prmm gjirokaster draft fina

Programi IPA 2010 i Bashkimit Europian pr Shqiprin

Ky projekt sht financuar nga Bashkimi Europian

Asistenc Teknike pr Forcimin e Kapacitetit t Ministris s Mjedisit n Shqipri pr Hartimin dhe Detyrimin e Legjislacionit Kombtar Mjedisor (Europe Aid/130987/C/SER/AL)

Aktiviteti A.3: Prgatitja e Strategjis dhe Planeve Planet Rajonale pr Menaxhimin e Mbetjeve

Plani Rajonal i Menaxhimit t Mbetjeve pr Qarkun Gjirokastr

Draft Final

TitulliiProjektit: AsistenceTeknikeprForcimineKapacitetit teMinistris seMjedisitnShqipri

prHartimindheDetyrimineLegjislacionitKombtarMjedisorNumriiprojektit: EuropeAid/130987/C/SER/AL;Nrikontrates: 2011/275693Vendi: RepublikaeShqipris Prfituesi KontraktoriEmri: MinistriaeMjedisit GrontmijA/SAdresa: Rr. e Durrsit, Nr 27, Tirane,

ShqipriGranskoven8DK2600Glostrup

PersoniiKontaktit: ArdianaSokoli PaoloBaccaTelefon: +35542270622 +35542226493Email: [email protected] [email protected]: 09.06.2014Titulli:Autor:

PlaniiMenaxhimittMbetjeveprQarkunGjirokastrErjolaMuka,NarinPanariti

QA: PaoloBaccaMirnjohjeEkipi i projektit dshiron t shprehmirnjohjen pr t gjith personat dhe ekspertt e njsive tqeverisjesvendoredhetgjithainstitucionevedhepalvetinteresuaraqndihmuannmbledhjenetdhnavedhe informatavedhe tgjithpersonatqkanmbshteturprgatitjenektijmateriali.FalnderimetveantashkojnprdrejtuesiteMinistrissMjedisit.Ky raport sht prgatitur nga nj ekip projekti q punon pr Grontmij. Gjetjet, interpretimet dhekonkluzioneteshprehuranktdokumentjanvetmatotGrontmijdhenukduhetnasnjmnyrtmerrenprtpasqyruarmendimetdhepolitikateKomisionitEvropian.

AsistenceTeknikeperForcimineKapacitetitteMinistriseseMjedisitneShqiperiperHartimindheDetyrimineLegjislacionitKombetarMjedisor

3

TabelaePrmbajtjesPRMBLEDHJEEKZEKUTIVE..........................................................................................................................6HYRJE .........................................................................................................................................................141. LEGJISLACIONIDHEKUADRIINSTITUCIONAL..................................................................................151.1. PolitikadheStrategjiaKombtareprMenaxhimineMbetjeve....................................................15

1.1.1PlaniKombtariMenaxhimittMbetjeve............................................................................181.2. LegjislacioniKombtar.....................................................................................................................191.3. InstitucionetdhePaltePrfshira..................................................................................................20

1.3.1InstitucionetShtetrore.........................................................................................................201.3.2NjsiteQeverisjesVendore(NJQVt).................................................................................221.3.3PaltePrfshiranproes.....................................................................................................231.3.4Prfshirjaesektoritprivat......................................................................................................26

2. ZONAEMBETJEVE,GJIROKASTR...................................................................................................312.1. ProfiliiZonssMbetjeve..............................................................................................................31

2.1.1PopullsiaaktualedheNormaeRritjes...................................................................................312.1.2PrognozaePopullsissQarkutGjirokastr..........................................................................332.1.3AktivitetiEkonomik.................................................................................................................34

2.2. GjenerimidheKarakterizimiiMbetjeve..........................................................................................352.2.1MbetjetUrbanedheTregtare................................................................................................352.2.2RrymatPrioritaretMbetjeve...............................................................................................39

2.3. SistemeteMenaxhimittMbetjeve...............................................................................................412.3.1GrumbullimidheTransportimiiMbetjeve.............................................................................412.3.2Reduktimi,RiprdorimidheRiciklimiiMbetjeve...................................................................462.3.3TrajtimiiNdrmjetmiMbetjeve..........................................................................................462.3.4DepozitimiiMbetjeve............................................................................................................46

2.4. AspektetEkonomike........................................................................................................................552.4.1BuxhetiprMenaxhimineMbetjeve.....................................................................................552.4.2TarifaeMbetjeve...................................................................................................................56

2.5. AnalizaSWOT...................................................................................................................................593. PLANIFIKIMIIMENAXHIMITTMBETJEVE,GJIROKASTR..............................................................623.1. PlanifikimiStrategjikiMenaxhimittMbetjeve.............................................................................62

3.1.1VizionidheObjektivat.............................................................................................................623.2. KuadriPlanifikuesprArritjeneObjektivave..................................................................................63

3.2.1PlanifikimiiGrumbullimitdheTransportimittMbetjeve....................................................633.2.2PlanifikimiiReduktimitdheRiciklimit....................................................................................753.2.3PlanifikimiiTrajtimittNdrmjetm.....................................................................................82


4

3.2.4PlanifikimiiSistemevetAsgjesimitfinal..............................................................................863.2.5PlanifikimiiSistemevetGrumbullimitdheTrajtimittRrymavePrioritaretmbetjeve...933.2.6PlanifikimiiZhvillimitInstitucionaldheNgritjessKapaciteteve........................................1013.2.7PlanifikimiiKomunikimit,InformimiteNdrgjegjsimitpublik..........................................1053.2.8KostotEkonomikedheSigurimiiFinancimit........................................................................1103.2.9PlanifikimiiRikuperimittKostos........................................................................................114

4. RISHIKIMIIPRMMGJIROKASTR..................................................................................................1174.1. Monitorimi.....................................................................................................................................1174.2. Raportimi.......................................................................................................................................117Aneksi1:Njmodelvlersimiprefiiencneshrbimittgrumbullimitdhetransportimittmbetjevenvarsitnumrittpopullsis..............................................................................................................118Aneksi2:AnalizaeKostovetManaxhimittMbetjevenQarkuneGjirokastrssipasAlternativavetprzgjedhura.............................................................................................................................................120Aneksi3:IndikatorteMenaxhimittMbetjeve.....................................................................................126Aneksi4:PlaniKohoriZbatimittPRMMprQarkunGjirokastr(1/3).................................................128


5

LISTAESHKURTESAVE3R Reduktimi,riciklimidherikuperimiACT ActiveCompostingTime1AKM AgjenciaKombtareeMjedisitARM AgjenciaRajonaleeMjedisitBE BashkimiEvropianCOSPE CooperazioneperloSviluppodeiPaesiEmergenti2DLDP DecentralizationandLocalDevelopmentProgramme3EELGP EmpoweringEnvironmentalLocalGovernmentPerformance4INSTAT InstitutiiStatistikaveISHMPUP InspektoriatiShtetroriMjedisit,Pyjeve,UjravedhePeshkimitKODM KostoOperativeDirektedhetMirmbajtjesLA LendfillMAFJ MbetjeteAutomjetevenFundtJetsMBZHRAU MinistriaeBujqsis,ZhvillimitRuraldheAdministrimittUjraveMEI MinistriaeEnergjisdheIndustrisMF MinistriaeFinancaveMM MinistriaeMjedisitMMB MenaxhimiiMbetjeveMpE MbetjetprEnergjiMPEE MbetjetePaisjeveElektrikedheElektronikeMSH MinistriaeShndetsisMTI MinistriaeTransportitdheInfrastruktursMZHETS MinistriaeZhvillimit,EkonomikTregtisdheSiprmarrjesN&SH NdrtimidheShkatrrimiNJQV NjsiteQeverisjesVendoreO&M OperacionaledhetmirmbajtjesOMPM OpcioniMjedisorPraktikishtmiMirPKMM PlaniKombtariMenaxhimittMbetjevePPP PartneritetiPublikPrivatPRMM PlaniRajonaliMenaxhimitteMbetjeveQKL QendraKombtareeLicensimitQRM QendraeRikuperimittMaterialeveRSH RepublikaeShqiprisSWOT Stregths,Weakenesess,OpportunitiesandThreats5SKM StrategjiaKombtareprMbetjet

1 Faza e kompostimit aktiv 2 Kooperim pr Zhvillimin e Vendeve n Gjendje Emergjence 3 Programi pr decentralizim dhe zhvillim lokal 4 Fuqizimi i Performancs Mjedisore n Qeverisjen Vendore 5 Fuqit, Dobsit, Shanse dhe Krcnimet


6

PRMBLEDHJEEKZEKUTIVEKydokumentshtPlani6iParRajonaliMenaxhimittMbetjeveprQarkuneGjirokastrs.Aimbulonperiudhn 20142025. Ai bazohet plotsisht n Strategjin dhe Planin Kombtar t Menaxhimit tMbetjeve dhe krkesat e legjislacionit kombtar pr menaxhimin e integruar t mbetjeve, t ciltreflektojnpolitikatdhelegjislacioninEvropiannktfush.Qllimiitijshtqnvijimtanalizssproblematiksdhe situatsaktualekonkretenktqark, tprcaktojobjektivaafatshkurtr,afatmesm e afatgjat, specifike pr t, si dhemasat pr realizimin e tyre,me qllim q nQarkun eGjirokastrstngrihetdhefunksionojsistemiiintegruarimenaxhimittmbetjeve.SipasPlanitKombtartMenaxhimittMbetjevecdoqarkduhettngrejGrupinePunsprMbetjet.NqarkuneGjirokastrskygrupungritdhejovetmishtepjesehartimittktijplani,pornvijimtzbatimittplanit,dotjetprgjegjsedheprprditsiminektijplanidogjashtvjet.N qarkun e Gjirokastrs sistemi i pastrimit, grumbullimit dhe transportimit t mbetjeve shtrihetkryesishtnzonaturbane.Aiofrohetngatgjithabashkitdhembulon80%deri100%tterritoritttyre.Nrastetekomunave7qeofrojnktshrbim,ainukkryhetrregullishtdhenukmbulongjithterritorinetyre.Aktualisht, shrbimi i grumbullimit t mbetjeve q ofrohet n bashkit dhe komunat e Qarkut tGjirokastrs,nukprfshingrumbulliminediferencuartmbetjeveqgjenerohenngabanort,biznesetdheinstitucionetdheasmbajtjenenjsistemitdhnashestatistikashprkatse.Qarku iGjirokastrsnukdisponontdhnaprsasitdherrymatspecifiketmbetjeveqgjenerohenapo riciklohennNJQVte tijurbaneapo rurale,porasn total.Kto tdhnamungojn, jan tpaplota,jotbesueshmedhejozyrtare.Nmungestktyretdhnavevlersimi igjendjesaktualetmbetjeve dhe prbrjes s tyre n qarkun e Gjirokastrs sht br prmes ekstrapolimit t tdhnavetprftuarangastudimetmtfundittbranktfushnShqipri8.MbshteturnktoekstrapolimesasiaembetjevetgjeneruaranqarkuneGjirokastrsnbashkitdhezonnruralettijsht:0.7kg/banor/ditprBashkitGjirokastr,Libohov,Prmet,Klcyr,Tepelen,Memaliajdhe0.4kg/banor/ditprkomunat.SasiaeprgjithshmeembetjevetgjeneruarangaQarkuiGjirokastrs,evlersuarmbiktotdhna,shtrreth40 t/ditoserreth14,634 t/vit.34% t totalit tmbetjeve ttgjithQarkutgjenerohenngaBashkiaeGjirokastrs.Bashkite tjera tqarkut,ajoeTepelens,MemaliajdhePrmet,KlcyrdheLibohov,gjenerojnrreth30%tsasistotaletmbetjevetgjeneruarnnivelQarku,ndrsatgjitha komunat bashk gjenerojn vetm 35% e ktij totali. Sektori i tregtis n t gjith Qarkun6 Kyplan sht rezultat injprpjekjeushtrimorepartneriteti, e koordinuarngaMMmembshtetjen e projektit SELEA t financuarngaprogramiIPA2010iBE7NQarkuneGjirokastrsjan4(katr)komunaqeofrojnshrbiminegrumbullimitdhetransportimittmbetjeve.8Studimimbisasitdheprbrjenembetjeven9NJQV(nfundtvitit2009)nkuadrtProjektitINPAELtmbshteturngaBE


7

gjeneron15.18t/ditose5.542tonmbetjenvit,thnndryshe38%ttotalittmbetjevettij.MbetjetInerte(ngaNdrtimidheShkatrrimi)Prktrrymnukkashrbimtdedikuar.Nukkapikatposameprgrumbullimindhelargimiityrebhetnbazasporadikedhejosipasnjplanifikimitrregullt.Mbetjetinerteraportohensinjproblemn rritje nga t gjitha bashkit e qarkut pr shkak t kostove t larta q krkon shrbimi prgrumbullimin dhe transportimin e tyre. Njsit e qeverisjes vendore tQarkut t Gjirokastrs kanshum pr t br pr zgjidhjen e ktij problemi, me qllim q t prmirsojn infrastrukturn egrumbullimit tmbetjeve dhe t ofrojn lehtsira pr riprdorimin dhe riciklimin e ksaj rryme tmbetjeve.Angazhimi pr ktduhet t fillojme ndarjennburim t ksaj rrymedhe t vijojmendarjenemtejshmetsajsipasfraksioneve(psh.mbetjemetalesh,tullash,betoni,qelqi,etj.)ruajtjendhe transportiminvemas t tyre.Nmasnm tmadhektombetjemunddheduhen riprdorur,ricikluarerikuperuar.Ktomasajovetmdotrrisinjetgjatsinevenddepozitimeveekzistuese,pornjkohsishtdotulinpresioninprinertembilumenjtkryesortksajzone.Vetmnjsasievoglqnukgjenprdorimettjeraduhetdepozituarnlendfilletposameprmbetjetinerte.MbetjeteamballazhitNuk disponohen t dhna pr aktivitete grumbullimi t ksaj ksaj rryme mbetjesh, sasit egrumbulluara,destinacioniprfundimtardhetrajtimiityre.Megjithsenjmaterialiriciklueshmemevlerprkompanite riciklimit,aktualishtkjo rrymmbetjesh shtonnmnyrartificialevoluminembetjeveurbanen kosha,dukendikuarn shrbiminegrumbullimitdhe transportimit,estetikneqytetit,etj.MbetjeterrezikshmeEdheprmbetjeterrezikshmengaindustriatdhnatqdisponohennktqarkjantmangtadhejotbesueshme.MbetjetspitaloreShrbimipr transportimindhe trajtiminembetjeve trrezikshmespitalorenQarkuneGjirokastrspothuajsemungon. Spitali rajonal i Gjirokastrs q sht edhe gjeneruesim imadh i ksaj rrymembetjesh i trajtonmbetjet spitaloren inceneratorinevet. Inceneratori,nje fasilitet jobashkkohor,ndodhetrreth200mngagodinaespitalitdhetransportimiimbetjevespitalorebhetngasubjekti"TEAD"shpk,sipasnjkontrateshrbimi.SpitaliPrparimTepelena,Tepelen,kannshkruarnjkontratshrbimime kompaninMediTel (medical service), e cila pas trajtimit tmbetjeve n autoklav idepoziton mbetjet n lendfillin e Sharrs. Spitali Refat Frashri, Prmet, ka nnshkruar nj aktmarrveshjemeBashkinPermetprshrbiminegrumbullimit,transportimitdhedepozitimit.Nukkaasnjinformacionmbitrajtiminparapraktktyrembetjeve,prparadepozitimitnvenddepozitiminebashkis.Mbetjetspitalore tgjeneruarangaqendratshendetesore, farmacit,etj.,hidhennkoshatpublikdhemtejdepozitohennvenddepozitime.


