prevalence of depression in adolescent pregnancy in ... · objective : to study the prevalence and...
TRANSCRIPT
Prevalence of Depression in Adolescent Pregnancy in Antenatal Clinics, Provincial Hospital, Northeastern Thailand
Netchanok Kaewjanta et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 3 July - September 2014 207
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย 2557; 59(3): 207-220
* ไดรบทนสนบสนนจาก คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน** ศนยวจยและฝกอบรมดานเพศภาวะและสขภาพสตร คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน*** คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน
ความชกของภาวะซมเศราในวยรนตงครรภ
ในคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลประจ�าจงหวด
ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย*เนตรชนก แกวจนทา พย.ม**, สมพร รงเรองกลกจ ปรด.**, ยพา ถาวรพทกษ พบ.ม***,
นลบล รจรประเสรฐ ปรด.**, องคฏา โคตนารา พย.ม**, ชมพนท กาบค�าบา พย.บ**
บทคดยอ
วตถประสงค เพอศกษาความชกและปจจยเสยงตอการเกดภาวะซมเศราในวยรนตงครรภ
ในเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย
วธการศกษา กลมตวอยางคอวยรนตงครรภทมอายระหวาง 13-19 ป จ�านวน 627 ราย สมอยาง
งายโดยใชชวงระยะเวลาก�าหนด เลอกจ�านวนกลมตวอยางทมารบบรการทแผนกฝากครรภของ
โรงพยาบาลจงหวดทง 20 จงหวด ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย เกบขอมลโดย
การใชแบบสอบถาม สถตทใชคอการวเคราะหเชงเดยวและการถดถอยพหลอจสตก
ผลการศกษา พบความชกของการเกดภาวะซมเศราในวยรนตงครรภ รอยละ 19.82 ผลการ
วเคราะหถดถอยพหลอจสตก พบปจจยเสยงตอการเกดภาวะซมเศราในวยรนตงครรภไดแก
การวางงาน พฤตกรรมการใชสารเสพตด ความรสกมคณคาในตนเอง รปแบบการเผชญ
ปญหา ระดบการศกษาของสาม การถกกระท�ารนแรง เศรษฐานะ การสนบสนนทางสงคม และ
สมพนธภาพกบสาม
สรป จากผลการศกษาบงชวาควรมการจดกจกรรมเพอสงเสรมความรสกมคณคาในตนเอง
สงเสรมรปแบบการเผชญปญหา รณรงคหามใชสารเสพตดในระหวางตงครรภ และใหความร
กบบคคลทใกลชดกบวยรนตงครรภ ในการดแลและปองกนการเกดภาวะซมเศราในกลมวยรน
ตงครรภ และภาครฐควรมหนวยงานทชดเจนในการดแลชวยเหลอกลมวยรนตงครรภทวางงาน
โดยการสงเสรมทกษะทางอาชพเพอใหกลมนมรายไดสามารถทจะเลยงดตนเองและบตรได
ค�าส�าคญ วยรนตงครรภ ภาวะซมเศรา ความรสกมคณคาในตนเอง การเผชญปญหา
ความชกของภาวะซมเศราในวยรนตงครรภในคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลประจ�าจงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย
เนตรชนก แกวจนทา และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 3 กรกฎาคม - กนยายน 2557208
ABSTRACT
Objective : To study the prevalence and risk factors of depression regarding teenage
pregnancy in Northeastern Thailand.
Method : A total of 627 pregnant teenagers aged between 13-19 years participated in
the study. Simple random sampling was used to select those who attended antenatal
clinics at the twenty hospitals in Northeastern Thailand. Collection of data was done
questionnaire. Data were analyzed via univariate and multiple logistic regressions.
Results : Result finding indicated that 19.82% of subjects had experienced depression.
Multiple logistic regressions showed that risk factors related to depressive disorder in
teenage pregnancy were unemployment, drug use, low self esteem, coping strategies,
education of husband, domestic violence, economic status, social support and intimate
relationships.
Conclusions : The results of this study indicated that nursing activities should include ac-
tivities to promote self-esteem and support coping strategies, campaign to eliminate drug
use during pregnancy and adding to knowledge in the person co them; and recognizing
the importance and prevention of depression amid teenage pregnancy. The government
should set up specific care unit to help with teenage pregnancy unemployment by
promoting and training career skills so they may care for themselves and their children.
Keywords : teenage pregnancy, depression, self-esteem, coping strategies
Prevalence of Depression in Adolescent
Pregnancy in Antenatal Clinics, Provincial
Hospital, Northeastern Thailand*
Netchanok Kaewjanta RN, MNS**, Somporn Rungreangkulki RN, Ph.D**, Yupa Thavornpitak M.Sc***, Nilubon Rujiraprasert RN, Ph.D**, Ingkata Kotnara RN, MNS**, Chompoonoot Kabkumba RN**
