References

References

124

Achenbach, T. M., & Rescorla, L. A. (2001). Manual for the ASEBA School-Age Forms & Profiles. Burlington, VT: University of Vermont, Research Center for Children, Youth, & Families.

Alloway, T. P. (2009). Working memory, but not IQ, predicts subsequent learning in children with learning difficulties. European Journal of Psychological Assessment, 25, 92-98.

Alloway, T. P., & Alloway, R. G. (2010). Investigating the predictive roles of working memory and IQ in academic attainment. Journal of Experimental Child Psychology, 106, 20-29.

Alloway, T. P., Gathercole, S. E., Adams, A., Willis, C., Eaglen, R., & Lamont, E. (2005). Working memory and phonological awareness as predictors of progress towards early learning goals. British Journal of Developmental Psychology, 23, 417-426.

Alloway, T. P., Gathercole, S. E., Kirkwood, H., & Elliott, J. (2009). The cognitive and behavioral characteristics of children with low working memory. Child Development, 80, 606-621.

Aronen, E. T., Vuontela, V., Steenari, M. R., Salmi, J., & Carlson, S. (2005). Working memory, psychiatric symptoms, and academic performance at school. Neurobiology of Learning and Memory, 83, 33-42.

Astington, J. W., & Jenkins, J. M. (1999). A longitudinal study of the relation between language and theory-of-mind development. Developmental Psychology, 35, 1311-1320.

Austin, R. L. (1978). Intelligence and adolescent theft: A multiple indicator solution. Criminal Justice and Behavior, 5, 211-226.

Ayduk, O., Rodriguez, M. L., Mischel, W., Shoda, Y., & Wright, J. (2007). Verbal intelligence and self-regulatory competencies: Joint predictors of boys’ aggression. Journal of Research in Personality, 41, 374-388.

Baddeley, A. (2010). Working memory. Current Biology, 20, R136-140. Barker, E. D., Séguin, J. R., White, H. R., Bates, M. E., Lacourse, E., Carbonneau, R., &

Tremblay, R. E. (2007). Developmental trajectories of male physical violence and theft: Relations to neurocognitive performance. Archives of General Psychiatry, 64, 592-599.

Barker, E. D., Tremblay, R. E., Van Lier, P. A. C., Vitaro, F., Nagin, D. S., Assaad, J. M., & Séguin, J. R. (2011). The neurocognition of conduct disorder behaviors: Specificity to physical aggression and theft after controlling for ADHD symptoms. Aggressive Behavior, 37, 63-72.

Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 1173-1182.

References

125

Barrish, H. H., Saunders, M., & Wolf, M. M. (1969). Good Behavior Game: Effects of individual contingencies for group consequences on disruptive behavior in a classroom. Journal of Applied Behavior Analysis, 2, 119-124.

Battin-Pearson, S., Newcomb, M. D., Abbott, R. D., Hill, K. G., Catalano, R. F., & Hawkins, J. D. (2000). Predictors of early high school dropout: A test of five theories. Journal of Educational Psychology, 92, 568-582.

Baumeister, R. F., & Leary, M. R. (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117, 497-529.

Baumeister, R. F., Twenge, J. M., & Nuss, C. K. (2002). Effects of social exclusion on cognitive processes: Anticipated aloneness reduces intelligent thought. Journal of Personality and Social Psychology, 83, 817-827.

Beauchamp, M. H., & Anderson, V. (2010). SOCIAL: An integrative framework for the development of social skills. Psychological Bulletin, 136, 39-64.

Beck, S. J., Hanson, C. A., Puffenberger, S. S., Benninger, K. L., & Benninger, W. B. (2010). A controlled trial of working memory training for children and adolescents with ADHD. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 39, 825-836.

Bellanti, C. J., & Bierman, K. L. (2000). Disentangling the impact of low cognitive ability and inattention on social behavior and peer relationships. Journal of Clinical Child Psychology, 29, 66-75.

Belsky, J., Bakermans-Kranenburg, M. J., & Van IJzendoorn, M. H. (2007). For better and for worse: Differential susceptibility to environmental influences. Current Directions in Psychological Science, 16, 300-304.

Benedek, E., & Cornell, D. (1989). Juvenile homicide. Washington, DC: American Psychiatric Association.

Bentler, P. M., & Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88, 588-606.

Berg, M. T., Slocum, L. A., & Loeber, R. (in press). Illegal behavior, neighborhood context, and police reporting by victims of violence. Journal of Research in Crime and Delinquency.

Biederman, J., Petty, C. R., Fried, R., Doyle, A. E., Spencer, T., & Seidman, ... Faraone, S. V. (2007). Stability of executive function deficits into young adult years: A prospective longitudinal follow-up study of grown up males with ADHD. Acta Psychiatrica Scandinavica, 116, 129-136.

Binder, J. R., Frost, J. A., Hammeke, T. A., Cox, R. W., Rao, S. M., & Prieto, T. (1997). Human brain language areas identified by functional magnetic resonance imaging. Journal of Neuroscience, 17, 353-362.

Blokland, G. A., McMahon, K. L., Hoffman, J., Zhu, G., Meredith, M., & Martin, N. G., … Wright, M. J. (2008). Quantifying the heritability of task-related brain activation and

References

126

performance during the N-back working memory task: A twin fMRI study. Biological Psychology, 79, 70-79.

Blumstein, A., Cohen, J., Roth, J. A., & Visher, C. A. (1986). Criminal careers and "career criminals". Washington, D.C.: National Academy Press.

Bochner, S. (1978). Reliability of the Peabody Picture Vocabulary Test: A review of 32 selected research studies published between 1965 and 1974. Psychology in the Schools, 15, 320-327.

Bongers, I. L., Koot, H. M., Van der Ende, J., & Verhulst, F. C. (2003). The normative development of child and adolescent problem behavior. Journal of Abnormal Psychology, 112, 179-192.

Booth, J. A., Farrell, A., & Varano, S. P. (2008). Social control, serious delinquency, and risky behavior: A gendered analysis. Crime & Delinquency, 54, 423-456.

Boots, D. P. (2008). Mental health and violent youth: A developmental/lifecourse perspective. New York, NY: LFB Scholarly Publishing LLC.

Braza, F., Azurmendi, A., Muñoz, J. M., Carreras, M. R., Braza, P., & García, A., … Sánchez-Martín, J. R. (2009). Social cognitive predictors of peer acceptance at age 5 and the moderating effects of gender. British Journal of Developmental Psychology, 27, 703-716.

Buhs, E. S., & Ladd, G. W. (2001). Peer rejection as an antecedent of young children's school adjustment: An examination of mediating processes. Developmental Psychology, 37, 550-560.

Buhs, E. S., Ladd, G. W., & Herald, S. L. (2006). Peer exclusion and victimization: Processes that mediate the relation between peer group rejection and children's classroom engagement and achievement? Journal of Educational Psychology, 98, 1-13.

Bull, R., & Scerif, G. (2001). Executive functioning as a predictor of children's mathematics ability: Inhibition, switching, and working memory. Developmental Neuropsychology, 19, 273-293.

Capaldi, D. M. (1992). Co-occurrence of conduct problems and depressive symptoms in early adolescent boys: II. A 2-year follow-up at grade 8. Development and Psychopathology, 4, 125-144.

Carroll, A., Hemingway, F., Bower, J., Ashman, A. H., Houghton, S., & Durkin, K. (2006). Impulsivity in juvenile delinquency: Differences among early-onset, late-onset, and non-offenders. Journal of Youth and Adolescence, 35, 519-529.

Casey, B. J., Giedd, J. N., & Thomas, K. M. (2000). Structural and functional brain development and its relation to cognitive development. Biological Psychology, 54, 241-257.

Cheong, J., MacKinnon, D. P., & Khoo, S. T. (2003). Investigation of mediational processes using parallel process latent growth curve modeling. Structural Equation Modeling, 10, 238-262.

References

127

Cicchetti, D., & Schneider-Rosen, K. (1986). An organizational approach to childhood depression. In M. Rutter, C. E. Izard & P. B. Read (Eds.), Depression in young people: Developmental and clinical perspectives (pp. 71–134). New York, NY: The Guilford Press.

Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Erlbaum.

Coie, J. D., & Dodge, K. A. (1988). Multiple sources of data on social behavior and social status in the school: A cross-age comparison. Child Development, 59, 815-829.

Coie, J. D., Dodge, K. A., & Coppotelli, H. (1982). Dimensions and types of social status: A cross-age perspective. Developmental Psychology, 18, 557-570.

Collins, W. A., Maccoby, E. E., Steinberg, L., Hetherington, E. M., & Bornstein, M. H. (2000). Contemporary research on parenting. The case for nature and nurture. The American Psychologist, 55, 218-232.

