profesör doktor İlhan kayan’a armağan · asaf koÇman Çeşme ... bayat ovası (aşağı...

Ege niversitesi Yaynlar

Edebiyat Fakltesi Yayn No: 181

Profesr Doktor

lhan KAYANa Armaan

Editr Prof. Dr. Ertu NER

Bornova - 2013

III



Profesr Doktor

lhan Kayana Armaan

Editr

Prof. Dr. Ertu NER

Bornova2013



Profesr Doktor

lhan Kayana Armaan

Editr

Ertu ner

Bornova - 2013

II

Profesr Doktor

lhan Kayana Armaan

Editr

Ertu NER

Bask Dzenleme

Ltfi hsan SEZER

Ege niversitesi Ynetim Kurulunun 29.01.2013 tarih ve 3/10 sayl karar ile baslmtr.

T.C. Kltr ve Turizm Bakanl Sertifika No: 18679

Basm Yeri

Ege niversitesi Basmevi

Bornova, zmir

Tel: 0232 388 10 22 / 20 66

e-mail: [email protected]

Bask: Mart 2013

Profesr Doktor lhan Kayana Armaan/ed. Ertu ner.-zmir: Ege niversitesi, 2013.

XXXVIII, 998 s.: fot.; 21x29,7 cm.

ISBN: 978-975-483-994-4

I.Corafyaclar II. Kayan, lhan III. ner, Ertu

923.9-dc20 Dewey

Bu kitabn tm yayn haklar Ege niversitesine aittir. Kitabn tamam ya da hibir blm yazarnn nceden yazl izni

olmadan elektronik, optik, mekanik ya da dier yollarla kaydedilemez, baslamaz, oaltlamaz. Ancak kaynak olarak

gsterilebilir.

III

SUNU

Prof. Dr. lhan Kayan Hocamz, 28 ubat 2013 tarihinde emekli olacaktr. Bu eser Ona yaamnn bu yeni

dnemine geiinde sesini duyurmak ve iyi dileklerini iletmek isteyenlerin katklar ile hazrlanmtr.

Baz insanlarn zelliklerini ifade etmede, dildeki sfatlar yetersiz kalabiliyor. Hocam Prof. Dr. lhan Kayan

iin sylenecek beyefendi, drst, iyi, kibar, kadirbilir, dik durulu, hakkaniyetli, insan-doay-canly sever,

kendi iin tutumlu; yeri geldiinde evresi iin en cmert, iyilik sever insan, sfatlar da onu tanmayana

anlatmada tek tek yetersizdir. Gerek bilim insandr. Bu tmce bile onun bilimselliini tam olarak

yanstamaz. Prof. Dr. lhan Kayan, btn bu nitelemelerin toplamnn ideal rneidir.

Bilim insanl yannda, gerek reticidir Prof. Dr. lhan Kayan. Hibir zaman bildiklerini karsndakilere

en iyi, en sistematik ekilde aktarmaktan ekinmemitir, yksnmemitir, yorulmamtr. Bu kimse ister

dersindeki renci, isterse arazide Siz byle napyonuz Hocam burda, su mu aryonuz? diye sondaj

almamz srasnda soran bir kyl olsun. lhan Hocamz, o kylye bile, neyi niin yaptn, bir konferans

verir, gzel bir ders anlatr gibi aklar, onun anlayabilecei en iyi dilde. Biz de dinledike mest oluruz o

kylyle birlikte, ok bildiimizi sandmz bir konuda, ne kadar az bildiimizi anlarz, o kyl amca gibi

Bu eser, bu ynlerini unutmamak, tanmayanlara tantmak, teekkr etmek isteyenlere frsat, gelecek

nesillere rnek olmas ve Prof. Dr. lhan Kayan Hocamza kk bir armaan vermek iin hazrlanmaya

allmtr.

Eserin hazrlanma dncesi ile basm arasnda geen zaman ancak dokuz aydr. 2012 Mays ay banda

baladmz ilk hazrlklar, 2013 Ocak ay sonunda kitabn basmyla son bulmutur. O nedenle bu eserde

yer alan yazlar, karlk beklentisinden uzak, iten ve duygusaldr; lhan Kayan Hocamza armaandr.

Prof. Dr. lhan Kayan Hocamz, interdisipliner projelerde alm, gerek verileri eitli bak alaryla

deerlendirerek ulat sonularla, farkl projelerin problemlerine de k tutmutur. Bilimsel problemleri,

hurafe ve hayale dayanmadan, bilimsel bulgu ve kantlarla deerlendirerek yorumlayp zmtr. Bu

nedenledir ki eserde, jeolojiden jeofizike, prehistoryadan klasik arkeolojiye, fiziki corafyadan beeri

corafyaya kadar pek ok alandan deiik bilim insan yer alm, yazlarn Ona armaan etmitir.

Kitabn hazrlanmas srasnda gelen yazlarn bir rnek hale getirilmesinde Ar. Gr. Dr. Beycan Hocaolu,

Ar. Gr. Dr. lkay Sda, Ar. Gr. Dr. Aylin Karada, Ar. Gr. Mehmet Doan, Ar. Gr. Doukan Dou

Yaval, Ar. Gr. Mehmet Ali Toprak ve Ar. Gr. Rifat lhan yardmc olmulardr. Son bask dzenleme

ise Yrd. Do. Dr. Ltfi hsan Sezer tarafndan yaplmtr.

Eserin basm; sadece nszyle kalmayan Ege niversitesi Rektrmz Prof. Dr. Candeer Ylmaz

Hocamzn katklar ve gzide Basmevimizin deerli alanlarnn emekleriyle bylesine gzel

gerekleebilmitir. Ege niversitesi Rektrlmz, yeni greve balayan retim elemanlarna at

efkatli kollaryla kalmadn, uurlad retim yelerini de yalnz brakmadn gsterdii bu

deerbilirlikle kantlamtr. Bizler de Ege niversitemize Rektrmz Prof. Dr. Candeer Ylmaz Hocamz

nezdinde en iten minnet duygularmz ve teekkrlerimizi sunmay bir bor biliriz. Ege niversitesi

Basmevi Mdrl ve tm alanlarna teekkrlerimizi iletiriz.

Eserin Prof. Dr. lhan Kayan Hocamza kk bir armaan olmas yannda, bilimsel alanda da ylesi kk

de olsa bir yarar salamas en byk dileimizdir.

Ertu NER

Editr

V

Prof. Dr. lhan KAYAN Hocamz Karamenderes ovasnda Troia evresinde

delgi sondaj almasnda.

VII

NSZ

IX

Rektr Prof. Dr. Candeer Ylmaz

Ege niversitesi 57 yllk birikim ve deneyime sahip kkl bir niversitedir. Ege niversitesinin birikim ve

deneyimleri, Trkiye ve dnyada ilk kez baarlan ok sayda akademik almayla kantlanm hatta bu

ilkler kitap olarak yaynlanmtr. Ege niversitesini baarl klan, farkl alanlardaki birikimlerinin yan sra

birlikte renen bir topluluk olmasdr.

Bilimsel rekabet ierisinde bulunan niversiteler bir ekol olarak eitlilikleriyle var olurlar. Bir niversitenin

ekol olmasn salayan phesiz baarl bilim insanlardr. Prof. Dr. lhan KAYAN, bu ekolun olumasnda

etkin rol oynayan, kendine zg titizlii ve alma alkanln etrafna benimseten, drst, beyefendi,

kibar, iyi niyetli, hatrnaz, alkan, retken bir bilim insandr. Sosyal Bilimler Enstit Mdr olarak

ynetimde birlikte altmz srete de bu zelliklerini korumutur.

Ege niversitesi kkl gemiinde ynetimin sreklilik arz ettiinin bilincinde olan idareciler tarafndan

ynetilmi, kurumlarda baarya giden yolda devamll salamann nemli olduu anlay benimsenmitir.

Bugnn yneticileri olarak biz de mensuplarmzn birikimlerinin niversitemizin bugnlere gelmesinde

nemli olduunun bilincindeyiz.

Ege niversitesi emekli olan akademisyenleri iin yaygn olarak, emekli deil emeinden yararlanlmaya

devam eden akademisyenler tanmlamasn kullanmaktadr. Prof. Dr. lhan KAYAN iin bu tanmlama ok

yakmaktadr. Prof. Dr. lhan KAYANn hayatndaki yeni dneminin salkl, huzurlu ve niversitesine

emek vermeye devam ettii gnlerle dolu gemesini diler, ahsm ve Ege niversitesi adna sonsuz

teekkrlerimi sunarm.

Prof. Dr. Candeer YILMAZ

Ege niversitesi Rektr

XI

indekiler

SUNU Ertu NER..

NSZ...

Rektr Prof. Dr. Candeer YILMAZ .

indekiler..

Yazarlarn Bilgileri

Biyografi, Prof. Dr. lhan KAYAN..

Prof. Dr. lhan Kayann Balca Aratrma ve Yaynlar.

Prof. Dr. lhan Kayann Yaamndan Kareler..

ANILAR.....

Ayhan SR ve zdoan SR,

Prof. Dr. lhan Kayana...

J. Chris KRAFT,

Some thoughts upon the retirement of Professor Dr. lhan Kayan..

Dieter KELLETAT,

Fieldwork and Meetings with Ilhan Kayan.

Helmut BRCKNER,

Twenty-five Years of Friendship with lhan Kayan-Geomorphologist and Geoarchaeologist...

A. M. Cell ENGR,

lhan Kayan ile Anlar ve Bir Srrn fas...

Mehmet ZDOAN,

lhan Hocay Tanmak

Halime HRYILMAZ,

Beik Tepe ve Troia Kazlarndan lhan Kayan Portreleri..

Numan TUNA,

Prof. Dr. lhan Kayan Hakknda..

Ernst PERNICKA

Troy Team...

Sinan KILI

lhan Hocayla Troia.

Mahmut DRAHOR

lhan Kayann Akademik Yaammdaki Etkisi..

Meral AVCI

Hocamz Prof. Dr. lhan Kayan in...

Sedat AVCI

Makaleler ile Balayan Tanmadan, Dostlua...

Emrullah GNEY

Dostum Prof. Dr. lhan Kayan.

Fsun BAYKAL

Prof. Dr. lhan Kayan Hocamzla 1987den 2012ye: 25 Yln Unutulmazlar..

III

VII

IX

XI

XVII

XXV

XXIX

XXXV

1

3

5

13

15

19

21

23

25

27

29

33

37

39

41

45

XII

Gzde EMEKL

Benim in En Uzun Gn 21 Aralk!...................................................................................................

Mustafa BYKKOLANCI

Deerli Bilim nsan Prof. Dr. lhan Kayana Sayglarmla

Serdar VARDAR

lhan Kayan Hocam in Dilek ve An Notu...

Harun TUNEL

renci Gzyle, Hocam Prof. Dr. lhan Kayan

Adnan KAPLAN

lhan Kayan Hocamn Ders Veren Sorusu..

Aydn BRAHMOV

Prof. Dr. lhan Kayan 20 Yl nce Tandm.

Bar TA

Alvyal Jeomorfoloji ve Prof. Dr. lhan Kayan Hocam..

Uran SAVA

Helen Pansiyonun En Kymetli Misafiri; lhan Kayan....

Murat YAAR

lhan Hocayla Troiada Sohbet Etmek

Kenan YURTTAGL

lhan Hoca ile Tanmak..

Gksel SAZCI ve Devrim SAZCI

lhan Hocamz ve Ekibi...

Beycan HOCAOLU

lhan Hocama.

Mehmet DOAN

Hocam, Rehberim ve Ustam; lhan Hocam.

Ertu NER

Hocam ve Danmanm; lhan Kayan..

brahim ATALAY

Sevgili Kardeim lhan Kayana..

T. Ahmet ERTEK

Trk Corafya Kurumundan Prof. Dr. lhan Kayan Hocamza.

ESERLER...

Dieter H. KELLETAT, Stan KINIS and Anja M. SCHEFFERS

Recent Advances in Palaeotsunami Research of the Eastern Mediterranean..

Levent UNCU ve Helmut BRCKNER

The palaeogeographies of the Lezha region, and the geoarchaeology of ancient Lissos, Albania.

