4.

TANIMLAR

TANIMLAR

• asagıdaki ozelliklere sahip bir madde anlamına gelir:

(a) 50 °C'de buhar basıncı 300kPa'dan (3 bar) buyuk olan veya

(b) 101,3 kPa standart basıncta 20 derecede tamamen gaz halde olan.

• su kapasitesi 150 litreden cok ve 3000 litreden az olan, ek yeri olmayan tasınabilir bir basınclı hazne anlamına gelir;

• 6.2.6’nın zorunluluklarını karsılayan, metal, cam veya plastikten yapılmıs ve bir sıvı veya sıvısız, macun veya toz, sıkılastırılmıs, sıvılastırılmıs veya basınc altında cozulmus bir gaz tasıyan, icerigini bir gaz icinde asılı halde katı veya sıvı parcacıklar halinde, bir duman, macun veya toz veya sıvı halde veya gaz halinde puskurtebilen bir aygıt ilistirilmis, herhangi bir yeniden doldurulamaz hazne anlamına gelir.

• bir sıvının buharının havayla birlikte alevlenir bir karısımolusturdugu en dusuk sıcaklık anlamına gelir;

• belli maddelerin ambalajlama amacıyla tehlike derecelerine gore atandıkları bir grup anlamına gelir. Ambalajlama grupları, Kısım 2'de daha kapsamlı acıklanan asagıdaki anlamlara sahiptir:

Ambalajlama grubu I: Yuksek derecede tehlikeli mallar

Ambalajlama grubu II: Orta derecede tehlikeli mallar;

Ambalajlama grubu III: Dusuk derecede tehlikeli mallar;

• bir hazne veya birden cok hazne, haznelerin muhafaza ve diger guvenlik islevlerini yapabilmesi icin gereken malzemeler veya diger bilesenler anlamına gelir (ayrıca bkz. "Kombine paketleme", "Kombine paketleme (plastik maddeler)", "Kombine paketleme (cam, porselen veya seramik)", "Ic ambalaj", "Orta boy hacimli konteyner (IBC)", "Ara ambalaj", "Buyuk ambalaj", "Hafif kalibre metal ambalaj", "Harici ambalaj", "Onarılmıs ambalaj", "Onarılmıs ambalaj", "Yeniden kullanılmıs ambalaj", "Hurda ambalaj" ve "Gecirmezambalaj");

• ambalaj veya buyuk ambalaj veya IBC ve onun sevkiyat icin hazırlanan elemanlarını iceren ambalajlamanın tamamlanmıs urunu anlamına gelir. Bu terim isbu baslıkta tanımlanan gaz haznelerinin yanı sıra buyuklukleri, kutleleri veya yapılarından oturu ambalajlanmadan tasınabilen veya kafeslerde, sandıklarda veya ellecleme cihazlarıyla tasınabilen nesneleri kapsar. Radyoaktif malzemelerin tasınması haricinde, dokme halinde tasınan maddeler veya tanklarda tasınan maddeler icin gecerli degildir.

• 4.1.1.5'e uygun olan bir harici ambalajlama icinde, tasımaamacıyla ambalajlanmıs bir veya birden cok ambalaj kombinasyonu anlamına gelir;

• tasıma icin bir harici ambalajın gerekli oldugu ambalaj anlamına gelir;

• elleclenmesi ve istiflenmesi daha kolay bir birim olusturacaksekilde birlestirilen, bir veya daha fazla ambalajları iceren, bir gonderici tarafından kullanılan (Sınıf 7 durumunda tek bir gonderen tarafından) bir dıs ambalaj anlamına gelir.