Collins, W. A., Madsen, S. D., & Susman-Stillman, A. (2002). Parenting during middle childhood. In M. H. Bornstein (Ed.), Handbook of parenting. Volume 1: Children and parenting (Second ed., pp. 73-101). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

Cook, E. T., Greenberg, M. T., & Kusche, C. A. (1994). The relations between emotional understanding, intellectual functioning, and disruptive behavior problems in elementary-school-aged children. Journal of Abnormal Child Psychology, 22, 205-219.

Cook, P. J., & Laub, J. H. (1998). The unprecedented epidemic in youth violence. In M. Tonry & M. Moore (Eds.), Crime and justice: An annual review of research (pp. 26-64). Chicago, IL: Chicago University Press.

Crick, N. R., & Ladd, G. W. (1993). Children's perceptions of their peer experiences: Attributions, loneliness, social anxiety, and social avoidance. Developmental Psychology, 29, 244-254.

Crum, R. M., Green, K. M., Storr, C. L., Chan, Y. F., Ialongo, N., Stuart, E. A., & Anthony, J. C. (2008). Depressed mood in childhood and subsequent alcohol use through adolescence and young adulthood. Archives of General Psychiatry, 65, 702-712.

Deater-Deckard, K. (2001). Annotation: Recent research examining the role of peer relationships in the development of psychopathology. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 42, 565-579.

Dekker, M. C., Ferdinand, R. F., Van Lang, N. D., Bongers, I. L., Van der Ende, J., & Verhulst, F. C. (2007). Developmental trajectories of depressive symptoms from early childhood to late adolescence: Gender differences and adult outcome. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 48, 657-666.

Diamantopoulou, S., Rydell, A. M., Thorell, L. B., & Bohlin, G. (2007). Impact of executive functioning and symptoms of attention deficit hyperactivity disorder on children's

References

128

peer relations and school performance. Developmental Neuropsychology, 32, 521-542.

Dishion, T. J., Spracklen, K. M., Andrews, D. W., & Patterson, G. R. (1996). Deviancy training in male adolescent friendships. Behavior Therapy, 27, 373-390.

Dodge, K. A., Lansford, J. E., Burks, V. S., Bates, J. E., Pettit, G. S., Fontaine, R., & Price, J. M. (2003). Peer rejection and social information-processing factors in the development of aggressive behavior problems in children. Child Development, 74, 374-393.

Dodge, K. A., Murphy, R. R., & Buchsbaum, K. (1984). The assessment of intention-cue detection skills in children: Implications for developmental psychopathology. Child Development, 55, 163-173.

Dodge, K. A., & Pettit, G. S. (2003). A biopsychosocial model of the development of chronic conduct problems in adolescence. Developmental Psychology, 39, 349-371.

Dodrill, C. B. (1978). A neuropsychological battery for epilepsy. Epilepsia, 19, 611-623. Dolan, L. J., Jaylan, T., Werthamer, L., & Kellam, S. G. (1989). The Good Behavior Game

manual. Baltimore, MD: The Johns Hopkins Prevention Research Center. Dolan, L. J., Kellam, S. G., Brown, C. H., Werthamer-Larsson, L., Rebok, G. W., & Mayer,

L. S., ... Wheeler, L. (1993). The short-term impact of two classroom-based preventive interventions on aggressive and shy behavior and poor achievement Journal of Applied Developmental Psychology, 14, 317-345.

Dunn, L. M., & Dunn, L. M. (1997). Examiner's manual for the PPVT-III Peabody Picture Vocabulary Test (3rd edn.). Circle Pines, MN: American Guidance Service.

Educational Records Bureau. (2012). ISEE Student Guide for paper-pencil testing grades 5-12. New York, NY: Educational Records Bureau.

Erasmus MC. (2004). Problem Behavior at School Interview. Rotterdam, the Netherlands: Department of Child and Adolescent Psychiatry, Erasmus MC.

Farrington, D. P. (1986). Age and crime. In M. Tonry & N. Morris (Eds.), Crime and justice: An annual review of research (Vol. 7, pp. 189-250). Chicago, IL: Chicago University Press.

Farrington, D. P. (1998). Predictors, causes, and correlates of male youth violence. Crime and Justice, 24, 421-475.

Farrington, D. P. (2005). Integrated developmental and life-course theories of offending. New Brunswick, NJ: Transaction.

Farrington, D. P., & Loeber, R. (1999). Transatlantic replicability of risk factors in the development of delinquency. In C. S. P. Cohen, & L. N. Robins (Eds.), Historical and geographical influences on psychopathology (pp. 270-299). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

Farrington, D. P., Loeber, R., & Stouthamer-Loeber, M. (2003). How can the relationship between race and violence be explained. In D. F. Hawkins (Ed.), Violent crimes:

References

129

Assessing race and ethnic differences (pp. 213-237). New York, NY: Cambridge University Press.

Farrington, D. P., & Ttofi, M. M. (2011). Protective and promotive factors in the development of offending. In T. Bliesener, A. Beelmann & M. Stemmler (Eds.), Antisocial behavior and crime: Contributions of developmental and evaluation research to prevention and intervention (pp.71-88). Göttingen, Germany: Hogrefe.

Fergusson, D. M., Horwood, L. J., & Ridder, E. M. (2005). Show me the child at seven: The consequences of conduct problems in childhood for psychosocial functioning in adulthood. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 46, 837-849.

Finn, J. D. (1989). Withdrawing from school. Review of Educational Research, 59, 117-142. Finn, P. R. (2002). Motivation, working memory, and decision making: A cognitive-

motivational theory of personality vulnerability to alcoholism. Behavioral and Cognitive Neuroscience Reviews, 1, 183-205.

French, D. C., & Conrad, J. (2001). School dropout as predicted by peer rejection and antisocial behavior. Journal of Research on Adolescence, 11, 225-244.

Fuster, J. M. (2008). The prefrontal cortex. London: Academic Press. Gallagher, T. M. (1999). Interrelationships among children's language, behavior, and

emotional problems. Topics in Language Disorders, 19, 1-15. Gardner, T. W., Dishion, T. J., & Connell, A. M. (2008). Adolescent self-regulation as

resilience: Resistance to antisocial behavior within the deviant peer context. Journal of Abnormal Child Psychology, 36, 273-284.

Gathercole, S. E., Lamont, E., & Alloway, T. P. (2006). Working memory in the classroom. In S. J. Pickering (Ed.), Working memory and education (pp. 219-240). Oxford, UK: Elsevier.

Giancola, P. R. (1995). Evidence for dorsolateral and orbital prefrontal cortical involvement in the expression of aggressive behavior. Aggressive Behavior, 21, 431-450.

Giancola, P. R. (2000). Executive functioning: A conceptual framework for alcohol-related aggression. Experimental and Clinical Psychopharmacology, 8, 576-597.

Grosbras, M. H., Jansen, M., Leonard, G., McIntosh, A., Osswald, K., & Poulsen, C., ... Paus, T. (2007). Neural mechanisms of resistance to peer influence in early adolescence. Journal of Neuroscience, 27, 8040-8045.

Hagelstam, C., & Häkkänen, H. (2006). Adolescent homicides in Finland: Offence and offender characteristics. Forensic Science International, 164, 110-115.

Halpern, D. F. (2000). Sex differences in cognitive abilities (3rd edn.). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

Hartup, W. W., & Stevens, N. (1997). Friendships and adaptation in the life course. Psychological Bulletin, 121, 355-370.

Hay, D. F., Payne, A., & Chadwick, A. (2004). Peer relations in childhood. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45, 84-108.

References

130

Henry, B., Caspi, A., Moffitt, T. E., & Silva, P. A. (1996). Temperament and familial predictors of violent and nonviolent criminal convictions: Age 3 to age 18. Developmental Psychology, 32, 614-623.

Hicks, B. M., South, S. C., Dirago, A. C., Iacono, W. G., & McGue, M. (2009). Environmental adversity and increasing genetic risk for externalizing disorders. Archives of General Psychiatry, 66, 640-648.

Hill, J. (2002). Biological, psychological and social processes in the conduct disorders. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 43, 133-164.

Hinshaw, S. P. (1992). Externalizing behavior problems and academic underachievement in childhood and adolescence: Causal relationships and underlying mechanisms. Psychological Bulletin, 111, 127-155.

Hinshaw, S. P. (2002). Intervention research, theoretical mechanisms, and causal processes related to externalizing behavior patterns. Development and Psychopathology, 14, 789-818.

Hinson, J. M., Jameson, T. L., & Whitney, P. (2003). Impulsive decision making and working memory. Journal of Experimental Psychology: Learning Memory, and Cognition, 29, 298-306.