8

VajrateprdoruraPrasnjngabashkiteqarkutnukkatdhnambisasinegjeneruardhemnyrnemenaxhimittksajmbetje.Mbetjetngapajisjetelektrikedheelektronike(MPEE)NQarkuneGjirokastrsnukekzistonnjsistemiorganizuarigrumbullimittdiferencuartmbetjevetksajrryme.Nqarkekzistojn6venddepozitimekryesore t lokalizuarapran6bashkive respektive.Asnjriprejtyrenukprmbushkriteretemenaxhimittmbetjevetparashikuaranga legjislacioniaktualshqiptar.Mbetjetetgjithallojevedepozitohenbashknfushathapuraparrethim,nukprpunohendhenukmonitorohen.Nukprjashtohetekzistencaevenddepozitimevettjerailegale.Buxhetiprpastrimin/menaxhiminembetjevenbashkitndryshmetqarkutvarjonnga635%tbuxhetit t tyre. Ai realizohet prmes t ardhurave q vilen nga tarifat e pastrimit (t cilat janprgjithsishttultadhetpamjaftueshmeprtmbuluarsicduhetktshrbim),tardhurattjeravendore, si dhe nga transfertat e pakushtzuara nga qeveria qendrore. Pas vitit 2009 ky buxhet kapsuarrritjenbashkinMemaliaj,PrmetdheGjirokastr,ndrkohkapsuarrnietlehtosenukkandryshuarnbashkitetjeratqarkut.Qshrbimi ipastrimit/menaxhimittmbetjevet jet iqndrueshmdheefientkostoteoperimitdhe tmirmbajtjesq lidhenme tduhet tmbulohennga t ardhurat e gjeneruaranga tarifat epastrimit.Qktotardhuratmundtmbulojnplotsishtshrbiminepastrimitdhetmenaxhimittmbetjeveduhetqtarifatprkatsetkennjniveltcaktuarporedhetvilensipasplanit.Sipaslegjislacionitaktual,niveliiktyretarifavemiratohetngaKshilliBashkiakoseikomuns.Kynivel(nj shum fikse q cdo familje, njsi biznesi apo institucion paguan n vit) tenton t reflektoj nprgjithsi standardin ekonomik n bashkin respektive, por jo at t cdo familje, asmadhsin efamiljesaposasinembetjevetgjeneruaraprejsajdheascilatoperacionetmenaxhimittmbetjevembulon (grumbullimin, transportin,ndarjenembetjeveapoasgjsimine tyre,etj.).BashkiteqarkutGjirokastraplikojntarifaprgjithsishttulta,qndryshojnshumnganjbashkintjetrn:kume ult sht ajo e bashkis Tepelen (250 lek/vit) dhem e lart ajo e BashkisGjirokastr (1,800lek/vit).Prbiznesetdheinstitucionetzbatohentarifamtlarta.NqarkuneGjirokastrs,nivelimesatar ivjeljes s tarifsprkategorin Familjesht rreth22%.Sanksionetapopezullimi ishrbimitsipasojemoslikuidimit tdetyrimeveprktkategori jan tpamundura, pasi shrbimi i pastrimit dhe grumbullimit dhe transportit t mbetjeve ofrohet prkomunitetinsinj itrdhe joprcdofamiljeaponjsibiznesivecmas,kshtuqprjashtimingakyshrbimshtipamundur.Sasiaembetjevesipasrrymavespecifike,qshtparashikuartgjenerohetderinvitin2025,tregonsembetjetorganikedotznpjesnmtmadhetgjithsasissmbetjevetgjeneruaramerreth47.4%ttotalitose5,277t/vit.Kjorrymmbetjeshdhedinamikaesajdotketvmendjetveant,sepse legjislacioni n fuqi krkon reduktimin nmas t konsiderueshme tmbetjeve organike qasgjsohen n lendfill.Gjithashtu,Qarku iGjirokastrs ka nj potencial teorik t konsiderueshm t


9

rrymave specifike (letr, plastik, qelq dhe metal), rreth 34% ose 3,732 ton/vit, t cilat mund triciklohendhetshmangensrishtngalendfilli.Ky plan sht hartuar n harmoni me angazhimet e marra pr krijimin e nj sistemi t integruarkombtar, sipas s cilit deri n vitin 2025 duhet t riciklohet dhe kompostohetm shum se 1/2 embetjeveqgjenerohet,tasgjsohetnmnyrtsigurtn lendfillempakse1/3embetjevetgjeneruara,ndrsapjesaembeturtprdoretprenergji.DukesjellnvmendjeobjektivateSKM:

a) derinvitin2015duhettarrihettriciklohetapokompostohet25%esasissmbetjevetmbledhurangaautoritetvendoredhenvitin2020kjoshifrduhettarrijn55%.

b) nvitin2015sasiaembetjeveorganikeedestinuarprnlendfillnukmundtjetmelarte75%esasissmbetjeve tgjeneruaran2010dhen2020kjosasinukduhet t jetmemadhese50%esasissgjeneruarnvitin2010.N2025,kjosasinukduhetttejkaloj25%tsasissgjeneruarn2010.

Objektivat rajonale prQarkun eGjirokastrs, q jepenm posht jan prcaktuar duke vlersuargjendjenekzistuesentcilnndodhetmenaxhimiimbetjeve:

Pr periudhn afatshkurtr 2014 2017 sasia e mbetjeve q duhet t riciklohet dhe tkompostohet(dmthqnukdotshkojmnlendfillapovenddepozitim)duhettjet2,002ton(1400tontkompostuaradhe602tontricikluara)

Pr periudhn afatmesme 2018 2020 sasia e mbetjeve q duhet t riciklohe dhe tkompostohe (dmthqnukdo t shkojmn lendfill)duhet t jet6,780 ton (4,094 ton tkompostuaradhe2,685tontricikluara)

Pr periudhn afatgjat 2020 2025 sasia e mbetjeve q duhet t riciklohen dhe tkompostohen (dmthqnukdotshkojmn lendfill)duhett jet7,280ton (4,485tontkompostuaradhe2,795tontricikluara).

Pr t arritur objektivat e msiprme n periudhn afatshkurtr 2014 2017 NJQVt e qarkutGjirokastrdotndrmarrinmasatsivijon:BashkiteqarkutGjirokastr: Planifikimindhengritjenenjrrjetimeqendraprndarjenemtejshmetmbetjeve,tciltdot

jengatipr tjuprgjigjur realitetit t ri tgrumbullimit tdiferencuarapondarjesnburim tmbetjevene3kosha.

Organiziminendarjessmbetjevenburim (3koshat)kudokuofrohetshrbimi imenaxhimit tmbetjeve,shoqruarmeprogramepublicitare,informim,ndrgjegjsimdhenxitjetqytetarveprndarjenembetjevenburim.

Detyrimineprodhuesve, importuesvedheshprndarsveprkatsprngritjendhefunksionimineskemave t grumbullimit tdiferencuar, transportitdhe riciklimit/ rikuperimit tdisa rrymave tveantatmbetjevesi:mbetjetelektrikedheelektronike,tamballazhit,tvajravetprdorura,tbaterivedheakumulatorve,osedrejtprdrejtoseprmesttretve.


10

Vlersimin teknikoekonomik topcionitprngritjeneqendrave tkompostimitprmbetjetbiongazonaturbane.

Shtrirjen e shrbimit t grumbullimit dhe transportit tmbetjeve n 100% t territorit urban tQarkutemgjer.

Prmirsimin e kapaciteteve njerzore dhe organizative tNjQVve tQarkutGjirokastr pr tofruarnjshrbimefektivdheefientnmenaxhimineintegruartmbetjevesipasktijplani.

Prmirsimin e menaxhimit financiar n nivel vendor, nprmjet rritjes graduale t tarifs spastrimit, rritjes s prqindjes s vjeljes s saj, uljes s kostos s transportit dhe hartimit tstrategjiveprrikuperiminekostos.

Gjetjendhezbatiminemekanizmavedetyruestkoordinuarnnivellokal,pshndshkimprmospagiminetarifsspastrimitprmesndrprerjessshrbimevettjeraindividuale,sipshfurnizimimeenergjielektrikeapouj,edhekurprktojanshlyerdetyrimet.

Evidentiminevenddepozitimeveilegaletmbetjevedhemarrjaemasaveprmbylljenetyre9.Komunat: nxitjen me prparsi t kompostimit individual, pasi ky praktikisht nuk ka kosto investimi e

transporti.Grumbullimi iMPEEmund tbhetnpikate shitjes sPEEapoedhenpika tkrijuaraenkasprgrumbullim.Dorzimi iMPEEmundtnxitetprmesaplikimitt instrumenteveekonomikesisistemi irimbursimittdepozitaveapopagesaenjbonusifinanciarngashitsitepaisjevetrejaelektrikedheelektronikeprpaisjetekthyera.Grumbullimiimbetjevetbaterivemundtorganizohetngadopikshitjeetyre,tcilatpastajmundtshrbejnsinyjelidhsemebiznesetericiklimitaporekuperimittlndveprbrsetbaterive.Grumbullimiiakumulatorvedhevajravetprdorurmundtbhetngapikateservisittmakinaveapopikagrumbullimitngrituraenkasprktqllimtcilatpastajmundtshrbejnsinyjelidhsemebiznesetericiklimitaporekuperimitttyre.GrumbullimidhetrajtimiisigurtimbetjevespitalorenQarkunGjirokastrmundtbhetsipasktyreopcioneve:(i) zvendsimi i incineratorit tmbetjeve t rrezikshme tspitalit rajonal tGjirokastrsmenj

teknologji t prparuar, q do t ulte shum kostot e transportit dhe do t trajtonte edhembetjettjeratrrezikshmespitalorengaburimettjeranqark;

(ii) privatizimi ishrbimittgrumbullimit,transportitdhetrajtimitttyrenqark, icili lehtsohetngaprezencantregekompaniveprivateqmundtkryejnshrbimettilla;

(iii) organizimiimbledhjesstyrennivelrajonaldhetransportiprtrajtimnimpiantetekzistuesenqarkuneTirans.

Nperiudhnafatshkurtr20142017,nQarkuneGjirokastrs:

9 N nj periudh afatgjat do t synohet mbyllja e t gjitha venddepozitimeve n kt qark.


11

Do t prmirsohet sistemi i grumbullimit dhe transportimit t mbetjeve dhe do t bhetzgjerimigradualishrbimitdrejtzonavetpambuluarame10%/vit;

Dotprezantohenskematpilottgrumbullimittdiferencuarn30%tsistemit; Dotndrtohenqendralokaletgrumbullimittmbetjevetriciklueshme; Dotkrijohenskemapilottkompostimitnkomunitetdhefamiljennjkapacitettotalprej

3.8t/ditprzonatcaktuaratqarkuttGjirokastrs.Nperiudhnafatmesme20182020,nQarkuneGjirokastrs:

Planifikohent jenfunksionaldhenprdorim lendfillirajonalapondrrajonal,stacionetetransferimit,impiantetekompostimit,qendratericiklimit;

Shrbimiigrumbullimittmbetjevedotmbuloj90%tbanorvedheskemame3koshan70%tsistemit;

Dotndrtohen impiantetqendroredhe lokaleprkompostiminembetjevennjkapacitetprej 11ton/dit dhe qendrat e grumbullimit tmbetjeve t riciklueshme si dhe qendrat prndarjenemtejshmetmbetjevetriciklueshme.

Nperiudhnafatgjat20202025,nQarkuneGjirokastrs: Do tkonsolidohetsistemi imenaxhimit t integruar tmbetjevedheprmbushenobjektivat

sasiortprcaktuarnplan. Pritentjenfunksionalqendratekompostimittmbetjevenkapacitet12ton/dit,qendrat

egrumbullimittdiferencuardherikuperimittmbetjevetriciklueshmenkapacitet7t/dit,dheimpiantiilendfillitmekapacitet1014ton/dit.