Catherine KUZUCUOLU

Geomorphological Mapping As An Illustration of Geomorphological Evolution Reconstruction:

The Example Of The iftlik Plain In Cappadocia (Nide).....

A. M. Cell ENGR

Jeolojinin Eduard Suess'e Kadarki Ksa Tarihi: Kiisel Bir Perspektif ve Baz Dersler.

H. Nzhet DALFES

Deien Gezegenin Nabzn Tutmak: Fenoloji Gzlemleri

47

49

51

53

55

57

59

61

63

65

67

69

71

73

81

83

85

89

119

133

147

217

XIII

Nizamettin KAZANCI

ardak Ky Dilinin Jeolojisi (Lapseki, anakkale)....

Halime HRYILMAZ

Erken Bronz anda Kuzey ve Dou Ege Adalarnda Ekonomik Faaliyetler ve Kltrel likiler.

Mehmet ZDOAN

Neolitik Dnem ve Deniz

Levent ZOROLU

Bir Antik Kentin Yerleiminin Geliimiyle Toprak Erozyonu Arasndaki liki: Kelenderis rnei

Nuran AHN

Klarosda, Thysia (Kurban Sunusu) ve Hayvan Balama Bloklar.

K. AslhanYENER

Negotiating Changing Landscapes: Trojan Silver and the Taurus Mountains

Deiken evresel Koullarnn stesinden Gelmek: Troya Gm ve Toros Dalar...

Numan TUNA

Leukai Arkeolojik Sit Alannda Aratrmalar.

Mahmut Gktu DRAHOR

zmir Agorasnda Manyetik ve Resistivite almalar...

brahim ATALAY

Tektonik Hareketlerin Trkiye Doal Ortam zerindeki Etkileri

Effects of Tectonic Movements on the Natural Environment of Turkey..

Murat SUNKAR ve Saadetin TONBUL

Batman ehrinde (Gneydou Anadolu) Yaanan Paleotaknlar ve Analizleri

Paleoflood Analyses in Southeastern Anatolia: Batman Case

Asaf KOMAN

eme (zmir) Yresinde Ky Kumullarndaki Gncel Gelimeler...

Meral AVCI

Dendrokronoloji ve Jeomorfoloji: Dendrojeomorfoloji..

Sedat AVCI

Spor Genetiine Coraf Bir Bak: Sporcular Atalarndan Aldklarn m, Yetitikleri Meknn

Etkilerini mi Yanstr?.........................................................................................................................

Ecmel ERLAT ve Murat TRKE

Tropikal Kuakta Gerekleen Volkanik Pskrmelerin Hava Scaklklarna Etkisi: Trkiye

rnei..

Telat KO

Trkiyenin Morfometrik zellikleri

Landforms of Turkey Based on Morphometric Characteristics..

Tuncer DEMR

Review of the Tracer Techniques for Measuring Bedload Transport in Gravel Bed Rivers And

Some Case Studies Using Tracer Techniques for Measuring Coarse-Bedload Transport: Key

Findings and Recovery Rates..

Rstem ASLAN ve Fecri POLAT

Troia Kltrnn Kkeni Troiann Yakn evresindeki M.. 5. ve 4. Bine Ait Yeni Buluntu

Yerleri..

Gksel SAZCI ve Devrim al SAZCI

Tun anda anakkale Boaz...

225

245

257

273

281

291

301

331

343

357

377

387

409

423

435

471

489

509

XIV

Sinan KILI

Van Gl Havzasnda Bilinen En Eski Arkeolojik Kalntlar zerine Dnceler

Sabri KARADOAN ve Glriz KOZBE

Yukar Dicle Havzasnn (Batman-Bismil Aras) Jeomorfolojik zellikleri ve Arkeolojik

Yerleme/Buluntu Yerlerinin Dnemler Boyunca Mekan Etkileimleri

Yasemin POLAT ve Grcan POLAT

Antandros Balamnda dann Mitolojik-Kltrel Deerleri ve Turizm...

Zafer DERN

Yeilova Hynde Jeo-Arkeolojik almalar ve Arkeolojik Sonular...

A. Haluk SALAMTMUR ve Ali OZAN

Ege Gbre Neolitik Yerleiminin Paleocorafya zellikleri ve Geliimi..

Kenan YURTTAGL

Trkiyede Kltr Miras Kavram..

Fsun BAYKAL

Son Otuz Ylda Trk Turizminin nanlmaz Bymesi: Deiimler ve Sonular..

Emrullah GNEY

Ulam Corafyas Asndan Diclede Kelekle Yk ve Yolcu Tamacl.

Mustafa MUTLUER ve lkay SDA

Grnmez Bir Kresel Sorun: evre Mltecileri

evket IIK

Karaburun Yarmadasnda Yerlemelerin Corafi Dalnda Meydana Gelen Deiimler

Gzde EMEKL

Kltr Mirasnn Turizm Aracl le Deerlendirilmesi: Kltrel Turizm ve Trkiye

Arife KARADA

Trkiye zerinden Gerekleen Yasad nsan Kaakl ve Sosyo-Ekonomik Etkileri

Illegal Human Smuggling Taking Place Via Turkey And Its Soco-Economic Effects...

Beycan HOCAOLU

Bulgaristan Gmenlerinin Trkiyedeki Yerleim Yeri Dal ve Nedenleri

Settlement Distribution Of Bulgarian Immigrants In Turkey And Its Reasons...

rfan KAYGALAK

Anglo-Amerikan ve Bat Avrupa Ekonomik Corafyasnn Geliim Tarihi...

Ali Fuat DOU, Catherine KUZUCUOLU, Ebru AKKPR, Damase MOURALS, Aurelien

CHRSTOL, Monique FORT, Halil ZORER, Daniel BRUNSTEN, Herve GULLOU ve Michel

FONTUGNE

Van Gl Havzas Ge Pleistosen ve Holosen Evrimi

Hseyin TUROLU

Amik Ovas Takn problemi: nleme almalar, tartma ve neriler

Ahmet ERTEK

Bursa linin Jeomorfolojisi..

Ertu NER, Engin MER, Atike NAZK ve Niyazi AVAR

Yeni Bademli Hy evresinde Alvyal Jeomorfoloji ve Paleontoloji Aratrmalar (Gkeada-

anakkale)...

Semra STGB

Trkiye Endemizminde Corafi Unsurlarn Rol...

Ltfi hsan SEZER ve Deniz TAN

Denizli Deprem Yresinde Deprem Aktivitesi ve Riski

Seismic activity and risks in the seismotectonic vicinity of Denizli....

523

539

567

577

587

601

607

623

631

637

655

667

685

699

727

791

805

839

879

887

XV

M. Kirami LGEN

Bayat Ovas (Aa Bakray) ve Bakray Deltasnn Jeomorfolojisi

Geomorphology of Bayat Plain (The Lower Bakray Valley) and the Bakray Delta.....

Aylin KARADA

Bornova Ovas Ky Sedimanlarnda Palinolojik Analizler

Emre ZAHN

Asi Nehri Deltasnn (Hatay) Antropojenik Jeomorfolojisi

Antropogenic Geomorphology of Asi River Delta (Hatay)

Bar TA

demi ve Patates

demi and Potato..

Doukan Dou YAVALI

Toprak st Orman Biyoktlesi Belirleme almalarnda ICESat/GLAS Verilerinin Kullanm

Use of ICESat/GLAS Data for Above Ground Forest Biomass Estimation

Mehmet DOAN

Klaros (Menderes / zmir) evresinde Corafi evre Deiimleri

Serdar VARDAR

Bozdalar zerinde Subatan ve Ayvack Yaylalarnda (demi) Bulunan Karstik Oluumlarn

Deerlendirilmesi

899

913

925

937

951

963

983

XVII

Yazarlarn Bilgileri

A

Ar. Gr. Ebru AKKPR

Van Yznc Yl niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,

65080 Kamps-Van

akkopru65hotmail.com

Do. Dr. Rstem ASLAN, anakkale Onsekiz Mart niversitesi,

Fen-Edebiyat Fakltesi,

Arkeoloji Blm,

Terziolu Kamps-Canakkale

[email protected]

[email protected]

Prof. Dr. brahim ATALAY Dokuz Eyll niversitesi,

Buca Eitim Fakltesi,

Ortaretim Sosyal Alanlar Eitimi Blm,

Corafya Eitimi Anabilim Dal,

Eitim Bilimleri Enstits Mdr,

35380 Buca - zmir

[email protected]

Prof. Dr. Meral AVCI,

stanbul niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,

Fizik Corafya Anabilim Dal,

34459 Laleli-stanbul

[email protected]

Prof. Dr. Sedat AVCI,


Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,

Trkiye Corafyas Anabilim Dal,


[email protected]

Prof. Dr. Niyazi AVAR

ukurova niversitesi,

Mhendislik-Mimarlk Fakltesi,

Jeoloji Mhendislii Blm,

01330 Balcal-Adana

[email protected]

B

Prof. Dr. Fsun BAYKAL

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi

Corafya Blm,

Beeri Corafya Anabilim Dal,

35100 Bornova-zmir

[email protected]

Dr. Daniel BRUNSTEIN,

Ingnieur de Recherche CNRS

LGP (Fiziki Corafya Laboratuar),

UMR 8591Paris 1 niversitesi ve CNRS,

1 Place A. Briand,

92195 Meudon Cedex, France

[email protected]

Prof. Dr. Helmut BRCKNER,

Geographisches Institut,

Universitt zu Kln,

Albertus-Magnus-Platz

50923 Kln-Almanya

[email protected]

Yrd. Do. Dr. Mustafa BYKKOLANCI, Pamukkale niversitesi,


Arkeoloji Blm,

Knkl Kamps,

20070 Denizli

Ayasuluk Tepesi ve St. Jean Ant Kaz Bakan.

[email protected]

C

Dr. Aurlien CHRISTOL,

Paris 1 niversitesi ve CNRS,


UMR 8591, 1 Place A. Briand,

92195 Meudon Cedex, Fransa

[email protected]

D

Prof. Dr. H. Nzhet DALFES,

stanbul Teknik niversitesi,

Avrasya Yerbilimleri Enstits Mdr,

Ayazaa Yerlekesi,

mailto:[email protected]

XVIII

34469 Maslak-stanbul

[email protected]

Prof. Dr. Tuncer DEMR, Harran niversitesi,

Fen Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,

63200 anlurfa

[email protected]

[email protected]

Yrd. Do. Dr. Zafer DERN

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Arkeoloji Blm,

35100 Bornova-zmir

[email protected]

Ar. Gr. Mehmet DOAN,

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,

Fiziki Corafya Anabilim Dal,

35100 Bornova-zmir

[email protected]

Prof. Dr. Ali Fuat DOU


Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,

65080 Kamps-Van

[email protected]

[email protected]

Prof. Dr. Mahmut Gktu DRAHOR

Dokuz Eyll niversitesi,

Mhendislik Fakltesi,

Jeofizik Mhendislii Blm,

S Jeofizik ve Arkeolojik Prospeksiyon Aratrma

ve Uygulama Merkezi (SAMER),

Tnaztepe Yerlekesi,

35160 Buca-zmir

[email protected]

E

Do. Dr. Gzde EMEKL,

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,


35100 Bornova-zmir

[email protected]

Prof. Dr. Ecmel ERLAT,

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,


35100 Bornova-zmir

[email protected]

Yrd. Do. Dr. T. Ahmet ERTEK


Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,



[email protected]

[email protected]

F

Dr. Michel FONTUGNE,

Ingnieur de Recherche CEA

LSCE (Laboratoire des Sciences du Climat et

del'Environnement),

UMR 1572 Domaine du CNRS,

Bat. 12, 91198 Gif-Sur-Yvette Cedex, France

[email protected]

Prof. Dr. Monique FORT,

Paris 7 niversitesi ve

Department of Geography

UFR GHSS

Case postale 7001

Universit Paris Diderot-Paris 7

CNRS, Laboratoire PRODIG,

F 75 205 Paris Cedex 13, France

[email protected]

