk ih \ r[o{nK d/ r[o{ s[;hI w/o/ iBw/, ;woEk tkb/, d/yK w/oh fenk rfs . w'j S[Ndk BjhI s[;h p'bd/ BjhI , Fohe efjzd/ jB, ebi[fr d/th B{z ;kfXnk, J/;/ tk;s/ ;z[B-;wkfX j' rJh .e'Jh efjzdk ezw dk nozG g{ok Bk j'fJnk , pqkjwD ;kX e? fy;e frnk ,ebi[r s/ vfonk, sK j[D s[;hI w[M/ feqgk eo efj d/t' .ªr[od/t wksk r[od/t fgsk,«J/j pks wkBe' . sK ;[D e/ u[gks/ T[m' wksk B{z feBko/ f;b gfo b? e/ ikfJ p?m/-ªd/tsk eh pks efjDh Gbh BjhIl go efjDk pfDnk s[wkQo/ jm s/ .

ip T[m/ jw gT[Im/1 y'i/ ;fG fJ;EkB

ir:'fus g{i?I fe;? s[os j'fJ, gE wkB

sp? p[bktk e/;' dk; . eKFh tk;h ;ko;[fs Gk; .

gKXk eZFg d/t ek szsq . igsk ojs d/ft ek wzsq .

X{VhJ/ nkfJ egkbh w'uB . rJ/ t;? sjK o?B fdB ;'jB .

74

Page 83: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

c"i s'oeh Y{zYs XkJh . ;p e/ nkg rfpzd ;jkJh .

BkokfJB g[o fYr gj[zu izrb . fbt bkrh ;G S'vh ;zGkb .

wB{ wkiok nzp prJhnk . T{gfo Bfjo nfjBf; p; ojhnk .

wEok fw;o fwb? fiT[I f;y . d/y? jw r[o{ fYr jh fby .

fby? wB{ eh efts ejkBh . sK fdB jw gd G/N/ ikBh.

;fsr[o{ f;o gfo c/ok gkB . r[o BkBe e/ s[w jh ekB .

wB{ wkiok s/ ufb nkJ/ . XB[yh y/s bzxs/ GkJ/ . fBefN rKT[ fpgqB ek E'ok . ezfBnk Eh fsB r[o{ fBj'ok . fsj xfo t;? e{g goshs . x'Vk ew?Ish oj? r[o{ fBj'ok . x'Vk ;/tfs ezfBnk skoh . f;y ;Zs E/ w'jo f;zx nkoh . Bzd f;zx, ;kfjp f;zx iZN . p[X f;zx BkJh, ;Zdk f;zx GZN . wEok pkwQD wfjsk Mhto . wbtk o;'Jhnk wzB{z ez[to . ;Zst?I fdB sjK wsk gekfJnk . XzBk pqkjwD e/;t Go nkfJnk . s[oe s[os wko' fpfX n?;h . B?B{z g[sqh1 ;/tfj p?;h . v/ok fco e? fro go uV/ . r[ck T[G? S'Nh ;h tV/ . g[y r[o{ Bzdk fEs nzs .j'Jh nokXB Xok Bwzs . gKu gfjo ek j'w nozGk . ;fp eT[ ;"Ig dhnk r[o XzXk . pkoj gfjo nozGk J/e . sK w?I d/th w{ofs N/e . br? o?B fdB nzso G{bk . d/t ekw ;G nzrB M{bk . T[D T[D w[D w[D r[D r[D o[D o[D . ;'bK nKe ikg eh:' X[D M[D . e/;t efjnk r[o{ d:' G/N . w/o/ j'fJrk s[wjk UN . jw Ssqh s[w ;ko;[sJhnk . jw ;[s s[wo/ s[wfj iBJhnk . efj:' fpgq s[w jwo/ nzr . ikBs j'I s[w Xo e/ ;zr . d/ft nokXB T[dw Xkok . XzB[ XzB[ r[o{ s{z pz; fB;skok . w/ok efjDk s[wok j/s . o?B fdBk fBs gVQ' ;[u/s . F[ZX ekfJ pqfjwuo: ofjDk . w'B j'fJ B ;[D? B ejDk . :k fpfX wksk o[fu T[gikJh . r[o{ feqgk fBs j{Jh ;tkJh . nogh d/j r/j eh pksk . nbg njko fxqs fsb ;ksk .

gKu wk; s/ B?B T[xkok . ;[gB ;[jkfJ nk:' fJe pkok . iK ifr Bfj nkT{I fdt d/jk . Bkfo wkB[yh s/ ifp d/jk .

75

Page 84: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

sp ikfrqs ;[gB J/e ww GfJnk . phs/ wk; Btw d; nfjnk . J/ekdf; fEs Btwh wkJh . oft fdB fdB ofjnk gfjokJh . p'b/ fw;o nkJh ;[o d/tk . wKrh G/N d/j[ ;[y ;/tk . ;[gB GfJnk w[fj ikrqs wKM . b/ nkT{I G/Nk fdt oKM . ekbh nkt? nEtk gqkfs . eohT[ B Ghs fus ofy FKs . ub/ fw;o eS[ wB GfJnk E'ok . iK fpfX ww fYr ejh fBj'ok . ikw J/e fdB xVhnK uko . irwr gops Mwe/ gjko . fenk dkwfB fenk ;{oi fJzd . dwfe:' rrB w{ofs G[fJ ;zr .

whu B?B T[m j{nk mKYk . fBoyh J/e pko w[y oKvk . ªs[wjh s[wjh« puB gqekF . Xow ;ku G:' nki fBek;k . wrB j{nk ir r:' G[bkJh . p/Nk fBe;k G/N ejkJh . pbh j;s whu roikBh . gzE ;e/; dhnK T[o wkBh . ghS? T[;sfs eoh:' dk;k . ifp fXnkt? s{z nkT[[I T[bk;k . u[y fwu? whu j'J/ ikT{I . ghS? gzE phi[ fBe;kT{I . ukbh po; ghS? toskJh . oj? oki s[oeB e' ykJh . s[woh ukfj g{oB np GJh . w/o' efj:' ;ku fdqVQ ;jh . F;sq S[oh b/fj fJj w/ok . ib fwm c/o tg[ wkEs t/ok . ;{o j'fJ rk f;de s[wkok . dhi? ww e' G/N T[gjkok . S[oh geo pg[ oefs fBekok . p{zd b/fJ ngo{g ;tkok . bzeV p'bk G/Nk b'j{ . eSBh GSBh S[j[ ww j'j{ . s[woh ;jkfJ i[X w?I nkT[I . gzE bki e' gfss B gkT[I . rJ/ d/t rD wB w' T[bNh . irs ohsh ;G sK fdB S[Neh . eS[e nzsok wks w' okyk . Bfj g{S' d/th fJj Gkyk L wksk FKs GJh fsj p/ok . ghS? fcoh xfo XBfj, fBp/ok . r[o wkfJnk Bfj ikfs bykBk . fsnkoh wkfJnk j[fJ w;skBk . efj xfo e/ ;zr/ iB ;ro/ . okifB ;zr t?o G:' sro/ . okik ;fG fwb X{w wukJh . bo? f;y r[o w;se fB:kJh . nkfJnk G'otk fdB fdi e/;t . jkfE i'V p'b/ ;p ;/Ft . d/t fqeqgk ww s[w gq;kdk . dh:' wzsq e[b r[o w[fj nkdk . ;tk bky d/T{Ir/ XBk . fJj efj w/fb:' nzrB xBk . ijK sjK s[w n?;h pBh . ;p jh s[wo/ oZSe r[Bh .

76

Page 85: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fgqEw o'fJ g[B fpgq Gkyk . wfj nfGbky ;ku[ s[fj nkyk . sp? fpgq r[o ;'I fiT[I frBk . rfJnk ej{z fco frBk B ;[Bk .

J/e fdBk g{Sh ej[ Bkw . Ek ;'Yh r[o gd fp;okw .

fpgq ejK fJj r:' gbkJh < p'b/ r[o{,ªfJB d/jh gkjh .

jwo' f;y j'fJ ntso? . oD f;zx Bkw G{fw go Xo? .«

pj[s fB;zr fGo?rk ipjh . eo? oki jzekoh spjh

sh;o iBw bj"o w?I ikt? .sp T[Xo?rk ww fYr nkt? .

;kyh g{oh j'Jh ;skothI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .17.

18

J/e p/o f;yK cfonkd eoh , bKroh gq;kd ek seokoh j? . jZ; e/

p'b, bKroh b'Gh j? r[o XB ykfJnk j?, w;zd j?rk iBw fgSb/ ek, G{yk j?, ikU s/r r[o{ eh, d/r tkfjr[o{ ih eh . ;Pkd pj[s d/r w?I j't?rk . gkj[bhnk gq;kd d/r dkB s/ ykt?rk , ;' f;y BjhI . GkJh ofjs eo gq;kfd, f;y' \ nkg jh eo b/t' . i' Sekt?rk ;' fBjkb j't?rk . r[o{ ek gzE ;GBK nkFqwK s/ fsnkoh, nodk; efo tosktDk, ªst gq;kfd« st efj SeDk ns/ u[bh gVQDh . x'V/ F;sq dh fBs ypo . go s[oe f;T[I t?o , gjkVh , ;[fBnkok, fwsqkJh Bjh , you r[o{ d/t?rk , Ssqh ;zfBnk; s[wkok , ykb;k ih nXhB Fpd e/, ;/tk f;yK dh . i' f;y gq;kfd Sedk T[mkfJ b?t/ ns/ ykfJe/ b'G eo/ ns/ f;y d/ xfo wzd B}o d/y?, ;' eq'VhI Boe G[rs?rk, j[wkok BjhI . gq;kd eh cb gkt?rk . f;y B/ fttkj?rk ;' fB;so?rk . ;kyh g[{oh j'Jh nmkoQthI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .18.

19

J/e p/o r[o{ ih B{z f;yK B/ s/ xo e/ ;BpzXhnK efjnk, gjkVhJ/ ;[bkj eod/ j?B, sK puB j'fJnk s[;hI ;G efjzd/ j', fJBQK dk ft;kfj

77

Page 86: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

BjhI . Gbk d/y', sK efjnk-gzfwnk . r[o{ ek y}kBk wkbt/ ikD d/t', x/ok u[c/o/ EK . p?b Go e/ fBek;/ . T[BQK okfinK ;"Ij eoh Eh Xow eh ;[bkj . jo s[w Ssqh jK, d/yk i' wkb gKu j}ko bkdk, Gqw/ wkfJnk B{z d/y eo, sp b? Gkr/ . bd tDiko/ T[BQK e/ jh bhJ/ E/, b/ efo d/yD br/, r'Dk w?I gZEo wkNh Go/ E/ . r[o{ fenK efj S'fvnk ;h gfjb', nzso eh ikBs/ E/, sK gjkVhJ/ fy;kD/ j{J/, sK puB j'fJnk, t?oh ek ft;kj[ BjhI, ]kb;k t?o ek pdbk eo?rk, ;[y fJj Bk G'r?Ir/ . drk p[ok f;y' ! wko b?Dk, go drk BjhI eoBk . r[o{ go f;de xo e' b'r'I e' j{nk . r[o{ ek efjnk ;u[ ikDk . go ;zs'y Bk j{nk . ;kyh g{oh j'Jh T[ABhthI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .19.

20

J/e p/o s[oe nkJ/ bVB/ . okfinK uVQkJ/, pvk i[ZX j{nk uwe"o wkfj, sK fJe w[rb gkN e/ gKu j}koh ;?dk p/r, r[o{ ek fjwkfJsh T[m yVk j{nk, bfVnk ns/ ykb;/ ;kE fwbk . fis[ fiskfJ j}{o rfJnk r[o{ e/, sK wZEk N/fenk , sK nkr/ s/ puB ehsk .

T[wo po eoko . fwb/ y{p Jh seoko .

sK r[o{ ih efjnk - s[w p/r ;wM/, ezXkoh j' . gfjb/ r[o{ BkBe G/fNnk ;h pkr w?I, ;/tk eoh ;h . sK jw efj ub/ E/, p'bkt/Ir/, s[wkok F;sq d/y?Ir/ . gfjbk s[;K Fpd ek gouk ehk Ek, ghS/ efjnk s[pe ewkfJb eokwks . u{z ]?o fyb;itBks . fJsh ;[Dh, wHb Yfj gfJnk g?ohI, gho gho w[M/ oZyDk gkfJnk, J?j ;G ;ku jh Eh . np oy b/t'I, sK T[j v/ok b[NkfJ j}{o gk; jh ofjnk . F;sq r[o{ ih pyF/, okik johuzd wkfonk Ek GbZE/ ;kE, d't?I pv/ i'X/ ;/, ghS? s? r[o{ ih B/ jkE f;o go okyk sK bVkJh phu wkok dhBk p/r B/ ;?c ;zfr . r[o b'e ikfJ p;k . pvk ezs[jb j{nk . d/t b'e p;k r[ogq;kfd . ;kyh g{oh j'Jh ph;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .20.

21

78

Page 87: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

J/e p/o r[o{ ih bVkJh eoe/ c"i GikJh . oki/ }'o efo bV? jzv{oh, efjb{oh, uzp/b, xs/g[ohnk t}ho f;zx, BkjDhnk d/t;oD,

okik f;gkj, ;p jk}o d; .

ykb;k eh db nkm ;? .

s/r, sotko, ;?bk, s[ge, poSh, f;go, ewkB .

j{nk i[X oD wKv e? wo eNh fgnkdh jkB .

i[X ikrk . sp? ;h; pkrk .

S[Nh sotko . eN/ p[fonko .

fro/ oD ;{o . oki ;[s e{o .

ihsk fdqVQ izr . ykb;k fB;zr .

p?mk r[o d{o . d/y oD g{o .

b'j{ Bd bkb . x'V/ ri ;kb .

nkyo fiT[I j' . ykb;k yb/ j' . jko/ v{rokB . ykb;/ fdykB . x'V/ Bhb/ gqukfJ . ghS/ w[V' fp;wkfJ . ;[Dh oD wkfo . jN/ ;{o nB[jko . ykb;k ;G jNek . t?oh nkB ;Nek . g[eko/ ;p f;zx . d[VkJ/ feekB Gky? fwqfrzd .

sp B"ozr f;zx d"V e/ x'V/ e' efjnk w[j s/, Bhfbnk ! yVk oj[, nkD r[o{ eh wfs ikJHI . sK x'Vk EzG frnk, r[o{ ih pj[s ewKuh ns/ nZvhnK wko oj/, go nkr/ bhe eoh Eh . ;' Bk bzxsk j{nk sK T[so p?m/ s/ ghS/ p'b/ - s{z w;zd EK, f;ZyK dk yKdk ofjnk, r[o{ eh G/N, jw ikfDnk j?rk sK x'Vk c[oek, sK r[o{ ih p'b efjnk, ªr[o{ ykb;k yk;bk r[o{«. ykb;k ih wko' c"iK B{z, sK ykb;k w[fV eo bVb/ brk, r[o{ ih p?m eo ;ks sho ubkJ/, sp X[zeko gVh, T[wvh r[o{ eh c"i, ihs e/ izr nkJ/, r[o{ T[me/ y[Fh j' ub/ nkj/ . ;G ;[y j{nk . ;kyh g{oh j'Jh fJeh;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .21.

22

79

Page 88: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

J/e p/o okrhnK B/ ehosB gq/w ;kE gVQk . ns/ X[Be tkik, ;[o, skb Fpd J/e efo ykb;k ;[fDe/ y[Fh j' eo efjnk, tkfj tkfj Gbk Fpd gfVQnk,fBjkb eo dhnk okrhnK B?, sK r[o{ ih efjnk ªGkJh ejh b[gkJh .« sK f;yK g[fSnk ;u/ gksFkfj \ }kfjo eo' , s[;hI eh efjn< sK r[o{ ih p'b/, J/e rKT[I ek u"Xoh ;h, T[j joN i'V e/ gkDh f;zudk ;h y/sq wkfj . fenko/ go ejh Xoh ;h e'Jh b? rfJnk . sK u"Xoh efjnk, w/oh eZ;h iKdh ojh sK j'oK dh fenk ubh, fGokJh ;Zde/ v"IIvh c/oh,Y'b pikfJnk, ;p ;[fDnk go ejh fe;/ B dJh . sp xo br/ N'bD sp Gh Bk fBe;h, sK fp;w? j'fJnk ;kok jh fgzv, U; ;w/I e'Jh p'b gfJnk . i' fGokJh dk Gh xo Y{zY', sK br/ d/yD J/e e'D/ e'mh fgS/ gJh ejh . sK u"Xoh efjnk GokJh B{z, ;[Dj[ GkJh \ ejh xo wkfj Xoh, ns/ b'eK B{z ;[DkfJe? F'o wukfJnk feTI[, jZSh B eoh s[X . B;hjs eoh GokJh B{z, ;[D' f;y' \ J/j GokJh dh soK F'oh1 jh pD/ j?I . gzvs gKX/ i'sFh okrh gq/oe Gkw . n"oB e' efjs/ oj?I nkg B eoj? ekw . F'Gk dzGh ikg eh sg eh eoBh Bkfj. w'b b/fJ wjzx' nu? fst? bhuhn? okfj . g{Sh g[Se/ T[gfVnk, oj? pskT[ e[ m"o . n?;h pDh pskT[Dh fpobk ;wM? d"o .

GkJh f;yk ;wM/rk ;' so?rk, efjnK gko BjhI ikJhdk . fiBQK B{z ;fsr[o ;Zuk fwfbnk j? ;' pyFhJ/ ªªBkBe fiB eT[ ;fsr[o[ fwfbnk fsB ek b/yk fBpfVnk ..«ª ;kyh g{oh j'Jh pkJh;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ . 22.

23

J/e p/o nzB wfjzrk j{nk sK irs v[bk1 d/ye/ r[o{ ih nzB[ XzB[ br/ d/tD . b'e ;G oki/, nuoi j'D br/, sK wksk r[ioh mkfenk2, bzro E'Vk eo', sK f;yK efjnk, ;Zu/ gkfsFkfj \ wksk ih efjnk j? ;ocak eo', ekb eh ypo Bkjh fesBk e[ fuo j? . sK ;[fD eo fo;? oh

80

Page 89: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

T[iVh \ xo j'Id/ ;ze'u B eohJ/ . eosko dk GkDk jh j?, GkJh Bkoh, ysqh, dfofdq BtK ukeo, fBnkDh X/D, pkbe,ekfJo fJBQK dh w[ys:koh p[oh j[zdh j? . GkJh w;zdK ns/ g/fenK y/sqhnK ns/ f;yK BftnK wksk neb fdqVkJhn;[, w?I ikD{ j{z . go w/o/ ws/ d/ G/dh f;Zy fpob/ j?B . GkJh eoB wkfonk Ek gKvtK B?, sK e[zsh B? efjnk eoB Gh w/ok, e[wkoh dk ;{oi dk ;[s iBfwnk j?;h . fs; ek eow fwqse p/Nk eoh:', sK i[fXFNo p'fbnk, j[D efjnk jfsnkoh wkoB/ ek d'y fe;B/ . gfjb'I efjzdh sK feT[I wkod/ . pv/ GkJh e/ nk;oh jh ofjzd/ g?oh bre/ . ikfj, np w[fj B fdykT{I ;okg j{nk, n"osK ;GBK B{z . pks B guhU;[ ns/ fi; xo s[jkvk j[ew j't? Uj xo[ d{o j'Jh:' . g[sq d/ j[ew Bkb d[oi'XB rfJnk . e?e/Jh dk j[ew wzfBnk sK d;oE w{nk . fi; xfo d' ws/, T[j xo BjhI ofjzdk . fJ; xo ;dk nkgdk ns/ ysqhnK B{z wko?rk, w/ok gzE b{N/rk . s/ f;Zy MkVK ftu ngdk G'rBr/ s/ s[oeK s/ yZbVhnK T[sokT{Irk , n?;k ;wK toskT{InK , okfinK dh oikJh3 d{o eo'Irk . ;{oK s/ ekfJo, ekfJoK s/ ;{ow/, shthnK dh wi{oh g[oy ns/ shthnK f;ZyK dhnK ;"gKrk, Jh;/ dh T[bkd B{z, xo xo fJj swkFk j'fJrk, po; ukbh nzso tos/ ;T[ toQ/ ghS/ dhnk wksqk s/ ebg4 ghS? jNkfJ Xok, sK f;yK wksk p]FkfJnK, puB ehsk y[Fh j' e/ bzro ubkT[e/ sK ;okg Bk nt/rk . bzro nNek . ;okg ;fNek . T[; jh p/oK . f;y ;' w[fj c/ok . ub' f;y' wkbt/, r[o{ eh eKFh dwdwk j?rk . w/ok f;y dwdw/ dh Nfjb eo/rk . ;' eKFhtk;h eh rfs . r[o{ ek xo FjhdK eh w[es . ;kyh g{oh j'Jh s/Jh;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .23.

24

J/e p/o f;yK g[fSnk ih ;Zu/ gksFkj \ Fjhd feBQK B{z ejhdk j?rk \}kfjo eo' fJBQK eh fenk rfs w[efs . sK jZf; p'b/, r[gs g{Sh f;y' \ r[o{ ih nkgDh ;zrs nkgD/ j}{o oyd/ j?I . nkgD/ ;/te eh nkg gfs oky? .

81

Page 90: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

GkJh \ ebi[r x'o j?rk . r[[o{ gkbh nkgDh f;yK d/, skVB B{z Gbk ejktB B{z . fJj f;yK dh j[ew ;Zs sK r[o{ e/ gk; . i' f;de ;kps oD ek ;{owk ;' sfonk ns/ p/ f;deh ns/ ekfJo izikbh iBw woB wfj GNed/ j?B . r[o{ yV/ ;zrs ;D/ T[vheDr/ . ;'bK sZsK d/j Xko e/ f;ZyK dh ;jkfJsk eoBr/, d; j}ko po; br, fet/I f;Zy jwko/ tb nkt?. i' nKtdk j?, ;' ob iKdk j?, SZgB e'qV f;Zy r[o{ B' ;"Ifgnk j?, eb{ ekb ftu, eosko dk j[ew j? ;[ Xow eo e/ skoB/ j?B. r[o{ T[vhed/ j?B, e[p/o d/ b'e br, ns/ G{ go ns/ G{to b'r ftuos/ j?B . i?;h i?;h GktBk FjhdK dh j'Idh j?, s?;h s?;h f;fX j't? . G{ go ph gq/sK okyFK go ph , wB[ZyK go, gF{ gzSh, Bkr iZy, rzXqp go, ngZSoK go, j[ew FjhdK dk j[zdk j? . iw e' d{s g[S e/ fcod/ j?B . fJBQK B{z Fk;sqK tkb/ p?skb ns/ ftfdnkXo efjzd/ jB . Gb/ Gh j?B ns/ p[o/ Gh j?B . ;[Gkt FKseh, oki;h, skw;h s?q gqeko e/ j?B . nkgDh ;zrs gk;'I g[iKtd/ j?B . ekwBk g{oh eod/ j?B . d[y ;[y e/ dksk j?I . d/ts/ Gos yzv fJBQK B{z d/ eo ;tor w/I ikfJ p?m/ j?B . d/tfsnK B{z i' gj[zudk j?, ;' FjhdK d/ jE j'fJe/ iKdk j?, gow/Fo fJj feos brkfJ dhJ/ j?B, ;Gh soQK d/ Fjhd j?B . G'iB p;sq n;tkoh ;p w[pkj j?, ;p dhgK yzvK dk ;'b j?, go G[bd/ BjhI, fcod/ j?B . wkfJnk ek swk;k d/yd/ jB, fiT[I fpg;us okik wkfJnk d/ydk d/ydk rfJnk ;h, fst/I d/yd/ j?B, go d/jK ftu i'Bh Gowd/ BjhI, r[o{ f;o go mKYk j?, gkbh tKr{ ;zwkb b?Idk j? . fJj rfs fwfs FjhdK dh j?, BkEK dh Gh, f;ZX j{J/ ;zrs j? . w[jzwd dh dhB tkbh fiBkfJs ejKtdh j?, fenk efjDk, fBr[o/ p/w[y i[ j?B ;' g/qs G{sB/ j[zd/ j?B . ;kyh g{oh j'Jh u"ph;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .24.

25

ofjnk jK . J/e ;w/I J/e bVek r[o{ e/ j}{o nkfB yVk j{nk . ;[zdo nzr, e'wb p'b, wZEk N/fenk, d{o yVk j{nk, r[o{ ih d/y e/ p'b/, bVe/ \ s{z fe;ek g[Zs j?I ns/ e/jV/ EKt dk j? < e"D iks r's j? s/ok < sK bVe/ efjnk,ih ;Zu/ gkfsFkj \ w"b/ ek p/Nk j'I . f;y r[o{ e/ j?I, w?I gkj[b yzv/

82

Page 91: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

dh Xkoh j? ns/ pkg w/o/ uoBK dh gkj[b j?, iks r's ;[fBnkok j"I, ns/ t;d/ f;ojzd jK . p'b/ r[o{ ih , bVe/ \ f;ojzd Ffjo T[ifVnk fe t;dk j? < sK gfjb f;zx ;[fBnko/ efjnk, i' GkDk r[o{ ek, ;'Jh j't?rk . go j[D s/ w?I t;dk SZv nkfJnk jK, sK puB j'fJnk, s/ok xo dk ph e'Jh ;zrs Bkb nkfJnk j?rk < sK bVe/ efjnk, ªr[o{ ih \ pkg j[D E'V/ fdBK ftu gob'e f;Xkfonk j? ns/ wkfJ w/o/ ;kE fJE/ jh nkJh j? .« r[o{ ih puB efjnk, ªs{z r[o{ e/ j}{o jh ofjnk efo ns/ wkfJ B{z ph nkgD/ gk; jh oy[ .« sK T[B ;[fBnko/ fst?I jh ehsk . fJe ysqh d/ xfo wkfJ p;kfJ fdsh , xo b? e/ br/ r[o{ e/ j}{o ofjD . pj[s fdB ghS? r[o{ fenK g[fSnk, ªGkJh f;yk \ ;[fBnko dk ezw ph ikDdk j?I < sK bVe/ jZE i'Ve? efjnk, s[jkvh feqgk s/ y{p ikDdk j"I ezw . puB j'fJnk nFochnK frnkoK dk rfjDk xfV fbnkfJ . p[bkfJe? s'F/ykBhJ/ B{z d/ fdshnK, bVe/ rfjD/ go pvh uks[oh eoh, ;'jDk xfVnk,b? eo j}{o nkB ofynk . d/ye? rfjD B{z ok}h j'J/ ns/ efjnk i' wzr/ ;' d/Dk, ns/ rfjD/ xVtkfJ e/ nzdo Xod/ ikt' r[o{ fenK B{z b'V j?rh . s'F/ykBhJ/ B' F"Ig fdsk, rfjD/ b? XoB/ ns/ o[gJ/ d/ d/D//, bVek f;nkDk j?. fgS'I g[fSnk, s?B{z e'Jh n?p sK BjhI brk .sK bVe/ efjnk, ih w?I ;s;zr ftu ofjnk jK . sK r[o{ ih puB ehsk , ijK pvk r[D j[zdk j? sjK fpeko ph j[zdk j? . r[Dh ftekoh ofjs i' ftzde j'fJ fBFkB . fs; w{ofs pfbjkoD? BkBe fs; e[opkB .

sK ;[fBnko brk xVB/ nkg/ jh b? d/ ikt/, e'Jh g[S/ B b/yk, ns/ pj[s fdBK ghS? r[o{ ih efjnk f;y B{z, r[jMk s'b e/ xVBk d/thI ns/ ejh BjhI . ph; w[joK d/ eV/ xVtkfJ wzrtkfJ . ns/ efjnk, j}{o wzrtk e/ s'b/, eV/ s'b/ sK eV/ ;skoK w[joK d/ s[b/ . sK puB j'fJnk, ;p rfjD/ s'b' . sK br/ s'bD ;p rfjD/, s'b/ sK xN/ . sK r[o{ ih efjnk, ªbVe/ s{z sK efjzdk ;h ;s;zrh jK ns/ n?p BjhI w/o/ ftu, GkJh j'o fejVk n?p j[zdk jh w;zdK tKr{ s{z Gh ;kX jh ofjnk . r[o{ e/ xo'I s?B{z e[S fwbdk ;h fe BjhI < sK Fofwzdk j'fJ rfJnk . sK r[o{ e/ p'b/ L iZN gzikbh ue[ . r[o{ ek je, ewkfJe? Se .

83

Page 92: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

f;yK g[fSnk , ih ;u/ gkfsFkj \ s/o/ sK f;zx ;G' pqkjwB, ysqh, t?F, ;{d j?B, iN[ s[;K Gbk ;bkfjnk sK r[o{ ih efjnk . iZN, GZN , BN , XBZN,w[fj d/ jm B{z gkbd/ j?B . ns/ f;y' \f;y w/o/ f;deh fszB j?B . iZN, tDikok, no'Vk ;kok .

sh;oh f;yh tzv fdsh ;G ;zrfs B{z, go GkJh j'o f;y ykD d/ ns/ b'VK d/ f;y j?B . fenk eo?rk f;y f;de Bk Xkodk . fenk eo?rk tDikok iK Bkfj g;kodk. fenk eo?rk t/d[ ik b'G B jkodk . fenk eo?rk iBw[ iK BjhI fuskodk . BkBe ;cb eozw[ iK Bkw[ eosko dk . GkJh uj[z ;Zf;nK dk ph ft;kj[ Bjh L ;[fBnkok, ;"IeD, ;Zg, FhIj . eo/ xks ghS? nkrhIj .

ns/ uko eZe/ nkgDk jh w[ekpbk ;wMd/ jB . ek}h, eokb. ekB{zr'fJ, ek;ph . ns uko dzwK d/ fgnko/ pp/-pkwQD, pDhnk, pyFh, pbsD . r[o{ ih T[me/ wfjb rJ/, f;y nkg' nkgDh m"o rJ/ . ;kyh g{oh j'Jh guhthI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .25.

26

J/e p/o r[o{ ih e/ j}{o f;Zy J/e B? p/Bsh eoh, ;Zu/ gkfsFkj \ w/oh

fJj p/Bsh ;[DBh, w/o/ xo r[o{ e/ w;zd rJ/ . sK w?I Njb eohI ns/ pj[s nXhBsk eoh. gq;kd ehsk sK efjnk Se' ih . sK w;zd p'b/,ªr[o{ fenk wkfonk \ dkb o'Nh n;hI ykJhJ/ < n;hI s/ eVkj gq;kd SeKr/,« sK w?I ns/ f;yDh g?ohI gJ/ n;hI rohp jK ih, xo s[;hI t/y b/t' . sK w;zd p'b/, r[o{ ih ek j[ew j? f;y d/ xo'I eVkj gq;kd jh ykDk . gksFkj \ bfjzrk rfjD/ Xfoe/ fbnkJ/ ns/ SekfJnk ns/ nodk; fdsh, pvk d[y d/Id/ j?B . puB j't? ;' eohJ/ sK r[o{ ih puB ehsk, w;zdK B{z b{N b/t'

84

Page 93: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

ns/ efY d/t', f;ZyK B{z eZ[s/ tKr{ ekN yKd/ j?B . fi; r[o{ gk;'I J/E/ jh d[y j{nk, fs; r[o{ gk;'I nr/ dorkj ftu fenk ;jkfJsk j'Dh j? sK ;[De/ puB f;yK B/ w;zd b{N/ ns/ pKX/, fesB/ e[ fdB pKX oy/ . ghS/ S've? efjnk, GktBk eh nodk; d/Dh, w/o/ w;zd j? BjhI fJBQK B{z w?I ikDdk jK . fJj f;yK d/ tk;s/ okS; fJ;h soQK ojKr/, ªf;Zy d/ xo i' d/t/ ;' yktKr/ . J/e d/ ghS/ pj[s/ feT[I wko/ . puB j{nk f;Zy f;de ek, GkJh eb{ekb j? . r[o{ d/ xo eS[ xkNk j?rk XB dk < f;Zy d/ xo ;Zd/ fpBk ikDk BjhI . w;zd pzd j{J/, br/ woB, sK cfonkd eo?I wksk gk; ikfJe? . ih wksk ih \ r[o{ ih sK nkwdB pzd ehsh sK wksk nkfJ e? efjnk ªp/Nk \ ;z;ko ek eki fe; soQK fBG?rk, f;ZyK d/ bzro dh fe; soQK j't?rh, eo'X j'fJe? r[o{ ih p'b/, BZ:V T[iV dhJ/1 y}kBk fgSbk d'fJ bky S[gkfJ ofynk ns/ f;ZyK dk bzro BjhI Gbk y}kB? ftu Gkr s[oeK dk, t?ohnK dk . f;Zy' \ s[;hI b[N ykt', f;Zyh fgEh . r[o{ ek gotko G{yk, ikt' fiXo'I feXo'I ykfJ b?Dk . sK f;ZyK efjn,ªgkfsFkj \ oy[ b/t' . puB j'fJnk GkJh pkp' BkBe ih ek puB j? . d; ikw? gfjoe? tosKrk . GkDk fJ;h soQK j't?rk .sK wksk u[ghsh j'Jh brh efjD, j[D Gbh ftu p[ok ;okg j'fJnk . w?I sK g[Zsq dk dkntk efoe/ nkJh ;K . puB j'fJnk, ªwksk \ ykb;/ B{z ;kps eo' ;kvh ;G i'fs ykb;/ ftu j?, ykb;k Gbh eo?rk .« sK wksk rJh . ;kyh g{oh j'Jh Sph;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .26.

27

fgSbh okfs ;[fDnk, ;?d/ yK gmkD dh ;tk bky ca"i nkt?rh . sK

f;ZyK fejk,ih EkB/;o ftu w[HbK gmkDK dh ca"i nkJh j?, eZb nkt?rh . sK puB j{nk ykb;k gKu ;? f;zx j? ns/ okfinK dh ca"i j? ypodkoh j[zdh j? sK bV' sK MbKx1 j{J/ s/ nkr/ jh ca"iK nkJhnK . w/w{ yK gmkD ukeo r[o{ ek ;" nkdwh dk iwkdko p'fbnk, gkfsFkj \ fBwe ykJ/ eh nki d/y' pjkdoh sK r[o{ ih ewkB pyFh . ns/ efjnk, ;ohe B' wkoBk

85

Page 94: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

jh Gbk j? ;t/o/ jh i[ZX wuk, J/e Uo okfinK dhnK ca"IiK . sK ykb;/ efjnk ;Zu/ gkfsFkj \ you bVkJh dk E'Vk j? , puB j{nk ªnZyh whu'« ykb;k ih sK nZyh whu e/ br/ d/yD, ca"iK f;ZyK dhnK bkyK jh B}o nkJhnK . ns/ o/s gZEo dko{ f;Zek, r'b/, r'bhnK ,sho sorF jh B}o nkJ/ sK f;ZyK wZEk N/fenk pvh y[Fh Bkfb uwe[ gV/ . nkg o'Vh go p?m/ d/yD br/. izr j{nk J/e f;Zy go ;" ;" s[oe nkt? .sotoh,eNkoh shoK ek i[X;fjp f;zxXkfJn pVk eo[Xk, ofD f;zx, dfJnk f;zx, Xow f;zx, f;:kw f;zx, pho f;zx ;odkoK ;kE i[N/ . sK ;?d/ yK ;[Ddk ;h i' r[o{ ek pdB pvk ;'jDk j?rk, doFB B{z r[ZMk jh ukj/, s[oeK EhI vodk, wB ftu pvh b'V sK r[o{ ih GktBk d/ye/ T[m e/ uVQ e/ ewo e;h, nkr? nkfJ efjnk-yKfJ ih \ ypodko j't? . F;sq ;wkb yV/ j't' . sK ;?d/ jZE i'V ;bkw ehsh ;Zu/ gkfsFkj \ y[dfJ dh y[dkJh dk p/fiB; pzdk . n?B p/fiB; y[dkJh w[ohd f}zdk .

sK r[o{ ih p'b/ .ªyKfJ ih \ v/o/dkoh, izr fisD gkedkoh .«sK nkfJe? g?o geV/ . v/o/ s/ fBe; ufbnk, cehoh gkfJ bhsh, fe;/ BjhI ikfDnk ejK rfJnk . ow}kB p/r XkfJnk d/ye/, sK r[o{ ih J/e sho ;kfE wkfonk ns/ ub/ d{o . ykb;k bVdk ikt? ns/ Gkrdk ikt? . r[o{ ih ek v/ok b{fNnk s[oeK . b{Ne/ w[Hb y[Fh j{J/ . go nzdo s/ vo? .Gbe/ v/ok f;ozd w[fV nkfJnk . ghS? f;Zy r[o{ ih B' ikfJ fwb? , gkfsFkj ih \ ihs e/ jokJ/ ,j[D Gh puB j't? . puB j'fJnk f;Zy' \ jw nkgD/ nXhB BjhI, fiT[I , fiTI[ s[;hI ;kv/ tZ; j', fst?I jw ph fe;/ g[oy eh nkfrnk s/ pkjo/ BjhI . ;b'e gfVQnk L ªªG? ftfu ;{oi[ G? ftfu uzd .. e'j eo'Vh ubs B nzs[ .. ;kok gfVQ ;[DkfJnk ns/ j[ew j{nk . w[Hb gmkD . fdbh br jkD .

ykb;k ;ofenk d{;o/ fdB ;b/wkpkd d/ okfj ftu v/ok b{fNnk, wkfonk. Gkr rJ/, fdZbh gj[zu/ Gr/b . ;[Dh B[ozr . j{nk fdb Gzr . bzph jtkfJ . f;o X[B gS[skfJ .

