presentatie ontwikkelingsperspectief arjan clijssen
TRANSCRIPT
Werken vanuit eenontwikkelingsperspectief
Masterclass
Lunteren, 19, 20 en 21 maart
Arjan Clijsen, KPC GroepJudith Hollenberg, Cito
Programma masterclass
▪ Korte schets beleid: stand van zaken
▪ Doel en uitgangspunten ontwikkelingsperspectief
▪ Voor welke leerlingen?
▪ Inhoud ontwikkelingsperspectief
▪ Het opstellen van het ontwikkelingsperspectief
▪ Doelgericht plannen aanbod: leerlijnen en leerroutes
▪ Het monitoren en evalueren ontwikkelingsperspectief
▪ Samen met de leerling en met de ouders
▪ Aandachtspunten bij de implementatie in school
▪ Gelegenheid tot vragen stellen en discussie
Nog in ontwikkeling . . . . . .
Ontwikkelingsperspectief in het kort
Uitstroomniveau en uitstroombestemming
Leerrendementsverwachting
Stimulerende en belemmerende factorenInteresses en talenten
Leerroute
Ouders
en
Leerling
Samenhang . . . . . . .
Opbrengstgericht werken
1-zorgroute
Ontwikkelingsperspectief
Kerndoelen
leerlijnen/leerroutes
Passend onderwijsPassend onderwijsPassend onderwijsPassend onderwijs
Referentieniveaus taal en rekenenReferentieniveaus taal en rekenenReferentieniveaus taal en rekenenReferentieniveaus taal en rekenen
handelingsgericht werkenhandelingsgericht werkenhandelingsgericht werkenhandelingsgericht werken
Beleidscontext OPP
▪ Passend onderwijs
▪ Opbrengstgericht werken
▪ Overgang primair onderwijs ���� voortgezet onderwijs
Wetsvoorstel Passend onderwijs
� Voor een leerling die extra ondersteuning nodig heeft
� Het ontwikkelingsperspectief beschrijft - LRV per vakgebied + verwacht uitstroomniveau- De onderwijsdoelen die kunnen worden gerealiseerd- De geboden begeleiding (verplichting IHP vervalt)- Afwijkingen in het (reguliere) onderwijsprogramma
� Tenminste één maal per schooljaar met de ouders geëvalueerd en zo nodig bijgesteld
� In AMvB komen eisen te staan ten aanzien van het OPP
Memorie van toelichting
• Verhogen opbrengstgerichtheid en leerresultaten
• Scherper in beeld waar op lange termijn naar toe gewerkt wordt en wat de instroomeisen in V(S)O zijn
• Instrument voor communicatie met de ouders
Waarom ontwikkelingsperspectief?
▪ Plannen aanbod op basis van ambitieuze doelen zodat de leerling zich optimaal kan ontwikkelen
▪ Maken van beredeneerde keuzes in leerlijnen of leerstofaanbod
▪ Het actief betrekken leerling bij zijn/haar ontwikkeling
▪ Goede afstemming en samenwerking met de ouders
▪ Het verantwoorden van de resultaten en leerwinst
▪ Goede voorbereiding op en overgang naar het VO
Uitgangspunten OPP: opstellen
▪ Niet volgen, maar plannen
▪ Doelgericht, op basis van hoge verwachtingen
▪ Eerst het aanbod intensiveren, pas later dispenseren
▪ Aanpak factoren die de ontwikkeling en het leren belemmeren en het benutten van stimulerende factoren
▪ Samen met de leerling en samen met de ouders
De lat hoog leggen!
Uitgangspunten OPP: werken
▪ Systematisch monitoren en evalueren van de ontwikkeling (zo nodig OPP bijstellen)
▪ Leerling niet isoleren van de groep▪ Overdracht informatie naar S(B)O of VO▪ Inbedden in HGW en OGW
waarnemen
begrijpen
plannen
realiseren
Oudergesprek
Groeps-bespreking
Oudergesprek
Leerlingbesprekingzorgteam
1) Groeps-
overzicht
2) Signaleren van
leerlingen met
specifieke onder-
wijsbehoeften
3) Benoemen
onderwijsbehoeften
5) Opstellen
groepsplan
6) Uitvoeren en evalueren
groepsplan
leerlingen
oudersleerkracht
4) Clusteren
leerlingen met
vergelijkbare
behoeften
OPP
Cyclus HGW In de groep
Inbedden in HGW
Inbedden in OGW
Drie niveaus van opbrengstgericht werken
▪ Leerlingniveau: leerkracht en IB: OPP � leerwinst
▪ Groepsniveau: leerkracht en IB: groepsoverzicht(groepsbespreking)
▪ Schoolniveau: schoolleider: schooloverzicht(teambespreking)
Voor welke leerlingen?