(a) Cesitli ambalajların yerlestirildigi veya istiflendigi ve plastik serit, sıkıca saracak veya gergin sekilde olacak bir bant veya diger uygun yontemlerle sabitlenen palet gibi bir yukleme tablası veya

(b) Kutu veya sandık gibi bir dıs koruyucu ambalajlama;

• ic kapları veya ic ambalajları icermek ve korumak icin gerekli herhangi emici madde, tamponlama ve herhangi baskaelemanlarla kompozit veya birlesik ambalajlamaların dısıkoruması anlamına gelir;

• ic kısmı cam, porselen veya comlek turu bir hazneden olusanve bir harici ambalajlamaya (metal, tahta, karton, plastik madde, genlesmis plastik maddeden vb.) sahip ambalajlardır. Birlestirildiginde ayrılmaz bir birim haline gelir ve bu ambalaj tek parca bir sekilde doldurulup, saklanabilir, ayrılabilir ve bosaltılabilir;

• nesneler veya ic ambalajlar iceren, harici ambalajdan olusanambalaj anlamındadır ve ayrıca:

• (a) Mekanik ellecleme icin tasarlanmıstır;

(b) 400 kg net agırlıktan veya 450 litre kapasiteden fazladır fakat hacmi 3 m3'ten fazla olmamalıdır;

• ucları duz veya bombeli olan, metal, karton, plastik, kontrplak veya diger uygun maddelerden yapılmıs silindirsi ambalajlar anlamına gelir. Bu tanım ayrıca diger bicimleri de kapsar, ornegin yuvarlak, sivri boyunlu ambalajlar ya da kova bicimliambalajlar gibi. Bu tanım tahta fıcıları veya bidonları kapsamaz;

• karayolu veya demiryolu ile tasıma icin arac veya vagon anlamına gelir;

• bkz. "Tuplu gaz tankeri", "Kapalı arac ", "Acık arac ", "Ortulu arac " ve "Tanker";

• baglı bir treyleri olmayan bir motorlu arac veya baglı bir treyler ve motorlu aracı iceren birlesim anlamına gelir;

• su kapasitesi 150 litreden cok ve 1000 litreden az olan kaynaklanmıs tasınabilir basınc haznesi/kabı anlamına gelir (ornegin donen kasnaklar ve kızakların uzerindeki kurelerledonatılmıs silindir hazneler);

• su kapasitesi 150 litreyi gecmeyen basınclı tasınabilir hazne anlamına gelir (ayrıca bkz. "Silindir demetleri");

• yardımcı ve yapısal techizatıyla birlikte bir govde anlamına gelir. Tek basına kullanıldıgında tank terimi bu kısımda tanımlandıgı gibi tuplu gaz tankerlerinin veya CEGK’lerinelemanlarını olusturan tanklar dahil, bir tank konteyner, portatif tank, sokulebilir tank veya sabit depo anlamındadır (ayrıca bkz. "Sokulebilir tank", "Sabit tank", "Portatif tank" ve "Cok elemanlı gaz konteyneri");

• oncelikle tehlikeli atıkların tasınmasında kullanılan ve Bolum6.10’da belirtildigi gibi atıkların yukleme ve indirme islemlerinikolaylastırmak uzere ozel yapısı ve/veya techizatı olan sabit bir tank, sokulebilir tank, tank konteyner veya tank takas govdesianlamına gelir. Bolum 6.7 veya 6.8’in zorunluluklarını tamamen yerine getiren bir tank, vakumla calısan atık tankı sayılmaz.

• sabit tank dısındaki, portatif tank, tank konteyner veya bir akulu aracın bir parcası veya kapasitesi 450 litreden cok olan bir CEGK anlamına gelir ve yukun parcalara ayrılmadan tasınmasına yonelik tasarlanmamıs olan ve genellikle, sadece bos iken elleclenebilen bir tanktır;

• Bolum 6.7'deki veya Bolum 3.2 Tablo A Sutun (10)'daki portatif tank talimatında (T-Kodu) belirtilen ve IMDG Kodu'ndaki veya Bolum 6.7'deki tanımlamalarla uyumlu olan ve 450 litreden fazla kapasitesi olan, 2.2.2.1.1’de belirtildigi uzere gazların tasınmasında kullanıldıgında, cok modlu bir tank anlamına gelir;