J Psychiatr Assoc Thailand 2014; 59(3): 207-220
* This study is supported by the Faculty of Nursing, Khon Kaen University. ** Center for Research and Training on Gender and Women’s Health. Faculty of Nursing,
Khon Kaen University.*** Faculty of Public Health, Khon Kaen University
Prevalence of Depression in Adolescent Pregnancy in Antenatal Clinics, Provincial Hospital, Northeastern Thailand
Netchanok Kaewjanta et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 3 July - September 2014 209
บทน�า องคการอนามยโลกคาดการณวาในป พ.ศ. 2563
โรคซมเศร าจะเปนปญหาสาธารณสขอบดบสอง
รองจากโรคหวใจขาดเลอด1 โดยเฉพาะในวยรนตงครรภ
เนองจากเปนชวงวยทมการเปลยนแปลงทางอารมณ
คอมอารมณทออนไหว หงดหงด และแปรปรวนงาย2
ดงมการศกษาในตางประเทศพบกลมวยร นตงครรภ
มภาวะซมเศราสงถงรอยละ 25.9-473,4 ซงสงกวาอตรา
การเกดภาวะซมเศราในหญงตงครรภวยผใหญทพบการ
เกดภาวะซมเศรารอยละ 25.8-27.55,6 ส�าหรบขอมลใน
ประเทศไทยพบอตราการเกดภาวะซมเศราในวยรนตง
ครรภสงกวาหญงตงครรภวยผใหญเชนเดยวกบขอมล
ในตางประเทศ โดยพบอตราการเกดซมเศราในวยรน
ตงครรภในประเทศไทยรอยละ 20.6-47.017,8 และ
พบอตราการเกดซมเศราในหญงตงครรภวยผใหญใน
ประเทศไทยรอยละ 12.519 สอดคลองกบการศกษาท
มการเปรยบเทยบอตราการเกดภาวะซมเศราในวยรน
ตงครรภสงกวาหญงตงครรภวยผใหญประมาณ 2 เทา
คดเปน รอยละ 25.9 และ 11.1 ตามล�าดบ3
จากปญหาภาวะซมเศราในวยรนตงครรภ พบม
ผลกระทบทงตอมารดา ทารก ครอบครว และสงคม
โดยพบวยร นตงครรภทมภาวะซมเศราท�าใหความ
อยากอาหารนอยลด การนอนหลบผกผอนนอยลง
ทารกในครรภตวเลกกวาอายครรภจรง ทารกทคลอด
ออกมาพบคาคะแนน apgar score ต�า และ เสนรอบ
ศรษะของทารกเลกกวาปกต10 มการศกษาในประเทศ
สหรฐอเมรกา พบกลมวยรนตงครรภทมภาวะซมเศรา
รอยละ 28 มความคดทจะฆาตวตายหรอท�ารายตนเอง
สงถง รอยละ 11 มภาวะคลอดกอนก�าหนด รอยละ 9
และ คลอดทารกน�าหนกต�ากวาเกณฑ รอยละ 1311 และ
มการศกษาถงคณภาพชวตในวยรนตงครรภ พบวยรน
ตงครรภทมภาวะซมเศรามคณภาพชวตต�ากวาวยรน
ตงครรภทไมมภาวะซมเศรา และมผลกระทบตอการท�า
บทบาทหนาทของมารดาหลงคลอดดวย12
จากการทบทวนวรรณกรรมพบปจจยทมความ
สมพนธหรอมอทธพลตอการเกดภาวะซมเศราในวยรน
ตงครรภ ไดแก ระดบการศกษา13,14 การมอาชพ13,14
การไมมคครอง14,15 ประวตการตงใจท�าแทง13 เหตการณ
ในชวต13 ประวตการถกกระท�ารนแรงในชวง 12 เดอนท
ผานมา13,16 ความรสกมคณคาในตนเอง10,8 การใชสารเสพตด
ระหวางตงครรภ10,16 ชวงอายครรภ15 โดยพบชวงอาย
ครรภในไตรมาสทสองมอตราภาวะซมเศราสงทสด
รองลงมาคอไตรมาสท 1 และ 2 คดเปนรอยละ 32.5,
17.3 และ 8.2 ตามล�าดบ การปรบตวในชวตสมรสและ
การมสมพนธภาพกบสาม8 การไดรบแรงสนบสนนจาก
สาม14 การรบรแรงสนบสนนทางสงคมต�ามความสมพนธ
กบการเกดภาวะซมเศรา8,13 การมอาชพของสาม14 รายได
ของครอบครว8 และลกษณะครอบครว8 โดยพบวาหญง
ตงครรภวยรนทอาศยอยในครอบครวเดยวหรออาศย
อยกบสามเพยงล�าพงมโอกาสเกดภาวะซมเศราสงกวา
วยรนตงครรภทอาศยอยในครอบครวขยาย
ดงนนการททราบถงปจจยทอธบายการเกดภาวะ
ซมเศราในวยรนตงครรภจะท�าใหไดองคความรเพอน�า
ไปพฒนารปแบบการปองกนการเกดภาวะซมเศราใน
วยรนตงครรภ ซงศนยวจยและฝกอบรมดานเพศภาวะ
และสขภาพสตรมเปาหมายในการสงเสรมสขภาพ
ผหญงในจงหวดทอยในภาคอสานของประเทศไทย จง
ไดท�าการศกษาถงความชกและปจจยเสยงตอการเกด
ภาวะซมเศราในวยรนตงครรภ ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ของประเทศไทย
วตถประสงค เพอศกษาความชกและปจจยเสยงตอการเกด
ภาวะซมเศราในวยรนตงครรภในเขตภาคตะวนออก
เฉยงเหนอของประเทศไทย
ความชกของภาวะซมเศราในวยรนตงครรภในคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลประจ�าจงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย
เนตรชนก แกวจนทา และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 3 กรกฎาคม - กนยายน 2557210
วธการศกษา ประชากรและกลมตวอยาง
ประชากรทศกษาในครงน ไดแก วยรนตงครรภท
มอายระหวาง 13-19 ป ทมารบบรการทแผนกฝากครรภ
(ANC) ทโรงพยาบาลประจ�าจงหวดทง 20 จงหวด ในเขต
ภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย
การศกษาในครงนเปนการศกษาเชงพรรณนา
ภาคตดขวาง (cross sectional descriptive study)
เพอศกษาความชก ดงนนจงเลอกใชสตรในการค�านวณ
กลมตวอยางของ เตมศร ช�านจารกจ17 จากการศกษาท
ผานมาพบความชกของภาวะซมเศราในวยรนตงครรภ
เทากบ 47.17 เมอแทนคาในสตรจะไดขนาดกลมตวอยาง
435 ราย แตการศกษาครงนใชวธการสมโดยถอวา
โรงพยาบาลเปนหนวยสม (clutter sampling) ซงการ
สมแบบกลมจะมความแปรปรวนระหวางกลมและความ
แปรปรวนระหวางบคคล ขนาดของตวอยางจงตองปรบ
เพมขนโดยใชสตรการค�านวณขนาดตวอยางดวยวธการ
สมแบบงายแลวปรบดวยคา design effect18 ดงนนการ
ศกษาครงนจงไดขนาดกลมตวอยาง จ�านวน 653 ราย
สมกลมตวอยางแบบงายโดยใชชวงเวลาก�าหนด โดย
