presentatie hoorzitting 11 12
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
11 december 2012
Financiering van de Vlaamse economieFilip Dierckx, Voorzitter FebelfinMichel Vermaerke, Gedelegeerd Bestuurder Febelfin
Hoorzitting Vlaams Parlement, 11 december 2012
2
AGENDA
11 december 2012
Hoofdstuk 1: Conjunctuur en regelgeving wegen op kredietverlening
Hoofdstuk 2: Uitdagingen voor de financiering van de economie
Hoofdstuk 3:Alternatieven en initiatieven
3
Hoofdstuk 1
Kredietverlening 2007 tot nu
11 december 2012
4
Totale passiva van de
Belgische banksector
(in mia EUR)
Totaal eigen vermogen van de Belgische banksector
(in mia EUR)
Leverage (in eenheden)
Eind juni 2007 1.595,2 48,5 31,9
Eind maart 2012 1.139,4 57,8 18,3
Verschil in % -28,6% +19,3% -41,4%
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van recentste NBB-gegevens (geconsolideerd)
België is een goede leerling op het gebied van
‘deleveraging’
Sector in volle transformatie…
Size of MFI's as % of GDP
200
250
300
350
400
450
98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11
EMU BG
FR DE
Bron: ECB
11 december 2012
Banken in volle transformatieBelgië speelt voortrekkersrol in ‘deleveraging’
5
…niet ten koste van kredietverlening
Evolutie volume gereglementeerde spaardeposito’s & kredieten aan de Belgische economie sinds eind 2007
Eind 2007 Eind 2010 Eind 2011 Eind september 2012
Toename eind 2007 – eind september 2012
Gereglementeerde spaardeposito’s
148,8 mia EUR 214,8 mia EUR 218,7 mia EUR 230,2 mia EUR + 81,4 mia EUR(+ 54,7%)
Kredieten aan ondernemingen
97,1 mia EUR 112,6 mia EUR 115,8 mia EUR 116,2 mia EUR + 19,2 mia EUR(+ 19,8%)
Kredieten aan gezinnen (hypothecair & consumenten)
139,3 mia EUR 165,5 mia EUR 175,6 mia EUR 181,7 mia EUR + 42,4 mia EUR(+ 30,4%)
Kredieten aan Belgische overheden
68,8 mia EUR 82,2 mia EUR 91,7 mia EUR 94,5 mia EUR + 25,7 mia EUR(+ 37,4%)
+87,3 mia EUR EXTRA
kredieten
Bron Cijfers NBB – Maandelijks Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen (actuele cijfers)
+81,4 mia EUR EXTRA
deposito’s
11 december 2012
2007 - 2012:Voor elke EUR opgehaald spaargeld is er 1 EUR extra aan krediet verleend
11 december 2012 6
Kredietverlening aan Belgische ondernemingen groeit sneller dan de Belgische economie
Groeipercentage 2008 2009 2010 2011 Groei eind 2011 t.o.v. eind 2007
BBP (nominale groeicijfers) 3,1% -1,6% 4,5% 3,9% 10,1%
Kredieten aan Belgische ondernemingen
9,7% -0,1% 5,9% 2,8% 19,3%
12/2
005
03/2
006
06/2
006
09/2
006
12/2
006
03/2
007
06/2
007
09/2
007
12/2
007
03/2
008
06/2
008
09/2
008
12/2
008
03/2
009
06/2
009
09/2
009
12/2
009
03/2
010
06/2
010
09/2
010
12/2
010
03/2
011
06/2
011
09/2
011
90
100
110
120
130
140
150
Bankkredieten aan Belgische niet-financiële ondernemingen Belgisch BBP
7
Recente daling van bancaire kredietvraag en productie
Na een stijging gedurende 4 jaar zien we het begin van een daling in de vraag naar kredieten en bijgevolg ook in de kredietverlening
Cijfers van Febelfin= NBB + verbinteniskredieten + zelfstandigen/vrije beroepen
Cijfers NBB= omloop van bankkredieten, opgenomen door Belgische niet-financiële vennootschappen
11 december 2012
129 mia EUR (september)
117 mia EUR(oktober)
95,000,000
100,000,000
105,000,000
110,000,000
115,000,000
120,000,000
125,000,000
130,000,000
135,000,000
112,696,199
111,090,297
114,655,066
116,705,003
120,608,260118,032,762
120,711,581
117,410,686
116,985,975118,444,706
120,943,963
120,919,704
122,296,092
126,954,113
130,288,094 130,780,922
128,828,928
97,070,000100,335,000
104,350,000104,696,000
106,447,000
105,069,000
110,069,000
105,501,000106,354,000
108,531,000
110,866,000
111,573,000
112.607
116,729,000
115,776,000
118,746,000
116,244,000
117,372,000
Omloop (in mio EUR)
Febelfin Observatorium NBB
11 december 2012 8
9/1/2
008
10/1/2
008
11/1/2
008
12/1/2
008
1/1/2
009
2/1/2
009
3/1/2
009
4/1/2
009
5/1/2
009
6/1/2
009
7/1/2
009
8/1/2
009
9/1/2
009
10/1/2
009
11/1/2
009
12/1/2
009
1/1/2
010
2/1/2
010
3/1/2
010
4/1/2
010
5/1/2
010
6/1/2
010
7/1/2
010
8/1/2
010
9/1/2
010
10/1/2
010
11/1/2
010
12/1/2
010
1/1/2
011
2/1/2
011
3/1/2
011
4/1/2
011
5/1/2
011
6/1/2
011
7/1/2
011
8/1/2
011
9/1/2
011
10/1/2
011
11/1/2
011
12/1/2
011
1/1/2
012
2/1/2
012
3/1/2
01250
55
60
65
70
75
80
85
90
