prawo gospodarcze publiczne skrypt

8/13/2019 Prawo Gospodarcze Publiczne Skrypt

1/125

PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE

CZ OGLNA

GOSPODARKA

Dlaczego musimy zdefiniowa pojcie gospodarki?Gospodarka ( dziaalno gospodarcza- tu uywamy tyc! poj jakosynonim"w # jest w warunkac! wsp"czesnego pa$stwa poddana wmniejszym lu% wikszym stopniu poddana regulacji prawnej&okrelaj'cej

a) podstawy ( zasady # jej organizacji i funkcjonowania%) formy organizacyjnec warunki& jakie musz' %y spenioned) moliwo ( o%owi'zek oddziaywania pa$stwa na gospodark)

*# po pierwsze - jest to wic przedmiot regulacji prawa - prawagospodarczego pu%licznego ) +ojcie gospodarki wyznacza wic pojcie izakres regulacji prawa gospodarczego pu%licznego),# po drugie- jest to cel . ( %o przecie - .uropejska sp"lnotaGospodarcza #- naley wyodr%ni gospodark od sfer& kt"re pozostaj'poza zakresem jej zainteresowania

a) dziaalnoci pa$stwa&%) dziaalnoci kulturowej& spoecznej)

Definicja gospodarkiGospodarka naley do tyc! o%szar"w ycia spoecznego& kt"re zewzgldu na r"norodno przejaw"w& r"ne podstawy ideologiczne& jakr"wnie stosowane metody& trudno jest w spos"% jednoznaczny okreli)

+rzeszkod' jest %rak konstytucyjno- prawnego okrelenia gospodarki&ustalaj'cego jej miejsce w yciu spoecznym& a take cel"w& kt"rympowinna suy) /usimy wic sformuowa pewne kryteria& z kt"ryc!adne nie jest samo w so%ie wystarczaj'ce do zdefiniowania gospodarki-maj' one c!arakter komplementarny)1) KRYTERIUM PRZEDMIOTOWE - ( ze wz!"#$ %& #&'* +,"-./e0!, 2/ze#3,-4 /e$!&', ) 'e+4 4- 'e#%& z #z,e#z,% 5*,&+2-6ez%e-7 w*-#/"8%,-%& ze wz!"#$ %& -./e0!-%e e9*w*/:5%,&'e;0o nie wystarczy - gospodarka nie jednak %analnym& oczywistymprzedmiotem regulacji- jest trudna do okrelenia) pimiennictwie

podnosi si pro%lem wyodr%nienia gospodarki jako przedmioturegulacji) 0rudno wskaza kryteria& wedle kt"ryc! mona %y odr"nigospodark od innyc! przejaw"w aktywnoci ludzkiej) +rof) 1ec!/orawski ( 2G"wne pro%lemy wsp"czesnej filozofii prawa2 #-2gospodarka to efekt funkcjonalnej i kulturowej dyferencjacji system"wspoecznyc!) 3poecze$stwa skadaj' si z podsystem"w- takic! jakgospodarka& nauka& owiata& kultura) 4ady z tyc! podsystem"w- wzalenoci od tego& na co skierowane s' jego operacje ( np) nauka-pog%iane ludzkiej wiedzy& owiata- przekazywanie tej wiedzy #&wytwarza waciwe dla sie%ie systemy organizacyjne i funkcjonalne

wedle specyficznej dla sie%ie logiki dziaania)G-+2-#&/.& ( w $'",$ L; M-/&w+.,e- ) 4- 'e#e% z 2-#+*+4e3:w


2/125

+2-6ez%*97 .4:/* 9&/&.4e/*z$'e -#/"8%&) KRYTERIUM ?UNKC@ONALNE - 'e+4 4- #z,&6&!%-0 - w*/&%,e-./e0!-%*9 e!&9 ( =$%.'&9 ) w*4w&/z&%,e , 2-#z,&6 #:8/-/&z 0w,ze%,e $+6$ w e!$ z&+2-.-'e%,& 2-4/ze8+2-6ez%*9;&) 2-#+4&w-w*3 e!e3 'e+4 z&+2-.-'e%,e 2-4/ze8 +2-6ez%*96 koniecznoci gospodarowania przes'dza ograniczono d"%r i usug-naley podejmowa dziaania ten deficyt ograniczaj'ce i zaspokoipotrze%y spoeczne zgodnie z ic! rang' i stopniem wanoci)5p) . za cel swej dziaalnoci przyjo zaspokojenie podstawowyc!potrze% spoecznyc!- przy pomocy podstawowyc! usug pu%licznyc! ( wog"lnym interesie gospodarczym #- poprawa infrastruktury pu%licznej&

drogi& autostrady& komunikacja pu%liczna& instytucje kultury) 5atomiastnie stawia so%ie cel"w zaspokajania potrze% prywatnyc!8) e! 4e% 'e+4 /e&!,z-w&%* w 2/-e+,e w*3,&%* #:8/ , $+6$dokonywanej za pomoc' pieni'dza)) #z,&6&!%-0 4& 'e+4 2-##&%& -e%,e w 0w,e4!e w*.-/z*+4&%*90/-#.:w , $z*+.&%*9 e=e.4:w#) Z&+& < ZASADA RAC@ONALNOCI GOSPODARCZE@ ZASADAREZULTATU 'e+4 %&.,e/-w&%& %& -+,%,",e -z%&z-%e-/ez$!4&4$ -+,%,",e 2/z*+z6e'7 -./e0!-%e' .-/z*0, 3&4e/,&!%e'Dziaalno wytw"rcz' c!arakteryzuje perspektywa uzyskania korzycimaterialnyc! ) 7"wnie konsumenci dokonuj' wy%oru na zasadzie 2jak

najmniejsze nakady& jak najwiksze efekty2) efekcie spoecznego podziau pracy i wyodr%nienia si producent"w&gospodarowanie stao si dziaalnoci' o c!arakterze zaro%kowym - jestto jeden z wielu zawod"w ( 8 9rt) , usdg # o szczeg"lnym c!arakterze&kt"remu towarzyszy r"wnie ryzyko& %o uzyskany doc!"d warunkujedalsze prowadzenie dziaalnoci- musi %y zdolno ponoszenia strat)W*'4e. < ZASADA RAC@ONALNOCI SPOECZNE@ ( DZIAALNOW S?ERZE UYTECZNOCI PUBLICZNE@ )- jest to dziaalno& kt"ranakierowana jest na zaspokajanie potrze% spoecznyc! ) Dziaalno tanie jest motywowana osi'gniciem korzyci ekonomicznyc!) 9czkolwiek

wymagane jest &a%y c!ocia stara si dziaa zgodnie z zasad'racjonalnoci gospodarczej)


3/125

5p) kolej& +43- jest jeden pasaer& ale poci'g czy auto%us jedzie& c!o tonierentowne& ale liczy si zaspokojenie podstawowej potrze%y spoecznej( komunikacji #)F) KRYTERIUM PODMIOTOWE - -:6 2-#3,-4:w $ze+4%,z*9w 2/-e+,e -+2-#&/-w&%,& ( %& /*%.$ );

:yteczno tego kryterium przejawia si zwaszcza w tyc! regulacjac!prawnyc!& kt"re odnosz' si %ezporednio do podmiot"wgospodaruj'cyc!) ; prawnego punktu widzenia gospodarka jest zawszezarac!owywana podmiotowa- zawsze jest wykonywana przez okrelonypodmiot) 0e podmioty mog' podj' dziaalno gospodarcz'- tworz' jejpodmiotowy su%strat )+ro%lem przedsi%iorstwa uytecznoci pu%licznej) +rzynaleno ic! dosfery gospodarki jest %ezdyskusyjna& c!o niekiedy uwaa si ja zaelement administracyjny) 9le jeli %y tak %yo& to nie mogy%y %yprzedmiotem zainteresowania prawa . ( 8 zo%) wy) #;asadniczo zakres podmiotowy gospodarki wyznacza pojcieprzedsi%iorcya# w prawie polskim- podejcie aprioryczne- z g"ry prawo determinuje&czy dany podmiot jest czy nie jest przedsi%iorc'&%# w prawie .- podejcie pragmatyczne- przedsi%iorc' jest si wtedy&jeli w danym wypadku prowadzi si dziaalno gospodarcz') 9 nie winnyc! sytuacjac!& og"lnie)


4/125

oddziauj'cyc! na sie%ie i wzajemnie uzalenionyc!)K/*4e/,$3 < z&3.%,",e -+2-#&/., -./e0!-% .-%e2' 'e'.--/#*%&',1; SYSTEM GOSPODARKI RYNKOWE@ .--/#*%-w&%& z& 2-3-/*%.$

7ynek - przestrze$ dziaalnoci gospodarczej& w kt"rej dokonuje si&regulowany przez mec!anizm cenowy& w warunkac! wolnej konkurencji&proces wymiany midzy uczestnikami o%rotu w spos"% decyduj'cy owielkoci i strukturze produkcji& sposo%ie wytwarzania orazprzeznaczeniu powstayc! d"%r)>; SYSTEM GOSPODARKI CENTRALNIE [email protected]/#*%-w&%& 8ez2-0/e#%,- 2/zez 2&H+4w- 2-2/zez %&.&z*; 8ez2-0/e#%,- %,e #e4e/3,%$' +*+4e3$ -+2-#&/ze- (%e$4/&!%e7 -4w&/4e ) ( np) konstytucja 7@5 z *A #- w jej ramac!mog' %y realizowane r"ne systemy gospodarcze& o ile nie wykraczaj'

poza pozostae zasady konstytucyjne)/oe si to wydawa zaskakuj'ce& e konstytucja 7@5- modelowegoprzykadu spoecznej gospodarki rynkowej nie okrela systemugospodarczego) 3powodowane %yo to tym& i gdy w *A tworzonokonstytucj& to nie wykreowaa si jeszcze koncepcja gospodarki) Banosi jej socjalizacji) 3ocjaldemokraci nie wiedzieli& jak' koncepcj wy%ra&st'd zdecydowali si pozostawi so%ie otwart' furtk) 5aley jednakpamita& i konstytucja 7@5 zawiera o%szerny katalog zasad ( oc!ronapraw podmiotowyc!& demokratycznego pa$stwa prawnego& oc!ronyprawa wasnoci& swo%ody dziaalnoci gospodarczej # i systemgospodarczy musi %y z nimi zgodny& wic nie jest to pena otwarto)Dopuszcza si natomiast moliwo uspoecznienia prywatnyc! rodk"wprodukcji& o ile wymagaj' tego cele pu%liczne)

?UNKC@E PRAWA W GOSPODARCEyodr%nienie funkcji to indywidualna kwestia prawnika- jest to %owiemwynik uog"lnie$ powstayc! w rezultacie prawno- dogmatycznej analizyo%owi'zuj'cyc! przepis"w prawnyc!)?UNKC@A - przeznaczenie& cel& zadania& penione przez o%owi'zuj'ceprawo)+rawo spenia okrelon' funkcj & gdy

a) jego realizacja prowadzi do wyznaczonego t' funkcj' celu& a%) dziaanie& kt"re prowadzi do spenienia funkcji& jest dziaaniemapro%owanym w przyjtym systemie wartoci)5ajczciej s' to pewne oczekiwania w stosunku do prawa& kt"regorealizacja powinna prowadzi do okrelonyc! cel"w) 0o& e prawo speniaokrelon' funkcj w gospodarce r"wnoznaczne jest z tym& i powinna j'spenia& gdy jest to rola po'dana)


6/125


7/125

a) korygowanie steruj'cyc! si rynkowyc!%) przeciwstawianie si szkodliwym dziaaniom przedsi%iorc"w&naduywaj'cyc! swo%ody decyzyjnej ( np) umownej # w spos"%naruszaj'cy okrelone wartoci podlegaj'cy oc!ronie prawnej ( wolnogospodarcza& wolna i uczciwa konkurencja& gwarancja wasnoci& zasada

r"wnoci #+rzykady

- rodki odwoawcze od decyzji +rezesa :64i4 rozpatrywane przezniezaleny s'd- c!roni prawa podmiot"w dotknityc! decyzj'+rezesa :64i4) 3'd musi z%ada& czy c!roniony interes pu%liczny jest

w proporcji do interesu indywidualnego- musi tu zac!odzi pewnar"wnowaga) 4westia ta

- moe %y orzeczona w wietle o%owi'zuj'cyc! przepis"wprawnyc!&

- moe %y oceniona przez +rezesa :64i4 wedle wasnegouznania

- sprzeciw- przysuguje przedsi%iorstwom pa$stwowym od decyzjiorganu nadzoruj'cego& rozpatruje go s'd gospodarczy)) STABILIZU@CA $4/z*3&%,e , $4/w&!e%,e ,+4%,e'e- +4&%$+4-+$%.:w +2-6ez%*9;- prawo petryfikuje okrelone stany faktyczne-upewnia niepewn' przyszo)Ratio legis :5ajwikszym przeciwnikiem gospodarki jest niepewno) +rzedsi%iorcaczuje si pewny& jeli ma np) dugi kontrakt na dostawy& ale stanniepewnoci generowany przez przepisy prawne do zaprzeczenie stanuoczekiwanego) Dlatego np) vacatio legis przepis"w podatkowyc! jest tak

dugie- a%y przedsi%iorca m"g przestawi si na inny system& %y m"gsi przedstawi na inny rodzaj dziaalnoci)5p) 9tlas przeni"s dziaalno do 7umunii i Bugarii ze wzgldu naniesta%ilno warunk"w gospodarowania) 0o tak jak%y zaproponowastudia %ez planu zaj).fektem niepewnoci prawa jest dziaanie na zasadzie 2duy zysk w jaknajkr"tszym czasie2& %o na pewno zmieni' si zaraz przepisy)0ymczasem z punktu widzenia ekonomii& podstawa prawidowegodziaania przedsi%iorstwa to zasada 2may zysk w duszym czasie2)

PRAWO GOSPODARCZE

PRAWO GOSPODARCZE - z&+ , %-/3 2/&w%*9 - ,+4-4%*3z%&ze%,$ #!& 2/-e+$ -+2-#&/-w&%,& ( #z,&6&!%-0,-+2-#&/ze' )7 w +zze:!%-0, /e$!$'*9 -##z,&6*w&%,e2&H+4w& %& -+2-#&/.";

I; GENEZA PRAWA GOSPODARCZEGO


8/125

intensywnego interwencjonizmu) Do tej pory stosunki gospodarcze %yyregulowane wy'cznie przez prawo cywilne i administracyjne (policyjne #)1; KONCEPC@A LIBERALNA ( LESE?ERYZM ) - pa$stwo %yoodizolowane od gospodarki) pa$stwo nie organizowao wsp"pracy

podmiot"w gospodarczyc!& %yo %iernym o%serwatorem yciagospodarczego& stanowio jedynie normy prawa cywilnego i policyjnego); KONCEPC@A INTERWENC@ONISTYCZNA - po'czenie prywatnejwasnoci i wolnoci gospodarczej z odpowiedzialnoci' pa$stwa zagospodark i sprawiedliwo spoeczn' - pa$stwo ju nie tylko troszczyosi o ycie i zdrowie o%ywateli& ale take zaczo ksztatowa iorganizowa ycie gospodarcze o%ywateli w kategoriac! do%rawsp"lnego i sprawiedliwoci spoecznej)Ratio legis - prawo cywilne jest %ezradne w sytuacji kryzysugospodarczego ( %ezro%ocie& utrata wartoci pieni'dza& zak"cenieprocesu wymiany #) 5ie jest w stanie usta%ilizowa gospodarki)5atomiast wanie poprzez prawo gospodarcze pa$stwo ingeruje&reguluje koniunktur i wyprowadza gospodark ze stanu kryzysu ipodejmuje dziaania interwencjonistyczne& %o jest odpowiedzialne zado%ro wsp"lne& sprawiedliwo spoeczn') 7ozw"j gospodarczy

c!arakteryzuj' natomiast cykliczno koniunktury i dekoniunktury- st'dpowstao prawo gospodarcze pu%liczne)Dalszy rozw"j prawa gospodarczego prze%iega wg ordoli%eralnej formuyzasada - wyj'tek & oznaczaj'cej& i &; z&+ 'e+4 w-!%-0 2-#3,-4:w -+2-#&/$'*9 , w&/&%'&w6&+%-0, 2/*w&4%e'8; w*'4.,e3 $z&+%,-%*3 ,%4e/e+e3 2$8!,z%*3 2&H+4w-we.,e/-w%,4w- 2/-e+&3, -+2-#&/z*3,;