เกบขอมลในชวงเดอน สงหาคม พ.ศ. 2555 - กมภาพนธ
พ.ศ. 2556 เลอกจ�านวนกลมตวอยางทมารบบรการท
แผนกฝากครรภผปวยนอกของโรงพยาบาลจงหวดทง
20 จงหวด ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
เครองมอทใชในการศกษา
1. แบบสอบถามขอมลพนฐานทวไป ประกอบ
ดวยขอมลเกยวกบ อาย อายครรภ ภาวะแทรกซอน
ระหว างต งครรภ ระดบการศกษา เศรษฐานะ
การวางแผนการตงครรภ สถานภาพสมรส สถานภาพ
การศกษา การมอาชพ จ�านวนครงของการตงครรภ
ประวตการแทง อายของสาม ระดบการศกษาของสาม
การมอาชพของสาม สถานภาพการอาศยอยกบสาม
การใชสารเสพตด การวางแผนการตงครรภ
2. แบบประเมนภาวะซมเศรา ใชแบบคดกรอง
ภาวะซมเศรา CES-D ฉบบภาษาไทย (Center of
Epidemiology Scale Depression) แปลและพฒนาโดย
อมาพร ตรงคสมบต และคณะ19 คาครอนบาชแอลฟา
เทากบ 0.86 มคาความไว เทากบ 72 และคาคะแนน
ท 22 เปนจดตดทใชคดกรองภาวะซมเศราไดดทสด
ลกษณะค�าตอบเปนแบบประมาณคา 4 ระดบ การแปล
ผลคะแนนจะน�าคะแนนทงฉบบมารวมกน ไดคะแนน
มากกวา 22 คะแนน ถอวามภาวะซมเศรา
3. แบบประเมนความร สกมคณคาในตนเอง
ไดจากแบบประเมนของ Rosenberg’s self-esteem
Scale ฉบบภาษาไทยของ Sriseang20 ทไดน�ามาใช
กบมารดาวยรนหลงคลอด คาความเชอมนของแบบ
ประเมนเทากบ 0.72 ประกอบดวยขอความ 10 ขอ
ลกษณะค�าตอบเปนแบบประมาณคา 4 ระดบ
4. แบบประเมนรปแบบการเผชญปญหา ใชแบบ
ประเมนท อฐฉญา แพทยศาสตร21 ไดดดแปลงมาจาก
แบบวดวธการเผชญปญหา (the ways of coping) ของ
ลาซารส และ โฟลคแมน ไดปรบขอความในแบบวดให
มความสอดคลองกบบรบทของสถานการณการศกษา
โดยเหลอข อค�าถาม 40 ข อ และได ตรวจสอบ
ความตรงเชงเนอหาโดยผทรงคณวฒ 4 ทาน และไดคา
ความเชอมนสมประสทธอลฟาของครอนบาค เทากบ
0.88 ลกษณะค�าตอบเปนแบบประมาณคา 4 ระดบ
5. แบบประเมนสมพนธภาพกบสามหรอแฟน
เปนแบบประเมนท นชจร อมมาก22 ดดแปลงมาจาก
จารวรรณ ชปวา ทไดแปลเปนภาษาไทยและดดแปลงมา
จากแบบวดการปรบตวในชวตค (dyadic adjustment
scale) ซงสรางโดย Spanier และความเชอมนไดครอน
บาชแอลฟา เทากบ 0.94 ลกษณะค�าตอบเปนแบบ
ประมาณคา 5 ระดบ
Prevalence of Depression in Adolescent Pregnancy in Antenatal Clinics, Provincial Hospital, Northeastern Thailand
Netchanok Kaewjanta et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 3 July - September 2014 211
6. แบบประเมนการสนบสนนทางสงคม น�ามา
จาก นชจร อมมาก22 ทไดดดแปลงมาจากของ Srisaeng
ทแปลมาจาก The multidimention scale of perceived
social support คาความเชอมนของครอนบาชแอลฟา
เทากบ 0.88 ซงประเมนเกยวกบแรงสนบสนนทางสงคม
จาก 3 แหลง คอ ครอบครว บคคลทมความหมายกบ
ชวต และเพอน ลกษณะค�าตอบเปนแบบประมาณคา
5 ระดบ
7. แบบประเมนการถกกระท�ารนแรง น�ามา
จากแบบคดกรองความรนแรงทเกดกบสตรตงครรภท
Chatchawanwit23 ไดดดแปลงมาจาก Thananowan ได
แปลมาจากแบบประเมน abuse assessment screen
ของ McFarlane, Parker, Soeken, and Bullock
คาความเชอมนของครอนบาชแอลฟา เทากบ 0.74
ซงหากวยรนตงครรภมการตอบแบบสอบถามวา “เคย”
เพยง 1 ขอ ในการถกกระท�ารนแรงดานใดกถอวามการ
ถกกระท�ารนแรงดานนนๆ
การพทกษสทธกลมตวอยาง การศกษานได
ผานการพจารณาจากคณะกรรมการจรยธรรมการวจย
ในมนษย มหาวทยาลยขอนแกน
วธเกบรวบรวมขอมล ผวจยท�าหนงสอเพอ
ขออนญาตเขาเกบขอมล ถงผอ�านวยการโรงพยาบาล
ประจ�าจ งหวด ท ง 20 จ งหวดท อย ในเขตภาค
ตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย และใหผ ชวย
นกวจยในแตละโรงพยาบาล ท�าการชแจงวตถประสงค
และขอความยนยอมจากล มอาสาสมครเพอตอบ
แบบสอบถาม เมออาสาสมครยนยอม ผชวยวจยแจก
แบบสอบถามใหกล มอาสาสมครตอบและจากนน
ผชวยวจยตรวจสอบความถกตองครบถวนของขอมลใน
แบบสอบถาม
การวเคราะหขอมล น�าเขาขอมลสองครง
(double data entry) ดวยโปรแกรม EpiInfo version
3.5.3 ตรวจสอบความถกตอง ความสอดคลองกนของ
ขอมล และวเคราะหขอมลดวยโปรแกรม STATA 10
โดยวเคราะหขอมลดวยการถวงน�าหนกดวยคาน�าหนก
จากการสมตวอยาง โดยวเคราะหหาคาความชกของ
การเกดภาวะซมเศราในวยรนตงครรภดวย 95% CI
วเคราะหความสมพนธ แบบ univariate analysis โดย
การใชสถต chi-square และ logistic regression เพอ
วเคราะหความสมพนธ และหาคา odd ratio วเคราะห
หาปจจยเสยงตอการเกดภาวะซมเศราในวยรนตงครรภ
แบบ multivariate analysis ดวย multiple logistic
regression
ผลการศกษา กลมตวอยางทงหมด 627 ราย มอายเฉลย 17.06 ป
อายระหวาง 13-17 ป รอยละ 57.89 มระดบการศกษา
ระดบมธยมศกษาหรอสงกวา รอยละ 87.56 ก�าลงเรยน
หนงสอ รอยละ 18.21 มสถานภาพโสด รอยละ 32.22
มเศรษฐานะไมเพยงพอ รอยละ 19.17 มากกวาครงคอ
รอยละ 52.47 ทไมไดท�างานหรอไมไดประกอบอาชพ
และอาศยอยกบสาม รอยละ 80.38 ขอมลเกยวกบการ
ตงครรภพบวา มากกวาครง (รอยละ 51.99) มอายครรภ
ในไตรมาสท 3 พบมภาวะแทรกซอนระหวางตงครรภ
รอยละ 12.74 เปนการตงครรภไมพงประสงคหรอ
เปนการตงครรภทไมไดวางแผน มมากกวาครง (รอยละ