Kyplanparaqetdyskenartmenaxhimittmbetjeveqkantprbashktpjesnparaasgjsimittmbetjevesimposht:Njpjesekonsiderueshmeembetjeve t riciklueshmedhe tbiodegradueshmemblidhenpasi janndarnburimpr tplotsuarobjektivate riciklimit, tkompostimitdhe t reduktimit tmbetjeveorganikeqshkojnnLendfill.Vetmnjminimummbetjeshqnukmundttrajtohendotshkojnprasgjsimnlendfill.Skenarteasgjsimitjansimposht:(i) Skenari1:Nnjlendfillrajonalnnivelqarku.VendodhjaelendfillitmundtjetnMashkullor

osenTrbuq,pornukprjashtohetasnjopsiontjetrqmundtidentifikohetdheprfshihetnstudiminefizibilitetit.

(ii) Skenari 2: N nj lendfill ndrrajonal. Mund t shfrytzohet lendfilli n Bajkaj, Sarand,bashkarisht me nj pjes t qarkut Vlor ose t bashkpunohet me Qarkun Fier pr ndonjalternativtardhshme.

Dukeunisurngakostovjetoreeaktualizuar,kostoprnjsietrajtimittmbetjevedhekostototaleeinvestimit,opsioniiskenarit2shtmibshmdhemekonomikprkushteteQarkutGjirokastr.Megjithat, vendimi prfundimtar pr t planifikuar investimet n infrastrukturn emenaxhimit tmbetjeve prmes skenaritm tmir, do tmerret pas studimeve respektive t fizibilitetit dhe nj


12

procesikonsultimimtgjerndrmjetQarkuttGjirokastrsdheqarqevekufitare,pasivarsishtngaekonomiaeshkallsdhekostotetransportit, impiantimundtishrbejnjterritorimtgjrsesavetmQarkuttGjirokastrs.KostoeprafrtemenaxhimittmbetjevenQarkuneGjirokastrsderinvitin2025parashikohetsimposht.Ajoprfshinsipasrradhssmposhtmeminimalishtktomasainvestuese:

a) njimpiantprndarjetmtejshmetmbetjevetriciklueshmesipasrrymaveprkatse,b) sisteminegrumbullimitmetrekoshantgjithterritorinurbantqarkut,c) impiantpilotdheqendrorkompostimi,d) mundsishtnjstaciontransferimikumbetjetqndrojnprkohsishtparastdrgohenpr

asgjsimprfundimtarnlendfill,e) ndrtiminenjpikegrumbullimiprmbetjetinerte10f) ngritjenenjpikegrumbullimitmbetjevetrrezikshmeprqarkun11.g) mbylljenevenddepozitimeveaktualetligjshmedhetpaligjshme

10VlersimiikostoveprzbatiminektijPlaninukprfshinngritjeneksajpikegrumbullimi.11VlersimiikostoveprzbatiminektijPlaninukprfshinngritjeneksajpikegrumbullimi.


13

Kostot Skenari1(lendfillrajonal)

Skenari2(lendfillndrrajonal)

Kostokapitale 4millioneuro 2.8milionEuro

KostotO&M 0.3millionEuronvit 0.3milionEuronvit

Kostot vjetore t aktualizuara ntotal 0.6millionEuronvit 0.54milionEuronvit,


14

HYRJEPlani prMenaxhimin eMbetjeve prcaktonmnyrn sipas t cils do tmenaxhohenmbetjet nzonnembetjevetQarkuttGjirokastr.Kyshtplani ipar rajonalprmenaxhiminembetjeve, ihartuarprmesnjprpjekjeushtrimorepartneriteti,ekoordinuarngaMMmembshtetjeneprojektitSELEA t financuarngaprogrami IPA2010 iBE,pr tndrtuarkonsensusmesaktorve tpushtetitqendrordhevendor, industrisdheaktivistvevullnetar,nlidhjemetrsineteknikavetduhura,siOpsioniMjedisorPraktikishtmiMir(BPEO),nmenaxhiminembetjeveurbane.Planimerr n konsiderat rezultatet e fituara prej procesit t konsultimeve t gjera dhe t nismskombtare ushtrimore pr integrimin e planeve, pr t siguruar prputhshmri dhe sinergji nlehtsiminezhvillimittktijshrbimi.Plani i Menaxhimit t Mbetjeve pr Qarkun e Gjirokastrs synon t zvogloj sasin n rritje tmbetjeve,prmesbashkpunimitindividualdhekolektivnnivelvendor,dhenkuadrtnismavettjeratndrmarranshkallvendi,prtzvogluarsasinembetjevenburim.NbashkpunimdhekonsultimtngushtmeekspertteProjektitSELEAshtngriturGrupi iPunsprMbetjet, i cili prfshin shum aktor t rndsishm pr proceset vendimmarrse n fushn embetjeve.Plani iMenaxhimittMbetjeveprQarkuneGjirokastrsofronzgjidhje lokalegjersishttpranuaradhenjkuadrtmiratuarpune,sipastcilitmundtmerrenvendime lidhurme infrastrukturnqnevojitetprtprmbushurzbatiminepraktikavemtmiramjedisore.Planinxitnjpjesmarrjemtmirttgjithapalve.Plani iMenaxhimit tMbetjeveprktQarkparaqetnjkndvshtrim strategjik tmenaxhimit tmbetjeve, duke e vn theksin n sasin n rritje t mbetjeve dhe lehtsirat e nevojshme prmenaxhiminembetjeve.Gjithashtu,Planiprfshin:

Proceduraefektiveprgrumbullimindhetransportinembetjeve; Njinventartvenddepozitimeveekzistuese,gjendjesstyredheplaneveprrehabilitim; Standardetprballueshmeprndrtiminelendfilleveqminimizojnndotjen; Mekanizmaprrritjenetardhuravengagrumbullimiimbetjeve;dhe Hapat e nevojshm pr t rritur shkalln e ndrgjegjsimit publik n lidhje me dmet q

shkaktojnvenddepozitimetembetjeve.Zbatimiiktijplanidotkrkojidentifikimineprojektevedherrymaveprioritaretmbetjeveprmesmekanizmittprojektevetgatshmeprfinancim.KtoprojektedotmundtzbatohenpasiPlani iMenaxhimittMbetjeveprQarkuneGjirokastrstmiratohetngaKshilliiQarkuteGjirokastrsdhemepasngaKshilliiMinistrave.


15

1. LEGJISLACIONIDHEKUADRIINSTITUCIONAL1.1. PolitikadheStrategjiaKombtareprMenaxhimineMbetjevePolitika dhe Strategjia Kombtare pr Menaxhimin e Mbetjeve n Shqipri prcakton drejtimin epolitikavetQeverisShqiptareprmenaxhimineqndrueshmtmbetjevederin2025.Ajoshthartuardukeumbshteturnangazhimineqeverisprfinancimenfushnembetjeve,meqllimqt transformoj prvojat ekzistuese prmes reduktimit, riciklimit, kompostimit dhe rehabilitimit.Ajoprcakton objektiva sfiduese pr ndryshime rrnjsore mbi mnyrn se si menaxhohen aktualishtmbetjetnShqipri.Plani dhe Strategjia Kombtare pr Menaxhimin e Mbetjeve parashikojn 4 shtylla kryesore PEFL(Planifikim,Edukim,Financim&Legjislacioni)prsaiprketzbatueshmrissStrategjisdhePolitiksKombtareprMenaxhimineMbetjeveprmesPlanitprMenaxhimineMbetjeve.Kto shtylla, q jan themelore pr gjetjen e zgjidhjeve afatgjata dhe t qndrueshme, duhet tadresohenmeprparsimeqllimqtsjellinndryshimeefikase.Ndryshimiipraktikavedhesjelljessindividit, bizneseve komerciale dhe institucioneve krkonmjaft koh, prpjekje dhe investime. Njsiprmarrjeetillkrkonplanifikimtmirnnivelvendor,rajonaldhekombtar.Ndajfokusikryesoriobjektivaveprsektorinshtzbatimiinjsistemiplanifikuestthjeshtdheefektiv.ShtyllatkryesorePEFLjansivijon:Planifikimi: Fokusi kryesor i qllimeve fillestare t sektorit sht zbatimi i planeve t thjeshta, porefektive t menaxhimit (Plane Lokale, Rajonale dhe Kombtare t Menaxhimit t Mbetjeve) tmbshteturan12zonateprcaktuaratmbetjeventgjithvendin.Ktozonatmbetjeve,nfakt,gjendenbrendakufijveadministrativ tQarqeveekzistuese.Planet identifikojnmasatafatshkurtraafatmesmedheafatgjatadhevnnevidencnevojatprinvestimedhembshtetje.Nvijim,ktotfunditmundtzhvillohennprojekteqdotfinancohenngaqeveriaosedonatortndryshm.Plani Kombtar prMenaxhimin eMbetjeve: shtmiratuar nga Kshilli iMinistravem 19.1.2011.PKMMmerr plotsisht n konsiderat krkesat e legjislacionit t BEs n fushn emenaxhimit tmbetjeve,veanrishttDirektivsKuadrprMbetjet(shikoAneksinII).Planet LokaledheRajonale tMenaxhimit tMbetjeve:do tprgatitenpr tjuprgjigjurnevojaveafatshkurtradheafatmesme.1. Edukimi:Qllimi injplani tdetajuarshtq t lehtsojzbatimingradual tsistemit triqesynohettefutetprmenaxhiminembetjeveneShqipri.Elementimirndsishmndosistemjannjerzit, t ciltdo tvnnprdorim sistemindhe tado tamenaxhojnat.Aktortkryesor tsistemitduhetqetedukohenmeqllimqtrealizojnpotencialetetyrebrendasistemit.Prpasojsistemidotfunksionojsipaspritshmrie.Trajnimiiaktorveshtshumirndsishmprzbatimindhe funksionimin me sukses t vet sistemit. Edukimi dhe trajnimi mund t ken disa forma:ndrgjegjsim publik; inpute formale dhe informale n programin e kurrikuls shkollore, trajnimprofesional ose edukim universitar pr ata q gjenden n nivelin menaxhues t sistemit. Ky plan


16

prvijonndetajeprdorimineedukimit sinjburimpr sistemine ridhe shpjegon se simund tprdoretprtdhnefektemaksimale.2. Financimi:Siprmendetnpiknmlart,edukimiiburimevenjerzoreshtjetsorprzbatiminmesuksesdhefunksioniminedosistemitri.Megjithat,burimetnjerzoredhevetsistemiduhettmbshtetenmeburimeadekuate.Kushtithelbsorprkomponentinfinanciartdoplanimenaxhuesshtofrimi iniveleve tnevojshmedhe tqndrueshme t financimit.Nukkagjm tkeqesesadshtimi i sistemit pr shkak se n planifikimin e tij nuk jan parashikuar burime tmjaftueshme.SikundrnPlaninKombtarprMenaxhimineMbetjeve,edhenPlanetRajonaletMenaxhimittMbetjeve, duhet t parashikohen burimet e mjaftueshme, t prvijohen elementt kryesor prfinanciminesistemitdhetprshkruhenmetodateprllogaritjeveqdotprdorenprktqllim.3. Legjislacioni:Edhekurtetreshtyllateprmenduramlartjannvendineduhur,nevojitetpajisjaesistemitmeproceduradhe rregullore,pasiekzistencaenj trsie rregullashsolideshtshumerndsishmeprtmbshteturpunnedoadministratoritsistemit.PjeseprocesitteantarsimitnBE,shtedhepunaqpobhetprtranspoziminelegjislacionittBEsnlegjislacioninshqiptar,veanrisht n fushn embetjeve. Ky legjislacion u jep jetmasave prmbrojtjen emjedisit dheshndetit t njerzve, duke parandaluar dhe zvogluar efektet e pakthyeshme prej prodhimit dhemenaxhimit tmbetjevedhedukezvogluarpresioninnprdoriminndajburimeven trsi,sidhedukeprmirsuarefikasitetineprdorimit t tyre.Prshtatja e ktij legjislacionido t ketefekt tmadhmbimnyrnsipomenaxhohenmbetjetnShqipri.Kydot jetnjhap irndsishmdrejtprdorimit t prmirsuar t burimeve, i cili prbn qllimin kryesor tQeveris s Shqipris przhvillimineqndrueshm.StrategjiaKombtareprMenaxhimineMbetjeveqshtmiratuarm19.1.2011,prcaktonparimetkryesoreprorientimineqasjevedheprmbushjeneobjektivatstatutoretmenaxhimittembetjeve.Atoprmblidhensimposht.HierarkiaeMenaxhimittMbetjeve:SKMMmbshtetetnhierarkinemenaxhimittmbetjeve,ecilaprfaqsonnjngaparimetkryesoretsaj:

Parandalimiimbetjeve:QeveriaeShqiprispopunonprtepromovuarprogrameqsynojnparandalimindheminimiziminembetjeve.Ktomasasynohenkryesishtprgjeneruesitembetjeveindustriale dhe tregtare. Prve ktyre programeve duhet t zhvillohen edhe fushata prparandaliminembetjevetprodhuarangasektoriFamiljar. Riprdorimi:Mundsitmtmdhaprriprdoriminembetjeveqndrojnnmenaxhiminepajisjeve q jann fund t ciklit t jets, sipajisjet elektrikedhe elektronike (prfshire pajisjetshtpiake)dheprodukte t tjera.Ktomund tofrojnmundsi tkonsiderueshmeprbiznesindhepunsimin,sidheprfitimeprnjerzitmepagaetardhuratultaosepatardhura. Riciklimi:Riciklimishtmnyrakryesoreprtidhnvlermaterialeveqjannfundtciklittjets.Meqllimqktomundsitjenmeleverdiduhettadresohendyshtjethelbsore.Spari, materialet duhet t jen n gjendje t till q t riparohen pr ti br ato srish tprdorshme.Edyta,ntregduhettekzistojkrkesanlidhjemektoprodukte. Rikuperimi,p.sh.prodhimiienergjis:prodhimiienergjisngambetjetshtnjprfitimshtesq vjen nga menaxhimi i integruar i mbetjeve. Ai mund t ket disa forma, prfshir teknikatkonvencionalesidjegiaembetjevetprzieraoseprdorimi iteknologjivealternativesigazifikimidhepiroliza.