Hodapp, A. F., & Gerken, K. C. (1999). Correlations between scores for Peabody Picture Vocabulary Test-III and the Wechsler Intelligence Scale for Children-III. Psychological Reports, 84, 1139-1142.

Hoeve, M., Dubas, J. S., Eichelsheim, V. I., Van der Laan, P. H., Smeenk, W., & Gerris, J. R. (2009). The relationship between parenting and delinquency: A meta-analysis. Journal of Abnormal Child Psychology, 37, 749-775.

Hollingshead, A. B. (1975). Four factor index of social status. New Haven, CT: Unpublished manuscript.

Holmbeck, G. N. (2002). Post-hoc probing of significant moderational and mediational effects in studies of pediatric populations. Journal of Pediatric Psychology, 27, 87-96.

Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1998). Fit indices in covariance structure modeling: Sensitivity to underparameterized model misspecification. Psychological Methods, 3, 424-453.

Hubbard, J. A. (2001). Emotion expression processes in children's peer interaction: The role of peer rejection, aggression, and gender. Child Development, 72, 1426-1438.

Hyde, J. S., & Linn, M. C. (1988). Gender differences in verbal ability: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 104, 53-69.

Ialongo, N., Poduska, J., Werthamer, L., & Kellam, S. (2001). The distal impact of two first-grade preventive interventions on conduct problems and disorder in early adolescence. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 9, 146-160.

Ialongo, N. S., Werthamer, L., Kellam, S. G., Brown, C. H., Wang, S., & Lin, Y. (1999). Proximal impact of two first-grade preventive interventions on the early risk

References

131

behaviors for later substance abuse, depression, and antisocial behavior. American Journal of Community Psychology, 27, 599-641.

Ishikawa, S. S., & Raine, A. (2003). Prefrontal deficits and antisocial behavior: A causal model. In B. B. Lahey, T. E. Moffitt & A. Caspi (Eds.), Causes of conduct disorder and juvenile delinquency (pp. 277-304). New York: The Guilford Press.

Jianga, X. L., & Cillessen, A. H. N. (2005). Stability of continuous measures of sociometric status: A meta-analysis. Developmental Review, 25, 1-25.

Jolliffe, D., & Farrington, D. P. (2009). A systematic review of the relationship between childhood impulsiveness and later violence. In R. H. M. McMurran (Ed.), Personality, personality disorder, and violence (pp. 41-61). New York, NY: Wiley.

Jolliffe, D., & Farrington, D. P. (2010). Individual differences and offending. In E. McLaughlin & T. Newburn (Eds.), The Sage handbook of criminological theory (pp. 40-55). London: Sage.

Kazemian, L., Farrington, D. P., Le Blanc, M. (2009). Can we make accurate long-term predictions about patterns of de-escalation in offending behavior? Journal of Youth Adolescents, 38, 384-400.

Keenan, K., & Shaw, D. (1997). Developmental and social influences on young girls' early problem behavior. Psychological Bulletin, 121, 95-113.

Keiley, M. K., Bates, J. E., Dodge, K. A., & Pettit, G. S. (2000). A cross-domain growth analysis: Externalizing and internalizing behaviors during 8 years of childhood. Journal of Abnormal Child Psychology, 28, 161-179.

Kellam, S. G., Brown, C. H., Poduska, J. M., Ialongo, N. S., Wang, W., & Toyinbo, P., ... Wilcox, H. C. (2008). Effects of a universal classroom behavior management program in first and second grades on young adult behavioral, psychiatric, and social outcomes. Drug and Alcohol Dependence, 95 Suppl 1, S5-S28.

Kellam, S. G., & Rebok, G. W. (1992). Building developmental and etiological theory through epidemiologically based preventive intervention trials. In R. E. Tremblay & J. McCord (Eds.), Preventing antisocial behavior: Interventions from birth through adolescence (pp. 162-195). New York, NY: The Guilford Press.

Kellam, S. G., Rebok, G. W., Ialongo, N., & Mayer, L. S. (1994). The Course and Malleability of Aggressive Behavior from Early First Grade into Middle School: Results of a Developmental Epidemiologically-based Preventive Trial. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 35, 259-281.

Kelly, K., & Totten, M. (2002). When children kill: A social psychological study of youth homicide. Peterborough, ON: Broadview Press.

Kendler, K. S., Jacobson, K. C., Gardner, C. O., Gillespie, N., Aggen, S. A., & Prescott, C. A. (2007). Creating a social world: A developmental twin study of peer-group deviance. Archives of General Psychiatry, 64, 958-965.

References

132

Kerr, M., Stattin, H., & Burk, W. J. (2010). A reinterpretation of parental monitoring in longitudinal perspective. Journal of Research on Adolescence, 20, 39-64.

Kindermann, T. A. (2007). Effects of naturally existing peer groups on changes in academic engagement in a cohort of sixth graders. Child Development, 78, 1186-1203.

Kirk, D. S. (2006). Examining the divergence across self-report and official data sources on inferences about the adolescent life-course of crime. Journal of Quantitative Criminology, 22, 107-129.

Klingberg, T. (2010). Training and plasticity of working memory. Trends in Cognitive Sciences, 14, 317-324.

Koenen, K. C., Caspi, A., Moffitt, T. E., Rijsdijk, F., & Taylor, A. (2006). Genetic influences on the overlap between low IQ and antisocial behavior in young children. Journal of Abnormal Psychology, 115, 787-797.

Kofler, M. J., Rapport, M. D., Bolden, J., Sarver, D. E., Raiker, J. S., & Alderson, R. M. (2011). Working memory deficits and social problems in children with ADHD. Journal of Abnormal Child Psychology, 39, 805-817.

Koolhof, R., Loeber, R., Wei, E. H., Pardini, D., & D'Escury, A. C. (2007). Inhibition deficits of serious delinquent boys of low intelligence. Criminal Behaviour and Mental Health, 17, 274-292.

Kopp, C. B. (1989). Regulation of distress and negative emotions: A developmental view. Developmental Psychology, 25, 343-354.

Ladd, G. W. (2006). Peer rejection, aggressive or withdrawn behavior, and psychological maladjustment from ages 5 to 12: An examination of four predictive models. Child Development, 77, 822-846.

Ladd, G. W., & Troop-Gordon, W. (2003). The role of chronic peer difficulties in the development of children's psychological adjustment problems. Child Development, 74, 1344-1367.

Larson, R. W., Richards, M. H., Moneta, G., Holmbeck, G., & Duckett, E. (1996). Changes in adolescents' daily interactions with their families from ages 10 to 18: Disengagement and transformation. Developmental Psychology, 32, 744-754.

Lezak, M. D. (2004). Neuropsychological Assessment (4th ed.). New York, NY: Oxford University Press.

Li, Y., Lynch, A. D., Kalvin, C., Liu, J., & Lerner, R. M. (2011). Peer relationships as a context for development of school engagement during early adolescence. International Journal of Behavioral Development, 35, 329-342.

Loeber, R. (1990). Development and risk factors of juvenile antisocial behavior and delinquency. Clinical Psychology Review, 10, 1-41.

Loeber, R., DeLamatre, M., Keenan, K., & Zhang, Q. (1998a). A prospective replication of developmental pathways in disruptive and delinquent behavior. In L. B. R. Cairns, &

References

133

J. Kagan (Eds.), Methods and models for studying the individual (pp. 185-215). Thousand Oaks, CA: Sage.

Loeber, R., & Farrington, D. P. (2001). Child delinquents: Development, intervention, and service needs. Thousand Oaks, CA: Sage.

Loeber, R., & Farrington, D. P. (2011). Young homicide offenders and victims: Development, risk factors and prediction from childhood. New York, NY: Springer.

Loeber, R., Farrington, D. P., Stouthamer-Loeber, M., & Van Kammen, W. B. (1998b). Antisocial behavior and mental health problems: Explanatory factors in childhood and adolescence. Mahwah, New Jersey: Lawrence Earlbaum Associates.

Loeber, R., Farrington, D. P., Stouthamer-Loeber, M., & White, H. R. (2008). Violence and serious theft: Development and prediction from childhood to adulthood. New York: Routledge Taylor & Francis Group.

Loeber, R., & Hay, D. (1997). Key issues in the development of aggression and violence from childhood to early adulthood. Annual Review of Psychology, 48, 371-410.

Loeber, R., Keenan, K., & Zhang, Q. (1997). Boys' experimentation and persistence in developmental pathways toward serious delinquency. Journal of Child and Family Studies, 6, 321-357.

Loeber, R., & Pardini, D. (2008). Neurobiology and the development of violence: Common assumptions and controversies. Philosophical Transactions of the Royal Society of London Biological Sciences, 363, 2491-2503.