58.02) และสวนมากกวารอยละ 82.82 เปนการตงครรภ
ครงแรก และเคยมประวตการแทงบตร รอยละ 9.97
ความชกของภาวะซมเศราในวยรนตงครรภในคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลประจ�าจงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย
เนตรชนก แกวจนทา และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 3 กรกฎาคม - กนยายน 2557212
สวนขอมลพนฐานทวไปของสามพบวา ประมาณ
2 ใน 3 (รอยละ 63.23) ทสามมอายอยในชวงวยรน
คออายนอยกวาและเทากบ 21 ป มระดบการศกษา
มธยมศกษาหรอสงกวา รอยละ 81.66 และพบวาเกอบ
ทงหมด (รอยละ 91.87) สามมอาชพหรอมการประกอบ
อาชพ ขอมลเกยวกบปจจยเสยงพบวา มพฤตกรรมการ
ใชสารเสพตดระหวางตงครรภ รอยละ 11.80 มความ
รสกมคณคาในตนเองระดบสง รอยละ 38.30 มรปแบบ
การเผชญปญหาแบบมงเนนทปญหาและม งเนนท
อารมณต�า รอยละ 74.22 สวนมาก มสมพนธภาพกบ
สามในระดบดและดมากกวารอยละ 54.59, 28.23
ตามล�าดบ ไดรบการสนบสนนทางสงคมในระดบสง
รอยละ 63.55 และ มประวตเคยถกกระท�ารนแรงใน
ระหวางตงครรภ รอยละ 39.39
ขอมลภาวะซมเศรา จากการใชแบบคดกรอง
ภาวะซมเศราในวยรน (CES-D) ในกลมวยรนตงครรภ
พบวากลมตวอยางทงหมดมภาวะซมเศรารอยละ 19.82
ดวยความเชอมน 95% อยระหวางรอยละ 11-28
ผลการวเคราะหปจจยเสยงตอการเกดภาวะ
ซมเศร าในกล มตวอยางหญงวยร นตงครรภแบบ
univariate analysis พบปจจยทมความสมพนธหรอ
เสยงตอการเกดภาวะซมเศราในกลมวยร นตงครรภ
ไดแก ปจจยดานการอาศยอย กบสาม พฤตกรรม
การใชสารเสพตด ความรสกมคณคาในตนเอง รปแบบ
การเผชญปญหา ระดบการศกษาของสาม การมอาชพ
ภาวะแทรกซอนระหวางตงครรภ การถกกระท�ารนแรง
เศรษฐานะ การสนบสนนทางสงคม สมพนธภาพกบสาม
และการวางแผนการตงครรภ (ตารางท 1)
ผลการวเคราะหปจจยเสยงตอการเกดภาวะ
ซมเศราในวยรนตงครรภแบบ multivariate analysis
จากการวเคราะหการถดถอยลอจสตกพห (multiple
logistic regression) โดยน�าตวแปรเขาแบบ forward
stepwise (likelihood ratio) เมอควบคมผลกระทบจาก
ปจจยอนพบวาปจจยเสยงตอการเกดภาวะซมเศราใน
วยรนตงครรภม 9 ปจจยไดแก การมอาชพ พฤตกรรมการ
ใชสารเสพตดระหวางตงครรภ ความรสกมคณคาในตนเอง
รปแบบการเผชญปญหา ระดบการศกษาของสาม การ
ถกกระท�ารนแรง เศรษฐานะ การสนบสนนทางสงคม
และสมพนธภาพกบสาม (ตารางท 2)
Prevalence of Depression in Adolescent Pregnancy in Antenatal Clinics, Provincial Hospital, Northeastern Thailand
Netchanok Kaewjanta et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 3 July - September 2014 213
ตารางท 1 แสดงผลการวเคราะหปจจยเสยงตอการเกดภาวะซมเศราในกลมตวอยางหญงวยรนตงครรภแบบ
univariate analysis (n=455)
ขอมลพนฐาน/ปจจยทสมพนธกลมตวอยางทศกษา OR (95%CI) p-value
ไมซมเศรา ซมเศราจ�านวน (รอยละ) จ�านวน (รอยละ)
1.1 อาย (ป)13-17 214 (78.39) 59 (21.61) 0.97 (0.53-1.76) 0.9118-19 141 (77.47) 41 (22.53) 1
1.2 ระดบการศกษา ประถมศกษา 37 (77.08) 11 (22.29) 1.23 (0.45-3.07) 0.64≥ มธยมศกษา 318 (78.13) 89 (21.87) 1
1.3 สถานภาพทางการศกษา ไม 298 (78.7) 79 (21.29) 0.88 (0.40-1.93) 0.73ก�าลงศกษา 63 (75) 21 (25) 1
1.4 สถานภาพสมรส โสด 106 (74.13) 37 (25.87) 1.40 (0.79-2.47) 0.23สมรสหรอค 249 (79.81) 63 (20.19) 1
1.5 สถานภาพการอาศยอยกบสาม ไม 60 (64.52) 33 (35.48) 2.35 (1.15-4.78) 0.02*
อย 295 (81.49) 67 (18.51) 11.6 การมอาชพ ไม 191 (75.79) 61 (24.21) 1.63 (0.79-3.34) 0.17
ม 164 (80.79) 39 (19.21) 11.7 พฤตกรรมการใชสารเสพตด ไมใช 327 (82.58) 69 (17.42) 1
ใช 28 (47.46) 31 (52.54) 4.94 (2.15-11.36) <0.01*
1.8 ความรสกมคณคาในตนเอง ต�า-ปานกลาง 276 (67.02) 91 (32.98) 9.08 (3.72-22.11) <0.01*
สง 170 (94.97) 9 (5.03) 11.9 รปแบบการเผชญปญหา มงเนนทปญหา
และอารมณต�า272 (80.71) 65 (19.29) 0.50 (0.28-0.88) 0.02*
มงเนนทปญหาและอารมณสง
83 (70.34) 35 (29.66) 1
1.10 อายครรภ ไตรมาส 1, 2 174 (79.14) 45 (20.55) 1ไตรมาส 3 181 (76.69) 55 (23.31) 1.12 (0.67-1.87) 0.64
1.11 จ�านวนครงของการตงครรภ 1 298 (79.26) 78 (20.74) 1≥2 57 (72.15) 22 (27.85) 1.28 (0.56-2.92) 0.53
1.12 ประวตการแทง ไมเคย 322 (79.51) 83 (20.49) 1เคย 33 (66) 17 (34) 1.71 (0.72-4.09) 0.20
1.13 อายของสาม ≤ 21 ป 221 (75.43) 72 (24.57) 1.41 (0.78-2.58) 0.23≥ 22 ป 134 (82.72) 28 (17) 1
1.14 ระดบการศกษาของสาม ประถมศกษา 73 (87.95) 10 (12.05) 0.52 (0.30-0.92) 0.02*
≥มธยมศกษา 282 (75.81) 90 (24.19) 11.15 การประกอบอาชพของสาม ไม 22 (64.71) 12 (35.29) 1.95 (1.04-3.66) 0.03*
ม 333 (79.10) 88 (20.90) 12.1 ภาวะแทรกซอนระหวางตงครรภ ไมม 319 (80.76) 76 (19.24) 1
ม 36 (60) 24 (40) 2.68 (1.24-5.18) <0.01*
2.2 การถกกระท�ารนแรง ไมเคย 233 (83.81) 45 (16.19) 1เคย 122 (68.93) 55 (31.07) 2.33 (1.14-4.75) 0.02*