17

Asgjsimi imbetjeve:N fund thierarkisgjendetasgjsiminmnyr t sigurt imbetjeve.Ndonsekyprocesprfaqsonmundsinmpak tdshiruarne lidhjemembetjet,projektimi ilendfilleveinxhinierikeprasgjesiminembetjeveshtprmirsuarndjeshm.

Afrsiadhembshtetjanforcateveta:Parimiiafrsisdhembshtetjesnforcatevetakrkojnqmbetjetttrajtohensampranvenditku janprodhuar.Megjithat,dihetsetrajtimi imbetjevetgjithllojevebrendavenditmundtmosjetimundurdhejogjithmonzgjidhjamemir.Ndotsipaguan:Kostotemundshmemjedisoredheatotfuqispuntoreprprodhimin,trajtimindheasgjesiminembetjeveduhettreflektohennmimeteproduktevedhetpagesavetshrbimeveprmenaxhimin e mbetjeve. Objektivi sht ofrimi i nj sistemi t drejt shrbimesh q i dekurajonprodhuesittgjenerojnmbetje,qnmomentinepar.Opsioni Mjedisor Praktikisht m i Mir: Duke marr n konsiderat t gjitha parimet s bashku,Strategjia propozon q zgjedhjet n lidhje me menaxhimin e mbetjeve t bhen n prputhje meparimineOpsionitMjedisorPraktikishtmtMir(BPEO).StrategjiaKombtareeMbetjeveprvijonmekanizmatkryesorpr investimensektorinembetjevedhenevojnprtprshtaturprocesinefinancimitmedyfaza,dukemarrnkonsideratsituatnnperiudhnparadhepasantarsimit.Sipas SKMM, nevojitet nj ndryshim rrnjsor i sistemit n trsi pr menaxhimin e mbetjeve nShqipri. SKMM tenton drejtmbylljes s vendasgjesimeve q nuk jan n prputhjeme krkesat eDirektivssLendfilleve,dukezvogluarnumrindheprmasatelendfillevetrejanvend.Arritja e ktij objektivi sht me leverdi, pr sa koh SKMM promovon zbatimin e hierarkis smenaxhimittmbetjeve,gjecilannkuptonminimizimindhegrumbulliminediferencuartmbetjeve,riprdorimin,riciklimindheriprtritjen.Tgjithaproceset,qzvoglojnnmastkonsiderueshmesasinembetjeveq shkonprasgjesim, janhapaqduhet tiparaprijn investimeven fushneinfrastrukturssmbetjeve.SKMMparashikonnjshmangietemadhengaasgjesimiimbetjevenelendfille,prmespaksimitafatgjatetmbetjeveqeasgjsohennelendfillnga90%,aktualishtnvetm30%dherikuperimittpjesssmbeturprej70%prmes,riciklimit,kompostimitdheprodhimitteenergjis.N praktik, hapat e par t progresit drejt prdorimit m intensiv t praktikave t riciklimit dhekompostimitnnivelvendor,dotarrihenprmesofrimitnshkalltgjer,ngasubjektetprkatse,t shrbimeve t grumbullimit t diferencuar tmbetjeve dhe vnies n shfrytzim t sistemeve tmekanizuaratndarjes(qvijongrumbulliminetyre)ntgjithvendin.Prmesksajstrategjieofrohetedhenjkoncepti iri:ai i infrastrukturssasgjesimittmbetjevenbazqarku/qarku.Strategjiasugjeronlnienmnjantkonceptitnjbashkinjlendfilldhekaliminn konceptin tpaktnnj lendfillpr rajon.Bashkitdhe komunatq gjendenn tnjjtinqarkduhettbjnmarrveshjeprvendinsekudotndrtohetlendfilli,sidotamenaxhojndhesidotabjnatfinanciarishttqndrueshm,etj.Kjodotkursentehapsirat,investimet,shkallnendikimitnmjedis,etj. Sipasktijkonceptinevojitenafrsisht12 lendfillepr12Qarqe,dukebrqnumri ilendfillevetbjernmnyrdrastikememshumse5her.


18

1.1.1PlaniKombtariMenaxhimittMbetjevePKMMshtreferencerndsishmeprtardhmen.Aiprcaktonobjektivarealistprmenaxhimine qndrueshm tmbetjeve n Shqipri. Imbshtetur n angazhimin financiar t Qeveris pr ttransformuar prvojn e deritanishme t vendit lidhur me mbetjet, plani prcakton drejtimin epolitikavetQeverisprmenaxhimineqndrueshmtmbetjeven15viteteardhshme.Aishpjegonmnyratsesipushtetiqendrornbashkpunimmepushtetinvendordheaktortetjerdotzbatojktopolitikat.Aishpjegonsesidotprmbushenobjektivatafatshkurtrtqeveris,prriciklimindhekompostimine25% tmbetjevedhe sido tecetprparan tardhmen.Qllimishtofrimi injsistemit integruarprmenaxhiminembetjeve, icilipasvitit2025dotriciklojosekompostojmshumsegjysmnembetjeve,dotasgjesojnlendfillempaksenjttretnesasissmbetjevedhedotshfrytzojpjesnembeturprprodhimenergjie.PKMMsynontminimizojndikiminnmjedistmbetjevedhetprmirsojefikasitetineprdorimittburimevenShqipri.PlanishtprgatiturngaMinistriaeMjedisitdheshtkonsultuarmeaktorttjertrndsishmtsektoritpublikdheprivat.PKMM sjellsbashkuelementtstrategjik tPolitiksdheStrategjisKombtareprMbetjetdhe ivendos atonj kontekst koherent, t arritshmdhe zbatimi tqndrueshm.Aina jepnjhart tdetajuarveprimeshprprogresinevendit,dukekonsideruarsipiknisjesituatnntcilnndodhemi,prtvlersuarecurinderinvitin2025,moment iciliprkonmezbatimineplottkonceptitprmenaxhiminembetjeve,sipaskrkesavetDirektivsKuadrtBEsprmbetjetdheobjektivavetBEs pr reduktimin embetjeve t depozituara n lendfill. Ai prmban njmetodologjime piketavlersimitverifikueshme,respektivishtderinvitet2015,2020dhe2025.Dokumenti iPKMMparashikon tre fazadhe shoqrohetmeobjektivatprkats strategjik.Zbatimi iPlanitKombtartMbetjevedot:

ofroj gjersisht grumbullimin e diferencuar t mbetjeve n gjith Shqiprin, pr letrn,kartonin,metalet,qelqindheplastikn;

synojtndalojshtiminesasissmbetjeveurbanetprodhuaraderinvitin2020; riciklojdhekompostoj25%tmbetjeveurbanederin2015,dhe55%derinvitin2020; shfrytzojprprodhimenergjiesasinprej15%tmbetjeveurbane; zvogloj nga 90% q sht aktualisht, n 30% sasin embetjeve urbane pr asgjesim n

lendfille; jap informacione dhe kshilla pr bizneset lidhur me minimizimin e mbetjeve; dhe do te

zhvillojtregjeprmaterialetericiklueshme,dukeendihmuarriciklimintbhetizbatueshmdhedukeulurkostotprkatse.

PKMMkrkonzbatiminehierarkissmbetjeve:Parandalimin,PrgatitjenprRiprdorim,Riciklimin,RiprtritjendheAsgjesimin.Npraktik,kjokrkonnivelshummtlartorganizimi,dukeprfshiredhe parashikimet pr kthimin e produkteve, diferencimin e mbetjeve n burim dhe pranimin estandardeveprprodukteqkrijohenmematerialetderivuarangatrajtimiishumfishtimbetjeve.Suksesi iktyresistemevevaretgjersishtngasjelljae individvedhekompanive,ecilandikohetngashkallae tyree tkuptuarit,mbidmetqmund t shkaktohen sipasojemenaxhimit tdobt tmbetjevedhemundsitqekzistojnprshndrriminembetjevengaproblemnburimtardhurash.


19

Prandajnjndrmasateparaqduhettndrmerretshtorganizimi ifushatavetkoordinuaratndrgjegjsimitdheprogramevetedukimit.Meqllimqmenaxhimiimbetjevennivelstrategjiktbhetnmnyrnmtmir,SKMMendanvendinn12zonatqartambetjesh,sipaskufijvegjeografiktQarqeveekzistuese.Zonatembetjevejan vlersuar paraprakisht si njsim vete, POR nuk prjashtohetmundsia e bashkpunimitmesndonjrsprejtyreprgrumbulliminembetjeve,meqllimqtkrijohetefektmimirnkontekstineekonomissshkallsdhematurisfiskale.PlaniKombtariMenaxhimittMbetjeve(PKMM)prcaktonbaznpr:

kuadrin kombtar t zhvillimit tplaneve rajonaledhe lokale tmenaxhimit tmbetjeve, tcilat nga ana e tyre prcaktojn parimet, adresojn shtjetme rndsi kombtare, si p.shmenaxhiminembetjevespitaloredhetrrezikshme,rikuperiminespecializuardheoperacionetericiklimit(tgomaveoseplastiks);dhe

menaxhimin e mbetjeve lokale me fokus grumbullimin dhe asgjesimin e mbetjeve urbane,prfshindarjenetyredheprpuniminprriciklim.Ktoplanedotnevojitettkoordinohenmesdyapomshumnjsivetqeverisjesvendore.

1.2. LegjislacioniKombtarQeveriaeShqiprisshtangazhuarnprocesineantarsimittplotnBE.MinistriaeMjedisitkapunuar n kt drejtim pr t transpozuar instrumentet kryesor legjislativ t BEs n fushn emjedisit.Programi itranspozimitt legjislacionitshtrealizuaredheprmesfinancimevetBEs.Kyproces vazhdon ende, pasi statusi aktual i transpozimit t Direktivs sht prmbushur vetmpjesrisht.LegjislacioniShqiptaraktualimbetjeveprfshinsimposht:1. LigjNr.10 463, dat 22.9.2011 PrMenaxhimin e Integruar tMbetjeve i amenduarme Ligjin

nr.32/2013,dat14.02.2013dhe ligjinnr.156,dat10.10.2013Prdisandryshimedheshtesanligjinnr.10463,dat22.11.2013Prmenaxhimineintegruartmbetjeve

2. Vendim iKMNr.175,dat19.01.2011 PrMiratimine StrategjisKombtare tMenaxhimit tMbetjevedhetPlanitKombtartMenaxhimittMbetjeve

3. VendimiKMNr.177,dat6.3.2012Prambalazhetdhembetjetetyre4. VendimiKMNr.866,dat4.12.2012Prbaterit,akumulatortdhembetjetetyre5. Aktnormativ iKMNr.3,dat7.9.2011 Prheqjenemjetevemotorike, t rimorkiove sidhe t

pjesvettyretkmbimit,tdalajashtprdorimit,qndodhennafrsitrrugvekombtare6. VendimiKMNr.705,dat10.10.2012Prmenaxhimineautomjetevenfundtjets7. Vendim iKMNr.765,dat7.11.2012 Prmiratimine rregullaveprgrumbulliminediferencuar

dhetrajtiminevajravetprdorur8. Vendim iKMNr.798,dat29.9.2010 Prmiratimin e rregullores "Pr administrimin embetjeve

spitalore"9. VendimiKMNr.178,dat6.3.2012Princineriminembetjeve10. VendimiKMNr.452,dat11.07.2012Prlendfilletembetjeve11. UdhzimNr.6,dat27.11.2007Prmiratiminerregullave,prmbajtjesdheafateveprprgatitjen

eplanevetadministrimittmbetjevetngurta12. VendimiKMNr.99,dat18.2.2005Prmiratiminekatalogutshqiptartklasifikimittmbetjeve


20

13. RregulloreNr.1,dat30.3.2007Pr trajtiminembetjeve tndrtimitngakrijimi, transportimiederitekasgjsimiityre

14. RregulloreNr.4,dat15.10.2003 Prkrkesn, shqyrtimindhemiratimine lejevepreksportindhetranzitinembetjeve

15. Vendim iKMNr.333,dat26.1.2011Pradministriminevenddepozitimeverajonaletmbetjeveurbane

16. VKMnr.117,dt.13.02.2013Perkriteretqprcaktojnkurdisa tipe tmetalit skrappushojn sqenimbetje.

1.3. InstitucionetdhePaltePrfshiraShumaktorkaninteresosemundtafektohenngamenaxhimiimbetjeve.Mposhtidentifikohenaktort kryesor dhe rolet e tyre n procesin e zhvillimit dhe zbatimit t masave pr arritjen eprputhshmrismepolitikat shtetroredhe legjislacioninprmenaxhimin embetjeve.Prshkrimi idetajuariprgjegjsivejepetnlegjislacioninspecifikprmbetjet,iciligjendetnlistnqshtpjesektijplanidhenaktettjera(jospecifikeprmbetjet)tcituaramposht.1.3.1InstitucionetShtetroreInstitucionetepushtetitqendrorjanprgjegjsitkryesoreprarritjendhembajtjennvazhdimsitprputhshmrismepolitikenshtetroredhe legjislacioninprmenaxhiminembetjeve. Institucionetshtetrore kan detyrn dhe detyrimin t sigurojn prputhshmrinmemnyrat dhe zbatimin nkuadr t programeve t prcaktuara n instrumentet ligjor, ose marrveshjet me institucionetprgjegjse t BEs. Gjithashtu, ato jan prgjegjse pr zhvillimin dhe zbatimin e strategjiskombtareprmbetjet.MinistriaeMjedisit,(MM)shtinstitucionikryesoriprfshirnmenaxhiminembetjeve.SipasligjitN. 10463, date 22.09.2011 Mbi menaxhimin e integruar t mbetjeve ajo sht prgjegjse prformulimin e strategjis pr mbetjet dhe planifikimin n nivel kombtar (Neni 11), hartimin eprogrameveprmbetjet(Neni14),hartiminelegjislacionit(Nenet7,8,9,11,13,14,15,16,17,18,20,21,22,25,26,27,28,29,30,31,32,33,34,35,36,37,38,39,40;41,42,43,44,45,46,47,49,50,51,52,57,58,60dhe64),prgatitjeneprojekteveprmbetjet,prgatitjenekushtevepr lejetn lidhjeme infrastrukturn prmbetjet edhe pr disa vjet deri kur aktiviteti i dhnies s lejeve ti kalojplotsisht Agjencis Kombtare t Mjedisit (AKM), prgatitjen dhe publikimin e raporteve mbizbatueshmriseligjitprmbetjetdheVKMtprkatse.Agjencia Kombtare e Mjedisit (AKM) sht institucion publik, qendror q prgjigjet para MM,juridiksioni i s cilsmbulon gjith territorin e vendit prmes zyrs se vet qendrore dhe 12 degverajonale ne qarqe.Duke qenAKM sht njsia zbatuese eMMs, ajo sht prgjegjse edhe prhartimin e Programeve Kombtare t Monitorimit Mjedisor, prgatitjen e Raporteve Vjetore prGjendjeneMjedisit,kshilliminenjsivetepushtetitvendorlidhurmepolitikatmjedisore,krijimindhemenaxhimin e informacionitmjedisor, siguron informimin e publikut dhe aksesin n vendimmarrje,siguron zbatimin e parimit t prgjegjshmrismjedisore, etj. T gjitha prgjegjsit e msiprmezbatohensiprshtjetmjedisorenprgjithsi,ashtuedheprmenaxhiminembetjeve,nveanti.jomevonese4vitepashyrjesnfuqitLigjitpr lejetemjedisit(Janar2013),meUrdhrtMinistrit,prgatitjaekushteveprlejetemjedisitdotikalojAKMs.