Loeber, R., Pardini, D., Homish, D. L., Wei, E. H., Crawford, A. M., Farrington, D. P., et al. (2005). The prediction of violence and homicide in young men. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 73, 1074-1088.

Loeber, R., Pardini, D., Stouthamer-Loeber, M., & Raine, A. (2007). Do cognitive, physiological, and pschosocial risk and promotive factors predict desistance from delinquency in males? Development and Psychopathology, 19, 867-887.

Loeber, R., & Stouthamer-Loeber, M. (1986). Family factors as correlates and predictors of juvenile conduct problems and delinquency. In M. Tonry & N. Morris (Eds.), Crime and Justice: An Annual Review of Research (Vol. 7, pp. 29-149). Chicago: University of Chicago Press.

Loeber, R., Stouthamer-Loeber, M., Van Kammen, W., & Farrington, D. P. (1991). Initiation, escalation and desistance in juvenile offending and their correlates. The Journal of Criminal Law and Criminology, 82, 36-82.

Loeber, R., Wei, E., Stouthamer-Loeber, M., Huizanga, D., & Thornberry, T. P. (1999). Behavioral antecedents to serious and violent offending: Joint analyses from the Denver Youth Survey, Pittsburgh Youth Study and the Rochester Youth Developmental Study. Studies on Crime & Crime Prevention, 8, 245-263.

References

134

Loeber, R., Wung, P., Keenan, K., Giroux, B., Stouthamer-Loeber, M., Van Kammen, W. B., & Maughan, B. (1993). Developmental pathwatys in disruptive child behavior. Development and Psychopathology, 5, 103-133.

Long, J. D., Loeber, R., & Farrington, D. P. (2009). Marginal and random intercept models for longitudinal binary data with examples from criminology. Multivariate Behavioral Research, 44, 28-58.

Luna, B., Garver, K. E., Urban, T. A., Lazar, N. A., & Sweeney, J. A. (2004). Maturation of cognitive processes from late childhood to adulthood. Child Development 75, 1357-1372.

Lynam, D. R., Caspi, A., Moffitt, T. E., Wikstrom, P. O., Loeber, R., & Novak, S. (2000). The interaction between impulsivity and neighborhood context on offending: the effects of impulsivity are stronger in poorer neighborhoods. Journal of Abnormal Psychology, 109, 563-574.

Lynam, D., Moffitt, T. E., & Stouthamer-Loeber, M. (1993). Explaining the relation between IQ and delinquency: Class, race, test motivation, school failure, or self-control? Journal of Abnormal Psychology, 102, 187-196.

Maccoby, E. E. (1992). The role of parents in the socialization of children: An historical overview. Developmental Psychology, 28, 1006-1017.

Maccoby, E. E. (1998). The two sexes: Growing up apart, coming together. Cambridge, MA: Harvard University Press.

MacKinnon, D. P., Lockwood, C. M., Hoffman, J. M., West, S. G., & Sheets, V. (2002). A comparison of methods to test mediation and other intervening variable effects. Psychological Methods, 7, 83-104.

MacKinnon, D. P., Lockwood, C. M., & Williams, J. (2004). Confidence limits for the indirect effect: Distribution of the product and resampling methods. Multivariate behavioral research, 39, 99-128.

Marsh, H. W., Hau, K. T., & Wen, Z. (2004). In search of golden rules: Comment on hypothesis-testing approaches to setting cutoff values for fit indexes and dangers in overgeneralizing Hu and Bentler's (1999) findings. Structural Equation Modeling, 11, 320-341.

Marshal, M. P., Molina, B. S., & Pelham, W. E., Jr. (2003). Childhood ADHD and adolescent substance use: An examination of deviant peer group affiliation as a risk factor. Psychology of Addictive Behaviors, 17, 293-302.

Martinussen, R., Hayden, J., Hogg-Johnson, S., & Tannock, R. (2005). A meta-analysis of working memory impairments in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 44, 377-384.

References

135

Maslowsky, J., Keating, D. P., Monk, C. S., & Schulenberg, J. (2011). Planned versus unplanned risks: Neurocognitive predictors of subtypes of adolescents’ risk behavior. International Journal of Behavioral Development, 35, 152-160.

Matsueda, R. L., & Anderson, K. (1998). The dynamics of delinquent peers and delinquent behavior. Criminology, 36, 269-308.

McDougall, P., Hymel, S., Vaillancourt, T., & Mercer, L. (2001). The consequences of childhood peer rejection. In M. R. Leary (Ed.), Interpersonal rejection (pp. 213-247). London: Oxford University Press.

Mednick, S. A. (1977). A bio-social theory of the learning of law-abiding behavior. In S. A. Mednick & K. O. Christiansen (Eds.), Biosocial bases of criminal behavior (pp. 1-8). New York: Gardner Press.

Mercy, J. A., Rosenberg, M. L., Powell, K. E., Broome, C. V., & Roper, W. L. (1993). Public health policy for preventing violence. Health Affairs, 12, 7-29.

Moffitt, T. E. (1990). The neuropsychology of delinquency: A critical review of theory and research. In N. Morris & M. Tonry (Eds.), Crime and Justice (Vol. 12, pp. 99-169). Chicago: University of Chicago Press.

Moffitt, T. E. (1993). Adolescence-limited and life-course-persistent antisocial behavior: A developmental taxonomy. Psychological Review, 100, 674-701.

Moffitt, T. E. (2012). Self-control, then and now. In R. Loeber & B. C. Welsh (Eds.), The Future of Criminology. New York, NY: Oxford University Press.

Moffitt, T. E., & Caspi, A. (2001). Childhood predictors differentiate life-course persistent and adolescence-limited antisocial pathways among males and females. Development and Psychopathology, 13, 355-375.

Moffitt, T. E., Caspi, A., Harrington, H., & Milne, B. J. (2002). Males on the life-course-persistent and adolescence-limited antisocial pathways: Follow-up at age 26 years. Development and Psychopathology, 14, 179-207.

Moffitt, T. E., Caspi, A., Rutter, M., & Silva, P. A. (2001). Sex differences in antisocial behavior. Cambridge: Cambridge University Press.

Moffitt, T. E., Caspi, A., Silva, P. A., & Stouthamer-Loeber, M. (1995). Individual differences in personality and intelligence are linked to crime: Cross-context evidence from nations, neighborhoods, genders, races, and age-cohorts. In J. Hagan (Ed.), Current perspectives on aging and the life cycle (Vol. 4): Delinquency and disrepute in the life course (pp. 1-34). Greenwich, CT: JAI Press.

Moffitt, T. E., Lynam, D. R., & Silva, P. A. (1994). Neuropsychological tests predicting persistent male delinquency. Criminology, 32, 277-300.

Moffitt, T. E., & Silva, P. A. (1988). IQ and delinquency: A direct test of the differential detection hypothesis. Journal of Abnormal Psychology, 97, 330-333.

References

136

Molero Samuelson, Y., Hodgins, S., Larsson, A., Larm, P., & Tengström, A. (2010). Adolescent antisocial behavior as predictor of adverse outcomes to age 50. Criminal Justice and Behavior, 37, 158-174.

Monahan, K. C., Steinberg, L., Cauffman, E., & Mulvey, E. P. (2009). Trajectories of antisoical behavior and psychosocial maturity from adolescence to young adulthood. Developmental Psychology, 45, 1654-1668.

Morgan, A. B., & Lilienfeld, S. O. (2000). A meta-analytic review of the relation between antisocial behavior and neuropsychological measures of executive function. Clinical Psychology Review, 20, 113-136.

Mostow, A. J., Izard, C. E., Fine, S., & Trentacosta, C. J. (2002). Modeling emotional, cognitive, and behavioral predictors of peer acceptance. Child Development, 73, 1775-1787.

Mullis, R. L., Rathge, R., & Mullis, A. K. (2003). Predictors of academic performance during early adolescence: A contextual view. International Journal of Behavioral Development, 27, 541-548.

Muthén, B. O., & Khoo, S. T. (1998). Longitudinal studies of achievement growth using latent variable modeling. Learning and Individual Differences, 10, 73-101.

Muthén, L. K., & Muthén, B. O. (1998-2010). Mplus user's guide (5th edn.). Los Angeles, CA: Muthén & Muthén.

Newcomb, A. F., Bukowski, W. M., & Pattee, L. (1993). Children's peer relations: A meta-analytic review of popular, rejected, neglected, controversial, and average sociometric status. Psychological Bulletin, 113, 99-128.

Nigg, J. T., & Huang-Pollock, C. L. (2003). An early-onset model of the role of executive functions and intelligence in conduct disorder/delinquency. In B. B. Lahey, T. E. Moffitt & A. Caspi (Eds.), Causes of conduct disorder and juvenile delinquency (pp. 227-253). New York, NY: The Guilford Press.