86

Page 95: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;kyh g{oh j'Jh ;skJh;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .27.

28

Gbe/ gks;kfj s[oe f;nkD/ ek}h i'fV ;bkj eoe/ ca"i e/ Gr/b1

p[bkfJ g{fSnk, ªfjzd{ B/ fenk rodh wukJh, fesBh ca"i, e?;k pjkdo . fenk ;h soc c?;b pzdk gho w[oFfd .« sK nfjdhJ/ p'b/ . J/e s/ bky you/ fpyhdko . n?B j[Fhnko T[wo poy[odko f;odko, f}zdk gho ybe yktzd . pzdk p/ gho p'fbnk s[oe w[odw nkyoh pfjB Fkfdw . fjzd{ skohc y?o ytkfJ . w}p jtkfJ ykoi eodw . fgSzI brk efjD fenk eohJ/ j[D, pokpo BjhI, p w{ip wFp2 BjhI, sK ek}h efjnk, wj[pfs efo p[bkJhJ/, d/yhJ/ e?;k j?, ;GBK pks ek}h dh y{p ikDh . fby/ gotkB/, ªgkfsFkJh J/e j? , s[w d/yd/ jh nkgDk JhjK, jw s[w w}p J/e . BjhI s"I w?I gj[zuKrk . ijkB ftu eokwks cehoh eh iksh oj/rh . i?;/ j'o gho ceho gksFkjh xo ftu j?B s?;/ s[w ph oj'.« j'o jehefs rop eh fbyh, s"o gksFkjh ek . gksFkjh dorkfj s/ pyF j? jw e' ;[fD eo r[p{ ih p[bkfJe? sp . tehbK B{z pyFh; ehsh ns/ Bkb G/fink dfJnk f;zx ysqh bkj"o ek, Xow f;zx nkro/ ek, fbyk gotkBk i'je/ .

ªB[ozrFkfj pkdFkjh cehoh eokwkfs n}w{d u{z, jwj B/eh pr?o itkp dorkfj yktzdfj . ;ks nipK fbyh wbehns ][dkfJ . nepo, f;ezdo ,jwk:z{, fgdo, go do B{o pbe uhI yKtd . do jtkfJ pdB yke nkyo nkwdfj . u{z sepho d[BhnK pzX o'} nkyo jtkfJ . ;kca fdb fje o'} B eodw . cehoh gke okj uz{ p/gke B edo pohI es .«

asK nkgDh puB-Fefs pyFh . f;Zy ub/ ikfJ gj[zu/ . J/e okfs B{z wZe/ gj[zu B[ozr Fkj jpf; dw1 eoe/ . fs; eh ;{ofs wd e/ d{o eoB/ e' . fJe fdB r[o{ ih ewoe;k e;hI wZe/ gj[zu/ T[;hI soQK . iK fBwk} eoe/ jNk nzdj s/, x{fonk r[o{ ih,ªno/ \ s{z eT[D j?I <« nr/ Xo b/ ub/, J/e gjkVh T{gfo dhtkB ftu yVk ehsk . vodk yVK j' ofjnk . nkr/ s/ d{o'I ntk} nkJh . ªno/ pzd/ . wfs ;{oi d'y?I c/o r[o{ eh,ªjw r[o{, r[o{ jw .« s{z pzdk r?o pokpo ws eo dw .« S'v d/t' ih,

87

Page 96: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

w;bzdhnK2 S[vkfJnk . sK pkjfo nkfJnk, nkfJe? r[o{ ih sho ek eghok3 dhnk,jwok ;wkbe? oyDk . jw ip wzrtkJhJ/rk sK d/Dk . sK S'fvnk iK frnk ;oho ezfpnk . ;t/o/ ;G[ feS[ pdB gke p?mk . T[wokT[, t}ho, w;bzdh ;G nkJ/ . ;bkwh j'fJe/ br/ p?mB . sK dfJnk f;zx s/ Xow f;zx p[bkfJ nkD/, j}{o gotkBk d/ e/ p'b/, tkfjr[o{ ih eh cs/, ;Zu/ r[o{ ih eh sbp gotkBk d/ e/ p'b/, tkfjr[o{ ih eh cs/, ;Zu/ r[o{ ih eh sbp gotkBk d/ e/ p[bkJh . gotkBk nrkVh eo bhnk, f;yh ;kps eo fdykJh . B[ozrk e[S BjhI p'bk . gotkBk gVQkfJnk, ftu/I gfVQnk,ªnwkB d/ d/Dh«rZMk gfVQnk ;h . sK p'fbnk,ªs[w e"B j'<« dfJnk f;zx p'bk ªr[o{ ek f;Zy .«g{fSnk,ªr[o{ ejK j? <« sK T[Zso,ªr[o{ s/o/ nrkVh .« p'fbnk, s[;h eokwksh . T[Zso-r[o{ e/ e[Zs/ ph eokwksh . sK p'fbnk, J/e e[Zsk ;kB{z Gh wzrtkfJ d/tDk sK v/o/ s/ e[Zsk wzrtkfJnk fFekoh sK e[Zsk yVk j{nk . T[; e[Zs/ p'fbnk nkgDk Fpd, gksFkjh ;wfMnk, s{z jwkoh iks s/ fpSVk d[yh j't?Irk, nkfJ w/o/ gk; s?B{z wB[ZyK dk Fj{o BjhI . gkfsFkfj Fofwzdk j' e/ p'fbnk, T[wokT[ w;bzdhnK B{z ftdkfJ d/ eoe/ . ykb;k j{nk go w/oh gksFkjh ftu feT[I j{nk, ekjbh eoh . sK dfJnk f;zx p'fbnk, ªsw ph ekjbh eoh , w}Qp J/e br/ eoB/ . r[o{ e/ sh;ok yVk ehsk .« sK B[ozrk p'fbnk, r[o{ s[wQkok fenk ekw eosk j? < dfJnk f;zzx efjnk, ªF;sq J/em/ eod/ j?B .« s[wko/ gk; ph F;sq c[owkfJnk j? . sK B[ozrFkfj efjnk . eghik4 nkwdfj w[;kcofj.

T[Zso L gksFkjh cakoyfs pkT[w?d nkwdfj . sK efY dhnk-ns/ efjnk. -pokdoh dkntk dfJnk f;zx r[o{ uFw dhdwfj .

T[sZo L ;?c ewkB e;fj izr dfo r[o{ nkwdfj }o{o pjkdofj p'bk- ªc"aIi jwj o:sfj eodwfj . T[sZo L fJbkJh n}r?p ca"i }o nkwdfj . nkwdfj o'} c?b dfj wZe/ gksFkfj ;ujk . ekrd d/ e/ ftdkfJ ehs/ . jbhwh }ko we? Gkoh ca}hjsfj . ykb;fj do jwfj f;y }ohIns e;kpk;sfj .

88

Page 97: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

ykb;kfj fc}hns[ do nkwdfj o'} nkBhnsfj .

sK nkdo G/N b? e/ nkJ/, eghok dhnk . f;ZyK g[fSnk, J/j fenk j? < sK r[o{ }kjo eo g[SkJh . dfJnk f;zx ;[DkJh . ;kyh nmkJh;thI g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .28.

29

J/e t/o r[o{ ih e/ j}{o fJe f;Zy B/ p/Bsh eoh ªih ;u/ gkfsFkj \ w?I ;z;ko tb'I d[yh jK, w/oh efbnkB eo', w/ok iBw woB ek d[y d{o eo' . gkgK s/ oy b/t', w?I s[jkvh ;ofD nkD geVh j?, w?I gfVQnk BjhI .« sK r[o{ ih puB ehsk, ªGkJh f;Zyk \ s{z XzB j?I, s?B{z t?okr j{nk j?, GkJh f;Zyk \«w{oy B{z ;wM BjhI gVQ/ fpBK, Gt/I E'Vk Gkt/I pj[sk, feS gfVQnk ukjhJ/ . nBgfVnk nzXh i[ ub? ;wM B nkt? ekfJ . pkDh fiBeh ;[X j? fs;? fwb? jfookfJ .

GkJh s{z gfVQnk eo . sK r[o{ ih fJZe f;Zy gVQ/ j'J/ B{z ;"Ifgnk ns/ efjnk fJ; f;Zy B{z brk gVQktB, pkDh . ftu'I nBzd ih eh s[e gVQkJh .

nBzd[ GfJnk w/oh wkJ/ ;fsr[o{ w? gkfJnk ..

fJj s[e gVQh gq/w ;kE, gVQdk jh v/o/ rfJnk , bzro'I ed/ gq;kd Se ikt? . fJ;h s[e gVQfdnK gqshfs tX rJh . iK wjhB/ fS: phs? . r[o{ ih rqzEh B{z g[fSnk,ªe[M gfVQnk <« sK rqzEh efjnk, T[j J/e s[e gVQ efo c/o BjhI nkfJnk . sK r[o{ ih f;Zy G/i e? p[bkfJnk ns/ g[fSnkªf;Zyk \ s{z sK gVQB G/fink ;h .« sK f;Zy B? jZE i'V e/ efjnk ªr[o{ ih \ fJe s[e jh pj[s j? . nzBd j{nk ip sp ;fsr[o gkfJ bhnk . fgS'I j'o gVQBk p/w[yK dk j? .

sK jf; eo ok}h j' p'b/,ªfBjkb j{nk f;Zy . s/ok iBw woD efNnk .« ;kyh g{oh j'Jh T[Dsh;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .29.

30

89

Page 98: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

J/e p/o r[o{ ih p'b/, jfo uouk j[zdh ;h . GkJh epho id j{nk sK gksFkj fejVk ;h < sK p[ZY/ gokswh p'b/ jwKT{ J/e p'b/ fgE'ok, J/e p'b/ f;zedo, J/e p'b/ wdBgkb okik Ek, T[i?Bh:'I ek okik ;h . pvk fuo j{nk MrVk tfXnk go fBokFk BjhI j'Jh . sK r[o{ ih ;[Dd/ oj/ . ngV fet BjhI ;ehn? jfo iB j??I T{u/ . iks toD gksFkjhnK ;G jh oj?I Bhu/ .

sK ;ph b'e u[gks/ j{J/ . f;ZyK g[fSnk ;Zu/ gkfsFkj \ feTI[ g[fSnk, ns/ nkg jh ej' . sK r[o{ ih p'b/, f;Zy' \ Bkw eh wfjwk n?;h j? . epho i[bkjk ezrkb T[;B{z ;G e'Jh ikDdk j? . ns/ gksFkj bZyK d"bsK ijkB dh gksFkjh tkbk T[;B{z ikDdk e'Jh BjhI . d/y' Bkw dh wfjwk epho dh t/oh gzvs, Fkj, i'sFh, t?d, okik, gksFkj j}koK jh j{J/ go ikD/ BjhI iKd/ . Bkw ek gqskg n?;k, epho B' frnkBh f;X g[ekod/ j?I . XzB Bkw j?, f;Zy' \ Fkj ;ezdo j? ;h . roi e/ fjzd ihsh ;h . T[; eokwks d/ye/ ;bkw edw-pzdrh eoh ;h .f;Zy' \ Bkw ig? ;' r[o{ ek f;Zy . Bkw igDk ns/ Nfjb eoDh jZEK f;T[I . ;kyh g{oh j'Jh sh;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .30.

31

J/e p/o r[o[[[{ ih dhtkB ftu p?m/ E/ . J/e f;Zy efjnk soD dk T[gkfJ ;[ykbk r[o{ ih ejhJ/ . Fk;sq gzfvs ftyw wkor psKtd/ j?B sK r[o{ ih puB ehsk, soD[ pj[s ;[ykbk j? . XzXk Xkts ofj rfJnk . c/o efjnkL wB ;hsb GfJnk . shik ªGKGhoh e/ gks gkod' fpB[ g/y/ d{okfJU ..

puB j{nk f;Zyk \ okw efjnk eo, fgSb/ gkg eN?Ir/, ns/ woD fus oyDk nZr/ gkg BjhI j'D/ e/ .« ;kyh g{oh j'Jh fJesh;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .41.

90

Page 99: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

32

J/e p/o J/e f;Zy B{z s[oe gefV b? rJ/, ik eo ;[zBs eoh ns/ ebwk gVQkfJnk, FoQK ehsh . e/; d{o eo dhJ/ . go f;y dk wB Bk v[fbnk . brk nzdo r[o{ r[o{ igD . ykDk Gh ygk fdsk, r[;b ehnk, FoQk efoe/ S'v dhnk . ofjok; d/ t/b/ f;Zy nkfJ j}{o wZEk N/fenk, s/ efjnk ih gkfsFkj \ w?I f;Zy jK . bVkJh ftu w?I bVdk fvr gfJnk ns/ fpj'F jh j'fJ rfJnk, sK w?B{z s[oe b? rJ/ . ikfJ e/ FoQK ehsh j[D w?I eh eoK Xow f;Zyh dk fit?I w/ok oj/, fst????I ofynk eo' . BjhI sK w?I fuyk pDkfJ eo ;VKrk . ehe{z ehsk FoQK < r[o{ ih efjnk . sK f;Zy p'fbnk, w/oh ;[zBs eoh ns/ ebwk fBtk} ykDk ytkfJnk, e/;K dh p/ndph eoh . sK r[o{ ih puB ehsk,ªs{z f;Zyk \ w[;bh dk ;zr sK BjhI efonk < ej[ ;u,« sK f;Zy p'fbnk, ih BjhI, ;zr s/ pukfJnk s[;K . puB j{nk gq;kd eotkfJe? eVkj gq;kd tzv d/fj, f;yK B{z SekfJ d/j . s{z yok f;Zy, s/oh G[ik r[o{ fenK geVh . sK f;ZyK j}{o fenK g[ZSDk ehsk . gkfsFkj w[;bwkB fee{z j[zdk j? ne/ BjhI j[zdk,sK r[o{ ih puB ehsk }'o eh FoQK t?oh eod/ nkj/ . fJBQK rZbK ns/ ;z[BsK s/ w[;bwkB BjhI j[zdk . f;Zy' \ ekwh j'fJe? id ;zr eodk j? sK wB ob iKdk j?, sK jh w[;bwkB j[zdk j? wB jh ekoD j?, }'o s/ GktBk BjhI fcodh . i' w/ok f;Zy w[;bwkBh shthI ;kfE J/e tko G'r?rk ;' f;Zy BjhI . fjzd{ Xow tkbk s[oeDh s/ pu?rk, ;' sfonk ikDhn? . i' fprkBh Bkoh G're/ gSskfJe? gqkFfus eotkfJ d/t?, nEtk r[o{ fenK f;ZyK s/ pyFkt? ;' s' pyfFnk ikt?, ns/ w[;bwkBh G'rD tkbk w[;bwkB j[zdk j?, ed/ B pyFhJ/rk . i/eo nDikD gfjbK G[b/ ns/ fgS'I f;Zy j't/ sK Gh S[ZNk sK f;ZyK g[fSnk ih gksFkj . s[oe fjzdtkDhnK B{z Grd/ j?I, f;Zy pdbk eoB sK Gbk j? . feT[I wBQ/ efonk r[oK ,Fk;sqK . sK puB ehsk,ªGkJh f;Zy' \ fJj gzE n;K T[uk yVBk j?, BhtK sK BjhI yVBk.« ns/ w[jzwd B' G{sK dk gzE ;wkfbnk j?rk, J/; s/ Bhu eh oh; BjhI eoBh . puB Fk;so'I ek, r[o{ ih ek nkFowK s? wkBDK jh i'r j? . ;kyh g{oh j'Jh psh;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .32.

91

Page 100: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

33 J/e p/o r[o{ ih p?m/ E/, sK j'bK ehnk . frnkBhnK fXnkBhnK f;ZyK

pvk ezs{jb1 ehnk . ozr okr, swkF/ ;PKr eo eo fbnkt?I r[o{ e/ gk; . r[o{ ih d/y?I irs eh fefonk . sK j'bh fgS'I b'eK ;zrfs fdnK p/Bsh ehsh . ih ;Zu/ gkfsFkj \ pvk T[sFkj j{nk . fJ; w/b/ ftu d' f;ZyDhnK ;zrs dhnK tr rJhnK .2 sK puB j{nk, J/j w/b/ J/;/ tk;s/ pD/ j?B, J/e bkG doFB eoBk ;fsg[oyK dk, T[j Gh shoE T[sFkj wj'fSnK3 ftu nKtd/ j?B, ihnK dk ;[Gkt goyD ns/ gkg fBtkoD FoXk tkfbnK d/. ns/ ftrV pj[s/ iKd/ j?B . e'Jh e'Jh cb yZN b? iKd/ j?B, f;Zy' \ r[o{ ih eh gq;zBsk ;dk J/e o; j? .

ik ojDk Bkjh n?s[ ifr sk ekfJs[ rkofp jzYhn? ..

GkJh wo ikDk s/ wkD e/jk . fiBQK B{z fbt/ br ojh j?, fsBK B{z feS[ Gbk BjhI brdk . r[o{ ek dopko FhF/ B{z joy ;'r BjhI . fst/I r[o{ e/ wjKg[oyK dk ubD j? . i?;k i?;k eo d/y? s?;k Gkt g{ok j[zdk j?, go n?;k Bk ikBDk fjzd{nk e/ pv/ okfj ftrkV rJ/ ns/ w[;bwkB okj ;tko rJ/ j??B . iK fdB nKtdk ghoK cehoK dk sK o[dB eod/ j?B . efjzd/ j?B jwko/ pv/ n?;h eo rJ/ j?B, jw ;' p/Bsh BjhI, jw rkcab jK, ][dk \ s/o/ gBkj \ oZy b/thI, ns/ fjzd{nK d/ fdB j'bh b'jVh, dhtkbh j'o fsT[jkoK d/ fdjkV/ nKtd/ j?B sK yokp shnK ns/ rkbQh, Bkoh g[oy fpbZi j'Id/ j?B, f;Zy' \ pzdrh tkb/ d{jK ijkBK d/ ;[yh . ns/ nkgDh nkgDh FoQk ftu pZX/ gF{nK tKr{z gJ/ iBwd/ wod/ j?B . GkJh f;Zy' \ fpBk eoDh sodk BjhI . j;fdnK NgfdnK gow/Fo ohMdk BjhI, wo woe? b'e gSskt?Ir/, ªikD? sp nzX iK f;o gT[;hnk .« f;y' \ Bk feqFB ns/ Bk okw skodk j? . nkg B{z ;wM/rk sK g{ik Xow EKfJ gT[;h . ;kyh g{oh j'Jh s/sh;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .33.

34

J/e p/o r[o{ ih T{uh mT[V p?m/ E/, ;zrfs i[Vh, pVh GhV j'Jh . J/e f;ZyDh nkt? . w[fj YKfgnk j{nk ns/ w[fV ikt? . GhV g[oK dh ;h, sK r[o{ ih nodk;hJ/ f;Zy B{z G/ie/ p[bkJh j}{o sK Ujd/ xo d/ j}{o nkr/ jh

92

Page 101: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

p?m/ E/, sK xzz[v eZfYnk r[o{ ih eh nrkVh wZEk N/e e/ yVh j' ojh . sK puB j'fJnk f;ZyDhJj/ \ feTI[ < ej[ r[o{ e/ s' ikDd/ j?B s?B{z go ;zrs B{z }kfjo j't? . sK f;ZyDh jZE i'V e/ p'bh, ih ;Zu/ gkfdFkj \ w/o/ wkfJ fgT[I okfJ g[o e' ;/ . sK w?I e[nkoh ;K fJe ;kX ;kv/ xo nkfJnk, w/oh wK B/ pVh Nfjb eoh . pVk p[ZYk ;h . w/oh wkfJ ph fgT[I ph br/ ;/tD .T[j gKu po; ofjnk sK w?I Gh ;/tk ns/ eEk ;[DK . t' ;kX w?I Gh ;[fDnk . sK r[o{ ih w?I ftnkjh ysqh d/ p/Nk po;kD/ dk, T[; dh w?I f;ZyDh jK . f;Zy ph Gbk r[ow[y j?, nkJ/ rJ/ f;Zy B{z xo b? nKtdk j? . ns/ w?I gqhfs eoe? gq;kd gh; gekfJe? SekfJe? y[Fh b?Idh jK . sK w/oh Gosk ;kE pD ojh j? . yKtd B{z w?I ikDdh nK r[o{ Gh gow/Fo Gh . w?I ;[fD ofynk ;h ;kX s/ Bkoh ek n;kok Gosk jh j?, sK r[o{ ih w//o/ d/to i/m ;j[ok yKtd g[sq ;G }BkBhnK ;dk doFB B{z nktD, w?I ed/ gkgD s[wQko r[oK dk doFB Bk ehsk . w?I fustK r[oK d/ f;ZyK B{z ;/tBh jK . e"D ;/tk eo/rk w/o/ fgS'I . sK w?B{z pj[s e[Nzph b? nKtd/ j{J/ . w/o/ yKtd dh Gh wo}h BjhI ;h . w[Vh ftukfonk w?B{z gkgD B{z doFB ejK . ubK ;/tk jh eoKrh . fJsB/ w?I f;Zy rfJnk, ik efj:';[ f;ZyDhJ/ \ r[o{ fenK j't/ p[bkJh j? . sK w?II y[F j' rJh, w/o/ go dfJnk ehsh . r[o{ ih i' j[ew j''t/ ;[ eoK . sK r[o{ ih p'b/, f;ZyDhJ/ \ s{z XzB j?,XzB s/o/ wkg/, XzB s/o/ ;j[o/, i/ s[X fJe t/oh ;[De/ f;de ;/tk dk ns/ Gos/ dk ofynk n;hI ph s/oh G/N eoKr/, go Gosk s/ok iK nkt/rk, j[D d/th \ s{z ikfj s/oh GktBk g{oh j'Jh . s{ xo oj[, ;/tk jh efonk eo, fJj okj r[o{ e/ fwbD/ ek ;{Xk j? . ;kyh g{oh j'Jh u"Ish;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .34.

35

sK Gbe j'fJnk sK f;ZyDh Gos/ e/ ;kE nkfJ yVh j'Jh . r[o{ g[fSnk f;ZyDhJ/ \ s{z fe; dh f;ZyDh j?I < sK FowkfJe? p'bh, gkfsFkj \ r[o{ e/ nzikD j't/I sK psktK . ;G ;zrs j}{o r[o{ e/ ;G j?B . sK r[o{ ih p'b/, f;Zyk \ f;ZyDh s/oh j? < sK f;Zy p'fbnk L sB wB XB ;G r[o{ ek wwsk S'vh d{fo .

93

Page 102: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

d/j ;zi'rh Bkfo j? f;Zy f;ZyK eh X{fo .

sK puB j{nk f;Zy \ s?B{z ]po BjhI, j'fJ ikt?rh . f;Zyk \ s{z fgSb/ iBw epho Grs Ek . fJj f;ZyDh ;h b'Jh, s{z J/e fdB ejk b'JhJ/ \ iBw gkfJe/ fenk yZfNnk . sK b'Jh p'bh nih . w/oh ;/tk dh ohM j? . sK epho p'b/, frqjh ek oj[ J/j BjhI . i' wo}h Gosk dh ;' Bkoh eoBh . s{z ysqh d/ iBw ikfj s/oh tk;Bk BkBe e/ gzE ftu r[o{ e/ puB do;B s/ T[XZko . sK b'Jh uoBK s/ froh ,s[w ph dk;h e' ws fsnkr' . epho p'fbnk ;kXDhJ/ \ ;/tk jh eoBh j?, s/oh GktBk sK iBw j[{nk ns/ ypo BjhI ojh . feTI[ T[j ;wK fgSbk ;h. j[D r[o{ fpBk ikDhdk BjIhI . fJsBh efje? gq;kd eVkj r[o{ ih puB j't/, sK r[o{ ih p'b/ iK phV eoh ;h sK s[;K fpd/j doFB dhnk ;h . j[D ;d/j j' nkJ/ j', fgSbh pkDh ;[Dkt' i[ f;ZyK B{z gqshs j't?. epho B/ Fpd gVQ ;[DkJ/ sK f;ZyK efjnk puB eo' . sK puB j{nk ;G GrsK dk epho ;odko j?rk . fJj gzE r[o{ fenK ph ehsk j? . ;' f;ZyK d/ xo j' T[so/ . Xow oZyD tk;s/ gzE j? . efbi[r ek fBopkj[ eoBk . sK f;Zy f;ZyDh ikDe? xo rJ/, fXnkB i'r br/ eoB . r[o{ ih dk puB wkfB ;/tk br/ eoB/ . ;kyh g{oh j'Jh g?Is;;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .35.

36

J/e p/o ca"iK uVhnK s[oeK dhnK, dhBk p/r w[Hb uVkfJ fbnkJ/ Ghwuzd, wdBgkb, pho f;zx i;gkbhnk, f;ow"ohnk, d; j}ko s[oe n;tko nkJ/ . pvh bVkJh j{Jh, r[o{ ih sorF sotko p;sq gfjo Bhb/ x'V/ go uVQ/ . sK fdB ;zrs i[V ojh ;h . J/e Bkb/ e/ T[oko gko bVkJh w?I i{M/, s[ge sotko ewkB eVeh . f;ZyK bVkJh s'bh, s[oe Y/o wko/, j'o ca"i ghS/ gmkDh, w[rbkDh nkfJ bVh pj[s, bVkJh phu pysq gfjohI shopk} jzekoh g?Id/ ]K gmkD fBekf;nk. p'fbnk,ªwiQp ek i[ZX i{MDk j? . r[o{ s[wQkok j?rk pbtzs sK jkE d/y' fdykt'.« fJsBh ejh ;[De/ nkg r[o{ e/ gksFkjh d;thI nkfJ ;Ne/ . p'b/, ]K ih \ w/ok t?oh edh ek j?rk, eo tko fdykfJ jkE . g?Id/ yK p'fbnk-fdykt' jkE, s[w

94

Page 103: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fjzd{ e/ gho j' . w/o/ sho s/ pu'Ir/ BjhI . }kbwh sho rod eodw . r[o{ ih p'b/, ªnpb ftrkV/ nkwd tko npb eo; wfj,«sK gmkD uwfenk, ;Gh d/yD/ br/ . r[o{ e/ u"c/o/ c/o x'Vk sho nrkVh S'Vk . sho r[o{ e/ skfJ ;kE ekB gk; s/ fBe; rfJnk, r[o{ ih p'b/, ]K ih \ j'o tko eo b/t' . sK gmkD Fofwzdk j{nk . pko pko r[o{ ih efjnk sK p'b/ ;{ow/ pjkdo ek J/e jh pko j? . go d{ik s[wo/ puB eo tko eoBk j{nk . e[j[ ;kE pKX f;Fs sho ubkfJnk, sho r[o{ e/ f;o eh Fkb bNgNh e' bg/Nsk b/ rfJnk . sK ]K yVk j' rfJnk r[o{ ih p'b/, yK ih . tko jwkok d/t', yK p'fbnk r[o{ ih b/t' tko d[fJ, r[o{ ih p'b/ªmhe tko :e pjkdo, fcaoestko w[odw jokwy'ofj, sK efj eo x'Vk c/ok r[o{ ih u"c/o/ . pysq pXh e'Jh EKfJ ykbh BjhI, ;zi'nk bg/fNnk nzr, d/y eo ekB gk; s/ Bzr E'Vk ;h jh d/fynk, sho S'fvnk, brk sho x'V/ s/ j/m gVk . ns/ y?Iu ;?c r[o{ ih f;o go nkfJ yV/ j{J/ . yK d/y e/ p'fbnk,ªr[o{ ih, oZy b?Dk, puB j{nkªgmkD oyD dk e"D pys . ebwk :kd eo' .«efjzd/ jh s/r trkJh, f;o i[dk eo dhnk, ;?Bk pj[s GrkJh, ns/ b{N eo dwkwk ihs ek j{nk, ihs e/ f;Zy nkJ/, cs/ p[bkJh . ykb;k i[ZX B' uwfenk, b[fNnk, fydokpkd gj[zu/ . ;kyh g{oh j'Jh Ssh;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .36.

37

J/e p/o bVkJh w?I f;Zy i{M/, x/ok nBzdg[o gkfJnk, gjkVhJ/ J/e j' rJ/ . fdB gzdoK phs/ uVQkJh eh bVkJh j't? nzB E'Vk fwb?, f;de ykb;/ ek d/yD br/, ]}kBk eYtkfJe/ ;sb[dq ftu gkfJ d/ ikt?I . ns/ f;Zy G[y/ ofjD br/, g[eko j'D brh, r[o ih oy b?Dk, ;po oy/ ph d[y go bV?I fBs, j[D woBk r[oK e/ nkr/ ;h; d/D/, J/j f;de Bk jkfonk . J/e fdB wksk nkJ/ e/ efjnk . r[o{ih ejkfJnk ns/ f;ZyK d/ woB tk;s/ T[gkfJ ehsk . f;Zy bVd/ j?B, dohnkfJ ftu froKtd/ j', f;ZyK eh r[Bkfj efonk j?rk, fe; soQK i{M?Ir/, gkfJ gkfJ nzB ykD B{z fwbdk j? . pyFhJ/ ;zrs B{z, sK r[o{ ih p'b/, J/j gzE eosko d/ j[ew Bkb j{nk j?.

95

Page 104: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

gzE tXktDk j?, rkbDk BjhI . fi; fdB g{ik d/ ]}kB/ br/ yktD sK fdB xkNk j'fJ ikt?rk . ;[D' wksk ih \ }fjo j? g{ik dk XkB i' ykt?rk ;' drX j'fJ ikt?rk, w?I gzE i[ZX tk;s/ yVk ehsk j?, G[yk Bzrk jh Gbk j?, go w?I Boe BjhI gktDk ns/ p[ok BjhI eoBk, i?;/ jw s/o/ g[sq jw jK . s{z wksk ;kB{z }fjo feTI[ d/ ;eBh j?I . BjhI Bk d/fJ ;edh, jw Gh f;ZyK B{z g{ik dk }fjo BjhI d/Dk, jw nwkB oyB/ jK, ;sb[dq gk; wksk . id'I ;[X j' ikt/rk sK btKr/, fiT[I }fjo wkfonk ykJhn? sK o'r B{z d{o eodk j? . fst?I g{ik dk XkB ;[X j'fJrk sK b/tKr/ . jwok f;Zy j't/rk, T[;B{z jw G/iKr/, nwkBs b/t?rk, ik fdbhg f;zx j'fJrk, fteqwh toy nmkoK ;? BfVzBt? tos?rk . g;uw s/ T[m/ ykb;k uwe/ g{op gzE . d[o/ d[FN ;p gopsh, w"B w"o ih e[ gzE . ykb;k fwb? w/b eo ykb;k N{N/ fdt; . fwsq fjzdth w"bth r'o/ ;[Bh ;[t; . pbh j'fJrk ykb;k s[oe s'o/rk wT[B . b{N/ rkT[I goik d[yh fBnkfJ ikfJrk nT[B . f;yDhnK fpGukoDh g[oy s[oe eh nk; . sK fdB T[gi? ykb;k ;p poB'I e' fgnk; .

sK wksk ih u[g j{Jh, puB j{nk ofjD/ d/t' . wksk B{z XB fgnkok j?, eNzp B{z tXD BjhI d/Idh . ;kyh g{oh j'Jh ;?Ish;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .37.

38

J/e p/o r[o{ ih i{M/ pvh roiDk j{Jh . Brko/, Y'b, s[ohnK,

oDf;zr/ pki/ piD br/ . ns/ ;oBkJh dwkw/ M[e e/ pki/ r[o{ ih T[m e/ o[we ub/, ft;kj e/ eZfunK t?ohnK v/ok b[fN bhnk . x'V/, egV/, n;tkoh, XB[ ;G b[fNnk rfJnk . f;Zy o't?I g[eko?I ej?I j}{o r[o{ ih e' pvk B[e;kB j{nk, fe; soQK ihsKr/ . r[o{ ih ek wkb b[Nk go nzs[ BjhI . n;hI fe; soQK gj[zuKr/, xo s? Fofwzd/ r[oK ek eS[ ph B ofy ;fenk .

96

Page 105: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

jkjeko wZu ofjnk, sK r[o{ e/ p'b/-bheK eY' f;Zy' \sK f;ZyK bheK eZYhnK, s/ puB j{nk p[Mkt', sK p[MkfJ fdshnK , r[o{ e/ p'b/, s[jkB{z eZYD ftu joy, w/ND ftu ;'r[ j{nk fe Bjh< sK f;ZyK efjnk ih gkfsFkj \ B joy B ;'r[, sK r[o{ ih p'fb ;[DkfJnk n?;h jh j? i[ r[o{ fenK B' nkwdB you Bk; d/y e/ xo ek you d/ye/ B[e;kB . go joy ;'r eS{ ph Bk j'fJnk, Bk j'r[ . joy ;'r ek d/j[ok fyD nkt? fyD ikfJ . i/ ikr/ ;/ ;[yh j?I, ;/ ;'rh d[yh GkfJ . Bkw fXnkt' Fpd e' noE fpuko' fBs . r[opkDh f;fynk fiBk fsBk Bk ;'rh fws . wfb wfb BQkJh ekwBh y'V; efo fFzrko . y;w B GkJh cb fenk ;' Fofwzdh Bkfo . r[o{ i[ nkfJnk Bkw Xo bfjohI b[G eh d{o . ;'Jh f;Zy GkDk Xo? r[o e? ;dk j}{o .

sK f;Zy ;[y f;T[I gou/ .Gb/ feqgk eoh, w/ok f;y ;'Jh uVQ e/ ghS? Bk w[V/. bVkJh wZuh pvh x[zwv eh . ;kyh g{oh j'Jh nmZsh;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .38.

39

J/e p/o gzwk t}ho uVQk, okik Ghw B/ G/fink, ;b{e ehnk j[D ikfDnk, s[;hI ;u/ r[o{ j' . sK puB j{nk L gzwk t}ho . nkyo p/gho .

pkwD ek p'b . ;wM fpB ;'b . ofig{s eh ikfs . Bk whs ;kX{ B sks wks . puB- i/ os[ br? egV? ikwk j'fJ gbhs[ .. i/ os[ ghtfj wkD;k fsB feT[I fBowb uhs[ ..

sK gzwk p'fbnk, FoD nkJ/, r[o{ ih Bk fsnkrhJ/, sK f;Zy ns/ ;'Yh p'b/, fBZs dh bVkJh e[S Gbh BjhI . j[D ;b{e jh jZSk j? . puB j{nk

97

Page 106: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

nfXe Gbk oig{s e[b fiBK izwDk ;so . gkbDjkfonK wkoe/ whs g{s f;o eso .1. Gbk Bk j'fJ gjkVhnk ;wM fp;kJh b/fJ . GhV gV/ ;kX{ pB/, drk pkg e' d/fJ .2. xfo w?I nzB d[fX Gks pj[ FoXk d/tB wKM . eo' whs sp gopsh ;w/I ekw e/ pKM .3. pks eo/ nfs w'j eh nzsfo d[fpXk g{o . b?D/ f;T[ ykDk Gbk fpgsk fdy ofj d{o .4.

GkJh Gbk BkjhI go s[;hI ukj' ;' eo' . s{FBh1 j{J/, gzwk brk j}{o ofjD. pfXtkB ;G-ukso fwb rfJnk . r[o{ e/ br/ ft;kfj eofB, no okik B{z efj G/i/, w/o/ t; j'fJ rJ/ j?B . f;Zyh fdyktB brk . u'o brkJ/, r[o{ e/ e'sb u[okJ/ . r[o{ e/ ]}kB/ B{z B}o eo frDsh eoh, fpBk r[o{ j'o e'Jh B ikD?, p?me/ s[oekDh ca"i uVQkJh nkgD/ okfinK dh ca"i wzrtkJh . jwokj r[o{ e/ go drk dhnk ukj? . ngDk ikDkt? G/s, j}{o eh ;/tk eoDh, f;Zyh iDktDh fiT[I gkoXh .2 ;kyh g{oh j'Jh T[Bskbh;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .39.

