In de voetsporen vanWillem van Oranje

Deze tinnen wijnkan iserg bijzonder. Het iseen van de weinigeobjecten waarvan metzekerheid is vastge-steld dat deze vanWillem van Oranje isgeweest. De kan is eenbruikleen van Museumhet Zwanenbroeders-huis. Hoewel hij Lu-thers was opgevoed,was Willem van Oranjeaan het begin van zijnloopbaan katholiek enwerd hij lid van hetillustere Zwanenbroe-ders-genootschap.

DRINKBEKER

D10 DE TELEGRAAFDINSDAG 23 OKTOBER 2018

CULTUURD11CULTUURDE TELEGRAAF

DINSDAG 23 OKTOBER 2018

De kleine Louise Juliana van Nassau iseindelijk weer thuis. De eerste doch-ter die Willem van Oranje met zijnderde vrouw Charlotte de Bourbonkreeg, werd in het Delftse Prinsenhofgeboren. Ze was pas acht toen haarvader daar op 10 juli 1584 door Baltha-sar Gerards met drie kogels recht inhet hart werd vermoord.

Haar kinderpor-tret, geschilderddoor Daniël vanden Queborn inopdracht van de

stadhouder, is een van debijzonderste bruiklenen opde expositie Willem vanOranje is hier! die nu te zienis in Museum Prinsenhof inDelft. De tentoonstelling,die aanhaakt bij het herden-kingsjaar rond het beginvan de Tachtigjarige Oorlog,nu precies 450 jaar geleden,laat het publiek kennis ma-ken met Willem de Zwijger,zoals hij ook wel genoemdwerd, als leider van de Op-stand, maar ook als gezins-hoofd, en natuurlijk stamva-der van ons huidige ko-ningshuis.

In het Prinsenhof loop jeletterlijk in de voetsporenvan de Vader des Vader-lands. Je ziet er nog altijd dekogelgaten in de muur bij detrap, de stille getuigen vanzijn gewelddadige dood, dieal eeuwenlang een toeristi-sche attractie zijn. Net alshet destijds hypermoderneradslotpistool, het eenvou-dig te bedienen handvuur-wapen waarmee Gerardseen einde aan zijn levenmaakte. En je kunt er doorde ramen van zijn woon-slaapvertrek kijken, dieWillem van Oranje altijd zograag open had staan, omeen glimp van de Oude Kerkop te vangen.

Zijn complete politieke enfamilieleven speelde zichhier af, sinds hij in 1572 zijnpaleizen in Antwerpen enBreda ontvluchtte en zijn in-trek nam in het rijke, katho-lieke Sint Agathaklooster inDelft, dat vanaf dat momenthet Prinsenhof ging heten.Als leider van de Opstandtegen de Spaanse koning Fi-lips II was zijn leven ernstigin gevaar. Delft, een volledigommuurde vestingstad,gold als een van de veiligstesteden in de Nederlanden.Hij kwam er aan met tienhellebaardiers, die hem

moesten beschermen.Twaalf jaar lang zou dezeplek inderdaad een veiligehaven zijn.

„Het huis zelf is in feiteons belangrijkste collectie-stuk. Hier werd immers ookhet Leids ontzet gepland enhier schreef Willem vanOranje in 1580, toen hij vo-gelvrij was verklaard doorFilips II, zijn befaamde ver-weerschrift de Apologie”,zegt directeur Janelle Moer-man van Museum Prinsen-hof. „Met deze expositievertellen we vanuit Delftsperspectief zijn verhaal, datmeteen ook een van de be-

langrijkste periodes uit on-ze vaderlandse geschiede-nis omvat. Op een laagdrem-pelige manier wordt jong enoud meegenomen in de ont-staansgeschiedenis van Ne-derland.”