Petites entreprises Moyennes entreprises Grandes entreprises Total
+6,5%-2,8%
=
74.2%
%
68.7%
60.9%
87.0%
Aanwendingsgraad toont beperkte evolutie over de langere termijn:
er is nog ruimte voor opname krediet
Aanwendingsgraad
Bron Cijfers NBB– Maandelijks Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen (meest actuele cijfers)
Kleine ondernemingen
Middelgrote ondernemingen
Grote ondernemingen
Totaal
11 december 2012 9
Vlaams Gewest62,4%
Waals Gewest 19,7%
Brussels Hoofdstedelijk Gewest 18,0%
Kredietverlening per regio
Bron Cijfers NBB– Maandelijks Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen (meest actuele cijfers)
11 december 2012 10
Kleine ondernemingen 50,0%
Grote ondernemingen 29,8%
Middelgrote ondernemingen 20,2%
Kredietverlening per grootte onderneming
70% van het totale uitstaande kredietvolume wordt aan
KMO’s verleend
Bron Cijfers NBB– Maandelijks Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen (meest actuele cijfers)
11 december 2012 11
Kredietverlening per duurtijd krediet
Meer kredieten op middellange / lange termijn dan ooit!
KT 30,2%
M/LT 69,8%
Bron Cijfers: berekeningen Febelfin op basis gegevens NBB (actuele cijfers)KT = t.e.m. 1jaar; M/LT = > 1 jaar
12
Recente daling van bancaire kredietvraag en – productie zijn mede te verklaren door dalend ondernemersvertrouwen…
11 december 2012
Bron: Nationale Bank van België
13
De jongste conjunctuurlezing door de Europese Commissie :-krimp Belgische economie in 2012-voorzichtige/onzekere opleving in 2013
11 december 2012
Bron: : Europese Commissie
‘Double dip’
2009 : - 2,8%2010 : + 2,4%2011 : + 1,8%
2012 : - 0,2%2013 : + 0,7%2014 : + 1,6%
… onzekere conjunctuur,Reële (>< nominale) BBP groeicijfers:
11 december 2012 14
Belgische industriële ondernemingen kennen moeizamer herstel dan bedrijven in Duitsland, Nederland en Oostenrijk
Bron : uit Focus Conjunctuur VBO, November 2012
Wijst op ernstig competitiviteitsprobleem, dat breder is dan industrie alleen
… en kwetsbaarheid competitiviteit
11 december 2012 15
Minder bedrijven worden opgerichten gaan vaker failliet…
Bron : NBB
16
…wat leidt tot inschatting licht strakkere kredietvoorwaarden (en vooral m.b.t. zekerheden)
Resultaten BLS oktober 2012:
• De kredietvoorwaarden zijn licht verstrakt in Q3 2012 (na een lange periode van stabiliteit)
• Voor Q4 2012 wordt verdere lichte verstrakking verwacht
11 december 2012
17
Hoofdstuk 2
Uitdagingen voor de financiering van de economie
11 december 2012
18
Kredietverlening vandaag: dalende vraag…
11 december 2012
Kredietvraag is afhankelijk van meerdere factoren: Rente Conjunctuur/
beschikbaar inkomen
Ondernemers-vertrouwen
…
Economische context weegt op kredietvraag
19
… zorgt voor daling in de productie…
11 december 2012
Bron Cijfers Febelfin – Driemaandelijkse kredietbarometer over kredieten aan ondernemingen (actuele cijfers)
20
… ondanks concurrentiële tarieven
September 2008
September 2010
Juli 2011 Juni 2012 Juli 2012 September2012
5,54% 3,05% 3,65% 3,07% 2,97% 2,98%
Bron Cijfers NBB – Maandelijks Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen (actuele cijfers)
11 december 2012
Hoogtepunt
Historisch dieptepunt
21
Hoofdstuk 3
Alternatieven en initiatieven- Strategische agenda- Alternatieve financieringsmethodes vanuit sector- Vlaams bankenplan- Maatschappelijke betrokkenheid sector
11 december 2012
11 december 2012 22
Strategische agenda Febelfin 2012-2015
Sectorgedragen project
Naar duurzame en vitale financiële sector
Ten dienste van samenleving en economie
11 december 2012 23
Thema’s strategische agenda Febelfin
Financiering van de economie
Inzetten spaargeld
Spaarfiscaliteit
Elektronisch betaalverkeer
Toekomst van de distributie
De bank als werkgever
11 december 2012 24
Uitdagingen voor heden en toekomst inzake financiering van de economie
Omgaan met verzwakking conjunctuur
• Door vertraging economie• Door vermindering vraag
Omgaan moeilijkere transformatie KT/LT
• >5jr wordt meer en meer problematisch• Verhoogd risico & duurdere financiering langere termijn (wetg. context)
Aangepaste maatregelen nodig (kmo’s)
• Ter versterking eigen vermogen• Financiële vorming• Steun & begeleiding• Aanmoediging risicokapitaal en ondernemerschap
25
Financiering van de economie van de toekomst: waar moeten alternatieven vooral op focussen?