40

J/e p/o r[o{ ih fFeko rJ/, d{o b/ rJ/ . F/o wko fdykJ/ okig{sK B/

. c/o ykfJnk pkjo wjK gq;kfd . fBs efjnk eo/ okik ;kE s[w fwb' . J/e fdB otkb;o ek w/bk nkfJnk sK p'fbnk, r[o{ ih ub' sK doFB eohJ/ . oki/ ;G fwb?Ir/, f;Zy j't?Irh, r[o{ ih ikD? egN go gotko e/ f;ZyK e/ ej? wzB bhnk . wdB f;zx u[wko p'fbnk . eo/rk ;' Go?rk . r[o{ ek eh eo?rk< ;/te s/ eki ;o?rk . d[FwB d{s wo?rk .

sK f;Zy p'b/ T[j fJj eh efjzdk j? . sK wdB f;zx jZ;e/ u[g eo ofjnk . r[o{ e/ p'b/,ªGkJh \ J/; B/ pkoK wjhB/ x'V/ dh ;/tk eoh j? . i' x'V/ B{z ;/tfj fBFekw r[oK dk po; ;/t/ rkfJ r[o{ dh . fs; B{z nkrw fBrw ;{M nkt?rk . x'V/ dh ;/tk eo,j{Jh ;' io, r[o{ ek xo, okyk ;uk

98

Page 107: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;fsr[o . fuzsk Bk f;Zyk eo ufgek ;wk ;o \« sK ub/ rJ/ . pVhnK ca"iK oki/ nkJ/ . gopsh, uzfpnkb, pfVnb, wd{DhJ/, ;qh BrohJ/. ekwrVhJ/, fjzv{ohJ/, efjb{ohJ/, x[wzv uzd, fp;fjohJ/, wzv?b, d/y doFB w'fjs j' rJ/ . r[o{ ek o{g ns/ r[D,oki/ okDhnK ;[fDnk ;h i?;/ d/fynk s?;k jh gofunk, eJh ej? . okig{s oki/ fBjkb j{J/ . fJ;BkB dkB Bkw[ ig eo?I ;GBkjh . r[o{ e" p?m/ T[u/ m"o . sK uzfpnkb p/Nh e[nkoh ;h, T[B fgsk B{z g[S e/ fuZmh fbyh . ethFoh pVh gVQh j'Jh Eh . pkDh r[o{ eh d/y e/ y[Fh j[zdh ;h, doFB ukj[zdh ;h . wB ftu efjzdh ;h, pkDh pohe Bk eoh . go Gbk ofynk , sK fbyh nXhBsk tfvnkJh r[o{ ih dh . ;kok gT[Dk d{ik r"Dk . Bo Bkoh E/ d'B'I GT[Dk . eS[ ykXk eS[ b? r/ ;T[Dk . r[o{ ih T[sq gkT{I ;jh. r[o{ ih d/yfdnK fbyk L ikD' ;kok d/t d/j gT[Dk wkB; d/fj. d[fpXk d{ih eo rwB Bo Bkoh j{fJ y/j . T[G? b'e GT[Idk fcofj eS[ ykXk you i[ wkb . gqb' GJh ;"Dk j{nk T[so s[wok pkb .

;[De/ T[so fgsk eh nkfrnk ;kE fwb[D nkJh r[o{ ih B{z wZEk N/fenk, sK r[o{ ih ewkB ;kE fgZm m'eh . sK T[; g[fSnk,feT[I ih jZE feT[I Bk ofynk sK p'b/ s{z B[ozr/ dh p/rw Eh s? ft;qKs gZsD gop BQkJh ns/ d/j gkfJnk . t?oh ikD e/ s[oeDh B S[t?I f;Zy, sK jw Gh B S[t?I . s/oh ;/tk GktBk s/ dwdw/ ek iBw fdsk . vZb/ dk ephbk j't?Irh sK f;ZyK dh, f;ZyDhnK dh ;/tk eo?Irh . sK doFB d/tKr/ . pyF eoh r[o{ ih . ftdk j' rJh, tos B/w ftu oj/, d/j fsnkr e/ iBwh ikfJ wkbt? . ;kyh g{oh j'Jh ukbh;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .40.

41

J/e p/o r[o{ ih wkbth: gops go ufVQn ikfJ e/ f;y gzi Bkb,

J/e f;Zy Ek rzXhbk, d/y e/ T[; nkD wZEk N/fenk, sK puB ehnk s{z

99

Page 108: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fenk ikD e/ wZEk N/fenk, ;Zu ej[ . sK jZ; e/ efjnk, ;fsr[o{ ih \ w?I o/tk dk g[sq jK, w?B{z o/tkb efjzd/ j?B . r[o{ ih, w?B{z wkfJ B? ejk, g[sq \ sg eo . sK w?I sg eoB/ brk, T[sqk yzv ftu .i[r shB phs/ sK pqjwk B/ doFB dhnk . w?I T[;sfs eoh, pqjwk gq;zB j{nk . sK w?B{z p'fbnk, j/ Bkr;[s \ wKr to fdnK s{z b/t . w?I efjnk,oki;h gkT{I fpG{s . pqjw/ efjnk oj[, sK wzvg Bro ofunk ftFeowk B? . Bro ek okik j{nk, oki eofdnK i[r sq?;m phs/. sK fJj w/ok oki iZyK nkD bhnk . sK w?I i[X eo d/j S'vh . ijK sg eosk Ek sjK pqjwk d/ to efo shoE j{nk . s[w nkJ/ j', fBjebze ip j'fJrk sK br JhjK ojKrk . s[w ph ntsko Bo ek j' . w/oh ;jkfJsk eo' . iZyK B{z ;wMkt' . ;oD, swkoh nkfJnk jK . sK r[o{ ih ewkB y?Iuh ;G gops noVkJ/, J/ r[o{ ih \ oZy b?Dk . J/sB/ ;w/I iNK tKr{z o'wk, fwqr uowXkoh nkB yVk j{nk g[oy . brk efjD s[wkok ;wK BjhI nktD dk, s[w r[o{ ih ikt' . iK gzE c?b/rk s[wkok s;K ph iZyK gk; nkfJ T[soDk j?, ns/ w?I ;odXko iZy jK . ;kvk BkrK Bkb ;dk i[ZX j[zdk j?, s;K ;jkfJsk ;G eh ;KMh eoBh . n;hI ph d; ;fj;q ;?Bk d/tKr/ s/o/ gzE ftu . ip s[w jwko/ Xkw nkt'r/ sK r[o{ ih p'b/, c"aiK nrw j?B . J/e pkD ;kE G;w eoK go wkB[yh d/j efbi[r dh soQK jh posDh . fJsB/ w/I o/tkb p'fbnk, fgsk ih e'N ;?Bk b? e/ gj[zuKrk, G[:zzzrh ;?Bk j{Jh w/oh voktDh . BfVzBt? j'fJrk sK w?I rzXqp d/; s'VKrk, s[wkok gzE oD wKv/rk . s[oe wko rod eoKrk. guk; toy ukBDk j'fJrk . egh; rzXqp eh ;zsfs wb/S Gkt f}whB dpkfJ b/t?rh . sK w?I fBek; d/tKrk . gzE B{z oyKrk . w/ok s/} c?b ikt?rk .

wdBk Bkoh s/ g[sq ikDktKrk d'fJ., ghS? bV eo yzv goik eo/Ir/ . ekwrVQ, gq:kr, fdZbh s/ g{op br oki J/e eo?Irk . d{ik ;?IXth, okth, Gkrk, ;so[dq s? gFuw eFwho br oki eo?rk . toD nkgDk nkbwh ejkt?rk . efj eo Bkb j'fJ bhnk ns/ efjD, i[ZX eoe/ Xow Ekge/ gzE ek fto'X s[oeK ;kE XykfJe/ dZyD ikt?Ir/ .

B[ozr w[jzwdh v/ok u[ekfJe/ . sK T[j rfJnk fto'X fwNkfJnk . o/tkb to d/ eo y[Fh j'fJnk, p'bk s[w e' ngdk po; eh j't/rh sK w?I fwbKrk . rkfJsqh e'g eo efjnk ;h, w/ok ngwkB j{nk gfjb bh r[o{

100

Page 109: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fenK . ;' s[;K ;[u/s ofjD, ;w/I w?I gj[zuKrk . ;kyh g{oh j'Jh fJeskbhthI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .41.

42

J/e p/o ;zrfs i[oh r[o{ eh G/N nkt?, nodk;hnk f;Zy nodk; eo/,

]}kBk ;KGdk ikt? . e'Jh o[g:k, e'Jh f;Zy g?;k w'jo, ;" eJh j}ko fJ;h soQK ]}kBk i[fVnk . sjK GktBk g{ohnK eo? f;ZyK eh . T{jK p?mk Ek ek}h ;bko[dhB go ;kJhI tkbk Ek, d[t?yh B Ek . sK GhV d{o j'Jh . sK ek}h g[fSnk, r[o{ ih \ s[wko/ f;Zy nodk; feTI[ eod/ j?B . pqkjwD feT[I efjzd/ j?B i' y[dkfJ eoh ;' G'rdk j?, ns/ s[;hI fbyd/ j' fjzd{, i' j'Dh nkr/ jh pD ojh j?, s/ n;hI s[oe ikDd/ jK eoh j{Jh oZp dh B{z c/o eT[D w'V/ . sK s/ s[wkok wkor e?;k y[Fh j', g[sq XB d/Id/ j?B, M{m feT[I efjzd/ j?B . sK r[o{ ih puB p'b/, ek}h ih ;[D', w[jo fdykJh jkE eh, no brkfJ fdykJh ekrs go, ghS/ efjnk ;wMkfJnk . iK J/j iBwdk j?rk sK eow j'Dh fbyh iKdh j?, i?;/ w[joK tkb/ g[Zm/ joc fby/ E/ . brktD tkbk iK brkt/rk sK f;ZX/ j'fJr/ N/e/ s/, s?;h eow dksk fpXksk w;se g[o fbye/ fJj efjnk iK fJj wB[Zy r[o{ gho nZr/ wZEk fBtkt?rk, sK ;{X/ nZyo j'fjIr/, cb j'fJrk . BjhI N/e/rk sK g[Zmk jh eow oj/rk, sK r[o{ GktBk f;ZyK dh ;{Xh j[zdh j? . ek}h ;bkw ehsh, ;Zu/ gkfsFkj ih \ ;z;k d{o j{nk, p'fbnk tkfj tkfj ih . n?B y[dkfJ nZtb r[o{ nkwdfj . edw w[;qs JhI do ijkB gke eodwfj. ;kyh g{oh j'Jh pskbthI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .42.

43

J/e p/o r[o{ e/ j}{o ;zrs doFB eoe/ GktBk i?;h s?;h ekwBk

g{ohnK eos/ E/, sK r[o{ ih efjnk, e'Jh n?;h j? sqhwfs fi; B/ wod Bk fcNekfjnk j't?, pvk S'Nk < ;G f;ZyDhnK u[g eo ojhnK, sK fJe f;Zy

101

Page 110: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

dh p/Nh T[mh . jZE i'Ve/ p'bh, ;u/ gkfsFkj ih \ w?I ed/ BjhI fcNekfonk, wod eh ikfs ns/ g[Zs B' ph BjhI fMVfenk < sK puB j{nk f;Zy eh p/Nh fe; soQK gqshs nkg eo? f;Zy ;zrs < sK T[; GkrD efjnk wjkoki ih, w/ok pkg fdtkB ;h gkfsFkjh yZsqh nkro? Ffjo ftu ofjzd/ ;/ . sK pkg w/ok wok . ;[De/ gkfsFkj xo igs eok, w/joK igsh ehnK, brkfJ u"IehnK p?mkJhnK ns/ efjnk e'Jh j? T[;eh ;zskB < b'eK efjnk, ;ks p/NhnK j?B, nkmtK nkXkB1 j?rk . sK gkfsFkj efjnk, d/y b/t' . i/ b"Ivk2 j'rk sK ybk; . sK fesB/ e[ fdB phs/ sK bI"Ivk g?dk j{nk, dwkw/ BT[psK tZihnK . gkfsFkj ;[fDnk, j[ew dhnk ybk; eo' . o[}hBk brk fwbD, xo ybk; j{nk, uT[Ieh T[m y[Fh j{Jh, nkdo ;p br/ eoB . sK w?I ;Zsk G?DK phu efjnk, ªXzB wod dh dkVQh fi; d/ fgS/ gotko S[fNnk .

fi; dkVQh s/ ig no i'r sg ;G cbdk j? .« ep{b dkVQh dorkfj wod eu?joh do . pr?o dkVQh grVh wod Bk;fs, n?B n"os pdBfj .

;Zu/ gkfsFkj \ w?I eo bJh gqshs, wod izwd/ jh pzd ybk;,}BkBh ;ks EhI sK Gh w[bkjik Bk efonk . XzB dkVQh ;Zuh, }B i[wb izwfj bkBQsfj. idfj o'} jodwfj wodfj . izwfj dor'F ]?o eodwfj . dkVQh pzdrh n?B ][dkfJ dhdko Fwkoj . pH?o dkVQh F?skB fp;kj[ B eodwfj .

sK r[o{ ih efjnk, XzB s/oh gqshs f;Zyk \ dkVQh skohc e[B, e/; F[wko pkbsD . pH?b dkVQh pdB uFw B dhdwfj . ;kyh g{oh j'Jh fsqskbthI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .43.

44

J/e p/o r[o{ ih p?m/ E/ . sK f;ZyK g[fSnk, ih ;Zu/ gkfsFkj \ GkDk r[o{ ek fiT[I ukj' ftjko fst?I s'o' . go you ukjhJ/ e[S f;nkb nkfJnk

102

Page 111: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

j? . fJsB/ efjzd/ ;/, i' fJe tDiko/ f;Zy d' j}ko o[gJhnk Xoe/ wZEk nkD N/fenk . r[o{ ih p'b/ e?;k j?, ns/ s{z e?Idk f;Zy j?, feE/ ofjBk j? < sK T[j[ p'fbnk, ;[bskB dk jK . ns/ w[ohd Brkj/ dk jK . J//E/ y/tN wkb b/ eo nkfJnk Ek . wkb fpe/ BjhI . sK w?I g[fSnk, e'Jh r[o{ gho }kjok j?, ;[y ;[yhJ/ . b'eK efjnk r[o{ j? nki d/ gfjo/ . sK w?I ;[Zyh ;km j}ko e/ Bc/ eh d;tzX eh G/N nkDh j? . puB efonk r[o{ ih \ ªGkJh fi; e/ y/s fs;h ek nzB . rT{ yKdh y/s j't? . w[;kcao jNkt?, sK y/s dk dkt/dko BjhI j[zdk . s{z w[ohd j?I fi;ek , T[;h eh G/N d/j[ . r[o{ e/ okj s' BjhI wkod/ sK T[; tDiko/ efjnk, r[o{ ih w?I sK fgSbh ;[DkJh j? w[ohdh . iK w?I ;[y r[o{ e/ xo s/ gkJh . sK w?I j[fD f;Zy j{nk . fgSbk r[Bkj pyF' . sK puB j{nk f;Zyk \ fijV/ fjzd{ d/ f;Zy ;' ;kv/ . ns/ ;kv/ t?oh s[oe wkoD// . n;K yzvk u[fenk . i' T[BQK dk ;' w/ok BjhI, i' w/ok ;' TBQK dk BjhI . GkJh f;Zy j'Dk, e/; oyD/ ns/ d/Dk b?Dk ;G ;[ykbk . go f;de ;kps oyDk efmBkJh . fpf;fde p'fJwzd nkwdfj . f;de p'fJ y{p wr} ]?o F[dj . p/w[ykBK fwj gosz ozu B ;[yz fdqFs/ etus . f;de pbkJhI S? eo? fp;deh xoB T[ikV . r[o{ gho fpf;deh e? BjhI, BkBe y/s fppkV .

sK f;Zy j{nk, pvh G/N fGitkD brk . f;ZyK eh gqshs r[o{ fenK gkbh. pvh ;zrs b? e/ nkfJnk eo?. ;kyh g{oh j'Jh u"skbh;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .44.

45

J/e p/o r[o{ ih wkbt? rJ/, p?okVK dh ;zrfs pj[s M[eh, ;/tk eoe?, nkfrnk wzBD . sK r[o{ ih ek fFeko go wB j{nk, vZbk p?okV j}{o jh oj/, uzfpnkb eh p/Nh B{z doFB d/D rJ/ . fFeko rJ/ d{o J/e pB phu, fwrq wkfonk no jZ;/ . vZb/ g[fSnk, r[o{ ih feTI[ j;/ < puB j{nk fJj fwqr f;Zy r[o{ ek Ek . r[o{ ek ]}kBk pj[s yokp ehsk ns/ u[okfJnk ykfJnk . GkJh vZfbnk p/okVk \ i/ e'Jh fe;/ nz;[ ykfJ ikt?rk, T[; ek wk; e;hJ/rk . fijV/ fwqr pZeo/ j[zd/ j?B, i' gokJh ;[nkwh dh nz;[ yKd/

103

Page 112: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

j?B, fds/ fpBk fsBQK dh fJj' rfs j'fJrh . J/; B{z toi oj/ go efjnk B wzfBnk . sK j;/, feT[I s?B{z mked/ oj/ ;/ .

xfo nktDk ofjnk, d{o feeoK j/m T[so/ . f;Zy p'b/, G[y/ jK, ufbnk BjhI iKdk . puB j'nk feeo go uVQ e/ j{D' . sK f;Zy uVQe/ j{Dk . brk whIj brk whIj to;D . ib/phnK, c?DhnK, y[ow/I . sK f;ZyK ykfJ e/ fsqgs j{J/ . fJeBk Bk Sfenk, i/ r[o{ e/ ykD sK n;hI SehJ/ . ykfJ u[e/ sK jZ; e/ r[o{ ih p'fb ;[DkfJnk . f;Zy r[ow[y J/j' j?B, ykD tkb/ g/N gkb j?B, wBw[y ph f;Zy j?B . GkJh f;Zyh gktDh pvh d{o j? . sK xo gj[zu gq;kfd Sfrnk, ;[y Bkb ;'J/ pvh okfs j{Jh . b'e gF pj[s d[yh j'J/ . ;kyh g{oh j'Jh g?Isbh;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .45.

46 Gbe j{nk vZb/ g{fSnk . ;kok fgzv jh brk nkyD okfs tXh e?;h .

sK ;zrs e/ j}{o ;zrfs ;kE jh vZb/ jkE pKX e/ g[fSnk . sK r[o{ i efjnk, vZfbnk \ GkDk, d/tfsnK ftu ;goXk1 j{Jh, ;{oi p?mk ojk, fJzdq ph p?m ofjnk . J/; s/ toyk dh EzwDh, ;{oi p?mk ;[tor sK okfs tXh . vZbk p'fbnk, whIjz[ fpr?o ehe{z ihtKr/, n"V tX rJh, jE i'V/ ;zrfs ;koh, sK r[o{ e/ eq'g j' p'b/, vZfbnk . wkof fJzdq B{z . r[o{ ek puB dk p/;kj T[me/ ;ks fSsq ubkJ/ ns/ rkbQh ejh , fBeko/ \ po;[, j[ew wzfB n;hI ph wzBd/ jK . r[o{ ih jZ; p'b/ . G? ftfu ;{oi G? ftfu uzd[ ..

J/j ;koh gT[Vh gVQh sK brk po;B, whIj j{nk, ;[ekb j{nk, r[o{ ih wkbtk d/; rkfjnk fco e/, ghS/ efjnk, dfJnk pvh ns/ Gkt f;Zyh ph go M{mk wkbtk d/; . e[VhnK fgS/ gfbnk, nzB pj[s j'fJrk go oZiD Bk, fsq;Bk g?;/ jh ftu . ykD B{z G/; . f;Zyh B{z god/; . wsbp gksFkjh . oki fpB[ gkjh . ;kyh g{oh j'Jh fSskbthI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .46.

47

104

Page 113: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

J/e tko ;G d/; go skg nkfJnk roie/ sK vZb/ efjnk g[Se/ r[o{ ih gk;'I, f;o e/; oy' s/ pkDh gVQ' . GfJ e/ wko/ ;zrs gVQB rJh dwdw/ B{z . ;ko/ ;[y?B jh oj/ . r[o{ ih fJj puB ehsk, XowkFkbk pDkt', Nfjb eo' . skg s/ pu'r/, ;zrs eoBh ;[y oj?rk, ;zrs puB wkBe/ br/ eoB . pkDh ek gVQBk ns/ Xow dfJnk B{z brktB B{z ikfJ oj/ E/, ;' f;yh Ekgh, ;kyh g{oh j'Jh ;?IskbthI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .47.

48 J/e p/o r[o{ ih y[Fh j'fJ p'b/,ªvZb/ p?okV \ wKr eS[ j[D n;hI

ikwKr/, no{V g[o . vZbk p'fbnk wZEk N/e e/ gkfsFkj \ whIj fwb? . sK u[g eo oj/, c/o p'b/ wKr p?okVk \ sK c/o whIj wzfrnk, J/;/ soQK shB puB j{J/ . u"E/ r[o{ ih p'b/ . iZN dk p'b ns/ pkDhJ/ dh u[g . r[o{ ek tke . pkwQD dk ;ke . fJBQK dk ft;kj BjhI .

vZb/ fsnkoh eo, whIj dhnk, sK vZb/ i"jV SZgV ;kc eotkJ/ ns/ nkfJ efjnk . brk whIj to;D, shB okfs fdB to;dk ofjnk g[eko gV rJh, gkfsFkj . oZy b/t', vZb/ wZEk nkD N/fenk, brk efjD gkfsFkj p; eohJ/ . sK j; p'b/, fSsq whIj B' wko' sK T[;h soQK wko/ . whIj mfjo rfJnk e'Jh fdB ghS/ ub/ f;Zy gzuk; . ubd/ uwe"o nkJ/, fBjkb/ u"Xoh T[skoh dJh okfs B{z do;fB ;G b'eK efonk, ;[De/ ;zrfs nkJh doFB B{z . J/e wkJh ysokDh wkShtkV/ eh nkJh . egVk EkB oy wZE N/fenk . sK puB j{nk f;ZyDhJ/ \ wKr p'bh ih gkfsFkj \ ufbnk BjhI iKdk ns/ doFB feE/ gktK . G/N eZse/ ;dk d/Idh ;K, ;' Gh ojh . puB j{nk, egVk b? ikfj . n;hI s/o/ nktKr/ . G/N ph s/oh b? gfjoKr/ . s{z wjK gq;kfd Se . r[o{ ih fdsk T[B Sfenk . ;[yh j'fJe? wZEk N/ee/ rJh xo, r[o{ ih e'Jh fdB oj/ . e[oS/sq dk rqfwD j{nk ;h, B/V/ ;zrsK pj[s GhV okfinK dh, r[o{ ih fsnkoh eoh, eo[S/sq dh . ;kyh g{oh j'Jh nmskbthI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .48.

105

Page 114: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

49

e[oS/sq eT[ r[o{ ih rJ/, wdB BkE i'rh fwfbnk . fsB g[fSnk ªp[oek F/o ek eoDh f;XK eh«,puB fenk,ªBkE ih \ s[oe r[csko dzv fpBk t; BjhI .« i'rh efjnk- uouk utkfJ . f;Xh ep{b gkfsFkj . ofjDh f;X BkBe e/ ceho . G/y o/y o}k ekoi d;srho . ihT[ fdb B/eh itkb . eoDh e[dofs f]nkb .

nkg; w?I ohM/, BkE p'fbnk r[o{ ih e[S jwkfJs i'rh eh ukjhJ/ . sK p'b/ L fcoek nw{zv d'B' coe; . ykb;k pbh e;/ soeF .

sK i'rh p'b/, sho ubkfJ fdykJhJ/, sK r[o{ ih sho ubkfJnk, feb/Q wH[b e/ do ikfJ x[;k, d/y e/ BkE p'fbnk, XzfB fpfdnk d[nkg[o eh noiB eh j?rh, r[o{ ih s[wko/ jkE s/ s[oe iKfjIr/ .

jw eNk;1 oj? j? . pkb r[zdkJh f;X e/ nk;D, T{jK gj[zuDk, cehoh eh N/e . sK r[o{ ih p'b/, BkE ih \ j[ew Bjhi vkY/ dk, jwkok gzE gj[zu?rk . ;dh s/oQthI, s[oe Bk; j't?Ir/, nkg ikfJ d/j S'vhJ/Ir/,r'dktoh sho f;X ofj;D . f;X'I gq;kfd dhnk bhnk, Ffjo d/fynk feBko/ shoE d/ nNkoh Fkj{eko dh nkD oj/ . pqkjwD e[oy/sq d/ fwb/ . r[o{ ih eNko, nFoch, x'Vk dhnk . fezeohnk okwdZs nkfJ j}{o ofjnk . p'b/ r[o{ e/,ªwKr fw;o \ r[o{ e/ xo ;p j? . pqkjwD p'fbnk, ªpKfj BjhI S'vhU . w?I b?D e/ b'Gh BjhI . oZy b?Dk, sjK ijK e'Jh BjhI .« puB jPnk e[Nzp ;w/s p[bkfJJ/rk . r[o{ e/ xo jh Gog{o dhnk . pKj geV d{o p?m/ ikfJe/ . ;[dkroK e/ x'V/ shB bhJ/ j}ko e/ . w/b/ eh ;zrfs nkJh doFB B{z . Gbe/ ;t/o/ h T[m ub/ . nktb y/Vh rJ/ fJe/b/ jh, ghS/ gfjo s/ f;Zy nkfJ gj[zu/ . J/e wkJh gSkDe? x'Vk gefVnk ih gkfsFkj \ gq;kfd gkJhJ/ . sK puB j{nk, jk}o gq;kfd .wkJh d[X fbnkJh pj[sk, ;opsq B/ Sfenk . sK f;ZyK g[ZfSnk fJj wkJh eh pvh FoXk d/yh . sK puB j{nk, T[dk f;zx B{z efjnk J/; d/ ph f;X iBw?rk . iZN d/ xo[

106

Page 115: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

T[so?rk, iBw ish BkT[I j't?rk, T{d/ f;zx g[fSnk r[o{ ih j[D ejK j? < sK u[g j'fJ p'b/ . cs/ f;zx jh ikt?rk . eosko dk GkDk fJT[I jh tos?rk . sK T[d/ f;zx nuoi j'fJ g[fSnk, w/oh Gh r[o{ ih pskJhJ/ . puB j{nk, gzE eh wkbeh uko tko, ;odkoh ykb;/ eh gzithI tko s/oQthI ;dh . ;kb r[}o dfj dfj uFw . fcozrh rko eh, nkyoh nkbwh . oig{s co}zd ykb;fjwksfj tkosB . ;kyh g{oh j'Jh T[DzMthI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .49.

50

J/e p/o r[o{ ih p?m/ E/ . sK puB j{nk, }kbw fgnk;, }kbw f;zx \ efjnk, ib fbnkfJ . sK T[; t/b/ rvtJh B Ek gk; . J/e f;Zy ek p/Nk uzrk T[ib o{g ek jzekoh p'fbnk, w?I fbnkT{I . rfJnk ib gqhsh ;kE b/ gj[zuk . eN'ok g[o r[o{ ih e/ jZE dhnk, b? e/ eN'ok ib ek f;Zy d/ jE'I jZE d/ye/ p'b/, f;Zyk \ s/o/ jZE pv/ wb{e e{b/ pj[s pohe j?B . fenk ekw eodk j[zdk j? < sK f;Zy p'fbnk ih gkfsFkj \ w?I e[S feos BjhI eodk . s/o/ f;ZyK dh e[Nzp dh e[S Nfjb ph Bk eoh . J/e ib ek eN'ok nki nkg B' g{fo nkfDnk j? .sK r[o{ ;[Dd/ jh ;fN fdsk . ns/ efjD br/ fe e[f;Zy dk j[E S[fJnk, sK f;Zy vo e/ uoD goV bhJ/ . ns/ Fofwzdk j'fJ p'fbnk w?I f;Zy nkdh jK uoBK dh gkj[b j?, pyFhJ/ .

sK puB j{nk gV/ s/ f;Zy BjhI, f;de Nfjb j? . ;' s' fe;/ dh B eoh . sK f;Zyk \ jZE sK Jh gftsq j't? iK Nfjb ehsh j'r[ . uoD sK jh gftsq iK shoEK B{z r[oK B{z, ;kXK B{z doFB eoB ikt/ . ;G d/j ns/ fJzdqhnK ;[G eow eh Nfjb s/ gftsq j[zd/ j?B . ;' s' f;Zyk \ eoh BjhI, Nfjb ekj{z eh . J/; s/ jZE ngftsq'I ek ib n?;k j?, i?;/ w[od/ e/ nzr ngftsq j[zd/ j?B . sK f;Zy B/ pyFkfJ e? Nfjb T[mkJh . f;ZyK dh ;kX, pqkjwD nfsE e'Jh j't? . jkE'I jh brk eoB sB wB XB eh Grfs brk eoB . r[o{ eh y[Fh j{Jh ;zrsK T[;sfs brhnK eoB . sK ;kfjp p[ZYk ih efjzd/, ;wkX gq/w eh j{J/ . y[bQ/ B?B fpd/j s/ ;Gk fbykoh fp;w .

107

Page 116: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;k eEk nB{g efjs GJh o?B fYr foFw .1. p'b/ sp r[opyF f;zx r[o ikwk pyfFzd . G{b B u{eh r[o eEk Gbe/ j[ew w;zd .2. ;zwfs fteqw ;s?q ;? fJek;h wk; s?q i/m . 3. gzuk; ;kyh ofttko fdB j[D fFeko eh p/o . J/e s?q gzi d; sh; Gbe/ ej?I ;t/o .4. ;kyh g{oh j'Jh gzuk;thI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .50.

51

pdB f;zx r[o{ e' f;Zy yZsqh p/oh iks . w[fj d/yfs g{fS:' fs;? Ffjo nkro/ y:ks .1. dk;B eki nk:' r[o{ fYr efj s[oeB pks . eo i'o/ g{Sw ;jh eoBh eow ;[jks .2.

u"gJh

;wk eb{ ek ;[B f;Zy fgnko/ . ej{z y:ks f;yB fjs Xko/ . Ffjo ebzek Broh e';k . sjK oj?r' t?; X{o';k .3. sKeh Bkoh ezfBnk fpnkt? . pvh j'fJ jfo jfo Grfs ewkt? . poy ph; eh nzdo ;/th . fdBK J/e d/y? fBqgw/th .4. fp;[b Bkw d/ys p; j't? . sK xo po p;B c/o B Y't? . geokt? xo[ e' b? ikJh . fJsB? jh s[oeB nwokJh .5. w"Bdko gkfsFkjh ph;k . go/ o'b p; B'fj yth;k . f;bk c'V wzdo g[fNtkt? . nwb nkwbh d{o pjkt? .6. j'fJ i[X nkg; w?I bo? . dp? G{gfs pb e' Xo? . j'fJ bVkJh xo[ xo[ g[fo g[fo . b[N? s[ozrk ri oE iopo .7. T[m? ;{owk ;zps r[Bhnk . rkT[I pro fwb b{N/ w[Bhnk . wkbt/ s/ gfjb'I G? ykJh . gkS? ;G d/;fB s/ ikJh .8. s[oe sfBe Go fNeB Bk gkt?I . f;zx wQko1 g;{nfB ;w ykt?I . gKu po; fJe ezgD j'Jh . xo w?I p?fm vrwr pfje'Jh .9. pdB f;zx i[r ;fs ;[jks . j'fJ gzE b'rB ftfy:ks . fdg dhgB fJe rkT[I fp;kbk . sK iBw?I Xow G{gkbk .10.

108

Page 117: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

T[ms wko eo Xo/ ubkt? . sfp ghS/ fBqg wko eYkt? . fJj fpfX ;ebfj w{os d/;k . Ne? ubkt? pkbP e/;k .11. efjD ;[BB eh pks B ekJh . nzso dhox nzs B ekJh . wQko f;zx T[m BhuB vo? .ntBh J/e o;"dh eo? .12. f;zxB dbgfs gk;? oky? . sK wfs wko oki o' uky? . oki f;zxk;B fNeB B j{nk . p?ms gos s[os Bo w{nk .13.

;t?:k X{o T[v? ri pk} S[N? Bo Bkfo Gr? xo S'o ub? . mr u'o b[N/ ;[s pzX[ S[N? sp ykts ghts ;kX wb? . nkFqw ghV ;[ ghV gq;zB dkB wj's;t X{fo ob? . Fkb fp;kb ;[FKfs fpjkb, gqik pj[ ghV B d/j yb? .14.

d'jok nkmw ;kb ;[jktBk, rzrk po; gzuk; . frfo N{N/ iwBk fwb?, rj?I G[Mzrh2 pk; .15. ejK Xow ejK poD E/, p/d pqfjw ejK ohfs . s[oe rJ/ w[zvhnk w/o/ ifr:' ykb;k whs .16. i[ZX eos fdbh fYr? sp? G[:zrh w/b . pkrk gfjo ;ziktbk b[N? pko gfs o/b .17. oki ykb;k Nfjb s/ d' ;s poy guk; . w[jse ;fs fJe fsqz; ;o o"bh Bt o; pk; .18. s[w w/ok ;G ykb;k fBgifj sfjz ;zi'r . s/i f;zx ;w T[m/ no fdbhg f;zx ww b'r .19. ;kyh g{oh j'Jh fJetzithI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .41.

52

r[o gqskg rkfJB br?I fby' ;kfjp f;zx f;Zy . r[o{ puB e/ eofjI jw r[o[ gr ;/tk fGy .

J/e p/o eh ;kyh r[opyF f;zx ejh Bfj . sK wksk ihs' ih ykb;/ fjsekoh, wksk ;kfjp e"o doFfB eh fgnkoh . wksk ;z[doh ;tkXfB1 p;so'I eh nfXekoh, dkyDks:k2 rqjgs:k, nkfJstko phshnk okfs

109

Page 118: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

wfjb p;/ . ihs' ih eh ukfjBk ;zsfs dJh . fdB thotko Btwh xfo p;/ . d{i/ ;zsfs, shi? ;fBuo okfs p;/ . i[Mko f;zx, }'okto f;zx cs/ f;zx ih shB jh shB' nrfB ;wkB wjKgq;E ntsko, s[oe pB-dkje .

wksk d{;oh e/ wfjb p;/ ;zsfs3 ukfj dJh . ihs f;zx ih r[Dh, F;sq e/ XDh . ;G ;kfjp}kd/ pkbsD p{Y/ ;wkB . ;[xo ;[ikB ;{os ;[jkfJ, ;{ow/, fjsekoh nkfrnkekh . uko'I jh eh ;kyhnK uko . pj[sk e' eow i'r o;[ fdykfJnk . ;zfynk wksk eh efjDh i'r4 BjhI . ;kyh wjb'I eh, g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .52.

53

J/e p/o i[ZX j{nk x'o y/s j{nk . ghS/ ;[bkj eoh, ;G fwb rJ/, fwb/ fpBk pud/ BjhI . sK r[o{ ih B{z wksk ns/ f;Zy ;wMkt?I, fdB ukbh bVd/ phs/ . y[nkik c"ai gksFkjh phVk b? e/ J/e Uo x/o p?mk . J/e Uo oki/ x/o p?m/ . f;Zy ukbQh, f;de r[o{ ek . j'o ykb;k xo e/ J/j ej?I,ªr[o{ s'I wstkbk j'fJ p?mk j? .« ;G J/em/ wksk ih ;zr b? e/ r[o{ ih gk; ipkp ehsk . jw fwb/ s/ puB/ jK . s[w ph wkB b/t' . sK puB j{nk L v'rokB gops tkb/, gkykD . g{i?I gkykD wfs e{fVnko . e{fVnK B tko . e{V/ gzwk fgfynko .

ykb;/ B' iK Bkfj gqshs d/yh . sK efjnk,ªfBek;' dT[bs e'mtkb1 B' efj ;wMkfJnk . mZr oki/ ;PKr, r"nK, mke[o, fFt d/ts/ eh nkfD oyh . r?b fBekoh p?b j}ko gKu Go okfs fBekf;nk . frfo oku/2 dr/dko, b?e/ pb/d Gkr/, y[Fh j{J/ . iK d/y?I fBekjh dr/ go drk, nip gS[skJ/ . puB j{nk d{ih tko drk, d/yk, d/yk, ykb;k ih, ghS/ Fofwzd/ j'fJ eo vzv d/ eo b[N/fonK B{z ;kb;h c/o ph wBkJh . ;p gfotko ykb;k wzB p?mk . r[o{ gk; nkJ/, ejh, ;p tehb okfinK d/ G/d dzv eok . r[o{ fenK puB dhnk, r[o{ nG[b ns/ wksk ykb;/ e/ GkDk wzfBnk

110

Page 119: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

. fpdktk fbykfJnk, fby dhnk f;ZyK, ukbQhnK fpBK . ;kyh g{oh j'Jh fsqtzithI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .53.

54

r[o{ ih S'fv ub/ d/; . wfjb d'B' ;[fB ub/ y/F . ukbh:'I ek ;zr ;[jkfJ . ;G[ v/ok ghS? XkfJ . xB"b/ eh ;hwk nkJ/ . v/o/ go w[Hb XkJ/ . tjho go nkfJ fro/ . ;"IIIj ;' d'B' soca fxo/ . ;[Bk r[o{ ih bVkJh sBh . nkg yV/ j'fJ F;sq r[Bh . fsBK d/y i[X e' XkJ/ . ca"i s[oeh u"frod/ SkJ/ . sD e/ i[V/ ;{o i'Xk . ykfJ wko F;sqB nrkjhI o'Xk . f;yB eoh i[jko r[o gk; fBe;' s[w jw ;/ eh ihtB eh nk; pj[s tko p/Bsh ;GB eh ;[Bh . nekb eh pks wzfB n?;/ jh r[Bh . T[d? f;zx ;{os r[o{ eh n?B . dh:' ;p F[ebks ngBh ;[ p?B . yVk j{nk f;zx ;{osD? Fsq ;?Bk . wkB' fJzdq o'esh dkBth d?Bk . r[o{ ih xB"b/ bV/ ;G f;gkjh . fuozsB G:' i[X UVe fBpkjh . wofj ;{o yk;/ g[Bk wko wko . eo/ }[bw pj[s/ s[oe okitko . bVs r[o{ j/s[ f;Zy dhB/ ;[ gqkB . T[d? f;zx wko:' r[o e/ G[bkB . j{J/ y[F w{VQ M{m/ ikBh B pks . r[o{ ih rJ/ fiT[I fBqg ;' id[sks1 . ;[Bk fJj fgSkVh ub/ XkfJ geoB . fit?I oks geo/ oft o;fw2 doFB . o'gV/ nkB b[Nk r[o{ ek ;[ v/ok .