II ; ODRBNO GAZIOWA PRAWA GOSPODARCZEGO


9/125

instrumentarium potwierdzaj'cego odr%no prawa gospodarczego) 5arazie c!arakterystyczn' cec!' pozostaje wanie przedmiot regulacji-gospodarka) 5aley wic przyj' kryterium funkcjonalne - wyodr%niamyprawo gospodarcze nie ze wzgldu na przedmiot regulacji& ale penionefunkcje)

+rzykad w ramac! instrumentarium prawnego organ"w administracjigospodarczej wykorzystywane s' typowe instytucje administracyjne-kpa& decyzje administracyjne) 0u funkcje prawa gospodarczego peniprawo administracyjne- jego instytucje ( instrumentarium # wykorzystujesi& %y regulowa ingerencj pa$stwa w gospodark) 0o samo +rezes:64i4- wydaje decyzje i postanowienia w try%ie kpa)Fzasem jednak organ podejmuje decyzj inn' ni administracyjna& woparciu o swoist' podstaw prawn')


10/125

zwierzc!niej #)

1; PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE - &6-.+z4&64 %-/3 , z&+/&w%*9 /e$!$'*9 2/-e+ -##z,&6*w&%,& 2&H+4w& %&-+2-#&/." z& 2-0/e#%,4we3 -/&%:w +2e'&!%,e w 4*3 e!$$4w-/z-%*97 3&'*9 2ew%e .-32e4e%'e7 z& 2-3- .4:/*9$+4&!&' -%e +*4$&'" /e+&4&;5p) prawo pomocy pu%licznej- jest prawem pu%licznym& %o zakadaporednictwo- wdroenia wymaga porednictwa organu administracjipu%licznej- +rezesa :64i4)5p) .uropejskie prawo gospodarcze jest prawem pu%licznym- jestwdraane za porednictwem specjalnie w tym celu wyodr%nionegoorganu- 4omisji .uropejskiej& podejmuj'cej decyzji reguluj'ce sp"lny7ynek& z istoty administracyjne)5p) prawo zam"wie$ pu%licznyc!- decyzja o zam"wieniu jestjednostronna& umowa to jedynie spos"% realizacji tej decyzji) +oddanajest kontroli :rzdu ;am"wie$ +u%licznyc!)>; PRAWO GOSPODARCE PRYWATNE &6-.+z4&64 %-/3 , z&+/&w%*97 z& 2-0/e#%,4we3 .4:/*9 2&H+4w- -/&%,z$'e ,

.-%4/-!$'e #z,&6&!%-0 -+2-#&/z7 /e$!$' +4-+$%.,-+2-#&/ze 3,"#z* 2-#3,-4&3, 2/&w& 2/*w&4%e- %& z&+z,e/:w%-/z"#%-0,7 %,e 2/zew,#$' 2-0/e#%,4w& -/&%:w w6z*2$8!,z%e' w /e&!,z&', , %z-/ze & 2-w,e/z&' 'e $ze+4%,.-35*,& -+2-#&/ze-;7ealizacj zasad i norm prawa gospodarczego prywatnego pa$stwapowierza tym podmiotom- przedsi%iorcom i konsumentom& nie ma tuzasadniczo porednictwa specjalnie wyodr%nionyc! w tym celuorgan"w) 6c!rona oparta jest na prawac! podmiotowyc!)

SYSTEMATYKA PRAWA GOSPODARCZEGO PUBLICZNEGOI; KONSTYTUCY@NE PRAWO GOSPODARCZE &6-.+z4&64 %-/3 (z&+ ) .-%+4*4$*'%*9 - ,+4-4%*3 z%&ze%,$ #!& -+2-#&/.,;;awiera

a) podstawowe zasady konstytucyjne& stanowi'ce zasady prawa


11/125

gospodarczego%) postanowienia konstytucyjne ( czsto rozwijane # wyznaczaj'ce

- zasady ustroju gospodarczego&- gospodarcze wolnoci i prawa podstawowe&- zadania i o%owi'zki pa$stwa wo%ec gospodarki wyraone w

konstytucyjnej regulacji cel"w pa$stwa& zawarte wkonstytucyjnyc! normac! programowyc!&

- organizacji podmiot"w realizuj'cyc! zadania prawagospodarczego pu%licznego

- ustawodawczyc!&- wykonawczyc! ( administracji rz'dowej&

samorz'dowej& samorz'du gospodarczego izawodowego #II; ADMINISTRACY@NE PRAWO GOSPODARCZE &6-.+z4&64 %-/32/&w%*9 /e$!$'*9 2/-e+ 2&H+4w-we- -##z,&6*w&%,& %&-+2-#&/." z& 2-3- -./e0!-%*9 2/&we3 0/-#.:w , =-/3#z,&6&%,&7 z $#z,&6e3 -/&%:w ,%,+4/&', 2$8!,z%e';5aley wic odr"ni

a) prawo gospodarcze pu%liczne w og"lnoci- caoksztat norm& zakt"ryc! pa$stwo oddziauje na gospodark

%) administracyjne prawo gospodarcze- caoksztat normreguluj'cyc! organizacj i zasady funkcjonowania organ"w administracjipu%licznej w zakresie owego oddziaywania)Geneza


12/125

- w relacji organ"w administracji gospodarczej zprzedsi%iorcami peni' funkcj podstaw prawnyc! dla dziaa$administracji gospodarczej)Geneza8 europeizacja struktur administracji gospodarczej) raz z

rozszerzaniem powi'za$ gospodarczyc! i spoecznyc! skutki dziaa$administracji przekraczaj' granice jednego pa$stwo czonkowskiego iwymagaj' uwzgldnienia przez administracj innego pa$stwaczonkowskiego) 4luczowe znaczenia ma tu

- wsp"praca wertykalna- pomidzy organami sp"lnoty aadministracj' pa$stw czonkowskic!&

- wsp"praca !oryzontalna- midzy organami administracji pa$stwczonkowskic!)

I'czy si z tym konieczno tworzenia nowyc! struktur administracjit wsp"prac organizuj'cyc!)>; MATERIALNE &6-.+z4&64 %-/3 /e$!$'*9 2/&w& ,-8-w,z., 2-#3,-4:w -+2-#&/$'*9 3' to normy mniejszym lu% wikszym zakresie apriorycznegozaprogramowania treci dziaa$ ( decyzji # podjtyc! w okrelonymstanie faktycznym) ynikiem aktualizacji tyc! norm jest szczeg"oweokrelenie praw i o%owi'zk"w jednostek ( os"% fizycznyc! # i os"%prawnyc! w sytuacji podejmowania i wykonywania dziaalnocigospodarczej)F; PROCEDURALNE &6-.+z4&64 %-/3 4w-/z*9 /e$6*+4-+-w&%,& 3&4e/,&!%e- ,%,+4/&*'%e- 2/&w&-+2-#&/ze- w e!$ $+4&%-w,e%,& %-/3* ,%#*w,#$&!%e' (

-./e0!&'e' 2/&w& , -8-w,z., ,%#*w,#$&!%,e -z%&z-%e-/e+&4& ) '&.- w*%,.$ .-%./e4*z&', %-/3* &8+4/&.*'%-e%e/&!%e' #!& .-%./e4%e' ,%#*w,#$&!%e' +*4$&', ( +2/&w* );Geneza

a) racjonalizacja podejmowanyc! przez organy administracjigospodarczej decyzji& zwikszenie efektywnoci prawa i administracji

%) oc!rona interes"w zaangaowanyc! w spraw)c) coraz szersze wykorzystanie nowyc! form sterowania gospodark'

( umowy administracyjne w miejsce jednostkowyc! decyzji- wymaga tostrukturyzacji w prawie procesowym #)

ZASADY PRAWA GOSPODARCZEGO PUBLICZNEGO

+owstanie i kierunki rozwoju prawa gospodarczego pu%licznego orientuj'okrelone zasady)

ZASADY PRAWA - ,#ee 2/zew-#%,e /-zw,z&H 2/&w%*92/z*'"4*9 w #&%e' &6"z, 2/&w& ( ewe%4$&!%,e w &6*3 'e-+*+4e3,e )7 - #-%,-+6-0, 2/&w%e'7 w*w,e/&'* w26*w %&&6-.+z4&64 +*+4e3$ 2/&w%e- , #&% &6 2/&w&;1; w,5e %-/3* 2/&w%e7 z&+%,ze7 %/z"#%e w +4-+$%.$ #-

2-z-+4&6*9 %-/3 4e- +*+4e3$ 2/&w&)>; 2-+4$!&4* 2-# /e+e3 2/&w-#&w* , -/&%:w +4&%-w,*9


13/125

2/&w-)0owarzyszy temu zawsze swoista aksjologia - wyraaj' one pewnewartoci& ze wzgldu na kt"re uznajemy jej zasadniczy c!arakter);anim sformuujemy jak' zasad prawa gospodarczego pu%licznego&naley zastanowi si& kt"re z istotnyc! cec! gospodarki podnosimy do

rangi wartoci& kt"re c!cemy c!roni za porednictwem o%owi'zuj'cegoprawa) 5p) decydujemy& i c!cemy c!roni konkurencj ( prawo doswo%odnego konkurowania #) 5a tej podstawie formuujemy zasadprawa gospodarczego pu%licznego- zasad konkurencji);asady takie mog'1; 8* w*/&5-%e 8ez2-0/e#%,- w 2/ze2,+,e 2/&w&>; 8* w*/&5-%e 2-0/e#%,- - s' one logiczn' konsekwencj' innejzasady lu% zasad& mog' %y wyprowadzane z caego porz'dku prawnego( np) zasada konkurencji wyprowadzona z zasady wolnoci dziaalnocigospodarczej #)F; 8* 2-+4$!&4&3, - nie s' wyraone w przepisie prawa ani z niegowyprowadzane- s' to postulaty wysuwane pod adresem organ"w wadzypu%licznej w procesie ic! oddziaywania na gospodark)

Ratio w*-#/"8%,e%,& z&+ 2/&w& -+2-#&/ze- 2$8!,z%e-suy dw"m podstawowym celom1; 2-#./e0!e%,e -#/"8%-0, &6"z,-we' ( $z&+%,e%,e )w*/:%,e%,& -./e0!-%e' /$2* 2/ze2,+:w 2/&w%*97 w*z%&z-%e'w 2/z*'"4e- ./*4e/,$37 w +&3-#z,e!% &6 2/&w& - zasadyprawa s' syntetycznym wyrazem rozwi'za$ przyjtyc! w danej gaziprawa& odzwierciedlaj'cym zakres i c!arakter oddziaywania danej gazi

prawa na systemu regulowanyc! przez prawo stosunk"w spoeczno-gospodarczyc!C


14/125

caego porz'dku prawnego gospodarki&a) wi'' ustawodawc co do treci stanowionego prawa&%) stanowi' podstawy oceny akt"w ustawowyc! i akt"w prawnyc!

organ"w administracji pod wzgldem zgodnoci z konstytucj' ic) stanowi' dyrektyw interpretacyjn' norm prawa gospodarczego

pu%licznego)K-%+4*4$'& RP %,e z&w,e/& 'e#%&. %-/3&4*w%e' .-%e2', z&+/&w& -+2-#&/ze- 2$8!,z%e- 7 4z% K;T/e0Rzez2-+2-!,4& P-!+.& 'e+4 #e3-./&4*z%*3 2&H+4we32/&w%*3;

I%4e/2/e4&'&/oliwe jest przyjcie dw"c! rozwi'za$*# pojcie syntetyczne- przyjte powszec!nie& jednoznacznie); tego zrezygnowano- zaley to od zaoe$ ideowyc!& potrze%praktycznyc!),# 2-'",e z6-5-%e z -./e0!-%*9 z"0, +.6-w*97 z&+&H+4w& 2/&w%e- '&.- .&4&!-$ e9 $+4/-'-w*9w+2:6ze+%e- 2&H+4w& - 9&/&.4e/ze -4w&/4*3 - oznacza to& ezasada ta stworzona jest z wielu zasad i regu ( take szczeg"owyc! #kt"re s' skierowane do prawodawcy)

- wynikaj' one lu% s' konsekwencj' zasady demokratycznegopa$stwa prawnego)

- s' autonomiczne kada z nic! stanowi samodzieln' podstaw%adania konstytucyjnoci akt"w prawnyc!& gdy staj' si onepewnymi swoistymi kryteriami oceny pa$stwa i stosowanego prawa)/iejsce og"lnej formuy zajmuj' szczeg"owe zasady& kt"re wc!odz' wskad tego z8,-/ze- .&4&!-$ z&+ z#e=,%,-w&%*9 z&+e3-./&4*z%e- 2&H+4w& 2/&w%e- K; )R*+ 9,+4-/*z%*+owstaa w H po H w) :znano& e pa$stwo prawne nie moe ogranicza

swej roli jedynie do utrzymania istniej'cego porz'dku gospodarczego&lecz powinno podejmowa systematyczn' interwencj w sfer spoeczno-gospodarcz')G#z,e 'e+4 w*/&5-%& A/4; > K;T/e0Rzez2-+2-!,4& P-!+.& 'e+4 2&H+4we3 $/zez*w,+4%,&'*3z&+* +2/&w,e#!,w-0, +2-6ez%e';I%4e/2/e4&'&;adania wsp"czesnego pa$stwa wo%ec spoecze$stwa s' szersze ni

wynikaj'cego z klauzuli pa$stwa prawnego) +rzyjlimy r"wniematerialne ujcie zasady demokratycznego pa$stwa prawnego- wadza


17/125

pu%liczna jest&; -/&%,z-%& w*3-,e3 =-/3&!%*3 w*3-,e32/&w-/z#%-0, ( A/4; K; )8; -/&%,z-%& w*3-,e3 3&4e/,&!%*3 w*3-,e3 /e&!,z&',e!$ +2/&w,e#!,w-0, +2-6ez%e' ( A/4; > K; )