21

Tabela1eLigjitNr.10448,dat14.7.2011Prlejetemjedisitprshkruanveprimtaritdheimpiantetqlidhenmembetjetsisubjekttlejevemjedisore.ZyraqendroreeAKMsdotprgatiskushtetedhnies s lejevepr shumicne ktyre aktiviteteve,pasi ato iprkasin grupeveAdheB te lejeve.ARMtdotprgatisinkushtetvetmprlendfilletembetjeveinerte,kushteteobjekteveprruajtjendheprpunimineskrapittmetalevedhekompostiminebiombetjeve,meqensektoklasifikohenngrupin C t lejeve. Gjithashtu, AKM sht e prfshir n procesin e VNMs pr aktivitetet dheinfrastrukturnqlidhetmembetjet.SipasVKMdat 13.3.2013 Mbiorganizimindhe funksionimin e Inspektoriatit Shtetror tMjedisit,(ISHM),kyifunditshtinstitucionbuxhetorqendror,qprgjigjetparaMMs.Misioniitijshttgarantojprputhshmrinelegjislacionitprtgjithafushatqmbulonministria,pratlegjislacionitmjedisor. Inspektoriati sht i organizuar n dy nivele: n nivel drejtorie n qendr dheme degterritorialennivelqarqesh.Aktivitetetkryesoretinspektoriatitprfshijninspektimin,kontrollindhezbatimine ligjitmbiveprimtarin, infrastrukturndheoperatortemenaxhimit tmbetjeve.Ai luanrolin e vet dhe ushtron prgjegjsit sipas Ligjit Nr. 10433, dat 16.06.2011 Mbi inspektimin nRepublikneShqipris(RSH).Ktoroleprfshijnhyrjendheinspektiminnmjediseteoperatorveqveprojnn fushnembetjeve (Neni37),kampionimin (Neni38),kontrollinedokumentacionittoperatorve(Neni39,41),etj.PoliciaeshtetitmundtbashkpunojprtmbshteturaktiviteteteISHMPUP (Neni 42). Pr t prmbushur detyrimet e tij, ISHM mund t bashkpunoj edhe meinspektoriatetetjera.Qendra Kombtare e Liensimit (QKL) sht institucion unik me juridiksion n gjith territorin eShqipris.Ajoushtronve te tjerashedhe roledheprgjegjsi t caktuara lidhurmemenaxhiminembetjeve.SipasLigjitNr.10081,dat23.02.2009Mbiliensimin,autorizimindhelejetnRepublikneShqipris QKL sht prgjegjse pr mbajtjen e regjistrit kombtar t liensave dhe lejeve, kuprfshihen veprimtarit, mjetet edhe operatort q ushtrojn veprimtarin e tyre n fushn emenaxhimittmbetjeve(Neni14).QKLshtautoritetikuoperatortduhettaplikojnprtmarrliensn,autoriziminapolejeneaktivitetit.QKLlshonktodokumentedheshtynafatetevlefshmris(Neni 28), ose i anulon ato (Neni 29). Sipas Ligjit Nr. 10463, dat 22.09.2011 Mbi menaxhimin eintegruar t mbetjeve QKL lienson agjentt e transportimit tmbetjeve (Neni 57), tregtart dhendrmjetsitembetjeve(Neni58)MinistriaeTransportitdheInfrastrukturs(MTI)kaprmisionformulimin,zbatimindhemonitoriminepolitikave kombtare, normave dhe standardeve n lidhje me .. shrbimet publike .. q synojnzhvillimineqndrueshmdhepromovimineinvestimeveprivatedhetrritjesekonomike.SipasLigjitNr.9663,dat18.12.2006Prkoncesionet,koncesionetmundtlshohenngaautoritetetkontraktuese,prveaktiviteteve te tjeraedhepraktivitetetegrumbullimit, transportimit, trajtimitdhemenaxhimit tmbetjeve tngurta (Neni4).Autoriteti kontraktuesshtministria apoNJQVqesht prgjegjs pr veprimtarin ekonomike, pr t ciln sht dhn koncesioni (Neni 5). Sipasmisionittsaj,MTIshtautoritetikontraktuesprkoncesioneteveprimtariveekonomikeqbiennnprgjegjsinesaj,p.shshrbimetpublike,prrrjedhojedheprkoncesionetqe lidhenmembetjet.Kjo bhet me vendim t Kshillit t Ministrave (Neni 5). MTI, n bashkpunim me Njsin prKoncesionet nMEI, bn identifikimin e koncesioneve tmundshme dhe vlerson efektshmrin ekostosstyredhekapacitetetfinanciaremeqllimqtmundtgjykojmbimundsitezbatimitosejotktyrekoncesioneve.MTIorganizontenderprt identifikuartenderuesiteduhurnzbatiminekoncesioneve, realizon negociata pr kushtet e koncesionit dhe, n rrethana t caktuara,mund tprishmarrveshjenprkoncesion(Neni11,15,16,20,21,28).


22

SipasLigjitNr.10463,dat22.09.2011Mbimenaxhimine integruartmbetjeve,MTIbashkpunonmeMMprhartimine legjislacionitnfushnerikuperimittmbetjeve(Neni17)dhemenaxhimittmbetjeveinerte(Neni37),prmakinatnfundtciklittjets(Neni32),prmbetjeteprodhuarangaanijetdhembetjetngakargotetransportittmallrave(Neni40),prtransportinembetjeve(Neni57),lidhurme llojet embetjeve sipas kategorive t ndryshme t lendfilleve (Neni 43), pr kriteret prstudimindheprojektiminendrtimittlendfilleve,mbylljenetyre,sidheprfunksioniminetyre(Neni45),etj.SipasLigjitNr.10119,dat23.04.2009Mbiplanifikimine territoreveMinistri iPunvePublikedheTransportitmiratonlejetprinfrastrukturnkombtare,prfshiredhelendfillet(Neni78).MinistriaeShndetsis(MSH),sipasLigjitNr.10463,dat22.09.2011MbimenaxhimineIntegruartMbetjeve (neni35)bashkpunonmeMMnhartiminbashkrisht t rregulloresprmenaxhimin embetjevespitalore.MSHshtprgjegjseprzbatiminesaj.Spitaletdheprodhuesitetjertmbetjevespitalore janprgjegjsprhartimindheprditsiminePlaneve t tyre t Menaxhimit t Mbetjeve, n prputhje me Planin Kombtar t Menaxhimit tMbetjeve.MinistriaeEkonomisTregtisdheEnergjetiks (METE)sipasLigjitNr.10463,dat22.09.2011Mbimenaxhimin e integruar t mbetjeve n bashkpunim me MM sht prgjegjse pr hartiminbashkrishttrregulloresmbimenaxhiminembetjeveminerale(Neni38),tmbetjevengaindustriaedioksiditttitanit(Neni39).Sipas Ligjit 9663, dat 18.12.2006 Pr koncesionet METE ka nj njsi pr koncesionet q shtprgjegjse pr promovimin dhe dhnien e ndihms ndaj autoritetit kontraktues, n vlersimin dhenegocimin e koncesioneve pr grumbullimin, transportimin dhe prpunimin, si dhe menaxhimin embetjevetngurta(Neni4).MinistriaeBujqsis,ZhvillimitRuraldheAdministrimittUjrave (MBZhRAU)sipasLigjitNr.10463,dat22.09.2011MbimenaxhimineintegruartmbetjevenbashkpunimmeMMshtprgjegjseprhartiminbashkrishttrregulloresmbiprdoriminellumittujravetzezanbujqsi(Neni34)sidhe t rregullores pr menaxhimin e nnprodukteve me origjine shtazore, jo t prdorshme prkonsumnjerzor.Ministria e Financave (MF) sipas Ligjit nr. 10463, dat 22.09.2011 Mbimenaxhimin e integruar tmbetjeve bashkpunonmeMM pr hartimin bashkrisht t rregullavembi garancit financiare qduhenofruarprlejetmjedisoretlendfilleve(Neni46).

1.3.2NjsiteQeverisjesVendore(NJQVt)Sipas Ligjit 8094, dat 21.03.1996 Pr largimin publik t mbetjeve NJQVt jan prgjegjse prorganiziminelargimittmbetjevedhekontraktiminekompaniveqbjnpastrimineqyteteve(Neni20),prcaktiminetarifaveprlargiminembetjevengaterritoriqkannnjuridiksiondheautoriziminepersonaveqbjngrumbulliminetyre(Neni31&34);LigjiNr.8652,dt.31.07.2000Mbiorganizimindhefunksioniminepushtetitvendor(Neni10)enjehaktivitetin menaxhimit t mbetjeve (grumbullimin, transportin, trajtimin dhe asgjesimin) ne nivelvendordheekonsideronsifunksiontvettepushtetitvendornfushneinvestimevedheshrbimevepublike.Njsiteqeverisjesvendore janprgjegjseprgrumbulliminembetjevedheprcaktimine


23

vendevettrajtimitttyre;organiziminevenddepozitimeve.Bashkitemdhakannstrukturnetyresektorprpastrimineqytetitdhemenaxhiminembetjeve.SipasLigjitNr.10463,dat22.09.2011Mbimenaxhimineintegruartmbetjevedorajon/qarkshtprgjegjsprhartiminePlanitttijtMenaxhimittMbetjeve,nprputhjemePlaninKombtartMenaxhimittMbetjevedhekrkesatektijligji(Neni12). SipasVKMNr.333,dat 26.1.2011 Mbimenaxhimin e lendfilleve rajonale tmbetjeveKshillat eQarqevebashkpunojnmeNJQV,MPPT,MMpridentifikimindhemiratiminevendevetlendfilleverajonaletembetjeve.Sipas Ligjit Nr. 10119, dat 23.04.2009 Mbi planifikimin e territorit, Kryetari Bashkis/Komunsmiratonlejetprinfrastrukturnlokale,qrrjedhimishtprfshinedhelendfillet(Neni78).Sipas Ligjit 9663, dat 18.12.2006 Mbi koncesionet NJQVt jan autoritete kontraktuese prkoncesionetlokale(Neni5).SipasVKMvembirrymatendryshmetmbetjeve,NJQVtraportojndovitpranAKMstdhnat prgjithshme pr grumbullimin e rrymave t ndryshme tmbetjeve (baterit dhe akumulatort,ambalazhet,mbetjetelektrikedheelektronike,etj).SipasLigjitNr.10463,dat22.09.2011Mbimenaxhimine integruar tmbetjevetgjithpersonatfizikdhejuridikqndrtojn,prodhojn,prpunojn,trajtojn,shesinose importojnproduktenbazaprofesionale,duhettaplikojnsamshumtjetemundurhierarkinembetjeve(Neni6).Ataduhet t menaxhojn mbetjet pa prdorur metoda q mund t shkaktojn dme n shndetin enjerzve ose nmjedis (Neni 5).Atambajn prgjegjsin e zgjeruar t prodhuesit (Neni 16). Ktoprgjegjsi sipas rastit,prfshijn:pranimineprodukteve tkthyeradhe tmbetjeve tkrijuarapasprdorimit t tyre,menaxhiminn t ardhmen tmbetjeve t krijuara prej produkteve te tyredheprgjegjsit financiare prkatse, informimin e publikut pr sa i prket shkalls s riprdorimit,riciklimit t produkteve, projektimit t tyre pr prdorim t shumfisht, ose n nj mnyr qzvoglonshkallnendikimitnmjedisdhesiguronriprtritjedheasgjesimtsigurtmbetjesh.Prodhuesitembetjeve,mbajtsit,transportuesittregtartdhendrmjetsit jantgjithtprfshirn menaxhimin e integruar t mbetjeve. Sipas VKMve mbi rryma t ndryshme t mbetjeve atoraportojn do vit pran njsis prkatse t NJQVs (n lidhje me grumbullimin e mbetjeve tgjeneruara nga produktet e tyre: baterit dhe akumulatort, amballazhet, mbetjet elektrike dheelektronike,etj).OperatortembetjeveraportojnpranAKMsrezultatetevetmonitorimit.Sektort Shtpiak dhe Joshtpiak kan detyrimin t veprojn n prputhje me rregullin egrumbullimit tdiferencuar tmbetjeveurbane,qnburim; shkarkiminn koshatprkatspranvendit t prcaktuar ngaNJQVja. T dy kategorit, Shtpiak dhe Joshtpiak kan detyrimin tpaguajntarifnepastrimit/mbetjevesipaskrkessqcilsonrregullorjaeNJQVsstyre.