Dalende kredietvraag
Financiering specifieke noden kmo’s
Financiering op
de lange termijn
Financieren
groene uitdagingen
11 december 2012
Relancebeleid
KMO-fonds
Projectobligaties
Groene inspanningen bouw en industrie
Funding loss Korte termijn financiering
Verbetering kredietdossier
Crowdfunding Uitbreiding winwinlening
Andere topics
Aandachtspunten
Vlaams bankenplan
11 december 2012 26
Vlaams bankenplanKMO-fonds van 1 miljardEngagement sector na overleg Vlaams Gewest
Sector mobiliseert 1 miljard euro
• Expertise & plaatsingscapaciteit
Banken brengen 150 mio in
Banken nemen first loss 75 mio
Gigarant waarborgt
second loss
• Tweede buffer: garantie 75 mio, geen funding!
• Daardoor hogere rating• Betere funding op de markt• Geen impact begroting/ overheidsschuld
850 mio externe middelen
•Institutionelen•Private banking
1 miljard financiering voor Vlaamse kmo’s in LT-projecten die in huidige context nu of in de toekomst geen, moeilijker of enkel duurdere financiering zouden kunnen krijgen.
27
Start bij project en zoekt financiering
voor project
De sector werkt aan constructieve
oplossingen om in de nodige
financiering te kunnen voorzien
Projectfinanciering wordt steeds
moeilijker
Vlaams bankenplanProjectobligatieBijzondere affectatie: LT financiering zorg, onderwijs, huisvesting, PPS
11 december 2012
Kenmerken
• DBFM-structuur (design-build-finance-maintain): de bank financiert de design and build fase waarna uitgifte van de obligatie volgt
• Projectrisico wordt door bank genomen gedurende meest risicovolle fase design/build + 2 jaar operations
• ‘Retail made’ enkel mogelijk in de vorm van kleine coupures bij voldoende groot fonds
• Integratie in MIFID om verkoop via bankkantoren mogelijk te maken
• Kapitaalgarantie door overheid wenselijk: nodig op het ogenblik van herfinanciering (financieringskosten)
Voordelen
• Publiek bereid bepaald doel te financieren (= sociale investering)
• Interesse bij verzekeraars/pensioenfondsen voor een dergelijk product met vast rendement op lange termijn
• Mogelijkheid voor belegger (voornamelijk private banking/institutionele) tot diversificatie
• Realisatie projecten bijdrage tot de economische heropleving
NB/ Dergelijke montage vereist actief overleg met alle stakeholders
28
Financiering ‘groene economie’
Verbeterde groene waarborg - bedrijven• Verruiming technologielijst naar
combinatie van technologieën• Onderzoek naar toepassing voor
ESCO –investeringen (energy service company)
• Eventuele daling premie tot 0,1%
Financieringsmodel energie-efficiënt bouwen - particulieren• Overleg in finalisatiefase• Extra sensibilisering nodig naar
opdrachtgevers en promotoren
11 december 2012
Vlaams bankenplan
29
Andere initiatieven voor kmo’s
Funding Loss•Zoektocht naar bijzondere oplossing kleine ondernemingen
•Optionele bescherming wederbeleggings-vergoeding vs. flexibiliteit goedkopere financiering
•Besprekingen lopend met federale overheid en o.a. Unizo
Aanbod korte termijn financiering•Doel: juist gebruik van kaskrediet en voorkomen hoge kosten voor KMO
•Interne knipperlichtinstrumenten bij de banken
•Checklist voor ondernemers
•Straight-loans < 100 K - alternatief voor kaskrediet
•In bespreking met Unizo e.a
Verbetering kredietdossier•Al veel info en tools beschikbaar
•Zie ook overlegplatform en website financiering van ondernemingen
Crowdfunding•Nieuwe financieringsvorm voor starters, ondersteund door sociale media
•FSMA-richtlijn in bespreking
Uitbreiding winwinlening•Versterking EV van KMO met achtergestelde lening
•Fiscale stimulans voor mobilisering spaarmiddelen
•Succes: 3273 leningen, 88 mio euro
•Optrekken bedragen voor kredietnemer en gever tot hoger bedrag?