0ak wic dziaania wadzy pu%licznej jest legitymowane tylko wtedy& gdyA; MA LEGITYMAC@ ?ORMALN - ( na podstawie i w granicac!prawa #B; MA LEGITYMAC@ MATERIALN - prowadzi do realizacjiokrelonego celu- pa$stwa sprawiedliwoci spoecznej)C9&/&.4e/ z&+*1; .-%e2'& 2,e/w+z& 'e+4 4- %-/3& 2/-/&3-w&7 %,ew,5&;3wego czasu jednej z niemieckic! profesor"w prawa konstytucyjnegozao%serwowa pewien fakt) 6twarto aksjologiczna przenosia elementyz paszczyzny prawno- dogmatycznej na paszczyzn filozofii politycznej); .-%e2'& #/$& ( NORMATYWNA KONCEPC@A ZASADYSPRAWIEDLIWOCI SPOECZNE@ ) w K-%+4*4$', RPz-8-w,z&%,e 2&H+4w& #- 4w-/ze%,& 2/&w&7 .4:/e $/zez*w,+4%,&z&+* +2/&w,e#!,w-0, +2-6ez%e'7 $.,e/$%.-w&%e- %&w*/:w%*w&%,& /:5%, +2-6ez%*9;


18/125

5aley jednak zauway istotn' r"nic 1; z&+& #e3-./&4*z%e- 2&H+4w& 2/&w%e- - ( w $'",$=-/3&!%*3 ) 2-w0,&7 -/&%,z& 2&H+4w-7 8- 4w-/z*-./e0!-%e w*3-, =-/3&!%e w*3: 2/&w-/z#%-0,>; z&+& 2&H+4w& +2/&w,e#!,w-0, +2-6ez%e' !e,4*3$'e7

3-4*w$'e 2&H+4w& #- ,%e/e%', w 5*,e -+2-#&/ze7 pa$stwojest zo%owi'zane podejmowa dziaania maj'ce na celu osi'gniciestanu sprawiedliwoci spoecznej)3tanowi ona najszersz' podstaw ingerencji pa$stwa w yciegospodarczej& polegaj'cej zar"wno na

a) 8ez2-0/e#%,e' ,%e/e%', np)o%owi'zek podejmowania przezpa$stwo dziaa$ w stanie zagroenia gospodarki- gdy mec!anizmyrynkowe nie s' w stanie zaspokoi podstawowyc! potrze% o%ywateli)"wczas pa$stwo podejmuje dziaania& a legitymacj' %dzie wanie

zasada pa$stwa sprawiedliwoci spoecznej) +odjta w takic!okolicznociac! ingerencja jest zgodna z 4onstytucj' i nie moe %ypodwaona)

%) w*.-%*w&%,& 2/zez 2-#3,-4* 2$8!,z%- 2/&w%e#z,&6&!%-0, -+2-#&/ze' %& w&/$%.&9 .-%.$/e%', - jeli tadziaalno ma realizowa w peni pu%licznoprawne cele gospodarcze&gdy w tym zakresie inicjatywa prywatna nie przejawia waciwego

zainteresowania)P-#+$3-w&%,eO8,e 4e z&+* 2e6%, %&+4"2$'e =$%.'e; +,6&9 +2-6ez%*9- organizacjac! pozarz'dowyc!& spoecznyc!&samorz'dac! zawodowyc!- mog one zorientowa dziaalnogospodarcz' na cele spoeczne)

+rzykad 4orporacje prawniczy lansuj' fiskalny c!arakter zawod"wpomocy prawnej) :sugi prawne nie s' powszec!nie dostpne& %o s' zadrogie) 5aleao%y te usugi uspoeczni wprowadzaj'c takie ceny zausugi& jakie s' dostpne dla spoecze$stwa lu% stworzy moliwowiadczenia takic! usug prawnyc! przez oso%y& kt"re do korporacjizawodowyc! nie nale'- nie s' adwokatami& radcami itd) ( np) oso%ywieo po studiac! #) 0ymczasem korporacje s' za modelem rynkowym-niec! zadecyduje rynek& dziaaj' jednak aspoecznie- pilnuj' jedynieswoic! zaro%k"w) 4oncepcja uspoecznienia usug prawniczyc! jestniec!tnie widziana przez korporacje prawnicze& %o prowadzia%y doosa%ienia ic! pozycji kosztem spoecze$stwa- gdy p"ki co o%ywatelprzed s'dem& jeli nie ma pomocy prawnej& jest na straconej pozycji)S2-6ez%& -+2-#&/.& /*%.-w& w K-%+4*4$', RP ( A/4 ; > K ; )A/4; > K; +2-6ez%& -+2-#&/.& /*%.-w&7 -2&/4& %& w-!%-0,-+2-#&/ze'7 w6&+%-0, 2/*w&4%e' -/&z +-!,#&/%-0,7 #,&!-$ ,w+2:62/&* 2&/4%e/:w +2-6ez%*97 +4&%-w, 2-#+4&w" $+4/-'$-+2-#&/ze- Rzez*2-+2-!,4e' P-!+.,e';S.$4., 2/&w%e*) oznacza to w'czenie spoecznej gospodarki rynkowej do krguw&/4-0, .-%+4*4$*'%*9 o%jtyc! umow' spoeczn' jakoustrojowego celu 7+- pa$stwa konstytucyjnego

,) K-%+4*4$'& RP +4-, %& +4/&5* 2-/z#.$ -+2-#&/ze- - s' ni'zwi'zane organy wadzy pu%licznej& parlament& rz'd i inni uczestnicyycia gospodarczego) 6ddziaywanie pa$stwa na gospodark jestograniczone postanowieniami 4onstytucji determinuj'cymi (wyznaczaj'cymi # kierunek i instrumenty polityki gospodarczejrealizowanej przez parlament i rz'd)

&; w +e%+,e -/&%,z&'*38; w +e%+,e 3-4*w$'*3 - zo%owi'zanie organ"w wadzy

pu%licznej do tworzenia prawa przeksztacaj'cego systemgospodarczy 7+ w ustr"j spoecznej gospodarki rynkowej)K) spoeczna gospodarka rynkowa uzyskaa swoj' 4/e0 jej

o%owi'zywanie wynika z uzasadnienia o c!arakterze powinnociowym&uwzgldniaj'cym zaoenia ideowe co do cel"w pa$stwa& kieruj'cyc!gospodark %,e 4*!.- %& /&'-%&!%-0 -+2-#&/z7 &!e 4&.5e %&w&/4-0, -:!%-!$#z.,e ( solidaryzm& godno czowieka&sprawiedliwo spoeczna& zr"wnowaony rozw"j #A)'e+4 4- %-/3& - 9&/&.4e/ze 2/-/&3-w*3 -

&; %,e 3& 9&/&.4e/$ #e.!&/&4*w%e-- nie jest konstytucyjnympotwierdzeniem ustroju spoeczno- gospodarczego&

%) 3& 9&/&.4e/ .-%+4*4$4*w%* - antycypuje kierunek rozwojuustroju gospodarczego)

I+4-4 4/e0, %-/3&4*w%e' 'e+4 %&.&z #5e%,& #- +2-6ez%e--+2-#&/., /*%.-we' w 4&.,3 +4-2%,$7 w '&.,3 'e+4 4- =&.4*z%,e


29/125

, 2/&w%,e 3-5!,we;; z* A/4; > 4- 'e#%-z%&z%&7 z6-5-%& ze +2:'%*9 e!e3e%4:w%-/3& .-%+4*4$*'%&7 w*z%&z&'& /&3* $+4/-'$ -+2-#&/ze-RP

&; ELEMENT RYNKOWY

WOLNO GOSPODARCZA7 WASNO PRYWATNA8; ELEMENT SPOECZNY SOLIDARNO7 DIALOG I WSPPRACA PARTNERW SPOECZNYCJ -4onstytucja wprowadza o%owi'zek prowadzenia polityki spoecznej

przez pa$stwo w oparciu o dialog i wsp"prac partner"wspoecznyc!) 6znacza to& e sfera ustroju gospodarczego o%jta jestdialogiem spoecznym)

D,&!- +2-6ez%* - mniej lu% %ardziej sformalizowane sposo%ywymiany informacji i prezentacji stanowisk midzy o%ywatelami iwadz' pu%liczn')

Q T/:'+4/-%%& K-3,+'& #+; S2-6ez%- G-+2-#&/z*9 =-/$3#,&!-$ +2-6ez%e-7 2/-wz-%e- w e!$ -#ze%,&,%4e/e+:w

2/&-w%,.:w ( +4/-%& 2/&-w%,z& ) 2/&-#&w:w ( +4/-%& 2/&-#&wz& ) #-8/& 2$8!,z%e- ( +4/-%& /z#-w& )


30/125

B ; z&+* +2e6%,&'e /-!" ,%+4/$3e%4&!% w +4-+$%.$ #- z&+*+2-6ez%e- -+2-#&/., /*%.-we'r"dem wolnoci gospodarczej- gwarantujenatomiast jej poszanowanie przez organy wadzy pu%licznej i innepodmioty prawa)&; K-%+4*4$'& RP A/4; > K; +2-6ez%& -+2-#&/.& /*%.-w& -2&/4& %& w-!%-0,-+2-#&/ze' ( ;;; ) +4&%-w, 2-#+4&w" $+4/-'$ -+2-#&/ze- RP A/4; >> K; ( wz!"#%* 9&/&.4e/ w-!%-0, -+2-#&/ze' )

A/4; $+4; 1 K; w-!%-0 w*8-/$ , w*.-%*w&%,& z&w-#$ -/&zw*8-/$ 3,e'+& 2/&* - przejaw prawa do swo%odnej dziaalnocigospodarczej& kt"re jest wsze ni prawo do wy%oru zawodu i miejscapracy) Dziaalno gospodarcza to te zaw"d ( usdg #)8; $+4&w& - +w-8-#z,e #z,&6&!%-0, -+2-#&/ze' z >;>;>A/4; $+4; 1 2-#e'3-w&%,e7 w*.-%&%,e , z&.-Hze%,e#z,&6&!%-0, -+2-#&/ze' 'e+4 w-!%e #!& .&5#e- %& /:w%*92/&w&97 z z&9-w&%,e3 w&/$%.:w -./e0!-%*9 2/ze2,+&3,2/&w&;T/e0 /-z$3,&%& #w-'&.-1; @AKO ZASADA PRAWNA -( W ZNACZENIU PRZEDMIOTOWYM

ZASADA WOLNOCI GOSPODARCZE@ ) -8,e.4*w%& z&+&$+4/-'$ -+2-#&/ze- RP7 %-/3& ( z&+& ) 2/&w& w z%&ze%,$2/ze#3,-4-w*37 przes'dzaj'ca o ustroju gospodarczym pa$stwa&zasada porz'dku prawnego& wyraona w 4onstytucji& skonkretyzowana wustawie zwykej ( usdg #) 3wo%oda dziaalnoci gospodarczej uzyskaaprawn' kwalifikacj& a wszelkie odstpstwa od tej reguy powinny %ytraktowane jako wyj'tki uzasadnione wanym interesem pu%licznym)3kutki prawne - dla organ"w wadzy pu%licznej

&; -8-w,ze. 2-z*4*w%* - tworzenie przepis"w prawnyc!&stwarzaj'cyc! sprzyjaj'ce warunki do realizowania wolnoci

gospodarczej przez zainteresowane podmioty) Dostp do dziaalnocigospodarczej musi %y uatwiony


33/125

8; -8-w,ze. %e&4*w%* - powstrzymywania si od wydaniaakt"w sprzecznyc! z zasad' wolnoci gospodarczej

; w 2/-e+,e +4-+-w&%,& 2/&w&- -8-w,z$' #-3%,e3&%,& 2/&w%e +w-8-#*

#z,&6&!%-0, -+2-#&/ze' ,%4e/2/e4&'& IN DUBIO

PRO LIBERTATE - na rzecz swo%ody dziaalnocigospodarczej&

z&.&z /-z+ze/z&'e' w*.6%, w*'4.:w -# z&+*+w-8-#* #z,&6&!%-0, -+2-#&/ze' ( EXCEPTIONESNON SUNT EXTENDAE )W-!%& #z,&6&!%-0 -+2-#&/z& - tzn) taka& kt"ra nie jest zakazanaani nakazana& zaley wy'cznie od woli uprawnionego podmiotu)


34/125

- prof) 4osikowski- nie ma szczeg"lnyc! powod"w& dla kt"ryc!przymiot wolnoci gospodarczej utosamia jedynie z czowiekiem ijego celami) peni uzasadnione jest odniesienie wolnocigospodarczej r"wnie do pa$stwa& kt"re dziaa przez pa$stwowe

jednostki organizacyjne& z zastrzeeniem& a%y taka dziaalno

gospodarcza pa$stwa nie prowadzia do- monopolu&- eliminacji konkurencji&- dyskryminacji innyc! podmiot"w gospodarczyc!)

ypowied> ta %ya sformuowana w *Q- nie o%owi'zywaa jeszcze4onstytucja& a to wanie w oparciu o ni' wyprowadzamy wniosek&i wolno gospodarcza to przymiot os"% fizycznyc! i os"% prawaprywatnego ( 8 funkcje oc!rony wasnoci prywatnej a nie

pu%licznej jako podstawy do podejmowania i wykonywaniadziaalnoci gospodarczej #&

- prof) alig"rski- podziela pogl'd 4osikowskiego&- prof) Tuawska- ( 9. w 4rakowie # -dotyczy r"wnie przedsi%iorstw

pa$stwowyc!)8; #/$#z* %,e ( 2/-=; S4/z*z.-w+., )9rgumenty

,; -9/-%%* 9&/&.4e/ 2/&w& 2-#3,-4-we- #- +w-8-#%e'#z,&6&!%-0, -+2-#&/ze';

/a ono c!arakter negatywny- suy oc!ronie prawa jednostki doswo%odnej dziaalnoci gospodarczej& tam gdzie pa$stwo moc' swejwadzy zagraa sferze wolnoci gospodarczej) +a$stwo i innepodmioty prawa pu%licznego nie mog' %y podmiotami prawa& kt"re

c!roni wanie przed ic! ingerencj') +ze/-.,e /-z$3,e%,e ,%e/e%',< ,%e/e%'& 2/&w%&7 ,%e/e%'& =&.4*z%&7 ,%e/e%'& 8ez2-0/e#%,&7 ,%e/e%'& 2-0/e#%,&;

,,; &+*3e4/*z%& 2-z*'& w6z* 2$8!,z%e' , -8*w&4e!& -8*w&4e! #z,&6& w +=e/ze w-!%-0, ( - %,e 'e+4 z&.&z&%e7

'e+4 #-zw-!-%e ) w6z& 2$8!,z%& #z,&6& w +=e/ze .-32e4e%', ( - %,e 'e+4

#-zw-!-%e7 'e+4 z&.&z&%e )- nigdy nie moe dziaa w oparciu o

domniemanie kompetencji- ta kompetencja musi wprost wynika zprzepisu prawa ( A/4; K; z&+& 2/&w-/z#%-0, -/&%* w6z*

2$8!,z%e' #z,&6&' %& 2-#+4&w,e , w /&%,&9 2/&w& );6dniemy to do sfery dziaalnoci gospodarczej ( to te jest

2dziaanie2& o kt"rym mowa w 9rt) Q 4) -+-8* =,z*z%e , 2-#3,-4* 2/&w& 2/*w&4%e-

#z,&6&' w 2/ze+4/ze%,e w-!%-0, -+2-#&/ze'7- #-3%,e3*w& +," ,+4%,e%,e w-!%-0, -+2-#&/ze'7 #z,&6&' z&w+ze '&.- 2-#3,-4* $2/&w%,-%e

2-#3,-4* 2/&w& 2$8!,z%e-

#z,&6&' w 2/ze+4/ze%, w*z%&z-%e' w*/&%*32/ze2,+e3 $+4&w-w*3 !e,4*3$'*3 2-#'",e ,


35/125

w*.-%*w&%,e #z,&6&!%-0, -+2-#&/ze'; %,#* %,e 3- 2-w-6& +," %& #-3%,e3&%,e 2/&w&

#- +w-8-#%e' #z,&6&!%-0, -+2-#&/ze' .-32e4e%'& -z%&z& z&zw*z&' -8-w,ze. 2&H+4w-

2-#e'3$' #z,&6&!%-0 -+2-#&/z #z,&6& '&.- 2-#3,-4

z-8-w,z&%* & %,e $2/&w%,-%* - dziaalno gospodarczama suy realizacji cel"w pu%licznyc!)

