presentatie jos van der lans 19 juni 2013
TRANSCRIPT
Jos van der LansInspiratiebijeenkomstNoord-Hollandse bestuurdersZaanstad, 19 juni 2013 @@josvanderlansjosvanderlans
Sociale wijkteams en de lokalisering van de verzorgingsstaat
TRANSITIETRANSITIEAndere verhoudingen tussen burgers en Andere verhoudingen tussen burgers en
professionals/instituties.professionals/instituties.
WIJKEN ALS LABORATORIUM WIJKEN ALS LABORATORIUM
tegengas
Geen zorgplicht voor je buren / verplicht vrijwilligerswerk
Geen of / of-vraagstuk, of substitutie- vraagstuk
(minder overheid, meer burgers;
minder profs, meer zelf doen)
Geen verandering die afgedwongen wordt door bezuinigingen als gevolg van de financieel economische crisis van 2008.
Wat dan wel? / Andere framing?
Het systeem loopt vast
complex
duur
ontoegankelijk
werkt slechter bij meer problemen tegelijkertijd
etiketteert
consumentistisch
bureaucratisch
gulzig
expertocratie
Uitgaven
Uitgaven zorg sinds 1972 (=100) bron: CBS
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
1972
1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2009
2010
**20
11**
Totaal uitgaven zorg
Uitgaven gezondheidszorg
Uitgaven w elzijnszorg
Uitgaven AWBZ
Bevolking in Nederland
Uitgaven per hoofd van debevolking
Herontwerp van dienstbaarheid, omdat
-
er verkokerde systemen functioneren die zowel burgers als professionals hebben gegijzeld in bureaucratische logica en perverse prikkels.
-
we maatschappelijke hulpbronnen (burgerkracht) nu suboptimaal benutten
-
er nieuwe institutionele arrangementen nodig zijn om de kracht van burgers/netwerken en professionals optimaal te combineren.
-
=> sociale wijkteams zijn daar een voertuig voor.
Inventarisatie Noord-Holland
Twee bewegingenProfessionals manifesteren zich in de
leefwereld van burgers –
organisatie van professionele nabijheid. PROFESSIONELE EN
INSTITUTIONELE BEWEGING
Instituties openen zich voor burgers, ontdoen zich van hun leveranciersmonopolie en herontwerpen professionele dienstbaarheid. BURGERKRACHT
BURGERKRACHT
PROF.KRACHT
BURGERKRACHT precizeren
►Relationeel –
microniveauMACHTSWISSELING
-
Eigen kracht
►Sociaal –
mesoniveauONTINDIVIDUALISERENsociale veerkracht: netwerken
►VERBINDEN
-
altruïsme-overschotBurgers als co-professionalsmaatjes, mentoren, buddies
►Mogelijk maken EIGENAARSCHAPBurgers als producenten Trusts, BewonersBedrijven, zelfbeheer, coöperaties
Institutionele en professionele beweging
Opkomst generalisten / sociale wijkteams
Van veelvoud naar eenvoud Van veelvoud naar eenvoud EERSTE LIJN (Enschede/Leeuwarden) EERSTE LIJN (Enschede/Leeuwarden) –– TWEEDE LIJN TWEEDE LIJN
Weg uit de Weg uit de systeemwereldsysteemwereld Leefwereld alsLeefwereld alsspreekkamerspreekkamer
Uitweg uit bureaucratie / systemen / dure instituties
1 gezin/systeem, 1 professional, 1 plan/ programma, 1 budget
Gebiedsgerichte aanpak, organisatie van nabijheid / korte lijnen
Kleinschaligheid
Netwerkorganisaties (Buurtzorg, Opvoedpoli) met zelfsturende teams
Vermaatschappelijking 2.0 (zorg in woonsituatie) –
Housing
First.
Talloze vraagstukken
De breedte -
alles of multiprobleem
=> DWI
De aanpak –
inschakelen burgerkracht?
De bezetting –
generalisten / specialisten
De buurt / burgers –
zeggenschap over sw
De organisatie –
gemeentelijk of op afstand?
De financiering -
gebiedsgericht
Inventarisatie Noord-Holland
1 GEMEENTE STUURT KRACHTIG (met of zonder burgers)Alles-in-een
=> Leeuwarder/Eindhovense
model
Nieuwe organisatie => nieuw voor oudGeneralisten voor de burger / specialist in teamGebiedsgebonden/populatiegebonden financiering / wijkagenda’s
2
HYBRIDE STURING èn
gemeente en instellingenLichte organisaties => detacheringsmodelNetwerksamenwerking => sterke coördinatieOud maakt nieuw in wijksamenwerking / professionals krijgen ruimte
3. INSTELLINGEN sturenIedere koker apart de wijk in: jeugd&opvoeding&gezondheidssteam, ggz, maatschappelijk werk en schuldhulpverleningVERLENGDE ARM-constructies
Wie stuurt?
Eenvoudiger?
Sturing sociaal domein Amsterdam
Winstwaarschuwing-
Zet een duidelijke stip op de horizon
-
bouw teams op de wijkwerkelijkheid en niet vanaf papier
-
voorkom blauwdrukken (totaal ingevulde compententielijsten
van teamprofessionals)
-
laat het zich ontwikkelen, in plaats van het van te voren vast te leggen
-
het moet geen eenheidsworst worden-
betrek burgers er bij, gooi het open en verbind
-
kies een bottom
up innovatiestrategie-
geef strakke financiële kaders aan
CRAFTING COMMUNITIES sociale smederijen
-
Nieuwe institutionele arrangementen / sociale wijkteams
-
Frisse associaties van burgers en sociale ondernemers / professionals
-
Vrijplaatsen / onbepaalde ruimtes-
Lokale werkplaatsen van publieke waarde
-
Niet-economische wederkerigheid-
Lab voor lokale solidariteit / inclusiviteit
-
Ankerpunten voor herontwerp dienstbaarheid en inzet van professionele deskundigheid
TRANSITIETRANSITIE
Discussie gaat niet over wat burgers al Discussie gaat niet over wat burgers al dan niet moeten doen, de discussie dan niet moeten doen, de discussie
gaat over hoe instituties functionerengaat over hoe instituties functioneren
HERONTWERP DIENSTBAARHEIDHERONTWERP DIENSTBAARHEIDRUIMTE VOOR PROFESSIONALSRUIMTE VOOR PROFESSIONALS
ONTINSTITUTIONALISERINGONTINSTITUTIONALISERINGBURGERKRACHT ALS UITGANGSPUNTBURGERKRACHT ALS UITGANGSPUNT
EIGENAARSCHAP ALS DOELEIGENAARSCHAP ALS DOEL
Framing?
-
Praat over jezelf (de overheid, de instituties) niet over de ander (burgers)
-
Wees kritisch over jezelf (het is een bureaucratisch moloch geworden)
-
Erken dat de overheid de problemen niet de baas kan worden, en hulp nodig heeft.