In SBO en SO voor alle leerlingen: 6 weken na plaatsing
In basisonderwijs: voor een leerling die extra ondersteuning
nodig heeft
Voor welke leerlingen inVoor welke leerlingen inVoor welke leerlingen inVoor welke leerlingen in basisschool?� Leerlingen met indicatie S(B)O (rugzakje) en leerlingen met
verwachte uitstroom LWOO of PrO (Inspectie)� Leerlingen die eindniveau groep 7 op één of meerdere vakgebieden
niet halen (Inspectie)� Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften (Inspectie)� Leerlingen die op één of meerdere vakgebieden in een eigen leerlijn
geplaatst worden (Inspectie)� Leerlingen voor wie op één of meerdere onderdelen van het reguliere
onderwijsprogramma afgeweken wordt (wetsvoorstel)� Leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben (wijzigingsvoorstel
wet en concept AMvB)� Leerlingen die referentieniveau 1F taal en/of rekenen niet behalen?
Afbakening gewenst !
Discussie: voor wie en wanneer?
▪ Hard criterium en/of procesgericht?
Voorbeeld: leerlingen < VMBO-BB
Voorbeeld: als herhaald intensiveren onvoldoende effect
heeft
▪ Vanaf welke leeftijd?
?
Opstellen van een OPP
Inhoud OPP: basiselementen
� Voorgeschiedenis: wat is er al gedaan? welk resultaat?
� Leerrendementsverwachting per vakgebied
� Factoren die ontwikkeling bevorderen/belemmeren
� Talenten en interesses leerling
� Verwachte uitstroomniveaus en uitstroombestemming
� Doelen: leergebiedspecifiek en leergebiedoverstijgend
� Aanbod en begeleiding om deze doelen te bereiken
� Organisatie
� Evaluatie: hoe verloopt ontwikkeling? doelen bereikt?
� Afspraken met leerling en met ouders
Opstellen van een OPP
Opstellen van een LRV
LRV op basis van:
1.Toetsscores � meten indirect leerlingkenmerken
2.(veranderbare) leerling-, omgevings- en schoolkenmerken om verwachting te verfijnen
Waarom toetsresultaten als basis?
M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 M8 E8
afnamemoment (leeftijd in maanden onderwijs)
0
40
80
120
vaard
igheid
ADHD
Dyslexie
Persoonlijkheidsvragen: extra zorg
Werkhouding: extra zorg
IQ-performaal: 70,4
IQ-verbaal: 70,6
Waarom toetsresultaten als basis?
4
M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 M8 E8
afnamemoment (leeftijd in maanden onderwijs)
0
40
80
120
vaard
igheid
p10-p25
p25-gemiddelde
gemiddelde-p75
ADHD
Dyslexie
Persoonlijkheidsvragen: extra zorg
Werkhouding: extra zorg
IQ-performaal: 70,4
IQ-verbaal: 70,6
LRV op basis van toetsresultatenParnasSys
Uitstroomniveau met toetsresultatenEsis
LRV op basis van toetsresultatenCito LOVS
Toetsen speciale leerlingen
• Andere opbouw:– Opgaven van eenzelfde type geclusterd
– Instructie steeds vooraf aan nieuw opgavetype
• Andere samenstelling:– Minder opgaven in één taak
– Bepaalde opgavetypen niet of pas later
• Andere rapportagewijze
- Functioneringsniveaus staan centraal
• Opeenvolgende toetsen beslaan kleinere leerstappen: tussentoetsen
40
50
60
70
80
90
E4 E4/M5 M5 E5/E5 E5/M6E5
Voorwaarden voor een goede voorspelling
1.Neem beginsituatie mee (DLE bij start ≠ 0)
2.Focus op groei, niet op laatst behaalde niveau
3.Houd rekening met afvlakken vaardigheidsgroei
4.Let op: Leerling is meer dan een IQ
5.Uitstroombestemming is gewogen besluit!
6.Houd rekening met (veranderbare) stimulerende en belemmerende factoren
�Modellen kunnen slechts een bandbreedte geven
Stimulerende en belemmerende factoren
Wat heeft dit kind om zich te ontwikkelen?
Wat heeft dit kind nodig om te leren?
Beschermende
factoren
Belemmerende factoren
Leerling
Thuis/gezin
School/onderwijsleersituatie
Doelen stellen (1)
Basisvaardigheden
technisch/begrijpend lezen
taal/spelling
rekenen & wiskunde
Leergebiedoverstijgend
sociale competentie
leren leren (werkhouding/taakaanpak/motivatie)
zelfredzaamheid
Doelen stellen (2)
Doel bij een LR van 50% is niet de methode tot
en met eind groep 5 te behandelen, maar . . . .