5ie znaczy to& e pa$stwo i inne podmioty prawa pu%licznego wog"le nie mog' prowadzi Dziaalnoci gospodarczej-niedopuszczalno ta nie ma c!arakteru %ezwzgldnego) /og' onepodj' i wykonywa dziaalno gospodarcz'& ale legitymowan' nieprzez prawo do swo%odnej dziaalnoci gospodarczej& ale inne zasadykonstytucyjne ( 8 z&+& +2-6ez%e' -+2-#&/., /*%.-we' ) orazprzepisy o randze ustawowej) 0ylko i wy'cznie w przypadku

o%owi'zywania wyra>nego przepisu prawnego upowaniaj'cego jedo prowadzenia dziaalnoci gospodarczej w uzasadnionym celu-realizacji zada$ pu%licznyc!& kt"re im powierzono)

,,,; 2-#3,-4* 2$8!,z%- 2/&w%e w*2-+&5-%e + w -./e0!-%ew6z4w- - instrumenty& dziki kt"rym mog' jednostronnie iautorytatywnie ksztatowa pozycj innyc! podmiot"w

uczestnicz'cyc! w yciu gospodarczym) zwi'zku z tym istnieje o%awa& a%y nie %yo to wykorzystane do

zwikszania pozycji pa$stwa& st'd sprzeciw przeciwko udziaowipodmiot"w pu%liczno- prawnyc! w gospodarce)+rzykad ustawa o gospodarce komunalnej okrela dopuszczalnoprowadzenia dziaalnoci gospodarczej przez gminy) 7ozr"nia ona

&; DZIAALNO W S?ERZE UYTECZNOCI PUBLICZNE@ -maj'ca na celu zaspokojenie potrze% pu%licznyc!& realizuj'ca zadania&dla kt"ryc! gmina zostaa powoana- 'e+4 - #- z&+*

#-2$+zz&!%&) /oe %y prowadzona- we wasnym zakresie&- jako dziaalno zlecona podmiotom prywatnym&

8; DZIAALNO ZAROBKOWA ( KOMERCY@NA ) - maj'ca innacele& wykraczaj'ca poza sfer uytecznoci pu%licznej 'e+4 - #-z&+* %,e#-2$+zz&!%&7 -/&%,z-%& 4*!.- #- 2/z*2.:w w

$+4&w,e w*!,z-%*9 , 2-# w&/$%.,e3 +2e6%,e%,&w*3,e%,-%*9 2/ze+6&%e.;

Ratio legis - jeli gmina podja%y dziaalno zaro%kow'& tokonkurowaa%y z wasnymi mieszka$cami) Byo%y to sprzeczne z 8zasad' pomocniczoci- gmina wkraczaa%y w sfer zastrzeon' dlao%ywateli- sama podejmuj'c dziaalno gospodarcz' zaro%kow'naruszya%y prawo do swo%odnej dziaalnoci gospodarczejprzysuguj'ce wasnym mieszka$com); +4&%-w,+.- 2/&w& w+2:!%-4-we-

Z&+& < ZASADA NEUTRALNOCI TRAKTATOWE@ ( A/4; >TWE ) N,%,e'+z* T/&.4&4 %,e 2/ze+#z& w %,z*3 z&+ 2/&w&w6&+%-0, w P&H+4w&9 Cz6-%.-w+.,9 - nie za%rania dziaalnoci

gospodarczej wadzy pu%licznej)W*'4.,


36/125

&; A/4; $+4; 1 TWE P&H+4w& z6-%.-w+.,e %,ew2/-wz&' &%, %,e $4/z*3$' 5%e- 0/-#.&+2/zez%e- z %-/3&3, %,%,e'+ze- T/&.4&4$ ( w

+zze:!%-0, A/4; 1> ( z&.&z #*+./*3,%&', ze wz!"#$ %&

2/z*%&!e5%-0 2&H+4w-w ) A/4; 1 ( w+2:!%e /e$6* w #z,e#z,%,e

.-%.$/e%', );W -#%,e+,e%,$ #- ( z&./e+ 2-#3,-4-w* ) 2/ze#+,"8,-/+4w 2$8!,z%*97 2/ze#+,"8,-/+4w7 .4:/*3 2/z*z%&6* $2/&w%,e%,&

+2e'&!%e7 2/ze#+,"8,-/+4w7 .4:/*3 2/z*z%&6* $2/&w%,e%,&

w*6z%e ( 3-%-2-!e );8; %&.&z -/&%,ze%,& , !,.w,#&', 2&H+4w-w*9 3-%-2-!, (

'e+4 4- +2/zez%e z ZASAD SWOBODNEGO PRZEPYWUTOWARW I USUG );WY@TKI OD ZASADY WOLNOCI GOSPODARCZE@ ( WZGLDNYCJARAKTER WOLNOCI GOSPODARCZE@ )A/4; >> K; -/&%,ze%,e w-!%-0, #z,&6&!%-0, -+2-#&/ze' 'e+4#-2$+zz&!%e1; w*3: =-/3&!%* 4*!.- w #/-#ze USTAWY


37/125

4onstytucyjny- formuuje si nastpuj'ce wymogi&; e!$ ze wzgldu na kt"ry ograniczenie ma nast'pi - 3$+, 8*

4- #-zw-!-%* e! 2$8!,z%*8; -#2-w,e#%,e %&.&z* , z&.&z* -/&%,z&'e +w-8-#"

#e*z*'%

; w*3: 2/z*#&4%-0, 0/-#.& $5*4e- #- z/e&!,z-w&%,&e!$7 .4:/* +4&%-w, 2-#+4&w" ,%e/e%', -/&%,z&'e'

#; w*3: %,ez8"#%-0, zastosowany rodek musi %yniez%dny- nie ma alternatywy

e; w*3: 2/-2-/'-%&!%-0, midzy celem ingerencjiograniczaj'cej a celem zaoonym musz' zosta zac!owaneodpowiednie proporcje)

=; #-#&4.-we w*3-, ( 4e-/,& F +4-2%, );Te ./*4e/,& -+4&4ez%,e 2/ze+#z&' - #-2$+zz&!%-0, (

.-%+4*4$*'%-0, ) 2-#'"4*9 #z,&6&H ,%e/e%*'%*9 );

II ; ZASADA RWNOCI ( PRAWO DO RWNEGO TRAKTOWANIA ) (A/4 ; F> K ; ) TWE>; A/4; F> K;T/e0 z&+* ( A/4 ; F> K ; )1; w+z*+* + w-8e 2/&w& /:w%, ( RWNO WOBEC PRAWA )>; w+z*+* 3&' 2/&w- #- /:w%e- 4/&.4-w&%,& 2/zez w6z*2$8!,z%e ( RWNO W PRAWIE )F; %,.4 %,e 3-5e 8* #*+./*3,%-w&%* z '&.,e'.-!w,e. 2/z*z*%*

w 5*,$ ( ZAKAZ DYSKRYMINAC@I )


38/125

8; -+2-#&/z*3; 2-!,4*z%*3

5iekt"rzy autorzy traktuj' zakaz dyskryminacji jako zasad oddzieln'al%o jak' pozytywn' stron zasady r"wnoci wo%ec prawa)I%4e/2/e4&'& z&+*

1; @AKO ZASADA PRAWNA ynika z niej %&.&z 'e#%&.-we- 4/&.4-w&%,& 2-#3,-4:w9&/&.4e/*z$'*9 +," 4&.,3, +&3*3, e9&3, w*/:5%,&'*3,8ez 5%e' #*+./*3,%&', , =&w-/*z&',;5aley wic wskaza wsp"ln'& istotn' cec!& uzasadniaj'c' takietraktowanie)Z/:5%,-w&%,e +*4$&', 2/&w%e' 2-#3,-4:w - 2-#-8%*9e9&9 'e+4 #-2$+zz&!%e , $z&+%,-%e 4*!.- w 2/z*2.$7 #*

'e+4 $+2/&w,e#!,w,-%* -8,e.4*w%*3, 2/ze+6&%.&3, ( z&++2/&w,e#!,w-0, +2-6ez%e' )& .4:/& #-2$+zz&UPRZYWILE@OWANIE WYRWNAWCZE( DYSKRYMINAC@POZYTYWN );>; @AKO PRAWO PODMIOTOWE ( PRAWO DO RWNEGOTRAKTOWANIA ))04- jest to prawo podmiotowe szczeg"lnego rodzaju) +rzemawia za tymliteralne %rzmienie- wszyscy s' wo%ec prawa r"wni- kady ma prawopodmiotowe do r"wnego traktowania)a)Z&./e+ 2-#3,-4-w*

- oso%y fizyczne- oso%y prawa prywatnego)

%) jest to 3e4&2/&w- ( 2/&w- II +4-2%,& ) ze wszystkimi

konsekwencjami- w szczeg"lnoci z przyjciem& e %,e #&'e -%-+&3-,+4%e' 2-#+4&w* #- z6-5e%,& +.&/,; +rzysuguje ono w zwi'zkuz innymi normami prawnymi& kt"re maj' odniesienie do okrelonym w4onstytucji wolnoci i praw podmiotowyc!) kadym przypadku naley podnosi naruszenie tej zasady wodniesieniu do konkretnyc! regulacji prawnyc!) 5ie mona tegonaruszenia wyprowadzi %ezporednio i wprost z wzorcakonstytucyjnego- naley odwoa si do kwestionowanej normypodkonstytucyjnej)W*'4., -# z&+*;asada ma c!arakter wzgldny) 6dstpstwa musz' spenia nastpuj'ce

warunki1; 3$+z 8* RELEWANTNE ( RAC@ONALNIE UZASADNIONE ) -pozostawa w %ezporednim zwi'zku z celem przepis"w& w kt"rymwyraona jest dana r"nicuj'ca norma>; 3$+z 3,e CJARAKTER PROPOROC@ONALNY - interesyc!ronione i interesy ograniczane musz' pozostawa w odpowiedniejproporcji)F; 3$+z 2-z-+4&w& w zw,z.$ z ,%%*3, WARTOCIAMI7ZASADAMI I NORMAMI KONSTYTUCY@NYMI- np) zasadasprawiedliwoci spoecznej) 7"nicowanie niekt"ryc! podmiot"w

motywowane wzgldami sprawiedliwoci spoecznej jest dopuszczalne (tzw) dyskryminacja pozytywna #)


39/125

P&3,"4& %&!e5* 7 5e1; =$%.' z&+* /:w%-0, %,e 'e+4 -9/-%& 2/ze# ,%e/e%'w6z* 2$8!,z%e'>; =$%.' , 2-#+4&w-w*3 e!e3 z&+* /:w%-0, 'e+4 4&.$.+z4&64-w& 0/-#., ,%e/e%', w6z* 2$8!,z%e'7 &8* %,e

#-9-#z,6- #- /:w%-0, 2-#3,-4:w -+2-#&/z*9;W -#%,e+,e%,$ #- -+2-#&/., z&+& 4& -z%&z& 7 5e 1 K ; )G#z,e z&+& 'e+4 w*/&5-%& A/4; > K; A/4; >1 K;

A/4; K;T/e01; @AKO ZASADA PRAWA&; @AKO ZASADA USTRO@U PASTWA A/4; >1 K; RP 9/-%,w6&+%-0 , 2/&w- #z,e#z,ze%,& ( OGLNA GWARANC@AWASNOCI )-

-9/-%& w6&+%-0, 'e+4 e!e3 ( z&%,e3 ) , z&/&ze3-8-w,z.,e3 2&H+4w&niezalenie od oc!rony wasnoci przez

zainteresowane podmioty ( jednostki # za porednictwemprzyznanyc! im uprawnie$ o c!arakterze indywidualnym) M&

2$8!,z%-2/&w%* 9&/&.4e/; $+4&%&w,& 4- wz-/ze .-%+4*4$*'%* #- 8&%,&

.-%+4*4$*'%-0, -8-w,z$'*9 2/ze2,+:w 2/&w%*9& o ile4onstytucja nie zawiera norm %ardziej szczeg"owyc!)

5p) Hngerencja organ"w wadzy pu%licznej nie tylko narusz' zasadwolnoci gospodarczej& ale take narusza prawo wasnocipodmiotu dotknitego skutkami ingerencji ograniczaj'cej)

+rzedsi%iorca dotknity regulacj' prawn' utrzymuj'c'monopol jest ograniczony

a) w sferze wolnoci gospodarczej- nie moe jej podj'& %o jestona wy'czna&

%) w sferze prawa wasnoci- na rodkac! produkcji& kt"re niemog' %y wykorzystywane ( nie ma prawa do dysponowania irozporz'dzania nimi #)

'e#%-!,4e 2-'",e w6&+%-0, %,e /-z/:5%,& +," w6&+%-0,< PUBLICZNE@7 PRYWATNE@

7ola wasnoci prywatnej jest dopiero podkrelona w 9rt) , ( zo%)ni #& ale oc!rona o%u 2typ"w2 wasnoci jest jednakowa) +rzepisy4onstytucji nie dokonuj' stratyfikacji wasnoci i nie przewiduj'szczeg"lnej oc!rony okrelonyc! jej typ"w8; @AKO ZASADA USTRO@U GOSPODARCEGO A/4; > K; w6&+%-0

2/*w&4%& 'e+4 4- 2-#+4&w& $+4/-'$ -+2-#&/ze- RP;- z&+& 4& -/,e%4$'e 2/-e+ -##z,&6*w&%,& 2&H+4w& %&

-+2-#&/." pa$stwo powinno liczy si z ocen' tej dziaalnoci zpunktu widzenia zgodnoci z konstytucyjn' zasad'

oc!rony prawa wasnoci) -+2-#&/.& 3& 8* /e&!,z-w&%& w /&3&9 w6&+%-0,

2/*w&4%e'- wynika z tego dyrektywa skierowana do ustawodawcywspierania sektora prywatnego i ograniczenia do niez%dnyc! granicwasnoci w ramac! sektora pu%licznego)

Dopiero w ustroju gospodarczym wasno prywatna uzyskaa

funkcj dominuj'c' & ale nie znaczy to& e ma %y c!roniona lepiej niwasno pu%liczna)


43/125


44/125

o%owi'zk"w& a ograniczeniem wasnociyj'tek gdy ograniczanie wasnoci jest ukryt' form' konfiskaty

mienia8; -9/-%& 2/ze# ,%e/e%' - 9&/&.4e/ze =&.4*z%*3;5p) faktycznym naruszeniem prawa wasnoci do utworzonego i

prowadzonego przedsi%iorstwa moe %y np) utworzenie monopolu wsferze okrelonej dziaalnoci gospodarczej& gdy znosi to prawosamostanowienia przedsi%iorc"w- tj) podejmowania decyzji zgodnie zreguami gospodarki rynkowej ( konkurencji # oparte na prywatnejautonomii take w przestrzeni wyznaczonej prawem wasnoci)W*'4., ( A/4; $+4; F K , A/4; F1 $+4; F; #-2$+zz&!%-0-/&%,ze%,& w6&+%-0,1; w*3: =-/3&!%* 4*!.- w #/-#ze USTAWY>; w*3: 3&4e/,&!%*&; WYMG KONIECNZOCI #* -/&%,ze%,e 'e+4 .-%,ez%* w#e3-./&4*z%*3 2&H+4w,e 2/&w%*38; WYMG PRZYDATNOCI