1.3.3PaltePrfshiranproesN formulimin e planit rajonal, prgjegjsit kryesore t palve t interesuara n seicilin proces tmenaxhimit t aktivitetit t mbetjeve paraqiten n Tabeln 5. Prgjegjsit baz, n kt tabelprmbajndetyrimetligjoreqrrjedhinngaVKMNr.177,dat6.3.2012,PrAmbalazhetdheMbetjetetyre,prprodhuesitembetjeve,prodhuesiteambalazheveapodhebiznesetericiklimit.


24

Tabela1:PrgjegjsitBazsipasGrupevetInteresitPalteInteresuara Prgjegjsit&Rolet

QeveriaQendrore

forcimi zbatimit t Ligjit tMenaxhimit t Integruar tMbetjevedheinstitucionalizimi

zbatimiiPlanitKombtartMenaxhimittMbetjeveprtprballuargjendjensotdhentardhmen

prcaktimiistandardeveteknike prezantimi t teknologjissprparuarprmenaxhiminembetjeve t

ngurta sigurimiizbatimittrregullavedherregulloreveprkatse sigurimidheofrimiiudhzimeveprkatseprNjQVt tvlersojdhezbatojmasatprstabilizimin/kompensiminemimitt

materialevetriciklueshme

NjsiteQeverisjesVendore

t formulojn politika vendore dhe prgatisin strategjit dhe planetvendore(emergjente,afatshkurtra,afatmesme,afatgjata)

t financojn investimet pr menaxhimin e mbetjeve dhe tmbshtesinfunksionimindhemirmbajtjeneinvestimeve

t prcaktojn nj sistem t drejt t tarifimit t mbetjeve dhe tambledhinat

t formulojn rregullat dhe rregulloret prkatse, n drejtim tmenaxhimittintegruartmbetjeve,

tformulojnguidateudhzimetnshrbimt:a) metods sdepozitimit tmbetjeve (llojit tkoshave,ndarjene

mbetjeve, dhe ditn e grumbullimit pr lloje t ndryshmembetjesh,etj.),

b) ngritja e qendrave/vendeve pr rikuperimin e burimeve(prcaktimi i llojeve tmbetjevepr rikuperim, riprdorimdhericiklim)

c) raportimiikrkesavettregtarve,bizneseve,institucionevedheprodhuesvetmbetjeveindustrialedhetrrezikshme),

nxitja dhe edukimi i qytetarve pr t siguruarmbshtetjen/bashkpuniminnzbatimineskemavetprmenaxhimittmbetjevetbashkis,

t nxit/mbshtes sektorin privat pr ngritjen e njkompanie/siprmarrjeprrikuperimindhericiklimine letrs,kartonit,plastiks,prmesskemavetPPP,

nxitja/mbshtetja e aktorve t industris s riciklimit duke kryerrikuperimineburimeve,grumbulliminendar,aktiviteteteriprdorimidhericiklimit

QytetartdheGrupetKomunitare

tprmbushinrregullatevendosurangaqeveriavendore,prndarjenembetjevenburim,dorziminendar tmbetjeve,grumbulliminendardheproceduraterikuperimittburimeve,


25

t ulin sasin embetjeve t prodhuara prmes jetessmiqsorememjedisin

trikuperojnmaterialetericiklueshme,drgiminetyrennqendrate rikuperimit tburimeveosepika t rikuperimit tprcaktuarangaqeveriavendoreaposektoriprivat,

tpranojnparimin:ndotsipaguandhetpaguajntarifatprkatsetpastrimit

triprdorin,blejndheprdorinproduktet/mallratericiklueshme

Bizneset,Institucionet,etj.

tprmbushinrregullat,udhzimet,standardet,etj.tprcaktuarangaqeveriavendoreprzbatimineplanittredusktimitttprodhuara

t grumbullojn, trajtojn dhe magazinojn mbetjet e tyre meprjashtim tmbetjeve tpranuarangabashkitrespektivesimbetjebashkiake

tndajnmbetjet e riciklueshme,n vendet e tyre tpuns, dhe t'iruajnprkohsishtato,

tpranojnsisteminprogresiv tnormss tarifimit tmbetjeveprsasineshkarkimittmbetjeve

tparaqesinraporteprmbetjetetyre(llojet,sasin,paratrajtimindhenjoftimettjera)qkrkohenngaqeveriavendore

Prodhuesitembetjeveindustrial/tambalazhit

tprmbushinrregullat,udhzimet,standardet,etj.tprcaktuarangaqeveriavendoreprzbatimineplanittreduktimittmbetjeve

t grumbullojn, trajtojn dhe magazinojn mbetjet e tyre meprjashtim tmbetjeve tpranuarangabashkitrespektivesimbetjebashkiake

tkryejnndarjenembetjevetprodhuarangaproceseteprodhimit,prejmbetjevebashkiake

tndajnmbetjet e riciklueshme,n vendet e tyre tpuns, dhe t'iruajnprkohsishtato,

tpranojnsisteminprogresiv tnormss tarifimit tmbetjeveprsasineshkarkimittmbetjeve

tparaqesinraporteprmbetjetetyre(llojet,sasin,paratrajtimindhenjoftimettjera)qkrkohenngaqeveriavendore

IndustriaeRicklimit(fabrikatericiklimit/kompanit,grumbulluesitembetjeve,tregtartdheofruesiteshrbimittgrumbullimittndar)

t zbatoj grumbullimin e ndar tmbetjeve n pajtimme rregullatdheudhzimeteprcaktuarangaqeveriavendore(ofruesi ishrbimittgrumbullimittndar)

t rikuperoj materialet e riciklueshme dhe ti drgoj n vendet ecaktuaraprktqllim(grumbulluesitembetjevedhetregtart),

tprdorinmateriale t riciklueshme/trikuperueshmenprodhiminemallrave(fabrikaericiklimit/korporatariciklimi)

tkrijojn,nbashkpunimmqeveritvendoretQarkutGjirokastr,njshoqriprrikuperimindhetricikliminletrs,kartoniteplastiks,sipas nj skeme PPP (fabrika e riciklimit / ofruesi i shrbimit tgrumbullimittveant)

Burimi:EkipiStudimoriSELEAs


26

1.3.4PrfshirjaesektoritprivatKohet e fundit sht krijuar Shoqata Shqiptare eRiciklimit.N tregoperojn57 kompaniprivate triciklimit tmbetjeve. T gjitha kanmarr lejemjedisore ngaMM. Kompanit jan krijuar q triciklojn grupet e mposhtme t mbetjeve: letr, plastik, tekstile, alumin, elik, skrap metalesh,mbetjeinertedruri,mbetjevaji,gomatprdorura.Sistemi i grumbullimit tmbetjeveprbizneset ricikluese shtorganizuar nmnyr informale.Aidominohet nga grupet rome, t cilt jan t regjistruar si t papun. Grumbulluesit individual tskrapit,prgjithsisht jantpapun,tpatrajnuardhenukkanmarrveshjeformalemeblersiteskrapit.Tabelam posht paraqet listn e kompanive t prfshira n kto aktivitete pr do qark/rajon tvendit.


27

Tabela2:Listaekompaniveqndajn,transportojn,riciklojnapomenaxhojnmbetjetsipasqarqeveNr. Emriifirms Aktiviteti Adresa

1. RAMETAL RiciklimmetaleshmengjyrTiranDurrs,fshatiShnavlash

2. ZODIAKGrumbullimmetaleshmengjyr,riciklimdheprpunimaluminiRiciklimmetaleshmengjyr

KasharTiran

3. GENERALPOLYMEREN Riciklimplastikedhepolietileni FshatiGjokaj,Vor

4. KLAUDOR Riciklimplastikedhepolietileni Tiran

5. GERI RiciklimplastikeAutostradaTiranDurrs

6. SPGCELIKINS.SAN.VETIC.LTD

Grumbullimrrymashtmbetjeve:letr,karton,plastik,alumin Tiran

7. MEDITELSh.p.k. Qendrprtrajtimmbetjeshspitalore Tiran

8. POLYECOALBANIASh.p.k.

Amballazhimdhetransportimitgjithallojevetmbetjeveindustriale,dukeprfshirmbetjeterrezikshme

Tiran

9. INSTITUTIIKRKIMEVEBIOTEKNOLOGJIKE

Grumbullimvajrashtprdoruradhetransportimityreprtekfirmatelicencuaraprqllimeprpunimidhericiklimi

Tiran

10. B.I.A.P.Sh.p.k.Mbledhje,ndarjedhepresimirrymavetmbetjeve:letr,karton,dru,plastik.Riciklimplastike. Tiran

11. KU&KOSh.p.k.Prishjestrukturashmetalike,grumbullim,seleksionim,prpunimskrapidhemetaleshmengjyr Tiran

12. EVERESTI.E.Sh.p.k.1.Gjenerimmaterialeshplastikedhericiklimmbetjeshplastike.2.Grumbullim,transportim,ruajtje,riciklim,prpunimmbetjeshplastike.

Tiran

13. ANSASh.p.k.Grumbullim,pastrim,prpunim,rigjenerimmaterialeshplastike,gjenerimtubashplastik;grumbullimrrymashtmbetjeve,plastik,letr,karton,dru,xham,hekur,metalettjera;pastrimdheprpunimmbetjesh

Tiran


28

urbane.

14. AMARECYCLINGSh.p.k.Grumbullimmetaleshmengjyr,riciklimdheprpunimalumini. Tiran

15. EKSSI Riciklimplastikedhepolietileni.KomunaHelmes,Kavaj

16. SCHOLZAlbania Prpunimskrapi. Xhafzotaj,Durrs

17. EDIPACK Riciklimletredhekartoni.PortoRomano,Durrs

18. SOMET Riciklimbaterishdheakumulatorsh. Durrs

19. PORTIDETAR Riciklimvajrashtprdorur. Durrs

20. ALBANIABITUMISh.p.k. Rikuperimvajrashlubrifikant. Durrs

21. COLISh.p.k. Heqjembetjeshtngurtadhevajrashngaanijet. Durrs

22. PASTRIMIDETARSh.a.Mbledhje,prpunimdhericiklimmbetjeshportualengaanijet. Durrs

23. KURUMINTERNATIONALSh.a. Mbledhjetranziteskrapit. Durrs

24. ZODIACSh.p.k.Mbledhje,prpunim,riciklim,shkrirjealumini,gjenerimskoriealuminitprdorur. Durrs

25. DAWAINTERNATIONALTRADESh.p.k. Mbledhjedheprpunimmbetjeshplastike. Durrs

26. LAVITORIASh.p.k. Depolimerizimdhericiklimgomashtprdorura. Durrs

27. SHIJAKUSh.p.k. Grumbullimdhetregtimskrapi. Durrs

28. ALBATRECYCLINGSh.p.k.

Mbledhje,riciklimdheshkrirjebaterishprgjenerimineplumbit. Durrs

29. KURUM Riciklimskrapi. Elbasan

30. GDSSh.p.k. Ndarjedheamballazhimmbetjeshurbane. Elbasan

31. DRITANELEZI Vendprruajtjembetjeshinerte. Elbasan

32. GOLDPLUSSh.p.k. Pikngrumbullimiskrapi. Elbasan

33. LARTISh.p.k Mbledhje,prpunimdhericiklimskrapi. Elbasan


29

34. IMPULS95Sh.p.k.Gjenerimmazutingariciklimiigomavedhevajravelubrifikant. Elbasan

35. BRECYCLING Riciklimplastikedhepolietileni. Olltak,Berat

36. EGLANDB Riciklimplastikedhepolietileni. Shupenz,Dibr

37. PLASTIKAALBANIA Riciklimplastike.Vrion,Sarand,Gjirokastr

38. VALERECYCLING Riciklimplastike,polietilenidheletre. La,Lezh

39. YLBERISh.p.k. Pikgrumbullimiskrapi. Lezh

40. IRIDIANI&KADELISh.p.k. Heqjenaftedhembetjeshtngurtangaanijet. Lezh

41. AMAOilRiciklimvajrashlubrifikantprdorurdhetproduktevetnafts. Lushnje.Fier

42. RecolightSh.p.k. Prpunimmbetjeshurbaneprqllimericiklimi. Fier

43. TOTTRADINGINOIL&TRANSPORT Impiantprricikliminembetjevetnafts. Fier

44. ABA2011Sh.p.k.MenaxhimmbetjeshurbanetriciklueshmedhevenddepozitimmbetjeshurbaneprqytetineFierit. Fier

45. PIUECOSh.p.k. Grumbullimdheprpunimskrapi. Fier

46. FINIKASSh.p.kPastrimmbetjeshteportitdhemenaxhimmjedisorityre. Vlor

47. M.P.P.T.TNdrtimdheoperimistacionitttransferimittmbetjevetngurtaurbanetHimars. Vlor

48. RiabVjosaSh.p.k.Shrbimpastrimimbetjeshportualedhemenaxhimmjedisor. Vlor

49. VLORAHARBOURASTE Pastrimporti. Vlor

50. Delfini1Sh.p.k.Pastrimportingambetjetengurtadhembetjetenafts. Vlor

51. ALPIDASh.p.k.Grumbullimdhelargimmbetjeshtngurta,tlngshmedhetnaftsngaanijetnportineVlors. Vlor

52. ETNAPOLIMERSh.p.k. Mbledhje,prpunimdhericiklimmbetjeshplastike. Kor


30

53. KRIKET1Sh.p.k.Grumbullimmbetjeshurbane,ndarje,fraksionimdheamballazhimmbetjesh. Kor

54. KRWMSh.a. Venddepozitimi/lendfilliiMaliqit&ndarjembetjesh.Kor(akomanukshtfunksionale)

55. KU&KOSh.p.k.Prishjestrukturashmetalike,grumbullim,ndarje,prpunimskrapidhemetaleshmengjyr. Kuks

56. BECKERALBANIA Venddepozitimi/lendfilliiBushatit&ndarjembetjesh Shkodr

57. PRENGTOMALendfillprmbetjeturbaneprqyteteteRrshenitdheRubikut&ndarjembetjesh. Shkodr


31

2. ZONAEMBETJEVE,GJIROKASTR2.1. ProfiliiZonssMbetjeveZonaembetjeveeqarkutGjirokastr,prfaqsonQarkunGjirokastr,iprbrnga3rretheGjirokastr,PrmetdheTepelen,6bashkiGjirokastr,Prmet,Memaliaj,Tepelene,KlcyrdheLibohovsidhe26komuna.