111

Page 120: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

Bro B;s ikt? pB w?I ;[ c/ok . s[oeB xo ikfJ ykb;k XkfJ o'gk . d/t B/ ;[wB ehnk oZfSnk ;' ;"Igk . fdbtkbh f;Zy3 r[o wjb ek okyk . fJjh G/s r[jMk ekj{z Bkfjz bkyk . GJh gqks nkJ/ r[o nkg uwe"o . i?;/ okw XkJ/ pB e' ;G S'o . ukbh; f;Zy ;zr S{Nk o?B ;kok . ikBh BjhI ;zrfs ihtB e/ d[nkok . bV/ uwe"o ca"i nkfJ d; bky . ][nk}k s[oe M{mk geVfB nfGbky . ;[Bh pks ;G d/F drk d[FN ehBk . wjkokik Bk; efo s[oeB eh JhBk . bV/ pj[s bVkJh fdt; jh ;kok . f;ZyK efjn,ªgkfsFkj \ S'v' nykVk . s[w oj?I sK gzE e' w{b ;kok . jw/Fk oy?I f;Zy j't?I j}kok .« ;rfo o?B f;ZyB i[ no}h brkJh . jZ;?I fdnkb r[o ih fJe pkB ubkJh . d; j}ko wkok fJjh ufbs[ fdyktk . eb{ ek gfjok jfo j[ew fdb wBktk . wkB pks fdnkb d[fJ f;ZyB e/ ;zfr . ufb skb1 ehBk wjK wkfJnk nGzr . rfJnk fjzd{ gho efj skbh pikJh . ghS? efjnk y[nk}k geo' ;jkJh . gVk o"b-M'bk XJ/ ;?B-Jh;k2 . ub/ XkfJ dZyB fdbB phu Xh;k . d{fo ub/ fdt; gzu d; e';k . g[Bk okfs XkJ/ fJe ubs eo X';k . ;' Gh ;[B' rJ/ ws;tkVk3 pkrk . d' gmkD wzrtkfJ xfo fjzd{ ;kXk .

112

Page 121: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

d[gfjo ekN fdykfJ pkB ipfj wkok . Bhb p;sq jkih ejk:' d[nkok . Sbfj ikB s[oeB fBnk} ykB dhBk . poy o'} f;ZyB pkje ythBk . rBh yK Bph yK ;[ Gqks ;fj d[fJ f;Zy nykfJnk. dJh eod sP gq;kfd wzsq fdqVQkfJnk. j{nk eVkj ;[nkd d/y s[oe rBh yK . wzBh pks gho tbh f;de ;kps nwK . pkjo ikfJ ftdk eo fby dhB gNk4 . ww? f;Zy wzB/ dhnk ;/t ;Nk . ;kyh g{oh j'Jh u"fozithI . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .54.

55

wrB? gq/w gkfJ ub ikt?I . f;Zy d'fJ ;zfr Nfjb ewkt?I . J/e f;Zy r[o uoBh bkrk . bhnk gSkB r[o{ pv Gkrk . x'Vk d/ n;tko eokJ/ . r[o nkfrnk fcfo w[fV xfo nkJ/ . ghS/ GkDk i' feS[ j{nk . pvh wks ;zr r[o ;[s1 w{nk . fp:'r eEk poBh few ikJh . Ffjo f;ozQd s[oe oj/ iKjh . fro eu woh wks ;[B n?;/ . feqFB fp:'r d/teh i?;/ . d[FNB pkb wko/ nfs gkgh . T[yVh iV s[oeB ;p Ekgh . ;[B' r[o{ eh neE ejkBh . shB wk; bfr byk B GkBh . eKrV s/ ;[fB XkfJ ;who . uoBhI gok ªub' jw gho .« p'b/ jf;, s[oeB jw pkdk .2 s[w oZ:s fJj pB? B nkdk . wkB pks d/ f;o eo pk}h . xo b/ ubk p'b ek rk}h . oj? fBs sjK ikfjz ny/Vk . wko/ pkdh s[oeB S/Vk . pkdb ;{oi b/s S[gkJh . sT{ B fSg? s/} fdybkJh . pvh Nfjb pj[ Gkt ;whok . r[o fYr p?mk oj/ ephok .3 ip r[o ej?I wKfr f;Zy w/o/ . S[N?I uT[ok;h ww sB e/o/ . fJe fdB Ekb gq;kd r[o dhBk . fwN?I iBw d[y efj:' gqphBk . xo b/ rfJnk r[o nkfrnk j'Jh . ;rb e[Nzph pKNs ;'Jh .

113

Page 122: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

d/fy wk; MNek ;G vo? .ªwko/ gho r[Zrk xo T[io/ .« ;G gq;kfd ;w/Ne? xo ek . dh:' dpkfJ ;whofj fMoek . G[fB;ko/4 r[o nkr? nkfJnk . sp g{Sk r[o ;ku ;[BkfJnk . gok gkfJ w[fj oky/I np jh . p'b/ r[o eZb nkJh:' ip jh . ;'nk o?fB ikfJ ikN ;whok . Gqwk w[Bh ;w iBw[ ;[ ehok . jz; eke g;[ feqw Bo Bkoh . Gqws Gqws nkJh sjK tkoh . izrb d/; iBw ;s pkok . G{yk ghb{ ykfJ fJe pkok . brh fgnk; ;[X nkfJ ;whok . dKs S/o5 ghb{ fJe ;hok . ufes j'fJ r[oFoB ikfJ ejk . s[woh s[wjh gqG[sk bjk . j; p'b/ r[o ;[B ww[ f;Zy . G'r/ Gt6 S{Nk Gqfw fGy . w;se fBnkfJ gKfJ o'fJ gok . GJ/ Gkr r[o xo[ ww dok . :k fpfX skok, poy fpshsk . dwdw/ rJ/ r[o{ ;[G ohsk . shB poy sjK r[o oj? wk; fdt; eS[ T{B . wok B[ozrk fbyk fdy fjekfJs ;wMh ;{zB . ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .55.

56 ;fsr[o g{ofB feqgk eoh cfbnk fus nBe{b . Fkfj pjkdo bhnk cb w{nk B[ozr ft;{b1 .1. GkJh b'V sp s[oegfs ghoB y'is ;'fJ . dk; Gkt j' p'b gm r[o{nB ;[Bh ;w'fJ .2. ub? ;[Gkte dZyDh ;[Dh Fkfj fBqg dk; . nkg s[ok wkor fwbk fdZbh r[o ;fj pk; 13. wk; gKu fdZbh p;/ ekoi ;kX/ shB[ . ;/te ;zrfs efj oj/ wjb[ p[bkt' uhB .4. sp p'b/ r[o ;zrshI s[w ;/t' dfJ wks . fwb? B w'';/ s/ s[w? feqgk jwkoh sks2 .5. iBe EKfJ3 gqrfN eok shik Fkj ;B/j . dZyD ub/ pj[ GkfJ ;'I r[o{ fdykfJnk J/j[ .6. ub/ Fkfj dZyD fisk pj[s ehnk sp wkB .

114

Page 123: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

p'b/ r[o r/dk fdy? ;/tk wfjb fBXkB .7. nkfJ pj[s ;/tB ehnk wksk d'B' wkB . ;[Bh eEk jw ;zfr Bfj f;yB ejh ;[ nkB .8. wksk b/ nkJh jw?I ;kfjp f;zx efj:' ;ku . ;fsr[o ;zrw efo dh:' to dhBk r[o oku .9.

u"gJh ub/ r[o{ jw ;' ip wkor . brh fgnk; fJe g{Sk pkor4. f;Zy ikfJ gkBh b/ nkJ/ . fpgqh frqfj eh ;[u psbkJ/ .10. sK ek ib r[o dhBk vkok . p'b? tKek ;[X B tkok1 . J/eb/ eh eS[ F[X B eoBh . pj[s/ pkb ijK ;[u toBh .11. Grfs ;[X Bfj ;[X nkuko . pj[sfB rqj2 ;d ;[X ;[ tko . xfo ;[Xh frqj;sh ifjz pj[s? . J/eb xfo fXqr d/t B G[rs/ .12.

d'jok ;kX{ J/ekeh3 Gbk ;[X d/j wB ;[X . frqjh pj[s ;[X xfo ;[fu sB wB n" p[fX .13.

u"gJh g[jeo shoE ;fsr[o rJ/ . pkpk xkN f;X ijK BJ/ . sjK dkB u/sB fdi4 dhnk . g{Sh iks ykb;k shnk .14. ;[B b'rB nuoi sjK wkBk . gho ytk; oki ;[s ikBk . shoE gkfo pkD fdybktk . GJh r[jk sjK mke ojktk .15. f;X r[jk iB[ ikB? B ikB? . wko d/y ;o nuoi nkB? . ;pe' puB ;[BkfJnk ;fsr[o . jwo' f;Zy nkfJ r' Boto .16. w[Hb w[epo p/r ejkt? . fdbtkbh ;'I d/yB Xkt? . shB wk; fsB ;/tk ;zr . ikfJ gj[zukfJ r'dktfo rzr .17. fpfdbk j' fsB gkfJnk FwF/o . pyFk f;Zy s'b dfj ;/o .

115

Page 124: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fJe pkbe gkfsFkjh pzdk . fwbk r[o{ f;T[I F/o fB;zrk .18. rJ/ sjK sN d/yk ;fosk . ngBk nk;B gfjb/ sg ek . w[Hb pkdh J/j[ M/Vk ehBk . Fkj pjkdo fBoDk dhBk .19. sg eh wkb fpG{fs fdykJh . i'iB G{w dhB[ joykJh . ijK pkr sjK oj? p?okrh . EzwB, e[b ;/te sg okrh .20. f;jik ;?B eh p?mk ofj j? . G[rs nkgBh nkg/ eoj? . J/e fdBK gqG[ rJ/ fFeko, sKek fwqr ykfJnk efo oko5 .21. sKe/ xfo ikJ/ yV/ d[nko/ . gN6 nzdfo G'iB ;w/I f;Xko/ . e;h ewo p?m/ fs; ykNk7 . f;Zy fs;h e/ poi?I pkNk .22. fo; eh B}o8 d/yh fsB[ f;X . X;h ykN r[o geoh fpqX . oj[ ek;fN jw ;'I BjhI p?o . ngBh XofB jwo' wB rfjo .23. mfjoh ykN d/yh fsB B?B . uoB bkr[ eo Gky/ p?B . oky' w[fj r[o{ s[w ;ku' . jwo/ eowB ;' ws oku' .24. T[uo/ tke ;/te ;' eo? . s[wo/ tke eoBk ;'I Go/ . sp j; p'b/ jw eoBk gzE . j[ew eosko ek s[oefj jzs .25. s[w e?;h eoBh ej[ eoj'I . g{S'I s[M? ;kujh T[uoj'I . p'bk ;kX{ nfp s[w wkbe . s[wok pzdk eo'I Bk nkbe .26. jZ; p'b/ jw dhBk j[ew . pkb{ wfX fBek;' o[ew .1 d/; gzikp ikj[ ww pdbk . fpw[y . fpw[y j{J/ w/o' wB odbk .27. gzE s/i s/o' jh ehBk . efj fJj[ tke[ F;sq sp dhBk . br/ d/B sp f;Zy nXhBk o'ts B?BB g[bes ;hBk .28. d/j[ ewkB yVr fJj[ ;kvk . uoBhI go/ wfs d/j[ ipkpk . sp r[o ejk ewkfj e[w/ok . G'r? ;[tB[2 ykb;k w/ok .29. fsB sp ejk J/e fenk eoj{z . oj? bki ww pdbk ;oj{z . j{nk puB ;G ;?B Gzvkok . j'B nekbh bky j}kok .30. whu nKy fsB whu/ B?B . d/y? sp wkor e[S r?fJB3. uoB gok fdF g{SB bkrk . e?;h i[rfs psktj[ okrk .31. pj[s ejh r[of;yB oky' . s[oeB y'd wko efo Bky' . ;[B pzd/ \ s[w ykb; gzE . fwbj[ ykb;k gkj[b ;zE .32. i/ s' e' j? ykb;k ;kb; . sp jw y[Fh pyFh ;p bkb; .

116

Page 125: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

nkgk ipjh s'fj B j{nk . s'o ;wkB j'fJ B phnk .33. w'B GJ/ fJj puB T[ukoh . d[fJ oky dhB/ froXkoh . GZbk fsjB4 d/fJ ;wMktk . b{NB Bro pro w[fj Gktk .34. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .56.

57

d'jok pzdk pyFh5 ykb;k ubk s/} fdyokfJ . i[oh ca"i ;s ;jz;q g[B by bky nm nkfJ .1. dpek Fkfj fdZbh gVk s[oe[ fgSkVh bhB . izrb b[N eo b{Ne/ b[Nh gtkXh dhB[ .2. Ffjo ;Y"ok wko s[oe gops b{Nh ekS . b{Nh f;oQzdh yke eo ub/ s/} ;'I pKS .3.

u"gJh ;sb[dq fYr[ Fjo pikok, b{N e{N nkfJ b[dtDk wkok . wkMk dVgD b{Nh dZyDh, ebwb b'r isB eh oyDh .4.

u"gJh g[o r[odk; b{N eo XkJ/, pvk i[X jw ph sfjz nkJ/ . fwb? b'r f;yB psbktk, pyFh r[fonkJh f;yoktk .5. ;[Xk ;o'to[ eo fddkok, ngBh ohs c[oh r[o ekok . GJh ;goXk2 ykb;/ ;zrk, r[fonJh ufj ;pfjB ;zrk .6. sp? ykb;/ fpT[Is pBktk, ekb/ p;B wd-nkfwy3 Gktk . tj[ ufj Xow ngBk p?FB', uj? ykb;k ngBk bfj;B' .7. rJh cafo:kd dyB e/ d/;k, f;Zy g[eko/ f;o fJe[ G/;k . puB[ j{nk ofj ykb;k T{jK, T[;fj p[bk:' r:' B sjK .8.

u"gJh oks jh Gkrk w[o rJh ;zrfs, f;zx ;zrfs B? ekYh ozrfs . Gkrfs f;zX[ gko ijK sjK, tDiko/ s[oeB ;' ejk .9.

d'jok r[o{ y}kBk b/ rfJnk ;Zsk dhBh y'fJ .

117

Page 126: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

b{Nk sKfj y}kB ;p wok i[X w?I ;'fJ .10. g'sk cs/ f;zx ojk b[ek gjkVh ikfJ . irk ykb;k F;sq gkfJ, ;fsr[o{ feqgk gkfJ .11.

u"gJh jw d/ys ykb;k T[mk, s[oe s/} d{o ;rbk w[mk . Bzd f;zx, roik f;zx nkdh, gzE bki ;GfjB fwb ;kih .12. d/tk f;zx, nso f;zx ;{ok, wdB f;zx, okw f;zx g{ok . eg{o f;zx s/ r[opyF f;zx, u'bk f;zx j? ;ZiD f;zx .13. wko?I wo? pj[s fdB phs/, nktk Bkdo w[Hb/I Ghs/ . sK ghS? ;[zRh G{ j'Jh, wkbe jw e' fdy? Bk e'Jh .14. :k fpfX eEk B?B Go d/yh, ;G ikB? r[o puB fpF/yh . ;fsr[o[ eEk w[yB ;' Gkyh, ;[B' f;Zy wfs T[ib okyh .15. J/e p/o ;fsr[o w[M ejk, ;ji GkfJ j"I fBeN/ ojk . g{Sk sp? ;kyh r[o GkJh, ;[B' f;Zy ;fsr[o w[y nkJh . 16.

d'jok n?;h efb w?I j'fJrh, f;deh oj? Bk e'fJ . f;yB g{Sk feT[I fBG?, gzE s[wQkok ;'fJ .17.

u"gJh p'b/ f;Zy ihs?I gzikpk, ghS/ i/jbw Bkek pkrk . d[nkpk ;sb[dq eh gkok, wkbtk ihs izrb gr Xkok .18. e[oy/sq gops e[S dkpk, ;zps phs/ nm d; ;kmk . g{op ;kX/ Jh;/ ykdw, fJs/ f;zx b{fNj ;p ykdo .19. nzsq p/d1 fdZbh e' frod, sK br fdZbh p?m/ wod ;' ;G fwbe? w/o/ gzE, X;?I wzsq ;' w[fM ;[s ;zE .20. :k fpX gzE d[yh j'fJ M[o/, ;qh tkfjr[o{ e?;h eo? . fusts jh n?;h j[fJ ikt?, BZp? ;ks ;kb fYr nkt? .21. d'fJ ;kb fco sK w?I fwb?, o"bh go? d/; ;fp o[b? . T[m? oZye d/;B e' d{b', ;p okiB e' gNd/ w{b'I .22.

118

Page 127: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

d'jok

sp ;p b'rB d[y j{nk wod?Ir/ ;G d/; . Jh;/ ;zrfs ;fs ww ;zrs ghS? e/; .23. w/oh oh; eofjzr/ w'B, sK jw f;ZyB G/i?I GT[B . J/e nekb uj{z fd; M{b?, gFuw[ nNe gko bV e{b? .24. J/e ;jkJ s{bQVk2 w{bk r[o ek f;Zy . G/; fjzd{ f;Zy r[o{ ek d/;B ihs? fgy .25. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .57.

58

J/e p/o e/;rVQ E/, sjK r[o{ ih p?m/ E/ gq/w o; ;kE . ;zrs B' j{ew j{nk jw ;/ i' g{SBk ;' Bzd bkb pskt?rk, sK Bzd bkb nykVk fbykohnK ek fJeZmk ehnk, gksFkjh fbykoh ntfo ethFo p[bkJ/, eoe/ ethFoh p[bkJ/ ;fsr[oK e/ j}{o, r[o{ ih B' ok}h efonk eo?I . po; fdB r[o{ ih eo'Xtzs oj/ E/, e/; Xkoe/ gkj[b d/ e/, bJh gkj[b sK ;zrs toDK eh w{zj w'V rJh, br/ ejfB r[o{ ih B' f;oo[ j{nk, i' iB/T{ T[skoe/ MkVK B{z gfjokfJnk, sK puB j{nk,ªr[o{ eh ;zrs MkV, J/e ;w/I ;qh r[o{ ih wKj no b'jk s/b dkB ehnk, dhnk nodk;hJ/ B{z, ;q/FN pqkjwBK B{z tzv d/j, wD ;" b'jk, wKj ;" wD ns/ s/b ph . sK nodk;hJ/ efjnk, j}{o ih ;Zu/ gkfsFkj \ pkwQD BjhI b/s/, sK puB j{nk c/o g[ZS nk, nodk;hJ/ e' fenk ejs/I j?B . sK no} eoh ih gkfsFkj, ih ;Zu/ ;kfjp \ s[wkoh s[w jh ikD' . sK nodk;hnk vo frnk . ;kfjp f;zx sK efjnk ;u/ gkfsFkj ejs/ j?B, nfXekoh BjhI oj/, ysqh j'fJe? izR{ bkfj dhnk j? . e[b e/ ;'Yh ;G ejs/ j?B-r[o{ e/ pkto/ j'fJ rJ/ j?B .« ;[D eo sK puB j{nk f;yk \ Gbh eo', nzr{mhnK, eV/, b'j/ dhnK wkbK pDkfJ b/ nkt' . wkB e/ puB fst/I jh eokfJe? Fkw f;zx b? e/ fdtkB ftu ojokf; d/ t/b/ G/N r[o{ e/ nkr? Xo/, sK r[o{ e/ p'b/ L dksk eosk nkfg s{z s[f; d/tfj eofj g;kT[ .. s{z ikD'Jh ;G;? d/ b?;fj fizd[ etkT[ ..

119

Page 128: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

c/o tzv fds/ . d' eV/, J/e Skg, fJe }ziho, fJe eod, gKu Gb/ ;opsq B{z toskfJ fds/ . ykb;/ ih B/ b? bhs/, y[Fh j'fJ sK puB ehnk, sK efjnk, ªr[o{ ykb;k , ykb;k r[o{ .« ykb;k j't?rk fBskfDnK ek skD, fBEkt/I ek EkT[I . puB j{nk L pqfjwD gqfsrqkjh, r[o{ S'vk, r[o{ B/ S''''v/, r"V fs o'V . ;B"Vh, j{J/ gj{Vh . ekB e[pi wkE[o . T[mkt? f;Zy ;kEo . sK d/ye/ eo'X r[o{ ih ek, go'js yVk j' e/ jZE i'V/, sK puB j{nk L s[w ;ko;[s ykb;/ eh i[rfs . oj' ekj{z G/;, ykb;/ e/ dot/F . s[wkok j'fJ nz;, ;zGbg[o pz; . ft;B i;[ e[b s[wkoh,gqik eh oytkoh . fBjebze j't?, e[b ;BkE ;'j? . sK ;'YhnK jZE i'V/, puB j{nk L w/oh r[fonkJh, fiB e/ wB GkJh . tXj[ e[b sKj ek, ww gzE e/ Bkj ek . wkBfj w[M ;wkB, p;hnkj[ ww Xkw .

sp vo e/ ysqh nkJ/, jZE i'V e? FoB gV/, puB j{nk, w/o/ gzE e/ nXhB oj'r/ sK ;[yh j't'r/, ;ko/ irs eh eko ykb;/ bJh . nzphoh t}hoh caehoh . ssphoh, }[jhoh, nebrhoh . dkB eh djhoh, pzd{e sorFrhoh .

oki wzsq dksK T{d? f;zx B' ns/ w'jo f;zx, XzBk f;zx, wkB f;zx, dkB f;zx ns/ ufVQ f;zzx f}whdko r's B{z pyFk . efj e/ T[m/, wzdo w?I rJ/, wksk ihs' ih uoBh bkr/ . ªgkfsFkj \ p/N/ eh eoBr/, ;odkoh fdsh f;ZyK B{z .« sK jZ; e/ p'b/,ªs[w ;Zuk xfo, ;wkb' . ;G s[wkoh nkfrnk wzB?rk, noF dh ;odkoh s/o/ e[Nzp B{z . ªn;hI ijK, s[w sjK .«

fJj efje/ ;wkfX brkfJ, wZEk N/fe wjb rfJnk, tke wzfBnk . ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .58.

120

Page 129: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

59

toskok tos? i[rfs, ;[B' f;Zy fus bkfJ . ;fsr[o i?;h Gkt;h, s?;h ubf; tkfJ .1. J/e p/o ;fsr[o ejk ;G fdtkB uT[c/o . p'b/ d/y efo ykb;/ E oki/ fYr x/o .2.

sp T[; p/o pho f;zx i;gkbhnk nkfJnk, wdB f;zx oig{s ph Ek, sK r[oK e' g{Sk Fkw f;zx B/, ih gksFkj \ ykb;k E'Vk ns/ t?oh fjzd{ w[;b/ pj[s/, e?;/ oki mfjo/rk < sK puB ;qh w[y tke gkfsFkjh d; L ykfJ r' you b/fJr' bkb . ;oe? r' i[X w?I eo?r' fBjkb . ykfo br bSwh f;wN ;roh nkB/ ;ko . yV/ bV/ ;zrqkw w?I ybe mo?Ir/ gko .3. ykB ykBkfJ bFefo go? eo? ;ko ek w/b . sp? ykb;k ir?r' ikB? GkoE g/b .4. yz i'rh bz G'r w?I ;ko ;zrqjD/ wKM .1 ;[zB fXnkB r[D frnkB w?I eo/ ykb;k ;KM .5. ;{zB bbk fsq: gzit/I T{B ;;k gzuk; . ;zps fpst? ykb;k wkbe j'fJ fy; ik; .6. ykdo bkdo ;kro/ phu eo?Ir/ oki . fdZbh fNe? Bk oki f;Zy r[o BkBe pyFh ;ki .7. B"I B"I Bkr fwb w/dBh w[zvs s'o? ;h; . efb fJj GkoE j'fJr' sp yb ykbe yh; .8. J/e ;z[B s?q wKrXh e"ot fpb;? oku . J/e gzu go ;[zB d[fJ Bzd G{wgfs Gki .9. fco ;"o: w"o: s[o: w[Hb gmkDK s/} . uko ;[zfB nkXk T{go oj? ykb;k o/} .10. gKu ;[zB nkrw dhJ/ ebQk T[yko? oki .

121

Page 130: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

whs Ghs S{NB ybe Gow? efb w? ;ki .11. J/e Uo fdg dZSBh r"o w'B g[B fcozr . ir? ykb;k dhg f;zx s' ;[y ejk Bfozd .12. wkbt e?ot iKrbh wkMk gops nNe . eFwhoh Ujz;g[o wbe g[o/ w?I ;fNe .13. fgF"o ibkbk ekpbh b/t/Ir/ iT[ e/; . sp? ykb;k ;zfX d[o fdZbh e/ ;G G/; .14. ozr o{g ;fG Sg? w? dhg f;zx B"ozr . i'sh i'fs ;wkfJ xo b'j/ S'j[ G[:zr .15. e'Jh fdB ykJ/ ;jh bT{g[o ek fJe who .1 ;kX?rk ;' ykb;k j'fJ ww d;szrho .16.

ªykb;k r[o{ ek, r[o{ ykb;/ ek .« sK f;ZyK wZEk N/fenk ns/ g[fSnk, ;kfjp ih \ r[o{ ek Gh sp doFB j'J/rk < puB j{nk,ªykb;/ w?I jT[ ntsoKrk .« ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[oP .59.

60

sK ;fsr[o{ ih u[g efo d/yD br/, sK f;ZyK ;opsq ykb;/ nodk; eoh, ;Zu/ gkfsFkj ih \ GkDk toskok ;wMkfJ ejhJ/, s/ok gzE ;[Dh, jkB bkG eh eEk e?;/ j'fJrh . sK tke ;qh gksFkjh d;thI efjnk L bky uko efb:[r ub? pZsqh ;jz;q w{b . ik efb w?I ;kX{ ne[b fwN? i[rB ek ;{b .1. ;[Bh Gftys ;zfjsk r[gs fpnk; fofy tke . e[S nB[Gft fco ej'Irk r[o{ BkBe w[y tke .2. uko poB d[fJ bky js[ J/e bky nk;qw[ . nkX/ ekN? fJ;sqh gkd gkg fJj wow[ .3. d[fJ ;j;[ pkbe eN?I d[fJ eN?I fwb w{VQ . d; j}ko w/b/ eN? gKu[ rb/ S[N X{fV .4. nkr/ oj? ;' G'r Go efb w?I ebeh j'fJ . toB[ nkFqw e' S'v fis gkyzvh xo ;'fJ .5.

122

Page 131: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

efb doFB e/ ekoB/ T[m/ gqks fJe toy . Bro d{o j'fJ d/yhn? sp do;kt? woy .6. Bro fFF[B2 p sb tg{ eo w?I G'iB[ ykfJ . Bhb t;B p'b? j;? d/y? p'b? BkfJ .7. doFB s/ gkse[ rJ/ fwNh Fze ;p d/j . i' p'b? ;' tke T[m fusts g{oB b/j[ .8. J/e j}ko wkrX wX, e"ot G'r?I oki . wkrX wzsq wko efo, ezBjh bj[ ;wki .9. gzdqk ;? phs? ip? Bzd G{g j[fJ G{fw . F{do eo?rk toD e' go;okw ;w M{w .10. okig{s dk;h ;[tB okik g[Fs fsj gKu . gKu ;" g[B G'r j[fJ ;"oi e/ok wKu .11. gKu ;" g[fB ;"oih1 w"oi ;kY/ shB . s{o2 ;ks ;" w[rfb ;fs j'fJ gmkDK whB[ .12. gT[D p/d goBk; eo[ fco j'fJ w[rbB oki . gT[D/ fSn ;" G'rs/, j'B s'oeh yki .13. fs; uko j}ko/ gZuh to; phs/ T[gi? ozr . wjh w[Hb fco T[d? j[fJ gKu ;?n ;[y ;zr .14. T[mk G[Mzrh w{b f;T[I ekbh j'Jh feqgkb[ . soe w[jzwd s[oe[ xfo fdB fdB wko? ;kb .15. rzzzzrk ik br[ XofB go[, sk br s[oeB phi . fJjh ;kb w?I w"B3 fBqg G'r? oki othi .16. B?gkbh ek oki ;{o feoDk ekN/ r[fozv . w"Bh r"ob w/b eo j'fJ fcozrh M[zv .17. fteqwjkfJB nkm d;[, ;fs phs/ ip f;Zy . fdFk BkE phs/ ;[ fGy nFNkdF d[ofGy .18. s/i w"Bhnk ;ks go, d' go o'b ;o{o . wjK d[ofGy j[fJ Bk; fBqg G[b/ fcozrh d{o .19. xfo xfo T[m/ T[d/ H}p T[BZh ;T[ e/ ;kb . wko r[fozvh4 eo?Ir/ sp? ykb;k ukb .20. T[d? f;z sB r[o{ fjs ir? dhg ;w dhg .

123

Page 132: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

Jh; w{; fjzd{ ybe gh; fdykt? dPhg .21. xfo xfo T[io/ xfo xfo t;? xfo xfo o't? Bkfo . xfo xfo g{ik xfo xfo wzvg xfo xfo j'fJ wo;ko5 .22. wb/S j?P fs;s/ go/ shB ;" phs/ poy . ;kro jh Bkro BjhI fps? ;jz;q uoy .23. wjKwb/Sh fco j't? ;Gfj wb/S fpjko . i'fJ }'o eh oki pb phs/ eb{ nkfJ ;ko .24. ;j; nmZsh eb{ rfs jfo ebeh ntsko . sK fdB jw ph nkt;h j[fJ n;P n;tko .25. woDk woDk wko wfo rbDk rfb rfb ;hs . ;op ykb;k fsnkr sB br? FjhdB ohfs .26. ekb Bro fBjebze[, nfp fco[ ikt? eo u?B . :k fpfX phs/ ykb;k nkfJnk ;[gBk ;?B[ .27. okwdk; e[b okw e"o r[o T[esh efj u[g . efjs/ brh ;wkfX gd, bJh w[efs o; r[g .28. gY? ;[B? efb tkosk efbi[r sK ek dk; . gkg Gr? Grsh ir? XzB f;Zy eh nk; .29. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .60.

61

J/e p/o ;qh r[o{ ih p?m/ nub ;wkfX . sp? ykb;k f;T[I ejk efb w?I ww[ fdqVQ pKfX .1. i[r i[r w?I jw ntso?I ngB? GrsB eki . ofjD ojfj ;' ykb;k ;' w/o' f;oski[ .2. f;yB g{Sk gq/w ;'I ofjBh e' fEqszs . fe; e' d/Bk few oj? e?;/ tos?I ;zs .3. r[o{ ej? ;[B ykb;k e/; gkj[bh w[es . e? yzvk gkj[b Gbh e? uoBB eh i[rfs .4. Xo? e/; gkj[b fpBk G/yh w{VQk f;y . w'ok doFB Bkfj fs; gkgh fsnkr? fGy .5.

124

Page 133: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

J/e w}Qp ofjBk Gbk d' w?I oj? Bk e'fJ . w/ok f;Zy ejkfJe? Gow?I gkgh ;'fJ .6. shB goeko ww f;Zy e/ ;jih, uoBh,yzv . :K s/ e/;h j'fJ f;Zy shB' eo? fpjzv .7. J/e;[ e/;h ikBhJ/ d{ik j[fJ T[ge/; . fpe/;h w[zvhI ;zrsh r[o{ fgnko/ s/; .8.

fjs T[gd/; r[o{ ek

u"gJh w/ok ;' i' ofjs ojkt? . gjo[ oks fJ;BkB eokt? . pkDh r[o{ eh ntfo Bfj gkm . gVQ? r[ow[yh fsnkr? mkN .9. p/d Fk;sq r[otke eT[ Xko? . nto fpnkfX ;w ;roh Nko? . noph gko;h nZyo B gVQ? . w/ok f;Zy B"eoh feT[I eo? .10. s[oe e' wkEk epj{z Bk M[ekfJ . s[oe ;zfr p?mfj Bfj ykfJ . b'Gh mfjo? Bkjh whs . f;Zy gjkVh eo? B gqhfs .11. uko poB ;zr tos/ n?;/ . ;[B' f;Zy ww puB j? i?;/ . pqkjwD uoB gkj[bh j't? . nEtk ;fjih1 f;Zyh j't? .12. w/ok f;Zy nkB ;fG fsnkr? . w/ok ;'fJ i[ w[y BjhI bkr? . G/yh pkwQB dkB Bk Ski? . pkwQB b'Gh d{o fsnkoh .13. ;otoh Fesh pkwQD fsnkr . nKvk Nhe/2 w[y'I B bkr . pkwQD f;Zyh fBzfdnk eo? . fs; gkgh e? d/ ft;[ wo? . yzv/ gkj[b eo? Bk fgzv . fgsoB j/s[ G[rkt? nzB .14. d/fJ g[Fkeh XB ;p d/fJ . nto w}Qp e' f;Zy B b/fJ . i' e'Jh w/o' Bkjh f;Zy . fs; pkwQD e' d/fJ B fGy .15. nEtk pkwQD w/o/ gzE . uoB gkj[bh w[j ;' ezE . pkwQD e/; fpB gkj[b Xko? . gkyzvh e' d{o fBtko? .16.

d'jok w/o/ f;ZyB G/y Xfo dkB[ b{NB/ j/s . Xo? e/; fofy ;zfX sfi, gkgh egNh e/s .17. fpgq toD T{sw pvk, shB d/t e' o{g .

125

Page 134: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

gbfN w}Qp ghoB ii?3 ;' gkgh d/t wo? e{g .18. fgqEw?I foyh ;wkB j? iNk i{N t:tjko . noX toD g[B gkj[bh uoBh gq/wh ;ko .19. G/y e/; Xfo nkB f;Zy g{is s[SB d/t . sKfj Bk gkBh dhihJ/ w/ok f;Zy ;[;/t .20. e/;kXkoh G/yhnk ihtB e/ fsB eki . Xo/ e/; uzvkb ;w dhnk dkB fs; pkd .21.

u"gJh

w/ok f;Zy ;hsbk B wkB? . G/yh e' i' d/t? dkB? . ifj efjz ek ykt? gq;kd . w/o/ f;Zy Bk nkfd i[rkfd .22. fpB p{M/ d/tB e' ii? . w?I S'vk ;' f;Zy ww si? . w/ok f;Zy i[ shoE ikt? . nfsfE e' d/ e? G'r G[rkt? .23. i' d/t? dkB gop e' wkB . r[oftFtk;h r[o{ n;EkB[ . t/y? Bkfj shoE e/ gKv? . eo/ G/Y pB nkt? nKv?1 .24. oj? fJeKfs gqhs iB d{o . ww ftuko ;' fBs Gog{o . f;Zy G[rkt? w/ok f;Zy . e/; G/y Bfj w/ok fgy .25.

d'jok e/;tkB fpB e/; j[fJ w/ok j'fJ fB;zr2 . pkwQD ;'Jh fpnk; ;w d/t? dkB[ T[wzr .26. ezfBnk d/t?I f;Zy e' b/t? Bfj feS[ dkw . w/ok ;'Jh f;Zy j'fJ gj[zu/ b/ ww Xkw .27. gho ;oto ;hsbk i'rh G{s B ;/t . r[o ;/t? ;G eki w?I gj[zu/ ww[ do s/fJ .28. nkzBd ig[ fBs jh gVQ? E'Vk ;kok f;Zy . ojokf; nkosh Fpd g[fB ehosB ;[B? ;[ fGy .29. f;Zy f;ZyDh fwb pj?I uouk eo?I ngko . GiB f;ykt?I g[sq e' fBs Gi pkoz pko .30. ysqh f;Zy g[fB t?;[ j'fJ FokfX fgsq e' ikB . eo? eokt?I fpgq f;Zy, nkB B fpgqB wkB .31. d/fJ e[dkB i' f;Zy ww rqkfje ikt? Boe[ .

126

Page 135: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

ngB' Gb' sKe' p[ok sKjh s/ efo coe[ .32. r[o{ Go';k nk; r[o, Bk e'Jh b'e gob'e . ;dk ;BkBh frnkB fXnkB f;Zy ohfs fpB F'e .33. go Bkoh owsk i'Jh gVQ? gko;h iht . Bk w?I sKek Bkfj ww[, f;Zy B ib fs;[ ght .34. gko;h iKe? xfo gVQ? sKek BjhI ft;kj[ . sKek S[fjnk B ykJhJ/ sik Xow[ ek okj[ .35. FokX eokJh fpnkj XB, w/ok f;Zy fdi ykfJ . ;' G/yh gkgh nfXe fsfEnk1 B d/t? skfjz .36. rqfj g{ik g[fB rkfJsqh p/u dkw b? ftgq . rqjD dkB SkfJnk gF{ ykts Boeh fygq2 .37. rqfjD t/b g{ik ig? j'w sogfD fJ;BkB . S[N? rqjD d? dkB ww f;Zy GbkJh ikB .38. dkB b?fJ i' rqjD w?I nksw xksh w{VQ . w/ok f;Zy fs; w{VQ fdi r/o/ e{gB r{VQ3 ,.39. dkB gksq frqj fBoXBk b/fJ e[bhBh ;'fJ . ;w wb/S j[fJ ftgq sk, sKfj ;tor Bfj e'fJ .40. ezfBnk XB fdi rqjD XB d/t g{i i' ykfJ . JhjK fsnkr? sKfj e', f;Zy Xkw ww ikfJ .41. w/ok f;Zy rqzEhnk4 g{ik ykfJ nodk;[ . fby ykt? M{mk u[rb, w/ok Bkfj ;[ dk; .42.

u"gJh

ykb;k ;'fJ i' bJ/ B dkB . s[oe fjzd{ eh oy? Bk nkB . fpgq gqfsrqjh5 S[t? B nzr . ;' w/ok j"I fs; e? ;zr .43.

d"jok

F;sq Xko e? ykJhJ/ fJj SfsqB eh ohs . fpgq ;zs'yh dkB Gb ykt? Gi? ;[ whs .44. G/y fgnkok Bkfj ww toB[ fgnkok Bkfj . ofjs fgnkoh w'fj e' f;de fgnkok nkfj .45.