8ez2,ezeH+4w- 2$8!,z%e -9/-%& 0/-#-w,+.&7 -9/-%& z#/-w,& 2$8!,z%e- -9/-%& 3-/&!%-0, 2$8!,z%e'7 -9/-%& 2/&w, , w-!%-0, ,%%*9 -+:8

+ro%lem czy mona ograniczy wasno prywatn' kt"ra jestpoz%awiona funkcji spoecznyc! na rzecz do%ra wsp"lnego? /ona) WYMG PROPORC@ONALNOCI -/&%,ze%,e %,e 3-5e%&/$+z& ISTOTY PRAWA WASNOCI;

I+4-4& 2/&w& w6&+%-0, funkcja danego prawa& wartoci przeze$c!ronione& takie elementy& %ez kt"ryc! prawo to traci sw"j c!arakter- ius utendi- prawo do korzystania z przedmiotu wasnoci ( np)

przedsi%iorstwa #- ius fruendi - prawo do po%ierania poytk"w

III ; ZASADY PRAW WSPLNOTOWEGO ( EUROPE@SKAKONSTYTUC@A GOSPODARCZA )ZASADY PRAWA WSPLNOTOWEGO takie& kt"re reguluj' procesoddziaywania pa$stwa na gospodark w zakresie relacji midzy prawemwsp"lnotowym a prawem wewntrznym)

1; ZASADA RYNKU WEWNTRZNEGO>; SWOBODNY PRZEPYW OSBXUSUGXTOWARWXKAPITAU+rzykad opodatkowanie samoc!od"w sprowadzanyc! z zagranicynarusza

a) zasad niedyskryminacji%) zasad swo%odnego przepywu towar"w)5ie wolno o%ci'a kupuj'cego samoc!"d z 5iemiec wprowadzaj'c

podatek w sytuacji kiedy kupno samoc!odu poc!odz'cego z +olski niejest takim podatkiem o%ci'one- jest to dyskryminacja)F; ZASADA ZRWNOWAONEGO ROZWO@U

; ZASADA KONKURENC@I I OTWARTE@ GOSPODARKI RYNKOWE@;+rawo wsp"lnotowe stanowi coraz czciej podstaw dla wolnoci i praw


45/125

jednostek)Foraz wicej jest jednoczenie praw& kt"re powinny podlega -9/-%,e2/ze# ,%e/e%' -/&%:w w+2:!%-4-w*9 ;&; /e+&4e3 ww; z&+ + P&H+4w& Cz6-%.-w+.,e8; /e+&4e3 z&+* -9/-%* 2/&w& 2-#+4&w-w*9 ( K&/4& P/&w

P-#+4&w-w*9 ) 'e+4 W+2:!%-4&;

ZADANIA ( ?UNKC@E ) ADMINISTRAC@I GOSPODARCZE@

P-z*'" 2/&w% $ze+4%,.:w -+2-#&/.,7 2-##&%e' /e$!&',2/&w& -+2-#&/ze- 2$8!,z%e- .+z4&64$'; w+.&z$'e %& 4/e0elementy treciowe pozwalaj' na wyodr%nienierodzaj"w funkcjiK) prof)


46/125

specjalnie powoane organy administracji w tzw) sektorac!infrastrukturalnyc!) yodr%nia si wic now' funkcj& kt"rej nierealizuje adna z dotyc!czas wyodr%nionyc!- nie mogy one osi'gn'cel"w& kt"re realizuj' si w ramac! funkcji regulacyjnej); pewnoci' %d' wyodr%nia si nowe funkcje organ"w wadzy

pu%licznej ze wzgldu na nowe cele i zadania konstytucyjne)>; +,!%*9 zw,z.:w , z&!e5%-0, 2-3,"#z* =$%.'&3,

+rzykad) nadz"r i kontrola- kontrola to element nadzoru- wicodr"nienie przysparza duo trudnoci) ; kolei moemy mie doczynienia z funkcj' kontroln'& z kt"r' nie wi'' si kompetencje

nadzorcze)+rzykad policja i reglamentacja)

N&'8&/#z,e' .-%+e.we%4%& , 2-2/&w%& 3e4-#-!-,z%,e4*2,z&'&; ?UKC@E INTERWENC@ONIZMU POZYTYWNEGO&; REGULAC@A8; NADZR GOSPODARCZY; KONTROLA GOSPODARCZA#; KIEROWNICTWO GOSPODARCZEe; PLANOWANIE GOSPODARCZE=; WSPIERANIE GOSPODARKI

4lasyfikacja ta- uwzgldnia c!ronologi pojawiania si tyc! funkcji&

5iekt"re z funkcji wyraaj' koncepcj interwencjonizmupa$stwowego i pojawiy si dopiero od lat w) ( kierownictwo&planowanie& czciowo nadz"r #)

- jest r"wnie kompaty%ilna wo%ec koncepcji funkcji& kt"re zostayzaprezentowane w pimiennictwie o%cym)Ratio w*-#/"8%,e%,& =$%.',0e silne zwi'zki i zalenoci mog' podda w w'tpliwo przyjty podzia&relatywizuj' go i mog' stanowi podstaw jego podwaenia) +omimotyc! zastrzee$ podtrzymujemy stwierdzenie o przydatnoci& %o1; IDENTY?IKAC@A DZIAANIA ORGANU WYADZY PUBLICZNE@#z,"., 2-'",$ =$%.', , .w&!,=,.&', #z,&6&H -/&%:w w6z*

2$8!,z%e' w /&3&9 .4:/e'0 z %,9 3-5e3* -./e0!, 2/-2-/'e,%4e/we%'-%,z3$ /e+4/*.*'%e- , ,%4e/we%'-%,z3$2-z*4*w%e-;


47/125

- czy %urmistrzCprezydent miasta mog' dotowa klu%y sportowe- czywystarczaj'c' podstaw' jest uc!waa %udetowa czy te naleydomaga si okrelonego aktu prawa materialnego)

- organ podatkowy umarza nalenoci podatkowe przedsi%iorcy&zwalania go od skadek na u%ezpieczenia spoeczne) Fzy musi mie

upowanienie ustawowe czy te moe to zro%i w ramac!przysuguj'cyc! mu kompetencji)

>; OKRELONE WYMOGI I WARUNKI PRZESDZA@CE ODOPUSZCZALNOCI I SKUTECZNOCI PRAWNE@ DZIAAORGANW WADZY PUBLICZNE@ - w kadym przypadku ingerencjiorganu wadzy pu%licznej moemy podj' pr"% identyfikacji z punktuwidzenia funkcji) Bdziemy tworzyli okrelone przesanki uzyskania przeztakie dziaania penej skutecznoci prawnej) /ona zatem uoy caysystem wymog"w i warunk"w& kt"re musz' %y spenione& %y podjte wramac! danej funkcji dziaania %yy skuteczne)

I; POLIC@A GOSPODARCZA

P-'",e1; 'e+4 4- =$%.'& ,%4e/we%'-%,z3$ /e+4/*.*'%e->; 2-!e& %& ,%e/e%', -/&%:w w6z* 2$8!,z%e' ze wz!"#$%& .-%,ez%-0 -9/-%* #:8/ 2$8!,z%*9 z&/-5-%*92-#'",e3 , w*.-%*w&%,e3 #z,&6&!%-0, -+2-#&/ze';

Ge%ez&F!ronologicznie jest to najstarsza funkcja)

0ermin 2policja2 nie jest pojciem prawnym)- poc!odzi od sowa 2politeja2 uywanego w staroytnej Grecji wznaczeniu ustroju pa$stwa&

- N w)- wewntrzny porz'dek pa$stwa lu% administracjpa$stwow'

- NHCNHH w)- ( pa$stwo policyjne # - og" spraw pa$stwowyc! (administracja pu%liczna stanowia w istocie administracj pa$stwow'#)

- koniec NHHH w)- wydzielono z administracji zakres sprawokrelanyc! jako policja- zesp" r"norodnyc! dziaa$ maj'cyc! nacelu utrzymanie porz'dku pu%licznego) +ocz'tkowo %yy to zadania

wadz lokalnyc!& nastpnie zadania pa$stwa) +olicja administracyjnamiaa zapo%iega& powstrzymywa lu% usuwa wszystko& co %ynaruszao prawa indywidualne i z%iorowe& w szczeg"lnoci wolno iwasno indywidualn'& %ezpiecze$stwo& spok"j& zdrowie pu%liczne)

- pa$stwo li%eralne ( nieingerencja pa$stw w woln' sferdziaalnoci indywidualnej #- policja przemysowa- ograniczeniewolnoci przemysu i !andlu& jeli m"g%y on spowodowa naruszenied"%r pu%licznyc!& takic! jak %ezpiecze$stwo ycia& zdrowiao%ywatela& spokoju pu%licznego& zdrowa pu%licznego& rodowiskanaturalnego) konsekwencji wo%ec przemys"w& kt"re stanowiy

zagroenie dla spokoju i porz'dku pu%licznego wprowadzonoo%owi'zek uzyskania pozwolenia policyjnego& uprawniaj'cego do


48/125

prowadzenia dziaalnoci gospodarczej) +olicja przemysowa %ya jednak- uywaj' dzisiejszej terminologii - reglamentacj'

- lata , - te w)- wzrost roli pozycji administracyjnej)

Ce!e

1; O9/-%& #:8/ 2$8!,z%*9 z&/-5-%*9 2-#'",e3 ,w*.-%*w&%,e3 #z,&6&!%-0, -+2-#&/ze'

&; 2-/z#e. 2$8!,z%*8; 8ez2,ezeH+4w- 2$8!,z%e; 5*,e7 z#/-w,e !$#z.,e#; 3,e%,e !$#z.,ee; 3-/&!%-0 2$8!,z%&=; 0/-#-w,+.- %&4$/&!%e;

@unkcja ma c!arakter dynamiczny- %dzie si rozszerza wraz zpojawianiem si nowyc! zagroonyc! d"%r pu%licznyc!) ; z&w&/&%4-w&%,e %,e%&/$+z&!%-0, #-4*9z&+-we- +4&%$2-/z#.$ 2/&w%e-7 3,e%,& , %,e.4:/*9 2-##&%*9 -9/-%,e2$8!,z%-2/&w%e' #:8/ -+-8,+4*9 z6-w,e.&;F; 'e+4 w ,%4e/e+,e 2$8!,z%*37 'e+4 +2-6ez%,e &.e24-w&!%&;6czywiste jest e wynikiem dziaalnoci gospodarczej nie moe %yograniczenia praw podmiotowyc! os"% trzecic!) 0rze%a c!roni interes

pu%liczny kosztem interesu indywidualnego)+rzykad udajemy si na zakupy- zawsze sprawdzamy przez

zakupem produktu& jaka jest data wanoci) ym"g nanoszenia datywanoci to wanie przykad policji- przedsi%iorcy maj' o%owi'zek

okreli dat przydatnoci do spoycia)

I+4-4&P-!e& %& -/&%,ze%,$ 2/&w& +&3-+4&%-w,e%,& 2/ze#+,"8,-/:ww /e&!,z&', 2/z*+6$$'*9 ,3 2/&w 2-#3,-4-w*9;

P/ze#+,"8,-/& 3$+, +2e6%, -./e0!-%e w 2/&w,e 2-!,*'%*3w*3-, ( w 2-+4&, %&.&z:w !$8 z&.&z:w )7 .4:/*9 4-


49/125

+2e6%,e%,e z&2-8,e%,e %&/$+ze%,$ #:8/ 2$8!,z%*9;+rzykad 9rt) *S usdg - przedsi%iorca jest o%owi'zany spenia

okrelone przepisami prawa warunki wykonywania dziaalnocigospodarczej& w szczeg"lnoci dotycz'ce

- oc!rony przed zagroeniem

- ycia i zdrowia ludzkiego&- moralnoci pu%licznej

- oc!rony rodowiska)+rzykad 9rt) * usdg- o%owi'zek zapewnienia& %y czynnoci w

ramac! dziaalnoci gospodarczej %ezporednio przez oso%legitymuj'c' si posiadaniem uprawnie$ zawodowyc!& jeli przepisy

nakadaj' o%owi'zek- posiadania odpowiednic! uprawnie$ zawodowyc!- przy wykonywaniu okrelonego rodzaju dziaalnoci

gospodarczej)


50/125

Hc! przestrzeganie jest za%ezpieczone rodkami o c!arakterze2/ewe%*'%- /e2/e+*'%*3 - stanowi' gwarancj przestrzeganianorm) +owoano w tym celu specjalne ORGANY POLIC@IGOSPODARCZE@& kt"ryc! celem jest wyegzekwowanie przestrzeganiaposzczeg"lnyc! przepis"w

&; 2-!,'& +&%,4&/%&8; 2-!,'& we4e/*%&/*'%&; 2-!,'& 2/ze,w2-5&/-w 2-!,'& -9/-%* 0/-#-w,+.&;/aj' one za zadanie nadzorowa proces stosowania przepis"w

powszec!nie o%owi'zuj'cyc!& %d'cyc! przejawem funkcji policyjnej)M- +4-+-w& -./e0!-%e 0/-#., w w*2.$; 3-4*w-w&%& 'e+4 -+,%,",e3 -./e0!-%*9 e!:w ( ,%%*9 %,5-9/-%& #:8/ 2$8!,z%*9 z&/-5-%*9 2-#e'3-w&%,e3 ,w*.-%*w&%,e3 #z,&6&!%-0, -+2-#&/ze' ) w*z%&z-%*9 2/zez2-!,4*." -+2-#&/z #&%e- 2&H+4w&;

Ce!

Z&2ew%,e%,e =$%.'-%-w&%,& -+2-#&/., z-#%,e z e!&3,w*z%&z-%*3, 2/zez 2-!,4*." -+2-#&/z #&%e- 2&H+4w&;


51/125


52/125

wykonywania tyc! rodzaj"w dziaalnoci gospodarczej& kt"re nie s'o%ojtne z punktu widzenia interesu pu%licznego)

&; 2/&w- -9/-%* .-%.$/e%', , .-%+$3e%4:w- ograniczaswo%od um"w

- zakaz zawierania przez przedsi%iorc"w niekt"ryc!

porozumie$&- zakaz naduywania pozycji dominuj'cej&- zakaz koncentracji ze szkod' dla innyc!