3.1 เศรษฐานะ ไมเพยงพอ 49 (52.13) 45 (47.87) 4.99 (2.27-10.91) <0.01*
เพยงพอ 306 (84.76) 55 (15.24) 13.2 สมพนธภาพกบสาม ไมด-ปานกลาง 35 (44.87) 43 (55.13) 7.48 (3.93-14.16) <0.01*
ด-ดมาก 320 (84.88) 57 (15.12) 13.3 การสนบสนนทางสงคม ไม-นอย 50 (53.19) 44 (46.81) 4.91 (1.85-13.01) <0.01*
ปานกลาง -มาก 305 (84.49) 56 (15.51) 13.4 การวางแผนการตงครรภ ไมวางแผน 194 (71.32) 78 (28.68) 2.86 (1.22-6.67) <0.01*
วางแผน 161 (87.98) 22 (12.02) 1
หมายเหต * significant ทระดบนยส�าคญ 0.05
ความชกของภาวะซมเศราในวยรนตงครรภในคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลประจ�าจงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย
เนตรชนก แกวจนทา และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 3 กรกฎาคม - กนยายน 2557214
ตารางท 2 ผลการวเคราะหปจจยเสยงตอการเกดภาวะซมเศราในวยรนตงครรภ โดยใชสถต multiple logistic
regressions
ปจจยท�านาย Crude OR Adjust OR (95%CI) P-value1.1 การมอาชพ
ไม 1.63 1.92 (1.05-3.51) 0.03*
ม 1 11.2 พฤตกรรมการใชสารเสพตด ไมใช 1 1
ใช 4.94 3.11 (1.40-6.94) <0.01*
1.3 ความรสกมคณคาในตนเอง ต�า-ปานกลาง 9.08 9.36 (4.08-21.44) <0.01*
สง 1 11.4 รปแบบการ เผชญปญหา มงเนนทปญหาต�า
และใชอารมณต�า 0.50 0.21 (0.10-0.41) <0.01*
มงเนนทปญหาสง
และใชอารมณสง 1 1
1.5 ระดบการศกษาของสาม ประถมศกษา 0.52 0.40 (0.17-0.97) 0.04*
≥มธยมศกษา 1 1
2.1 การถกกระท�ารนแรง ไมเคย 1 1เคย 2.33 2.04 (1.11-3.74) 0.02*
3.1 เศรษฐานะ ไมเพยงพอ 4.99 2.61 (1.36-5.03) 0.04*
เพยงพอ 1 13.2 การสนบสนนทางสงคม ไม-นอย 4.91 2.55 (1.28-5.08) <0.01*
ปานกลาง-มาก 1 1
3.3 สมพนธภาพกบสาม ไมด-ปานกลาง 7.48 2.64 (1.25-5.57) <0.01*
ด-ดมาก 1 1
หมายเหต * significant ทระดบนยส�าคญ 0.05
วจารณ การศกษาครงนพบความชกการเกดภาวะซมเศรา
ในกล มวยร นตงครรภรอยละ 19.82 สอดคลองกบ
การศกษาทผานมาในประเทศไทยทมการศกษาในวยรน
ตงครรภ ทมารบบรการฝากครรภทโรงพยาบาลศรราช
พบความชกรอยละ 20.68 ทงนเนองจากการตงครรภ
ในวยรน สวนมากเปนการตงครรภทไมพรอม ไมไดม
การวางแผนการตงครรภ ตองหยดเรยน ไมมงานท�า24
ดงผลการศกษาทผานมาพบปจจยดานการไมมอาชพ
มความสมพนธกบการเกดภาวะซมเศราในวยร น
ตงครรภ13,14 และการทวยร นมการตงครรภพบสงผล
กระทบตอมารดาและทารกในครรภ ดงมการศกษา
พบมารดาทมอายนอยมโอกาสเสยงตอการเกดภาวะ
โลหตจางเพมขน และมปญหาความดนโลหตสงขณะ
ตงครรภ25 ซงปจจยและภาวะแทรกซอนดงทกลาวมา
ลวนสงผลใหวยรนตงครรภเกดภาวะเครยด วตกกงวล
และน�าสการเกดภาวะซมเศราได ดงนนจงพบอตรา
การเกดภาวะซมเศราในวยรนตงครรภสงกวาหญงตง
Prevalence of Depression in Adolescent Pregnancy in Antenatal Clinics, Provincial Hospital, Northeastern Thailand
Netchanok Kaewjanta et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 3 July - September 2014 215
ครรภวยผใหญ3 แตเมอเปรยบเทยบกบอตราการเกด
ภาวะซมเศราในวยรนตงครรภทอยในชมชน พบอตรา
การเกดภาวะซมเศราในวยรนตงครรภในชมชนสงกวา
วยรนตงครรภทมารบบรการฝากครรภทโรงพยาบาล
ดงผลการศกษาในวยร นตงครรภชาวแมกซกนทเกบ
ขอมลในชมชนพบอตราการเกดภาวะซมเศราในชวง
ตงครรภไตรมาสท 2 สงถงรอยละ 32.515 ทงนเนองกลม
วยรนตงครรภทมารบบรการฝากครรภทโรงพยาบาล
อาจจะผานพนระยะวกฤตหรอระยะทเกดความยงยาก
ใจ มการยอมรบการตงครรภ กลาทจะเปดเผยขอมล
จงตดสนใจมารบบรการฝากครรภ จงพบอตราการเกด
ภาวะซมเศราในวยรนตงครรภทมารบบรการฝากครรภ
ทโรงพยาบาลต�ากวาอตราการเกดภาวะซมเศราใน
วยรนตงครรภในชมชน
ปจจยเสยงตอการเกดภาวะซมเศราในวยรน
ตงครรภ
เศรษฐานะและการมอาชพ สอดคลองกบการ
ศกษาทผานมาพบรายไดของครอบครวและการวาง
งานของวยรนตงครรภมความสมพนธกบการเกดภาวะ
ซมเศราในวยรนตงครรภ8,13,14 ปญหาเศรษฐกจและ
การวางงานสงผลใหวยรนตงครรภเกดความเครยดและ
วตกกงวล โดยเฉพาะผหญงทมบทบาทหนาทในการดแล
ครอบครว ดแลเรองอาหารการกนและเรองคาใชจาย
ภายในครอบครวท�าใหผ หญงเกดความเครยดและ
วตกกงวล ดงมการศกษาพบผหญงรบรวาบทบาทความ
เปนผหญงทตองรบผดชอบตอครอบครวไมมเวลาหยด
มเรองใหคด แกไขปญหา โดยเฉพาะเรองการจดสรรเงน
ใหพอใชจายในครอบครวท�าใหผหญงเกดโรคซมเศรา26
พฤตกรรมการใชสารเสพตดและรปแบบ
การเผชญปญหา สอดคลองกบการศกษาทพบรปแบบ
การเผชญปญหาทมงทอารมณสามารถรวมท�านายการ
เกดภาวะซมเศราในวยรนตงครรภได27 เนองจากกลมวย
รนตงครรภทมรปแบบการเผชญปญหาทมงเนนทปญหา
และอารมณสง จะมการคดทบทวนวนเวยนอยกบปญหา
จนเกดความเครยดและวตกกงวลกบปญหาทเกดขน
ซงบางคนอาจจะใชวธการจดการปญหาโดยหนไปใช
สงเสพตดเพอลดความเครยด ความกดดน สอดคลอง
กบการศกษาทผานมาพบพฤตกรรมการใชสารเสพตด
เชน บหร สรา เปนปจจยเสยงตอการเกดภาวะซมเศรา
ในวยรนตงครรภ 10,16
ความร สกมคณคาในตนเองและการถก
กระท�ารนแรง สอดคลองกบการศกษาทผานมาพบ
วยร นตงครรภทมความร สกมคณคาในตนเองต�าม