127

Page 136: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

ofjBh ;fsr[o[ f;Zy eh ejh i[ fjs fus bkfJ . gVQ? ;[B? Grsh bj? w[efs r[o{ xfo ikfJ .46. ;kyh gPoh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .61.

62

J/e p/o ;fsr[o{ ih p?m/ ngB/ GkfJ . eEk GJh sfj gKvtB gzfvs Gkos1 nkfJ .1. sK ghS? uouk GJh wok Bk nkt? e'fJ . fenk ikB?I fenk j'fJ sjK j? tk Bkjh j'fJ .2. sp p'b? Bzdbkb ih eoBh ewb iwkb . f;Zy f;de r[ow[y pv' fsB e' Gb' jtkb .3. ;?Bkgfs eftsk ej? r[o doFB s/ gko[ . eo? Gbh tk p[oh fBs ;fsr[o b/fJ ;tko .4. T[d?okfJ eft fJT[I ejk i?;h ekj{z xkb . s?;k cb dWw2 j'fJrk i?;k phi fp;kb .5. ªoktb« p'b? it e' JhFo nzF fBjko . BjhI dzv ngBh ;[ofs fpuo? b'G g;ko[ .6. ªnZb{« p'b? d/fj iVQ gzu ss[ S[N iKfj . pfX gqkD sB nkfj iVQ u/sB nkg' nkfj .7. ªwX{« p'b/ i' ;jh j? u/sB gow ;o{g . tj wko? wosk BjhI d{ik e"B nB{g .8. nrfB nrfB fiw ;hs ;hs, fxqs fxqs gkBhtko . Gqw jko3 d/y' eth d{ik ejK ftuko .9. ªuzd« uzd ue'o fiT[I pkb wkfJ eh ohfs . fsT[I rfs JhFPo iht eh ikD? gqkDh whs .10. ªpZb{« fp;B[ ceho eh, p'bh ;[B? Bk e'fJ . fsT[I JhFo no iht eh, d[fpXk ihn w?I j'fJ .11. ªbZyk« bZy wD p'M fij ;'Jh wosk Gko . j;s/ jbe/ b'r ;G gkg g[zB fJT[I Xko .12. ªJh;odk;« efj ;[B' ;kX shB ekb fJj BkfjI .

128

Page 137: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

i' dh;? ;' nZrsk4 :kw?I ;z;k Bkfj .13. ª;[yhnk« ;[gB? J/e Bo, ebg? o{g nB/e . s?;/ JhFo fus s/ T[gi? fBgi fpp/e .14. Xow f;zx fBi Xow[ j? ngB' fJFN gqXkB . nkB Xow ;ro/ fBcb :K w?I p/d gqwkB .15. fsnkr[ w{b j? ªfXnkB f;zx« fty? G'r s/ d{o . fXnkB Xo? fJj gow XB ;fsr[o{ gd eh X{fo .16. wkbk ;fsr[o ikg eh «wkbk f;zx« wh ikB . iKs/ e' nfGwkB j? us[o tor e' ;kB .17. ;[B ;zpkd fJj[ ;rfb e', ;fsr[o T[uo/ tke . nBjd ;kXB i'r e' ;wsk fXnkB fJeKek1 18. shB g[oy go p/d tke u"E/ Bfj nfXeko . w[efs w[w{y2 fty: e', gkwo u"Ek Xko .19. fBi ;o{g e' ;wM e? w[esh S[Nek nkB . w?I e' e' ;z;ko[ fJj[, w[w{y y'iB pkB .20. ftyJh ftfX ;fG p/d eo fsnkr/ ;rb fBy/X . fty? G'r pKSk nfXe ;wMs ;[B eo G/d .21. fty? G'r Bfj si ;e? ftfX eos' nb;kfJ . Bfj T[gkFBk ekw fpB gKwo X{w ftekfJ .22. br? iKfj e' GktBk ;{Mk woBk nki[ . frnkB ;wfM nkgk byk, G/Nk r[o{ ;wki[ .23. i?;h i?;h tk;Bk s?;h fusfj sozr . iKs/ ;rb/ ;[yh j?PI fty: pqjw e' ozr[ .24. g{o/ r[o s/ g{oB' g{oB xN? B nzr . w[efs i[rfs pg[oh ejK n?;k r{VQk ozr .25. gtB ss ;fG fGzB ip woBk ejs/ w{VQ . fco? ;zi'rh ;[gB fiw[ rvh tk;Bk r{VQ .26. tk;Bk y?: no wB' Bk;[ j'fJ nfGnk; ftuko . fJ; s/ eNhJ/ iBw[ woB[ nT[o T[gkt B ;ko[ .27. ;fG T[gkt ;w dw uofi i'r iZr sg dkB[ .

129

Page 138: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;fs;zrfs fpB fpcb[ j?, pKM ;[tB[ ;w wkB3 .28. ;t?:k

gfs e/ ekoB ftnkj ou:' Bo pj[sk ;ki iB/s wzrkJh . d/t e' g{iB pzX ;[ pzX[ fpfXtkB[ ;[ gzvs bhU p[bkJh . ;'r si? ;[B GkwfB1 rkts wzrb rhs ;[ tkdB2 SkJh . s?;/ ;kXB nksw ekoB BKfj by:' fsj e"B ;jkJh .29.

d'jok Gb' iBw Gb e[b Bro, Gb' r[Dh ;[ efE . ;wfM nkg ir ikb pu, J/ew/e by ofE .30. pqjw frnkB[ uouk ;dk j's fBefN r[o{ fdnkb[ . ;[B? f;Zy fdqVQ fXnkB i[s Gt G? fwN? ;wkb .31. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .62.

63

J/e ;w/ ;qh r[o{ ih Xow ghqfSnk j/s . eo:' iZr fBtsk dh:' G'iB eo ;ze/s .1. n?;' efj:' ;[BkfJe? wk; ykfJ fdi i'fJ . nFoch J/e dZSDk fs;? n?;/ efj:' ;[ j'fJ .2. yho yKv ek G'rsk, J/e o[gJhnk sKfj . ip ykfJ u[e/ pj[ b'G efo wk;-njkoh nkfJ .3. yho njkoh w[jo eo wk; e[ o[gJhnk fJe . puB dhnk ;qh r[o{ ih fJj b'Gh Xow fBfie[ .4. fJj ;kX{ fiB b'G Bfj Xow ewk:' ;fs . wk; ykfJ fpgq ejK ;' uzvkb[ ek fws .5. ghS? ;fsr[o fJt ejk ;[B' f;Zy fus bkfJ . w/ok f;Zy ;' ikBh:' wk; ykfJ fdi BkfjI .6. puB ;[Bk ;G ;zrsh eoh p/Bsh J/j[ . i' fpgq gkj[bh j't? sK eh eoBh e/j[ .7. puB j{nk sp r[o{ ek nkbw f;zx ;g{s .

130

Page 139: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

Xow[ Ssqh gkfJ e' fdi s/ j{nk g[oj{s3.8. sK eh fdisk Sfsq eh eo? yVr eh ;/t . Bk fBtsk Bk dkB g{i i' d/t? fsj d[ys/t .9. sKjh s/ jw T[skfo:' iZr:'gths1 eh nkB . wdok wk; e' S'oBk J/jh fpgq eh wkB .10. pqjwB j'fJe? fpfX eo? fjz;k wk;[ Bk ykfJ . ykt? ;' b[Zuk fpgq ;w uzvkb ejkfJ .11. b'G ojs ;wsk fi;? eo? frnkBk ek nzr . d/t foyh ;' j'fs j? w/o' puB nGzr[ .12. i' frqjh izrb p;? p/d gVQ? fus bkfJ . T[Sf;;bk2 efo iht j?, w[fB ;' fpgqokfJ .13. Bro pk; rqfj Xow i[s fBzdk Jhoyk S'o . ;' pqkjwD fpgq ;jh n?;/ ikB? w'o .14. F;sqB s/ Ssqh GfJnk, jZNh s/ j?P t?F . e;pdko ;{dq ;jh fdi ek Sotk3 G/; .15. rkfJ fBos s/ BN fpgq u[rb d{s s/ wb/S . Gy[ nGy[ ;wM? BjhI wd wk; goBkfo . ;' uzvkb fsj fsnkr efo w/o' f;Zy fBjko .16. nkfg b/fJ b'Gh pvk ntoB d/y x[ookfJ . ;' wziko4 fdi ikBh:' sKfj Bk d/t? GkfJ .17. gKXk pqjwB fpnkfj XB dZyDk b/fJ gq:'r . e;ph fpgq gkg xfo fsj dksk nx Ux5 .18. fpgq gV?Q jfo e' Gi? fBzdk T[;sfs fsnkr . eo? ;[Gkte eow e' ;' gksq ;[G tke .19.

u"gJh fpgq j'fJe? J/e fpnkj . fpgq toB[ e' fpnkj B fpnkj[ . fpnkj-eokJh b/fJ B dkw[ . nkB d/t eh eo? B ekB .20. fpfX eo skrk fpfX eo p/d . fpfX ek dkB[ Bk Xko? G/d . G'iB dkB e[dkB fsnkrk . ;' fpgq g{fins pvGkrk .21. rqfjB B b/t? s[bk Bk w{os . SkfJnk fwqse iBw rqfj d{os .

131

Page 140: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fpB wKr/ gVQ p/d g[okB . d/t? dkB G'r? ;[o frnkB[ .22. b/t? d/t? w'j Bk eo?, ;' fdi ;rb[ irs s/ go? . fsB e/ gkfJ gos w[j[ s/i, d/t? frnkBh eowB u/s .23. w?I i[ gzE ehnk fsB ekoB[ . Bfj s/ w/o' iBw[ nekoB[ . w/ok f;Zy B fBtsk1 wkB?, w/ok f;Zy ;' dkB Bk dkB? .24. w/ok f;Zy t?okrh oj?, nki ekb eo ekb ;zrqj? . ;[nkwh Xow eo? fBs gkb?, Xow gkfb F[G o;sk Gkb? .25. ;w/I ;w? f;o G'rB ;/t, Skv w{VQsk pkDh r[o r/t . ;[B' f;Zy wwsk BjhI eoBh, Gb/ p[o/ eh ;/tk XoBh .26. Bhu ;zr BjhI eoh:' fwsq, puB jko ek M{m ufosq . i' e'T{ w/ok f;Zy ejkt?, gkj[b b/ ;[G eow[ ewkt? .27. fgSb/ eow ;fG ikfJ fpbkfJ, r[o[ ;oBh ip nkt? XkfJ . n;[o G{s eh ;/tk si?, gkjB eh g{ik Bfj ii?3 .28. gkjB g{ik efb ek GkT[4, wVQh w;kDh M{mk ;[nkT[ . fvzG eo? w{zdfj i/ Bke[, igBh c/o/ pv' Bkgke5 .29. fiBe? GkfJ B nzsfo c[ok, feT[I w{oy shoE Gqfw fcok . ehosB GiB rzr ib[ Xko, ;'Jh w[es[ fiB Gik w[okfo .30. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .63.

64 dhg f;zx j'fJ ntso?I e{V? eo;h okb6. f;Zy jwko/ nwo ;d fsB eh eoBh ;kb7.1. J/e p/o ;fsr[o ej:' efbi[r f;Zyh w'o . Xow ewkt? pu?r' f;de fpBk ;p y'o .2. GzrkDh e/ y/s w?I i[ZM? ;G ww f;Zy . ;[y G'r?I nzBdg[o wky'tkb e/ ftu .3. j{nk i[ZX Bd"D w?I rJ/ gjkVh Gkr . nkJ/ s[oe bj"o s/ B[ozr r[bkwh gkr .4.

132

Page 141: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

oki/ c{N/ nkg wfjI wo:' s[oe f;odko . jw?I puk:' jkE d? sp wQko? eosko .5. byB"sh e? rzr g[fo GJ/ i[X ;G ;[X . fdbhgfs eh c"i uVQ wko// s[oeB fpqX .6. pv/ i[ZX GJ/ ykb;k ihs/ pv/ ngko . ihsh ybe[ e[b Bk; efo ;h; dJ/ Xow eko .7. np? wb/Sh tXh nfXe[ f;zx ykgt?I pho . w/oh f;fynk ;fs ikB Bkfj G[bkt' Xho .8. f;Zy jwko/ j'fJIr/ xfo xfo j'fJrk oki . sK ghS? fJe f;Zy ww[ Xo? gzE eh bki .9. wko/rk e[; Bro[1 e' fJzdq/fis pv s/} . sKe/ ghS/ i[X j'fJ xfo xfo bV? Bo/F .10. pj[ fdB phs/ poy fos, T[B f;ZyB xo[ G{g . s/itkB okik nfXe j't? ykb;k o{g .11. fco ghS? pj[ fdBK s/ oki ykb;k mfjo . gFuw ihs/ gopshI g[B eFwhoh Ffjo .12 wko wko eo wo?r' fiTI[ Ub/ e/ p'j2 .13. fiT[I jhok B{sB w[es b;? dhg eh eKs .3 e{N noE4 f;ZyB tofi nkg nkg w?I FKs .14

sK p[ZY/ ;kfjp B' efjnk, fJ; e{M fdt; w?I ykb;/ e/ ntskoh oki/ j't?Ir/ . fJsBh efj eo F;sqK e/ d/yB/ w?I gou/ r[o{ ih . ukbh xVh ghS/ p'b ;[DkfJnk nkbw f;zx B{z, s{z pVk ozxV j?I . jZ; e/ efjnk nkbw[ f;zx, w?I f;Zy s[wkQok . sK ;fsr[o{ efjnk, b'j/ B{z b'jk eZN?, ozxfV B{z ozxfV, oki/ s/o/ w"i{d ehs/ . s{z ozxfV d/ xfo iBw?rkl f;Zyh, nZXh fdsh ns/ oki ;kok . nkbw f;zx efjnk, doFB Gh j't?rk < puB j'fJnk,ªjw Gh nzfwqs;o okw;o eh GktBh oZyd/ jK, sjK T[so?Ir/, frnkoQthI t/o[, nkgDh y/sqh ykb;/ B{z ;wkbD . e'Jh BK ikD ;e/rk .« oki tX/rk ykb;k T[wAs j't? Bk; . m/v/ ykt? ykb;k w'j ;wkb? ;k; . T[so'Irk w?I sph fdB iK fdB[ w[es/ f;zx . c{V r{VQ no w{VQ fBqg ikfJ yg?Ir/ fgzr[ .

133

Page 142: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

sp? f;oQzdh Bk; xfo e[b w/oh j[fJ Bk; . fiTI[ ikdt b/ rJ/ feqFB e[b ekN{z fiTI[ xk; . gKu f;Zy ;odko ww ehB/ e{N1 pykB[ . fJBek noE B g{Sh:' ww jw ;[s ek nkB .2.

fJsBh efje/ T[m/ x'V/ d/yB/ e', d/y? y[Fh j'J/, rDh rDsh c/o bzro rJ/, gq;kfd Sfenk SekfJn, gbzx go b/N/ . ykb;k rfJnk nkgD/ v/o/ . ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .64.

65

GkJh f;Zy' \ ;fsr[o{ igDk wB[Zy ek bkG j?rk, J/e pko J/e f;ZyDh nkJh j}{o ns/ o'tD brh, g[fSnk r[o{ ih sK f;ZyDh p'bh-w/ok Gosk doFB B{z nkfJnk ;h ;Zu/ gkfsFkj \ no wkfonk rfJnk, j[D w?I eh eoK < w?I ibkbkpkd dh jK, god/; nkfJe? d[y gkfJnk . j{nk puB sp ;zrshI F;sq pKXj[ fBs ;[fDnk wzfBnk puB sfp F;sq ;zrfs fws .1. bVsh ;zrfs r[o{ eh ;[B fgy ;fsr[o fdnkb . tko Gr"sh gfVQnk eo' ;zrs s[oeB ;kb .2. f;Zy pvkJh eos nkg F;sqB eo?I i[ZX . s[oeB ;'I tXdk rfJnk ;p ;zrs ek eo[ZX .3. pzdh j't?I wo?I wko eo? fgnkBk Bke .3 pfY:' j"I;bk irs e' j'ts f;Zy r[otke .4. gqhs' gqhsk whs' whsk brk j'D sp b'r . b'e?I b[e?I Gb/ p[o/ ej{z joy ej{z ;'r .5. Bkw ewkt? f;de ;[Bkt? j't? pj[ gq;kfd . ;qh r[o{ gKfJB gos go w/N? irs fpykX .6. ;kb{ gZsq4 r[o{ ih d/t?I f;yB nBkfJ . }yw fwN? xkfJb yo' fJj pfX dJh pskfJ .7. Fkj f;ezdo o{w ek nkfJnk ftu gzikp .

134

Page 143: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fsB[ xfo fJbwh fsp1 e' skfbp ehBk nkg .8. sKe/ xo f?j fpfdnk phsk pz; guk;[ . b[de Bro T[so fdFk ofjsk sjK ;[ sk; .9. poy nkopbk fwbk sp ;o otkb e/ ;kE . poy ojk woB/ ;w? dhB' fpfdnk gkE .10. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .65.

66

J/e p/o ;qh r[o{ ih e/ j}{o pks ubhm i' gkfsFkj ih \ w{oshnK g{id/ jB pDkfJe/, J/j Gb/ jB fe fijV/ fXnKtd/ jB ;' Gb/ jB < sK ;Zu/ r[o{ ;kfjp efjnk, GkJh f;Zy' wB ek u"Ie ;fs ek GkfJ . w{ofs Bebh n;bh BkfJ2. eoBh eow g{op, Xos fXnkB iw eh rJh Ghs3 .1.

;t?:k fXnkB Xo? fij ekoB ;kXe ;' ifrnk;h w'y gSkB' . ekwBk gz[i4 fpBk; eo? jh: ;' s[w ;kXe nwb f;oB' .1. ;{ofs w{ofs pKX Xoh fiB w{VQB eh goshs pykB' . w/o' ;'Jh iB f;Zy ;[Fhb fXnkB nekb e/ phu ;wkB' .2.

d'jok nfXe fXnkB jfo Bkw fBs pkDh fpB? ;[Fhb . F;sq ;{ok dfJnktkB sK ;w n"o B ;hb[ .3. J/e ;wkb? Bkw e' J/e eozsk fXnkB . J/e eozsk f;bk g{i shB' Grs gSkB[ .4. Bkw igs j? jfo Grs fXnkB Xo? ;[y frnkB . f;bk g{i s/ skw;h shB' Grs ;[ ikB .5. jwok ws j? GiB ek fXnkB i[rfs ofjok; . eoBh r[o{ BkBe eoh tosh r[o e[b Gk; .6. efbi[r Xow jfoBkw nfs iKfj Gi? Gt gko . ;' eoBh GoBh ojs f;ZyB eoh ;zwko .7. ;eb w[be e' w//bhJ/ db e? s[oeB gho .

135

Page 144: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

jwok nktB G{fw go ;wM' f;Zy sspho .8. pkDk e/;fj w{zvk s[oe eZS{ jwkok fpod . szpk ckok pKr jfB s[oe B S'o'I frod .9. ;{o ykfJ ;' ykb;k ;{o wodBh f;Zy . r[o{ ek f;Zy ;' wkBhn? ;dk ;wkb? fGy .10. ekb p[ok nfs p[ok ;hs p[oh oKv eh gqhfs . p[oh pvkJh nkgBh p[oh nwkBh ohfs .11. p[ok eo} nfs p[oh gqhfs ;G ;'I G?d B d/fJ . :k fpfX pos? irs w?I fJFN xNh B b/fJ .12. p?dB ehi? fwsqsk t?oh eo? Bk p?d . i'fsF pj[sk ;[B? Bfj, g{S? frqj eh e?d.13. ekfJo ;bkjh Gkoik1 ekoi c'ek j'fJ . g{S? fpB ekoi p[ok, g{S? Bfj wr'fJ .14. E'Vk ykfJ xo w?I ;[yh b'G fsnkoh i'fJ . XB e' wB e' ;[gB e' ngB' eo? B e'fJ .15. ;fbb2 ;/thJ/ gqks T[m ;hs wKM sg nkfr . ir? G{y G[rsh Gy? nzfwqs xo ek ;kr[ .16. go F;so go x'V ek go Bkoh go rq/j . go XB go wB d/; go fJBek fenk n;B/j .17. Xosh X/B[ ;[toB n;[ Bkoh wzsq gkm . J/jh dkB ;G dkB f;o nzB ;GB s/ ;km .18. Bkw igB ;G gkm s/ nzB dkB ;G dkB . ;G i{Bh s/ nfXe Bo eoh:' f;Xy ;[o frnkB[ .19. ;G ek nk;ok w/x[bk ;G ek oZyh Sfsq3 . xo eh okyh Bkfo fiT[I nzsfo oy jfo fwsq .20. p[ok woD ihtD p[ok eoDh fpB fej ekw . F;sq jhD Ssqh p[ok nDgVQ fdi p?okB4.2. fpgq F;sqXkoh p[ok p[ok fpgq ;w f;zx . t?F gVQk ;G s/ p[ok Ssqh p/dh f;zx .22. F{do gVQ? i[ p/d tke[ fsnkrh Xko? Bkfo . f;Zy fsnkr? f;de e' fenk sKek fJspko .23.

136

Page 145: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

wzsq szsq ek p[ok ;zr gq/s ;/tBh Bkfo . p[ok pkb ;{ok fgsk ojhJ/ sKfj ;zwko .24. pj[sk ykDk pks pj[ pj[sk nwb fsnkr . w/ok j'fJ ;[ wkfB ;u[ ojBh oj? fBs bkfr .25. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .66.

67

J/e p/o wjb w/I rJ/ r[o{ ih, sp wksk ihs' ih p/Bsh eoh ns/ wZE/ N/e/ pj[s t/o, sfp puB wB ek wsk fenk j? s[wQkok xo tkfU \ e[S ej', sK nXhB j'fJe? p'b? wksk ih, ªGbk ih \ n;hI ph wBZ[y d/j jK . fenk ikwk shthI dk j?, e[S ;fs;zrs BjhI gqkgs j[zdk . s[w jh r[o{ j', e[S T[gd/F eh ukfj j?rh .« sK puB j'fJnkL wBks ;op ;kXB pB? wB br ;G T[gd/F . wB{nk gbN/ frnkB j[fJ wB bkr? ofs F/; .1. w[y o{X? by ;[tk; e' fpofs nzso w[y d/fJ . fJj? ohfs eo Bkd ofs, wB{nk fwqr ;[y b/fJ .2. B?B br? p?BB br? ;qtB Fpd e? wZX . T[gofs wB{nk1 fty? s/ pqjwkBzd ;[y ;[X .3. fijp? skb{ wX d/ B?B brkt? Bke[ . gfjb? n?;/ ;/thn? ;fsr[o[ gd wfB Gkfy .4. mfjokt? ;[nk;[ ip fpqfs EzGkt? nzs . pjh pk;Bk o'ehJ/ shB wk; br ;zs .5. u"E/ wk; fEs gkfJe? t;s[ Bkw i[ d/y . ;'Jh nzr nkgB/ by? fJjh i[rhFo G/d .6. shpq pk;Bk d{fo efo fiTI[ ib wSbh XkfJ . n?;h ;kX? ;kXBk wB{nk fuZs fpbkfJ .7. gzu G{s G{ pko jfo pk:{ BG n;E{b . rzX, o;, o{g ;goF X[fB ;{yw eow ftu w{b .8. gqkD ngkB ;wkB fpnkB T[fdnkB[ gzu[ n;EkB phi . T[o gkTI[ fjodk ;zfX, BKVh gKufj Ghi[ .9.

137

Page 146: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

Bkr e[S U feofebh d/tds XB ihs . T[drko1 B/so fSe[ izGDk2 w{J/ egkbh ohfs .10. fGzB fGzB ;p pKN eo sZsB Xks{ pKN . nzsfjeoD e' fGzB efo F/y3 nkswk ;KN .11. fJjh frnkB fJj i'r ohfs fJjh Grfs ek eki . iZr dkB shoE sg sik fJj fpfX wB e' ;ki[ .12. fdB nEtk okshI eo? nbgjkoh neb . dw ;kX? pKX? fust sT[ gkt?I ;[G ;eb .13. fwfEnk pB XB Bkfo ;[s fwfEnk ir e' fpqzd . nfGnk;h gkt? ;ko e' fJjh i[ i'r Bfozd .14. efj efo dh:' r[o Gkt s/ wksk bkrh i'r . :k fpfX ;zXe gqkD efo J/e poy br G'r .15. pg[ S'fvnk nfGnk; pb uouk ubh ijkB . w'fj ;[Ds g{fS:' fs;? go; okw p?okrh nkB .16. ;fsr[o efjU ;wMkfJe? fsB Gh ;fs rfs gkfJ .17. jw g{Sh sp j; efj:' s[w G'r' ofs Bkd . nzs ekb jw[ do; j[fJ s[w fus ww gd nkfd .18. GJh fJj ;kyh ;kfjp f;zx ;fsr[o dhBh w'fj . s[w fby f;yB j/s Xfo ;fs rfs nogfs s'fj .19. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .67.

68

J/e p/o r[o{ ih efjnk ;zrs B{z GkJh f;Zy' \ XzB Bkoh XzB GiB[ j? XzB efbi[r irdh;[ . wjK fpekoh i[r so/, GiB sokJ/ eh; .1. Bkoh dfJnk nBzs j? :k i[r Ghso Gkfy . yN Fk;sq gd fenk eo?, Bkw igs wB oky .2.

J/e gkoXh1 Ek sK T[B J/e[ p/o pj[s/ iht wko/ . sK ghS? fuohnK wkohnK, pj[s gzSh br/ fpobkg eoB . sp T[j ;'fu wB ftu efjD brk, J/; pB ftu sg;h sg eos/ j?I . oki/ Gh oki S've/ pB ftu

138

Page 147: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

nkfJ skgs/ j? . n;kvk d/j gkgh, pB ftu nkfJe? iht wko/ pvk gkg ehnk . sK efjD brk j[D fpeqwkihs T[gekoh j? . T[; gk; ubhJ/ . J/j[ fpuko e/ ufbnk, sK nr/ okik n;tko[ j{nk ;?Bk ;kE nkfJnk , gkoXh B{z d/fy efo geVkfJ bhnk pKXk . gzi fdB ;}kfJ dJh . sK b"Ivh2 d/ wB dfJnk nkJh . T[B g[oy-G/; eo nkg pzXkfJnk ns/ T[;B{z SvkfJnk . wjhBk j{nk sK oki/ :kfd efonk gkoXh B{z . sK oki/ g[fSnk s{z Bkoh tk g[oy < sK p'bh,ªno/ gkgh \ gkoXh gkgh jK w?I s/o/ gkgh d/ xfo nzB gkDh ykfJnk, w?I shthI j'Jh, w/ok ;oho wod dk efo, BjhI w?I woKrh .« okik ;[De/ F'e ftu rbskB j{nk, p'fbnk, ªisB eoKrk, ws wo .« gqks T[m okik izrb B{z rfJnk, sK T[j gkoXh j'fJ p?mk sg;h . oki/ wZEk N/fenk sK B p'bk . sK okik sg;h B' T[mkfJ fbnkfJnk, nkdo eoe/ oki ;"Ifgnk, wzsqhnK B{z efjnk ªw/ok r[o{ j?rk, s[;K nkfrnk wzBDh, ik br w?I B nktK«efj eo okik rfJnk sg eoB/ brk, ghS/ T[; sg;h czXe efjnk, w/ok ejDk J/j[ j? .. b"Ivh wzrkfJe? oki go p?mkJh ns/ nkg S've/ T{jK pB e' rfJnk . sK wzsqohnK efjnk, J/j[ r[o e/ w"Ii{d j[ew j't/ . sK b"Ivh p'bh, fpFB[ B{z geV' . sK ;G br/ isB eoB . Bro t?okfB rfJnk . J/e r[ck ftu Y{zvfdnK g[jeo ftu f;X gkfJnk sK g[fSnk, wow efjnk, jm d/fynk i' wod/ jB sK f;X ;kE fwb froBko go uVQ/ . T{jK i[roki[ f;X efjnk, g[oy j'r[ s[wkok oik . sK T[j p'b/ fpFB[ B{z ukjhdk j?, sK f;X ;kE j{J/ okik B{z ph fbnkJ/ fpeqwkihs ;kE, Bkoh g[oy ehsk . okik B' oki dhnk . sK wSzdo BkE r'oy[ s/ nkfd f;X pj[s/ nkJ/ . fwb efo oki wzsqh eoh n"os s/ i' g[oy Ek, J/j[ efjnk fpFB[ wB[Zy d/j j? . dfJnk ek cb[ s[os fdykfJnk . i[r ek Xow gkoXh r[o{ ehsk, gkg eZN/ T[;e/ . GkJH f;Zy' \ Bkw ek goskg gkoXh oki r[o{, dfJnk ek cb b"Ivh g[oy j'fJ okik ek wzsqh . oki/ B/ gqwkoE ehnk-f;X doFB . ;p fpFB[ g[fo p;? . XzB fJj ebi[r i[r yok, eoBh E'oh j'fJ . n"o i[rB s/ nfs Gb' gko T[sko? ;'fJ . ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .68

69

139

Page 148: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

J/e p/o r[o{ ih e/ doFB B' ;zrfs nkJh, doFB eoe/ . fBjkb j{J/

. pvh GhV j'Jh, rowh eh o[s Eh, ;GBK ehnK GktBk g{ohnK eos/ E/, sK GhV ftud'I J/e[ ceho wzdkoh1 p[e Gfonk j'fJnk c[bK dk j}{o nkfd gj[zfunk p/jkb j'fJ frnk . rowh ek gq;/t2 trdk Bzrk d/j . nkfJe? c[ab uzp/bh r[bkp e/ G/N nkD dhJ/ . puB j{nk r[o{ ek, ;kJhI tkb/ ;kfjp b'e . pdB3 B' fJsBk eFN feT[I dhnk, ca[Zb nkD/, s[wkok doFB jh G/N j?rk . J/e ikfDnk sK G/fN fenk . sK caeho p'bk L d;s ]kbh, o{fJ f;nkj . d;s nkwd p/gotkfj . ntk} ]kbh ijkB p/gho . pdB ;z[B ekcao p/t}ho . ;fsr[o pdB o{j ][Fjkb . pk}h pH?o ;kJhI w[ofd jkb . ][dkfJ pzd/ pH?o jtkfJ . ][dkfJ uFw p/gotkfj . pdB ca[owkB ]bk;h ijkB . pzdrhdko dorkj gotkB .

sK ;[D efo y[Fh j'fJnk dot/F . p'bk-wZe/ eh }kos j{Jh, fpn?p o'}, ]{p dhdko ][dkfJ uFw dhdwfj. J/e pks j?rh, ;Zu/ r[o{ gho ijkB \ pzdk pdB edw do u{ Bfj . dohnkfJ do sB y?o ukfje? wzrkfJnk v[peh bJh sK jw rJ/ . d/yK d{o b/ rfJnk e'Jh . sK w??I ykp ikDh, fJe shthI d/yh T[; d/ d/j ftu pj[s/ iht d/y? . c/o T[j wzdo ftu b? rJh, pvk nkdo[ dhnk, g[ik G/N dJh . sK w?I J/e g[oy d/yk w{zjK tkbk, pkjK tkbk, Bkr bg/N/ ;g/o/ tKr{ p'bk ª;[y ;kJhI .« w?I p'bk w?I ikfDnk BkjhI sK p'bk,ªd;tK gkfsFkj gk; ikfJ ejDk gKu eo'V guktB bky XB s[wkok j?rk, np ek, shthI gk; . d; eo'V ;Zso bky d{ih shthI jZE G/ik . fgSbk d/j ek, fJjdh feZe[o rZb j? . ;tk ;'bK eo'V dk w[by Gkt/I XB tkX/ ;D/ b/t' . fiE/ ukj' T[E/ jh sbp' .« ;[fD efo jZ;/, Gbk ;kJhI ceho Gbk, sK ceho B? g[fSnk, ih jw ph e[S ikD?I }kjo eohJ/, sK p'fb ;[DkfJnk-;fsb[dq shthI ;h ns/ g[oy ;w[zdq ;h . d{ih shthI r'dktoh ;h . jw b/yk ;wMKr/ . go nkfJe? f;ZyK g[ZsK B' b? d/tKr/, iK fdB oki bkfJe[ j'Dr/ . oig{s dk pkbe[ j?rk, T[;dh jZEh b/tKr/ . d/tKr/ ph, b/yk pj[sk j?rk . jwkok p/Nk ;h, wkJh ;w/s b/yk ;wMDr/, J/; tk;s/ efjnk j?, Gbk ih, Gbk ih d' p/o . ;kJh ceho[ ;Zu j?rk, sK ceho M[e p'bk, jwkok fenk< jZ;e/ p'b/-nfrnks w{ofs

140

Page 149: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

jwkoh T[so?rh, T[E/ sfp s[;hI Gh sg ek cb G'r b?Dk . ceho p'bk,ªGtib s/ pukt' .G'r[ o'r[, ;Zu jZe[ .« wkbe p'b/, ;kJhI ih gok s'b/, fJ;/ soQK GkDk j?rk . j[ew? nzdfo ;G[ e' pkjfo j[ew B e'fJ .. sb shthI T[go wod . d'B' do uFw dhdz c?;b . sK ceho y[Fh j'fJ efo T[fm rfJnk . ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .69.

70

J/e p/o r[o{ ih uwe"o ftu E/, ;zrs i[Vh ekpbh,ezXkoh f;Zy jZE i'V/, ih e[S fwb? n;kB{z, puB j{nk,ªmfjo' XB d/tKr/, wotktKr/ .«sK f;Zy u[g j'fJ vo rJ/, fgS'I p'b/ XzX/ dk j[ew ns/ ihtD dh y[Fh pyF' . sK puB[ j'fJnk roi/ w/xb y[Fh eo ib b/fJ B y/s . ukfsqe u[gek j'fJ ojk fenk pkdb j/s . uzdB goT[geko fjs, pB oj? ;[u/s . rzrk gkgK d{o fjs, fenk BQfJ nu/s . r[o{ fpukok fenk eo? f;Zy cf;nk J/s .1. whmk d/t/ pkb B{z T[j wKr? o/s[ . xVk bi[ jfE y;w[ d/ fenk e{g B d/s . pkg wkfJ fjs fenk eo? ;{s d/fJ Bk G/s . b/gBjko/ d'F fenk Ghs frodh o/s . nNek ib[ sK pzXhJ/ iK pzXB e/s . XB tfvnkJh d/fj fe; yo X{Vh b/s . GkV ftukok ;hs feT[I iK M[bek d/s . XzX? nNe? f;Zy ;[fD gotko ;w/s .2. ekohro[ yksh1 fenk eo/ dko2 BjhI y/s . Bdh pko feT[I ghthJ/ i[ e[Dhnk3 Bk b/s .

141

Page 150: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

ykDk ehe{z gZeDk i' nZr B fBe/sk4. fpBk ;w?I s/ p[fX Bfj fenk jm ek j/s . wB jh uZe x[wko ek xfV GKv/ d/s . w{zj ek nkyDk oh; j? fco wB BjhI u/s . gfjbK wzr? ;zrshI r[o d/D wj/s . eow[ eVkek jkE ek w[j wko? ;/s . jT[ pko pko pfbjkoD? fij wow B B/fs .3. GkJh f;Zy' \ jw efjnk,ªmfjo' \«

noE L fJj wB mfjokt' . w[efs XB ;fsr[o{ d/Dr/ . ªwotktKr/« noE-iBw eZNKr/, s;K xfo dk XzXk jh ukfjnk, ni/ eow F/F ofjzdk j?,sK ph ;z;k BjhI . p/o j?, T[sktb[ Bk eo', gou' Fpd ;kE, jfoehosB dhnk, s[jkvk f;de sko?rk . j[ew j{nk, ;[u/s ofjDk n;hI ph Bdh5 B T[so/ . okwdk; ;o ;zrshI BQkt? ;G fB . S/ i'iB r[o{ Bro t; jw[ nkt?I fws . p?m/ d[bhu/ uwo Y[b f;Zy doFB fus . f;zzzx bky gzi J/em/ ri pk} ;w/s . b{N fgnkoh w/fonK xo XB ek y/s . ;G ;zrs B{z w/b b? e' eo? B S/s . gfjbK nkt? T[d? f;zx fcsekoh6 c/s . GkDk wzfBnk ;h; go ihtB j[fJ i/s . ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .70.