8; +e.4-/* ,%=/&+4/$.4$/&!%e- niekt"rzy uczestnicy s' o%owi'zani przez organy regulacyjne

udostpni urz'dzenia sieciowe %y umoliwi wiadczenie usugna warunkac! konkurencji&

- organy regulacyjne ingeruj' w proces ustalenia taryf- cengazu& energii elektrycznej- musz' %y one takie& %y gwarantowayone powszec!ny dostp do tyc! usug- %y prawie kadego %yo

sta na gaz czy energi) Fena jest natomiast podstawowymelementem mec!anizmu konkurencyjnego)

; .-%4*%e%4* 2/-#$.', - ograniczaj' produkcj do wysokociprzyznanej kontyngentem) 6graniczaj' swo%od decyzyjn')

efekcie mog' prowadzi do tego& e dziaalno gospodarcza%dzie ekonomicznie nieracjonalna i doprowadzi do jej zaniec!ania&co moe %y celem po'danym z punktu widzenia polityki

gospodarczej&

C9&/&.4e/ ,%e/e%',@e+4 4- ,%e/e%'& BEZPOREDNIA

P-#+4&w* 2/&w%e*) 4onstytucja ( jw) #,) ustawy

a) usdg- koncesje ( 9rt) AJ- JK #- dziaalno regulowana ( 9rt) JA- QA #- zezwolenie ( 9rt) Q=- QJ #- licencja ( 9rt) Q= ust) K #- zgoda ( 9rt) Q= ust) A #

%) prawo oc!rony konkurencji i konsument"w

c) ustawy 2sektorowe2&

I%+4/$3e%4* 2/&w%e1; N-/3* 2/&w& 2-w+ze9%,e -8-w,z$'e- - 9&/&.4e/ze/e!&3e%4&*'%*3;+rzewiduj' okrelone zakazy i nakazy ( np)

- nakaz uzyskania zgody w postaci koncesji #)- uc!ylenie okrelonyc! nakaz"w i zakaz"w w stosunku do

indywidualnyc! podmiot"w ( uzyskanie zezwolenia #- jest touc!ylenie zakazu ( nakazu # prawodawcy w danej dziedzinie w

stosunku do indywidualnego podmiotu& kt"ry spenia okrelone warunki&- nakaz zatwierdzania taryf na okrelone usugi&


53/125

- nakaz zawarcia umowy& jeli speniona s' okrelone warunki (ogranicza to swo%od um"w w aspekcie negatywnym #)Gw&/&%'e - organy administracji pu%licznej realizuj' uprawnienia typureglamentacyjnego- podejmuj' dziaania maj'ce na celuwyegzekwowanie zawartyc! w normac! reglamentacyjnyc! o%owi'zk"w

o%ci'aj'cyc! podmioty gospodarczea) kontrola%) korygowanie zac!owa$ niezgodnyc! z o%owi'zkami

reglamentacyjnymic) represje w przypadku niewykonania o%owi'zku)

>; A.4* ,%#*w,#$&!%e /e!&3e%4&', -+2-#&/ze' - ustalaj' prawa io%owi'zki adresata ( przedsi%iorcy #F; A.4* eze.w-w&%,& o%owi'zk"w wynikaj'cyc! %ezporednio z normprawa powszec!nie o%owi'zuj'cego i z akt"w indywidualnyc!stosowania prawa reglamentacji gospodarczej)

S4&%-w,+.- 2/&w& w+2:!%-4-we-:. kadzie silny nacisk na rozw"j prawa konkurencji

a) demonopolizacja%) prywatyzacjac) jak najszersze stosowanie konkurencji)

Z&+& < A/4; 1 TWE KONKURENC@A W DZIEDZINIE USUGWIADCZONYCJ W OGLNYM INTERESIE GOSPODARCZYM;

W+2:!%-4& , P&H+4w& Cz6-%.-w+.,e7 .&5#e w /&%,&9< +w*9 .-32e4e%', , +4-+-w&%,& TWE

Z&2ew%, 3&' &8* $+6$, 0w,z-%e w -:!%*3 ,%4e/e+,e-+2-#&/z*3 =$%.'-%-w&6* %& 2-#+4&w,e z&+ , w w&/$%.&9 7 .4:/e 2-zw-! ,3

w*2e6%,& ,9 z&%,& ( 4'; %& z&+&9 .-%.$/e%', ):. zmusia +olsk do prywatyzacji w sektorac! infrastrukturalnyc!) 5p)+4+ to dzi cztery sp"ki ( 8 dyrektywy :.- usugi transportowe musz'%y realizowane w warunkac! konkurencji #) +4+- +olskie 1inie 4olejowe%d' jedynie dysponowa sieci' tor"w& kt"re %d' musiay udostpniprzewo>nikowi) 4onsumenci %d' mieli moliwo wy%oru& z usugkt"rego z przewo>nik"w c!c' skorzysta)

III ; REGULAC@A

@unkcja ta dopiero od niedawna stanowi przedmiot szerszegozainteresowania polskiej i europejskiej nauki prawa gospodarczegopu%licznego ( w szczeg"lnoci prawa administracyjnegogospodarczego #)+rzejawem jest wprowadzenie do pimiennictwa pojcia,%,+4/&*'%e- 2/&w& /e$!&*'%e- in statu nascendi.S2:/ z* /e$!&'& 'e+4 +&3-#z,e!% =$%.' ,%,+4/&',2$8!,z%e'

;adaniem doktryny jest przede wszystkim wskazanie miejsca funkcjiregulacji& w szczeg"lnoci regulacji sektorowej w strukturze


54/125

organizacyjnej pa$stwa i gospodarki)1; 'e#%, .we+4,-%$'>; #/$#z* ( S4/z*z.-w+., ) 4- +&3-#z,e!%& =$%.'& -/&%:w,%,+4/&', 2$8!,z%e'; +rzes'dza o tym

&; +w-,+4-0 2-z*', 2/&w%e' -/&%:w /e$!&*'%*97

%,ez&!e5%*9 -#< -/&%:w ,%,+4/&', /z#-we'7 2-#3,-4:w 0w,z*9 $+6$,

8; +2e*=,.& +e.4-/-w-0, /-zw,z&H ( specyficzne warunkitec!niczne i ekonomiczne #)

S 4- ./*4e/,& =&.4*z%e7 & %,e 2/&w%e;

P-'",e1; W ZNACZNIEU POTOCZNYM ( SENSU LARGO ) 6&; reguo 2-/z#.$'" ) - $2-/z#.-w&%,e7 $%-/3-w&%,e7 $'",e w 2/ze2,+*7%-/3* 2/&w%e 2-/z#.-w&%,e -+2-#&/., -/&%,z&'&w+2:62/&* ( w+2:6#z,&6&%,& ) $ze+4%,.:w 2/-e+$-+2-#&/-w&%,&;0ak rozumian' regulacj odnie mona do caego porz'dku prawnego& akade oddziaywania pa$stwa uzna jako regulacyjn' ingerencj wprocesy spoeczne) 7egulacja jest tu tosama z caoci' gospodarowania&instrumentem& przy pomocy kt"rego organy wadzy pu%licznej steruj'zac!owaniami podmiot"w gospodarczyc! przez dziaalnoustawodawcz')>; @AKO ?UNKC@A ( SENSU STRICTO ) -

&; 'e+4 4- +zze:!%* /-#z&' -##z,&6*w&%,& 2&H+4w& %&

-+2-#&/."7 w +zze:!%-0, %& $+6$, $5*4ez%-0,2$8!,z%e'7 w #z,e#z,%&9 - 9&/&.4e/ze +,e,-w*3 ( zw*.-/z*+4&%,e3 $/z#zeH +,e,-w*9 )7 .4:/e w 2/ze+z6-0,

=$%.'-%-w&6* w w&/$%.&9 3-%-2-!$;5awi'zuje do specyficznyc! podstaw instytucjonalnyc! wystpuj'

niezalene organy regulacyjne& kt"rym przepisy prawa powierzaj'realizacj zada$ o c!arakterze regulacyjnym i dziaalnoci w

sektorac! infrastrukturalnyc! ( telekomunikacja& poczta& transportkolejowy #)

5p) :rz'd 4omunikacji .lektronicznej- aspekt instytucjonalny organadministracji pu%licznej)

8; $'",e 2/&w%e z8,:/ %-/3 2/&w%*9 ,z,%#*w,#$&!,z-w&%*9 &.4:w +4-+-w&%,& , eze.w-w&%,&2/&w& -/&%,z&'*9 w-!%-0 -+2-#&/z 2/ze#+,"8,-/:w w

+e.4-/&9 $5*4ez%-0, 2$8!,z%e';5ie tylko organy regulacyjne dysponuj' kompetencjami o

c!arakterze regulacyjnym) 5aczelne organy administracji rz'dowej temaj' kompetencje w sektorze uytecznoci pu%licznej) 5ie kadedziaania kwalifikujemy jako dziaania o c!arakterze regulacyjnym)6graniczamy pojcie regulacji do tyc! dziaa$ pa$stwa i jego organ"wpodejmowanyc! w sektorac! infrastrukturalnyc!& kt"re zmierzaj' do

osi'gnicia okrelonyc! cel"w i polegaj' na stosowaniuspecyficznyc! rodk"w oraz wsp"lne s' wszystkim pa$stwom


55/125

czonkowskim i maj' wsp"ln' genez !istoryczn')

Ge%ez&;wi'zana jest z likwidacj' wiadczenia usug uytecznoci pu%licznej)Dotyc!czas %yy realizowane w warunkac! monopolu& nagle natomiast

zostay otworzone na konkurencj) 5ast'pia prywatyzacja operator"wnarodowyc!) N&+42,6& w," +*4$&'&7 #* $+6$, 0w,z-%e w+e.4-/&9 $5*4ez%-0, 2$8!,z%e' 8*6* 0w,z-%e 2/zez3-%-2-!,+4:w; D-2$+zz-%- 0w,ze%,e ,9 2/zez 2-#3,-4*2/*w&4%e; 3tanowio to >r"do dw"c! pro%lem"w1; =&.4*z%& #-3,%&'& 8*6*9 ( 9,+4-/*z%*9 ) 3-%-2-!,+4:w5p) 0+ 3)9) - utrudnia dostp do wiadczenia usug przez operator"wprywatnyc!& przede wszystkim przez odmow udostpniania urz'dze$sieciowyc!)>; -/,e%4&'& 2/*w&4%*9 2/ze#+,"8,-/:w %& 3&.+*3&!,z&'"z*+.:w;:trudniao to rozw"j efektywnej konkurencji i stanowio zagroenie dlarealizacji cel"w pu%licznyc! przez moliwo zaniec!ania wiadczeniausug& wiadczenie ic! w ograniczonym zakresie %'d> wiadczenie wspos"% ograniczaj'cy ic! dostpno)P-'&w,6& +," w," 2-4/ze8& +4w-/ze%,& w&/&%',7 5e+2/*w&4*z-w&%e 2/ze#+,"8,-/+4w& 8# 8*!, 3-%-2-!,0, %,e8"# w*.-/z*+4*w& 2/zew&, %& /*%.$ '&. /:w%,e5 %,e 8"#3-4*w-w&%, w*6z%,e z*+.,e3 %,e z&9&3$' -%, 0w,ze%,&$+6$ ze wz!"#$ %& ,9 %,+. /e%4-w%-0; 3penienie tyc!warunk"w okazao si niemoliwe %ez ingerencji organ"w pa$stwowyc!

okrelanyc! jako regulacja)P&H+4w- +4&%"6- 2/ze# /-zw,z&%,&3, &!4e/%&4*w%*3,1; -#2-w,e#z,&!%-0 8ez2-0/e#%,& za zaspokajanie usuguytecznoci pu%licznej; tego zrezygnowano- pa$stwo nie jest ju w stanie wyr"wnywa stratzwi'zanyc! ze wiadczeniem tyc! usug przez przedsi%iorstwapu%liczne& kt"re nie mog' pokrywa koszt"w tej dziaalnoci z innejdziaalnoci)>; -#2-w,e#z,&!%-0 2-0/e#%,& regulacja- rezygnacja z atry%ut"wwacicielskic!& za to wykorzystano inne atry%uty wadzy pu%licznej-stosowanie rodk"w regulacji& gwarantuj'cyc! wiadczenie usug

uytecznoci pu%licznej na warunkac! zapewniaj'cyc! ic! powszec!n'dostpno)

Ce!e1; w2/-wze%,e , /-zw:' .-%.$/e%', w +e.4-/&9,%=/&+4/$.4$/&!%*9Ratio- zapewnienie

- opacalnoci gospodarczej ( rentownoci #- odpowiedniego poziomu usug&F!odzi o wywoanie e=e.4$ /*%.$ - ale nie w wyniku dziaania si

rynkowyc!- konieczny jest %owiem udzia czynnika zewntrznego-dziaalnoci regulacyjnej) Gdy%y nie ten fakt& nie %yo%y rynku usug)


56/125

0ak wic wywoywany jest +4&% .-%.$/e%',7 +4&% /*%.$ w +e.4-/&9wze0%,e' z3-%-2-!,z-w&%*9;&; z%,e+,e%,e 3-%-2-!$ 2/&w%e- ( nast'pio wczenie #8; z%,e+,e%,e 3-%-2-!$ %&4$/&!%e- ( %e$4/&!,z&'& 2-z*',

w6&0,,e!, $/z#zeH +,e,-w*9 ) 2/zez

M-%-2-! %&4$/&!%* - +*4$&'&7 #* 'e#e% 2-#3,-4 3& w*6z%e$2/&w%,e%,& w6&0,,e!+., #- ,%=/&+4/$.4$/* +,e,-we'7 &e.-%-3,z%e' 2$%.4$ w,#ze%,& 3$!4,2!,.&', $/z#zeH +,e,-w*9

'e+4 %,e-26&&!%&; z&w&/&%4-w&%,e #-+4"2$ #- +,e, ,%%*9 2-#3,-4-3

0w,z*3 $+6$, $5*4ez%-0, 2$8!,z%e';azwyczaj nie mog' oni %owiem uzyska dostpu od innyc!

oferent"w& a zwielokrotnianie sieci jest ekonomicznie nieopacalne)+rzykad linie energetyczne& kolejowe) 3koro remont linii arszawa-

I"d> jest ju takim pro%lemem& to co dopiero %udowa nowyc!tor"w) 1epiej jest udostpni infrastruktur sieciow' innym podmiotom)

+4+ jest monopolist' naturalnym- %o wprowadzenie nowegooferenta jest ekonomicznie a%surdalne)

+rzykad lotniska) /ona co prawda wy%udowa nowe) 3tankonkurencji zosta wprowadzony %ez %udowy nowyc! -przedsi%iorstwo lotnicze udostpnia innym przewo>nikom lotniczymlotniska) Dziki temu mamy tanie linie lotnicze- %o uzyskuj' dostp dourz'dzenia kluczowego ( lotniska #) Hnaczej lotnisko udostpniono %ytylko +11- 160& kt"re %yo%y monopolist' i dyktowao%y warunki)

3potyka si to oczywicie z oporem monopolist"w ( np) 0+ 3)9 #-utrudniaj' oni proces li%eralizacji wiadczenia usug) 3t'd astronomiczne

kwoty dla 0+39 za naduywanie pozycji dominuj'cej) Bylimonopolici nie c!c' %owiem straci dominuj'cej pozycji na rynku) -./e0!e%,e w&/$%.:w 4e- .-/z*+4&%,&

2/ze'/z*+4*97 e.-%-3,z%*97 %,e#*+./*3,%$'&*9 /&'-%&!%*9

/usz' %y oparte na ekonomicznyc! prawidac!) 5ie monawprowadzi z%yt wysokic! taryf za udostpnienia urz'dze$sieciowyc!- nie mog' %y dyskryminuj'ce)>; z&2ew%,e%,e z&,%4e/e+-w&%*3 2-#3,-4-3 2-w+ze9%e-

#-+4"2$ #- $+6$ 2$8!,z%*9 + 4- e!e 2$8!,z%e;5ie kada regulacja ma c!arakter regulacji prokonkurencyjnej) /oe tec!odzi o zapewnienie wiadczenia usug w danym sektorze jaknajszerszemu krgowi spoecze$stwa)

&; /e$!&'& #-+4"2$ wejcie na rynek moe nast'pi tylko wokrelonyc! formac!)