G

Dr. Herve GUILLOU,

Ingnieur de Recherche CEA

LSCE (Laboratoire des Sciences du Climat et

del'Environnement),

UMR 1572 Domaine du CNRS,

Bat. 12, 91198 Gif-Sur-Yvette Cedex, France

[email protected]

Prof. Dr. Emrullah GNEY,

Dicle niversitesi,

Ziya Gkalp Eitim Fakltesi,

Ortaretim Sosyal Alanlar Eitimi,

Corafya Eitimi,

21280 Diyarbakr

[email protected]

[email protected]

XIX

H

Ar. Gr. Dr. Beycan HOCAOLU,

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,


35100 Bornova-ZMR

[email protected]

Prof. Dr. Halime HRYILMAZ,

Hacettepe niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Arkeoloji Blm,

06800 Beytepe-Ankara

Yeni Bademli Hy Kaz Bakan

[email protected]

I

Prof. Dr. evket IIK

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,


35100 Bornova-zmir

[email protected]

Prof. Dr. Aydn BRAHMOV,

anakkale Onsekiz Mart niversitesi,


Corafya Blm,

Terziolu Kamps,

17020 anakkale

[email protected]

K

Prof. Dr. Adnan KAPLAN,

Ege niversitesi,

Ziraat Fakltesi,

Peyzaj Mimarl Blm,

35100 Bornova-zmir

[email protected]

Yrd. Do. Dr. Arife KARADA

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,


35100 Bornova-zmir

[email protected]

[email protected]

Ar. Gr. Dr. Aylin KARADA

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,


35100 Bornova-zmir

[email protected]

Do. Dr. Sabri KARADOAN

Dicle niversitesi,

Ziya Gkalp Eitim Fakltesi,

Ortaretim Sosyal Alanlar Eitimi,

Corafya Eitimi,

21280 Diyarbakr

[email protected]

Yrd. Do. Dr. rfan KAYGALAK,

Uak niversitesi,

Sosyal Bilimler Enstits,

1 Eyll Kamps,

64200-Uak

Balkesir niversitesi,


a Yerlekesi,

10145 Balkesir

[email protected]

[email protected]

[email protected]

Prof. Dr. Nizamettin KAZANCI,

Ankara niversitesi,



06100 Beevler-Ankara,

[email protected]

[email protected]

Prof. em. Dr. Dieter KELLETAT,

University of Duisburg-Essen,

University of Cologne,

both Germany

[email protected]

Ar. Gr. Dr. Sinan KILI,

Yznc Yl niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Arkeoloji Blm,

65080 Zeve Yerlekesi-Van

Troia Eski Kaz yesi, Arkeolog,

[email protected]

[email protected]

mailto:[email protected]:[email protected]

XX

PhD-candidate Stan KINIS,

MSc, Geoscience,

Southern Cross University,

NSW,

Australia

[email protected]

Prof. Dr. Telat KO,



Corafya Blm,

Terziolu Kamps,

17020 anakkale

[email protected]

Prof. Dr. Asaf KOMAN,

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,

Emekli retim yesi,

[email protected]

Prof. Dr. Glriz KOZBE,

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Arkeoloji Blm,

Emekli retim yesi,

[email protected]

Prof. Dr. John Chris KRAFT,

John Chris Kraft, retired from the University of

Delaware, USA

Joint H. Fletcher Brown Professor Emeritus,

Geological Sciences University of Delaware,

College of Earth, Ocean and Environment.

[email protected]

Prof. Dr. Catherine KUZUCUOLU,



UMR 8591,1 Place A. Briand,

92195 Meudon Cedex, France

[email protected]

M

Prof. Dr. Engin MER,




Deniz Bilimleri ve letmecilii Enstits,

Emekli retim yesi,

Moda Hseyin Bey Sokak,No: 15/4,

34710 Kadky-stanbul

[email protected]

Dr. Damase MOURALIS,

Universit de Rouen,

IDEES (Laboratoire Identit et Diffrenciation des

Espaces, de

l'Environnement et des Socits), UMR 6266,

Rue Lavoisier, 76821 Mont-Saint-Aignan, France

&


LGP (Fiziki Corafya Laboratuar), UMR 8591

1 Place A. Briand, 92195 Meudon Cedex, France

[email protected]

Prof. Dr. Mustafa MUTLUER,

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi

Corafya Blm,


35100 Bornova-zmir

[email protected]

N

Prof. Dr. Atike NAZK,

ukurova niversitesi,

Mhendislik-Mimarlk Fakltesi,


01330 Balcal-Adana

[email protected]

O

Yrd. Do. Dr. Ali OZAN

Pamukkale niversitesi,


Arkeoloji Blm,

Prehistorya Anabilim Dal,

Knkl Kamps,

20070 Denizli

[email protected]

[email protected]

Yrd. Do. Dr. M. Kirami LGEN,

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,


35100 Bornova-zmir

[email protected]

Prof. Dr. Ertu NER,

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,


XXI

Corafya Blm,


35100 Bornova-zmir

[email protected]

Prof. Dr. Mehmet ZDOAN,


Edebiyat Fakltesi,

Arkeoloji Blm,

Prehistorya Anabilim Dal,

Emekli retim yesi

[email protected]

Uzman Emre ZAHN

Mustafa Kemal niversitesi,


Corafya Blm,

Antakya-Hatay

[email protected]

P

Prof. Dr. Ernst PERNICKA,

and all members of the Troy team,

Institut fr Ur- und Frhgeschichte und Archologie

des Mittelalters

Eberhard Karls Universitt Tbingen

Schloss Hohentbingen ,

72070 Tbingen

http://www.ufg.uni-tuebingen.de

[email protected]

Fecri POLAT,



Arkeoloji Blm,

Terziolu Kamps,

17020 anakkale

[email protected]

Do. Dr. Grcan POLAT

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Arkeoloji Blm,

Klasik Arkeoloji Anabilim Dal,

35100 Bornova-zmir

[email protected]

Yrd. Do. Dr. Yasemin POLAT

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Arkeoloji Blm,


35100 Bornova-zmir

[email protected]

S

Yrd. Do. Dr. A. Haluk SALAMTMUR

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Arkeoloji Blm,

Protohistorya ve nasya Arkeolojisi Anabilim Dal,

35100 Bornova-zmir

[email protected]

Uran SAVA,

Helen Pansiyon-Restoran,

Troia-anakkale

Devrim al SAZCI,

Arkeolog,

M.A., Eberhard Karls Universitat Tbingen

Maydos Kilisetepe Hy Kaz yesi,

Eski Troia Kaz yesi,

[email protected]

Yrd. Do. Dr. Gksel SAZCI,


Fen- Edebiyat Fakltesi,

Arkeoloji Blm,

Terziolu Kamps,

17020 anakkale

Maydos Kilisetepe Hy Kaz Bakan,

Eski Troia Kaz yesi,

[email protected]

[email protected]

Ass. Prof. Dr. Anja M. SCHEFFERS,

Geoscience,

Southern Cross University,

Lismore Campus,

Lismore,

NSW,

Australia

[email protected]

Yrd. Do. Dr. Ltfi hsan SEZER

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,


35100 Bornova-zmir

[email protected]

[email protected]

Do. Dr. Murat SUNKAR, Frat niversitesi,

nsani ve Sosyal Bilimler Fakltesi,

Corafya Blm,


XXII


23169 Elaz

[email protected]

Ar. Gr. Dr. lkay SDA

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi

Corafya Blm,


35100 Bornova-ZMR

[email protected]

Prof. Dr. Ayhan SR,

Ankara niversitesi,

Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi,


(Emekli retim yesi)

[email protected]

Prof. Dr. zdoan SR,

Ankara niversitesi,

Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi,


(Emekli retim yesi)

[email protected]

Do. Dr. Semra STGB

Ege niversitesi,

Eitim Fakltesi,

lkretim Blm,

Sosyal Bilgiler Eitimi Anabilim Dal,

35100 Bornova-zmir

[email protected]

Prof. Dr. Nuran AHN,

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Arkeoloji Blm,


35100 Bornova-zmir

[email protected]

Prof. Dr. A. M. Cell ENGR,

stanbul Teknik niversitesi,

Maden Fakltesi,


Yapsal Jeoloji, Tektonik, Stratigrafi,

Jeoloji Blm ve Avrasya Yerbilimleri Enstits,

Ayazaa 34469-stanbul

[email protected]

T

Deniz TAN

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi

Corafya Blm,

4.Snf rencisi

35100 Bornova-zmir

[email protected]

Dr. Bar TA,

Afyon Kocatepe niversitesi,


Corafya Blm,

Afyon

[email protected]

Prof. Dr. Saadetin TONBUL

Frat niversitesi,

nsani ve Sosyal Bilimler Fakltesi,

Corafya Blm,


23169 Elaz

[email protected]

Prof. Dr. Numan TUNA,

Orta Dou Teknik niversitesi,

Yerleim Arkeolojisi,

Tarihsel evre Deerlerini Aratrma Merkezi

(TADAM) ,

06800 ankaya-Ankara.

[email protected]

[email protected]

Prof. Dr. Harun TUNEL,

Bilecik eyh Edebali niversitesi,


Corafya Blm,

Fen Edebiyat Fakltesi Dekan,

Bilecik

[email protected]

Prof. Dr. Hseyin TUROLU


Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,

Fizik Corafya Anabilim Dal,


[email protected]

Ahmet TRKECAN,

Jeoloji Yksek Mhendisi

MTA Genel Mdrl,

Jeoloji Ettleri Blm,

Proje zleme ve Destek Birimi,


XXIII

niversiteler Mahallesi,

Dumlupnar Bulvar No:139,

06800 ankaya-Ankara

[email protected]

Prof. Dr. Murat TRKE, anakkale Onsekiz Mart niversitesi,


Corafya Blm,

Terziolu Kamps,

17020 anakkale

[email protected]

[email protected]

U

Yrd. Do. Dr. Levent UNCU,

Bilecik eyh Edebali niversitesi,


Corafya Blm,

Bilecik

[email protected]

[email protected]

V

r. Gr. Serdar VARDAR,

Celal Bayar niversitesi,

Eitim Fakltesi,

Demirci-Manisa

[email protected]

Y

Murat YAAR, Eski Troia Kaz yesi,

Eski Eser Restoratr,

Viyana-Avusturya.

Ar. Gr. Doukan Dou YAVALI,

Ege niversitesi,

Edebiyat Fakltesi

Corafya Blm,


35100 Bornova-zmir

[email protected]

[email protected]

Prof. Dr. K. Aslhan YENER,

Ko niversitesi,

Arkeoloji ve Sanat Tarihi Blm,

Rumelifeneri Yolu

34450 Saryer-stanbul

Tell Atchana Alalakh Kazlar Bakan

[email protected]

[email protected]

[email protected]

[email protected]

Kenan YURTTAGL,

Kltr ve Turizm Bakanl Kltr Varlklar ve

Mzeler Eski Genel Mdr

[email protected]

Z

Ar. Gr. Halil ZORER


Edebiyat Fakltesi,

Corafya Blm,

65080 Kamps-Van

[email protected]

Prof. Dr. K. Levent ZOROLU,

Seluk niversitesi,

Edebiyat Fakltesi,

Arkeoloji Blm,

Kamps- Konya

[email protected]

XXV

Biyografi

Prof. Dr. lhan KAYAN

lhan KAYAN, 12 ubat 1946 tarihinde Ankarada dodu. lkrenimini Ankarada Demirlibahe

lkokulunda 1957 ylnda tamamlad. Ortaokulu Etimesgut Ortaokulunda 1960 ylnda bitirdi. 1964 ylnda

Ankara Atatrk Lisesinden mezun oldu. Ayn yl Ankara niversitesi, Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi,

Fiziki Corafya ve Jeoloji Krssnde renime balad. 1968 ylnda lisans renimini bitirip ayn

Krsde niversite asistan olarak greve balad. 1973 ylnda Mandalya Krfezi Dousunda Jeomorfoloji

Aratrmalar adl doktora tezini tamamlad. Bundan sonra Doktor Asistan olarak Krsdeki grevine

devam etti ve TBTAKn destekledii Mula-Yataan evresinin Jeomorfolojisi adl doentlik tezini

hazrlad.