Nigg, J. T., Quamma, J. P., Greenberg, M. T., & Kusche, C. A. (1999). A two-year longitudinal study of neuropsychological and cognitive performance in relation to behavioral problems and competencies in elementary school children. Journal of Abnormal Child Psychology, 27, 51-63.

O'Neil, R., Welsh, M., Parke, R. D., Wang, S., & Strand, C. (1997). A longitudinal assessment of the academic correlates of early peer acceptance and rejection. Journal of Clinical Child Psychology, 26, 290-303.

Ogilvie, J. M., Stewart, A. L., Chan, R. C. K., & Sum, D. H. K. (2011). Neuropsychological measures of executive function and antisocial behavior: A meta-analysis. Criminology, 49, 1063-1107.

Oosterlaan, J., Scheres, A., & Sergeant, J. A. (2005). Which executive functioning deficits are associated with AD/HD, ODD/CD and comorbid AD/HD+ODD/CD? Journal of Abnormal Child Psychology, 33, 69-85.

References

137

Orobio de Castro, B., Veerman, J. W., Koops, W., Bosch, J. D., & Monshouwer, H. J. (2002). Hostile attribution of intent and aggressive behavior: A meta-analysis. Child Development, 73, 916-934.

Osterman, K. F. (2000). Students' need for belonging in the school community. Review of Educational Research, 70, 323-367.

Ouellet-Morin, I., Boivin, M., Dionne, G., Lupien, S. J., Arseneault, L., & Barr, R. G., ... Tremblay, R. E. (2008). Variations in heritability of cortisol reactivity to stress as a function of early familial adversity among 19-month-old twins. Archives of General Psychiatry, 65, 211-218.

Pardini, D. A., Fite, P. J., & Burke, J. D. (2008). Bidirectional associations between parenting practices and conduct problems in boys from childhood to adolescence: The moderating effect of age and African-American ethnicity. Journal of Abnormal Child Psychology, 36, 647-662.

Parker, J. G., Rubin, K. H., Erath, S. A., Wojslawowicz, J. C., & Buskirk, A. A. (2006). Peer relationships, child development, and adjustment: A developmental psychopathology perspective. In D. Cicchetti & D. J. Cohen (Eds.), Developmental psychopathology, Vol 1: Theory and method (2nd edn., pp. 419-493). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.

Phillips, L. H., Tunstall, M., & Channon, S. (2007). Exploring the role of working memory in dynamic social cue decoding using dual task methodology. Journal of Nonverbal Behavior, 31, 137-152.

Piquero, A. (2008). Taking stock of developmental trajectories of criminal activity over the life course. In A. Liberman (Ed.), The long view of crime: A synthesis of longitudinal research. New York, NY: Springer.

Plomin, R., DeFries, J. C., McClearn, G. E., & Rutter, R. (1997). Behavioral genetics (3rd ed.). New York, NY: W.H. Freeman.

Plomin, R., & Rende, R. (1991). Human behavioral genetics. Annual Review of Psychology, 42, 161-190.

Raine, A. (2002). Biosocial studies of antisocial and violent behavior in children and adults: A review. Journal of Abnormal Child Psychology, 30, 311-326.

Raine, A., Moffitt, T. E., Caspi, A., Loeber, R., Stouthamer-Loeber, M., & Lynam, D. (2005). Neurocognitive impairments in boys on the life-course persistent antisocial path. Journal of Abnormal Psychology, 114, 38-49.

Raine, A., Yaralian, P. S., Reynolds, C., Venables, P. H., & Mednick, S. A. (2002). Spatial but not verbal cognitive deficits at age 3 years in persistently antisocial individuals. Development and Psychopathology, 14, 25-44.

Ridley, M. (2003). Nature via nurture. New York, NY: HarperCollins Publishers. Rinsky, J. R., & Hinshaw, S. P. (2011). Linkages between childhood executive functioning

and adolescent social functioning and psychopathology in girls with ADHD. Child Neuropsychology, 17, 368-390.

References

138

Rose, A. J., & Rudolph, K. D. (2006). A review of sex differences in peer relationship processes: Potential trade-offs for the emotional and behavioral development of girls and boys. Psychological Bulletin, 132, 98-131.

Roza, S. J., Hofstra, M. B., Van der Ende, J., & Verhulst, F. C. (2003). Stable prediction of mood and anxiety disorders based on behavioral and emotional problems in childhood: A 14-year follow-up during childhood, adolescence, and young adulthood. American Journal of Psychiatry, 160, 2116-2121.

Rubin, K. H., Bukowski, W. M., & Parker, J. G. (2006). Peer Interactions, relationships, and groups. In N. Eisenberg, W. Damon & R. M. Lerner (Eds.), Handbook of child psychology, Vol. 3: Social, emotional, and personality development (6th ed., pp. 571-645). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.

Rudolph, K. D. (2002). Gender differences in emotional responses to interpersonal stress during adolescence. Journal of Adolescent Health, 30, S3-S13.

Rutter, M. (2003). Commentary: Causal processes leading to antisocial behavior. Developmental Psychology, 39, 372-378.

Rutter, M., Dunn, J., Plomin, R., Simonoff, E., Pickles, A., & Maughan, B., ... Eaves, L. (1997). Integrating nature and nurture: Implications of person-environment correlations and interactions for developmental psychopathology. Development and Psychopathology, 9, 335-364.

Rutter, M., Pickles, A., Murray, R., & Eaves, L. (2001). Testing hypotheses on specific environmental causal effects on behavior. Psychological Bulletin, 127, 291-324.

Sameroff, A. J. (2000). Developmental systems and psychopathology. Development and Psychopathology, 12, 297-312.

Sampson, R. J., & Laub, J. H. (2003). Life-course desisters? Trajectories of crime among delinquent boys followed to age 70. Criminology, 41, 555-592.

Satorra, A. (2000). Scaled and adjusted restricted tests in multi-sample analysis of moment structures. In R. D. H. Heijmans, D. S. G. Pollock & A. Satorra (Eds.), Innovations in multivariate statistical analysis. A Festschrift for Heinz Neudecker (pp. 233-247). London: Kluwer Academic Publishers.

Schlichting, L. (2005). Peabody Picture Vocabulary Test (PPVT-III-NL). Amsterdam, the Netherlands: Harcourt Test Publishers.

Séguin, J. R. (2004). Neurocognitive elements of antisocial behavior: Relevance of an orbitofrontal cortex account. Brain and Cognition, 55, 185-197.

Séguin, J. R., Boulerice, B., Harden, P. W., Tremblay, R. E., & Pihl, R. O. (1999). Executive functions and physical aggression after controlling for attention deficit hyperactivity disorder, general memory, and IQ. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 40, 1197-1208.

References

139

Séguin, J. R., Nagin, D., Assaad, J. M., & Tremblay, R. E. (2004). Cognitive-neuropsychological function in chronic physical aggression and hyperactivity. Journal of Abnormal Psychology, 113, 603-613.

Séguin, J. R., Parent, S., Tremblay, R. E., & Zelazo, P. D. (2009). Different neurocognitive functions regulating physical aggression and hyperactivity in early childhood. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 50, 679-687.

Shults, J., Sun, W., Tu, X., Kim, H., Amsterdam, J., Hilbe, J. M., & Ten-Have, T. (2009). A comparison of several approaches for choosing between working correlation structures in generalized estimating equation analysis of longitudinal data. Statistics in Medicine, 28, 2338-2355.

Slaughter, V., Dennis, M. J., & Pritchard, M. (2002). Theory of mind and peer acceptance in preschool children. British Journal of Developmental Psychology, 20, 545-564.

Smith, A. (1997). Development and course of receptive and expressive vocabulary from infancy to old age: Administrations of the Peabody Picture Vocabulary Test, Third Edition, and the Expressive Vocabulary Test to the same standardization population of 2725 subjects. International Journal of Neuroscience, 92, 73-78.

Snyder, J., Prichard, J., Schrepferman, L., Patrick, M. R., & Stoolmiller, M. (2004). Child impulsiveness-inattention, early peer experiences, and the development of early onset conduct problems. Journal of Abnormal Child Psychology, 32, 579-594.

Snyder, H., & Sickmund, M. (1995). Juvenile offenders and victims: A focus on violence. Pittsburgh, PA: National Center for Juvenile Justice.

Sourander, A., Helstela, L., Haavisto, A., & Bergroth, L. (2001). Suicidal thoughts and attempts among adolescents: A longitudinal 8-year follow-up study. Journal of Affective Disorders, 63, 59-66.

StataCorp. (2007). Intercooled stata 10.0 for Windows. College Station, TX: Stata Corporation.

