ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECKA W OKRESIE

PRENATALNYM

FAZY ROZWOJU PRENATALNEGO

1. OKRES ZYGOTY - od zapłodnienia do 2. tygodni.

Zagnieżdżenie się (implantacja) zygoty w ścianie macicy. Początki specjalizacji komórek: niektóre tworzą masę

wewnętrzną, z której powstanie EMBRION; inne tworzą masę zewnętrzną, z której powstaną STRUKTURY PODTRZYMUJĄCE

EMBRION.

2. OKRES ZARODKOWY (EMBRIONALNY) - od 3. do 8. tygodnia.

A) Różnicowanie się komórek masy wewnętrznej;

B) Zmiany w masie komórek zewnętrznych, ukształtowanie się trzech systemów podtrzymujących embrion.

A) RÓŻNICOWANIE SIĘ KOMÓREK MASY WEWNĘTRZNEJ

- - Trzy listki zarodkowe: 1. ENDODERMA - zaczątek organów wewnętrznych i gruczołów; 2. EKTODERMA - zaczątek tych struktur organizmu, które będą miały kontakt ze światem zewnętrznym (układu nerwowego, skóry i włosów, sensorycznych części oka, nosa i ucha); 3.MEZODERMA - zaczątek mięśni, chrząstki,kości, serca, narządów płciowych i niektórych gruczołów;

-- Pierwsze funkcje: w końcu 3. tygodnia zaczyna funkcjonować zaczątek układu krwionośnego.

B) ZMIANY W ZEWNĘTRZNEJ WARSTWIE KOMÓREK

--Ukształtowanie się worka owodniowego, łożyska i pępowiny.

III. OKRES PŁODOWY - od 9 do 38., 40. Tygodnia

12 tyg. - można określić płeć dziecka; głowa stanowi połowę wielkości płodu;

16 tyg. - matka wyczuwa pierwsze ruchy płodu; ukszt. uszy;

20 tyg. - porost włosów; głowa to 1/3 długości ciała; odruch ssania;

24 tyg. - ukszt. oczy (zamknięte), powstają paznokcie; zdolność do samodzielnego oddychania;

28 tyg. - układ nerwowy, krwionośny i oddechowy na tyle rozwinięte, by utrzymać się przy życiu;

29-40 tyg. - w dużym tempie powstają połączenia nerwowe; przyrost wagi

Rozwój prenatalny dzieli się na 3 trymestry po 3 m-ce każdy, na podstawie których obserwujemy

rozwój psychiczny dziecka:I trymestr- faza jaja płodowego- faza

zarodkowa(embrionalna); organogeneza; płodowy okres życia

II trymestr- charakteryzuje najbardziej intensywny

wzrost i rozwój CUN, doskonalenie motoryki, zależność miedzy prenatalnymi wzorcami

ruchów a formami zachowań po urodzeniu

III trymestr- wzrastająca możliwość przeżycia dziecka poza organizmem matki, dojrzałość

narządów

Rozwój układów i organów płodu w poszczególnych trymestrach

ciąży.

PIERWSZY TRYMESTRCzwarty tydzień ciąży

Od wklęsłej kuli składającej się z kilkuset komórek o średnicy około 0,14mm do 5 mm pod koniec czwartego tygodnia

PIERWSZY TRYMESTRCzwarty tydzień ciąży

Od 21 dnia zaczyna bić serceTworzą się oczy

1 miesiąc to rozwój centralnego układu nerwowegoPowstaje zamknięty system naczyń krwionośnychKończy się faza jaja a zaczyna faza zarodkowa

PIERWSZY TRYMESTRDrugi miesiąc

Z 5 mm w czwartym tygodniu do 2,5 cm i 28 g pod koniec ósmego.