1975 yl sonlarnda Amerika Birleik Devletlerinin Delaware niversitesinden salad zel bir doktora

sonras aratrma bursundan yararlanarak bu niversitede almalar yapt. Burada bulunduu ondrt aylk

sre iinde Jeoloji Blmne bal olarak Delaware kylarnda Holosen ky deimeleri zerine bir proje

hazrlad. Bir seri sondajlar yaplarak srdrlen bu alma ABDnde yaynland. Bu arada ayn

niversitenin Corafya Blmnde de uzaktan alglama konusunda doentlik tez alannn ERTS-1

uydusundan alnan grntleri zerinde bir alma yapt. Bu alma da daha sonra yurt dnda yaynland.

1977 ylnda ABDnden ve Trkiyede Maden Tetkik ve Arama Enstitsnden salanan maddi desteklerle

Troiada (Truva, anakkale) sondajl bir ky jeomorfolojisi aratrma projesinde alt. Ekip olarak buradan

elde edilen verileri toparlayp yayna hazrlamak amacyla 1979 ylnda tekrar ABDne gitti. Troia

almasnn sonular birok ngilizce ve Trke yayna konu oldu.

1979 yl sonunda, ABD dn doentlik snavlarna girdi ve niversite Doenti nvann kazand. Bundan

sonra yine ayn Krsde, bata Biyocorafya ve Jeomorfolojik Haritalama konular olmak zere eitli

ders, seminer ve tez almalaryla retim faaliyeti younlat.

1981 ve 1982 yllarnda Almanyann Tbingen niversitesinden salad destekle Essen niversitesi

Corafya Blmnden meslektalaryla birlikte Alanya kylarnda, ky jeomorfolojisinde yeni bir konu

olan biyolojik anma ve birikme ekilleri zerinde alt. Bu aratrmay yayna hazrlamak amacyla 1982

sonlarnda Almanyaya gitti. Konu ile ilgili Almanca ve Trke yaynlar yapt.

XXVI

1983-1984 retim ylnda 2547 Sayl Kanunun 41. Maddesi uyarnca Seluk niversitesi Eitim

Fakltesine gnderildi. Bu fakltedeki retim grevi yannda Dekan Yardmcl ve vekillii, Sosyal

Bilimler Eitimi Blm Bakanl, Faklte Senato Temsilcilii grevlerini yapt.

1984 ylnda Fakltesine dnd ve eski derslerini okutmaya devam etti. 1985 yl banda Corafya Blm

Bakan Yardmclna atand. Bu grevi 1987 ylna kadar srd.

1987 ylnda Ege niversitesi Edebiyat Fakltesi Corafya Blm Fiziki Corafya Anabilim Dalndaki

profesr kadrosuna atanmak zere bavuruda bulundu ve bu kadroya atand. Bunu takiben Corafya Blm

Bakanl grevine getirildi. Bu grevden 1993 ylnda bilimsel almalarna daha ok zaman ayrmak iin

ayrld. Bundan baka 1988-1991 yllar arasnda Ege niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Ynetim Kurulu

yeliinde bulundu.

1981 ylndan buyana daha ok arkeolog ve prehistoryac Trk ve yabanc bilim adamlaryla mterek

aratrma projelerinde Kuaterner ve zellikle Holosen fiziki evre deimeleri zerine almalar yapmaya

devam etti. Bu konudaki projelerinden balcalar unlardr:

1981 ve 1982 yllarnda Data yarmadasnda, Eski Knidos antik kentinin kurulu alannda fiziki corafya

aratrmalar yapt. Kentin kurulu ve gelimesinde etkili olmu doal evre zellikleri, deniz seviyesi ve ky

izgisi deimeleri zerine hazrlad alma yaynlanmtr.

1982 ylnda ABD kaz ekibine katlarak Sartda (Salihli) arazi almalar yapt ve jeolojik-jeomorfolojik

aratrma sonularm bir rapor halinde Kaz Bakanlna sundu.

1983 ylndan beri Tbingen niversitesi (Almanya) Prehistorya Enstits tarafndan yrtlen Troia

aratrma-kaz projesinde corafya, paleocorafya rekonstrksiyonlar ve jeoarkeoloji konularnda

almaktadr. Benzer ekilde 1989 ylndan beri Avusturya Arkeoloji Enstitsnn Efes kaz-aratrma

projesinde almalar yapt.

1983 ylnda Troia yaknndaki Beige (Yeniky) ky dzl ve evresinde arkeolojik aratrma ve kaz

almalar yapmaya balayan Almanyann Tbingen niversitesi bilim heyetine davet edildi. Buradaki

almalar 1988 ylna kadar srd. Alvyal jeomorfolojik geliim, yerel deniz seviyesi ve ky izgisi

deimeleri, bunun arkeolojik yerleme yerleri ve arazi kullanm zerine etkileri gibi konularda s el

sondajlar yaparak burada srdrd almalar ona ok kymetli tecrbeler kazandrd. Aratrmalarnn

sonularn birok bilimsel toplantda bildiriler, konferanslar olarak sundu. Bunlar arasnda Trkiyedeki

yllk Uluslararas Kaz Sempozyumlar, 1987 ylnda Kanadada yaplan IX. INQUA (International Union

for Quaternary Research) Kongresi, yine 1987 ylnda Almanyann Tbingen niversitesinde zel bir

konferans saylabilir. Tebli yaynlar dnda, Beige almas daha geni olarak 1991 de Almanyada

yaynland.

Beigede alan Alman Arkeoloji heyeti 1988 de Troiaya geti. Daha geni bir kadro ile uluslararas bir

nitelik kazanarak ve ok daha geni imknlarla balatlan bu projede, Beigede kazand tecrbe ve kaz

heyeti iinde edindii olumlu konum sayesinde, ok daha iyi imknlarla almalar devam etti. Alman

Mercedes firmasnn kazya balad bir i makinesine balanarak kullanlan deerli bir sondaj makinesi

onun ihtiya ve isteklerine gre hazrland. Kaz kampnda bulunduu sreler iinde makine btnyle onun

almalarna tahsis edildi. Bununla 21 m ye kadar inerek gerekletirilen sondajlar ve alnan rnekler

zerinde yaplan teknik inceleme ve analizler ok deerli bilgiler kazandrmtr. ABD ve Almanyada

yaplan radyokarbon tarihlendirmeleri, Troiann kltr dnemlerine paralel olarak doal evrede, zellikle

ky izgisinde ve arazi kullanmnda meydana gelen deimeleri aydnlatma, farkl dnemler iin

paleocorafya haritalar izme imkn verdi. Bugn dnyada bu ekilde yaplan almalarn says ok azdr

ve elde edilen sonular byk deer tamaktadr. Daha sonra ABDden eskiden ibirlii yapt

meslektalar, tek bana yrtt bu almalara katlmak iin byk istek gsterdiler. Onlarn saladklar

C14 yntemi ile tarihlendirme gibi pahal analiz katklaryla baz almalarna katlmalar kabul edilmitir.

Giderek genileyen bir ereve iinde Troia almalar halen srmektedir. Son yllarda arkeoloji alannda

ok tartlan baz zel konular zerinde durulmu ve bunlarla ilgili yaynlar yaplmtr. Troia evresinin

paleocorafik geliimi iinde, zellikle Bronz anda liman olarak kullanld dnlen alanlarla ilgili

deerlendirmeleri byk ilgi grd. lhan KAYANn Troia yakn evresindeki alvyal dzlkler altnda

prehistorik yzeylerin belirlenmesi konusundaki aratrmalar giderek younlat. Bu konuya verilen nem

nedeniyle, talebi zerine Proje Ynetimi 1996 ylnda ekibine yeni bir sondaj takm ald. Kompresrle

XXVII

alan bu takm sayesinde alvyon katmanlarndan daha dzenli, karmam rnekler alnabilmesi ve daha

ayrntl, hassas lm ve deerlendirmeler yaplabilmesi mmkn oldu. Bu sondaj takm, ba olarak

Blmne verildii iin baka yerlerdeki almalarda da kullanlmaya baland. Bunlar arasnda zmir

evresinde Bayrakl, Ulucak, Urla gibi arkeolojik alanlarda rencileriyle yapt sondaj almalar ve

Altnovada (Ayvalk) Oxford niversitesinden meslektalaryla srdrd daha kapsaml jeo-arkeoloji,

paleocorafya projesi saylabilir.

Bu arada 1984 ylnda Trk ve Fransz prehistoryaclarla Antalya evresindeki tarih ncesi yerleme yerleri,

zellikle maara yerlemeleri zerine bir aratrma projesine katld. Bata Karain maaras olmak zere bu

evredeki maara oluumu ve zellikleri ile prehistorik alarda kullanlma imknlar arasndaki ilikiler

zerine hazrlad raporu yaynlanmtr.

1985 ylnda stanbuldaki Hollanda Tarih ve Arkeoloji Enstits adna balatlan Gneydou Marmara

Blgesi prehistorik yzey aratrmalarna katld. lk yla ait deerlendirmeleri Kaz Sonular Bildiri

Kitabnda yaynland. Bu proje sonraki yllarda, Orhangazideki Ilpnar hynde kazlarla devam etti.

Burada da, gnmzden 7000 yl ncelere kadar giden hyn ilk kltr katmanlarnn zerinde kurulduu

yzeyi, bu dnemin doal evre zelliklerini belirlemeye ynelik sondaj almalar yapt. Bu konuda

Hollandada bir konferans verdi ve ayrntl olarak hazrlad rapor yaynland.

1987 ylnda Kanadada almalaryla ilgili olarak verdii bildiri, eskiden ibirlii yapt meslektalarnn

ilgisini ekti ve yeni proje nerileri getirdi. Bu sayede Ege niversitesi Corafya Blmne el sondajlar

iin Hollandadan bir alet takmn ba yoluyla salad. Bu balangla 1989 ylndan itibaren bu defa

Avusturya Arkeoloji Enstitsnn Efes kaz-aratrma projesinde grev ald ve Efes antik kenti evresindeki

doal evre deimeleri zerine yeni bir mterek aratrma projesine giriti. Troia tecrbelerinin nda bu

byk proje daha hzl geliti. Amerikal ve Alman meslektalaryla birlikte buradaki almalar

srmektedir. 1995 sonlarnda Avusturyallarn Efesteki almalarnn 100. yln kutlamak zere Viyanada

dzenlenen sempozyumda bir bildiri verdi.

1987 ve 1990 yllarnda Essen niversitesi (Almanya) Corafya Blmnde biyojenetik ky ekilleri

zerinde alt ve Tbingen Atlas Projesi kapsamnda, Alanya kylarnda bu konuda aratrma ve yaynlar

yapt. Ayrca bir CNRS projesine katlarak benzer konuda Hatay kylarnda alma ve yaynlar yapt.

Bugne kadar sondaj rneklerinin analizleri yurt dnda yaplyordu. Bunlardan C 14 gibi baz analizler iin

bu hl gereklidir. Ancak baz sedimantolojik analizlerin (kum, akl analizleri gibi) burada, Blmnde

yaplmas mmknd. Bu konudaki istek ve nerilerini dikkate alan Faklte ve Rektrlnn destekleri ile

Blmnde bir sedimantoloji laboratuvar kuruldu. Konuya ilgi duyan aratrma grevlisi ve rencileriyle

burada sedimantolojik analizlerden bazlarn yapabilmenin getirdii olanaklarla, daha sonraki girdii baz

yeni projelerin analizlerini de bu laboratuvarda yapmakla almalar iin gerekli ara-gere ihtiyalar

salanarak, laboratuvar iin gelime olana olutu. Prof. Dr. lhan Kayann Troia ve Efes projelerindeki

rnek almalar, arkeoloji camiasnda dikkat ekmi ve bu almalar kendi kaz alanlarnda grmek

isteyen dier yerli ve yabanc kaz ekiplerinin davetiyle allan proje says giderek artmtr.

Yukarda belirtilenler dnda, zmir evresinde alan arkeolog arkadalarnn srarl davetleri ile Altnova,

Panaztepe (Menemen), Bayrakl (zmir), Klaros (zmir gneyi), Metropolis ve daha uzakta Kelenderis,

Gllda gibi antik yerleme yerlerinde kk apta almalar oldu. Corafyann insan-doal evre

ilikisini inceleme ve deerlendirme yaklam, lhan Kayann arkeolojik yerleme yerlerindeki

almalarnn temel nedeni saylr.