Statistics Netherlands. (1993). Standaard Beroepenclassificatie 1992 [Standardized Classification of Occupations 1992]. Voorburg/Heerlen: Netherlands Central Bureau of Statistics.

Statistics Netherlands. (2009). Beroepsbevolking beroepklassen [Working population classification of occupations]. Retrieved 23 October 2009, from http://statline.cbs.nl/StatWeb/ publication/?DM=SLNL&PA=37503&D1=1,5-7&D2=0-1,8,29,62,83,91&D3=0-2& D4=0,4,9,(l-1)-l&VW=T.

Statistics Netherlands. (2012a). Bevolking; herkomstgroepering [Population; ethnic background]. Retrieved 28 August 2012, from http://statline.cbs.nl/StatWeb/ publication/?DM=SLNL&PA=37325&D1=a&D2=0&D3=0&D4=0&D5=0-3,137,15 2,220,237&D6=8-12&HDR=T&STB=G1,G2,G3,G4,G5&VW=T.

Statistics Netherlands. (2012b). Voortijdige schoolverlaters naar leeftijd [Early school leavers per age category]. Retrieved 26 July 2012, from http://statline.cbs.nl/StatWeb/

References

140

publication/?DM=SLNL&PA=71293NED&D1=3&D2=1-2&D3=0&D4=0&D5=8-19 &D6=4-6&VW=T.

Steinberg, L. (2010). A dual systems model of adolescent risk-taking. Developmental Psychobiology, 52, 216-224.

Steinberg, L., Cauffman, E., Woolard, J., Graham, S., & Banich, M. (2009). Are adolescents less mature than adults?: Minors' access to abortion, the juvenile death penalty, and the alleged APA "flip-flop". The American Psychologist, 64, 583-594.

Steinberg, L., & Silk, J. S. (2002). Parenting adolescents. In M. H. Bornstein (Ed.), Handbook of parenting: Children and parenting (Second ed., Vol. 1, pp. 103-133). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

Stouthamer-Loeber, M., & Van Kammen, W. B. (1995). Data Collection and Management: A Practical Guide. Newbury Park, CA: Sage.

Stouthamer-Loeber, M., Wei, E., Loeber, R., & Masten, A. S. (2004). Desistance from persistent serious delinquency in the transition to adulthood. Development and Psychopathology, 16, 897-918.

Stroop, J. P. (1935). Studies of interference in serial verbal reactions. Journal of Experimental Psychology, 18, 643-662.

Timmermans, M., Van Lier, P. A. C., & Koot, H. M. (2009). Pathways of behavior problems from childhood to late adolescence leading to delinquency and academic underachievement. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 38, 630-638.

Tolan, P. H., Gorman-Smith, D., & Loeber, R. (2000). Developmental timing of onstets of disruptive behaviors and later delinquency of inner-city youth. Journal of Child and Family Studies, 9, 203-220.

Tuvblad, C., Grann, M., & Lichtenstein, P. (2006). Heritability for adolescent antisocial behavior differs with socioeconomic status: Gene-environment interaction. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 47, 734-743.

Van Boxtel, H., Engelen, R., & De Wijs, A. (2011). Wetenschappelijke verantwoording van de Eindtoets 2010. [Scientific justification of the End Test 2010]. Arnhem, The Netherlands: Cito.

Van der Molen, M. J., Van Luit, J. E. H., Van der Molen, M. W., Klugkist, I., & Jongmans, M. J. (2010). Effectiveness of a computerized working memory training in children with mild intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 54, 433-447.

Van der Sar, R. M., & Goudswaard, M. (2001). Docenthandleiding Taakspel voor basisonderwijs [Good Behavior Game manual for teachers in elementary schools]. Rotterdam, The Netherlands: Pedologisch Instituut.

References

141

Van Domburgh, L., Loeber, R., Bezemer, D., Stallings, R., & Stouthamer-Loeber, M. (2009). Childhood predictors of desistance and level of persistence in offending in early onset offenders. Journal of Abnormal Child Psychology, 37, 967-980.

Van Leeuwen, M., Van den Berg, S. M., Hoekstra, R. A., & Boomsma, D. I. (2007). Endophenotypes for intelligence in children and adolescents. Intelligence, 35, 369-380.

Van Lier, P. A. C., & Koot, H. M. (2010). Developmental cascades of peer relations and symptoms of externalizing and internalizing problems from kindergarten to fourth-grade elementary school. Development and Psychopathology, 22, 569-582.

Van Lier, P. A. C., Muthén, B. O., Van der Sar, R. M., & Crijnen, A. A. (2004). Preventing disruptive behavior in elementary schoolchildren: Impact of a universal classroom-based intervention. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 72, 467-478.

Van Lier, P. A. C., Vuijk, P., & Crijnen, A. A. (2005). Understanding mechanisms of change in the development of antisocial behavior: The impact of a universal intervention. Journal of Abnormal Child Psychology, 33, 521-535.

Vazsonyi, A. T., & Huang, L. (2010). Where self-control comes from: On the development of self-control and its relationship to deviance over time. Developmental Psychology, 46, 245-257.

Vuijk, P., Van Lier, P. A. C., Crijnen, A. A., & Huizink, A. C. (2007). Testing sex-specific pathways from peer victimization to anxiety and depression in early adolescents through a randomized intervention trial. Journal of Affective Disorders, 100, 221-226.

Watson, J. B. (1924). Behaviorism. New York: People's Institute. Wechsler, D. (1974). Manual of the Wechsler Intelligence Scale for Children-Revised. New

York, NY: Psychological Corporation. Weissman, M. M., Wolk, S., Wickramaratne, P., Goldstein, R. B., Adams, P., Greenwald, S.,

et al. (1999). Children with prepubertal-onset major depressive disorder and anxiety grown up. Archives of General Psychiatry, 56, 794-801.

Welsh, B. C., Loeber, R., Stevens, B. R., Stouthamer-Loeber, M., Cohen, M. A., & Farrington, D. P. (2008). Costs of juvenile crime in urban areas: A longitudinal perspective. Youth Violence and Juvenile Justice, 6, 3-27.

White, J. L., Moffitt, T. E., Caspi, A., Bartusch, D. J., Needles, D. J., & Stouthamer-Loeber, M. (1994). Measuring impulsivity and examining its relationship to delinquency. Journal of Abnormal Psychology, 103, 192-205.

White, J. L., Moffitt, T. E., & Silva, P. A. (1989). A prospective replication of the protective effects of IQ in subjects at high risk for juvenile delinquency. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 57, 719-724.

Wiesner, M., Capaldi, D. M., & Kim, H. K. (2007). Arrest trajectories across a 17-year span for young men: Relation to dual taxonomies and self-reported offense trajectories. Criminology, 45, 835-863.

References

142

Williams, R. L. (2000). A note on robust variance estimation for cluster-correlated data. Biometrics, 56, 645-646.

Wilson, J. Q., & Herrnstein, R. J. (1985). Crime and human nature. New York, NY: Simon & Schuster.

Winfree, T. L., Taylor, T. J., He, N., & Esbensen, F.-A. (2006). Self-control and variability over time: Multivariate results using a 5-year multi-site panel of youth. Crime & Delinquency, 52, 253-286.

Witvliet, M., Van Lier, P. A. C., Cuijpers, P., & Koot, H. M. (2009). Testing links between childhood positive peer relations and externalizing outcomes through a randomized controlled intervention study. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 77, 905-915.

Woodward, L. J., & Fergusson, D. M. (2000). Childhood peer relationship problems and later risks of educational under-achievement and unemployment. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 41, 191-201.

Zeger, S. L., Liang, K.-Y., & Albert, P. S. (1988). Models for longitudinal data: A generalized estimating equation approach. Biometrics, 44, 1049-1060.

Nederlandse Samenvatting (Summary in Dutch)

De Ontwikkeling van Gedrag en Schoolprestaties: Het Samenspel Tussen Cognitieve Vaardigheden en Sociale Relaties

Dutch Summary

144

De Ontwikkeling van Gedrag en Schoolprestaties: Het Samenspel Tussen Cognitieve Vaardigheden en Sociale Relaties

Als kinderen gedragsproblemen ontwikkelen of slechte schoolprestaties leveren, kan dat ernstige gevolgen hebben voor henzelf en voor de maatschappij. Gedragsproblemen en slechte schoolprestaties in de kinderleeftijd hangen samen met onder meer delinquentie, gevangenisstraf, middelengebruik en werkloosheid op latere leeftijd. Om deze reden is het belangrijk om te bestuderen welke factoren op welke manier een rol spelen in de ontwikkeling van gedrags- en schoolproblemen. Zowel individuele factoren, zoals cognitieve vaardigheden - bijvoorbeeld taalvaardigheid, werkgeheugen en impulsiviteit - als de sociale omgeving beïnvloeden de ontwikkeling van kinderen. Kinderen met zwakkere cognitieve vaardigheden hebben bijvoorbeeld een grotere kans om al vroeg gedragsproblemen te ontwikkelen, die op latere leeftijd kunnen overgaan in ernstiger antisociaal en delinquent gedrag. Ook is er enige evidentie dat een ongunstige sociale omgeving met name bij cognitief zwakkere kinderen een risico vormt. Het is echter nog nauwelijks bekend hoe het samenspel tussen zwakke cognitieve vaardigheden en factoren in de sociale omgeving resulteert in gedrags- of schoolproblemen. Dit is het onderwerp van het onderzoek waarvan in dit proefschrift verslag wordt gedaan.