PIERWSZY TRYMESTRDrugi miesiąc

Wzmożona organogenezaPowstają zalążki stóp i rąk ale też gruczołów i

narządów płciowychTwarz nabiera bardziej „ludzkiego” wygląduNa końcu kręgosłupa widoczny jest mózg z

dwoma płatamiKończy się zarodkowy okres rozwoju

PIERWSZY TRYMESTRUsg w 8 tygodniu ciąży

PIERWSZY TRYMESTRTrzeci miesiąc

Z 2,5 cm i 28 g pod koniec ósmego tygodnia do 7,5 cm i 45 g pod koniec dwunastego tygodnia

PIERWSZY TRYMESTRTrzeci miesiąc

Stopniowe dojrzewanie mięśni i nerwów prowadzi do występowania uogólnionych ruchów w

odpowiedzi na stymulacje z zewnątrzPod koniec 12 tygodnia płód może już kopać,

zginać palce u rąk i u nóg Oczy posiadają całkowicie wykształcone powieki

PIERWSZY TRYMESTRUsg z dwunastego tygodnia

DRUGI TRYMESTRCzwarty miesiąc

Z 7,5 cm i 45g pod koniec dwunastego tygodnia do 12 cm i 300g pod koniec 16 tygodnia.

DRUGI TRYMESTRCzwarty miesiąc

Skóra płodu jest przeźroczysta. Widać naczynia z krążącą krwią.

Tworzenie organów już zostało zakończone.Dziecko jest bardzo aktywne. Ma dużo miejsca co

pozwala na nieskrępowane ruchy.Matka zaczyna czuć ruchy dziecka!

Wszystkie struktury mózgu są wykształcone. Na usg można rozpoznać płeć dziecka.

DRUGI TRYMESTRPiąty miesiąc ciąży

Z 12 cm i 300g pod koniec 16 tygodnia do 20 cm i 500 g pod koniec 20 tygodnia

DRUGI TRYMESTRPiąty miesiąc ciąży

Ciało płodu zaczynają porastać włoski – lanugo

Ruchy dziecka nabywają indywidualnych cech, które są uzależnione od

odziedziczonego charakteru i trybu życia matki.

Matka może stymulować ruchy płodu poprzez pocieranie brzucha.

Matka może poznać kiedy dziecko śpi, kopie czy ma czkawkę.

Następuje gwałtowny rozwój wewnętrznych organów z wyjątkiem płuc.

DRUGI TRYMESTRUsg w 22 tygodniu ciąży

DRUGI TRYMESTRSzósty miesiąc ciąży

Z 20 cm i 500g w 20 tygodniu ciąży do 30 cm i 800g w 24 tygodniu ciąży.

DRUGI TRYMESTRSzósty miesiąc ciąży

Proporcje ciała są zbliżone do tych, które dziecko osiąga w 9 miesiącu.

Dziecko nie ma tkanki tłuszczowej.W tym okresie kształtują mu się więzadła, a

kości zaczynają twardnieć.Prawidłowo rozwijające się dziecko najdłużej

w bezruchu pozostaje około 10 min.Można zauważyć reakcję na światło – dziecko

odwraca się od jego źródła i ma przyśpieszoną akcje serca.

Dziecko urodzone w tym okresie ma bardzo małe szanse na przeżycie z powodu

niedostatecznie rozwiniętych płuc i nerek.

DRUGI TRYMESTRWidoczne ruchy dziecka w 24 tygodniu

ciąży

TRZECI TRYMESTRSiódmy miesiąc ciąży

Z 30 cm i 800 g w 24 tygodniu do 40 cm i ponad kilograma w 28 tygodniu ciąży.

TRZECI TRYMESTRSiódmy miesiąc ciąży

Intensywny rozwój podściółki tłuszczowejCoraz bardziej kurcząca się przestrzeń wokół

płodu uniemożliwia mu swobodne poruszanie się.

Mimo to nadal się porusza bodźcująca w ten sposób mózg, który tworzy nowe połączenia

nerwowe.Powstają różnice w przewadze jednej półkuli

nad druga.Kończy się okres dojrzewania narządów

wewnętrznych płuc – przede wszystkim płuc!Gdyby dziecko urodziło się teraz miałoby

duże szanse na przeżycie.

TRZECI TRYMESTRSiódmy miesiąc ciąży

TRZECI TRYMESTRÓsmy i Dziewiąty miesiąc ciąży

Z ponad kilograma i 40 cm w 28 tygodniu przez ok. 2200 gram w 32 tygodniu do 50 cm i 3000g w 36 tygodniu ciąży

TRZECI TRYMESTRÓsmy i Dziewiąty miesiąc ciąży

Dziecko z dnia na dzień przybiera na wadze.Ma bardzo mało miejsca ale mimo wszystko

rusza się bardzo intensywnie.Meszek zniknął, a zastąpiła go warstwa mazi

płodowej.W jego jelitach znajduje się smółka czyli

pierwszy stolec noworodka.Rozwijają się odruchy ujawniające się w

chwili urodzenia.