Bu arada nemli bir konu da bu almalar ve kurulan dzeni devam ettirecek genlerin seimi oldu. Bunun

zerinde titizlikle durdu. Bu nedenle saylar az olmakla birlikte, konuya ilgi duyan gen elemanlar

yetitirdi.

Bu arada, oalan alma yerlerinden hzla biriken sondaj verilerinin deerlendirilmesinde zorlanmaya

balamas, bilgisayar kullanmasn gerekli hale getirdi. Bugne kadar yapt btn sondajlara ait bilgileri

bilgisayara ilemesi birka yln ald. Bu durum yaynlarnn gecikmesine neden olmakla birlikte, verilerin

salam bir temele oturtulmas ve kayp vermeden onlar kullanp deerlendirme imknnn hazrlanmas

bakmndan ok yararl oldu.

XXVIII

allan btn alanlara ait sediman rneklerinin ok dzenli olarak korunduu ve ayn ekilde delgi sondaj

almalarnda kullanlan el burgusu takmlar dnda, 4 kompresr ve alvyal karakterli sedimanlar iinde

50 metre derinlere kadar inip rnek alma olanana sahip balant ve ular ile gerekli dier ekipmann

dzenli olarak bulundurulduu iki byk depo-laboratuvar da yine Prof. Dr. lhan Kayann nclnde

oluturuldu.

Ege niversitesi Edebiyat Fakltesi Corafya Blmnde lisans dzeyinde Jeomorfoloji, Hidrografya, Bitki

Corafyas, Trkiye Jeomorfolojisi, Trkiye Paleocorafyas, Alvyal Jeomorfoloji; yksek lisans ve

doktora dzeyinde ise Kuaterner Paleocorafyas, Jeoarkeoloji derslerini okuttu, Blmdeki dzenleme

erevesinde seminer ve tez almalarn ynetti. Fiziki Corafya alannda alan yksek lisans ve doktora

programlarnda da daha ok aratrmalaryla ilikili konularda ders ve uygulamalar yapt.

ounlukla ky jeomorfolojisi, paleocorafya ve jeoarkeoloji konularnda ve yurt dnda olmak zere, 70in

zerinde aratrmaya dayal makale yayn bulunmaktadr. Gncel olarak kaz projelerine bal almalar ve

bu almalardan salad veri birikimini deerlendirmeleri srmektedir.

Prof. Dr. lhan Kayann akademik yaamnda 1968 lisans renimini, 1973 doktora tezini tamamlad,

1979 doentlik nvann kazand, 1987 ise profesr olduu yllardr. Bunun yannda 1983-1984 yllar

Seluk niversitesi Eitim Fakltesinde Dekan Yardmcl, Sosyal Bilimler Eitimi Blm Bakanl ve

Senato Temsilcilii grevlerini yapt dnemdir. lhan Kayan, Ankara niversitesi Dil ve Tarih-Corafya

Fakltesinde 1984-1987 yllar arasnda Corafya Blm Bakan Yardmcl yapmtr. 1987 ylndan

itibaren Ege niversitesinde akademik yaamna devam eden Prof. Dr. lhan Kayan, Edebiyat Fakltesinde

1987-1993 ve 1999-2005 yllar arasnda Corafya Blm Bakanl, 1993-1999 ve 2006-2009 yllar

arasnda Fiziki Corafya Anabilim Dal Bakanl yapmtr. 2000-2003 ve 2008-2011 yllar arasnda Ege

niversitesi Senato yesi olarak grev yapan Prof. Dr. lhan Kayan, 2008-2011 yllar arasnda Ege

niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Mdrl yapmtr.

XXIX

Prof. Dr. lhan Kayann Balca Aratrma ve Yaynlar

01. KAYAN . 1972. Gkova ve evresinde fiziki corafya aratrmalar (Research on the physical

geography of the Gkova plain and its surroundings). (42 sayfa, 4 harita, 2 levha, 9 fotoraf, Trke

metin, ngilizce zet). A.. D.T.C.F. Corafya Aratrmalar Dergisi. Say: 3.4, Sayfa: 295.336. Ankara.

02. KAYAN . 1973. Mandalya krfezi kuzeydousunda Kazkl.Kzlaa blgesinin hidro.morfolojik

zellikleri (Hydro.morphological characteristics of the region of Kazkl.Kzlaa in the northeastern part

of the Mandalya gulf). (24 sayfa, 3 harita, 2 ekil, 6 fotoraf, Trke metin, ngilizce zet). A.. D.T.C.F.

Corafya Aratrmalar Dergisi. Say: 5.6, Sayfa: 229.252. Ankara.

03. KAYAN . 1975. Didim platosunun Kuaterner jeomorfolojisi ve gen tektonik hareketler. (18 sayfa, 2

harita, 2 kesit, 5 fotoraf). TBTAK V. Bilim Kongresi Teblileri. Matematik, Fiziki ve Biyolojik

Bilimler Aratrma Grubu. Yer Bilimleri Seksiyonu. Sayfa: 79.96. Ankara.

04. KAYAN . 1977. Uzay fotoraflarndan Menderes masifi gneyinin yapsal jeomorfolojisi. (12 sayfa, 3

harita, 2 fotoraf). TBTAK VI. Bilim Kongresi Teblileri. Matematik, Fiziki ve Biyolojik Bilimler

Aratrma Grubu. Yer Bilimleri Seksiyonu. Sayfa: 145.156. Ankara.

05. KAYAN . . KLEMAS V. 1978. Application of LANDSAT imagery to studies of structural geology and

geomorphology of the Mentee region of Southwestern Turkey. (10 sayfa, 3 harita, 2 fotoraf). Remote

sensing of Environment. An Interdisciplinary Journal. American Elsevier Publishing Company, Inc. No:

7, P. 51.60. New York, U. S. A.

06. KAYAN . . KRAFT J. C. 1979. Holocene geomorphic evolution of a barrier.salt marsh system, SW

Delaware Bay. (22 sayfa, 15 ekil). Southeastern Geology. Vol. 20, No. 2, P. 79.100, Duke University,

Durham, North Carolina, U. S. A.

07. KAYAN . 1980. Cedar kylarnn (Delaware, A. B. D.) Holosen'deki jeomorfolojik geliimi (Holocene

epoch geomorphic evolution of the Cedar Creek . Cedar Beach area. Delaware, U. S. A.). (44 sayfa, 18

ekil, Trke metin, ngilizce z). A.. D.T.C.F. Corafya Aratrmalar Dergisi. Say: 9, Sayfa: 33.80.

Ankara.

08. KRAFT J. C. . KAYAN . . EROL O. 1980. Geomorphic reconstructions in the environs of ancient Troy.

(7 sayfa, 6 ekil). Science. American Association for the Advancement of Science. Vol. 209, No. 4458, p.

776.782.

09. KAYAN . . KRAFT J. C. EROL O. 1980. Truva (anakkale) evresinde Holosen transgresyonu. (14

sayfa, 4 ekil). TBTAK VII. Bilim Kongresi Teblileri. Matematik, Fiziki ve Biyolojik Bilimler

Aratrma Grubu. Yer Bilimleri Seksiyonu. Sayfa 237.250. Ankara.

10. KAYAN . . KRAFT J. C. . EROL O. 1980. Truva doal evresinin son 15.000 yldaki deimeleri.

(6 sayfa, 4 ekil). Bilim ve Teknik. Say 155, Ekim 1980, Sayfa 8.13. TBTAK Yay. Ankara.

11. KRAFT J. C. . KAYAN . . EROL O. 1982. Geology and paleogeographic reconstructions of the vicinity

of Troy. (32 sayfa, 21 ekil). Troy, the Archaeological Geology. Supplementary Monograph 4. Ed. by

Rapp G. Jr. and Gifford J. A. Princeton Univ. Press. for Univ. Cincinnati, U. S. A. p. 11.41.

12. KRAFT J. C. . BELKNAP D. F. . KAYAN . 1983. Potentials of discovery of human occupation sites on

the continental shelves and nearshore coastal zone. (34 sayfa, 9 ekil, 9 resim). ISBN 0.12.479250.2,

Quaternary Coastlines and Marine Archaeology. p. 87.120. Ed. by P. M. Masters . N. C. Flemming,

Academic Press Inc. London.

13. KELLETAT D. . KAYAN . 1983. Alanya batsndaki kylarda ilk C14 tarihlendirmelerinin nda

Ge Holosen tektonik hareketleri (First C14 datings and Late Holocene tectonic events on the

Mediterranean coastline, West of Alanya, Southern Turkey). (5 sayfa, 4 ekil, Trke metin, ngilizce z).

Trkiye Jeoloji Kurumu Blteni. Cilt 26, Say 1, Sayfa 83.87. Ankara.

14. KAYAN . . KELLETAT D. . VENZKE J.F. 1985. Kstenmorphologie der Region zwischen Karaburun

XXX

und Flaburun, westlich Alanya, Trkei. (54 sayfa, 5 ekil, 18 resim, 2 harita. Almanca metin, ngilizce

ve Trke zet). Beitrage zur Geomorphologie des Vorderen Orients. Beihefte zum Tbinger Atlas des

Vorderen Orients. Reihe A (Naturwissenschaften) Nr 9, s. 17.70. Dr. Ludwig Reichert Verlag.

Wiesbaden.

15. KRAFT J. C. . KAYAN . . ASCHENBRENNER S. E. 1985. Geological studies of coastal change

applied to archaeological settings. (28 sayfa, 20 ekil) ISBN 0.300.03142.4, Archaeological Geology. p.

57.84. Ed. by G. Rapp Jr. and J. A. Gifford. Yale University Press. New Haven and London.

16. KAYAN . 1987. Arkeolojik jeomorfoloji asndan Yeniehir ve znik havzalarnn evre zellikleri. (9

sayfa, 2 ekil). T.C. Kltr ve Turizm Bakanl Eski Eserler ve Mzeler Genel Mdrl V. Aratrma

Sonular Toplants, 6.10 Nisan 1987. Ankara.

17. KAYAN . 1988. Late Holocene sea.level changes on the Western Anatolian coast. (14 sayfa, 9 ekil)

ISSN 0031.0182, Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. Vol. 68, No 2.4, p. 205.218.

Special Issue: Quaternary Coastal Changes. Ed. by P. A. Pirazzoli . D. B. Scott. (A selection of papers

presented at the IGCP.200 meetings), Elsevier Science Publishers B. V. Amsterdam. The Netherlands.

18. KAYAN . 1988. Data yarmadasnda "Eski Knidos" yerlemesini etkileyen doal evre zellikleri. (20

sayfa, 9 ekil). A.. D.T.C.F. Corafya Aratrmalar Dergisi. Say 11, Sayfa 51.70. Ankara.

19. KAYAN . 1990. Tarih ncesi yerleme yerleri olarak Antalya maaralarnn jeomorfolojik zellikleri

(Geomorphological characteristics of the Antalya caves as dwelling sites of the prehistoric man). (22

sayfa, 8 ekil, Trke metin, ngilizce zet). Ege Corafya Dergisi. Say 5, Sayfa 10.31. Ege niversitesi

Edebiyat Fakltesi Corafya Blm. zmir.

20. PIRAZZOLI P. A. . LABOREL J. . SALIEGE J.F. . EROL O. . KAYAN . . PERSON A. 1991.

Holocene raised shorelines on the Hatay coasts (Turkey): Palaeoecological and tectonic implications. (17

sayfa, 16 ekil). Marine Geology. 96, p. 295.311. Elsevier Science Publishers B. V., Amsterdam.

20a. KAYAN .(eviri). 1993. Hatayda ykselmi Holosen ky izgileri, Paleoekolojik ve tektonik

deerlendirmeler. (34 sayfa, 7 ekil, 9 fotoraf. Trke metin, ngilizce z). Ege Corafya Dergisi. Say 7,

Sayfa 43.76. Ege niversitesi Edebiyat Fakltesi Corafya Blm, zmir.