Het Prinsenhof was vanoorsprong een rijk, katho-liek klooster, waar meisjesvan goede komaf alsnon konden intre-den. Dat de nonnen,nadat Willem ermet zijn gezin zijnintrek had geno-men, er mochtenblijven wonen, zegt iets overzijn pragmatische, tolerantegeest. Geboren als Willemvan Nassau op het Duitsekasteel Dillenburg, groeidehij op in een protestants

adellijk milieu. Een groteerfenis, die hem prins vanOranje zou maken, verleid-

de hem er toe zich aan hethof van Karel V aan eenverdere katholieke op-voeding te onderwer-pen.

„Later werd hij weerprotestant”, vertelt

historica en gastcon-servator Hester Schöl-

vinck. „Zijn vernieu-wende idee om zowelhet protestantismeals het katholicisme

vreedzaam naast el-kaar te laten bestaanen zijn hartstochte-

lijk pleidooi voorgodsdienst- en gewe-tensvrijheid voor een

volk dat soeverein is, is

rechtstreeks terug te voe-ren op zijn opvoeding.”

Een zaal, het oude scrip-torium van het klooster, isgeheel gewijd aan de Apolo-

gie, het verweerschrift datWillem van Oranje met zijnraadgevers opstelde. „Hetstaat vol met halve en heleleugens. ’Nepnieuws’ zou-den we deze oorlogspropa-ganda nu noemen”, steltSchölvinck. „En hoewel hetgericht was aan de vorstenvan Europa werd het vlug-schrift, waarin de prins ophoge toon vertelt wat hem isoverkomen en wat voorwaanzinnige, moordzuchti-ge verrader Filips II is, ookin grote oplage gedrukt. Demensen smulden ervan. Hetwerd een ware bestseller.”

Natuurlijk wordt er ookstilgestaan bij de begrafenisvan Willem van Oranje in deNieuwe Kerk in Delft. Enhoe de Opstand na zijn doodnieuw leven kreeg ingebla-zen door zijn zonen Mauritsen Frederik Hendrik, dieuitstekende legeraanvoer-ders en vernieuwende oor-logsstrategen bleken te zijn.

Het waren ook de zonen diehet beeld van hun vader, alskrachtige Vader des Vader-lands, bleven promoten. Inlatere periodes zou echterwisselend over de waardevan zijn denkbeelden enover zijn betekenis voor onsland gedacht worden. Elketijd kent zijn eigen Willem

van Oranje. De ex-positie oordeeltniet, de bezoekermag zelf bepalen ofhij die eretitel Va-der des Vaderlandsverdient.

Te zien tot en met 3 maart2019. Een deel van de presen-tatie zal echter permanent tezien blijven.

PRINSENHOF DELFT HERNIEUWT TENTOONSTELLING RONDOM VADER DES VADERLANDS

’Apologie’ volmet nepnieuws

Dit kinder-portret vanLouiseJuliana is naeeuwenweer terugin hetPrinsenhofin Delft,waar zegeborenwerd. Hetschilderij,gemaaktdoor Daniëlvan denQuebornrond 1580,is eenbruikleenuit hetDuitseSiegerlandMuseum inOberenSchloss. FOTO’SMUSEUMPRINSENHOF

Portret van Willem van Oranjevan de hand van Michiel vanMierevelt.

Het oude kloostergebouw,waarin het Prinsenhof is geves-tigd, is eigenlijk het belangrijk-ste collectieonderdeel van hetmuseum. FOTO’S MUSEUM PRINSENHOF

door Paola van de Velde

Vandaag start Jacqueline Govaert haar nieuwetheatertour met de voorstelling ’Zo zit dat dus ook’.

MUZIEKTIP

In de zogehetenWaalse kerk, die nogaltijd onderdeel vanhet museumcomplexis, beleed Willem vanOranje zijn geloof. Vijfvan zijn kleinkinderenliggen hier ook begra-ven. Het gaat omEmanuel II van Portu-gal en vier van zijnzussen. Zij waren dekinderen van Emiliavan Oranje en dePortugese troonpre-tendent Emanuel I.Emanuel II zwoerhier in de Waalsekerk zijn katholiekegeloof af en vochtmee in het leger vanzijn oom FrederikHendrik. Op de fraaiebronzen plaat die degrafkelder afdekt, zijnde wapens van beideadellijke huizen afge-beeld.