•Verruiming scope & grotere bekendheid?
11 december 2012
Vlaams bankenplan
11 december 2012 30
Vlaams bankenplanBijzondere begeleiding bij onvoorziene crisissituatie
Particulieren
*Doelgroep: Werknemers van alle bedrijven die slachtoffer zijn van sluiting (ism overheid)
*Acties:Sectorale werkgroep olv Erik DralansVerfijnen gedragscode 2009Sensibiliseringscampagne
Bedrijven
*Doelgroep: Toeleveranciers (kmo’s) van alle bedrijven die slachtoffer zijn van sluiting (ism overheid)
*Acties:Sectorale werkgroep olv Erik DralansSWOT-analyseSensibiliseringscampagne
• Algemeen engagement (cfr. Gedragscode Febelfin/BVK)• Bijzondere sectorinspanning in geval van bijzonder begeleidingstraject door
overheid
www.febelfin.be
11 december 2012 32
ARKimedes
Dakfonds
voor risicokapitaal
KMO’s in Vlaanderen
Max. 1,5 mio per bedrijf
Vinnof
Rechtstreekse investeringen in
bedrijven
Innovatieve starters in
Vlaanderen
Max. 1,5 mio per bedrijf
WinWin
Particuliere financiering van
starters
Bedrijven jonger dan 3 jaar
Max. 50.000 euro per starter
Belgian companies maintain relatively strong financial performances (until 2011)
33
11 december 2012 34
Groeimezzanine – PMV = onderdeel eerste versie bankenplan
Wat houdt deze maatregel inPMV reikt met Groeimezzanine oplossingen aan om de financiële slagkracht te versterken van dynamische groeibedrijven die over een duurzaam competitief voordeel beschikken.Wie komt in aanmerkingPMV-Groeimezzanine richt zich tot kmo’s en grote ondernemingen met een exploitatiezetel in het Vlaamse Gewest.Daarnaast dient de onderneming te beschikken over:een stevige track record in het genereren van cashflows;een evenwichtig uitgebouwd managementteam;een stevig onderbouwd businessplan dat getuigt van groeiambities en voldoende vertrouwen creëert in de capaciteit van de onderneming om de noodzakelijke kasstromen te genereren om de bestaande en toekomstige schulden te betalen.Groeimezzanine wordt steeds toegekend met het oog op het ondersteunen van de verdere groei van de onderneming. Het basisscenario bestaat erin dat dankzij de verstrekking van Groeimezzanine middelen in de onderneming terechtkomen en dat daardoor een hefboom gecreëerd wordt voor het aantrekken van bijkomende schuldfinanciering en/of aandelenkapitaal. Wat zijn de financieringsvoorwaardenPMV-Groeimezzanine wordt toegekend onder de vorm van een achtergestelde lening met een looptijd van maximum tien jaar.Het bedrag van PMV-Groeimezzanine bedraagt minimaal € 500.000 en maximaal € 5 miljoen per onderneming.Er wordt over gewaakt dat het verstrekken van PMV-Groeimezzanine er altijd toe leidt dat een aanzienlijk bedrag van middelen (minstens 20% van het bedrag van de PMV-Groeimezzanine) afkomstig van derde partijen (banken, verstrekkers van aandelenkapitaal) bijkomend in de onderneming wordt ingebracht, of in de onderneming blijft terwijl het contractueel had kunnen worden teruggetrokken.
De vergoeding van Groeimezzanine is marktconform. De vergoeding bestaat uit een vaste intrest, te betalen op kwartaalbasis, aangevuld met een variabele of uitgestelde intrest. Afhankelijk van de onderneming kan er bijkomend een aandelencomponent voorzien worden. Die kan de vorm aannemen van een conversieoptie of een warrant.Groeimezzanine wordt toegekend voor een looptijd van maximum 10 jaar. Als gemiddelde looptijd wordt 7 jaar vooropgesteld.
De uitbetaling van de hoofdsom van Groeimezzanine verloopt in één of meer schijven, naargelang de voorwaarden die PMV stelt bij het toekennen van de lening en naargelang de noden van de onderneming.