ความเสยงตอการเกดภาวะซมเศรา8,10,13 โดยเฉพาะ
การตงครรภในชวงวยรนทไมไดแตงงาน ซงครอบครว
และสงคมไทยมองวาเปนเรองทไมเหมาะสม เปน
ผหญงใจงายเปนเดกใจแตก “ชงสกกอนหาม” สงผล
ใหวยรนตงครรภรสกวาตนเองเปนคนไมด ไมมคณคา
สอดคลองกบการศกษาในกลมวยรนตงครรภไมพรอม
ในประเทศไทย พบหญงตงครรภวยร นทไมแตงงาน
ไดใหความหมายของวยรนตงครรภทไมแตงงาน คอ
“การถกลดคณคา” และ “การสนสดชวตวยรน”28 โดยเฉพาะ
กลมวยรนตงครรภทถกกระท�ารนแรงจะรสกหวาดกลว
ไมปลอดภย เกดภาวะเครยด วตกกงวล และน�าสก
ารเกดภาวะซมเศราได ดงผลการศกษาพบประวตการ
ถกกระท�ารนแรงในชวง 12 เดอนทผานมามความ
สมพนธกบการเกดภาวะซมเศราในวยรนตงครรภ13,16
ระดบการศกษาของสาม กลมวยรนตงครรภ
ทสามมระดบการศกษาระดบประถมศกษามโอกาส
เสยงตอการเกดภาวะซมเศรานอยกวากล มวยร น
ตงครรภทสามมระดบการศกษาระดบมธยมศกษาหรอ
สงกวา ทงนเนองจากกลมสามทมระดบการศกษาระดบ
ประถมศกษาจ�านวนทงหมด 83 ราย มอายเฉลย 22.25 ป
(SD=4.46) โดยพบวาสวนมากอยในกลมวยผใหญคอ
มอายตงแต 21-40 ป กวารอยละ 62.8 ซงวยผใหญ
ถอวาเปนวยทมความพรอมในหลายๆ ดาน ทงดาน
ความชกของภาวะซมเศราในวยรนตงครรภในคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลประจ�าจงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย
เนตรชนก แกวจนทา และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 3 กรกฎาคม - กนยายน 2557216
อารมณ ความคด ความรบผดชอบ และพบวาสามทม
ระดบการศกษาประถมศกษามการประกอบอาชพกวา
รอยละ 98.8 ไดแก ท�าไร ท�านา รบจางทวไป ซงถอวา
มความพรอมในการหารายไดเพอมาดแลครอบครว
โดยพบวยรนตงครรภทมสามมระดบการศกษาประถม
ศกษา มสถานภาพสมรสกวารอยละ 88 นนแสดงวา
วยร นตงครรภกล มนสวนมากไมตองวตกกงวลหรอ
กลวสงคมจะมองวา “ทองไมมพอ” และพบวาวยรน
ตงครรภทมสามมระดบการศกษาประถมศกษา อาศยอย
ในครอบครวขยายกวารอยละ 86.7 ซงการอาศยอยใน
ครอบครวขยายจะท�าใหมแหลงสนบสนนและชวยเหลอ
ทางสงคม ดงผลการศกษาทผานมาพบวาหญงตงครรภ
วยรนทอาศยอยในครอบครวขยาย มโอกาสเสยงตอการ
เกดซมเศราต�ากวาหญงตงครรภวยรนทอาศยอยกบสาม
เพยงล�าพง8
สมพนธภาพกบสามและการไดรบการสนบสนน
ทางสงคม ดงมการศกษาพบการปรบตวในชวตสมรส
และการมสมพนธภาพกบสาม8 การไดรบแรงสนบสนน
จากสาม14 การรบรแรงสนบสนนทางสงคมต�ามความ
สมพนธกบการเกดภาวะซมเศราในวยรนตงครรภ8, 13
เนองจากการทบคคลมสมพนธภาพทไมดกบสาม และ
ขาดแหลงชวยเหลอแหลงสนบสนนทางสงคม เมอม
เรองเดอดรอน เรองทกขใจ ไมสบายใจ จะเกดความรสก
โดดเดยว ไมมทพง ขาดทปรกษา ตองเผชญปญหาโดย
ล�าพง เกดความเครยด กดดน และน�าสการเกดภาวะ
ซมเศราได
ปจจยทไมสมพนธกบการเกดภาวะซมเศรา
ในวยรนตงครรภ
อาย ภาวะแทรกซอนระหวางตงครรภ
ประวตการแทง อายของสาม และการประกอบ
อาชพของสาม ไมมความสมพนธกบการเกดภาวะ
ซมเศราในวยรนตงครรภ ทงนเนองจากกลมตวอยาง
มอายทใกลเคยงกน (SD=1.46) และกล มทศกษา
ทงหมดถอวาอย ในชวงวยร นเหมอนกน ซงอาจจะ
มความคด ความเชอและวฒภาวะทางอารมณท
ใกลเคยงกน ดงนนจงพบปจจยดานอายไมมความ
สมพนธกบการเกดภาวะซมเศราในวยร นตงครรภ
สอดคลองกบการศกษาของ รงทพย กาศกด และคณะ8
ปจจยดานภาวะแทรกซอนระหวางตงครรภ พบมความ
แปรปรวนของขอมลนอย ประกอบกบภาวะแทรกซอน
ทพบไดแก ภาวะน�าหนกต�ากวาเกณฑ ภาวะคลนไส
อาเจยน วงเวยนศรษะ ซงถอวาเปนภาวะแทรกซอน
ทไมรนแรงจงท�าใหกลมวยรนตงครรภไมเครยดหรอ
วตกกงวลกบภาวะแทรกซอนทเกดขน กลมตวอยางทม
ประวตแทงมนอยมากคดเปนรอยละ 9.97 ท�าใหความ
แปรปรวนของขอมลนอยจงพบวาปจจยดานประวตการ
แทงไมมความสมพนธกบการเกดภาวะซมเศราในวยรน
ตงครรภ แตกตางจากการศกษาของ Coelho et al13
พบวยรนตงครรภทมประวตการแทงโดยตงใจ (abortion
intention) มโอกาสเสยงตอการเกดภาวะซมเศรา แตการ
ศกษาครงนไมไดสอบถามหรอระบวาเปนลกษณะการ
แทงแบบตงใจหรอไมไดตงใจ จงพบวาปจจยดานการ
มประวตแทงไมสมพนธกบการเกดซมเศราในวยร น
ตงครรภ ปจจยดานอายของสาม พบกลมตวอยางท
ศกษามสามทมอายระหวาง 20-29 ป รอยละ 53.55 สาม
มอายเฉลย 21.16 ป ซงการทบคคลมอายทใกลเคยง
กนอาจจะมความคดและวธการเผชญปญหาหรอแกไข
ปญหาทใกลเคยงกน และปจจยดานการประกอบอาชพ
ของสาม พบความแปรปรวนของขอมลนอย เนองจาก
กล มตวอย างส วนมากมสามประกอบอาชพกว า
รอยละ 92.53 และกวารอยละ 90.56 อาศยอยใน
ครอบครวขยายท�าใหมแหลงสนบสนนทางสงคม ดง
ทกลมตวอยางรบรถงแรงสนบสนนทางสงคมในระดบ
ปานกลาง-มาก กวารอยละ 82.1
Prevalence of Depression in Adolescent Pregnancy in Antenatal Clinics, Provincial Hospital, Northeastern Thailand
Netchanok Kaewjanta et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 3 July - September 2014 217
ระดบการศกษา การวางแผนการตงครรภ
สถานภาพสมรส การอาศยอยกบสาม จ�านวนครง
ของการตงครรภ และสถานภาพทางการศกษา
พบไมมความสมพนธกบการเกดภาวะซมเศราในวยรน
ตงครรภ สอดคลองกบการศกษาทผานมาพบปจจยดาน
ระดบการศกษา8 การวางแผนการตงครรภ8 สถานภาพ
สมรส8, 13 ไมสามารถท�านายการเกดภาวะซมเศราใน