71

J/e p/o r[o{ ih e/ ;okX j{n . gzvs, gKX/, pKwQD J/em/ ehJ/,;okX dh Xow FKfs eoh . w'jo[ eh dZyDk d/ eo j}oK rT{, x'Vk, rfjD }BkB/ wodkB/ dhJ/ . fsnko eok sK Bzdokw gzvs efjnk, ;okX ngVdk BjhI fsoK B' . r[o{ ih Fk;sq ;zpkd eotkfJn, wb wk; ek fBy/X ehnk, gZS F[ZX ek fBoB? ehnk . GkJh f;Zy' \ fJj ;G ek fBoDk g{Sk r[o{ ih, fBotkd ej' . sK Fk;sqh p'b/, ;okX d[gfjohI ns/ oks B{z

142

Page 151: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fBwzsqD . ;okX fBT[Isk nzr jhB, e[b jhB, gqshrqkjhI1 wjKdkB . SkfJnk w{ofs s[bk fwqse ;{se, G'rh, goBkoh, ofs, u'o Sbh d{s, ysqh eow s[bk Xo, t?de XB G'rh, rfDe, XBh, rqjD t;s rqkjh ni, n;P, ri nzs/ nt;Ek ek dkB-rqkjh iB/T{ T[skfonk sK eow fGqFNh, n;[uh2 ;op nzB G'rsk, gkfDrqfjDh ftnkfj ek bkr b?D tkbk,gokfJnk ig efoe? w[rb eh dZyDk b?D tkbk . Xow X[ih, ;okX ek fsnkrh, ozvk, rzvk,w[zfvs, iNb pqjw frnkBh, ;zfBnk;h, fpgq, pr?o gfVQnk, ysqh, t?F, F{do, fJ;sqh fpGukoh petkdh nwbh, fpgo j'fJe? oes Bhb p;sqXkoh wb/S,nzso ek b/D/ tkbk, ;okX w/I fBT[Isk3 yNgdh ek ykt?-sK fgso ]kbh o'Id/ ;okg d/Id/ ub/ iKd/ j?B . r[o{ ih ;G b'eK B{z p'b/-Fk;sq fpfX do j?rh, e'Jh fpobk Jh gkso j?rk . T[Xko fgsqK dk nfsEtK shoEK d/ ;okX efo j'Idk j? . r[o{ ih g[fSnk, ;{se rqjD fpfX fenk fbyh j? < d/toki gzvs fjwKdqh Xow Fk;s ;[DkfJnk, wjhB/ ek g[okD . ;' ;kB{z f;Zy' \ efjDk u[e frnk, e[S efjD dk gq:'iB ph BjhI . sK ;kfjp f;zx g[fSnk fbykoh d;ys fBoDk E'Vk ph ;fsr[o{ gk;ek ;[DkJhJ/, Gbk f;Zy feE/ g[SD . sK p'b/ tke r[o{ ih gksFkjh d;thI L pqjwD d; fdB ;{seh, wksk d{Dh wkB . Ssqh pkoK t?F fJe gKu, F{do sh; gfjukB .1. r' d; pkoK wjK ek d{X d/t Bfj G'r . ;okX eohJ/ iZr Bfj ykts Gt ek o'r[ .2. ;{se ihs/ gkseh gkse eN? Bk ;{s . nrfB eN? d'B' ;[yh fpgq nrfB w?I e{s .3. ;{se gkse rJ/ fpB dkB d/fJ fdi b/fJ . pkBo rqkjh dksk Boe[, wkB[y d/j Bk ;/fJ .4. rqfjD fynkJh nFNek o'rh d/t? fsnkr . nzs dkB no fwqse feqnk eo? ;{seh okr .5. shoE ikt? ;okX fpX n"oB efoj? dkB . okyF j'fJ uzvkb xfo G'r? dhnk nkB .6. rqjD nkd rzrk ;fbb g[so iBw ip j'fJ . ftnkj ;w? Bzdh eo? d/y ;zeN? X'fJ .7.

143

Page 152: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

nkgd fpgd fpd/F w?I nD;[D d'y B e'fJ . ;[X fpgq eowB eo? ntfo d'y ;G j'fJ .8. b'Gh fpgq gkseh b'Gh ;ke no f;Zy . Boe G'r fgFku j'fJ fJjh p/d efj fofy .9. w/ok f;Zy ;G ikfs ek gzdoK fdB eh wkB . fgqs fdt; gZS J/e efo ;' ww fBeN? ikB .10. Gbk pj[s nDgVQ iBk, tk frnkBh fBob'G . gfVQnk gkgh Bkoeh ;' b'Gh pj[ y'G .11. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .71.

72

J/e p/o r[o{ fFeko y/bD nkJ/ sK ;kX doFB B{z nkJ/ E/ . dZyD d/; ek J/e Fkj T[i?B dk pkDhnk ;[De/ doFB B{z nkfJnk, p?FB' Ek . pkbe fJ;soh tkbk, nZr/ r[o{ ih fFeko y/b e/ nkJ/ E/, fwqr gzSh wkfo nkD/ . pk} B{z uyh1 d/Id/ E/ sK nkfJ gj[zu/, d/ye/ fefonk ebfgnk2,GtBk fco rJh . e?;/ r[o{ j?B, dfJnk feTI[ fsnkrh < sK wB ftu ftuko brk eoB . sK r[o{ ih p'fb ;[DkfJnk f;ZyK B{z, fJj ikBto u'o EK, pk} J/j[ okik Ek, ;jz;q iBw phsk j?, jw sg;h E/, okik nkr? w[eok . okik ;"Ij fdtkJh, M{mh ;"Ij eoh sg;h eh, T[j pdbk fdtkfJnk n;K, okik f;Zy Ek jwkok, gqshs eoh Eh oki/ B/ . GkJh f;Zy' \ i/ e'Jh M{mh ;j[z eodk j?, ;' ;jz;q e'N iBw gkt?rk,Boe G'r?rk . ;' j[D J/; ek T[XZko j'fJrk . w/ok f;Zy BjhI, u'o j? r[o{ rk, i/jvk ;"Ij r[o{ eh eo?rk . ;"Ij Bk eohJ/ ;ku go M{mk fNe' Bk gKfJ . ;kuk i'Bh go G[r? M{mk e?;k EKfJ .

GkJh pdbk d/t? gkg ek r[o{ e/ }kwB j'J/ sK Gh gkg Gkrh j{nk f;Zy' \ gq;kd G'r d/j ek, eow go wzdk B eohJ/ . fJj efjs/ E/ sK gq;kd ek Ekb nkfJnk . puB j[{nk J/; f;Zy B{z Gh ;[X u"Ie/ ftu Sekt' . sK f;Zyy ftukfonk ;h gq;kd d/ye/ i' r[o{ e/ d/D BjhI w?B{z, sK r[o{ ih ek puB ;[De/ e[S FKs gqshfs nkJh . sK f;Zy ikfJe? gq;kd Sfenk . oks ;[Zsk ns/ wB ftu ftukok-i' gKu ;" o[gJhnk nkDk, w/o/ pkg B/ e?;/

144

Page 153: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

r[o{ wk;kjkoh ehJ/ . Fk;sq eh ohfs fjz;k, go Bkoh, i{nk, wdok fsnkrD, Xow ;kX ek . ;' r[o{ eh ohfs jw BjhI ikDh . gqGks ubhJ/, f;Zyh p?FB' eh b/t/Ir/ . Gbh j?rh. oks frDh wB ftu . w/ok pkg f;Zy r[o{ ek, ;" o[gJhnk T[; ek, gzi ;" w/ok ;jz;q j'o d/Idk go feqnktkB r[o{ Bk fwfbnk . ;t/o/ j'Jh r[o{ nZr/ wZEk N/fenk sK p'sbK d' wzrtkJhnK. T[j f;Zy ph p?mk Ek ;fjiXkoh jfor[gkb sK r[o{ ih p'b/ f;Zy' \ ;p ;[nkfd wB e/ . f;Zy p'b/ ih gkfsFkj \ ihG e/, feB? B efjnk eow e/, e'Jh ej/ ihG e/, e'Jh ej/ ;[Gkt e/, e'Jh ej/ d/j ek Xow j?rk . sK f;Zy pkDhnk p'bk, f;de j?rk fJ; iht ek . sK ;[De/ p'b/, f;Zyk \ fp;zGodk; s/ok pkg pvk ;kvk f;deh f;Zy, T[; B' s[X fJTI[ efjDk . i' r[o{ ih ek j[ew Gkt ek, s/o/ gk;, ;' bfJn n;K . sK T[j p'fbnk, ih w?I ;wfMnk BjhI . ;wMkt', w?I Gh f;Zy jK s[jkvk \ puB jZ; e/ p'b/, GkJh \ s[{z p?FB' ek ;/te, jwkok ep j{nk . feqnk tkbk Y{zv s' ;jh no[ ;B/jk ;wM?rk s/ok pkg. sK T[mdk uoBhI gV,ªoZy[ b/t'I ;Zu/ r[o{ \ Bk S'v' w/ok wB w{oy, w?I BjhI ikDh .«puB j{nk, r[o{ e/ joy dP?y ofjs GkJh, T[go m'ee/ ghm p'b/-pyFk s{z nkg . fJ;h soK wjhBk ofjnk, ubdh p/o r[o{ ih gq;kd fdsk . xo ph b/ ikthI, ykthI ph, sK puB j{nk eVk ;opb'j ek s'b/ uko ek pyFk . g{iDk, r[o{ GktBh g{oh eo/rk . b/ eo ftdk j{nk .

;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .72.

73

sK pDhnk f;Zy ubk wB ftu efjzdk j?rk .S/ ;" eh G/N dJh r[o{ ih pyFh; dhnk eVkj[ ns/ puB GkfJ ek . ubdk j{nk uwe"o nkfJnk sjK ;'udk ikt? . okjhI fXnkB f;zzx wkiohnk fwbk . g[Sdk j{nk s{z e"D j?I < f;Zyk \ feE'I s/ nkfJnk j?I ns/ gq;kfd dk t/bk j? gq;kfd ykJh ikthI . sK f;Zy p'fbnk ªf;y jK r[o{ ek,doFB eoB nkfJnk Ek \ pDhnk jK T[i?B dk . go f;Zyk \ G/N fdsh go y[F B j'fJnk . feqnk g;zd B nkJh ns/ r[o{ ih dhnk e[S Bkjh . f;Zy g[fSnk puB ehsk . p'fbnk, pkg w/o/ B{z GkfJ ek puB fdsk . o[gJhnk S/ ;" G/Nk dJh .god/; nkfJnk pkg dk G/fink . sK f;Zy efjnk, ws gS[skfJ, f;Zy GkJh j?I, s{z xo ub . xo b/ ubk . ikfJ gj[zu/ f;y e/ xfo . f;ZyDh f;Zy B? pvh Nfjb eoh, G'iB

145

Page 154: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

efonk ykfJnk oks B{z , ;[Zsk ;[y Bkb . fGnkB1 GkJh ubD brk . f;Zy efjnk, GJh f;Zyk \ s/oh wo}h j't? sK puB d/fJ ikfJ ns/ S/ ;" o[gJhnk b? ikfJ . GkJh \ r[oK ek tke j? L f;Zy f;Zy ek ;fs tDi f;Zy f;Zy ek GkfJ . drk f;Zy ww Bk eo? gkDh nzB[ G[rkfJ . i/ gqshs r[[o tke go sK s{z b/ xfo ikfJ . i/ s{z G[yk dkw ek sK b/ xfo gkfJ .

f;y pkDhnk p'bk,ªjw gqshfs j? dkw eh i' jw e' d/ d/fJ.« puB dhnk s{ dkw d/ ;kY/ gzi fdtkfJ . sK f;Zy T[fmnk dkw xo ek rfjDk i[ Ek f}whB, shthI e[Nzp ;ko/ rfjD/ froth Xo/ ns/ dhJ/ dkw S/ ;T[, gKu T[s/ fpnki e/ . pkDhnK y[Fh j{nk, wB ftu nky? ªw{oy f;Zy jkok . w?I ihsk pk}h .« MbKx2 ubk .

;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .73.

74

f;Zy ube/ rfJnk o;s/ wKM, eVkj brk y'bQe/ d/yD . T[;e' g'N3 pKXe/ dJh Eh . iK t/y? f;Zy y[bQkfJe? i' eVkj ;' wk;[ . d/ys jh bZik eoh. Xoh pKX rzm sk; .1. fgsk nkgD/ go fyMk Gbk pskfJnk d/t . wk; ykfJ s/ Xow[ ikfJ fenk ehBk ;fs ;/t .2. tDi eok sjK gzE w?I xfo w?I iksh p/o . J/e[ j}ko e/ Br bhJ/ gzB/ w'sh j/o .3. ikfJ gj[zuk Bro fYr[ gkbh4 t/u/ osB . shB j}ko eh iwQk efo fgsk fdykJh isB .4. fwbk fgsk f;T[I fJT[I ejk ;[B' fgsk s' nXhB . ;fsr[o{ w'fj pskJhn? fiT[I gfsnkok ehB .5. dhBh G/N feqgkb eh b/ brkts ;h; . y[bQh rKm s' wk; s/ ;PS eVkj EhJh;[ .6.

146

Page 155: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

ykfJU pKfNU ;[s fBoy nuoi pkg efj dhB[ . wk;[ fdyk T{jK BtK ge fJj[ e?;/ fpfX uhB .7. fgsk X[Be f;o fJT[I ejk ;[B ;[s g{oB ;ku . s'e' G/ik bkG fjs, s{ b/ nkfJnk eku .8. Gbh Bk ehBh ;[s efj:' d/yk gouk B?B . jhnk wbB gqshfs Bfj fenk eohr[ r[o[ p?m .9. fgsk fBefN efo i'o e? wksk efjs fo;ks . wksk fgsk ;w ;ku r[o ;[BhU p?B ;[jks .10. w/oh y[Fh B eS[ GJh i' ukj' ;' j'fJ . G/N fcoh wr puB GkfJ p/u fpjkik ;'fJ .11. shB j}ko s/ ;G ;o? puB B nkt? ekw[ . s[w G'b/ ww e' gZek w/oh p[fX ;[ okw .12. fgsk ej:' ;[D g[sq s{z ;fsr[o{ g{oB w'fj . s/oh p[fX T[sktbh wfs r[o[ fBzdk j'fj .13. jw s[w ;fsr[o uoB br s{z gkt?I fp;okw .14. XB[ M{mk fJj[ ikBhU wfs b'Gh s{z j'fJ . uko[ fdt;[ ihtB[[ pBk efjnk w'o ;w'fJ .15. g[sq B p'bk Gkt Bfj wB w?I mfjoB Bkfj. pDhnk s{FBh j' ofjnk nkgfs p{Mhnkfj .16. ;'uk nfXe sp pkDhnk xoBh i[s fpybkfJ . g[sq brk T[m tDi e' fdB fdB pYsh wkfJ .17. d; j}ko ewkfJe? c{bk wB nfGwkB . brk yhB XB j'B sp gok fgsk gr nkB .18. ;zr bhJ/ xfo b'r[ ;fG nk:k ;fsr[o[ ;oB[ . wkor gqG e' f;wo e? nkfJnk G? Xfo uoB .19.

fXnkB f;zx wkiohJ/ d/ xo nkfJnk g[sq ;D? fp;zGo[ dk; fwbk . pvh Grsh eoh . gq;kfd eoe? oks B{z r[o-uouk ubkJh L pkDhnk, p'fbnk, fXnkB f;zx \ s{z w/ok r[o-Gqks . bhBk puB[ ww[ g[so s/ xfo j{nk ftfynks .20. np w/oh rfs feTI[ j't? ;fsr[o[ j'fJ fdnkb[ . ;' T[gkt ;t jkE fws w' gfo j'j[ y[Fkb[ .21.

147

Page 156: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

j'Jh gqks ;p ;zfr fwfb ub/ fwbB[ r[o ;oB . uoB br/ ;fsr[o j;/ feqgktkB[ d[y joB[ .22. T[so/ G'iB GkfJ ;[y ojs GJ/ fdB[ shB . g[sq ;zr efo i'fo f;Zy pyFkt? ;[s GhB .23. phi Gbk g{oB gqG{ fpqy vkb BjhI ;{X . feqgk j'fJ ;{Xk eo' ekwh feqgD jw w{Y .24. jf; p'b/ ihtB rsh d/yD g[oy nb/y . r[o BkBe s[wo/ rJ/ f;ZXB fwb efo G/y .25. BkB{z s[wok fgsk fgs, Gbh ewkJh ehB[ . sp g{Sk ip r[o ub/ g{fSnk ukj' JhB[ .26. jf; p'b/ ;fsr[o gqG{ d;tK jwok d/j . s[w gbN'r/ d/j e' s" g{S' ;zd/j .27. g{s fgnko/ puB[ XB Xok nwkBh s'o . BkB' s[w jw[ r[o{ s'fj fwb/ fwbj[ pu w'o .28. jwok GkDk fwbB ek s/ok g[Zso fpd'y . fjod? gq/ok sp jw? np g{Sj[ pj[ x'y .29. sp ww ;[Ds/ f;Zy B? g{Sk puB[ fp;kb . fXnkB f;zx eh tDi rfs GJh ;zgdk ;kb .30. XB gkfJnk G{wh rvk nkfJ g{fSnk w'j . puB bhnk pDhJ/ dhnk, s[woh t;s[ j? ;'j[ .31. s[wok f;de sp jw[ ejk ykt' you nkg o/b[ . ijK B/s[ sjK w/xbk rois BG wr e/b .32. ;' s{ gq/wh J/e ;w g[so pkDhnk iks . nfp ;/tk eh GktBk ;fsr[o eojh gqks .33. g{S f;Zy fenk ukjhJ/ s{z fBowb[ jw gkd . dZSD fdF n?;k s{z jh ntfo B d{ik :kd .34. fpFzGo g{Sk j/s efo xfo dfodq j'fJ d[{o . ghS/ s/ gqG ih g{S' wwsk eoj' u{o[ .35. sp ;fsr[o[ j;e? ejk xfo ikfJn? iK f;Zy . eo eVkj gq;kfd e" gfVQ nBzd s? fby .36. Ye? eVkjk ig[ gV?Q f;yB gKuB d/fJ .

148

Page 157: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

gzu r[o[ e/ Gkr d/ efo nodkf; ek G/fJ .37. nodkf; ofjs i' ikBhJ/ fenk eoj? sp wzs . ig[ gq:'r no f;ZXsk ;G nodk; f;X ;zs .38. f;Zy tDi[ eo[ Xow ek ;fsr[o d/t? bkG . p'b[ p[bkt?I ;zrshI, d/ eVkj eh ;kG .39. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .74.

75

sK p'bk f;Zy r[o{ ih d/; jwkok efmB .1.

;Gnodk; ek G/d efj fiT[I f;yB ;[y ;dB1 .2.

;fsr[o p'b/ f;Zy ;[B, eo' eVkj gq;kfd .3.

Bk j' nkt? f;Zy s? r[V dkDk cb nkfd .4.

;[u gftsq ;[G fdt;[ w?I ;zs ;kX w[y ikg .5.

Bkw gqskg s/ eki ;o ;[fD nodk; ebkg .6.

Xow[ phi nyzv fpqX ;cb[ g{i fJs shB .7.

eFN[ jko p/bh cb? r[o g{ie f;X ;hB .8.

nkm/ G/i/ ghB G[r t;sq w?I r[F/F dhB .9.

ytkt? pkbe s[FfN g[FfN d;thI eo nodk; .10.

shB roG eh gq;{seh doFB r[o xfo ok; .11.

p?mB w?I gq;kfd w?I gjofB w?I j'fJ o'r[ .12.

y/bB w?I iht w/b efj fFyo w?I ejhn? no'r .13.

gVQ' s' o;Bk u/s r[o gkj[b w?I r[o xfo w/b .14.

d[;fN Gki? f;Zy rki? gzdqthI F;sq Xko ;/b .15.

pk}h ghm f;zx nub w/b[ .16.

fwqr d[FN w/b j[fJ F;sq g/b .17.

st gq;kd d[y d{o ;[y nkfd .18.

nkr ek ;zi'r, tX? ek:k, xN? ;'r .19.

fwb? wzs, ;fsr[o wjzs .20.

149

Page 158: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

j[fJ eki g{o, ;fsr[o j}{o .21.

r[o w/bh dk;h, gkJhJ/ ;[y gqrk;h .22.

okyk w/ok f;de, g{oh r[o Grfs .23.

u'oh ek nzXk, r[o{ oky/ xfo XzXk .24.

okik ek fwbkg, ;jkJh r[o nkg .25.

;fsr[o gkt? w//////xm d[ofGy t/w[y rjh B w/y .26.

Xow ek vzv, sBykjh pyFhnk d{yB fpjzv .27.

wkor eh G{b, pyFk r[o{ ub{b .28.

u{e ;p ikfJ, fgsqB ;[y GkfJ .29.

wB F/o t/;, ;fsr[o pyF .30.

ejh r[o{ nodk;[ sh;[, ;[B? f;Zy fus bkfJ .

dy{ G{y ;roh No? ;fsr[o[ g{oh gkfJ .

;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .75.

76

ej? f;Zy ªuoBh brk« ;fsr[o ej?I j[b;kfJ L

ªi'Vh nub po Bkfo eh« ej{z f;Zy ;wMkfJ .31.

jhb? Bk;? p/jkb pB? nzB gE gu ikfJ .32.

d[FN yg? ;kfJnk Gr? go? Fjhdh XkfJ .33.

;'t? u"sh;[ ykXh ;[ fJj[ nodk; efo b/fJ .

g?Ish r[o g;kok eo? tX? gF{ eh t/fJ .

SZsh nodk; j'fJ GktBk nzsq Gkt cbdkfJe/; .

;?Ish t/b pkr cb?, ncb ;cb[ tfj F/F .

nmZsh wBw[y? T[m ;Bw[y M[e? Bt r/j nozG .

gqt/F T[Dskbh nub[ f;zx t;s[ n;zG .

y/vh ukbh, wksk e/ nwkB tkX/ ek n;kB . fJeskbh e{nk nyzv pqjwzv . p?nkbh tzv/ foX fpqX ;fsr[o f;X .

150

Page 159: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fsqskbh ;fsr[o N/e oky, fdykt? f;de ;ky . u"skbh r[gs ekw nzsqikwh ;cb[ ikB[ . g?Iskbh xfo pko Jhs T{s }kfjo gqd/; ikt? . fSnkbh xfo c{N w? xfo ;b fpjkb[ Grs fgqsgkb . ;?Iskbh y}kB/ nkeoy[ N/e okyk s{z J/e . nmskbh o'r i[o/ . ;fsr[o FKs, f;Zy e' nkBk oks . T{Bzit? nodk; fwb? ftSo/ e' . nkt? ro{ }kbw, ikB/ ir nkbw[ .49. gzuk;t? Sfbe Fkdh eh y[bQk dopko fJSk fpjko[ .50. pk} izr r[o pyFh n;zr .51. r[o dhBk rD/; . ;[cb ekw wkB? nkd/; .52. s'qgfB fos{ EzG? w?I dohnkT[ . EzG gqtkj wB[ n;kj[ .53. n;[Bh e[wko fjodk ;[y ;ko .54. ftnkj eh feos w?I . nozG st feqgkb f;Zy e' fBjkb .55. pzXB w?I nzX j{nk, fto'X f;Zy e' ;'X .56. w'jBh w?I d/ys y[;kb[, f;Zy ekoi[ ;wkb[ .57. ehosB[ ;fsr[o'I ek T[uko, Bkw cb[ ;[D j' nXko .58. fpxB jNkt? Fjhd f;zx T[wv . fto'Xh o[e? ftjzv1 .59. ;kX fwbB w?I wB j't? nXhB . ;zs w/b cb ghB .60. ;km nodk;K wzrbh, dhBh fp;zGo f;Zy . s/ok Gkt i?;k cbk, n?;k f;Zy B fdy .

;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .76.

77 61 fJe;m/ wB ;kb1 j[fJ w/ok . s[w oky' ir M/ok .

62 pK;m/ r[o gd fp;qKw . mfjo? ww fXnkB[ .

63 sq?;m/ so[D eh soBkfJ2 .

64 ukeo XkoB/ wB w?D g{ok fdB o?D .

65 nwkB ;ukfJ ;fsr[o[ ;jkfJ .

66 nwb ;[bdkfJ sB ;[y SkfJ .

151

Page 160: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

67 w'jfo r[o{ eo/ ;/ mfjo w'dhykB/ .

68 w[by wkbe[ ;[y ek skbe[ fdtkB w?I .

69 f;de ;kps Gkt nkrfs fXnkB w?I .

70 nrfB ;{o tg[ w'ok, g[oFst bVkJh w?I .

71 ;[y ;km fdB o?D nkm fBs Bw? .

72 gkb'I eh gkb f;Zy ;dk ;[ykb .

73 gkg g/ soe s/b ghVB w?I . 74 poB ek nkrw ns[b ib okrw . 75 f;o w[efN eh bki fpod st ;kb . f;Zy ;yk ;[s f;Zy ;w f;Zy jwkok fXnkB . ;/t? f;Zy fBi o{g e" f;Zy ;[yK eh ykB . ;[B' fp;zGo e"vhnK fBs r[o{ fjs gKu . XB[ j't? pyFf; ;eb ;[y[ ;zgfd ofs oku . w/o' f;y:k ikB e? Bo Bkoh jhfJ u/fs . pkDh r[o ;[o eh ofjs, ofjBh oj' ;[u/s . ikw BQkJhJ/ Bkw[ fXnkJhJ/ xfo eh ehi? eko . E'Vk p'b ;ku o'b fJe wfB ;zeN jko . wB ek wkoB ;[rw j?, sB e' pKX' nkfd . ;[X fpjkoh eko r[o d/y[ S'vhJ/ pkfd . wkb bkb no[ ;kb w?I bky ukbtk ukb . f;de r[o{ ek n?fB fYr fJjh f;Zy ek ;tkb . n?Ivk e?Ivk p?BVk ezfBnk p[ok wBkfJ .

p/w[y fJB ;'I pu oj' c{b? ;zgd nkfJ .

Bkoh eh wkB? BjhI pkb B eoBk whs .

v'b/ Bfj wfB i[ZX w?I fBod[y eoBh ohs .

f;Zy ehnk sp jfor[gkb uoB gkfjbh d/fJ .

;fsr[o g{oB tke ;[fD, f;Zy ej?rk ;/fJ .

;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .77.

152

Page 161: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

78 i/ B f;Zy pkjb j[fJ j?P Bk f;deh w/b .

e?;/ gkfjb uoB eh f;Zy psktj[ y/b .1.

;fsr[o p'fb ;[BkfJnk ;[B' fp;zGo ohfs .

puB fpFtk;h j'tBk w' gd oky' gqhs .2.

d; ntsko r[o J/e ;w fJT[I ikB? fiTI[ w/o[ .

J/ekd; r[o rqzE ih pkDh ;fsr[o j/o .3.

X'fJ o[wkb sp r[o{ rqzE gkfjb b/t? d/fJ .

f;de ;wkb? eo eVkj pKfN nfEsh b/fJ .4.

Bkw[ Xo? ;fsr[o ej? s[e frnkot/I1 wkB .

g[sq f;o' nZyo Xo/ g[fB g[fB Xo' ;[ikB .5.

nk; r[o{ eh wzsq f;Zy eki ;z;koh ehB .

p'b rohph f;Zy efo ezfBnk d/fJ w;ehB .6.

ir S'v? yzv/ uoB gkfjb f;ZyK ;ko .

gkfjb yzv/ j'fJ fizj uoB B gkfjb Xko .7.

uoB gkfjbh yzv/ dhJ/ f;Zy ek Bksk wkB .

ijK B j't? sjK eo j[t? s' ngBh FkB .8.

T[FN dzs2 w?I G/d Bfj G/d B fgsk no ;[tB .3.

fsT[I f;fynk eh J/esk gkj[b G/d B stB .9.

pv' bx{ e' G/d Bfj f;fynk b/t? f;Zy .

poB ikfs e' d{o Xo n?;k f;Zy ;[ bZy .10.

d/t? b/t? gqhfs efo efo ykt? eo} fdtkfJ .

f;Zyh gd i/ drk eo m"o B esj{z gkfJ .11.

Bkw eh gqhs Bkw ig[ Bkw[ ow? ftu gqkD .

Bkw T[gd//;? Bkw[ ;[y[, ;yk ;ku[bk Bkw .12.

ihtB iKek Xow fjs[ ubBk r[o eh ohfs . G'iB skek d/j fjs oj? p?okrh whs .13. fiT[I okjh god/; ikfJ fBs wkor eh nk; . fsT[I nksw fjs[ nkuo?1 ojhJ/ fus T[dk; .14.

153

Page 162: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;[B' f;Zy \ fus bkfJe? ubB/ e/oh gqhfs . w'fj s'fj ;G ub?Ir? ubB eh fJj[ ohfs .15. fJj p?okr fjs ejD j? Bk nktB B ikfJ . ngBh tkFBk nkg w?I ;w ;[gB/ fwb/ dkfJ .16. nkfd nzfs fiT[I BhId w? nksw ikB' GkfJz . fJjh i'r eh ohs j? ;' s[fj ejh pBkfJ .17. gKu nodk;K i'r eh ;'jz jz;k j/s . e[zvbh gqkD ngkB e' ;fsr[o oky? u/s .18. nBjfd T[m? M[fBeko ;fsr[o Bkw[ fusko . r[j: fXnkB r[o fynkB e' u"Eh2 bhi? Xko .19. uko gdkoE jkE r[o gzithI fJj nodk; . g{oB g{oh gkfJr' S/thI Sdw goekF .20. ;ZsthI ;oBh nkfJ go ;fsr[o{ g{oh XkfJ . nZmthI wkbk S'ohJ/ ;fs ;tk; fXnkfJ .21. BkthI fBs r[o ;/tB/ Boe fBtkoB i'r . d;thI drX B j'JhJ/ FKfs E'o w?I j'r[ .22. f;Zyk \ Gow B ehihJ/ p[fX okyhJ/ m"o . okyk ;fsr[o f;Zy ek fiT[I nuko fjs[ s"o .23. pkbh3 fpjkfJ r[o{ fYr s/o/ r[[o{ fBpkj[ .

puB wkB fjs gzdqthI dhBk ;fsr[o okj[ .24.

wkB d/fJ e[b eh oj? pB? ;pzXh ;zs .

fpqfs fBG? fEfs ;[ZX, fJjh y{p febezs .25.

s/JhthI sorF r[o{ ek u"th eNkoh f;fX .

gzMhthI gfs f;T[I r[o{ xo, SZph r[o fYr fpqX .26.

J/e ;" nodk; efo ;" po;h e/ d'y . r[o{ rtKt? f;Zy e/ gkt? r[o gd w'y .27. ip T[so? sp f;Zy xfo d;tzXh rfs gkfJ . ;' nodk;hnk i'r j? sKe? g{i/ gkfJ .28. f;Zy ;[yh ;[ j'fJrk ;" nodk; eokfJ . ;fsr[o gfj d;tzX d/ f;Zyh i[rfs ojkfJ .29.

154

Page 163: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

Bkoh goXB S've? fBjuk r[o gr ;oB . pkDh ;fsr[o eh gVQ? ekN? iBw no[ woB .30. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .78.

79

GZdo Bkw f;Zy feTI[ eo? . w{J/ pzX[ feTI[ o'dB Xo? . p[o' eow s/ nkg pukfJ . ;rb e[Nzp[ F[G wkor gkfJ .1. cb B p/uh nzB p?gko . fsqD ek;fN nfo ukw fBtko . eo} B d/Jh Bhu uzvkb . t/Ftk Bkoh foB Bkfj ;kb .2. ekj{z ;'I Mrok Bfj wKv' . ngBh ofjs w{b Bfj Skv' . d[oiB ;/sh gqhfs B eo' . fjod? o'; ekw gojo' .3. u"wkor w?I p?m/ Bkfj . N{Nk pk;B wzih bkfj . T{oX ;tk; X'fJ nkXk gkfJ . dKsB ;' By d/s o/skfJ .4. ykts p/o j;? pepkfd . G'iB ghS? g/N i' Ekfg . o't? j;? B epj{z r[o nkr? . bywh Bk; dfoZdq gkr/ .5. wr wfj ;?B okfj w?I G'i . wb w{sq Bfj wr w?I o'} . rkfJ fpgq e' gKfJ B S[t? . nzB G[rsB eh fBzd B G[t? .6. oj? fJeKfs p?m efo fXnkBk . fjod? rB? B fustB BkBQk . gkwo Bkoh go eh p[oh . okid{s eh w?sqh S[oh .7. ;eb okfs ikrs BjhI oj? . w?E[B nfXe p/o Bfj efoj? . f;Eb d{s nBfGnk;h f;Zy . ekuk ;Pek fsnkoh nkfwy .8.

go eh owsh Bkoh S'o . i" ngBh fJzdqh j? m"o .

dzG Bk;fs eh ws;fo si? . n;{nk1 fBzdk, fus B Gi? .9.

yr so[to1 ir pk; fBjko? . o?fB fdBk fBi ssP fpuko? .

j'fJ ftokr irs e" n;kok . d/j gqkD r[D nksw fBnkok .10.

;[B efo Fk;sq rop rtkJ/ . ekj{z t;s[ ;' B/j[ B ukj? .

Xhoi f;TI[ fptjko xNkt? . ;fji ;fji ;G ;/ fSNekt? .11.

dh;? e[Xh2 ;[wfs ek p'Xe . gqkD ngkB eh rfs ek ;'Xe .

155

Page 164: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

pvh p/o G'iB Bfj ykfJ . wkB pvkJh ngBh Bkfj .12.

e[;s e[ G'iB ;PBkoh F'Gk . fJB eT[ si? wkB ngG'rk .

yb eh wb eh BN eh gzrfs . g[sq gYkt? ;kX{ ;zrfs .13.

d/t GtB w?I fuo BjhI oj? . eoBh G/d ekj{z Bfj ej? .

;wsk fpofs ;pB e' j/o? . fBnkfJ ;w?I eS[ gZS3 B N/o? .14.

;{Xk njko fpT[jko nfs ;{Xk . eosk f;Zy xo XB Bfj o{Xk .15.

;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .79.

80

fXnkB f;zx r[oFpd go dhBk ;fG xfo p/u .

gk; jh p?mk g{fSnk, ªej[ f;Zyk \ s{z u/s .1.

fXnkB f;zx r[o j[ew i' p'bk puB o;kb .

w/oh f;yh fdqVQ GJh, ;fsr[o{ j{nk feqgkb .2.

iK fdB ;"dk jw ehnk ;[BhJ/ gqG{ d:kb .

jfor[gkb p/us GfJnk w' e' eok fBjkb .3.

u"gJh

;ks fdBk fdB ghS? w?jh . y/s i[st e/ ekoB ;?jh .

jb ;hyh4 B? dhnk y}kBk . fpb; joy j[fJ wB mfjokBk .4.

xo w? nkfJ eVkfj r[o dhBk . G'iB fpgq nfGnkrfs uhBk .

r[o eh d;thI r[o frqfj nkDh . r[o ;Bw[y XB dhB ftvkDh .5.

s[woh t;s[ ej'I ;'T{ eoK .ªs[w r[o« ngBh o;B T[uoK .

s[wok ;"dk Bcak fJj nktk . r[o d;tzX s[fj dhB uVQktk .6.

w;se N/e rfJnk w?I sp jh . T[fus eow sp XB ;'I eoJh .

j{nk Gbk fJj[ f;Zy j? ;Bw[y . s[wo/ uoBB nk:k r[ow[y .7. d'jok u{e w{e f;Zy o[e d{y ftFB EkB s[fj bhB . frok gok ;Bw[y yok, Bk N{NK Bk jhB .8.

156

Page 165: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;fjikXkohnk nkfd f;Zy r[o BkBe eh Skg . yzv/ gkj[b ;ko fus s[oeB f;zxh Ekg .9. nkfJ f;Zy s{z f;de jd w' ;' pYsh j/s[ . w?I f;Zy sEk pkg ek s{z f;Zy s[w fBe/s .10. sp ;fsr[o j; p'fb ej[ fXnkB f;zx eS[ wKr . f;de p'b ek f;Zy s{z ;fsr[o ek s{z nKr .11. wKrk to sp fXnkB f;zx fuzsk w' wfB wKM . s[wo/ nkr? pyfFnk ghS GkDk ;KM .12. feTI[ j't?rk f;de fdqVQ, npjh f;Zy w[oMkfJ . f;de dhihn? f;Zy B' fJj dhi? wfB GkfJ .13. jZ; efo gqG ih sp ejk ;kfjp f;zx ;[fB pks . f;zzX b;B1 jhok w[es, ejhI m"o ekj{z ikfs .14. jwoh sB eh ;{o2 rfs n;s okfs j'fJ ikfJ . x{e T[Bs ir wfj b;fs fsT[I f;zxh ww nkfJ .15. f;de dhnk ftG[sk3 dJh dJh ftfdnk g{o . oNs f;Zy ww s/} tX p?ms ws j' w{o .16. ;{o j{o ;p e{o sfi d{o d{o G{ pB wkfj . oki pk} ri ;ki ;p f;de dhnk w[fj gkfj .17. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .80.