21. KAYAN . 1991. Holocene geomorphic evolution of the Beik plain and changing environment of

ancient man. (14 sayfa, 9 ekil). ISBN 3.8053.1124.9, Studia Troica. Band 1, p. 79.92. Philipp von

Zabern, Mainz am Rhein. Germany.

22. KAYAN . 1992. Demirkpr baraj gl bat kysnda akallar volkanizmas ve fosil insan ayak izleri

(The akallar volcanism and human foot prints on the bottom of pyroclastic layers. Western Anatolia).

(32 sayfa, 3 fotoraf, 5 ekil, Trke metin, ngilizce zet). Ege Corafya Dergisi. Say 6, Sayfa 1.32. Ege

niversitesi Edebiyat Fakltesi Corafya Blm. zmir.

23. KAYAN . 1992. The geomorphological environment of the Ilpnar Mound. (15 sayfa, 7 ekil,

ngilizce). The Ilpnar Excavations I. Five Seasons of Fieldwork in NW Anatolia, 1987.91. Ed. by Jacob

ROODENBERG. p. 17.33. Nederlands Historisch.Archaeologisch Instituut Istanbul. 1995.

23a. KAYAN . 1997. znik Gl batsndaki Ilpnar hy evresinde jeomorfolojik ve jeo.arkeolojik

aratrmalar. (28 sayfa, 7 ekil, Trke metin, ngilizce zet). Ege Corafya Dergisi. Say 9, Sayfa 43.70.

Ege niversitesi Edebiyat Fakltesi Corafya Blm. zmir.

24. KAYAN . 1995. The Troia bay and supposed harbour sites in the Bronze Age. (25 sayfa, 15 ekil).

ISBN 3.8053.1799.9, ISSN 0942.7635, Studia Troica. Band 5, p. 211.235. Philipp von Zabern, Mainz am

Rhein. Germany.

25. KAYAN . 1996. (Ege niversitesi Edebiyat Fakltesi Corafya Blm retim ye ve yardmclar ile

hazrlanan mterek rapor). zmirde 3.4 Kasm 1995 Karyaka sel felaketi (Oluumu, geliimi, etkileri

ve alnmas gereken nlemler). (31 sayfa, 18 ekil). Ege niversitesi zmir Aratrma ve Uygulama

Merkezi. Yayn No: 1. zmir.

26. KAYAN . 1996. Holocene coastal development and archaeology in Turkey. (23 sayfa, 8 ekil, Almanca

zet). Zeitschrift fr Geomorphology. Supplementband 102. Field Methods and Models to Quantify

XXXI

Rapid Coastal Changes. Ed. by D.H. KELLETAT and N.P. PSUTY. p. 37.59. Berlin. Germany.

International Geographical Union. Commission on Coastal Systems. Proceedings of the Field Symposium

Crete, Greece, April 1994.

27. KAYAN . 1996. Geomorphological outlines of Turkey. (5 sayfa metin, 5 harita). Archaeometry 94. The

proceedings of the 29th International Symposium on Archaeometry. Ankara 9.14 May 1994. (Ed. by.

Demirci, A.M. zer and G.D. Summers) p. 365.374. Published by TBTAK, Ankara 1996.

28. KAYAN . 1996. Klaros kaz alannda jeomorfolojik.jeoarkeolojik aratrmalar. (24 sayfa, 7 ekil.

Trke metin, ngilizce zet). Ege Corafya Dergisi. Say 8, Sayfa 1.24. Ege niversitesi Edebiyat

Fakltesi Corafya Blm, zmir. Geomorphological . geoarchaeological investigations on the Klaros

Excavation Area.

29. KAYAN . 1996. Holocene stratigraphy of the Lower Karamenderes.Dmrek plain and archaeological

material in the alluvial sediments to the north of the Troia ridge. (10 sayfa, 7 ekil). ISBN 3.8053.1911.8,

ISSN 0942.7635, Studia Troica. Band 6, p. 239.249. Philipp von Zabern, Mainz am Rhein. Germany.

30. KAYAN, . 1997. Bronze Age regression and change of sedimentation on the Aegean coastal plains of

Anatolia (Turkey). (20 sayfa, 8 ekil). ISBN 3.540.61892.9, Third Millennium B.C. Climate Change and

Old World Collapse (Ed. by H. N. Dalfes, G. Kukla, and H. Weiss). NATO Advanced Research

Workshop. September 19.23, 1994. NATO ASI Series 1. Global Environmental Change, Vol. I 49,

431.450. Springer.Verlag Berlin Heidelberg 1997.

31. KAYAN . 1997. Efeste Artemision ile Coresus Kaps arasnda eski ky izgisi zerine paleocorafya

aratrmalar. (7 ekil ile 16 sayfa). ISBN 975 17.1719.1, T.C. Kltr Bakanl Antlar ve Mzeler Genel

Mdrl XVIII. Uluslararas Kaz, Aratrma ve Arkeometri Sempozyumu. 27.31 Mays 1996. XII.

Arkeometri Sonular Toplants Bildiriler Kitab. Yayn no: 1876, s. 77.92. Ankara.

32. KAYAN . 1997. Trkiyenin Ege ve Akdeniz kylarnda deniz seviyesi ve ky izgisi deimeleri. (6

ekil ile 12 sayfa). Trkiyenin Ky ve Deniz Alanlar 1. Ulusal Konferans, Trkiye Kylar 97

Konferans Bildiriler Kitab (Ed. E. zhan). Ky Alanlar Ynetimi Trk Milli Komitesi (KAY) Orta

Dou Teknik niversitesi 24.27 Haziran 1997 Ankara. Bildiriler kitab.

33. KAYAN . 1997. Troiada son 6000 ylda doal evre deimeleri. (2 ekil ile 11 sayfa). Yerleim ve

evre Sorunlar: anakkale ili Sempozyumu. Bildiriler Kitab (Ed. A. Filibeli). Dokuz Eyll

niversitesi Mhendislik Fakltesi evre Mhendislii Blm ve anakkale Belediyesi. 9.13 Eyll

1996. anakkale 1996.

34. KAYAN . 1997. Geomorphological evolution of the plak valley and archaeological material in the

alluvial sediments to the south of the Lower City of Troia. (19 pages with 12 figures) ISBN 3.80

53.2357.3. ISSN 0942.7635. Studia Troica. Band 7. p. 489.507. Philipp von Zabern, Mainz am Rhein.

Germany.

34a. KAYAN . (eviri) 1997. Troia Aa ehir eteklerinde plak vadisinin jeomorfolojik geliimi ve

arkeolojik materyal katkl alvyon katmanlar. (4 ekil ile 18 sayfa). ISBN 975 17.11880.5, ISSN

1017.7663. T.C. Kltr Bakanl Antlar ve Mzeler Genel Mdrl 19. Uluslar aras Kaz, Aratrma

ve Arkeometri Sempozyumu. 26.30 Mays 1997. XV. Aratrma Sonular Toplants Bildiriler Kitab.

Yayn no: 2011, c. 2, s. 1.18. Ankara.

35. KAYAN . KRAFT J.C. 1998. Seluk ovasnda Efes kltrnn geliimine corafi evrenin etkileri. (4

ekil ile 10 sayfa). Birinci Uluslar aras Gemiten Gnmze Seluk Sempozyumu. 4.6 Eyll 1997.

Seluk Belediyesi Kltr Yay. s. 113.123. Seluk, zmir.

36. KAYAN . 1998. Yeni yaklamlarla Trkiyenin Plio.Kuaterner paleocorafyas. 21. Yzyla doru

Trkiye Sempozyumu Bildiriler Kitab. A.. Trkiye Corafyas Aratrma ve Uygulama Merkezi.

15.19 Nisan 1996. Ankara. A.. Trkiye Corafyas Aratrma ve Uygulama Merkezi Dergisi 6, 189.197.

Ankara.

37. KAYAN . 1999. Holocene stratigraphy and geomorphological evolution of the Aegean coastal plains of

Anatolia. (8 pages with 6 figures). The Late Quaternary in the Eastern Mediterranean Region. 1.4 April

1997 Ankara. Proceedings. Quaternary Science Reviews. Vol. 18, No. 4.5, 541.548. Elsevier Science Ltd.

XXXII

Pergamon. England. ISSN 0277.3791.

38. KRAFT J.C. BRCKNER H. KAYAN . 1999. Paleogeographies of ancient coastal environments in

the environs of the Feigengarten Excavation and the VIA(E) SACRA(E) to the Artemision at Ephesus.

(10 pages with 3 figures). Steine und Wege. Festschrift fr Dieter Knibbe zum 65. Geburtstag. 91.100.

Herausgegeben von P. Scherrer H. Thr. sterreichisches Archaeologisches Institut. Sonderschriften

Band 32. Wien 1999.

39. KAYAN . 1999. Alluvial geomorphology of the Kk Menderes plains and geo archaeological

interpretations on the site of Ephesos. (5 pages and 4 figures in seperate binding) ISBN 3.7001.2732.4.

100 Jahre sterreichische Forschungen in Ephesos. Akten des Symposions Wien 1995. Archaologische

Forschungen. Band 1. p. 373.379. Verlag der sterreichischen Akademie der Wissenschaften.

40. KAYAN . 1999. Kemalpaa evresinde gemiten gnmze arazi kullanm ve gnmzdeki sorunlar.

(4 ekil ile 16 sayfa). Kemalpaa Kltr ve evre Sempozyumu. 3.5 Haziran 1999. Kemalpaa

Kaymakaml ve E.. zmir Aratrma ve Uygulama Merkezi. zmir.

41. KAYAN . 2000. zmir ve evresinin morfotektonik birimleri ve alvyal jeomorfolojisi. (3 ekil ile 9

sayfa) ISBN 975.585.148.8. Bat Anadolunun Depremsellii Sempozyumu: BADSEM 2000. Bildiriler

Kitab s. 103.111. zmir Valilii. zmir.

42. KAYAN . 2000. Trkiye niversitelerinde corafya eitimi. Ama, yeni hedefler, sorunlar ve neriler.

(16 sayfa). ISSN . 1300.5634, Ege Corafya Dergisi. Say 11, Sayfa 7.22. Ege niversitesi Edebiyat

Fakltesi Corafya Blm, zmir.

43. KAYAN . 2000. The water supply of Troia. (12 ekil ile 10 sayfa) ISBN 3.8053.2702.X, ISSN

0942.7635, Studia Troica. Band 10, p. 135.144Philipp von Zabern, Mainz am Rhein. Germany.

44. KRAFT J.C. . KAYAN . . BRCKNER H. 2000. A geologic analysis of ancient landscapes and the

harbors of Ephesus and the Artemisions in Anatolia. (175.200 + 17 ekil). Jahreshefte des

sterreichischen Archaologischen Institutes in Wien. Band 69. 2000. Verlag der serreichischen

Akademie der Wissenschaften. Wien 2000.

45. KRAFT J.C. . KAYAN . . BRCKNER H. 2001. The geological and paleogeographical environs of the

Artemision. (5 ekil ile 10 sayfa). Der Kosmos der Artemis von Ephesos. serreichisches

Archaologisches Institut. Sonderschriften Band 37. p. 123.133. Wien.

46. KAYAN . 2001. Die troanische Landshaft. Geomorphologie und palogeographische Rekonstruktion

der Alluvialebenen. (4 ekil ile 6 sayfa: 309.314) ISBN 3.8062.1543.X, Troia. Traum und Wirklichkeit.

Begleitband zur Ausstellung Troia.Traum und Wirklichkeit. Verlagsbro Wais&Partner, Stuttgart.

Germany.

46a. KAYAN . 2001. Troia yresinin yzey ekilleri. (4 ekil ile 6 sayfa: 309.314). ISBN 975.8293.22.2,

Homer Kitabevi ve Yaynclk. stanbul.

47. KAYAN . 2001. Kuzey Ege kylarmzn Kuvaterner jeomorfolojisi. (3 ekil ile 10 sayfa: 80.90).

Trkiye Kuvaterneri altay T Avrasya Yerbilimleri Enstits 21.23 Mays 2001, stanbul

48. SERPEN U. . KAYAN . 2001. Balova jeotermal sahasnn hidrolojik bilanosu. (Hydrologic balance of

Balova geothermal field). (6 ekil ile 8 sayfa). 13th International Petroleum Congress and Exhibition of

Turkey. Proceedings. S. 546.553. 04.06 Haziran 2001 Ankara.

