Komisija za hartii od vrednost

ULOGATA NA KOMISIJATA ZA

HARTII OD VREDNOST NA PAZAROT

NA HARTII OD VREDNOST VO RM

Mate Stojanovski

Rakovoditel na Stru~na slu`ba vo KHV na RM

Komisija za hartii od vrednost

KOMISIJA ZA HARTII OD VREDNOST

Komisijata za hartii od vrednost e osnovana na19.06.1992 godina so Odluka na Vladata naRepublika Makedonija;

sамостајно и независно регулаторно тело;

го регулира и контролира работењето со хартииод вредност на територијата на РМ;

функции на Комисијата за хартии од вредностутврдени во закони од нејзина надлежност;

1994 godina - redovna ~lenka na Me|unarodnataOrganizacija na Komisiiite za Hartii od

Вrednost (International Оrganization of

the Secuirities Commissions-IOSCO)

Komisija za hartii od vrednost

ЦЕЛИ НА КОМИСИЈАТА ВО РАБОТЕЊЕТО

Komisijata za hartii od vrednost vo ramkite nasvoeto rabоtewe e fokusirana kon ostvaruvawe naslednite tri celi:

- obezbeduvawe na efikasen, zakonit i fer pazar nakapital vo Republika Makedonija;

- za{tita na pravata na investitorite, a osobeno namalite investitori i

- unapreduvawe na kapacitetot i efikasnosta voraboteweto na Komisijata.

ostvaruvaweto na ovie celi e vo funkcija nagradeweto doverba na javnosta vo instituciite napazarot na hartii od vrednost vo zemjava, {to pakpretstavuva osnoven preduslov za негов razvoj

Komisija za hartii od vrednost

Ulogata na KHV na pazarot na hartii od vrednost

Komisijata vr{i regulirawe i kontrola na siteu~esnici vo raboteweto so hartii od vrednost nateritorijata na Republika Makedonija и тоа:

-akcionerskite dru{tva vo raboteweto so HV;

-brokerskite ku}i i bankite vo raboteweto so HV;

-dru{tvata za investiciono sovetuvawe;

-brokerite i investiciскite sovetnici;

-Berzata;

-depozitarot za hartii od vrednost;

-investiciskite fondovi i dru{tvata za upravuvawe

Komisija za hartii od vrednost

Ulogata na KHV na pazarot na hartii od vrednost

Komisijata sproveduva stru~ni, promotivni iedukativni aktivnosti, vo nasoka na unapreduvawe napazarot na hartii od vrednost vo RM

-organizirawe na obuka na lica za rabota so hartii odvrednost и обука за инвестиционо советување (во тек);

-izdavawe na stru~na literatura od oblasta napazarot na kapital;

-edukativni kampawi;

-kontinuirano informirawe preku svojata vebstranica www.sec.gov.mk

Komisija za hartii od vrednost

Јавните овластувања na KHV утврдени се со :

∙ Законот за хартии од вредност

∙ Законот за преземање на акционерските друштва

∙ Законот за инвестициски фондови

∙ сите подзаконски акти донесени врз основа на овиезакони

Komisija za hartii od vrednost

Иzdavaweto na hartii od vrednost na

primarniot pazar, vklu~uvaj}i gi i

sopstvenite akcii se vr{i:

-po prethodno odobrenie od Komisijata za

hartii od vrednost, osven vo slu~aite

utvrdeni so ovoj zakon;

-po pat na javna ponuda i po

pat na privatna ponuda.

IZDAVAWE, PONUDA I PRODA@BA NA HARTII OD

VREDNOST

Komisija za hartii od vrednost

1. Depozitar za hartii od vrednost Сe osnova kako AD so sedi{te vo RM za:

-регистрирање на хартиите од вредност;

-poramnuvawe na trgovskite transakcii i

-vr{ewe na netrgovski prenosi so hartii od vrednost.

dozvola za osnovawe na depozitar добива од KHV;osnovna glavnina-najmalku 500.000 evra vo denarska

protivvrednost;akcioneri na depozitarot: brokerski dru{tva, banki,

osiguritelni dru{tva ili dru{tva za upravuvawe sofondovi+квалификувано учество;

Сamoregulira~ka organizacija

DEPOZITARI NA HARTII OD VREDNOST, REGISTRACIJA NA HARTII

OD VREDNOST, VR[EWE NA NETRGOVSKI PRENOSI I PORAMNUVAWE NA TRGOVSKITE TRANSAKCII

Komisija za hartii od vrednost

1.Чlenki na depozitarot : сamo ovlastenite u~esnici na pazarotna hartii od vrednost koi se registrirani vo trgovskiot registar;

2. Rегистрирање на хартиите од вредност:site hartii od vrednost izdadeni vo RM se registriraat vo

depozitar kako elektronski zapis;

hartiite od vrednost izdadeni od eden izdava~

se рegistriraat samo vo eden depozitar;

smetkи na hartii od vrednost vo depozitarot;

osnov za ograni~uvawe ili promena na pravoto na sopstvenost na hartiite od vrednost - aktot za izdavawe, zalog, pravosilna sudska odluka, akt na KHV i akt na Upravata za javni prihodi