วยรนตงครรภ เนองจากกลมตวอยางสวนมากรอยละ
85.65 มการศกษาระดบมธยมศกษา ซงการทบคคลม
ระดบการศกษาทเทาเทยมกนและอายทใกลเคยงกน
อาจมลกษณะความคดและการจดการป ญหาท
ใกลเคยงกน ปจจยดานสถานภาพสมรส พบกล ม
ตวอยางสวนมากรอยละ 97.92 อาศยอยรวมกบสาม
หรออยกบพอแมของสามนนแสดงวาไดรบการยอมรบ
จากสามหรอครอบครวของสามในการแสดงความ
รบผดชอบตอการตงครรภถงแมไมไดจดทะเบยนสมรส
หรอเปนการตงครรภทไมไดวางแผน จากการศกษา
ครงนจงพบวาปจจยดานสถานภาพสมรส การวางแผน
การตงครรภไมสมพนธกบการเกดภาวะซมเศราใน
วยรนตงครรภ ปจจยดานการพกอาศยอยกบสามพบไมม
ความสมพนธกบการเกดภาวะซมเศราในวยรนตงครรภ
เนองจากกลมตวอยางสวนมากรอยละ 99.84 อาศย
อยในครอบครวขยาย ถงไมไดพกอาศยอยกบสามกม
แหลงทคอยชวยเหลอหรอมแหลงสนบสนนทางสงคม
ส วนป จจยด านจ�านวนคร งในการต งครรภ และ
สถานภาพทางการศกษาพบมความแปรปรวนของ
ขอมลนอย เนองจากลมตวอยางกวารอยละ 82.63
ตงครรภครงนเปนครรภแรก และกวารอยละ 82.58
ไมไดเรยนหนงสอ จงท�าใหผลการศกษาครงนพบปจจย
ดาน จ�านวนครงในการตงครรภและสถานภาพทางการ
ศกษาไมสมพนธกบการเกดภาวะซมเศราในวยร น
ตงครรภ สอดคลองกบการศกษาทผานมาพบวา การ
เรยนหรอไมเรยนไมสามารถท�านายการเกดภาวะ
ซมเศราในวยรนตงครรภ15
อายครรภ สอดคลองกบการศกษาทผานมาพบ
อายครรภไมมความสมพนธกบการเกดภาวะซมเศราใน
วยรนตงครรภ8,15 ทงนเนองจากกลมตวอยางมากกวา
ครง (รอยละ 51.99) มอายครรภอยในชวงไตรมาสท 3
ซงอาจจะผานพนระยะวกฤตหรอชวงทมความยงยากใจ
ในปญหาการตงครรภ และยอมรบกบสภาพปญหาทเกด
ขน ประกอบกบชวงไตรมาสท 3 เปนชวงททารกในครรภ
สามารถเคลอนไหวไดท�าใหวยรนตงครรภรบรและรสก
ถงความผกพนทมตอบตรในครรภ ดงมการศกษาพบ
วยรนตงครรภรสกรกและผกพนกบบตรในครรภตงแต
บตรในครรภเรมดนได29
ขอเสนอแนะในการน�างานวจยไปใช กระทรวงสาธารณสข กรมสขภาพจต และ
พยาบาลหรอเจาหนาททมสขภาพทมบทบาทหนาท
ในการดแลกลมวยร นตงครรภ ตองตระหนกและให
ความส�าคญในการคดกรองภาวะซมเศราในกลมวยรน
ตงครรภทกราย เพอใหการชวยเหลอและปองกนไมให
เกดโรคซมเศราทรนแรงตามมาได
หนวยงานสขภาพทมบทบาทหนาทในการดแล
กลมวยรนตงครรภ ควรมการจดกจกรรมเพอสงเสรม
ความรสกมคณคาในตนเอง สงเสรมรปแบบการเผชญ
ปญหาหรอการจดการความเครยดทเหมาะสม และ
รณรงคหามใชสารเสพตดในระหวางตงครรภ รณรงค
ใหความรเพอใหบคคลทใกลชดกบกลมวยรนตงครรภ
เชน สามหรอแฟน พอแม และสมาชกในครอบครวได
ตระหนกถงความส�าคญและทราบถงวธการในการดแล
และปองกนการเกดภาวะซมเศราในกลมวยรนตงครรภ
เชน ในสมดฝากครรภควรมขอมลเกยวกบความรและ
การดแลตนเองเพอปองกนการเกดซมเศราในชวง
ตงครรภ เปนตน
ความชกของภาวะซมเศราในวยรนตงครรภในคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลประจ�าจงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย
เนตรชนก แกวจนทา และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 3 กรกฎาคม - กนยายน 2557218
ภาครฐควรมหนวยงานทชดเจน ในการดแลชวยเหลอ
กล มวยร นตงครรภทวางงานหรอมปญหาเศรษฐกจ
โดยการสงเสรมทกษะทางอาชพเพอใหกลมนมรายได
สามารถทจะเลยงดตนเองและบตรทจะเกดมาได
มกฎหมายและนโยบายทชดเจนในการคมครองและ
ชวยเหลอกล มวยร นตงครรภทไดรบการถกกระท�า
รนแรงทงทางดานรางกายและจตใจ รวมถงการรณรงค
ยตความรนแรงในกลมวยรนตงครรภ
ควรมการศกษาวจยเกยวกบการรบร การ
ตระหนกรของสาม และการมสวนรวมในการดแลภรรยา
ขณะทตงครรภ รวมถงควรมการศกษาวจยถงรปแบบ
หรอกจกรรมทเปนการสงเสรมหรอสนบสนนเพอให
กลมวยรนตงครรภมสมพนธภาพทดกบสามหรอแฟน
เพอเปนการปองกนการเกดภาวะซมเศราในกลมวยรน
ตงครรภ
ขอจ�ากดและขอเสนอแนะ 1. เนองจากการศกษาครงน เป นการศกษา
ภาคตดขวาง (cross sectional study) จงทราบได
เพยงความสมพนธระหวางปจจยทศกษากบภาวะ
ซมเศราในกลมวยรนตงครรภ แตไมทราบวาปจจยใด
เปนเหตหรอผลของภาวะซมเศราของวยร นตงครรภ
เชน พฤตกรรมการใชสารเสพตด ความรสกมคณคาใน
ตนเอง สมพนธภาพกบสามหรอแฟน และการถกกระท�า
รนแรง เปนตน ดงนนถาตองการทราบเหตและผลของ
ปจจยทแนชดจงควรศกษาแบบ cohort study future
monitoring survey หรอ longitudinal study
2. การศกษาในกลมวยร นตงครรภ ซงถอวา
เปนกลมทเปราะบางและค�าถามหรอแบบสอบถาม
บางขอเปนเรองทละเอยดออน อาจท�าใหกลมตวอยาง
ปฏเสธหรอไมสะดวกใจทจะพดคยหรอใหข อมล
ดงนนการสรางสมพนธภาพระหวางผเกบขอมลและ
กลมตวอยางจงมความส�าคญและจ�าเปนอยางมาก
บางครงหากมการสมภาษณขอมลบางประเดน เชน
เรองการถกกระท�ารนแรงอาจจะมการสมภาษณหรอ
สอบถามในหองทเปนสวนตวซงอาจจะท�าใหกล ม
ตวอยางกลาทจะเปดเผยขอมลและท�าใหขอมลทไดม
ความนาเชอถอ
กตตกรรมประกาศ ทมผ วจยขอขอบคณอาสาสมครทกท านท
ให ความร วมมอในการศกษาครงน รวมทงคณะ
พยาบาลศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน ทสนบสนนทน
ในการศกษาในครงน
เอกสารอางอง1. Kerr LK, Kerr LD. Screening tools for depression
in primary care. The Western Journal of Medicine
2001; 175:349-52.