WAALSE KERK

door Jorrit Hoekstra

Na jaren van modder-gooien is de Britse pop-rockgroep Spandau Balleteindelijk klaar om meteen schone lei aan nieuwemuziek en tours te wer-ken. Zanger Tony Hadleyis uit de band gezet envervangen door de bijna30 jaar jongere Ross Willi-am Wild. In deze ver-nieuwde samenstellingspeelt de band twee con-certen in Nederland.

Wegens een conflict overroyalty’s en prioriteiten(Hadley zou Spandau Balletop plaats twee hebben ge-zet, ten faveure van zijn ei-gen carrière) besloot deband een nieuwe zanger tekiezen. Iemand die SpandauBallet wél op één zet: RossWilliam Wild - naast zangerook schrijver, toneelspeler,producer en televisieper-soonlijkheid - is het nieuwegezicht. „Ik blijf wel anderedingen doen: ik ben bezigmet musicals en televisiese-ries, maar deze kans laat ikniet gaan. Dit is wat ik alsklein jongetje wilde doen ennu geef ik alles wat ik heb.”

Behalve de zangerswisselis er binnen de band weinigtot niets veranderd. De oudegarde, bestaande uit debroers Gary en MartinKemp en Steve Norman, isnog steeds actief. „We heb-ben twee jaar naar een nieu-we zanger gezocht, maarmet William klikte het met-een. We zullen sowieso mu-ziek uitbrengen met eenechte oldschool vibe. Aan-passen aan trends doen weniet: wij zijn Spandau Balleten we zetten zélf de trends”,aldus gitarist annex saxo-foonspeler Steve Norman.

Het contrast tussen het’broekie’ en de veteranenlijkt schrijnend: SpandauBallet is al sinds 2015 nietmeer op tournee geweest,terwijl Ross juist drukkerwas dan ooit. „Ik stond achtkeer per week op het podi-um in een musical. Wat be-treft het artiestenleven benik wel wat gewend. Maar

ook de andere mannen zijnniets verleerd: toen we eenintroductieshow gaven inEngeland ging iedereen ophet podium uit zijn dak.”

Ross is bekend met deprestatiedruk van een groteproductie, maar zingenvoor een van de grootste hit-machines van de jaren 80 istoch andere koek. „Natuur-lijk ben ik enthousiast om tegaan beginnen, maar aan deandere kant komt er ook welangst bij kijken. Spandauheeft echt een reputatie ennaam hoog te houden. Des-ondanks ben ik wel vastbe-sloten om er een succes vante maken: ik werd vanschool getrapt vanwegemijn rockambities en hetzou zonde zijn als ik er dannu niet het beste van maak!”

Twee jaar geleden deed deband voor het laatst Neder-land aan met een concert inde toenmalige HeinekenMusic Hall, maar nu kiezenze voor intiemere shows.Steve: „We zijn met Span-dau van alles gewend: hierhadden we een vaste showin Ahoy, maar nu spelen wemeer in underground loca-ties. We zijn niet gek en we-ten heus wel dat Spandaueerst wat meer momentummoet vergaren voor we weernaar de grote festivals trek-ken. Dat is dan weer eenstap voor volgend jaar.”

Spandau Ballet, 27-10 Tivoli-Vredenburg Utrecht, 28-10Tilburg 013.

Hitmachinegaat opnieuwvoor goud

Nieuwe zanger, nieuwe kansen

Fans moeten het voortaanzonder Tony Hadley stellen.FOTO HOLLANDSE HOOGTE

V.l.n.r. Martin Kemp, John Keeble, Steve Norman, nieuwkomerRoss William Wild en Gary Kemp. FOTO DENIS O’REGAN