Antigon; Cepo;Dropull i Poshtm;Dropull i Siprm; Lazarat; Lunxhri;Odrie; Picar; Pogon;QendrLibohov&Zagorie,tgjithanrrethineGirokastres.

Ballaban; Carshov;Dishnic; Frashr; Petran;Qendr Piskov& Suk, t gjitha n rrethin ePrmetit.

Buz;FshatMemaliaj;Krahs;Kurvelesh;Lops;Luftinje;QendrdheQesarat,tgjithanrrethineTepelens.

Qarku iGjirokastrsmbulonnjsiprfaqeprej288,426ha,ngatcilat45,110ha jantokbujqsore,98,844 ha kullota, 86,061 ha pyje dhe 147ha livadhe. Ai kufizohet n verime qarkun e Beratit, nveriperndimmeqarkuneFierit,njugderinperndimmeqarkuneVlors,njuglindjemeGreqindhen lindjemeqarkuneKors.Qarkukakushtetprshtatshmeklimatikeprzhvilliminruraldhekarakterizohetnganjklimmesdhetare.Rrjeti i transportit rrugornRajonprfshinnj (1) rrugndrshtetrore, e cila lidhpjesn jugore tShqipris me Greqin. T gjitha bashkit, pjes t studimit rajonal, shtrihen prgjat rrugsndrshtetrore. Infrastruktura rrugore brenda qyteteve nuk sht n gjendje tmir, ashtu si edheinfrastrukturarrugoreprnvenddepozitimetprkatse.

2.1.1PopullsiaaktualedheNormaeRritjesPopullsiaeQarkuttGjirokastrsshtrreth72mijbanor12n2011menjrnieprej36prqindnkrahasimme vitin 2001 kur numri i popullsis ishte n shifrat e rreth 113mij banor13. T dhnatprkatsetpopullsisprbashkitdhekomunateprfshiranQarkunGjirokastr,sipasINSTAT,janparaqiturntabeln2.PopullataurbanenQarkunGjirokastrshtrreth37mijbanor14n2011menjrnieprej18prqindnkrahasimmevitin2001kurnqyteteteqarkutbanoninrreth44mijbanor15.Sipasojedeindustrializimit gjat periudhs s paskomunizmit, nevoja ekonomike si dhe afrsia gjeografike,kulturoredhegjuhsoremeGreqinkalehtsuarlargiminepopullsis.PopullataruraleeQarkutGjirokastrshtrreth34mijbanorn2011menjrnieprej47prqindn krahasimme vitin 2001 kur numri i popullsis ishte n shifrat e rreth 69mij banor.Norma eurbanizimitnGjirokastrshtrriturnga39n51prqind.Menjsiprfaqeprej2,884kilometrashkatroredhe densitetpopullsieprej 24banorshpr kilometr katror, ky sht edhe qarkum idepopulluarnShqipri.12 Census i 2011 dhe 2011 pr popullsin dhe banesat, si dhe tabelat statistikore t publikuara nga INSTAT 13 Id. 14 Id. 15 Id.


32

Pothuajsegjysmaepopullsissqarkutjetonnzonaturbane.Treqytetetmtmdhanktrajon,Gjirokastra,PrmetidheMemaliaj,prbjnrreth40% tpopullsissprgjithshme tqarkut,pjesatjetriprketqytetevettjeradhekomunavetQarkut.Gjatdekadssfundit,GjirokastrashtqarkumernienmtmadhetpopullsisnShqipri,rnieqshtshkaktuarsingamigrimidheemigrimi,ashtuedhenganormameultefertilitetitqkyqarkkapaturgjatdekadavetfunditnkrahasimmepjesntjetrtvendit.Prkatsisht,rniamesatarevjetoreepopullsisntrsisht4.2%,ndrkohqrniamesatarevjetoreepopullatsurbanesht1.9%dheasajruralesht6.1%.

Tabela3:DinamikaepopullsissQarkutGjirokasterprperiudhn20092011Zonae

Mbetjeve/Qarku

TipologjiaePopullats

Viti Ndryshimivjetor(%)2001* 2009 2010 2011*

Gjirokastr Urbane 44.033 38.628 37.799 37,413 1,9Rurale 68.856 46.310 43.242 34,763 6,1

Totali 84.938 81.041 72,176 4,2Burimi:Censusi2001dhe2011prpopullsindhebanesat,INSTAT

Burimi:Censusi2011dhe2011prpopullsindhebanesat,INSTAT

Figure1:DinamikaepopullsissQarkutGjirokasterprperiudhn20092010Popullsiarezidenteprbhetnganumriiprgjithshmibanorvetprhershmnnjqytetapofshat,dhemetprhershmnnkuptohennjerzitqkanbanuarnzonnn fjalprejspakunjvit.

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

2001 2009 2010 2011

Pop.UrbanePop.Rurale


33

INSTATeprkufizonpopullatnvendbanuesetzakonshmesi:tgjithpersonattciltjanrezidenttzakonshmnShqipri,pavarsishtshtetsisstyreoseprkohsishtnmungesosejomekushtinqkjomungestmosjetmshumse12muaj.

2.1.2PrognozaePopullsissQarkutGjirokastrBazuar n t dhnat e tanishme t popullsis nga Censusi i vitit 2001 dhe Censusi i 2011 mbipopullsin dhe banesat, popullsia e Qarkut t Gjirokastrs n t ardhmen sht vlersuar dhepasqyruarnTabeln3.GjirokastrashtqarkumernienmtmadhetpopullsisnShqipri.Uljavjetoreetotalittpopullsiskapvlern 4.2%(prpopullsinurbane(bashkit)sht 1.9%,ndrsaprpopullsinrurale(komunat)sht6.1%).Prognoza e popullsis tregon q popullsia rezidente e urbane eQarkutGjirokastr do t ulet nga36,702nvitin2014n29,720n2025,dhepopullsia rezidenteruralenga32,642nvitin2014n16,334nvitin2025.Ktoniveletpopullsisjanprdorursibazprplanifikiminemenaxhimittmbetjevenktqark.Vlentprmendetsenormaendryshimittpopullsisshtmarrenjjtderi n 2025, ndrkohmund t quhet si nj prllogaritje e besueshme, deri n 2020 dhem tejprllogaritjeduhettkonsiderohetmerezerva.Tabela4:PrognozaepopullsisprQarkunGjirokastr(20142025)

Popullata 2001

Populllata 2011

Norma e ndryshimit

t Popullsis

(%)

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025

Popullsia Urbane (Bashkit) 44,033 37,413 -1.9 36,702 36,005 35,321 34,650 33,991 33,345 32,712 32,090 31,481 30,883 30,296 29,720

Popullsia Rurale (Komunat) 68,856 34,763 -6.1 32,642 30,651 28,782 27,026 25,377 23,829 22,376 21,011 19,729 18,526 17,396 16,334

Totali Popullsis 112,889 72,176 100 69,345 66,656 64,102 61,675 59,369 57,175 55,088 53,101 51,210 49,408 47,691 46,055

Qarku Gjirokastr

Prognoza pr Qarkun GjirokastrT dhnat e Popullsis

Burimi:EkipistudimoriSELEAs


34

Burimi:EkipiStudimoriSELEAs

Figura2:TendencaePopullsissipasPrognozsprQarkunGjirokastr

Fluksiiemigracionit,edhepsejonnjshkalltmadhe,konsiderohetsedotjetipranishmedhentardhmen,prsakohndryshimetmidiscilsiss jetessdhenivelittzhvillimitekonomiknShqipri,dheattvendevettjeratEuropsQendrorevazhdojntjentpranishm.Ndikimetelvizjeve mekanike pas tregut t puns dhe demografis do t vijojn t rriten, duke qen seemigracioni nuk sht krejtsisht i prhershm e nj pjes e tij duket t jet i prkohshm. Sirrjedhoj, komponentim i fuqishm i ndryshimevemekanike t popullsis sht dhe do t jetmigrimiibrendshmipopullsisruraledrejtzonaveurbane,oseipopullsissqytetevetvogladrejtqendravetmdhaurbane.

2.1.3AktivitetiEkonomikGjirokastraqprejvitit2005shtprfshirnListneTrashgimisBotroretUNESCOs,sinjngapakshembujtembijetuarnBallkantqytetevetregtaretstilitotoman.GjirokastrashtnjngaqendratmtrndsishmeekonomikenJuguneShqipris.Pikadoganoree Kakavijs, sht pika kufitareme fluksinm tmadh t udhtarve dhemallrave drejtGreqis.Gjirokastra prve t qenit qendr administrative e qarkut, ku kan prezencn e tyre kompani tnjohuraprodhuesedhetregtaretvenditdukeprbredheqendrnmtmadhebankarenjugtShqipris.TardhuratmujoremesatarenqarkuneGjirokastrsllogaritenn45.906Lek(2007),krahasimisht

010,00020,00030,00040,00050,00060,00070,00080,000

2014 2017 2020 2025

Popu

llata

eQarkutG

jirokastr

Vitet

PopullsiaUrbane(Bashkit) PopullsiaRurale(Komunat) Totali


35

elartreferuarmesataresnnivelkombtar(38.141Lek).BazaeekonomisnqarkuneGjirokastrsmbetetbujqsiaeblegtoria,porn rajonpo rritetdheindustriaeprpunimit tushqimit,dukeshfrytzuarmundsinq jepprodhimi i frutave,perimevedhennprodukteveblegtorale.Gjithsesi,prsa iprketbujqsisnktrajonsinshumvendettjera n Shqipri, ajo sht e fragmentarizuar, dhe karakterizohet nga produktivitet i ult dhennprdorimi.Nmnyr te veante njsit e vogla t prodhimit,mekanizimi i ult, tregje t keqorganizuara,mangsitsistemitvaditjesdhekullimit,etj.Turizmi,bazuarntrashgiminunikalekulturore,historikedhearkitekturore,shtnjngashpresatmtmdhaprzhvilliminekonomiktqytetit.AktivitetettjerakryesoreekonomikenqarkuneGjirokastrsjantregtia,industriaeprpunimittequmshtit dhe prodhimit t djathrave dhe nnprodukteve t tjera t qumshtit etj. Industria etregtimitdheprpunimittedruritgjithashtukagjeturzhvillimshoqruarmeindustrineprodhimitteinertevedhendrtimit.Veohengjithashtureparteteshumtatprodhimittveshjevedhekpucveprtregjetehuaja.Industriaenxjerrjesdheprpunimittguritprndrtimdheatijdekorativ.

2.2. GjenerimidheKarakterizimiiMbetjeve2.2.1MbetjetUrbanedheTregtare

A) MbetjetUrbaneMbetjeturbanenqarkdo tprshkruhennaspektine llojeve tmbetjeve tgjeneruaranburim,sasindheprbrjenetyre.Ktotdhnalejojnprcaktiminenevojavettanishmedhetardhshmeprsistemetdhefasilitetetetrajtimit/menaxhimittmbetjeve.Ndrkoh, nmunges t nj auditimimbi karakterizimin embetjeve dhe sistemeve t besuara tpeshimit t mbetjeve t depozituara n vendgrumbullimet respektive, pr Qarkun e Gjirokastrs,vlersimi isasisdheprbrjessmbetjeveprktrajon,shtbrmbibazneekstrapolimitttdhnaveprqarqettjeranShqipri,sipasstudimevetkohvetfundit16:Referuar sasis smbetjeve t gjeneruara pr frym17, pr komunat sasia embetjeve t prodhuarasht 0.4kg/person/dit, ndrsa pr bashkit me popullsi m t vogl se 25000 banor, kjo sasiprodhimimbetjeshsht0.7kg/person/dit.Bazuarnkoeficienttembetjevetprcaktuarmsipr,nTabeln5jepetsasiaembetjeveurbanetprodhuara,prQarkuneGjirokastrs.

16Studimi mbi prbrjen merceologjie t mbetjeve n 8 qytete t Shqipris, n kuadr t projektit INPAEL, Gusht-Dhjetor 2009; Studimi mbi prbrjen merceologjie n pes komuna t qeverisjes vendore n qarkun e Shkodrs, COSPE, Co-PLAN, Mars 2010 T dhnat e marra nga rregjistrimi i popullsis dhe banesave, INSTAT, Tetor 2011 T dhnat nga pyetsort e bashkive t Qarkut Gjirokastr, plotsuar nga Ekipi studimor i SELEA (kopje t pyetsorve do t gjenden n anekset e ktij plani), Tetor 201317MarrngastudimiIkryernvitin2009(INPAEL),paraqiturnStrategjinKombtaretMbetjevedhePlaninKombtartMbetjeve


36

Tabela5:GjenerimiditordhevjetorimbetjeveurbaneprQarkuneGjirokastrs

ZonaeMbetjeve/Qarku

Pop.Rezidente

2011

Mbetjetprodhuara

kg/person/dit

TonnDit

TonnVit

Urbane 37,413 0.7 26.19 9,559Rurale 34,763 0.4 13.91 5,075Totali 72,176 40.09 14,634

Burimi:EkipiiStudimittSELEAs

SipasstudimevetsiprprmenduradhePlanitKombtartMbetjeve,mbetjetnbrendsitrrymssmbetjevebashkiake,tvlersuara,jansimposhtvijojn:

MbetjeOrganike(mbetjeushqimi); Letra,dukeprfshirkarton,gazetave,libra,etj; Plastik,dukeprfshiredhekategorittillasiPET,HDPE; Metalet,prfshirmetaleferroze,joferroze; Qelq,mengjyrdhepangjyr Mbetjedrusore; Tekstile; Mbetje t tjera t tilla si bateri, vaj prdorur, pajisjeve elektrike & elektronike (MPEE),

goma,mbetjemjeksoredhembetjettjerashtpiaketrrezikshmedheInorganike. Mbetjettproduktevesanitare,spitalore Mbetjeinerte;bateridhennproduktetkafshve. Ndrkoh,referuarprqindjesmesatarethedhjessmbetjevebashkiake,sipasrrymss

mbetjeve,nTabeln6 jepetpeshaembetjevebashkiakesipasprbrjes smbetjeve tprodhuara,prZonneMbetjeve10(QarkuiGjirokastrs).