• bir araca kalıcı olarak eklenmis (eklentiden sonra arac , tanker olarak anılır) veya boyle bir aracın iskeletinin gerekli bir parcası olup, 1000 litreden fazla kapasiteye sahip tank anlamına gelir;

• Bolum 6.1'de belirtilenler dısında, asagıdaki ozelliklere sahip olan, katı veya esnek bir portatif ambalaj anlamına gelir:

• (a) Kapasitesi asagıdaki gibidir:

(i) Ambalajlama grubu II'nin ve III'un katıları ve sıvıları icin en fazla 3m3;

(ii) Esnek, sert plastik, kompozit, karton veya tahta IBC'lerdeambalajlandıgında, ambalajlama grubu I’in katı maddeleri icin en fazla 1,5 m3;

(III) Metal IBC'lerle ambalajlandıgında, ambalajlama grubu I katı maddeleri icin en fazla 3 m3;

(IV) Sınıf 7'e ait radyoaktif malzemeler icin en fazla 3 m3;

(b) Mekanik ellecleme icin tasarlanmıstır;

(c) Bolum 6.5'teki testlerle belirlenen, ellecleme ve tasıma sırasında olusangerilmelere dayanıklıdır;

• (ayrıca bkz. "Plastik ic kaba sahip kompozit IBC", "Fiber Levha IBC", "Esnek IBC", "Metal IBC", "Sert plastik IBC" ve "Tahta IBC").

• dikdortgen veya poligon ara kesitli, bir veya birden fazla deligiolan, metal veya plastik ambalaj anlamına gelir;

• asagıdaki ozelliklere sahip, bir tasıma techizatı (tasıma sandıgı veya benzeri) anlamına gelir:

- Saglam ve tekrar tekrar kullanıma uygun daimi dayanıklı yapı;

- Yuku bozmadan, bir veya birden cok tasıma aracı ile maddeleri tasımak uzere ozel tasarım;

- Ozellikle bir tasıma aracından digerine aktarılırken, hazır istiflemesine ve elleclemesine izin veren cihazlarla donatılmıs;

- Doldurması ve bosaltması kolay tasarım;

- Radyoaktif malzemelerin tasımasında kullanılan konteynerler haric, 1 m3’ten az olmayan ic hacim.

• Kucuk konteyner tanımına girmeyen konteynerler anlamınagelmektedir. 3 m3 kapasitenin uzerindedir.

• bir konteynerin tanımını karsılayan ve bir govde ve techizatparcaları iceren bir tasıma techizatı anlamına gelir. Buna tank konteynerin hareketini onemli bir degisiklik olmadan kolaylastıran techizat da dahildir. Bu tank konteynerler gaz, sıvı, toz veya granul maddelerinin tasınmasında kullanılır ve 2.2.2.1.1'de belirtildigi uzere gazların tasınmasındakullanıldıgında kapasiteleri 0,45 m3’ten (450 litre) buyuktur;

• muhafaza sistemi ile dogrudan temas halinde olan katı maddeleri tasımasıamaclanan muhafaza sistemi (herhangi ic astar veya kaplama dahil) anlamına gelir. Ambalajlar, orta boy hacimli konteynerler (IBC’ler), buyukambalajlar ve tanklar dahil degildir.

Bir yıgın konteyner su ozelliklere sahiptir:

- Saglam ve tekrar tekrar kullanıma uygun daimi dayanıklı yapı;

- Arada tekrar yukleme olmadan, bir veya birden cok tasımayontemi ile malları tasımak uzere ozel tasarım;

- Elleclemeye hazır olmasını saglayan duzenekler;

- 1,0 m3’ten az olmayan kapasite.

Konteynerler, acık deniz yıgın konteynerleri, cop konteynerleri, dokme copkovaları, takas govdeleri, tekne seklinde konteynerler, kayar konteynerler ve aracların yuk bolmeleri, yıgın konteynerlere ornektir.

• „Cok elemanlı gaz konteyneri”.

• „Mobil Patlayıcı Üretim Birimi".