TRZECI TRYMESTR

PORÓD

CZYNNIKI ZABURZAJĄCE ROZWÓJ PŁODU

Odżywianie matkiCzynniki Rh

Alkohol Tytoń

Zakażenie bakteryjneZakażenie wirusowe

PasożytyPromieniowanie

OKRES PRENATALNYCZYNNIKI ZABURZAJĄCE

ROZWÓJ DZIECKA

• Czynniki genetyczne, np.

Zespół Downa

• Czynniki paragenetyczne tzw.

regulator matczyny,

wpływający na modyfikację

predyspozycji genetycznych

Dziecka• Czynniki pozagenetyczne są

przyczyną chorób i wad,

wywołane wirusem, bakterią,

pasożytem, promieniowaniem,

używkami, niedotlenienie,

stany niedoboru,

komplikacjami ciążowymi,

stresem

WARUNKI OPTYMALIZOWANIA

ROZWOJU DZIECKA

• Troska o zdrowie dziecka i

matki- dieta, sen, ruch i

odpoczynek, kontakt z

lekarzem, zmiana

organizacji dnia codziennego, ćwiczenia, wiedza

• Nastawienie na

komunikację z dzieckiem

• Zapewnienie matce

dobrego samopoczucia

• Wzmacnianie więzi

małżeńskiej

Ogromne, negatywne działanie na mózg nienarodzonego dziecka ma długotrwały stres, przeżywany przez matkę. Dziecko jest chronione w pewnym stopniu przez łożysko

przed szkodliwymi czynnikami. Hormony stresu w niewielkiej ilości przenikające przez nie, są dla dziecka pożyteczne. Problem pojawia się w momencie, kiedy

poziom hormonu stresu-kortyzolu, staje się zbyt wysoki.

Powtarzające się sytuacje silnego stresu w ciąży mogą przyczynić się do wielu wad u noworodków takich jak- -

rozszczep wargi, zaburzenia neurologicznych, trudności z oddychaniem, wrzody żołądka i zapalenie ucha, opóźnieniem rozwoju umysłowego, w skrajnych

przypadkach nawet do śmierci.

Stan napięcia i rozchwiania układu neurohormonalnego przed urodzeniem może powodować dodatkowe problemy po

urodzeniu, np. częstszą w okresie noworodkowym skłonność do irytacji i płaczu, pobudliwość, trudności ze ssaniem, trawieniem

(np. kolkę), spaniem i oddychaniem, a w późniejszym życiu częstsze trudności w uczeniu się, nadpobudliwość

psychoruchową i neurotyczność, zaburzenia emocjonalne oraz zaburzenia w kontaktach społecznych i w zachowaniu, a także

przedłużone reakcje na stres.

Silne negatywne przeżycia emocjonalne matki w okresie ciąży mogą być źródłem różnych form przemocy wobec dziecka

(fetal abuse - znęcanie się nad płodem), np. zaniedbanie go przez brak opieki lekarskiej lub niedożywienie (co zaburza

rozwój ośrodkowego układu nerwowego, powodując np. małą masę mózgu, oraz zmniejszenie ilości DNA i RNA).

OKRES PRENATALNYkomunikacja z dzieckiem

• Komunikacja neurohormonalna- sfera biologiczna, hormonalna

• Komunikacja behawioralna- sfera fizyczna • Komunikacja psychiczna- sfera myśli i

wyobrażeń matki

OCENA DZIECKA PO PORODZIE

Skala Apgar (1953 r.)O C E N A

_____________________________________________________________

Appearance - Zabarwienie skóry 0 1 2Puls - Czynność serca 0 1 2Grimace - Odruchy 0 1 2Activity - Napięcie mięśniowe 0 1 2Respiration - Czynność oddychania 0 1 2____________________________________________________________

Skala ocen7 - 10 punktów - dobry stan4 - 6 punktów - średni stan (tlen)0 - 3 punkty - ciężki stan (konieczne

wspomaganie oddychania i pracy serca

"Minuta wychowania dziecka w okresie wewnątrzmacicznym warta jest

miesiąca jego kształcenia po urodzeniu".

- Frederic Leboyer.

Dziękujemy za uwagę !

Prezentację przygotowały:

Małgorzata Wysocka Anna Rokosz

Paulina Przekopowicz