8; /e$!&'& $ze+4%,4w& :sugi takie nie mog' %y np) wstrzymane z powodu nierentownoci

czy znikomej rentownoci)+rzykad koncesja energetyczna) 6rgan regulacyjny moe mimo

wyganicia koncesji zo%owi'za$ podmiot wiadcz'cy usugi dokontynuowania dziaalnoci- %y zrealizowa cel takiej dziaalnoci)


57/125

to przymus wykonywania dziaalnoci gospodarczej); /e$!&'& z&9-w&H /*%.-w*9 2/zez /e$!&'"

e% 0w,z-%*9 $+6$7- o%owi'zek przedstawienia wykazu cen&- upowanienie organ"w regulacyjnyc! do 'dania ic!

przedoenia w'cznie z ic! zatwierdzeniem) '&.-0, 0w,z-%*9 $+6$;

- regulaminy w wagonac! kolejowyc!

Ce9* 9&/&.4e/*+4*z%e /e$!&',1; +e.4-/-w* 9&/&.4e/;7egulacja jest ograniczona do okrelonego sektora lu% jego czci)5ormy nakadane na operator"w sektorowyc! odznaczaj' si wysokimstopniem szczeg"owoci& duo jest norm o c!arakterze tec!nicznym ( Unp) prawo energetyczne #)


58/125

I%+4/$3e%4* 2/&w%e+ro%lem- czy moemy m"wi o wyodr%nionym instrumentarium1; 'e#%, tak ( AKTY REGULAC@I )>; #/$#z* ( prof) 3trzyczkowski #- w /&3&9 =$%.', /e$!&',w*.-/z*+4*w&%e + ,%+4/$3e%4* 9&/&.4e/*+4*z%e #!& ,%%*9

=$%.',; z&w&/&%4-w&%,e /e&!,z&', 2-z-+4&6*9 =$%.', -/&%:w,%,+4/&', -+2-#&/ze' +2e6%,& w-8e %,9 /-!" +6$5e8% (zo%) ni) pkt J #

I+4-4&1; KORYGU@CY CJARAKATER wo%ec dziaa$ podjtyc! przezprzedsi%iorc"w

a) policjaCreglamentacjaCregulacja- 3&' 9&/&.4e/ 2,e/w-4%*8; %z:/ 3& 9&/&.4e/ WTRNY (

NASTPCZYXDE?ENSYWNYXREAKTYWNY ) wo%ec maj'cegonast'pi lu% podjtego dziaania nadzorowanego przedsi%iorcy)

-/&% %,e w*z%&z& +2-+-8$ z* w&/$%.:w 2-+4"2-w&%,&2/ze#+,"8,-/* - nie okrela wzor"w postpowania w postaciokrelonyc! nakaz"w czy zakaz"w

>; OGRANICZONY CJARAKTER w z&./e+,e #-4*z*38; sensu stricto &6-.+z4&64 2&H+4w-w*9 0/-#.:w 2/&w%*97z& .4:/*9 2-0/e#%,4we3 2&H+4w- , -/&%* ,%,+4/&',2$8!,z%e' ,%e/$' 8ez2-0/e#%,- !$8 2-0/e#%,- w 2/-e+*

-+2-#&/ze #!& -+,%,",& -./e0!-%*9 e!:w 2-!,4*z%--+2-#&/z*9 8ez wz!"#$ %& /-#z&' , 9&/&.4e/ +4-+-w&%*90/-#.:w , =-/3 2/&w%*9 #z,&6&%,& -/&%:w w6z* 2$8!,z%e';

Ce!1; +$8+4*4$-w&%,e w 2ew%*3 z&./e+,e 3e9&%,z3:w /*%.-w*9,>; w26*w&%,e %& z&3,&/* , #e*z'e $ze+4%,.:w 5*,&-+2-#&/ze-

2/ze#+,"8,-/:w .-%+$3e%4:w;

F; 4*3 +&3*3 -/,e%4-w&%,e -+2-#&/., %& /e&!,z&'" e!:w-./e0!-%*9 w 2&H+4w-we' 2-!,4*e -+2-#&/ze' ( RWNOWAGIGOSPODARCZE@ ) 4zw; MAGICZNY CZWOROBOK CELW;

&; +4&8,!%* 2-z,-3 e%8; w*+-., 2-z,-3 z&4/$#%,e%,&; zew%"4/z& /:w%-w&, -+2-#&/z&7#; +4&6* , -#2-w,e#%, wz/-+4 -+2-#&/z*;

I+4-4&1; WPYWA NA STAN GOSPODARKI 2-w+4&'e z-/&%,z-w&%*

2-/z#e. 2/&w%* +4&%-w,* &!4e/%&4*w" #!& 2-/z#.$-+2-#&/ze- .--/#*%-w&%e- 2/zez 3e9&%,z3* .-%.$/e%',>; NIE ZAKOCA @EDNAKE ZASADY KONKURENC@I I RWNOCIPODMIOTW -/&%* w6z* 2$8!,z%e' 3$+z 'e#%&.5e2/ze+4/ze& z&w&/&%4-w&%*9 .-%+4*4$*'%,e 2/&w&2-#3,-4-w*9 , w-!%-0,7 8- ,9 '$5 %,e 3- %&/$+z&7 'e0!,; 2/&w- w+2:!%-4-we ( zo%) ni)- stosunek prawa wsp"lnotowego #)

I%+4/$3e%4* 2/&w%eW+ze!.,e ( 8 zo%) wy) #

&; $+4&w*8; 2!&%*; 2/-/&3*#; &.4* ,%,+4/&*'%ee; $3-w*

S4-+$%e. 2/&w& w+2:!%-4-we-

1; A/4; > TWE z&%,& W+2:!%-4*&; $+4&%-w,e%,e WSPLNEGO RYNKU


64/125

8; $+4&%-w,e%,e UNII GOSPODARCZE@ I WALUTOWE@; $/zez*w,+4%,e%,e WSPLNYCJ POLITYK LUB DZIAA (

9rt) K i A 0. #/-#.,; 2-!e&'& %& -##z,&6*w&%,$ 2&H+4w& %& -+2-#&/." 2-2/zez

2-2/&w" 2/&w%e' , =&.4*z%e' 2-z*', 2-#3,-4:w -+2-#&/z*9F; z& 2-3- 0/-#.:w 2-9-#z*9 -# 2&H+4w&; 0/-#., 4e 3&' 9&/&.4e/ ,%#*w,#$&!%*

a) kierownictw- rodki o c!arakterze powszec!nie o%owi'zuj'cym&og"lnosystemowym ( skala glo%alna #

%) wspieranie- rodki o c!arakterze indywidualnym- np) niekt"rerodzaje produkcji czy niekt"re podmioty)

Ce!1; /e&!,z&'& =$%.', .,e/-w%,4w& -+2-#&/ze-;

Gdy instrumenty oddziaywania pa$stwa na gospodark o c!arakterzeog"lnosystemowym ( kierownictwo gospodarcze # nie speniaj' swoic!


65/125

cel"w& w"wczas nastpuje wspieranie gospodarki przez rodki niemaj'ce c!arakter og"lnosystemowego& ale indywidualny)

a) wiadczenie pozytywne ( su%sydia& dotacje #%) wiadczenia negatywne ( ulgi& zwolnienia podatkowe) umarzanie

zo%owi'za$ podatkowyc!

I+4-4&1; @EST CILE ZWIZANA Z ?UNKC@ KIEROWNICTWAGOSPODARCZEGO

&; .,e/-w%,4w- -+2-#&/ze polityka finansowa zakadaj'cao%nienie podatk"w przez rodki o c!arakterze og"lnosystemowyc! (ustawy podatkowe #

8; w+2,e/&%,e -+2-#&/., - zastosowanie tej polityki wo%eckonkretnego podmiotu czy sektora& przyznanie mu ulg& zwolnie$&umorzenie zo%owi'za$)>; WYWOU@E SKUTKI ZAKCA@CE ZASAD KONKURENC@I IRWNOCI PODMIOTW

&; .,e/-w%,4w- -+2-#&/ze - orientuje jedynie procesygospodarcze& ale nie ma znaczenia dla stanu gospodarki

8; w+2,e/&%,e -+2-#&/ze zak"ca zasad konkurencji ir"wnoci podmiot"w)

Dlatego te wspieranie gospodarki jest t' funkcj'& kt"ra skierowanejest na odpowiednie ksztatowanie porz'dku spoeczno- gospodarczegodla realizacji okrelonyc! cel"w pu%licznyc!)


66/125

kredytowyc!&- wspieranie instytucji umoliwiaj'cyc! finansowanie dziaalnoci

gospodarczej na dogodnyc! warunkac! w ramac! realizowanyc!program"w rz'dowyc!&

- wyr"wnywanie warunk"w wykonywania dziaalnoci gospodarczej

ze wzgldu na o%ci'enia pu%licznoprawne- uatwianie dostpu do informacji& szkole$ oraz doradztwa&- wspieranie instytucji i organizacji dziaaj'cyc! na rzecz

przedsi%iorc"w&- promowanie wsp"pracy ww) przedsi%iorc"w z innymi

przedsi%iorcami polskimi i zagranicznymi)>; POMOC PUBLICZNA ( A/4; $+# ) OGRANICZONY ZAKRES %&z&+&9 , =-/3&9 -./e0!-%*9 w

&; -#/"8%*9 2/ze2,+&98; z 2-+z&%-w&%,e3 z&+* /:w%-0,; z 2-+z&%-w&%,e3 z&+* .-%.$/e%',;

POMOC PUBLICZNA 2/ze+6&%.,; METODA PRYWATNO PRAWNA tendencja tworzenia podstawprawnyc! PASTWA KOOPERATYWNEGO - takiego& w kt"rym wszerokim zakresie wykorzystuje si wszelkiego rodzaju wsp"dziaanie zo%ywatelem z wy'czeniem rodk"w wadczyc! ( PASTWO

SUBORDYNACY@NE - podporz'dkowuje so%ie wasnyc! o%ywateli -takie& kt"re w ar%itralny& cakowicie dyskrecjonalny spos"% podejmuje


73/125

decyzji& nie maj'c na uwadze w og"le zdania o%ywateli dotknityc!przez te decyzje #)

U formy prawne o c!arakterze prywatno- prawnymRatio legis:

- %ogatszy rezerwuar norm&

- skuteczniejsze i szersze moliwoci rozwi'zywania sytuacjikolizyjnyc!

- wiksza adekwatno form do specyfiki proces"w gospodarczyc!&- wiksza elastyczno

N,e4*2-we /$2* #z,&6&H '&.- w*%,. w26*w$ 2/&w&w+2:!%-4-we-I; UZGODNIENIOWO KONSULTACY@NE - ,%,+4/&'& -/&%,z$'e+4-+$%., -+2-#&/ze w =-/3,e PRAWA UZGADNIANEGO7 ww*%,.$ .4:/e- w6z& eze.$*'%& 2/&w& 'e+4 $z$2e6%,&%,&&!8- w/"z z&+4"2-w&%& 2/zez /:5%e- /-#z&'$ #z,&6&%,& -9&/&.4e/ze 2/ze.-%*w&%,&7 %&.6&%,&%,&7 ,%=-/3-w&%,& z*.-%+$!4-w&%,&;V 2/&w- w+2:!%-4-we

&; w*#6$5e%,e +4,:w 2/ze##e*z*'%*9 - zanim dojdzie dopodjcia decyzji nastpuje wsp"praca organ"w& kt"ra ma na celu jaknajlepsze zaatwienie sprawy& o czym przes'dza

.-32!e4%-0 ,%=-/3&', '&.,3, #*+2-%$' -/&%* , .-%4/-!& 2/ze2/-wz&%& 2/zez -/&%*;

- w+2:6#z,&6&%,& 2,-%-we w,e!-+zze8!-w* +*+4e32-#e'3-w&%,& #e*z', - w procesie decyzyjnym %ior' udzia

przedstawiciele zar"wno +a$stw Fzonkowskic! jak i .)sp"dziaanie polega np) na udzieleniu informacji 4omisji owydaniu aktu i jego treci lu% te organ"w innyc! pa$stwczonkowskic!)


74/125

Fzonkowskic!& udzielanie pomocy przez organy r"nyc! pa$stw wformie przeprowadzenia postpowania administracyjnego lu% jego

czci- np) przeprowadzenie kontroli i przekazanie informacji o jejwynikac!)

&2/-8&4& - aktu prawnego +a$stwa Fzonkowskiego przez organ

innego +a$stwa Fzonkowskiego) Brak apro%aty dla wydanego aktuprawnego moe stanowi >r"do sporu midzy +a$stwamiFzonkowskimi& rozstrzygane decyzj' w postpowaniu rozjemczym przed

4.)>; NIE?ORMALNE DZIAANIA ( INSTRUMENTY ) PRAWNE #z,&6&%,& ,%,+4/&', w-8e -+2-#&/., , 'e' 2-#3,-4:w7 -%,ew,5*3 9&/&.4e/ze7 3%,e' z/e+4/$.4$/*z-w&%e 2/&w%,e7%&+4&w,-%e %& w*w-6*w&%,e +.$4.:w =&.4*z%*9;5ie znaczy to& e dziaania te s' dziaaniami pozaprawnymi- przeciwnie-wykorzystanie tyc! dziaa$ przez odpowiednie organy i instytucjeprzewiduj' przepisy prawa o%owi'zuj'cego) 3' one dopuszczalne przezprzepisy prawa pozytywnego)

&; w 2/&w,e w+2:!%-4-w*3 SO!T LA" rodkiwykorzystywane przez instytucje europejskie& w szczeg"lnoci 4.