2. Jutopama M. Psychological Counseling for
Adolescents. Educational Burirum Rajabhat
University; 2004.
3. Figueiredo B, Pacheco A, Costa R. Depression
during pregnancy and the postpartum period
in adolescents and adult Portuguese mothers.
Arch Womens Ment Health 2007; 10:103-9.
4. Ginsburg GS, Baker EV, Mullany BC, Barlow
A, Goklish N, Hastings R, et al. Depressive
symptoms among reservation-based preg-nant
American Indian adolescents. Matern Child
Health J 2008; 12:110-8.
5. Golbasi Z, Kelleci M, Kisacik G. Prevalence
and correlated of depression in pregnancy
among Turkis women. Matern Child Health
Journal 2012; 14:485-91.
Prevalence of Depression in Adolescent Pregnancy in Antenatal Clinics, Provincial Hospital, Northeastern Thailand
Netchanok Kaewjanta et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 3 July - September 2014 219
6. Husain N, Parreen A, Husain M, Saeed Q,
Jafri F, Rahman R, et al. Prevalence and
psychosocial correlated of perinatal depression:
A cohort study from urban pakistan. Arch
Womens Ment Health 2011; 14:395-403.
7. Nirattharadorn M, Phancharoenworakul K,
Gennaro S, Vorapongsathorn T, Sitthimongkol Y.
Self-esteem, social support, and depression
in Thai adolescent mother. Thai Journal of
Nursing Research 2005; 9:62-74.
8. Kasak R, Serisathien Y, Bangpichet A. Factor
predicting depression in adolescent pregnancy
women. Journal of Nursing Science 2013;
31:38-48.
9. Rodpipat S. Relationships between age,
perceived pregnancy risks, perceived marital
competence, marital relationship, social
support, and antepartum depression. Master’s
Thesis, Faculty of Nursing, Chulalongkorn
University; 2004.
10. Marcus SM. Depression during pregnancy:
rates risks and consequences-mothe risk
update 2008. The Canadian Journal of Clinical
Pharmacology 2008; 16:15-22.
11. Hodgkinson SC, Colantuoni E, Roberts D,
Berg-Cross L, Belcher HM. Depressive symptoms
and birth outcomes among pregnant teen-
agers. Journal of Pediatric and Adolescent
Gynecology 2010; 23:12-6.
12. Nicholson WK, Stese R, Hill-Briggs F, Cooper IA,
Strobino D, Powe NR. Depressive symptom
and health-related quality of life in early
pregnancy. American College of Obstericians
and Gynecdogists 2006; 107:798-6.
13. Coelho FMC, Pinheiro RT, Silva RA, Quevedo LA,
Souza LDM, Custel l i RD, et al. Major
depress ive d isorder dur ing teenage
pregnancy: socio-demographic, obsteric and
psychosocial correlateds. Rev Bras Psiquiatr
2013; 35:051-6.
14. Figueiredo B, Bifulco A, Pacheco A, Costa R,
Magarinho, R. Teenage pregnancy, attachment
style and depression: A comparison of
teenage and adult women pregnancy in
a Portuguese series. Attachment & Human
Development 2006; 8:123-38.
15. Lara MA, Berenzon S, Garcia FJ, Medina-Mara
ME, Rey GN, Velazquez JAV, et al. Population
study of depressive symptoms and risk factors
in pregnant and parenting Mexican adolescents.
Rev Panam Salud Publica 2012; 31:102-8.
16. Tzilos GK, Zlotnick C, Raker C, Kuo C, Phipps
MG. Psychosocial factors associated with
depression severity in pregnant adolescents.
Arch Womens Ment Health 2012; 15: 397-401.
17. Chumnijarakij T. Statistics foe medical
Applications. 5th edition. Chulalongkorn
University; 1997.
18. Chirawatkul A. Statistics for health science
research. Bangkok: Witayapat; 2009.
19. Trangkasombat U, Rubboomsump V,
Havanont P. The CES-D screening for
depression in adolescents 1997; 42:1-9.
20. Srisaeng P. Self-esteem, stressful life events,
social support and postpartum depression in
adolescent mother in Thailand. The degree of
doctor of philosophy, Case Western Reserve
University; 2003.
ความชกของภาวะซมเศราในวยรนตงครรภในคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลประจ�าจงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย
เนตรชนก แกวจนทา และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 3 กรกฎาคม - กนยายน 2557220
21. Patsat A. The effects of choice theory group
counseling on coping strategies of the first
year undergraduates students. Master degree
of Education, Major Counseling Psychology,
Burapa University; 2009.
22. Immak N, Sriseang P, Ungpansattawong S.
The Relationships between self-esteem,
marital relationship, social support, and
psychological wel l -being in first- t ime
pregnant adolescents. Journal of Nursing
Science & Health 2009; 32:55-63.
23. Chatchawanwit N. Violence during pregnancy,
health status and help seeking of abuse
pregnancy women. Thesis of master degree
of nursing science (Maternal-newbron and
women health nursing), Faculty of graduate
school, Mahidol University; 2008.
24. Mitsuhiro SS, Chalem E, Barros MM,
Gu insbury R, Laran jera R. Teenage
pregnancy: use of drugs in the third trimester
and prevalence os phychiatric disorders. Rew
Bras Psiqultr 2006; 28:122-125.
25. Thaithae S, Thato R. Obsterrics and outcome
of teenage pregnancies in Thailand. Journal
of Pediatrics and Adolescent Gynecology
2010; 24:342-6.
26. Rungreangkulkij S, Chirawatkul S, Kongsuk T,
Sukavaha S, Leejongpermpoon J, Sutatho Y.
Sex or gender leading to a high risk of
depression disorder in women. Journal of
the Psychiatric Association of Thailand 2012;
57:61-74.
27. Koponda CPN. Coping and psychosocial
adaptation of pregnant teenagers in Malawi.
Thesis (Ph. D.) University of Illinois at Chicago;
1996.
28. Muangpin S, Tiansawad S, Kantaraksa K,
Yimyam S, Vonderheid SC. Northestern Thai
adolescent’s perceptions of being unmarried
and pregnant. Pacific Rim International Journal
of Nursing Research 2010; 14:149-61.
29. Kerisathien Y. Factors influencing maternal
role adaptation during pregnancy of female
adolescents. The degree of doctor of
philosophy, Mahidol University; 2010.