81

fJe p/o r[o{ ih gqGkfs fJFBkB efo p?m/ E/ . sK b'r Bo Bkoh BQktD br/ ;t/o/ . sp f;ZyK g[fSnk, ih ;Zu/ gkfsFkj \ ekfse wkx d/y d/y e/ b'e BQKtd/ jB ;/t/o/ . j'o fdB nKtd/ j?B sK fi;/ fe; t/b/ BQKtd/ jB, J/j[ fee{z pkfs j? . sK r[o{ ih p'b/, GkJh irs swkFk .

wsbp eh fenk gqhfs fuo BjhI mfjodh .

d{X[ d/s iK X/B[ d/tsk fwjo dh .

g{ik d/t? d/t sK gqhs j'fJ Ffjo dh .

157

Page 166: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

g[sq iDzsh Bkfo xo Ghso GKtdh .

dkB d/fJ iiwkB fdi efj GKtdh .

wkbe d/t? ykB sK ukeo uKdBh .

j'fJ wyZN{ g[oy[ Bkfo fdb wKdBh .

d/yk d/yh oh; ;pjfB wfB nKtdh .

f;Zy' \ ;Zuh gqhfs ;dk jh GKtdh .

GkJh w/o/ f;Zy ;[B' ;p ekw dh .

fBs iZr cb dkB f;de r[o Xkw dh .

gfjo okfs fJFBkB ;dk eh EKt dh .

n;[w/X r'w/X xNh xfN iKtdh .

shih nrfB j'sq i:'fsFN1 wKtdh .

;[toB uKdh no[ d{X[ sKpk d/fJ ;kw dh .

o;w d/y ib dkB gkg bfj ikw dh .

j'fJ gftsq ekfJnk BQkfJ d[gfjo i' .

shi? wb/S fJFBkB us[oE/ gfjo i' .

okfs okyFh BQkfJ noX j'fJ gkseh .

fjz;k ;p eh gkg ib ekb B iks eh .

fJjh B/w eh ohs Gi Bkw e' .

j{nk irs s/ gko ;fs pqs nokw e' .

j'o egN eh ohfs i' nkb izikb eh .

no n" e[zvh ikb B Bkw ;zGkb eh .

;fsr[o j'fJ fdnkb fpqfs oj? ;Zu eh .

;Zuk ir fpT[jko si? ;fG eZu eh .

GkJh soBk ;[rw swkFk j? ftFB ek .

oj? feqnk w?I fXnkB dk; Bfj f;;[B2 ek .

J/j[ i[rfs tosDh nbrfj tosDk .

j' irs ek w/b goe fdb gouDk .

fiT[ u"gV Fsozi rzicak1 okw uT[Ie2 .

158

Page 167: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

bkG Bkfj feS[ fozu fsTI[ fJj wB e' FTI[e .

;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .81.

82

;[D GkJh f;Zyk \ gq/w jh w{b j? .

;t?:k

iK sB gq/w gqtkfj tj? ;[y ;' Bo gktB p/d T[uko? .

ezuB eFg[ g/qw fpBk y: Bojfo ;[s fjs e' tg[ Xko? .

f;X nmkofj iKfj nXhB j? ;fj; G[ik fdi ;[tB fpvko? .

p/d T[ukos ft;qtk g[sq jh, gq/w fpBk wfo b'e f;Xko? .1.

;t?:k

g[bes rfs nBkjfd Ekfs ;[ G{b B nkBe' u/sj[ gqkBh .

s/o/ jh Ghso wkyB Ui ;', ;?b e/ nzso gkte GkBh .

J/e jh Gk;fs FKs e' okys fsT[I s[fj nzso u/sB gqkBh .

iK br B/j[ eh gkb N[Nh Bfj ;fs ;o{g ;B/j ;wkBh .2.

d'jok

;fs ;o{g gowkswk ;fG xfN ojk fpnkg .

fiB ikBk sKe' nzBd n"o B ikBs nkg .3.

;fs ;[zfB u/sB nwb ;t?gqekF nfpBk; .

nksw okw ;t?Szd fBs ikBs g{os nk; .4.

dh;fs ir fiTI[ ;;? f;zr pzfXnk ;[s ek Gk; .

rrB ;[tB pko{ ;fBrX fsTI[ M{mk nkGk; .5.3

fpFzGo fgnko/ \ f;Zy ww s[fj nk;k ;G g{fo .

izwD woDk eNhn? nkm iBw f;o G{o .6.

sp g{S? f;y ;'ue? ejhn? ikwk w'o . f;Zyh wKr/ r[o{ fYrk ojj[z dk; jT[I s'o .7. p'b/ ;fsr[o ;kfjp f;zx ;fji eh eoBh ;ku . G{gBkwk gVQ? efo, oj? f;Zy ww oku .8.

159

Page 168: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

r[o BkBe nzrd r[o{ nwodk; Gb s/i \ okwdk; r[o{ noiB, jfor[fpzd ;[m o/i .9. r[o{ jfookfJ jfofeqFB r[o{ s/r pjkdo o{g . sKek ;[s d;tK r[o{ s'fj fdyktK r{g .10. d/j S'o gfjo/ nto sp jw s[wo/ gk; . Gkth g{oB eoB e' eo j?I ir gqekF .11. okwdk; g[o jw s[w? r[o{ dk; j' shi . fwb? ;bkjh j"j[ s[w pks pBkt?I uhs .12. okwdk; g[o iBw Xo, T[Bh ;? e/ wKM . po; fsq:d; Ssq eh fpfdnk eoj' ;KM .13. J/eb ;[s e/ pz; w?I wkfJ iD? w[j J/e . nz; jwkok djo nz;[ iBw?rk ;[y b/y .14. y'V; po; e' j'fJe? iBw[ bhnk gzikp . npb ihs'I gZSwK u"tB po; fj;kp .15. ekpb ihsk fpnkj eo w[j B fdykT{I nkfJ . w/o/ d[FwB ;G jB' fdZbh p?m'I ikfJ .16. fBrw p'X shoE nfXe sK shoE gqskg . fdZbh d/jh S'oe? iBw/ wKM/ Ekg .17. pv/ isB[ s/ fpnkj fs;, fpS[oh b/t? w/b . pbF'I fgSbh fpw[bsk, eoj' n?;k y/b .18.

u"gJh

;eb eEk s[fj Gkfy ;[BkT{I . s/o/ wB ;zd/j fwNkT{I . r[opyF f;zx j' okw e"o . sK ghS? ysqh fJj w'o .19. d{i/ iBw eKFh wfo nkt? . ww iBw? e"o bkt? . ;GjB e' b? eoe/ j/s . G'r G[rkt'I oj' ;[u/s .20. i' i' gzE fwqikdh w/ok . fsB e' iwg[fo ehB fBj'ok .

wo????????I ;ph ;qdkoh dko . i/ i/ w[; w[; pKX? oko .21.

pkX' pkX jwkok f;Zy . eo? eq'Vh Xoh i[ fby .

i' nwkB Xoh ib wKM . f;zX d/fjrk w' wB ;KM .22.

sp? gjkVh w/ok Fsq . s'V skV XB[ b/tk ysq .23.

160

Page 169: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

d'jok

;zps j'r[ ;skBtK Bt? j{nk eS[ ekb .

T[BZh ;? e/ Ghso/ ;{odk; sB gkb .24.

u"gJh

nmkoK Grs nkfj ntsko . sK fdB fdZbh nktK wko .

w/oh ;zrfs f;Zy d[y gktk . sp? fcozrh gqik d[yktk .25.

oki ohfs ww gzE fBtko? . sK fdB n?;h ebk ;tko? . i[ZX jh fpB eS[ E'ok i[ZX . w/ok wzso fco?rk ;[ZX .26. p/u i/; eo iKfj fcozrh . rki?Ir/ sp w'o G[zirh . p'bk f;zx G'izrb Bkw . w/o/ e' ;wMkt' f;nkw .27. j; p'b/ j[fJ nkg fdnkb .ªT[d? f;zx eh eoBh GKb .« e/;'dk; fpqg eh tosD . Bkfo wb/Sh xo eh ;osD .28. rfBek w[;bh ;t?I ;odko . sK xo iBw?I ekw rtko . ikoD e/ ;[s j'fJ G[:zrh . p/d noE w?I fbyk s[ozrh . fiT[I n;sq fsT[I j'tr[ pbhnk . GkDk ;[D' tos? fiT[I Gbhnk . Bkfo fcozrD G'r?I f;Zy J/e . sK fdB f;zx roi ek ;/e .30. ;[B' pks ;[G tos? i'Jh . fJ; eoBh e' ikB? e'Jh . frnkBh fXnkBh r[Dh XBkY . Bkw igs xo xo w?I nkY .31. eK;h w?I no B[ozr g[o/ jh . Ffjo ezXkoh dkw i[o/ Jh . ;p you?I jw Xfo ntskok . ekw G'r eowB eT[ ;kok .32. ofjs jwkoh n?;h j'r[ . Bkoh ukj/ B epj{z ;'r . ikB?rk w[fj e'Jh GkJh . w/ok ;[s fJe gkNb ikJh .33. okig{s e/ d{ik ikfJ .,,,,,,.34. okig{s rVQ ekw g[o fBe;k woj? rzr . ;' w/ok j[fJ iBw Xfo ihs/ oki fB;zr .35. w/ok ukeo ihs? eKFh . o[dq ;/t eh pKSk ok;h . izpe Bro G{g fJe j'Jh . w/o/ f;Zy ;wkb? ;'Jh .36.

dkw d/; b/tfjIr/ ;ro/ . gops wkfj ykb;k wro/ .

j}ko shB e'; e/ nzdo . x[w/ ykb;k gkts d[zdo .37.

ghbh ehbh1 b/t?I f;Zy . nk;qw uko poB e' fofy .

161

Page 170: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fJsfj n?okBh Ffjo ezXko . ;zps phs/ pkBt? uko .38.

;skBt/I c"ai g{oph rki? . r[io ;{oi Bkw fpoki? .

w/o/ xo ukeo d[fj ozrh . frbi/I w[;b? v'ro fcozrh .39.

ysqh f;zx fpgq fJe w/ok . dfJnk f;zx iBw?rk c/ok .

oki mfjokT{I T[Bh g[o . febe g[oh fco ikT{I s[o .40.

iBw G{fw w/oh j? gNBk . d/y'Irk fiT[I oksh ;[gBk .

ekj{z d/; dkw b? G/N . ekj{z fbnkT{I okik ;w/fN .41.

r[o BkBe ih ijK t? rJ/ . eoh cehoh d/;B tJ/ .

;' ;' d/; oki Xo ihs'I . tX? ykb;k b'r gqshs'I .42.

w/ok o{g by? B ekj{z . w'fj fdykT{I oft fiT[I okj{ .2

Mzv rzv ;{ik ;[y Bkw . f;zx Bkw dkBk p[X ;kw .43.

;[fX ;kfjp B[ozr f;zx J/jh . gkNb Bro iBw? ;[ ;B/jh .

ej{z ejK br nkrb pks . ;G f;yB e' Gbh ;[jks .44.

s[oe ukeok3 w/ok pkbk . ihs? gFuw ww j'fJ ukbk .

:k fpfX G{gBkwk gVQ w/ok . d/j ;[X fBf; ;KM ;t/ok ..45.

i/ e' f;Zy gV?Q T[m gqks . efb e? d'y B fpnkg? sks .

ikfj nkgD/ v/o/ f;Zy . s'e' dh;? G{s Gfty .

;eb f;X j't? s[fj ekw . jwok doFB s[wj' nkw .46.

;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .82.

83

sK Gbe j'fJnk ;t/o/ p?m/ ;fsr[o sK w?B{z efjnk, ib fbnkfJ . uko xVhnK fdB uVQ? f;Zy T[i?Bh, B' fbnkthI p'bkthI sK w?I fst jh eih . ;kfjp f;zx fby s{ sK . sK w?I p[bkfJ fbnkfJnk . f;Zy p/N/ ;[X/ j}ko o[gJ/ FkjijkBh G/N Xo y[Fh bZXh, y[Fh j{nk . T[;eh }BkBhnK f;ZyDhnK ;G n"osk EhI gzi, nzdo wfjb'I eh g{ik dJh y[Fh . ubkdh p/o r[o{ e/ j}{o wdBtzsh f;o uoBK go Xok .

grK1 go jzM{ gJhnK . r[o{ e/ uoBk jNkfJ oj/ E/ go T[j nrkVh j[zdh rJh . j;e/ p'b/, np fee{z < s{z Bk ;'u, r[o{ ek xo d/Idk j?, b?Idk

162

Page 171: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

Bkjh . s/ok g[Zs ;kvk Nfjbhnk j't/rk nrb/ iBw, j[fD s?B{z fdsk ;kps j{nk . r'oy ikD? s{ ikD . sK p'bh, w'j B j'fJ . r[o{ e/ p'b/, T[;Bke/2 \ r[opyF f;zx dh ozB/ . gSskt/Irh g[Zso B{z . ;[Gkt s/ok g[oy dk, ikwk shthI dk . sK jZ;h, ok}h j{Jh . w'dBh d{ih, wZEk N/fenk . sK r[o{ e/ u[gek jh oj/ . f;o fjbkfJnk, ;G wZEk N/fe ftdk j'Jh . sK ghS/ s/ r[o{ ih jZ;D br/, y[Fh d/y e/ w?I g[fSnk, ih gkfsFkj \ j[ew fee{z . puB j{nk w'dBh f;yDh bVe/ s/oh j'fJrh . i[tkbk br okik dhnK, ihtDk E'VQk .

;[[D BhIrok \ s{ ;ZdD rfJnk ns/ ;'jDh d/y b'Gk, r[o{ fenK w?B{z Bk pyFh, s{ fenk G[Zbk, j[D sK pyFh, r[opyF f;zx j't?rk . d{ih, bVe/ eh f;yDh ;' oi3 tkbh Sjh jwo/ grK Bkb . jw Bk p'b/, nkdo dhnk, go J/j w[;bh t/;[tk j'r[ . eosko eh B/fs . go f;de ek cb oD f;zx-e/;'dk; nzrheko eo?r/, c/o fjzdtkDh iBw?rh, oig{sDh, f;Zy w/ok J/e jh iBwk, w?I e/;' fpgq B' pyFh j[D p; g[fS BjhI, ntfo f]nkb dk t/bk j?. sK w?I B p'bk.

;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .83.

84

oks B' r[o{ ih ;'J/, ;t/o/ gzfvs p[bkJ/, ns/ eth;o, e[zto, pZbG, r[Dhnk, ;[yhnk nto p[bkfJ, g{fS ;[BkfJnk, GkJh ;[fDU \ J/j ;[caBk feE/ s/ nKtdk j?rk . s[;hI f;nkD/ j' . uzd ftu ekby feT[I brh ns/ gZr b'r r'v/ go feT[I Xod/ jB, uhs/ fgS'I E[ed/ feT[I j?B, o[e pr?o p'bd/ feT[I , nkN/ eh stD eh fgSkVh nkNk feTI[ i'Vd/ jB, ewkB feT[I Nzekod/ jB ns/ swke{ feTI[ S[zjd jB, ns/ d[nkdFh B' feT[I eEk jfo eh BjhI gVQd/ < J/j ;[De? e[zto efjnk L ykfJ ;eb o; nzB s/ dgN/ Bkoh Gkt . x{ow BhId ghS? gu? iht ebk S[fN dkp .1.

c[o/ c[oB ;G izs e' Bo e' ;kuk M{m .

fJsBh p{Mh frnkB s/ sK go s[woh ;{M .2.

163

Page 172: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

ªpZbG« ekby gkg cb r'sw gsBh gqhs .

uzd T[mkfJ foy BkQD e' ekwh pk;t1 whs .3.

ªr[BhnK« ikB' ikBQth2 ;[X m"o to Jh; .

whs gkr ;oBkrsh r'v bkr ;[y ;h; .4.

ª;kyhnk« szzsq wzsq e' Bk; eoB e/ j/s .

E{e ehJ/ jfs j's j?, iKs/ ehBk u/s .

«r[odk;« dk; gr ;fsr[o{ njz3 fwN? s[w ;oB .

stB4 feqwk fpB njzwsh p'bs gqhfs eh joB .6.

;?Bkgfs efjsk fJjh fgqEw fpoesh ikB .

rDgfs nkfd wBkJhJ/ nkfd stB eh ekB .7.

ª;[yk f;zx« Nzeko eh FsqB dh:' tzrko .

j? pb fpfdnk ik; e/ nkt? ww fYr ;ko .8.

ªeb{nk« s[oeB oki ip ojk G{fw go SkfJ .

i{m ykfJ ig wzsq pb fjzd{ e' Sg ikfJ .9.

;eb gkg i/ G{fw e/ jfo gJ? rJ/ cfonkd .

efb w?I s[woh wfj jBB jfo efj ;Ws eE dkd .10.

BkBe iK s[w fdnkb j'fJ ;eb d'y fwN iKfj .

;zeo fpdo dkfod fpgq nikwb[ e[pi fGbkfJ .11.

u[g j{J/ ;G r[o ej?I bVe/ r[opyF f;zx .

s{ feTI[ p'bs Bkfj np efjBh j'r[ ww f;zx .12.

sK w?I p'bk ;wMe? wB gouk s[w uoB .

izsh e/ fenk p; ;jh eosk s[woh ;oB .13.

nkb gfjo eh u/FNk o?B ;wog'I fXnkB .

BZE jwkoh jZE eo, s[w j' jwok frnkB .14.

jfN T[so np Bkb w[y ejhJ/ ;zrfs s'o .15.

;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .84.

85

p'b/ gqG fdnkb j'fJ iBw i'fB Gqw iht .

164

Page 173: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fBzdqk t; J/eKs fus by? Gqw? ;[gBht .1. skokgfs1 gsBh G[rh uzd ekbyK d/y . go Bkoh go;B nxh2 b'r fdyk:' b/y .2. okw byB fwqrhnk3 rJ/ fpS[o/ d'B' Gqks . fB; r'v/ grVh Xoh fwsq ejkBh pks .3. fGnkB4 fwb? gouk grV to[ dhBk sp J/j[ . r'v/ go d;sko cb gkt? fBod[y d/j .4. G{s ikfs G{ go fis/ w{sq d'y fwNktfJ . E{e dhJ/ ;[X ekfJ j'fJ ghS? ;jh pBkfJ .5. gkg rq;? ip nkBe? fsq;eko? fpX nkB . fpBk p[bkJh p'bhn? ik fpfX Gbk B wkB .6. nkfd nzs o'Nh rqkjh d/t fgso fjs d?B . p/d T[efs s/ XowtkB J/e fgSkVh b?B .7. FrB j'fj ;p ;{ow/ d/t dkfjB/5 j'fJ . oD FsqB e/ ;kwQB/ eo? Nzekoh o'j .8. niw/o Fkj eh ezfBek T[S fpqs6 fdi wKv . geV ;[tkt? o?B e' wzsq e'fN pu oKv .9. gho wb/Sh p?me/ efo nkdo p?mkfJ . swe swke{ ;Gk ;p ghts dhB nDkfJ .10.

nfs gftsq ;[ toB r[V fpgq jkfE gtkfJ .

o?D nwzsq e'fN fy; fwbh wb/Sh XkfJ .11.

sK fofy ;[s r'gd ;PB dhBk ;qkg pBkfJ .

woB ekb BG Fpd[ j[fJ r' eoB si ikfJ .12.

;eb gkg i/ G{fw w?I p;? nkfJ gd wKM .

;'qsk pesk e' br? ep? B g{i eoKM .13.

nBfXnkfJB7 fpfdnk x[y? ;/ pkdh ir wkfj .

dkfod nkopb Bk; j[fJ nkgd fJj[ T[j nkfj .14.

oi Bkoh fsnkrB pB? si? oKv ek G'r . fpro fpnkJh no[fu fsq: fsnkr? e[b nfo o'r .15. ;"u F/y ib n;[fu j'fJ fBr{o/ eo ngfts .

165

Page 174: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;[tkB, ;[gu1 i{mk nbg xfN pzXk ib nf;s .16. n?;/ p/d g[okB ;[fu Fzeo wbB B i'r . ;q'sk ;[fB Bkoe gF{ jkB e[bhBh j'r[ .17. gzE ouk w?I Xow fjs g{ik dkB Bk ykfJ \ b'G pzX wkBs BjhI ;{eo2 i'Bh ikfJ .18. fdt; o?B r[o uoB Gi e[b eh eoj? eko . gkg fpvko/3 f;Zy ww ;kyh ;[B T[geko .19. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .85.

86

J/e p/o r[o nkfrnk iBw j{nk cs/ f;zx . ;fB ;fsr[o p'bs GJ/ Gbh GJh ;[y f;zX[ .1. sK fdB p'b/ w[;e w[fj np Bfj d{ih tko . ;fG g{S/ ;[BhJ/ gqG{ y'fbQ j[ew ej[ ;ko .2. GrtkB f;zx4 j'fJ ikBh:' ghS? j'fJ G{-wZX . gzE B/w ;ziw[ Xo? eo? j[ew ;[y ;[X .3. jwo? d/yfs fJj eo? j[ew ykb;k nkB . jw Gh tg[ Xko?I ntfo eo?I fcozrh jkB .4. Bkfo fcozrD f;Zy ww xo w?I b/t?I oky . Xow wb/Sh tX?It' s[[[or gmkDh ;ky .5. tX? gzE go Xow Bfj :k fpfX efb ek eow . tos? ;rb ijkB w?I ftobk ikB? wow .6. eosk j[ew j{nk jw/ sp efb i'o/ jkE . oki s[wkok p/o jw jw? gzE e/ ;kE .7. irBBkE eh mto[ w[j d[nkoek w?I oB S'o .

eKFh ft;tkBkE B? e[o[ w?I Xow fBt'o .8.

s?;/ s[w wfj okyhU Feb eoT[Irk eki .

;rb b'r w' ikBh:' w'fj s[wkok oki .9.

sp jw n?;/ efjnk fsj s[w e' eoBh f;X .

166

Page 175: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

p'bk eoBh Bkfj e' eo'I Bkw eh fpqX .10.

ebfj eokt'I pkg ;[s Bkfo g[oy ek i[ZX .

G?D wkfJ e' S've? r/jB gkb? ;[X .11.

;[s Bkoh ;;[ok Gi? ;k;{ Gi? iwks .

dk; Gi? G{gfs i[tfs fpgq B T[gi? FKfs .12.

;{d B/Itdk i/Itd/ fpgq d/Ij fXXeko .

T[gekoh ;{M? BjhI pj[s/ pX? fpeko .13.

g[sq iB Bkoh Gb? ezfBnk iBBh d{o .

g[sq ;wMkt? pkg e' B{zj efj ;k;[ e{o .14.

f;Zy T[gd/F? r[o{ e' nzB ngftsq ykfj .

BQkD1 si? ekfJnk d[yh ykt? o[fu pj[ GkfJ .15.

gqhs E'o y[Fwfs2 puB T[do GoB e/ eki .

Bkoh fwbBk G'r efo rqfj rqfj iihJ/3 ;ki .16.

p/d p/ud/ p/dXo4 G{w p/uzs/ Sfsq .

xo p/u?I pBhJ/ ;eb ;{dq p/us/ g[sq .17.

G{y? wos/ ekw fpB Grtk eoj?I G/; .

iNK pKX eos/ ;[ o; fwqrSkb yVktK J/e .18.

b'rB e' n?;/ mr????????I eE? frnkB eh pks .

f;o X[fB B?BB ib ;qts egNh nfXe ;[jkfs .20.

roG frokt? ozfv ek ;[Gr j/fj B roG .

ijK ukj sjK fpxB pj[ fpBk ukj[ j'fJ ekw .

fwsq pB? nfs Fso[sk Fso[ whs ek ekw .21.

;[B p'b? e"Ise Gb/ s{ sK BN fiT[I gzE .

Bkw dkB j'fJ gzE w?I eoh:' ngBh ;zE .22.

;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .86.

87

sfp p'b/ ;fsr[o ;jh ;[B' ;[Bkt'I T[dks . jw jwo/ ;zrfs Grs ejK swQkoh pks .1.

167

Page 176: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

efbi[r p'b ;[BkfJnk ;[B' jwkoh y:ks . eEk ;[Bkt'I nkfd eh wfs eoh:' ftfynks .2. ªefbBkwk« r[opyF f;zx dhBk s'e' J/j[ . ;fsr[o nkg ;[DkfJnk ;ku ;[Bkt' s/fj .3. efbi[r efjBk nkfd w?I pqjwk iBsk ehB . ej? ;G? jw j?I nfXe njzekoh by bhB.4. sp pqjwk ;wMkfJ:' s[wok fBnkfJ ;wki . efj ;wkfX eo w'B j'fJ fustk g[oy i[ oki .5. J/e yoh d{ik j{nk shik u"Ek ;[m . fgqEw iBw e" ;"Ig efo Bhfs gVQkJh r[m .6. g{Sk dqfjD feT[I tosDh g[Zsq eo?Irk ikfJ . ;' JhjK ej[ w'j fYr j[ew oki w[j dkfJ .7. ;fs ejk sp g[oy B/ d/; d/; fdT[I pKfN . fi;? d/; sKek fby{z gkg g[zB eh ;KN .8. sg ;s iZr no nouBk b'r eokT{I o'} . pqjwD pqjw gokfJDh T{uk pBp; i'r .9. phT[ cbkT{I ;T[ p/o T[wo bky fJe poy . F;sq Xow Ssqh eo'I g[zB ftjkoh t/; . shB p/d shB' poB ;pB fybkT{I n?; .10. d{ik p'bk fgsk ih \ F;so Xow w[j y{p . ;p? ubkT{ Bhfs w?I d/T{I ;/tk j{p .11. iZr eokT{I noE ;zu gkg fwNkT{I b'r . ;[tor b'r br eowmh d; p'Jhb/ G'r .12. d; ;fji iht? ;eb gkg voB ;p nkfj . pv/ Gqks s/ T{B d; Xow ubkT{I okj .13. u[g j'J/ shik ej? nouk xo eh tzv .

;fj; ihtBk uko phu nkXk g[B nx yzv .14.

nfXe fpgq no Sfsq eh tDi eo? iB nkg . okik e' r[o wkB e? fBnkfJ eokt? ikg[ .15. u[g j{nk u[g us[o E pqfjwk ej? s{ p'b .

168

Page 177: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

sp jw eo i'o/ Bwq nkfJ;[ s[woh e'b .16. j; eo pqfjwk p'fbmk g[sq fgSkVh w'o . s/oh fJSk j'fJ i' ;' w/o' wB b'o .17. efjs' jT[I efjB/ brk iB eo[ gz[B no[ gkg . nkg eo?I G[rt? ngB ;" toyh d/th ikg .18. pj[ g[sq pj[ pkFBk fJfSnk f;fSnk ;ko . F{do oki xo jhnoB p/d ikg[ jfo Xko .19. Grfs eo? gkgh so? Bo Bkoh fdi ;{d . Bhu pkb itBh s[oe Fzeo nkFqw y{p .20. Bkw fpBk dzv/ ;eb Boe ;[or ww oki . G{ jh d'B' rfs oN/ i'Bh noE ;wki .21. J/j Gkth g{oB eo"I sp ikB'rk y{p . J/e s[wkok dzv ;j[ n"o B ikBj[ d{p .22. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .87.

88

J/e p/o ;fsr[o ej? pqjwk efjs ;[jks . ;[B ;[s G{wh ikJhU, Xow eow ftfynks .1. ;[B efbi[r w/ok j[ew s{ w/ok nkfrnko1 . ;G wzsq s[fj oki od, Bkw wzsq f;X ;ko .2. n"o i[rB w?I nk;ok pj[s iZr sg nou . okw Bkw ig[ o;B ;[nk; efb w?I ekoi ;ou .3. s/ok oki j[fJ g[sq ip ;p d/tB fdT{I toi . fiTI[ fJSk fsT[I toshJ/ Bkw wjksw Ho} .4. Gbk s[wkok oki j[fJ ;eb f;fX s[fj tko . E'Vh eoBh cb nfXe shB okyh:' ;ko .5.

go nz;h go Bkfo sfi Bkw ;okj? ;[nk; .

jfo Gi jfo fus j/s[ Xfo jfo f;deh e[b nk; .6. d/j nzs Gh jfo Gi? sT[ Gh j'fJ fB;sko .

169

Page 178: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

n?;/ jfo e' fBs Gi? Gtib T[so? gko .7. pqjw gqkfJD j'fJe? sB wB nog? i'fJ . sKek ph s{z G? eohI fJjh jwoh y'fJ .8. ntfo N/e sfi nk;ok J/e Bkw ek g/qw . shB b'e e' p/X e? ikfJ ;ki[ih1 y/w .9. ngBh Bkoh ;u[ pqs yki nykih fpqs . ;'Jh ;zs r[o wkBhU efb g[sq ;fs fus .10. ;fsi[r w/o/ f;o t;', G[ik t;' fsqs/: . d[nkg[o p;h:' izx2 ww, s{ uoBB e' ;/: .11. nzr nzr eh w[efs fJj p/d wKM fby dhB . ;'Jh ;' ;kuh Gbh ;eb ;wkbk ehB .12. ng[B/ ng[B/ oki eo nkJh:' ww s[w Xkw . eo eo eoBh ebg br fwbh:' nzr nokw .13. pqfjwk tke ejh ;zfxsk go g;zsh ikg[ . wZXwk t?yoh3 ikg o; uko d/t n; Ekg .14. BkokfJB d/t j? go ek, Bo g;zsh fJFfN . tkrd/th wZXwk t;? fpnk; t?yoh f;FN .15. ;[nk; mfjokt? BkfG xfo T[m? s[ozrh Ui . Bkw GiB eh i[rfs fJj,ªwEok«4 pyFh w"IIi .16. efj eo ;[B s{ ;kfjp f;zx u[g ehBh efb rzw . fJj ;kyh ;fsr[o ejh gVQs ;[Bs[ ;[b ;zw .17. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .88.

89

J/e ;w/I r[o{ w"i w?I p?m/ f;Zy ;wki . eoBh efj r[o dhnk j; g{Ss ;G e' bki .1.

J/e p/o r[o ih efjnk r[o noiB eh ofjs .

;[ywBh wfjwk Gbh efb ig[ eh efjBh wfjs .2.

170

Page 179: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

J/e ;w? ;qh r[o{ ih, noiB ih e? j}{o eh y:ks fgzvh bkb Bzd bkb ih g[fSnk . ik br? r[o{ ih ejB sK f;Zy Bzd f;zx j}{o gSD tk;s/ ;[BkfJnk, ih ;Zu/ gkfsFkj \ nuoi d/fynk j?, J/e f;Zy B{z ;okfJ ftu'I d/T[ brk j? d/fynk, fJsB/ gq;skt wkfj r[o{ e/ j}{o fpqi bkb gKvk, fBjkb uzd, fpXh uzd, ykB uzd, ;[yd/t gzfvs, wkB dk; p?okrh , wdB frfo, nkbw Fkj, j[;?B nbh, fpqyk, ;[yk, r[Dhnk r[B/ uzd, bZyk r[o{ ih e/ gouDhJ/ nkfJ gj[zu/ . iK wZEk N/e u[e/ sK fgS'I GkJh ;Zd{ nkJh j}{o, ehosB e/ ;w? puB j'fJnk, GkJh f;Zyk \ ig[ih B gVQdk j't?rk . sK f;ZyK g[fSnk, ih ig[ w?I w[es nEtk ;oho eh ofSnk < puB j'fJnk, GkJh nzfwqs cb nwo ph eo/, G{y fsqyk ph d{o eo? . c/o fpqi bkb gKv/ fpBsh eoh ;Zu/ gkfsFkj \ w/oh pks ;[DBh . J/e fdB ;[gB/ ftu w?I r[o{ BkBe ih ek do; ehnk, T{jK ih nikDk fe ikfD, w?I Gh ig[ih ek gqwkoE ;[fDnk nkjk, ih w?I Gh ;b'e ;[DktK . puB j'nk, GkJh ;[DkfJn \s{z Gh gqshs tkbk r[o e/ xo ek gzvfs j?I . sK pqjwD p'fbnk, n;ho puB gfVQnk L

jfo FsqB ww frqj/ fdtk oks'qfj d[y dkB .

sqkfj wk fdqF: r[o' ;PgB ;b'e'efso[estkB .1.

sp fpqi bkb gfVQnk, ;zrs ;p r[o BkBe ih, noiB ih ;[gB/ wKM d/y/ sp ;[DK ;' ;[Dkt' .

w'y u gqkD/ r[D dqG bkG/ Xow/ ftoes/ ;[o ;/tB/ tk

:'yfs ;[dk;/ ;fs g[sq:kB/ ;zrqfj ;[Gkt foFN' gowd/

wB' fBo'X/ :[fXFfsgqrj/ Xow u Bhs" dkB/ r[Deko/

J/s/y[ e[o:kfs ;fsBkw pkfD w'IekowKd' efb ;PdXkB .2.

ghS/ g[SD br/ f;fynk ;[g[B ;b'e . GktkoE ;wMkt' sK puB j'fJnk GkJh J/j ig[ih ek wkB;h gow wzsq ek noE j/rk .

1> ;fsBkw[ gzih nSo gVQ/ .

sK sfp d'y tks fgs ec Bk; eo? .

w[es j'fJ, ntrfs Bk j'fJrh . i' G'iB T[go gV/Q fofX tX/, nzB gu/, ekb ofjs j'fJ, XB e/ bkG w/I, Xow w?I, T[dk;h d/tsk eh g{ik w? . no Bkoh ;{s w? pkd w? w'jBh fby? d; ;jz;o gV/ .1.

171

Page 180: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

r[o{ nZr/ wZEk fBt? goshs eo/ d;tzX ntzX d/t/ r[o ek f;Zy . ubB w?I ;zrqj w?, dkB b/B d/B w?I, ;fs ;[Gkt eh gbN w? . G{s vkeBh eh fdq;fN w? gV/ . ;[gB? r[o{ noiB ih ek tke . gkfsFkjh d; fbykfJnk ;' fbyk . nkr/ puB fbykoh fbyk . ;kfjp f;zx, puB r[o{ ih ek . ubB ;w? ;zrqfjB w?I dkB b/B n" d/B . nfs ;[Gkt eh gbN w?I G{s vkeBh ;/B .1. wB ihsB i[X w?I Xo/ oki eki ;[y tkfj . fwbB/ frbB/ pzX wfj oki i'r[ T[sFkj .2. fJB ekoi eh nNe w? gKu guh;k ikg[ . Ssh nmZsh ikg eo by noX s/ bky .3. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .89.

90 gzi nyo nEtk gzih nEtk SZsh tk nmZsh . ;G e/ po'po ig[ j}ko nZyoK i/v eoDk .1. eo? j'w r[owzsq e' r[o{ ih eh y:ks . ekoi j'fJ pzXB s[N? ;qh w[y r[o goskg .2. pqjwD ftfdnk :[s ig? J/e Gkr d[fJ w{VQ . Ssqh sq: F{do us[o, ;kY/ sq: ft; r{VQ .3. frnkBh fXnkBh i'r Xow eowh ;[feqsh: wX: . T[sBk jh fbfynk ;jh i' r[o ;oXk f;Zy .4. r[o gq;kfd br w[es w? gKu frnkB w?I i'r . fjod/ ;'XB ;zrqfj w? gzih br ;zi'r .5. fgqEw? fJj' j'w wkoiB ftfX fby:s/ .

Unzekok: BwL .1. ;s:k: BwL .2. sr:k: BwL .3. Bkok:Dk BwL .4. wyk:k BwL .5. eos/q BwL .6. oysq' BwL .7. skoeK: BwL .8. g[oy'swk: BwL .9. o[ewkfeqs: BwL .10. yksBw/: BwL .11. fBoziBk: BwL .12. oEKrks Bw' BwL .13. Gtksek: BwL 14. T[swk: ;;/: BwL .15. fBs: o[gk: BwL .16. oikswB/ BwL .17.

172

Page 181: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

p?e[zmk: BwL .18. okwk: BwL .19. nyokf: BwL .20. ekbk: BwL .21. bywhgs/: BwL .22. w{efs Xok: BwL .23. owkgfs: BwL .24. fsqb'e/;k: BwL .25. nyo:k: BwL .26. irdh;k: BwL .27. fBokekok: BwL .28. ;dw/Fk: BwL .29. fJekotkr tkdB/ BwL .30. GziBk: BwL .31. UnzekofJz BwL .32. ;Pkjk gqkDk j[s' ig[ fJfs . f;y ;[yk:wL . Ssqh poDh no gzi toD . gzMh sZs, r[ogq;kfd, shB e/ nkr/ gVQ/, no fbyB? w? nkm nZyo gVQ/, gKu gqkD e/ wKMl gzMh ;fG fptjko w?, Ssqh nmZsh r[D ;KM . ;[D GkJh s{ iks s/ T[sw pqfjwD r's . i[r ek Xow gSkD ig[ eh gT[Vh ;'X . no j'w eo? Ssqh eo? by w[efs j'fJ ssekb . ig[ s/ nksw ;[X j'fJ wkoiB d{yB Nkb . nk;k go d{ih gVQ/ nkfd ;u[ fij Bkw . d/t wzsq no ubB w?I n"yfX o;kfJD ;kw . ftgsk eko ijkB w?I rkt? e' ofj bkr . ekoi ekj{z nNe w?I d/fJ G/N r[o Gkr . Bt xo Bt r[D ;zrqj? u"Eh ek eo fXnkB . ig[ ig ;w gVQ ;ks fdB FKs G/N gqwkB . T[dw gzi/ i[X w? S/thU ;gsfw pzX . nNeh Bkoh nkmthI BKth wzsq ;zfX . d;thI d; d/tB ii? tkfjB b/t? phu . uVQB/ feq: fteq: fty? frnoK gtVh yhIu . pkoQh gVQ ebgB eo? d[y nfoFN e' Bk; . s/oQh s/ f;XB Gi? ekoi oki ;[ ok; . izsq w? u"d; efj:' gzud;h s/ G{s . y'V; s/ vkefB si? ;fsqd; w'jB e{s . gVQ? nmkofj nkm d; fBs T[m ftfdnk j/s . yN wkj? ftfdnk tX? fBowfb p[X ;[u/s . T[Bh ;[zBh i'r w? ftz;h Bkfo ;zi'r . ;zsfs fjs fJeh;thI, fwqs pkJhthI i'r . s/Jh fog[B ny[N w? u"th uks[o ghqs .