DEPOZITARI NA HARTII OD VREDNOST, REGISTRACIJA NA HARTII

OD VREDNOST, VR[EWE NA NETRGOVSKI PRENOSI I PORAMNUVAWE NA TRGOVSKITE TRANSAKCII

Komisija za hartii od vrednost

3. Netrgovski prenosidogovor za podarok, realizacija na dogovor za zalog na hartii od

vrednost, nasledstvo i sudska odluka

4. Poramnuvawe na trgovskite transakciiteporamnuvaweto se vr{i vo depozitarprincip "isporaka nasproti pla}awe"(DVP)

vreme na poramnuvawe T+3nadzor vrz poramnuvaweto vr{i depozitarot

5. Obvrski na depozitarot za izvestuvawei informirawe

podnesuvawe izve{tai do KHV (za novoizdadeni hartii odvrednost, za prenos na sopstvenost i drugi fakti i okolnosti)dostavuvawe na godi{niot izve{taj i programata za rabota do KHV

DEPOZITARI NA HARTII OD VREDNOST, REGISTRACIJA NA HARTII OD

VREDNOST, VR[EWE NA NETRGOVSKI PRENOSI I PORAMNUVAWE NA TRGOVSKITE TRANSAKCII

Komisija za hartii od vrednost

zadol`itelno sekundarno trguvawe so hartii odvrednost preku ovlastena berza

dozvola za osnovawe na Berza od KHV

se osnova kako AD so sedi{te vo RM

osnovna glavnina-najmalku 500.000 evra vo denarskaprotivvrednost

akcioneri na berzata-doma{ni i stranski fizi~ki ipravni lica +квалификувано учество

~lenki na berzata - samo ovlastenite u~esnici napazarot na hartii od vrednost

TRGUVAWE SO HARTII OD VREDNOST

Komisija za hartii od vrednost

Кotacija na hartiite od vrednost na berza:

-odluka za kotacija donesuva organot na upravuvawena izdava~ot;

-barawe na izdava~ot ;

-op{t uslov - HV da bidat celosno uplateni ineograni~eno prenoslivi;

-isklu~uvawe od kotacija vrz osnova na odluka nasobranieto na akcioneri na izdava~ot.

Сamoregulira~ka organizacija

ograni~uvawa za investirawe vo hartii od vrednost

dostavuvawe na dnevni, nedelni i mese~ni izve{taiza svoeto rabotewe do Komisijata

dostavuvawe na godi{niot izve{taj i programata zarabota do KHV

TRGUVAWE SO HARTII OD VREDNOST

Komisija za hartii od vrednost

1. Uslugi so hartii od vrednost vidovi uslugi so hartii od vrednost

pravni lica koi vr{at uslugi so hartii od vrednostbrokerska ku}a

ovlastena banka i

podru`nica na stranska brokerska ku}a

2.Osnovawe i organizacija na brokerska ku}adozvola za osnovawe od KHVse osnova kako AD so sedi{te vo RMosnova~i - najmalku 2 fizi~ki ili pravni, doma{ni ili

stranski lica (osven koga osnova~ e banka ili osiguritelnodru{tvo)

kapitalno bazirani aktivnosti (capital based activities) -dejnostite koi }e gi vr{at se vo zavisnost od iznosot naosnovnata glavnina (75.000 evra, 150.000 evra ili 500.000 evra, vodenarska protivvrednost)

OVLASTENI U^ESNICI NA PAZAROT SO HARTII

OD VREDNOST

Komisija za hartii od vrednost

upravuvawe so rizici - raspolagawe sopropi{an iznos na likvidni sredstva

podru`nica na stranska brokerska ku}a -dozvola od KHV

ekspozitura na brokerska ku}a

brokerskata ku}a mora da bide ~lenka nanajmalku edna samoregulira~ka organizacija

ovlasteni brokeri - dozvola za

rabotewe na broker od KHV

OVLASTENI U^ESNICI NA PAZAROT SO HARTII

OD VREDNOST

Komisija za hartii od vrednost

3. Rabotewe na brokerskite ku}i

uvid na klientite vo op{tite uslovi za rabotewe

za{tita na interesite na klientite

izvestuvawe na klientite za sudir na interesi

vodewe na kniga na nalozi

~uvawe na pari~nite sredstva

na klientot na posebna smetka

izvestuvawe na klientite za

realizirana transakcija

dol`nost za sklu~uvawe

dogovor so klientot

dogovor za portfolio menaxment

договор со клиент за чување на хартии од вредност

dostavuvawe na mese~ni i godi{en izve{taj do KHV

OVLASTENI U^ESNICI NA PAZAROT SO HARTII

OD VREDNOST

Komisija za hartii od vrednost

4. Prestanok na brokerska ku}alikvidacija na brokerska ku}aste~aj na brokerska ku}a

5. Osnovawe i rabotewe na dru{tvo za investicionosovetuvawe

dru{tvo koe vr{i uslugi na investiciono sovetuvawe i koe imavraboteno najmalku eden investicionen sovetnik

uslugi na investiciono sovetuvawe

- upravuvawe so portfolio na hartii od vrednost po nalog i zasmetka na individualen klient i