.-3$%,.&4*7 ,%=-/3&'e7 #e.!&/&'e7 w*4*z%e7 -.:!%,., -8w,e+zze%,&

8; w 2/&w,e ./&'-w*3

-+4/ze5e%,& z&!ee%,& 4e+4* 4-w&/:w

Ce9* r"do wielostronnyc! relacji prawnyc! midzy- adresatami decyzji&- organem administracji gospodarczej&- oso%ami trzecimi& kt"ryc! praw zostay

naruszone lu% zagroone) KOMPLEKSOWY CJARAKTER

- skutki maj' c!arakter zoony

- decyzja gospodarcza ksztatuje sytuacj prawn' wielupodmiot"w>; ./*4e/,$3< -#3,e%%e z&6-5e%,& - #- 4/w&6-0,; 'e0!, 2/ze2,+ 2/&w%& -/&%,z& +," 'e#*%,e #- 4e/3,%$DECYZ@A7 4- z&!e5* 4- -# -/&%$ny ta prawna formazostaa wprowadzona jako alternatywa dla jednostronne& wadczejdecyzji administracyjnej

- prawo francuskie- ojczyzna kontraktu administracyjnego& podlegaspecyficznemu reimowi& odmiennemu od prawa prywatnego)8 prawo wsp"lnotowe ( 8 prywatyzacja realizacji zada$ pu%licznyc! #8 koncepcja pa$stwa kooperatywnego)

3tosowana w tyc! sytuacjac!& w kt"ryc! relacje midzy pa$stwem agospodark' cec!uje swoisty konflikt interes"w)>; UMOWY PRYWATNO PRAWNE

Z&4e31; 3-5!,w-0 z&+4-+-w&%,& 2/zez -/&% ,%,+4/&', 2$8!,z%e'/:5%*9 =-/3 2/&w%*9 #z,&6&%,& z& 2-0/e#%,4we3 .4:/*9/e&!,z$'e +w-'e #z,&6&%,& %,e 'e+4 -/&%,z-%& #- =-/3 2/&w%*92/&w& 2$8!,z%e->; 'e0!, .-%./e4%* 2/ze2,+ 2/&w%* %& 4- 2-zw&!&7 -/&%

,%,+4/&', 2$8!,z%e' 3-5e w*8/& =-/3" 2/&w% /e&!,z&',z&H 2$8!,z%*9


77/125

;ar"wno stosowanie form dwustronnyc! i jednostronnyc! musi miezawsze podstaw prawn'- organ musi dziaa w zakresie swyc!kompetencji ( 8 zasada praworz'dnoci #) /usi %y legitymacja zawartaw przepisie ustawowym) 0o& e organ administracji pu%licznej skorzystanawet z umowy prawa prywatnego nie przeksztaca go w podmiot prawa

prywatnego- pozostaje w sferze prawa pu%licznego- a jeli tak& to musimie kompetencj to zawierania um"w)T&. w," 2/*w&4*z&'& 2/&w%*9 =-/3 #z,&6&%,& -/&%:w 4-w*%,. -8-w,z$'*9 2/ze2,+:w 2/&w%*9 -

Z&+& < %,e 3& - #- z&+* w*8-/$ - #- +4-+-w&%*9=-/3 2/&w%*9

W*'4e. < #* 'e+4 4- $z&+%,-%e ,%4e/e+e3 2$8!,z%*3-/&% 3-5e z&+4-+-w& =-/3" 2/&w& 2/*w&4%e- - prywatyzujeprzedsi%iorstwa wykonuj'ce zadania w sferze uytecznocipu%licznej)

+rzykad ustawa o gospodarce komunalnej- zadania o c!arakterzeuytecznoci pu%licznej s' realizowane przez

- podmioty prawa prywatnego- w wyniku umowy zawartejpomidzy organem jst a prywatnym przedsi%iorc') ;adaniawasne gminy mog' %y to wykonywane za porednictwem podmiotu

prawa prywatnego na podstawie zawartej z tym podmiotem umowy- - podmioty prawa pu%licznego ( gmin #

- w formie organizacyjnej prawa pu%licznego- zakad%udetowy&

- w formie organizacyjnej prawa prywatnego- sp"kaprawa !andlowego

F; 2-zw&!& 4- w*8/& %&'8&/#z,e' -24*3&!% =-/3" #z,&6&!%-0,,%e/e%*'%e'

W%,-+., de ege &erenda1; w 2/&w,e ,%,+4/&*'%*3 -+2-#&/z*3+rawne instrumentarium wykorzystywane w procesie oddziaywaniapa$stwa na gospodark jest swoiste- naley stworzy &2-+4e/,-/*z%.-%e2'" 2/&w%*9 =-/3 #z,&6&%,& ,%,+4/&', -+2-#&/ze' woparciu o wyniki prawno- dogmatycznej analizy o%owi'zuj'cyc!przepis"w prawnyc!)


78/125

CZ SZCZEGOWA

CZ SZCZEGOWA - z&6-5e%,& , ,%+4*4$'e 2/&w%e-./e0!-%*9 2-#&6"z, 2/&w& -+2-#&/ze- 2$8!,z%e-7 .4:/e

3- +4&%-w, ,!$+4/&'" #!& $w& w*5e' w*3,e%,-%*9;+rawo gospodarcze pu%liczne nie jest prawem jednolitym- nie ma tukodeksu& s' poszczeg"lne ustawy okrelaj'ce poszczeg"lne dziedzinyycia gospodarczego) Fz og"lna to wynik prawno- dogmatycznejanalizy tyc! dziedzin& kt"rym doktryna nadaje c!arakter podgazi prawagospodarczego pu%licznego) 0e podgazie wykazuj' tendencj dousamodzielnienia si)

PRAWO DZIAALNOCI GOSPODARCZE@ ( oso%no #

PUBLICZNA DZIAALNO GOSPODARCZA

+a$stwo i inne podmioty pu%licznoprawne uczestnicz' w yciugospodarczym w ramac! ustroju spoecznej gospodarki rynkowej1; 2-2/zez -##z,&6*w&%,e %& 2/*w&4%e 2-#3,-4* -+2-#&/zewramac! okrelonyc! funkcji i za pomoc' wskazanyc! w przepisac!prawnyc! rodk"w oraz prawnyc! form dziaania ( 8 zo%) wy)>; '&.- 2-#3,-4* -+2-#&/ze 2/-wz 2$8!,z% #z,&6&!%-0-+2-#&/z - ( pa$stwo& gminy& powiaty& wojew"dztwa& innesamodzielne jednostki prawa pu%licznego #- 'e+4 4- %&'#&!e' ,#*w26*w %& 2/-e+* -+2-#&/ze;

8 jest przedmiotem +2-/:w 2-!,4*z%*9;Ratio egis /e$!&', 2/&w%e'+owsta na gruncie zagroe$& jakie wypywaj' z faktu podjciadziaalnoci gospodarczej przez pa$stwo& kt"re skupia w so%ie atry%utywadzy i wacicielskie) 0e atry%uty rzutuj' na pozycj pa$stwa jakowaciciela& naley spodziewa si sprzeciwu wo%ec prowadzeniadziaalnoci gospodarczej przez pa$stwo i inne podmioty pu%liczne)+u%liczna dziaalno gospodarcza wywouje o%awy- 2&H+4w- 4- ,&6--8e w -+2-#&/e -+2-#&/e /*%.-we' ( prof) .merlic! #

&; + -%e %,e$z&+%,-%e w +*4$&',& kiedy pa$stwo jako

podmiot gospodaruj'cy wykorzystuje tylko i wy'cznie 0/-#.,2/&w& 2/*w&4%e-i nie wykorzystuje atry%ut"w pu%licznej wadzypa$stwowej do tworzenia szczeg"lnyc! ( uprzywilejowanyc! # warunk"w

dla wasnej dziaalnoci gospodarczej8; + $z&+%,-%e - gdy podejmowana i prowadzona jest na

szczeg"lnyc! warunkac!- pa$stwo ucieka si do 0/-#.:w 2$8!,z%-2/&w%*9; @&.& 'e+4 w," !e,4*3&'& , z&./e+ 4e' #z,&6&!%-0, ww&/$%.&9 -+2-#&/., /*%.-we' -2&/4e' 2/ze,e5 %& /e$6&9

.-%.$/e%',+a$stwo ma moliwo stworzenia so%ie uprzywilejowanej pozycji w

stosunku do przedsi%iorstw) 7odzi to zagroenia dla gospodarkirynkowej& w kt"rym zasadnicze procesy gospodarcze s' kontrolowane


79/125

przez mec!anizm konkurencji) +ro%lem te nie uszed uwagiprawodawcy europejskiego)

P/&w- w+2:!%-4-we.uropejskie prawo gospodarcze- postanowienia 0.- determinanta

pewnyc! rozwi'za$ prawa wewntrznego) +rawo wsp"lnotowe wyznaczawz"r dla rozwoju prawa wewntrznego) 5ajpierw naley om"wipodstawowe zagadnienia prawa wsp"lnotowego& a dopiero potem -krajowego)I; z 'e#%e' +4/-%* Z&+&< ZASADA NEUTRALNOCITRAKTATOWE@ ( A/4; > ) N,%,e'+z* T/&.4&4 %,e 2/ze+#z& w%,z*3 z&+ 2/&w& w6&+%-0, w P&H+4w&9 Cz6-%.-w+.,9 +a$stwa Fzonkowskie s' zasadniczo suwerenne w wy%orze okrelonegoustroju ( typu # wasnoci& w ramac! kt"rego ma %y prowadzonadziaalno gospodarcza)

- moe to %y w r"wnym stopniu dziaalno gospodarczaprowadzona w ramac! sektora pu%licznego jak i prywatnego)

- +a$stwa Fzonkowskie mog' upa$stwowi ( znacjonalizowa # %'d>sprywatyzowa cae sektory gospodarcze %'d> pojedynczeprzedsi%iorstwa oraz okreli ic! form organizacyjn'> ; z #/$,e' +4/-%* %&4$/&!%*3 /-#z&'e3 w6&+%-0, #!& e!$-4w&/4e' -+2-#&/., , w-!%e' .-%.$/e%', 'e+4 w6&+%-0 2/*w&4%&( & 4*3 +&3*3 #z,&6&!%-0 -+2-#&/z& 2/-wz-%& w -2&/,$ -w6&+%-0 2/*w&4% )

&; ZASADA ZRWNANIA PRZEDSIBIORSTW PUBLICZNYJ IPASTWOWYCJ P&H+4w& Cz6-%.-w+.,e w -#%,e+,e%,$ #-

2/ze#+,"8,-/+4w 2$8!,z%*9 , 2/ze#+,"8,-/+4w7 .4:/*32/z*z%&' 2/&w& +2e'&!%e !$8 w*6z%e7 %,e w2/-wz&'&%, %,e $4/z*3$' 5%e- 0/-#.& +2/zez%e- z %-/3&3,%,%,e'+ze- T/&.4&4$7 w +zze:!%-0, z %-/3&3,

2/zew,#z,&%*3, w A/4; 1> , A/4; 1 8; ZASADA NIEDYSKRYMINAC@I ( A/4; 1> ); REGUY KONKURENC@I ( A/4; 1 )S2/zez%e z TWE + z&4e3 0/-#., w+2,e/&'e

2/ze#+,"8,-/+4w& 2&H+4w-we 3- 8* z&.w&!,=,.-w&%e '&.-2-3- 2$8!,z%&7 .4:/& - #- z&+* 'e+4 z&.&z&%& ( 9rt) SQ 0.

Ratio legis - r"wne traktowanie przedsi%iorstw pu%licznyc! i

pa$stwowyc! ( 9rt) SJ ust) * 0. #) Gdy wo%ec przedsi%iorstwpu%licznyc! pa$stwo wykorzystuje atry%uty wadzy pu%licznej& skutkujeto ic! wspieraniem i zagwarantowaniem przewagi konkurencyjnej nad

podmiotami prywatnymi& kt"re z oczywistyc! powod"w nie s'wspierane przez pa$stwa czonkowskie

W*'4e. < A/4; $+4; >Z&./e+ 2-#3,-4-w*&; 2/ze#+,"8,-/+4w& z-8-w,z&%e #- z&/z#z&%,&

$+6$&3, 0w,z-%*3, w -:!%*3 ,%4e/e+,e-+2-#&/z*3

8; 2/ze#+,"8,-/+4w& 3&'e 9&/&.4e/ 3-%-2-!$+.&/8-we-


80/125

P-#!e&' %-/3-3 TWE 7 & zw6&+zz& /e$6-3.-%.$/e%',

&; w /&%,&97 w '&.,9 ,9 +4-+-w&%,e %,e +4&%-w,2/&w%e' !$8 =&.4*z%e' 2/ze+z.-#* w w*.-%*w&%,$2-+zze:!%*9 z&H ,3 2-w,e/z-%*9 ,

8; +4-+-w&%,e 0/-#.:w 2-3-* w-8e 4*92/ze#+,"8,-/+4w %,e 3-5e %&/$+z* /-zw-'$ 9&%#!$ w+2-+:8 2-z-+4&'* w +2/zez%-0, z ,%4e/e+e3 W+2:!%-4*;

6znacza to moliwo stosowania rodk"w prawnyc! niezgodnyc! zprzepisami 0.& gdy%y to miao sta na przeszkodzie prawnejlu% faktycznej w realizacji ic! podstawowej misji) ten spos"% %y+a$stwa Fzonkowskie mogy wykorzystywa atry%uty wadzy

pu%licznej i uprzywilejowywa przedsi%iorstwa wiadcz'ce usugi wog"lnym interesie gospodarczym)

#; w &.4&9 2/&w& WE ( zw6&+zz& w4:/%e- ) w*/&%&4e%#e%'& w+2,e/&'& 2/*w&4% #z,&6&!%-0 -+2-#&/z -stworzenie warunk"w sprzyjaj'cyc! demonopolizacji i prywatyzacjidziaalnoci gospodarczej w sektorze uytecznoci pu%licznej& kt"ratradycji i do niedawna %ya prowadzone w ramac! monopolufaktycznego i prawnego pa$stwa)

+2-6ez%& -+2-#&/.& /*%.-w& -2&/4&%& w6&+%-0, 2/*w&4%e'; asno prywatna jest o%jta pewnymprzywilejem& kt"ry funkcjonalnie stanowi podstaw ograniczeniadopuszczalnoci dziaalnoci gospodarczej opartej o wasno pu%liczn' -powinna ona %y traktowana jako wyj'tek od zasady& ale nie jest onazakazana)

@&.,e 2/ze2,+* !e,4*3$' 2$8!,z% #z,&6&!%-0 -+2-#&/z 1; SPOECZNA GOSPODARKA RYNKOWA ( Q ZASADA PASTWASPRAWIEDLIWOCI SPOECZNE@ A/4; > K; ) Le,4*3&' 'e+42-#+4&w-w& z&+& $+4/-'$ +2-6ez%e- ;

&; /e&!,z&'& e!:w 2$8!,z%*9 ( +2-6ez%*9 ) - takic!&kt"ryc! realizacj' zainteresowana jest opinia pu%liczna&reprezentowana przez pa$stwo i inne korporacje terytorialne&poniewa dziaania podjte dla ic! realizacji s' uwaane za spoeczniepo'dane lu% uyteczne #- +4&%-w, !e,4*3&'"7 zw6&+zz&7 #*2$8!,z%& #z,&6&!%-0 -+2-#&/z& z&+2-.&'& %,ez8"#%e2-4/ze8* +2-6ez%*;

Sze/-.- &.e24$'e +," 2$8!,z% #z,&6&!%-0 -+2-#&/z wS?ERZE UYTECZNOCI PUBLICZNE@ - %o tu dziaalno podmiot"wprywatnyc! jest nieekonomiczna)

8; /e&!,z&'& e!:w z&/-8.-w*9 ( e.-%-3,z%*9 ) 'e0!, 'e+4 w*6z%*3 e!e3 2$8!,z%e' #z,&6&!%-0,


81/125

-+2-#&/ze' %,e +4&%-w, w*+4&/z&'e' !e,4*3&',Ratio: antynomia pomidzy d'eniem do osi'gnicia zysk"w a

celami pu%licznymi) 'e0!, 'e+4 e!e3 $8-z%*3 - nie ma przeszk"d)

> ; ZASADA POMOCNICZOCI - #-2$+zz& 2$8!,z% #z,&6&!%-0

-+2-#&/z #-2,e/- w:wz&+7 #* 2-#3,-4* 2/*w&4%e %,e + w+4&%,e 8# %,e + z&,%4e/e+-w&%e e.-%-3,z%,e /e&!,z&'z&2!&%-w&%e' #z,&6&!%-0,;

a) w pierwszej kolejnoci- podmioty pu%liczne powinny przedewszystkim wspiera prywatne inicjatywy gospodarcze

%) w drugiej kolejnoci- podejmowa dziaalno w c!arakterzesamodzielnego uczestnika o%rotu- d

prawo gospodarcze publiczne skrypt

Documents