173

Page 182: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

ig[ wfjwk g"Vh gVQ? eoj? r[o ;B gqhfs .1

gzu ftz;sh nkdo/ w'jB ;'jB ohfs . SZph Sb w? pb Xo' ;gs ftz; ek ikg . nkmftz; G: d{o e' j'fJ pZio ;w wkg . fty ghV? ftfynk eN? T[Bsh;/ ek MkV . d[X pXkt? t}B w? sh; gT[Vhnk rkVQ . J/eh S/e/ d' eh Gkr s?q s/s/ fJe skg[ . fBs i[oh u"Ish gVQ? ukbh ukbh wkg . eow wKM d; e' gV?Q noE wkj thj gkm . shj ekwBk ;zu os ukbh w[efs ;[okN . g?Ish gzefs SZsh rV ;{o eki ;?Ish; . nmZsh fwbB/ ;kX e/ oki e? do n;h; . T[B ukb sB d/t e" ukbh us[o G[i o{g . uko GKs ig[ ig[ fbyj[ s/ G'iB ny: ;o{g .

fBjuk iKek r[oB w?I j'fJ ;[cb fszj ohfs . J/j[ ig[ r[o noiB ww r[oBkBe w[y wzs . fby:' F[eq r[ooki ;fsr[o ;Bw[y ;[y ;zs . ;G ;kXB gqrfN eh:' d[;N B dhi' J/j[ . cb? f;Zy gqshs s/ fpgq ;kX eh ;/t . T[;sfs fBzdk gojo? dzG Jhoyk wkB . p/d puB ;w r[o puB ;G ;zsB gotkB .

;t?:k ig[ ikg ehJ/ nx e'N jo? fBs dkB tX? wfs ;ko Xo? . wB Gkt tX? ;[y ekw ;X? ;[o ;kXB w?I sw g[zi jo? . XB w? sB w?I ;[s o'j rqj? no Bkoh w?I ;G d'y No? . Bfj gqhs eo? ftFtk; BjhI fij sKfj e' d/fJ ;[ d'y eo? . :keh ftfX J/j[ ejh r[o B? i[ e'Jh ;[ f;y: ;[ ;'XB s/ . ;G gkmB rhs yVz rB s/ T[gi:' cb e"se i'rB s/ . fsT[I ;kXB f;X ;[u/s Gbh fpX eki ;o? ;[y G'rB s/ . ;p f;X ehJ/ r[o G/N dhJ/ J/j[ phi Xo? r[o w'dB s/ . ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .90.

174

Page 183: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

91

r[o BkBe feqgk eoh gzE psk:' f;Zy . r[o noiB r' poBBz noE fynks G:' f;Zy .1. ;[gB pks gqrfN eoh ;fsr[o g{oB fy:ks . ;'T{ noE JhjK gqrfN fbfy:' f;Zy ;[jks .2. gkme go g{oB feqgk ;fsr[o noiB tke . t/y/ gVQ/ fby/ ;[D/ d/fJ g{i r[B ikg[ .3. efbi[r w?I usq toB e' uko GKs ek ikg . gok wZXwk t/d efj g;zsh fij wkg .4. t?yoh uko/ EkB w? sB w?I eoj/ tk; .5. BkGh gfjbh fjod/ g[B ezm g[Bk w[y p'b . fiT[I fsT[I gm cb nfXe j'fJ fJjh ikg ek w'b .6. nigk ikg eo ig[ gm' fdito e[b Bzd . r[o fYr noiB dk; e/ gk:' gowkBzd .7. Bzd bkb fgzvh bkb ykB uzd fpXh uzd . nkbw, wkB dk;, ;[eft wdBfrfo ;[y ;zfd .8. wkfB:' r[o s/ oks e' T[fv:' fpjzrw GKs . G/fN:' g[oy g{oB sjK gfm:' g[fB e' FKfs .9. shB tko r[o fJj eJh fJj ig[ osB nw'b . iKs/ w'e' G/fNU fJjh nzs ek u'b .10. 1> ;fsr[o gq;kfd, eosk g[oy i'V/ ikg . tX? nkopbk ib wzsq d/, jo? o'r sB skg . Bkoh t; e/ ekoB/ nZyo ikg nXo?B . ;cb ekw ;kXB f;X? ;kXe ;[y pj[ u?B . ;G/ gqGks/ ;[to[ZE/ u/ wX:/ ekw/ gok:D/ yb{ w'y f;X:? w'jB god'y/ t;s?e :kw/, fog[d xks/fj oifB:o[ Xths/ w[es gok:D/ gqjo/ u F/;/, ;{o:'d:/ u fez B?t f;X:z

175

Page 184: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

fJdz cbz t?ofusz fdiB ;qh r[o{ eo'fs e/;t/B .

d'jok ;qh r[o{ noiB puB ip ;[fB: f;Zy ;[ydkfJ .1. sK fdB s/ xo ;[o gV? fwN:' d{y e' GkfJ .2. np ;[BhJ/ fJe ig[ gVQ? ;fsr[o f;Zy e/ ;zr . G[rfs w[efs py;h r[o{ dorfj ikfJ fB;zr .3.

sp ;qh r[o{ ih efjnk GkJh \ i/ e' f;Zy ig[ gVQ?rk fBZs, ;' nksw do;h eh rfs gkJ/rk, no ;fsr[o T[; d/ ;zfr oj?rk . fiT[I XzBk eh rkfJ e' mke[o uko/ fBs . eo/ gqhfs fBs ig[ gV? ;' fsT[I ;fsr[o fws . ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .91.

92

;zps fpeqw okfJ e' ;sofj ;? fsqz; wk; . ig gowkoE cb fby:' eoh ;obsk okf; . gVQ? ;[B? fjs bkfJe? i' fby d/t/ gqhs . wB fuzss cb gkfJe? spjP? ;[y G? Ghs .1. G/Nk eo T[gd/; r[o sph cb? r[o f;Zy . eo/ ikg g[fB :EkFefs f;o j'fJ r[ow[y .2.

nkfd ;u[ i[rkfd ;u[ j?Gh ;u[, BkBe j';h Gh ;u[ J/j[ gtVh c/o gVQBh. puB j'fJnk J/e ;w? gksFkjh d; L

f;o gT[VhnK wzsqK d/ J/j[ gT[Vh ubkD/ e/ ;w? gVQ ;wkJ/ . ;qh r[o{ ih ;fsBkw[ ;fsr[o gq;kfd f;X . GkJh f;Zy ;kfjp f;zx . jw Gh :kd r[owzsq eoB/ jK . ;fsr[o{ ufbs fdykfJnk d/j Xko e/ whs . ;G d/yK ;fsr[o ufbs f;wo? nfjfB; ohs. J/e pko ;fsr[o ejk wzsq izsq efb wkfj . b'r eo?Ir/ irs w?I w/ok f;Zy Bk ukfj .

176

Page 185: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

J/e ;w?I wzsoh pj[s xfo xfo pki? pki . ig[ sg[ fBjuk B oj? eoj? d/ys ;ki . i?;h r[o eh GktBk s?;h rfs fJj[ Fefs . FoB Gi' ;qh okw ih efb w?I fBjuk w[efs . tfjr[o{ fJj wzsq ig[ ;eb ;o?Ir/ ekw . f;Zy r[o{ e/ fjs eo?I fBs ;[tko nokw . x'Vk nNek ubs jh pvk i[X fJe p/o . ;fsr[o p'b/ wdB f;zx \ x'Vk xkj nj/o . d/ys fBe;k xk; ;'I gZmk swke{ ozu . p'b/ ;fsr[o gkfjbh fJ; s/ oj' ;ze[u . w/o' x'o/ xkj w/I d/y ;wko' f;Zy . d[FN phi s[oeB eok fjzdh s'oh foy . fjzd{ jbek w[es j? si? d[FN r[o tke . ijK swke{ j"s j? ;' y/sh Bkgke . ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .92.

93

Gbe j{nk ;fsr[o ;Gk f;Zy ;zrs eh Gho .

jkE i'V ;Bw[y g[S/ w[bskBh f;Zy pho .1.

d'fJ Goks eT[ T[wrsk ysqh iks w[bskB .

gkV/ ;zrs ;[tB d' ej' swke{ ekB .2.

;qh ;fsr[o p'bs GJ/ w/oh pks gqshs .

;ezd ;zxsk fFt ejh eEk Gftys ohs .3.

;ezd g{Sk j/ sks ih \ irs i{m feT[I fBzd .

efbi[r e?;/ toshJ/ fej feB ehB w[fBzd .4.

fFt efjBk ;[B g{s fjs iKeh uouk ikfj .

nx woyD s' ;[X wB S[j? rzr ib BQkfJ .5.

ykts ig sg Bk; j'fJ wzsq fGqFN ehJ/ gkB .

y/sh wrjo ;w f}wh ;[X po;s/ ikB .6.

177

Page 186: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

eEk ;[B' ;fsi[r BjhI s/qs; Bfj i[r d{i .

gKvt pz; B/wBkE fBqg gqik d[ykfJ no{i .7.

goik tko s{Nh ip? d[ys GJ/ ;G b'r .

wb/S gho gFuw sp? sk gfj rJ/ ;[ ;'r .8. fsB w/b/ p[oekB fBqg pvk wb/SB oki . sKe/ xo niw/o ;[s ;zrh gqik ;wki .9. w[Bh o{g fdy wB{ d/;, rfJnk g[jeo/ wKM . pB fFt rfjpo rtkb ni gkfJ y'i fJe ;KM .10. T[B efjnk ;[fB ;kX ih w[fj ib gkso u'fJ . gqrfN Bo w[fj efj T[mk wKr XofB i; j'fJ .11. b/ sKe' sg eo sgk fJe fdB sjK niw/o . g[oy tku r'w/X eh n"yfX s/ f;X s/o .12. gFuw r'w/Xh XofB f;X ykb s/ fbnkfJ . JhjK nkfB gqrN ehnk tXh wb/Sh dkfJ .13. nikgkb okik GfJnk sKeh p/Nh ;[zv . w[fB ;[s ihsk gkB s/ g{Sk gho ;w[zv .14. r'w/Xk e? e[zv s/ T[gih gkgB gks . ig sg pqs ;ziw oj? shoE cb ;p yks .15. r' js:k ;w irs i{m gho niw/o fbnkfJ .1 fjzd d/; c?bs ojh, efb eh n?;h tkfJ .16. g's/ E'w no eoB s/ j{nk swke{ fBzd . wB w{os ;PfJFN s/, sK s/ sihJ/ g{s .17. iK fdB nk:k phi fs;, fsnkr' G{ ;[o fgs . ;'Jh fdi e/;t ejk, ;ku fsnkr' fwsq .18. sKs/ jw S'ok ;[Bk eok ;zrshI tofi . eEk J/j[ toBB eoh, d'y ebzeh yoi .19. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .93.

94 ;[B' f;Zy ww osB i' si' swke{ ;zr .

178

Page 187: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

woB wo' s' nfs Gbk irs i{m Bfj nzr .1. sfBe swke{ ;/thn? d/t fgsq si iKfj . gkBh sKe/ jkE ek wdok ;w j[fJ nkfj . 2. wdok djsk ;Zs e[b Gzr dj? sB J/e . ;Zm e[b dfjsk irs i{m fBzdk dj? nB/e .3. si? swke{ wB[y efb T[Xfonk dfo gotkB . g{oh goh fs; GktBk ;cb ewkJh wkB .4. Fk;sq ªnyki:«:k ej?I ej? ng/:k wd . fBzdk eo? fJj[ BhuBh g[oy ;zr fJj[ e[p[fX .5. x'Vh uVQBk ysoh ek fpgq uVQ? i' p?b . x'V/ uV/ ;zfBn;s2 i', Bkoh g[oy B y/b .6. gzfvs JhoytkB i' gZS F{do p'bfj ftgq . okik j' tZYh bJ/ frnkBh ws;o3 fygq .7. ezfBnk ikoh fpoX ekw pj[ Bkoh go ;zr . fpnKj dkw d/ yothoi b/ p?b Bg[z;e gzr .8. X/B[ bkd got;sq b? T[fS;N G'r e[b ohs . iht ihtek ngjo? u[rbh s'o? gqhs .9. fXqr ihtB fJj gkg j? fJBfj ;Por ejK ekb . f;de S'o r[opuB js d'y nDrD/ Gkb .10. d; eowB e/ ;kb;h ek:k wB no[ pku . uko poB w?I ;kX i' iw rqfj ikfJ Bk ;ku .11. fjz;k go fsq:, go dop shB si? fJj d/j . p[ok B fust? nkB ek n;s t:;s Bfj e/j .12. go Bkoh fuzsk si/, shB wk; ;h fsnkr . g[oy n;E ;bkxk BjhI nfos[wzd si tkr .13. ghS? G{bk pyFhJ/ ;dk eo/ fdqVQ w{VQ . efjBh fJj ofjBh f;de r[o BkBe pyFh r{VQ .14. Bkw igs dw ;kXBk f;Zy jwkok ;'fJ . soB T[gkt s" fJj[ ej{z vpB efj B e'fJ .15. ;wsk Bwsk pzesk f;de ;kpsh iKfj . ;' w/ok fBs fwbB e' sB wB ;'I fs; nkfj .16.

179

Page 188: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

woB? ek ;fj;k Bjh ihtB bhbQk Bkw . ;Gh d[y ;z;es w?I w'j fprkok ekw .17. yKjd/ eh T[gwk p[oh, p[oh y[Fkws Bhs . p[ok pj[s p'bB[ nfXe p[ok gopsh whs .18. Bkw B S'o? F;sq fjs f;Zy ;wkbk j'fJ . y[Zis soe B ehihJ/, w/oh ej? B ;'fJ .19. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .94.

95 J/e p/o f;yB no}, r[o{ ejh i' J/j[ . ;e/;h iNk i{N E/ shB i[rB bfr G/fJ .1. efbi[r fpgq ;kX iB w[zvB gzE rqzE . eo? ;[Bkt? gqik e' fenk ehBk wfB wzE .2. ;fsr[o p'b/ BzdokfJ fdi ;G ehB nXhB . Ssqh wko/ okw1 ;G, wzz[v/ gzfvs ehB .3. dzv ehnk w/oh ;jh F{dq Skg Eh w[zv . s/i;Ph ws fpgq j'fJ w'jB wko/ e[zv .4. wb/SB nkXk w[zv f;Zy fsq w[zvh efo nkB . ngBh fvtYh ehB sp ir w? F{dq ekB .5. XB bhBk uhBk BjhI wd ek g{ok d/j[ . sK fdB vos/ nkBs/ dhB g'EhnK s/j .6. u'o mr e/ ekoB/, pzXB ;zrb ehB . fsT[I fBy/X ftfX ;/teB Boe ;[or fpfX JhB .7. fiB ikBk fsB ikfBnk pj[sk fenk pepkd . eoBh tkbk so rfJnk v{pk peB/ bkr .8. ;rfb JhFsk frnkB eh Grfs oki eh wzv . fpeKo ;fjs goik ;eb ftg[b2 d[y eow ezv .9. btB d/j sjK eow Ek ;[gB d/j ejK eow . pqjwk e/ ejK eow E/ d/j pzX tg[ Xow .10. shoE ig sg[ dZyBk B/w ;ziw no[ dkB .

180

Page 189: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

toB nk;qw fJj[ t/d ftfX ouk fpXksk EkB .11. wB e' wB fJzdqnfB fJzdq wfs wfs ;'I nB[okr . Jh; iht eh G/dsk w{oy jhn ojh bkr .12. ;kfjp f;zx s{z ikfB np jw? dP?s Bjh fdq;. ;fsr[o do;B cb j{nk, gkfJ o{g jhn ;o; .13. ;[B' eEk np dZyDh ;kyh tosh ntfo . ;kyh gzi ;" r[o eEh, sp j}{o efj e[zto .14. ;" ;kyh jw e' j[ew[ ;" ekpbh wZb . w[bskBh ;{o/ dJh oshJ/ g{op GZb . ;" nkrohJ/ ;{os f;zx, dJh pyF eo nkg . dZyD p; GkDk eok, ;[D' r[o{ eh Ekfg .15. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .95.

96 dZyD iKd/ r[o rJ/ dkd{ d[tko ;zp{j . Xo/ ewkB fbbko1 w?I f;Zy fp;w J/ j{j .1. ;kyh johJ/ j;B e/ f;ZX pskJh w[M . J/e nzr'Sk fJj dhnk okw e[zto dJh s[M .2. M[e/ j;/ sp ykb;/ g{Sk fJj fposzs . f;Zy fgnk;/ puB e/ np? g{Ss/ wzs .3. s[wok efjBk f;Zy e" wVQh w;kD B wkB . nkg[ nG[b i' G[b go/ fJj[ nuzGk ikB .4. jZ; p'b/ gqG{ d:kb ih jw sBykjh j/s[ . r[o{ ykb;k ;'fJ r[o{ fJj[ pkDh ;ze/s .5. gKu ;" eh G/N d/ gqG ih f;Zy sBykfj . jw dhBh i' d/fJ Bfj fs;eh gz{ih ;[nkj .6. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .96.

97

181

Page 190: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;[Bh pjkdo pkdFkj fJe fdB p{Mk J/j[ . fjzd{ Xow ekuk nfXe, wkBj[ Ghs fby d/j .1. ib ;hIu? pfvnB ejK ;okX nkr fxqs w/b . sp p'b? GrtkB r[o, fjzd{ eow ;[i/b .2. ;/tk eo? feq;kB cb[ ;/tk cb[ d/ X/B . ;tk cb[ d/ G{gsh, ;[nkwh ;/te d/B .3. Xo? fXnkB fdb wKM ;G fusts efo j? ekw . i/ fby g{ik d/j b/ ;/te ;/tk Gkw .4. nk;fs Bk;fs d' ou/ fpX B? ;[ofs ;wkB . nk;fs s/ fjzd{ GJ/ Bk;fs w[;bwkB .5. s[woh nk;k o'r eh fjzd{ fBo[i gSkB . ykts o'rh ekw fpB[ fjzd{ feos fwjokB .6. iV ;hIu? i' fpqS eh cb b[BhJ/ f;o sk; . fsT[I G{ f;zu?I ftgq to cb b/ts nkekF .7. s[wok wfs ekuk nXe epo g{is/ fBs . ej' g{i? Bkfj d/s feTI[ w[y ejB j' nfws .8. J/e gZS jwo? fty? eo? eokt? BKfj . sT[ Gh fdqVQ Gqw? BjhI eosk ghqs ;jkfJ . s[w pzdk j'fJ pzdrh ekj/ eos/ o'} . d/yk ;[Bk B oZp s[w eo' fBtk}hnk y'i .10. iKek o{g Bk EKt Bfj J/e nbkj[ ejzs . do{d fBtk} f;id/ fe;? o'}k wZek wjzs .11. i' efjBK s' fjo; feT[I eoBh feqs iwkb . T[so jwok pkdFkfj \ fdb, ;wM' ;[ ewkb .12. pv/ gho g?rzpoK do{d ckfJsk w[;bwkB . shB fsqt/b/ fjzd{ e/ d'B' si? ;wkB .13. ykb;k shik jw eok d'B' M{m/ S'o . J/e nekb nrzw w[fj eEk ykb;/ s'o .14. np iBwk ip itK j'fJ s'o/ wVQh w;k. d/tb p[s co/Fsh S'v? eo? fBdkB .15. s[wok pkg fpd/; p; bhBk sw fBgq ikfB .

182

Page 191: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

ghS/ you B G/id/ Bk j'tB go/FkB .16. s[wok fpyou dorkj j?I jwok you w[pkj . fgdo s[wkok dhB j[fJ b/fJ ;[ nk; dorkj .17. fpyou r[bkwh eos j?I fpyou u'o mr wko . fpyou jko G[gfs w[;?, wkfJBk fJj F[wko .18. rfJnk fbyk n}wfs eoh no}h fbyh nXhB . edw gb';h pj[s gho s[woh ;/tk uhB .19. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .97.

98 J/e ;w? ;[s g?Iv ;[s1 eoh ;bkw fdtkB . bVek nDdkVQh fgyk g{Sk nkg gSkB .1. e"B wod e?;/ ntB[ e"B s[wkok Bkw . nktB ej[ e?;/ j{nk ej' ;fs ;[m Xkw .2. sp? p'fb bVe/ ejk g?IdkykB ww dkd . ;?dk yK ww fgdo Ek w?I Bksh r[b yKd .3. r[o{ gho s[w ikfB e? wkfJ f;yk:' w[M . do;B eok iwkb fdb j'fJ nkfrnk s[M .4. p'b/ ;fsr[o ;wMe? nkt' s[w jh o'} . pk}h y/bfjI gqhs eh i' ikBs jh y'i .5. gKu w[jo pyFh sp? gkfJ o[}hBk rzw . fdb joyk fpbyh2 rJh ;j;k gkfJB Bw .6. fBs nkfJ r[o d/B fBs gKu o[gJhJ/ fus . J/e fdB ;fsr[o wzsq efjnk p[fX fdqVQ fjs .7. gqhs nkdo pj[sk eo? ejk ykb;/ y'o . w[;b i' t?oh ykb;/ s[wo/ puB nw'o .8. j; p'b/ fJe ekw j?, ikBj[r/ s[w f;Zy . iKek dkdk ;{owk, ;fsr[o oky' fgy .9. sp? pvkJh izr eh y?Iu ;wF/o . eo[Dk n?;h wfB t;h bVek Gbk ;[w/o .10.

183

Page 192: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

J/e fdBk d' f;Zy E/ p;fjz gkbh Ffjo . iwXo3 i[r G/Nk eoh, ndG[s iw eh efjo .11. y[Fh b/fJ v/o/ rJ/ u"IgV y/b pBkfJ . p?m/ ghS/ gbzx go sKe' dhB fpmkfJ .12. fBs ej? E/ y/b w?I pdbk t?oh b/fJ . dkfJ br? B"eo j[t? fi; fe; fpfX ;[X b/fJ .13. wkfJ g{Sh fsfB tofink sk fdB r[o efj J/j[ . pkg fg;o pdbk eo?, jZe T[so? ;/fJ .14. p'b/, F;sq jfE j'fJ, t?oh fwb? fJezs . tko B eo? fs; E{e w[y bkBQs iht? fBzs .15. efj efj eo uy whu e? ;ks pko fJj p?B . b/fJ jkfE d/ts fs;? g/qos nkg ;[y?B .16. sph eNkoh fjod/ dJh pko shB eo bhB . fJsB/ w?I p'b? fs;? tko gmkDh ehB .17. wkfonk g[sq gmkB ek nkg oZfSnk ehB . bZyk f;zx sotko ;'I, ;h; i[dk eo dhB .18. p'b/-w[;bwkb eh nB spkoh f;Zy . ykts iKek ekr ;w fs;h p[okJh fby .19. ;[Bh ;rb fjzd{ w[;b, bkBQs dhB gmkB . ;[Bh pjkdo Fkfj sp G/i/ p?d ;[ikB .20. fdB gzdoK br Njb efo }yw NKfe y[F ehB . b/fJ fpfdnk XB wkb b?, fdZbh e/ t;ehB .21. BQkfJ ;[ BkfJ ;wkb efo y[Fh ykb;/ wkB . sp? J/e fdB dhgwkb ehBh Gbh ;[ wkB .22. szp{ J/e brkfJnk dhBh eBks uT[c/o . b'e nkfJB iw fJe c/o Bk M[e? e[t/o .23. fJe fdB rrfB dwfenk T[so/ g[oy w;kb . gKfJ gos fuZmh fbyh ;fsr[o pkuh ukb .24. nZyo fby/ T[wok tbh ej?I b'r r[ow[fy . rJ/ j?tkBh pks eo Bfj ikBh feB f;Zy .25. iwd{shnk fdB d/fJ Bo nkfB gj{u? nzs .

184

Page 193: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

g{S ewkBK d[fJ d/fJ ub/ ;wkBh ;zs .26. ghS? b/fJ ewkB d[fJ y?Ius y'bQ/ xkt . f;yB g{Sk nkg efj, gkg g[zB eh gkt .27.

ubB fsnkoh eo' np ekb ;B/jk nkfJ .

T[B ;fsr[o BkBe r[o{ pkpk fXnkfJnk fus .

pkpk eh nkfrnk fJjh, fuZmh Xoh ;[ fws .29.

gVQh fuZmh ;kfjp f;zx dkB f;zx ;[y eko .

gKu xVh ;fsr[o bJh, e/;B phu ;tko .30.

fJj d;ys f;o ;zr jh nrfB phu w[fj nzfr .

efj efj pkXk ;G eok, GkDk eok pBkfJ .

;kXB i'r ;wkfX e/, ;fji/ ;kX/ gkfJ .32.

shi us[oEh okfy sB gzuwh ejh fsfE ikB .

;G ;wkB ir p/d ek p[b? fjzd{ w;bwkB .33.

;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .98.

99

j{Jh fGnkB1 dfo GhV pv f;Zy d{o e/ ;zr .

fjzd{ w[;bwkB e/ ;[ydkJh ;opzr .1.

nk;qw Xkoh ;eb i[fo fwb/ fwbkJ/ gqhs .

nzs pko e[;k fsb f}wh p?ms puB ;[ohs .2.

jfo jfo iB d'T{ J/e j?I fpp fpuko eS[ Bkfj .

ib s/ T[gi sozr fiTI[ ib jh fpy? ;wkfj .3.

gKu d'fjo/ gqG{ ej/ Grts gzesh nzs .

g/y? go go;? BjhI e"Ise pvk wjzs .4.

gVQ? ig[ g[fB nodk; eo ewo e;hU eNko .

eod ewkB s[czr Fefs ;eb/ bhB ;tko .5.

B?e/ w'o tg[ N/e fNe fXnkB fsqe[Nh ;kfX .

S'v d/j fBnko/ GJ/, G'rh eKu2 T[gkfX .6.

185

Page 194: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;[Bk rrB r{zis G:k i? i? ;[orB wKM .

jkjk jk j{ b'rB eok o"bh j's ;wKM .7.

nrfB uzdB fxqs w/b:' n"yfX nro nB/e .

;[X ;BkB gN p;B F[G F;sq ;zr ojk J/e .8.

eod d/yh JhIXB G;w x'Vk ojk B e[w?d . ;G b'rB ikfBnk ;jh, b? rfJnk T[w?d .9. beVh b/nkts e'T{ joy ;'r ;w ikB . dhnk ;zdFk nkg sfp x'Vk gjz[uk nkfB .10. GfJnk gqekF nBzs nfs fs; mto[ ;[G bZS . ;G ikBk ;kuk r[o{ brV/ ny? nbZy .11. f;yB gzvs nkfB e? ;'Yh nbto e'fN . feqnk eow ;ebh eoh, ;[X d/j r:k ;[ b'e .12. n?;h eEk w[fj gKu p/o ;[Bh f;Zy w[y nkg . sK T[dk;h j;B e/ d/y ejh w[jbkg .13. fJe fdB oksh po; r' Fzek eo wB yhB . p'b/ ;fsr[o[ do; d/ fby ;kyh gqphB .14. jwoh ;[B s{ ;kfjp f;zx SkfJnk d/y fFeko . puB ejk gkb? ;dk ;[gBk fusts ;ko .15. nfjwdFkj nkt? ip? jw? p[bkt? d/t . ;fsr[o doFB gkfJr' sp? cb?rh ;/t .16. nzs ubkDk okw feq;B, fpFB[ ;zeo ;G d/t . d; ntskoh d; r[o{, ub;h G{gfs ;/t .17. ;kyh ;" fJe T{B eh ejh f;Zy ;[o frnkB . ;kyh J/e ;fsr[o oyh, B?D/ j/s[ ;[ikB .18. jwok f;Zy ;' j't;h Xowe'N e/ phu . fs; gqshs e? ekoB? ;fsr[o do;B yhu .19. ;[D? gVQ? fus bkfJe? ;wM? gqhs gqshfs . G[rfs w[efs ;fsr[o{ dhJ/ cb? wB'oE whs .20. ;fs okw ;fsr[o XzB, ;fs ;/teh ikB . jwoh ;kyh ;[D gVQ? fby? gSkVh wkB .21. ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .99.

186

Page 195: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

100 ;'omk- ;kfjp f;zx ;[ jZE, fbyhJ/ okw e[zto eh . ubB ;w? eh eE, B?D/ e/ fYr ;wMe? .1. ;'omk sKs? Xfo fbyk, ;fsr[o w/o/ nkfg . nzs ;w/I jT[I Bkfj Ek, ;[gB/ ejk ;[wkg .2. nfjwd nk:k ekpbh rJ/ b'r ;G ;?b . GkDk eoB/ j/s[ sp, Xow e'N b? r?b .3. jT[I fenk ej{z pBkfJ, B?D/ d/yh ;[Bh w[fj . ;'Jh fbyh frDkfJ, r[ouoBhI wB bkfJ w?I .4.

u"gJh frbik vo j{nk gzikp . Xow e'N b/ rJ/ ;wki . nZtb ;hs pj[s fdB ojk . b'rB sp? gfJnkBk bjk . ;Gh b'r sp ;[oy w[y bkb . okwg[o/ gj[zu/ ;[G ekb . B?D/ uoB geV sp oky/ . ;/te ws sihU nfGbky/ . oy? B?B e/ ;zr y[Fkb . ;/tk eos poy r:' ekb . ;/tk pj[s eoh fYr ;/t . puB eok j{nk ;' d/t izp{ G{gfs pKXk bkj'o . ;'Jh S[vktk B?D/ G'o . puB ehnk B?D/ B/ wKrk . fJj gou' ;GfjB e" bkrk . poy nYkJh d/jh okyh . B?D/ ;zrs fdY wB eKyh . ejK eE'I pj[ ufos ;wkb . rfs ejh GiB ohs fp;kb . fwm/ gho eh r'FfN eEh . ;kJhI b'e eh nEtk oEh . fwmk g{S/ ;fs okwdk; . fjzd{ gho Gij[ e; ok; . ejk sp? ;[nk;B eh ohs . nB[Gt ir? fBs eh ohfs . ;[sfj fus tk;B ib ikfJ . oj? tk;Bk w{b B ikfJ . pzXB nk;B fdqVQ wB fBopk; . j't? wB ;fji gd gk; . B?D/ g{Sk ;kyh ;[y ezd . fej fpX ehBh r[o{ r'fpzd . okw e[zto sp ejh ;[BkfJ . ;fsr[o eh rfs p{M pBkfJ .

187

Page 196: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

izp{oki oDihs d/fj . fs;ek fgso-Bkw osB d/fJ . ;' efjb{oh d'jstkB . nkBzdg[o fwfbnk ;fsr[o nkfB . pkbe Ek ;fsr[o wfB Gk:k . ;fsr[o ikfB fYr B/j[ iBk:k . ;ks po; ojk ;fsr[o gk; . r[o pyFh ;rbh ;[ ebk; . `yVr eNkok poSh s[gek . ewkB bj"oh F;sq p[oek . fsB b? F;sq uoBh bkrk . g{Sk ;fsr[o ofjBh ikrk . ;fsr[o ejk F;sq s{ g{ok . Gho go? ekoi Bfj T{ok. d/t?I do; F;sq eo wkB . iK g{ik s{ eoj[ gqtkB . s[wo/ pz; nkfJnk jh ikB" . w'e' s[M w?I G/d B GkB' . B?Dk ;' s[w d/yh nkg . np izp{ w?I Njb ;wkg . B{og[o oki? nkfrnk dhBh . ;p? eN'uB wkoB uhBh . bJh T[mkfJ poSh r[o dks . ;?B eN'uh ubh w[jks . fBs eVkjk g{ik eo? . tkfjr[o{ cs/ w[yTI[ T[uo? . oki/ fJe fdB g{Sk sks/ . doFB w{J/ j's few ;Ks' . T{go oks wfjb fBqg okyk . nzdo fGnkB g{ik eo ;kyk . oky fpy/oh nzrB phu . ;p fdybkJh g{ik yhIu . g{ik eo eVkj gq;kfd . dhnk G{g to gkfJB ;[nkd . cs/ p[bkfJ T[mk ip osB . pkb itkB okik j{nk wrB . J/j n;tko nkg j? mKY/ . ub/ fFeko w[M? fJTI[ eKY/ . jK ih ejh G{g BjhI wzsq . Bfj gqshs nkJh fBqg nzsq . pkjo oky n;P gd d/y? . ft;w: Fzek rJh ft;/y? . rJ/ fFeko osB d/T[ tk fdB . ;[J/ okfs r[o doFfB efj feB s/o/ pz; nkt'Irk sK fdB . F;sq ikfJzr/ s[ws/ wo feB . ;' s' g{ik eos oig{s . B?Dk fJj ;kyh ;[G ;{s . jwo/ nrkVh ejh fsB nkg . fwFo BokfJD j[ewh Ekg . w[fj s/ ojh fpgq e' g{Sh . np jw ubfjz fsnkoh ;{Sh .

efj eo w'B fXnkB rfj ;fsr[o . sih d/j ikfJ gj[zu/ ;[o g[fo.;kfjp f;zx ;[B w/oh pks . fwFo BokfJD fwb/ ;[jks .

izp{ w?I e"Vk wb rq/j . oj? BokfJD ;fsr[o B/j[ . fsB ph ejh fJ;h fpX GJh . jw pfVnB ;'I ;[Bh fsT[I bjh . osB d/fJ eh d/yh nKy . ub' g{ShJ/ ;fsr[o ;ky .

188

Page 197: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

B?D/ J/e o[gJhnk b/ fwbk . fw;o bkuhnK d/ ob fybk . shB' gq/w gqtkjh GJ/ . g[oy gq/w t; d/t fBowJ/ . wk; J/e br eEk ubkJh . wkB' wrjfo rzr ubkJh . osB ejk r[o ih ej'I s'fj . ;fsr[o r'd p?mk:' w'fj . p'b?-n?;k ;wK fJe nkt? . jw s[w ;G fwb eko ewkt? . sk fdB fBoy'I ;[B' fgnko/ . gqhs eoh T[wr? wB ;ko/ . ftdk b/fJ jw xo w?I nkJ/ . fJj ;kyh fJe jw Gh gkJ/ . ;kfjp f;zx fby oky fbykoh . r[o{ f;Zy Bfj G/d fGykoh .

d'jok fbyhnK ;kyh gq/w i[s d/fy g{fS fbyhnzfs . gVQ? ;[B? i' f;Zy f;de ;' cb gkfJ wjzs . uoB gqhfs w[fj dhihJ/ efonj[ nzs ;jkfJ . nkfd nzs ;fsr[o gqG{ s[wok i; oj:k rkfJ . GkD/ w?I sB jh sik ;kfjp f;zx r[o Grs . fJj d'jk gkS? fbyk fwFo BokfJD oes . XzB r[o{ XzB f;Zy f;de jw izp{ oj? ikfJ . f;o ekN/ d' f;Zy e/ v[roB r[o{ w[ykfJ . d/y fpoesh sp GJ/ okyk tg[ sfj ekb . pk; eok xo ykb;/ gqhs r[o{ jhn ;kb .

Bk fpgq xo gzvsK eS{ BjhI Gkt? w'fj . fiB pyFk jw pv/ e' ;' r[o{ wB ww j'j . ;zps ;sok ;j; Ek nZ;h J/e ;[Gk; . ;kfjp f;zx fby ;kyhnK, g'Eh eoh ifrnk; . ghS? ;kyh nzs eh fbyh ;zps fJeh; . uko d'jo/ fco fby/ dk; BokfJD oh; . iBw[ iBw[ j"I ikfuj'I fpgq r[o[B ;'I J/j[ . j[ewBkwk pfvnB dhnk dk; GkfJ w[M d/j[ . iBw wKrj[ J/e tko, ifj e[b s[woh ;/t . Bkso[ j"I gkgh e[bh, fsqD pB ;zsB b/t . Gb' br' r[o gzE ww f;de s[wko/ jkE .

189

Page 198: Pracheen Sau Sakhi - Pracheen Gur Ratan Maal

;zsfs Bkoh jw e[bh oky' ;p eo wkE . jfo jfo w[y ;'I p'bhJ/ p'b tkfjr[o{ wzs . T{u Bhu e[b iBw Bk iKs? v[b' B ;zs . ;kyh g{oh j'Jh . p'bj[ GkJh ih tkfjr[o{ .100.

- fJsh -

190