In deze studies werden verschillende verklaringen voor de invloed van cognitieve vaardigheden en sociale context op de gedrags- en schoolse ontwikkeling getoetst. Een mogelijke verklaring waarom kinderen met zwakkere cognitieve vaardigheden een grotere kans hebben om problemen te ontwikkelen is dat het cognitief functioneren direct de ontwikkeling van deze negatieve uitkomsten beïnvloedt. Zo kan het zijn dat zij gedragsproblemen vertonen, omdat zij door hun zwakkere cognitieve vaardigheden moeite hebben met het leren en begrijpen van gedragsregels of het inhiberen van ongewenst gedrag. Het kan ook zo zijn dat de cognitieve beperkingen hun invloed indirect uitoefenen via hun effect op de sociale context. Zo kunnen taalproblemen van kinderen er bijvoorbeeld voor zorgen dat zij andere kinderen minder goed begrijpen, waardoor zij minder geliefd worden door leeftijdsgenoten, wat vervolgens de kans vergroot dat zij gedrags- en schoolproblemen ontwikkelen. Er wordt dan gezegd dat het effect van cognitieve kwetsbaarheid op de ontwikkeling wordt gemedieerd door sociale processen. Ten slotte is het mogelijk dat cognitieve kwetsbaarheden vooral een effect op de ontwikkeling heeft als het kind in een specifieke sociale of ouderlijke omgeving opgroeit. Dan wordt gezegd dat het effect van cognitieve kwetsbaarheid op de ontwikkeling wordt gemodereerd door sociale processen. Deze mogelijkheden vormden de basis van dit proefschrift en werden in de verschillende studies onderzocht.

In de studies werd gebruik gemaakt van verschillende steekproeven. In hoofdstuk 2, 3 en 6 werden de gegevens gebruikt van een groep (respectievelijk 615, 594 en 615) kinderen van reguliere Nederlandse basisscholen, die gedurende meerdere jaren in de basis-

Dutch Summary

145

schoolperiode werden gevolgd. Bij deze kinderen werden gedragsproblemen, symptomen van psychopathologie, Cito Eindtoetsscores, de kwaliteit van de relatie met klasgenoten (mate van acceptatie door klasgenoten en de agressie van vrienden), taalvaardigheid en werkgeheugen vastgesteld. In het onderzoek beschreven in hoofdstuk 4 en 5 waren 422 jongens betrokken, afkomstig uit de binnenstad van Pittsburgh in de Verenigde Staten en gevolgd vanaf de leeftijd van 11 jaar tot en met eind 20 jaar. Van deze jongens waren officiële arrestatiegegevens beschikbaar, evenals informatie over hun relaties met ouders en leeftijdsgenoten en hun cognitieve impulsiviteit. In de volgende paragrafen volgt een samenvatting van de bevindingen uit deze onderzoeken ter beantwoording van vier deelvragen die ingaan op deelaspecten van de vraag “Hoe dragen cognitieve vaardigheden en de sociale context bij aan de ontwikkeling van gedrag(sproblemen) en schoolsucces?”.

1. Voorspellen cognitieve vaardigheden een deviante ontwikkeling bij kinderen?

Uit het onderzoek gerapporteerd in hoofdstuk 2 bleek dat kinderen met een zwakkere taalvaardigheid een toename in gedragsproblemen vertoonden tussen groep 2 en groep 6, terwijl kinderen met betere taalvaardigheden in dezelfde periode een afname in gedragsproblemen lieten zien. In hoofdstuk 3 werd tevens een duidelijk verband gevonden tussen werkgeheugen en schoolsucces in de laatste twee jaar van de basisschoolperiode. Verschillen in uitkomsten tussen kinderen met een relatief goed werkgeheugen en een relatief slecht werkgeheugen waren groot. Kinderen met lagere scores op de werkgeheugentaak scoorden over het algemeen lager op de Cito Eindtoets dan kinderen met een beter werkgeheugen. Zo hadden kinderen met een lagere werkgeheugenscore (laagste 25%) een gemiddelde Cito score passend bij VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, terwijl de Cito score van kinderen met een beter werkgeheugen (hoogste 25%) gemiddeld Havoniveau aangaf. Tot slot lieten de resultaten in hoofdstuk 4 en 5 zien dat, hoewel de kans op arrestatie bij alle deelnemende jongens in de adolescentie een duidelijke toename liet zien gevolgd door een afname in de volwassenheid, jongens met een hogere cognitieve impulsiviteit vaker delinquent waren dan jongens met lagere cognitieve impulsiviteit, met name in de adolescentie. De geschatte kans om gearresteerd te zijn als 17-jarige was bijvoorbeeld 33 procent voor jongens met een lagere cognitieve impulsiviteit, terwijl deze 52 procent was voor jongens met een hoge cognitieve impulsiviteit.

2. Moet er rekening gehouden worden met relaties met klasgenoten om te begrijpen waarom kinderen met zwakkere cognitieve vaardigheden een groter risico hebben om problemen te ontwikkelen?

In hoofdstuk 2 en hoofdstuk 3 is onderzocht of kinderen met een zwakkere taalvaardigheid of een minder goed ontwikkeld werkgeheugen meer moeite hebben om leuk gevonden te worden door klasgenoten of een grotere kans hebben om bevriend te zijn met agressieve vrienden. Een goede taalvaardigheid en werkgeheugen stellen kinderen mogelijk

Dutch Summary

146

in staat om goed met andere kinderen om te gaan. Als taalvaardigheid en werkgeheugen minder goed ontwikkeld zijn, hebben kinderen een grotere kans om problematische relaties met klasgenoten te hebben, bijvoorbeeld omdat zij hen minder goed kunnen begrijpen, minder makkelijk sociale regels aanleren of impulsiever zijn in de keuze van vrienden. Minder geaccepteerd worden door klasgenoten of omgaan met agressieve vrienden kan vervolgens mogelijk leiden tot de ontwikkeling van gedragsproblemen of lagere schoolprestaties.

In hoofdstuk 2 bleek dat kinderen met zwakkere taalvaardigheden inderdaad meer moeite hadden om leuk gevonden te worden door klasgenoten dan kinderen met betere taalvaardigheden over de periode van groep 2 tot en met groep 6. Deze geringere acceptatie door klasgenoten verklaarde vervolgens vooral bij jongens met een zwakkere taalvaardigheid waarom zij meer gedragsproblemen ontwikkelden. De resultaten in hoofdstuk 3 lieten zien dat kinderen met lagere werkgeheugenscores minder geaccepteerd werden door klasgenoten en bovendien meer agressieve vrienden hadden. Dit verklaarde mede waarom kinderen met een zwakker werkgeheugen lagere Cito Eindtoetsscores halen. Het effect van acceptatie door klasgenoten bleek voor zowel jongens als meisjes te gelden. Het hebben van agressieve vrienden speelde echter alleen bij jongens een rol in het verband tussen werkgeheugen en Cito Eindtoetsscores. Kortom, problematische relaties met klasgenoten lijken mede te verklaren waarom kinderen met zwakkere cognitieve vaardigheden gedragsproblemen ontwikkelen en minder succesvol op school zijn. 3. Is de invloed van cognitieve vaardigheden op de ontwikkeling van delinquentie afhankelijk van relaties met ouders en de aard van vriendschappen?

In hoofdstuk 5 werd onderzocht of de invloed van cognitieve impulsiviteit op de ontwikkeling van delinquentie in de adolescentie en (jong) volwassenheid mede afhankelijk was van de wijze van omgang met ouders en de aard van vriendschappen. Cognitieve impulsiviteit bleek inderdaad niet in elke sociale context van invloed op delinquentie. Wanneer ouders consequent en positief opvoedden en betrokken waren bij hun kind en wanneer hun zoon weinig delinquente vrienden had, dan verhoogde cognitieve impulsiviteit de kans om delinquent gedrag te laten zien. Wanneer het gedrag van ouders minder positief was en wanneer hun zoon veel delinquente vrienden had, was er geen invloed meer zichtbaar van cognitieve impulsiviteit op de ontwikkeling van delinquentie bovenop de invloed van deze risico-omgeving. De bevinding dat cognitieve impulsiviteit vooral van invloed is in een laagrisico ouderlijke of leeftijdsgenotenomgeving geeft aan dat het belangrijk is om rekening te houden met de sociaal relationele context waarin kinderen opgroeien om de invloed van cognitieve impulsiviteit beter te kunnen begrijpen.