- investiciono sovetuvawe dozvola za rabotewe na Dru{tvoto od KHV

osnovna glavnina - 10.000 evra vo denarska protivvrednost

investicionen sovetnik - dozvola za rabotewe od KHV

OVLASTENI U^ESNICI NA PAZAROT SO HARTII

OD VREDNOST

Komisija za hartii od vrednost

1. Akcionerskо dru{tva so posebni obvrski zaizvestuvawe е dоколку:

- izvr{ilo javna ponuda na hartii od vrednost ili

-ima osnovna glavnina od 1.000.000 EVRA i pove}e od 50akcioneri , освен друштвата котирани на берза;

Registarot na ovie dru{tva е јавно достапен на вебстраницата на КХВ

obelodenuvawe na godi{ni, polugodi{ni i trimese~niizve{tai, тekovni soop{tenija, ценовно чувствителниинформации i materijali za akcionerski sobranija, какои оbvrski za izvestuvawe na ~lenovite na organite naupravuvawe i direktorite, na odredeni akcioneri и наакционерското друштво

AKCIONERSKI DRU[TVA SO POSEBNI OBVRSKI ZA IZVESTUVAWE I OBVRSKI ZA IZVESTUVAWE NA^LENOVITE NA ORGANITE NA

UPRAVUVAWE ,DIREKTORITE I AKCIONERITE

Komisija za hartii od vrednost

zabraneti dejstvija pri ponuda na HV;

zabrana za sozdavawe na la`na pretstava za opredelena

hartija od vrednost;

zabrana za {irewe na neto~ni informacii ili

informacii koi doveduvaat do zabluda;

zabrana za koristewe na manipulativni i izmamni~ki

dejstvija;

zabrana za kupuvawe i prodavawe na HV vrz osnova na

vnatre{ni informacii;

zabrana za revizorot da potpi{e neto~ni finansiski

izve{tai ili finansiski izve{tai {to

predizvikuvaat zabluda.

ZABRANETI DEJSTVIJA VO RABOTEWETO SO HARTII OD

VREDNOST

Komisija za hartii od vrednost

∙KontrolaKomisijata vr{i kontrola na raboteweto na ovlastenite u~esnici

na pazarot na hartii od vrednost zaradi primenata na ovoj zakon,pravilnicite doneseni vrz osnova na ovoj zakon i pravilata nasamoegulra~kite organizacii

na~ini na vr{ewe kontrola: redovna i vonredna; posredna ineposredna

merki na kontrola (otstranuvawe na nepravilnosti inezakonitosti, privremena zabrana na raboteweto, odzemawe nadozvola, soglasnost, odobrenie i dr.)

∙ NadzorKomisijata e ovlastena za sproveduvawe nadzor zaradi utvrduvawe

dali ovlasten u~esnik na pazarot na hartii od vrednost ili drugofizi~ko ili pravno lice go prekr{ilo ovoj zakon, pravilnicitedoneseni vrz osnova na ovoj zakon, drugite zakoni vo nejzinanadle`nost i pravilata na samoegulra~kite organizacii

KOMISIJA ZA HARTII OD VREDNOST

Komisija za hartii od vrednost

∙Prezemawe merki

vo postapka na izdavawe, ponuda i proda`ba na HVprotiv brokerskite ku}i, brokerite, dru{tvata za investiciono

sovetuvawe i investicionite sovetnici, berza, depozitar,akcionerskite dru{tva so posebni obvrski za izvestuvawe,odredeni akcioneri

∙ Поведување прекршочна постапка пред посебнаКомисија во КХВ+посебна Комисија за посредување

∙Drugi ovlastuvawa

pokrenuvawe i vklu~uvawe vo postapka pred sud

razmena na informacii so drugi organime|unarodna sorabotka

KOMISIJA ZA HARTII OD VREDNOST

Komisija za hartii od vrednost

Пазар на hartii od vrednost (актери и улоги)

Инвеститор - A Инвеститор - B

Брокер - A Брокер - B

Берза

Плаќање

Порамнување

Тргување

Издавачи Инвеститори

Порамнување

Хартии од вредностD v P

Синхронизација

Регистер на хартии од вредност

Останати регистри

Проверка

Услуги

Клиринг

- подароци

- наследство

-извршни решенија

-Судски одлуки

Komisija za hartii od vrednost

Komisija za hartii od vrednost

Vi Blagodaram na vnimanieto!!!

KOMISIJA ZA HARTII OD VREDNOST