� Dispenseren
� Naar voren halen
Referentieniveaus als ijkpunt
Inzicht in leerlijnen
Uitstroomniveau voor een vakgebied
Einddoelen die nagestreefd worden
Tussendoelen per leerjaar
Arrangement voor de komende periode
LEERROUTE
1010 2020 3030 4040 5050 60+60+
11
22
33
44
55
66
77
88
II
II
II
25%25% vmbo t/kbvmbo t/kb gevorderdgevorderd
II II
IIII
IIII
IIII IIII
IIII50%50% vmbo bb/glvmbo bb/gl basisbasis
IIIIII
IIIIII
IIIIII
II
II
IIIIII
IIIIII
II
IIII
IIIIII15%15% praktijkpraktijk intensiefintensief
VOOR S(B)O: DRIE LEERROUTESVOOR S(B)O: DRIE LEERROUTES
IIII
IIII
IIIIII
Ontwikkelingsperspectief SabineOntwikkelingsperspectief Sabine
taal niveau 7
VMBO BBSabine uitstroombestemming
verdiept arrangement
rekenen niveau 4 intensief arrangement
technisch l. niveau 6 basisarrangement
begr. lezen niveau 6 basisarrangement
Nuttige bronnen
▪ www.schoolaanzet.nl
▪ www.taalenrekenen.nl: Referentieniveaus
▪ “Duiden en doen” voor S(B)O (C. Struiksma)
▪ www.cedgroep.nl (cluster 4) - sociale competentie- leren leren/werkhouding
▪ Passende perspectieven (project SLO, in ontwikkeling)M. Langberg (Taal)N. Boswinkel (Rekenen)
Monitoren van OPP
Monitoren van OPP
Kijken naar:
1. Gerealiseerd onderwijsaanbod
2. Toetsresultaten
3. Behaalde doelen
� In gesprek met leerling en met ouders
� Wanneer bijstellen?
Evaluatie IB'er met leerkracht
▪ Wat is de leerwinst van de leerling?
▪ Hoe komt het dat doelen (niet) gehaald zijn?
▪ Heeft dat te maken met het aanbod of de organisatie?
▪ Welke aanpassingen zijn komende periode nodig?
▪ Waar heeft de leerkracht begeleiding bij nodig?
In gesprek met leerling
Wat kan ik? Talenten?
Wat vind ik moeilijk?
Wat wil ik leren?
Waar hulp bij nodig?
Wat gaan we samen doen?
In gesprek met leerling
Tips:
� Beginsituatie positief (laten) formuleren
� Leerling (laten) vergelijken met zichzelf
� Concrete doelen (laten) formuleren
� Focus op inspanning (“ik heb goed mijn best
gedaan”), minder op bekwaamheid, geluk,
moeilijkheidsgraad opdracht
In gesprek met ouders
� Hoe verloopt de ontwikkeling op school?
▪ Hoe verloopt de ontwikkeling thuis?
▪ Wat zijn verwachtingen van ouders?
▪ Wat is het perspectief van het kind?
▪ Wat willen we bereiken?
▪ Welke ondersteuning bieden we in school en thuis?
Implementatie werken vanuit OPP
▪ Goed leerlingvolgsysteem
▪ Duidelijke leerlijnen (leerroutes)
▪ Vastleggen van taken en verantwoordelijkheden
▪ Afstemming met leerling en met ouders
▪ Administratie en registratie
▪ Professionalisering IB'er en leraren
▪ Ook voor excellente leerlingen?
Valkuilen
▪ Te vroeg in bepaalde leerroute
▪ Niet monitoren en bijstellen
▪ Leerling in een eigen leerlijn 'isoleren'
▪ Alleen een cognitieve insteek
▪ 'Over het hoofd van de leerling'
▪ Geen werkdocument
Discussie: hoe organiseer je het?
▪ Hoe maak je van het OPP een werkdocument?
▪ Hoe organiseer je het in de groep?
?
Op komst: Brochure PO-raad
� Gezamenlijk kader
� Drie deelkaternen met praktijkvoorbeelden
- Basisonderwijs
- SBO en SO cluster 2 en 4
- SO cluster 3 en MG
Hoge verwachtingen . . . . . .
"Het grootste gevaar voor menigeen is niet
dat de lat te hoog ligt en we daardoor ons doel
niet halen, maar juist dat de lat te laag ligt
en we ons doel halen"
Michelangelo�
Veel succes!!!!!!!