Tabela5paraqettdhnatmbiprqindjenmesatarethedhjessmbetjevebashkiake,prkategoritembetjevetsiprprmendura.

Tabela6:PrmbledhjaePrbrjessMbetjevesipasPlanitKombtartMbetjeve,2010

RrymaeMbetjeve %MesatarenHedhjeneMbetjeveBashkiake

Organike 47.36 Letre 5.3Kartoni 8.13TotalLetreKarton 13.43Plastikemedensitetteulet 8.46Plastikemedensitettelarte 4.75


37

TotalPlastik 13.21MetaleFerroze 0.56MetaleMengjyra 0.57TotalMetale 1.13Qelq 5.75TotalQelq 5.75Dru 1.4Tekstile 5.27MbetjetSpitalore 0.17ProdukteGome 0.2MbetjeInerte 7.20Mbetjengaproduktesanitare 3.25MPEE 0.31Baterit 0.02ProdhimetMbetjevengaKafsht 1.08Ttjera 0.22Totaltetjera 19.12TOTALI 100

Burimi:PlaniKombtariMbetjeve,2010Prbrjaembetjeveshtnjedhnthemeloreprtkryerplanifikiminereduktimitdhericiklimittmbetjeve,nseksionetnvijimtplanit.Nplanifikiminefasilitetevetmenaxhimittmbetjeventardhmen,shterndsishme tmerrennkonsideratndryshimetqmundtndodhinnprbrjen embetjeve tngurta,me kalimin e kohs. Katr komponentt embetjeve q kan njndikim t rndsishmnprbrjenembetjeve t grumbulluara janmbetjetorganike, letradhekarton,dheplastika.Vlersiminvijim,iprbrjessmbetjeventardhmenshtbrnbaztprqindjesmesataretdepozitimittmbetjevebashkiake,tparaqiturnPlaninKombtartMbetjeve.Tabela7tregonrezultatinevlersimittprbrjessmbetjevetplanifikuaraderin2025.Prbrsitkryesorntardhmen jan:mbetjeteushqimit (organike)n47.4%, letraekartonin13.4%,dheplastikan13.2%nrrymnembetjeve.


38

Tabela7:PrbrjaeMbetjeventArdhmen2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 202538.75 37.84 36.97 36.13 35.32 34.55 33.81 33.09 32.41 31.75 31.11 30.50

Mbetjet organike 47.40% 18.37 17.94 17.52 17.12 16.74 16.38 16.02 15.69 15.36 15.05 14.75 14.46Letra dhe kartoni 13.43% 5.20 5.08 4.96 4.85 4.74 4.64 4.54 4.44 4.35 4.26 4.18 4.10

23.57 23.02 22.49 21.98 21.49 21.02 20.57 20.13 19.71 19.31 18.93 18.55Plastika 13.21% 5.12 5.00 4.88 4.77 4.67 4.56 4.47 4.37 4.28 4.19 4.11 4.03Qelqi 5.75% 2.23 2.18 2.13 2.08 2.03 1.99 1.94 1.90 1.86 1.83 1.79 1.75Metalet 1.13% 0.44 0.43 0.42 0.41 0.40 0.39 0.38 0.37 0.37 0.36 0.35 0.34

12.99 12.68 12.39 12.11 11.84 11.58 11.33 11.09 10.86 10.64 10.43 10.22Te tjera 19.12% 7.41 7.23 7.07 6.91 6.75 6.61 6.46 6.33 6.20 6.07 5.95 5.83

Totali i Sasis s Mbetjeve t Prodhuara (t/d)Kategorit e Mbetjeve dhe Prbrja

Vitet

Tot. t Biodegradueshme (t/d)

Tot. t Riciklueshme (t/d)

Burimi:EkipiStudimoriSELEAsB) MbetjetTregtare

Bazuarnnumrinesubjekteveprivatedhepublike,tcilatprfitojnshrbiminepastrimit,sidhedukemarrnkonsideratstudimetengjashmembinormnegjenerimittmbetjeveprseicilintipsubjekti,mundtparashikohetmeprafrsisasiaembetjevetgjeneruara.NTabeln8janjepetnjvlersimibrprsasitembetjevetregtareqgjenerohenndobashkitqarkut.Tabela8:Sasiaembetjevetregtaretgjeneruara,nQarkuneMbetjeve,Gjirokastr

Bashkit Prfituesiteshrbimit Nr.subjekteve Sasiaegjenerimit(kg/subjekt/dit) Ton/dit Ton/vit

GjirokastrBiznesetevogla 1100 6 6,60 2.409Biznesetemdha 180 15 2,70 986Institucione 47 6 0,28 103Totali 9,58 3.497

TepelenBiznesetevogla 6 0,00 0Biznesetemdha 15 0,00 0Institucione 6 0,00 0Totali 0,00 0

PrmetBiznesetevogla 330 6 1,98 723Biznesetemdha 46 15 0,69 252Institucione 15 6 0,09 33Totali 2,76 1.007

MemaliajBiznesetevogla 186 6 1,12 407Biznesetemdha 6 15 0,09 33Institucione 13 6 0,08 28Totali 1,28 469

Klcyr Biznesetevogla 160 6 0,96 350


39

Biznesetemdha 11 15 0,17 60Institucione 10 6 0,06 22Totali 1,19 433

LibohovBiznesetevogla 55 6 0,33 120Biznesetemdha 0 15 0,00 0Institucione 7 6 0,04 15Totali 0,37 136

QarkuGjirokastr Totali 15,18 5.542Burimi:EkipiiStudimittSELEAs

2.2.2RrymatPrioritaretMbetjeveReferuar politiks kombtare tmenaxhimit tmbetjeve,n vijim jan renditur rrymatprioritare tmbetjeve:

MbetjetInerte(ngaNdrtimidheShkatrrimiN&Sh)mbetjetcilatrezultojnngaprojektendrtimiapoprishjegodinash.Prfshijn tgjithamaterialet tcilat jandirektapo indirekt,nnproduktetaktivitetittndrtimit,osetgjeneruarasirezultatiprishjessnjstrukture.Kryesisht prbrja e mbetjeve, prfshin letr, karton, tabak gipsi, dru, tallash, gom dheplastik. Sipas, informacionevengabashkit,mbetjet inerteprbjn rreth 2.5% t totalit tmbetjevetgjeneruaranQarkunGjirokastr.Pothuajse asnj nga autoritetet lokale nuk organizon/ofron shrbim pr grumbullimin dhetransportimin e mbetjeve nga N&Sh, duke uar n hedhjen e ktyre mbetjeve n mnyrinformalepranpikavepubliketgrumbullimittmbetjevebashkiake,osenvenddepozitimet paligjshme brenda ose jasht zons s qytetit. N rastet e hedhjes n koshat publik tmbetjeve,mbetjetngaN&Sh kan shkaktuardmtime t koshit,nxjerrje jasht funksionit ttyre,prshkaktkarakteristikavegrryeseapopeshs,etj.Hedhja/Shkarkimi i mbetjeve t N&Sh n venddepozitime t paligjshme, buz lumenjve,hapsirathapura,nsasiratmdha,kashkaktuarproblemeseriozeprmjedisinurbandhekagjeneruarshpenzimeshtespradministratnlokale.Prania e mbetjeve inerte n rrjedhn e mbetjeve urbane do t rris ndjeshm koston emanaxhimit tmbetjeve, si gjat transportimit (pesh shtes) ashtu dhe kur depozitohet nlendfill.Ktojandisangaarsyetsepseshtshumerndsishmetorganizohetindargrumbullimiimaterialeveinerte.

Mbetje t Rrezikshme Nuk ka informacionmbi situatn e ktyrembetjeve pr zonn nstudim. Ndrkoh, Ligji pr Menaxhimin e Integruar t Mbetjeve krkon identifikimin embetjevetrrezikshmeqngagjenerimiityrederindestinacioninfinal.

MbetjeSpitaloreSpitali rajonalOmerNishani, iGjirokastrs i trajtonmbetjetspitaloreninceneratorineksajstrukture.Inceneratori,njfasilitet jobashkkohor,ndodhetrreth200m


40

nga godina e spitalit dhe transportimi imbetjeve spitalore bhet nga subjekti "TEAD" shpk,sipasnjkontrateshrbimi.Pyetsoriprprodhimindheadministriminembetjevespitalore, iplotsuarngakjo struktur, shrbenpr sasindhe llojinembetjeve spitalore tgjeneruara,nsendahennburimmbetjetinfektive,etj.Ngatdhnatektijpyetsori,mesatarjamujoreembetjevespitaloretgjeneruarashtrreth14,5T/mbetjespitalore/muaj.Prsaiprketmbetjevetgjeneruarangaqendratshendetesore,farmacit,klinikatmjeksore,klinikatdentare(subjekteprivate),etj.,nukkaendenjkontratshrbimimidistyredhespitalit,prgrumbullimindhetrajtiminektyrembetjeven inceneratorinespitalit,kundrejttarifaveprkatse pr kt shrbim. Si pasoj, kto subjekte i depozitojnmbetjet e tyre n koshatpublik,tcilttransportohenmtejnvenddepozitimineqytetitGjirokastr,Grhot.Pr trajtimin embetjeve spitalore, Spitali Prparim Tepelena, Tepelen, ka nnshkruar njkontratshrbimimekompaninMediTel(medicalservice),ecilapastrajtimittmbetjevenautoklavidepozitonmbetjetnlendfillineSharrs.Mesatarjamujoreembetjevespitaloretgjeneruarangakyspital,shtrreth2T/mbetjespitalore/muaj18.Mbetjetspitaloretgjeneruarangaqendratshendetesore,farmacit,etj.,nTepelene,hidhenn koshat publik dhem tej grumbullohen e transportohen nga ndrmarrja e pastrimit, tBashkisTepelen19.Pr administrimin embetjeve spitalore t Spitalit Refat Frashri, Prmet, kjo struktur kannshkruar nj aktmarrveshje me Bashkin Permet pr shrbimin e grumbullimit,transportimit dhe depozitimit. Nuk ka asnj informacion mbi trajtimin paraprak t ktyrembetjeve,prparadepozitimitnvenddepozitiminebashkis.Nga tdhnatepyetsoritprprodhimin dhe administrimin e mbetjeve spitalore, t plotsuar nga struktura spitalore,mesatarjamujoreembetjevespitaloretgjeneruarashtrreth0,42T/mbetjespitalore/muajPrsa i prket mbetjeve spitalore t gjeneruara nga farmacit, klinikat mjeksore, klinikatdentare (subjekte private), nuk ka t nnshkruar asnj kontrat shrbimi midis tyre dheBashkissPermetit.PjesamemadheeqndraveshndetsoretrrethitPrmet,deklarojnsembetjetegjeneruaraigroposin,ndrkoh,subjektetetjeraihedhinatonkoshatpublik.

Automjetetn fund t jets:Prmbajn sasi tkonsiderueshme substancash shumndotseprfshir vajra, solvente, produkte petrokimie. Megjithse, kudo n qark ka punishte prmontimin/riparimineautomjeteve,pjesameemadhe tyrenuk jan tepajisuramemasateprshtatshme pr parandalimin e ndotjes ose praktika te sigurta pune. Pr Qarkun eGjirokastrs,ashtusikurseedhentgjithvendin,mungojntdhnatesaktaprgjenerimineksajrrymespecifikedhenukekzistonendeasnjpraktikemenaxhimitttyre.

Mbetjet e amballazhit: Mungojn t dhna pr aktivitete grumbullimi t ksaj kategoriembetjesh, sasit e grumbulluara, destinacioni prfundimtar dhe trajtimi i tyre. sht njkategorimbetjeshecilashtonnmnyrartificialevoluminembetjeveurbanenkoshatpublik

18 Info nga kompania. 19 Informacion i ARM-s Gjirokastr


41

t grumbullimit t mbetjeve, duke ndikuar n shrbimin e grumbullimit dhe transportimit,estetikn eqytetit, etj.,pornga ana tjetrprbnnjmaterial t riciklueshmme vlerprkompanitericiklimit.

Vajrateprdorur:Prasnjngabashkiteqarkutnukkatdhnambisasinegjeneruardhemnyrnemenaxhimittksajmbetje.

Mbetjengapajisjeelektrikedheelektronike:Prasnjngabashkiteqarkutnukkatdhnambi sasine gjeneruardhemnyrnemenaxhimit t ksajmbetje.Prgjithsisht, kjo rrymmbetjeshprfundonnkoshatpubliktmbetjeve.Ndrkoh,nqytetetkryesorekadyqanetvogla t cilatmerrenme riparimin e pajisjeve t vjetra elektronike (TV, video,magnetofon,kasetofonamakinash,ventilator,pajisjeelektroshtpiake,etj.)dhempasbjnshitjenetyre.

Bateritdheakumulatorteprdorur:Prasnjngabashkiteqarkutnukka tdhnambisasin e gjeneruar dhe mnyrn e menaxhimit t ksaj mbetje. Prgjithsisht, kjo rrymmbetjeshprfundonnkoshatpubliktmbetjeve.

Mbetjetngaproduktetshtazore: Ktombetje jankarkasakafshshoseproduktemeorigjinenga kafsht q nuk jan pr konsum nga njerzit. Ato prfshijnmbetje

prmm gjirokaster draft fina

Documents