Dutch Summary

147

4. Kan het risico dat kinderen met een zwakkere taalvaardigheid gedrags- en emotionele problemen ontwikkelen gereduceerd worden door hen in een klassensituatie te plaatsen waarin zij makkelijker sociale relaties met klasgenoten aangaan?

Ten slotte werd in hoofdstuk 6 onderzocht of het makkelijker maken om relaties met klasgenoten aan te gaan met behulp van een preventieve interventie de ontwikkeling van emotionele en gedragsproblemen beïnvloedde. Een deel van de kinderen in de basisschoolgroep kreeg de klassikale interventie Taakspel, een interventie waarbij onder meer positieve, prosociale interacties met klasgenoten worden gestimuleerd. Kinderen die Taakspel hadden gekregen lieten een afname zien in de ontwikkeling van zowel gedrags- als emotionele problemen vergeleken met de kinderen die geen Taakspel hadden gekregen. Daarnaast was de mate van sociale acceptatie bij kinderen in Taakspelklassen hoger dan bij kinderen in controleklassen. Deze toegenomen sociale acceptatie verklaarde deels waarom de kinderen in de Taakspelklassen minder gedrags- en emotionele problemen hadden. Dit laatste gold echter niet voor alle kinderen; alleen bij jongens met een zwakke taalvaardigheid verklaarde de toename in sociale acceptatie mede de reductie in gedrags- en emotionele problemen. Deze bevinding suggereert dat bij kinderen met een verhoogde kwetsbaarheid om gedrags- en emotionele problemen te ontwikkelen (dat wil zeggen jongens met een zwakke taalvaardigheid) de ontwikkeling van dergelijke problemen mede voorkomen kan worden door hun sociale relaties met klasgenoten te verbeteren. Conclusie

De verschillende studies in dit proefschrift lieten zien dat kinderen met zwakkere cognitieve vaardigheden een grotere kans hebben om problemen in hun gedrag te ontwikkelen of tot slechtere schoolprestaties te komen dan kinderen met betere cognitieve vaardigheden. De studies in dit proefschrift lieten vooral ook zien dat er rekening moet worden gehouden met de sociale context waarin kinderen met zwakkere cognitieve vaardigheden opgroeien om hun verhoogde risico op symptomen van psychopathologie, delinquentie en slechtere schoolprestaties te kunnen begrijpen. Belangrijker nog, investering in de prosociale omgang tussen kinderen in de vroege basisschoolperiode, via het interventieprogramma Taakspel, lijkt bij te dragen aan de afname van gedrags- en emotionele problemen met name bij kinderen die door hun verhoogde kwetsbaarheid (bijvoorbeeld een zwakkere taalvaardigheid) meer moeite te hebben om op een goede manier met leeftijdsgenoten om te gaan.

Dankwoord (Acknowledgements in Dutch)

Acknowledgements

150

Dankwoord

Nu is de tijd aangebroken voor het allerlaatste gedeelte van mijn proefschrift. Dit proefschrift was er niet geweest zonder de bijdrage, hulp en steun van vele andere mensen. Bij dezen wil ik hen, en een aantal mensen in het bijzonder, hiervoor bedanken.

Allereerst wil ik mijn promotoren prof. dr. Hans Koot en prof. dr. Pol van Lier bedanken. Ik ben jullie erg dankbaar voor de kans die ik heb gekregen om dit interessante promotieonderzoek te kunnen doen. Beste Hans, dank je voor alle inspirerende en motiverende gesprekken, adviezen en vooral ook je enthousiasme en je steun, ook op de momenten dat het wat minder makkelijk ging. Dit heeft mij enorm geholpen. Beste Pol, bedankt voor al je hulp en advies bij het analyseren, schrijven, presenteren, data verzamelen, …, eigenlijk alles waar je als promovendus mee te maken krijgt. En niet te vergeten, je toegankelijkheid, steun, betrokkenheid en de gezellige, persoonlijke (en vaak ook erg grappige) gesprekken tussen alle serieuze zaken door. Kortom, jullie begeleiding was van onschatbare waarde en ik had het niet beter kunnen wensen. Het was een erg leerzame en leuke tijd!

Ik wil ook graag de leden van de leescommissie, dr. Louise Arseneault, prof. dr. Jelle Jolles, prof. dr. Jaap Oosterlaan, prof. dr. Carlo Schuengel en dr. Frank Weerman, hartelijk bedanken voor het lezen en beoordelen van dit proefschrift. Bovendien wil ik hen en prof. dr. Ron Oostdam bedanken voor hun bereidheid om plaats te nemen in de oppositie.

Rolf Loeber, thank you for inviting me to come to Pittsburgh and for letting me use data from the Pittsburgh Youth Study. It was great to be there and work together with you on two papers/chapters in this thesis. Many thanks as well to you, Magda Stouthamer-Loeber and colleagues from the Life History Studies Program for the hospitality during my stay in Pittsburgh. I would also like to thank Dustin Pardini for his advice and help with the analyses and co-authorship, and Rebecca Stallings for providing all the well-organized data files.

Ook wil ik prof. dr. Jaap Oosterlaan bedanken voor de hulp en nuttige adviezen met betrekking tot de afname en verwerking van de werkgeheugentaak en voor het coauteurschap bij hoofdstuk 3 van dit proefschrift.

Daarnaast wil ik wil alle kinderen, hun ouders, de directeuren, leerkrachten en intern begeleiders van de scholen die jarenlang meededen met het onderzoeksproject Spelregels bedanken. Zonder hen was het onmogelijk om dit proefschrift te schrijven!

Lucinda, Marijn, Susanne en alle andere onderzoeksassistenten en studenten die hebben meegeholpen met de dataverzameling op de scholen (met koffers vol spullen, soms aan de andere kant van het land) en het verwerking van al die vragenlijsten en testgegevens (het was een flinke opgave om bijvoorbeeld al die d2-tjes te scoren en vragenlijsten te scannen in de kelder), dank jullie wel voor alle hulp! Zonder jullie waren al die stapels data nooit binnengekomen en verwerkt. Tevens wil ik de collega’s van de ITM bedanken voor hun behulpzaamheid.

Acknowledgements

151

Daarnaast wil ik al mijn lieve (oud) VU-collega’s en kamergenoten bedanken voor jullie gezelligheid en betrokkenheid (ook in de tijden waarin het wat minder gemakkelijk ging). Of het nu bij de lunch, een borrel, afdelingsuitje/-etentje, tijdens een congres in het buitenland of zomaar ergens op de gang of in een van de kamers was, het was erg gezellig en fijn om het over van-alles-en-nog-wat te hebben. Voor mij is dit erg belangrijk geweest om dit allemaal tot een goed einde te brengen. In het bijzonder wil ik Willemijn bedanken voor de gezellige tijd op de VU (ooit begonnen bij “succesvol promoveren”), maar ook daarbuiten bijvoorbeeld in Spanje en Berlijn. Ik ben ontzettend blij je ontmoet te hebben! And Jamil, it was a special time in room 3B-69 with many interesting conversations about work, culture (differences), but also the (sometimes peculiar) humor and jokes. Although you are many miles away now, I will never forget that.

Ook mensen buiten “het werk” zijn ontzettend belangrijk voor mij. Om te beginnen mijn paranimfen, Monique en Mirna. Monique, ik vind het niet alleen super dat jij paranimf bent bij deze bijzondere gelegenheid, maar vooral dat je mijn allerliefste zus(je) bent! Mirna, je bent echt een hele fijne vriendin! Ik ben erg blij dat ik je lang geleden op de middelbare school heb leren kennen en dat je mij nu vele jaren later nog steeds wilt bijstaan als paranimf. Lieve familie en vrienden, ook jullie wil ik allemaal bedanken voor jullie steun en voor alle leuke en ontspannende momenten om even wat minder gefocust te zijn op alles wat met promoveren te maken heeft.

En als laatste, maar zeker niet minder belangrijk: lieve pap en mam, ik zou niet weten wat ik zonder jullie zou moeten. Duizend maal dank voor jullie begrip en steun bij alles wat ik heb gedaan en gekozen (of het nu een paardenopleiding in Deurne was of de keuze om aan de VU te studeren en vervolgens te gaan promoveren). Zonder jullie was ik nooit gekomen waar ik nu ben!