49. BOTTEMA S. . WOLDRING H. . KAYAN . 2001. The Late Quaternary vegetation history of Western

Turkey. (28 sayfa, 10 ekil: 327.354). The Ilpnar Excavations II. Ed. By J.J. Roodenberg and L.C.

Thissen. Nederlands Instituut Voor Het Nabije Oosten. Leiden 2001.

50. KAYAN . 2002. Yeni bir yaklam: Jeoarkeoloji. (2 ekil ile 3 sayfa). Toplumsal Tarih. 1 01, Mays

2002. Trkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakf. stanbul.

51. KAYAN . 2002. Paleogeographical reconstruction on the plain along the western footslope of Troy. (8

ekil ile 12 sayfa: 993.1004). Mauerschau: Festschrift fr Manfred Korfmann. Band 3. Verlag Bernhard

Albert Greiner. Remshalden.Grunbach 2002.

XXXIII

52. GBEL J.. SATIR M.. KADEREIT A.. WAGNER G.A.. KAYAN . 2003. Stratigraphy, geochemistry

and geochronometry of sedimentary archives around Hisarlk Hill a pilot study. (5 ekil, 2 tablo ile 19

sayfa: 341.359). Troia and the Troad. Scientific Approaches. Eds. G.A. WAGNER . E. PERNICKA .

H.P. UERPMANN. Springer. ISBN 3.540.43711.8.

53. KRAFT J.C.. KAYAN .. BRCKNER H.. RAPP G. 2003. Sedimentary facies patterns and the

interpretation of paleogeographies of Ancient Troia. (10 ekil ile 17 sayfa: 361.377). Troia and the

Troad. Scientific Approaches. Eds. G.A. WAGNER . E. PERNICKA . H.P. UERPMANN. Springer.

ISBN 3.540.43711.8.

54. KAYAN .. NER E.. UNCU L.. HOCAOLU B.. VARDAR S. 2003. Geoarchaeological

interpretations of the Troian Bay. (7 ekil ile 23 sayfa: 379.401). Troia and the Troad. Scientific

Approaches. Eds. G.A. WAGNER . E. PERNICKA . H.P. UERPMANN. Springer. ISBN 3.540.43711.8.

55. KRAFT J.C.. RAPP G.. KAYAN .. LUCE J.V. 2003. Harbor areas at ancient Troy: Sedimentology and

geomorphology complement Homers Iliad. (6 ekil ile 4 sayfa). Geology. V.31, no. 2, p. 163.166.

Geological Society of America.

56. KAYAN . 2003. Yeldeirmeni hy ve evresinde (Altnova.Ayvalk) Kuaterner stratigrafisi,

alvyal jeomorfoloji ve jeoarkeolojik deerlendirmeler. (3 ekil ile 11 sayfa). Trkiye Kuvaterneri

altay 4. Bildiriler Kitab.67.77stanbul Teknik niversitesi Avrasya Yerbilimleri Enstits . stanbul.

57. KAYAN . 2004. Interpretations on the sea.level changes along the coasts of Kuadas bay and Samos

island. (4 ekil ile 11 sayfa). 2. National Aegean Islands Symposium. Gkeada, anakkale, 2.4 July

2004. Bildiriler Kitab Ed. .Bostan.S.H.Baeren. s. 32.42. Trk Deniz Aratrmalar Vakf (TDAV).

stanbul.

58. LNGROLU A. . DERN Z . ABAY E. . SALAMTMUR H. . KAYAN . 2004. Ulucak Hyk.

Excavations Conducted Between 1995 and 2002. (Chapter 1: Paleogeography. p.3.8 and Figures 1.6. p.

81.86). Ancient Near Eastern Studies. Supplement 15. 161 p. Peeters 2004.

59. KAYAN . 2005. Karamenderes deltasnn (anakkale) Holosen stratigrafisi ve Troia jeoarkeolojisi

bakmndan deerlendirilmesi. (2 ekil ile 5 sayfa). Trkiye Kuvaterner Sempozyumu 5. Bildiriler

Kitab.77.81 stanbul Teknik niversitesi Avrasya Yerbilimleri Enstits . stanbul.

60. KRAFT J.C. . BRCKNER H. . KAYAN . 2005. The sea under the city of ancient Ephesos.

(7 ekil ile 10 sayfa: 147.156). In: Brandt B., Gassner V., Ladsttter S. (Hrsg): Synergia. Festschrift F.

Krinzinger, Bd. 1: 147.156 (Phoibos Verlag), Wien.

61. KAYAN . 2006. Ephesos. Kayp denizi kefetmek. Yedi bin yllk paleocorafya. (4 ekil ile 4 sayfa:

136.139). Atlas. Aylk Corafya ve Keif Dergisi. Say 161. Austos 2006.

62. NER E. KAYAN . 2006. zmir krfezi kylarnda alvyon birikimi ile Karyaka ve Bayrakl

kylarnn ekillenmesi. (10 ekil ile 15 sayfa: 8.22). Karyaka Kltr ve evre Sempozyumu. 22.24

Aralk 2005. Karyaka Belediyesi Kltr Yay. zmir.

63. KAYAN . 2006. Mit dem Kernbohrer in die Vergangenheit Geoarchaologische Interpretationen der

holozanen Sedimente in der Troas. (10 ekil ile 12 sayfa: 317.328). Troia. Archaologie eines

Siedlungshgels und seiner Landschaft. s. 317.328 (mit 10 Abb.) Philipp von Zabern. Germany.

64. KRAFT J.C. . BRCKNER H. . KAYAN . . ENGELMAN H. 2007. The geographies of Ancient

Ephesus and the Artemision in Anatolia. (14 ekil ile 29 sayfa: 121.149). Geoarchaeology: An

International Journal, Vol 22, No 1, 121.149. Wiley Inter Science.

65. KAYAN . VARDAR S. 2007. The physical geography of the Madra River Delta. (2 ekil ile 13 sayfa

+ 5 plates). Chapter 1 in: The Madra River Delta: Regional Studies on the Aegean Coast of Turkey.

Volume 1: Environment, Society and Community Life from Prehistory to the Present. Ed: K.

Lambrianides and N. Spencer. s. 9.21. The British Institute at Ankara. Monograph 35.

66. KAYAN . VARDAR S. 2007. Geomorphological formation and development of the delta plain of the

Madra River. (8 sayfa + 9 plates). Chapter 2 in: The Madra River Delta: Regional Studies on the Aegean

Coast of Turkey. Volume 1: Environment, Society and Community Life from Prehistory to the Present.

XXXIV

Ed: K. Lambrianides and N. Spencer. s. 23.30. The British Institute at Ankara. Monograph 35.

67. KAYAN . NER E. 2007. Alluvial geomorphology and paleogeography of the Yel deirmeni mound

and its environs. (8 sayfa + 11 plates). Chapter 3 in: The Madra River Delta: Regional Studies on the

Aegean Coast of Turkey. Volume 1: Environment, Society and Community Life from Prehistory to the

Present. Ed: K. Lambrianides and N. Spencer. s. 31.38. The British Institute at Ankara. Monograph 35.

68. BRCKNER H. . KRAFT J.C. . KAYAN . 2008. Vom Meer umsplt, vom Fluss begraben Zur

Palogeographie des Artemisions. (6 ekil ile 11 sayfa: 21.31). Die Archologie der ephesischen Artemis.

Gestalt und Ritual eines Heiligtums. herausgegeben von Ulrike Muss. Sonderdruck. Gedruckt mit

Untersttzung durch: Kunsthistorisches Museum Wien

Osterreichisches Archologisches Institut. Phoibos Verlag, Wien 2008.

69. ENGR A.M.C.. ZEREN M.S.. KESKN M.. SAKIN M. ZBAKIR A.D.. KAYAN . 2008.

Eastern Turkish high plateau as a small Turkic.type orogen: Implications for post.collisional

crust.forming processes in Turkic.type orogens. (44 ekil ile 48 sayfa). Earth.Science Reviews 90 (2008)

1.48. Elsevier.

70. KAYAN . 2009. Kesik plain and Alacalgl mound. An assesment of the paleogeography around Troia. (23

pages with 23 figures). Studia Troica. Band 18. p. 105.128. Philipp von Zabern, Mainz am Rhein. Germany.

71. KRAFT J.C. . RAPP G.. BRKNER H. . KAYAN . 2011. Results of the struggle at ancient Ephesus:

natural processes 1, human intervention 0. (7 ekil ile 10 sayfa: 27.36). From: WILSON, L. (ed.) Human

Interactions with the Geosphere: The Geoarchaeological Perspective. Geological Society, London,

Special Publications, 352, 27.36. The Geological Society of London 2011. doi: 10.1144/SP352.3.

72. KAYAN . 2012. Kuvetarnerde deniz seviyesi deimeleri (10 ekil ile 20 sayfa) Kuvaterner Bilimi.

(Ed. N. Kazanc, A. Grbz. 570 s). Ankara niversitesi Yay. No: 350. s. 59-78. Ankara. ISBN: 978-605-

136-056-0

SCI Taranan

KRAFT J. C. - KAYAN . - EROL O. 1980. Geomorphic reconstructions in the environs of ancient Troy (7

pages with 6 figures) Science. American Association for the Advancement of Science. Vol. 209, No.

4458, p. 776-782.

KAYAN . 1988. Late Holocene sea-level changes on the Western Anatolian coast. (14 pages with 9 figures)

Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. Vol. 68, No 2-4, p. 205-218. Special Issue:

Quaternary Coastal Changes. Ed. by P. A. Pirazzoli - D. B. Scott. (A selection of papers presented at the

IGCP-200 meetings) Elsevier Science Publishers B. V. Amsterdam. The Netherlands. ISSN 0031-0182

PIRAZZOLI P. A. - LABOREL J. - SALIEGE J.F. - EROL O. - KAYAN . - PERSON A. 1991. Holocene

raised shorelines on the Hatay coasts (Turkey): Palaeoecological and tectonic implications (17 pages

with 16 figures) Marine Geology. 96, p. 295-311. Elsevier Science Publishers B. V., Amsterdam.

KAYAN . 1999. Holocene stratigraphy and geomorphological evolution of the Aegean coastal plains of

Anatolia. (8 pages with 6 figures) The Late Quaternary in the Eastern Mediterranean Region.

Quaternary Science Reviews. Vol. 18, No 4-5, 541-548. - Elsevier Science Ltd. Pergamon, England.

KRAFT J.C.- RAPP G.- KAYAN .- LUCE J.V. 2003. Harbor areas at Ancient Troy: Sedimentology and

geomorphology complement Homers Iliad. (4 pages with 6 figures) Geology (Geological Society of

America). February 2003. V. 31, No. 2, P. 163-166.

KRAFT J.C.- BRCKNER H.- KAYAN .- ENGELMAN H. 2007. The geographies of Ancient Ephesus

and the Artemision in Anatolia. (29 pages with 14 figures). Geoarchaeology: An International Journal,

Vol. 22, No 1, 121-149. Wiley Inter Science.

ENGR A.M.C.- ZEREN M.S.- KESKN M.- SAKIN M.- ZBAKIR A.D.- KAYAN . 2008. Eastern

Turkish high plateau as a small Turkic-type orogen: Implications for post-collisional crust-forming

processes in Turkic-type orogens.(48 pages with 44 figures) - Earth-Science Reviews 90 (2008) 1-48.

Elsevier.

XXXV

Prof. Dr. lhan Kayann Yaamndan Kareler

ki yandaki lhan Kayan,

babas Sleyman Srr Bey

ve annesi Nebahat Hanmn arasnda.

13 Ocak 1948.

lhan Kayan, ilk reniminin ilk yllarn,

Demiryollarnda memur olan babasnn grev

yeri Irmak istasyonundaki (Ankara-Krkkale)

ilkokulunda okudu. Bir msamereden sonra

ekilmi olan fotorafn sanda nlnde

yuvarlak arma olan gzlkl renci, lhan

Kayan.