• herhangi bir kapama yontemi iceren, maddeleri veya nesneleri icine almak ve tutmak icin kullanılan bir muhafaza kabı anlamına gelir. Bu tanım govdeleri kapsamaz (ayrıca bkz. "Dondurucu hazne/Dondurucu kap", "Ic hazne", "Basınclıhazne", "Sert ic hazne" ve "Gaz kartusu");

• silindirleri, tupleri, basınclı varilleri, kapalı dondurucu hazneleri, metal hidrit depolama sistemlerini, silindir demetlerini iceren ortak bir terim anlamına gelir;

• su kapasitesi 1000 litreyi asmayan, sogutulmus sıvılastırılmıs gazlar icin tasınabilir, ısı yalıtımlı, basınclı hazneler anlamına gelir (ayrıca bkz. "Acık dondurucu (dondurucu) hazne");

• birbirlerine manifoldlarla baglı ve bu araca kalıcı olarak sabitlenmis parcalar iceren bir arac anlamına gelir. Susıralananlar tuplu gaz tankerinin parcalarındandır: Silindirler, tupler, silindir demetleri (sasiler de denir), basınc varilleri ve 2.2.2.1.1'de belirtildigi uzere gazların tasınmasına yonelik 450 litreden fazla kapasitedeki tanklar;

• sıvı, gaz, toz veya granul maddeleri tasımak icin yapılan ve bir veya birden cok tank iceren bir arac anlamına gelir. Uygun arac veya icinde kullanılan calısan aksamın birimlerine ek olarak, bir tanker bir veya birden cok govde, bunların techizatınınparcaları ve bunları araca veya calısan aksamın parcalarınatutturmak icin baglantı elemanı icerir;

• yuku korumak icin bir ortusu bulunan acık bir aractır.

• haznenin icindeki tehlikeli malların nominal hacmi anlamına gelir ve litre ile ifade edilir. Sıkıstırılmıs gaz silindirleri icinnominal kapasite, silindirin su kapasitesi olmalıdır;

• bir tank, ambalaj veya IBC ve techizatın ve kapama araclarınınsızdırmazlıgının belirlenmesinde kullanılan test anlamına gelir;

• arac veya konteynerlerde ambalajlanmamıs katı maddelerin veya nesnelerin tasınması anlamına gelir. Bu terime ambalajlanmıs maddeler ve tanklarda tasınan maddeler dahil degildir;

• Icinde ya da ara ambalajlamasında kullanılan herhangi bir kapama yontemi iceren, kutular, siseler, tenekeler, variller, kavanoz ve tupleri icerir;

• atlayıcı olmayan tehlikeli maddelerden patlayıcı uretmek veya bu maddelere patlayıcı yuklemek icin kullanılan bir unite veya bir uniteye yerlestirilmis duzenek anlamına gelir. Ünite, pompaların ve ilgili techizatların yanı sıra cesitli tanklar, yıgınkonteynerler ve surec techizatları icerir. MPÜB’de, ambalajlı patlayıcılar icin ozel bolmeler bulunabilir;

• kullanıma hazır hale getirilmis basınclı bir hazneyi tamamen doldurabilecek, gazın kutlesinin 15 °C'deki suyun kutlesineoranı anlamına gelir;

• birbirlerine ilistirilmis, bir manifoldla birbirine tutturulmus ve tek bir parcaolarak tasınan silindir anlamına gelir. Toplam su kapasitesi, 1000 litreyle sınırlı Sınıf 2 (2.2.2.1.3'e gore T harfi ile baslayan gruplar) zehirli gazlarının tasınması amaclanmamıssa, 3000 litreyi gecemez;

• manifoldla birbirine baglı ve bir yuzeye tutturulmus elemanlar iceren birim anlamına gelir. Su elemanlar cok elemanlı gaz konteyneri elemanları olarak dusunulebilir: Silindirler, tupler, basınc varilleri ve silindir demeti ayrıca 2.2.2.1.1’de tanımlanan gazların tasınmasında kullanılan 450 litreden daha fazla kapasiteli tanklar;

