(OK-SUS)

Dlaczego i w jaki sposób powinniśmy wyjść z obecnego

testocentryzmu w edukacji?

Jacek Strzemieczny

2

Sprawdzanie tego, co już wiemy i potrafimy, jest konieczną, wartościową częścią uczenia się.

Egzaminy testowe przygniatają polski system edukacyjny

Problemem są testy i egzaminy, których wyniki niosą za sobą krytyczne konsekwencje dla uczących się (high-stakes test) i dla tych, którzy ich uczą.

Wypaczają one pracę szkół oraz prymitywizują nauczanie i uczenie się.

Poprawa polskiej edukacji wymaga odejścia od sterowania systemem edukacyjnym poprzez testy.

Raport McKinsey & Company Jak najlepiej doskonalone systemy szkolne na świecie stają się jeszcze lepsze, CEO 2012

3

Nie sprawdzają tego, na czym nam zależyCo z umiejętnościami kluczowymi? Jak możemy dopuszczać, by dominujący system rozliczania uczniów, nauczycieli, szkół pomijał te kompetencje?

Systemowo odwracają uwagę od procesów uczenia się i nauczania

Nie pozostawiają miejsca dla metod rozwijających myślenie i rozumienie oraz na poprawę metod nauczania.

Obniżają jakość relacji międzyludzkichZamiast rozwijać poczucie solidarności i umiejętność współpracy, wprowadzają selekcję i rywalizację.

Ogólnosystemowa gra w „policjantów i złodziei” źle wpływa na wszystkich jej uczestników.

Obniżają jakość relacji międzyludzkich

4

• Korzystanie z badań naukowych (światowych)

• Uznanie nadrzędnego moralnego celu edukacji

• Koncentracja na uczeniu się uczniów

• Deprywatyzacja nauczania i uczenia się

Koncepcyjne pole potrzebnej zmiany:

• Konsekwentne wykorzystanie oceniania kształtującego

• Atmosfera zaufania między nauczycielami umożliwiająca ich współpracę

• Zmiana w powszechnym

sposobie rozumienia edukacji

5

Plany poprawy pracy szkoły można i należy oprzeć na teoriach uczenia się i teoriach zmiany, mających podbudowę w światowych badaniach naukowych.

John Hattie, Visible Learning, 2009. Podsumowanie wyników ponad 800 metaanaliz podsumowujących 52 tys. badań edukacyjnych

The Nature of Learning, Using Research to inspire practice, OECD 2010

McKinsey & Company, kolejne raporty 2007 i 2010

Obecny model zarządzania edukacją (poprzez egzaminy testowe) nie ma przekonującego uzasadnienia w koncepcjach i badaniach naukowych.

Korzystanie z badań naukowych

6

Celem jest uczenie się wszystkich uczniów: „podnosimy poprzeczkę i zmniejszamy różnice”.

Michael Fullan, Odpowiedzialne i skuteczne kierowanie szkołą 2004 i  The Moral Imperative Realized 2012

Najważniejsze w szkole jest uczenie się uczniów.

Nauczanie jest jedynie tworzeniem warunków do uczenia się.

Inicjatywa OECD, Innovative Learning Environments,The Nature of Learning, Using Research to inspire practice, OECD 2010

Koncentracja w edukacji na uczeniu się uczniów

Uznanie nadrzędnego moralnego celu edukacji publicznej

7

Kliniczne podejście w zespołowym doskonaleniu nauczania (Professional Learning Communities).

Stworzenie warunków do profesjonalizacji pracy nauczyciela.

On Common Ground: The Power of Professional Learning Communities, edited by R. DuFour, 2005

Tight but Loose: Scaling Up Teacher Professional Development in Diverse Contexts, Wylie C. ed. Education Testing Service 2008.

Procesy nauczania i uczenia się powinny być widoczne, obserwowane i analizowane przez uczniów, nauczycieli i innych zainteresowanych.

John Hattie, Widoczne uczenie się (Visible Learning) 2009

Deprywatyzacja nauczania i uczenia się

Widoczne nauczanie i uczenie się

8

Ocenianie pomagające się uczyć. Zbieranie przez uczniów i nauczyciela informacji pozwalających zmodyfikować dalsze nauczanie i uczenie się.

Dostarczanie nauczycielowi i uczniowi informacji zwrotnych o procesie uczenia się, pozwalających ten proces produktywnie prowadzić.

Ocenianie kształtujące powoduje, że uczeń wie: po co się uczy, czego ma się nauczyć, po czym pozna, że się nauczył, umie ocenić, czy się nauczył.

Uczeń może przejąć kontrolę i odpowiedzialność za własne uczenie się.

Dylan Wiliam „Embedded Formative Assessment” 2011

Ocenianie kształtujące

9

Spacer edukacyjny. Edukacyjny obchód. Procedury krótkich wizyt w klasach z udziałem dyrektora, nauczycieli lub innych gości, nastawione na diagnozę i poprawę metod nauczania (learning walk, walkthrough).

Spacer edukacyjny (learning walk routine) Learning Research and Development Center, University of Pittsburgh, Pouczający obchód (instructional rounds) Harvard Graduate School of Education

Szkoła Ucząca Się (program CEO i PAFW) wprowadza spacer edukacyjny (we współpracy z Teachers Collage Columbia University) i „OK obserwację” – koleżeńską obserwację nauczycieli, którzy wspólnie wprowadzają do nauczania i uczenia się ocenianie kształtujące.

Wsparcie, ocena i presja koleżeńskie

10

Mikronauczanie (microteaching) – nagrywanie i koleżeńskie omawianie nagranej lekcji, koleżeńska obserwacja, koleżeńska informacja zwrotna.

Atmosfera zaufania umożliwiająca współpracę nauczycieli

Koncepcja rozwijania w szkole kapitału społecznego.

Kluczowe jest wyzwolenie energii i zaangażowania każdego uczącego się oraz każdego nauczyciela.

To wymaga wysokiego poziomu zaufania w szkolei wokół szkoły.

Michael Fullan, Wybór złych sterowników w całościowej reformie systemu edukacji, CEO 2012

Koleżeńska obserwacja i informacja zwrotna

11

Testocentrym jest problemem całego systemu edukacyjno-kulturowo-społecznego.

Powszechnej frustracji związanej z systemem egzaminów testowych towarzyszy powszechne przyjmowanie fałszywego równania:

wynik na egzaminie = korzyść ze szkoły

w domyśle: wiemy, o ile uczeń rozwinął umiejętnościi wiedzę przydatne w życiu i w pracy.

Testocentryzm jest zakorzeniony w powszechnym sposobie rozumienia edukacji

12

• wynik na egzaminie = korzyść ze szkoły

• wynik informuje nas ile korzystnej wiedzy udało się wlać do głów uczniów

• nagrody i kary zmotywują nauczycieli i uczniów 

Błędne rozumienie edukacji

1. Standardy

2. Nalewanie wiedzy

3. Testy

4. Nagrody i kary

13

Ten błędny pogląd jest konsekwentnie powielany w mediach, w rozmowach rodziców i ich dzieci, dyrektorów i ich nauczycieli, nauczycieli i uczniów.

Istniejący w Polsce system testocentryczny to nie tylko rzeczywistość instytucjonalna i prawna tworzona przez MEN, ale popularne błędne rozumienie edukacji.

Zmiana wymaga równolegle zmian w powszechnym myśleniu o edukacji oraz lepszych rozwiązań instytucjonalnych tworzonych przez władze.

Błędne rozumienie edukacji

Standardy nalewanie wiedzy testy

nagrody i kary lepsze wyniki.

Egzaminy testowe nie motywują

14