• kagıt, naylon, bez, dokumalı veya baska bir uygun maddeden yapılmıs esnek ambalaj anlamına gelir;

• madde veya nesnelerin BM Model Yonetmeliklerinden alınmıs 4 basamaklı tanımlama numarası anlamına gelir;

• 1974'te Uluslararası Denizcilik Orgutu (IMO) tarafından Londra'da yayınlanan, Deniz Yasamının Guvenligi (SOLAS) Uluslararası Anlasması'nın Bolum VII, Kısım A'nın yerine getirilmesi icin, Uluslararası Denizcilik Tehlikeli mallar Kanunnamesi'dir;

• Tehlikeli Malların Demiryolu ile Uluslararası TasımacılıgınaIliskin Duzenlemeler (COTIF'in C Eki) anlamına gelir;

• Londra'daki Uluslararası Denizcilik Orgutu (IMO) tarafından tasnif edilen ve yayımlanan Uluslararası Guvenli Konteyner Anlasması (Cenevre, 1972) anlamına gelir;

• asagıdakileri gerceklestiren herhangi bir isletme anlamına gelir:

(a) ambalajlı tehlikeli malların, kucuk konteynerlerin veya portatif tankların bir aracın veya konteynerin icine veya uzerine yuklenmesi veya

(b) Konteynerin, yıgın konteynerin, CEGK’nin, tank konteynerin veya portatif tankın bir aracın uzerineyuklenmesi.

• kendi adına veya bir ucuncu sahıs adına tehlikeli malları gonderen isletme anlamına gelir. Tasıma islemi bir tasımasozlesmesi altında yurutuluyorsa, gonderen tasımasozlesmesine gore gonderendir;

• tasıma kontratı olsun ya da olmasın tasıma islemini yurutenisletme anlamına gelir;

• tehlikeli malları bir depoya (tankere, sokulebilir tanka, portatif tanka veya tank konteynere) ve/veya bir araca, buyukkonteynere veya toptan dokme halinde tasıma icin kucukkonteynerlere, bir akulu araca veya CEGK'ye yukleyenherhangi bir isletme anlamına gelir;

• asagıdakileri gerceklestiren herhangi bir isletme anlamına gelir:

a) Konteynerin, yıgın konteynerin, CEGK’nin, tank konteynerin

veya portatif tankın bir aractan cıkarılması veya

b) Ambalajlı tehlikeli malların, kucuk konteynerlerin veya portatif tankların bir aracın veya konteynerin icinden veya uzerindenbosaltılması veya

c) Tehlikeli malların bir tanktan (tanker, sokulebilir tank, portatif tank veya tank konteyner) veya bir tuplu gaz tankerinden, MPÜB’den, CEGK’den veya dokme halinde veya dokme bir konteynerde tasımaicin kullanılan bir aractan, buyuk konteynerden veya kucuk

konteynerden bosaltılması;

• tasıma sozlesmesine gore malın alıcısı anlamına gelir. Alıcı tasıma sozlesmesinin hukumlerine uygun baska bir ucuncu taraf atarsa, bu taraf ADR nezdinde alıcı kabul edilir. Tasımaislemi tasıma sozlesmesi olmadan yurutuluyorsa, vardıklarında tehlikeli malların idaresini ustune alacak isletme alıcı kabul edilir.

• tehlikeli malları buyuk ambalajlar ve orta boy hacimli konteynerler (IBC’ler) dahil olmak uzere ambalajlara koyan ve gerekirse tasıma icin ambalajları hazırlayan bir isletmeanlamına gelir;

• surucu veya guvenlik, emniyet, egitim veya operasyonel nedenlerle surucuye eslik eden herhangi biri anlamına gelir;

• ongorulen dogrudan bir kullanımı olmayan ama yeniden isleme, cope yıgma, yakarak bertaraf etme veya baskayontemlerle elden cıkarma icin tasınan maddeler, cozeltiler, karısımlar veya nesneler anlamına gelir;