Polatl Ortaokulunda Sosyal Bilgiler retmeni Leman

Hanmla bir ders yl sonu hatras

(22 Mays 1959).

Fotorafn solunda

Leman retmenin yanndaki

renci lhan Kayan.

Gremedeki peribacalar iine oyulmu kiliselerden birinde

(19 Mays 1968).

Fotorafn alt sra en sadaki fotoraf makineli Fiziki Corafya

ve Jeoloji Krss rencisi lhan Kayan. st sra sa bata

2010 ylnda kaybettiimiz hocamz Prof. Dr. Erdoan Akkan.

XXXVI

Ankara niversitesi, Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi,

ana giri merdivenlerinde 1968 mezuniyet hatras.

Elinde iek olan Prof. Dr. Reat zbrak, sol tarafnda Prof. Dr. Ouz

Erol, onun hemen arkasnda Prof. Dr. zdoan Sr, Reat Hocann sa

tarafnda Prof. Dr. Erdoan Akkan ve onun solunda lhan Kayan.

Erzincan-Trabzon renci gezisinde,

Trabzonda (Temmuz 1969).

Prof. Dr. lhan Kayan,

doktora tezi almalarnda;

Alagnden Kurine harekete hazrlk

(Austos 1970).

Prof. Dr. lhan Kayan,

doktora tezi almalarnda;

Kyklack-Kazkl (Milas) arasndaki

aratrmalarnda

(Temmuz 1972).

XXXVII

Ankara-Glba-Haymana-Polatl-Ankara gezisinde,

Glba giriinde bir gzlem noktas (17 Mays 1970, Pazar).

Askerlik ans, Eyll 1975, zmir.

Sol bata lhan Kayan, sa bata Olu Ark

Dr. lhan Kayann

Ankara niversitesi,

Dil ve Tarih-Corafya Fakltesinde

asistanlk yllarnda kulland odas

(1975 Yl).

Bu oda ayn zamanda Fiziki Corafya ve

Jeoloji Krssnn ta ve mineral

kolleksiyonu odasyd.

Prof. Dr. lhan Kayan, babas

Sleyman Srr Bey ve annesi

Nebahat Hanm.

1975 Yl.

XXXVIII

Sabri Karadoan ve Glriz Kozbe

Yukar Dicle Havzasnn (Batman-Bismil Aras)

Jeomorfolojik zellikleri ve Arkeolojik Yerleme/Buluntu

Yerlerinin Dnemler Boyunca Mekan Etkileimleri


538

Yukar Dicle Havzasnn (Batman-Bismil Aras) Jeomorfolojik zellikleri ve

Arkeolojik Yerleme/Buluntu Yerlerinin Dnemler Boyunca Mekan Etkileimleri

539

Yukar Dicle Havzasnn (Batman-Bismil Aras)

Jeomorfolojik zellikleri ve Arkeolojik Yerleme/Buluntu

Yerlerinin Dnemler Boyunca Mekan Etkileimleri


stn kiilik ve bilimsel vasflarnzla rnek oldunuz, byk izler braktnzkran ve minnet duygularyla andm

saygdeer Hocama S.K.

Yllar nce Ege niversitesi Arkeoloji Blmnden mezun bir arkeolog aday iken arkeoloji ve corafya arasndaki

gl ba ilk kez grmemi salayan sayn lhan Hocama G.K.

z

Gneydou Anadolu Blgesinin Dicle Blmnde ve kabaca kuzeyde Gneydou Toroslarn Kenar Kvrm

Kua (Silvan- Hazro Kvrm Zonu), gneyde Mardin Platosu, batda Karacada ile snrlanan Yukar Dicle Havzas,

geni bir sedimantasyon ve sbsidans havzasdr. lk bakta monoton bir grnme sahip havza Neotektonik,

fluviyal ve rtl karst sreleriyle ekillenerek ok eitli yer ekilleri olumutur.

Verimli Hilal'in orta-st kesiminde yer alan Yukar Dicle Havzas, hem Mezopotamya, Suriye ran, Akdeniz ve

Anadolu'yu birletiren nemli yollarn kavak noktasnda olmas, hem de doal ortam koullar nedeniyle tarih ve

tarih ncesi dnemlerde ilgi oda haline gelmi, havzada eitli dnemlere ait nemli bilgiler sunabilecek

yerlemeler kurulmutur. Bunlardan zellikle Assur Uygarl, havzadaki corafi potansiyeli ve fiziki koullar

akllca kullanm, yerleme kompozisyonu, siyasal, sosyal ve ekonomik mekanizmalarn ortam etkileimi nedeniyle

aratrlmaya deerdir. Bu almada Yukar Dicle Havzasna zgn fiziki koullar kazandran yapsal ve

jeomorfolojik zellikler aklanm; Paleolitik Dnemden Demir ana kadar yerleimler haritalanarak,

yerlemelerinin situasyonlar ve evre ile etkileimleri belirlenmeye allmtr.

Anahtar Kelimeler: Yukar Dicle Havzas, Gneydou Anadolu Blgesi, Dicle Nehri, Jeomorfoloji, Jeoarkeoloji,

Giri

Yukar Dicle Havzas, Gneydou Anadolu Blgesinin Dicle Blmnde ve kabaca Gneydou

Toroslarn Kenar Kvrm Kua ile Mardin Eii Platosu arasndaki depresyonda yer alan bir sbsidans

havzadr. Sz konusu alan, hem jeolojik - jeomorfolojik hem de hidrografik havza zelliine sahip

olduundan ve Dicle Nehrinin sularn toplad Yukar r iinde bulunduundan bu isim kullanlmtr.

Ancak inceleme alan, Dicle Nehrinin tm yukar mecrasn kapsamamakta; zellikle Ilsu Baraj ve HES

Projesi Etkileim Alannda Kalan Kltr Varlklarnn Belgelenmesi ve Kurtarlmas Projesi kapsamnda

1999 ylndan beri yrtlen kurtarma kazlar kapsamnda aratrlm olan Bismil-Batman arasndaki kesim

ile snrlandrlmtr. (ekil: 1-2).

Trkiyenin en gneyindeki tektonik-orojenik nitesini oluturan Kenar Kvrmlar Kua ile Toroslar

arasnda yer alan Yukar Dicle Havzas, hem iklim hem de yer ekilleri asndan bir gei zonunda

bulunmasndan dolay jeolojik alar boyunca meydana gelen doal ortam deiikliklerinin iddetle

yaand bir corafi konuma sahiptir. Dicle Vadisindeki yerlemelerin kompozisyonunda birbiriyle ve

dnemler aras ilikilerde kukusuz Dicle Nehrinin yatanda izledii seyir ve ortam deiikliklerinin

zellikle jeomorfolojik yapnn nemli etkisi vardr.

Deien koullara ramen, dikey ve yatay ynde yerleme kompozisyonunda birtakm deiiklikler dnda

Dicle Nehri vadisi srekli bir yaam alan olmutur. Son yllarda blgede yaplan arkeolojik kaz ve

aratrmalara bakldnda, blgede Paleolitik Dnemden gnmze dek devam eden bir yerleme

sreklilii gzlenmektedir. Zira Yukar Dicle Havzas tarm faaliyetleri asndan uygun toprak koullar,


540

zengin su kaynaklar, meralar ve sahip olduu gei gzergahlar gibi nedenlerle yerleim asndan olduka

uygun artlara sahiptir. Havza gerek blgeye yakn, gerekse uzak evredeki insan topluluklarnn, devletlerin

hatta imparatorluklarn ilgisini ekmitir. zellikle Mezopotamyann nemli siyasi otoritelerinden biri olan

Assurlular havzada nemli izler brakmtr. Nitekim havzadaki corafi potansiyeli ve fiziki koullar akllca

kullanm, yerleme kompozisyonu, siyasal, sosyal ve ekonomik mekanizmalarn biimi nedeniyle Yeni

Assur mparatorluu, blgede aratrlmaya deer en nemli dnemlerden birini temsil etmektedir.

ekil : 1. nceleme alannn lokasyon haritas

ekil : 2. Yukar Dicle Havzasnn toporafk ve morfografik yapsn gsteren 3 boyutlu blok diyagram.



541

Bu almada, havzann doal ortam faktrleri iinde nemli bir yer tutan ve sahann ekillenmesinde etkili

olan yapsal ve jeomorfolojik sreler aydnlatlarak oluan yer ekilleri tanmlanm, snflandrlm,

dolaysyla saha asndan bu konuda yaanan eksiklik giderilmeye allmtr. Sonraki aamada ise Ilsu

Baraj Alan kurtarma kazlar ve aratrmalar kapsamnda elde edilmi arkeolojik bulgulara dayanlarak

yerlemeler, dnemsel olarak haritalanm; deiimler ve lokasyon seimleri gerekeleri ile birlikte, mekan

etkileimi zerinde de durularak ksmen ortaya konmaya allmtr. Nitekim bu alma, Ilsu Baraj ve

HES Projesi Etki Alannda Kalan Kltr Varlklarnn Belgelenmesi ve Kurtarlmasna Ynelik almalar

balkl proje kapsamnda, Diyarbakr Mze Mdrlnn bakanl ve Ege niversitesinden

Prof.Dr.Glriz Kozbe ile Dicle niversitesinden Do.Dr.Sabri Karadoann bilimsel danmanlklar

altnda, Diyarbakr li/ Ilsu Baraj ve HES Projesi Kltrel Miras almalar Koordinatrlk Merkezinin

bir aratrma projesi olarak 2010-2011 yllarnda gerekletirilen Ilsu Baraj ve HES Projesinden

Etkilenecek Alanda Diyarbakr-Batman lleri Arasnda Yer Alan Dicle Vadisi ve Yakn evresinin

Jeomorfolojik Aratrmasnn ilk sonular erevesinde ele alnmtr. Blgedeki kurtarma kazlarnn halen

devam etmesi nedeniyle projenin sonu raporu, bu almann yazarlar tarafndan gncellenerek daha

kapsaml ekliyle ileride bir kez daha yaynlanacaktr.

Yapsal zellikler

Yukar Dicle Havzasnda eitli dnemlerde olumu deiik zellik ve fasiyeste formasyonlar

bulunmaktadr (ekil: 3). Bu birimlerle birlikte tektonik yaplar havzann ekillenmesinde etkili olmulardr.

Havza, jeolojik ve jeomorfolojik geliim aamalarna bal olarak tortulanmann sreklilik arz ettii bir

yapya sahiptir. Karasal ortam koullarnn gelimesiyle birlikte Dicle Nehri ve kollarnn tad

sedimentler havzay doldurmutur.

Eosen yal Hoya (Midyat) Formasyonu yzeylenir. Hoya Formasyonu, Gneydou Anadoluda mostra

verdii yerlerde, genelde dik yamalar oluturan kiretalar ve bunlarn diyajenetik deiimleri ile oluan

yaygn dolomitlerden meydana gelir (Sungurlu, 1974; Gnay, 1998; Polat, 1994). Hoya Formasyonunun

mostra verdii yerlerde morfolojik sre karstlamadr.

ekil : 3. Yukar Dicle Havzasnn jeoloji haritas


542

Havzann gneyini snrlandran Mardin-Midyat Platosunun kuzey antiklinal kanatlarnda kalker litolojili

Hoya Formasyonu ile havza kelleri arasnda mostra veren Orta Eosen-Oligosen yal Germik Formasyonu

snrl ve evaporitik koullu regresif deniz ortamnda olumutur. Yer yer ince taban konglomeras ile

balayarak kaln evaporit dizisinden olumu, ksmen de ince ve kaba detritik unsurlar ieren, farkl

fasiyeslerdeki deiik litolojik birimlerin istiflenmesi ile meydana gelmitir (Bolgi, 1964).

Germik Formasyonu bnyesindeki jipsli seriler havzada rtl-gizli karst morfolojisinin geliiminde etkili

olmaktadr. Birim elmo Formasyonu tarafndan uyumlu bir ekilde rtlmektedir (Perinek, 1980; Duran ve

di., 1988; Ylmaz ve Duran, 1997).

Havzada Pliyo-Kuvaterner dolgularnn andrld ok geni bir alanda st Miyosen-Alt Pliyosen yal

elmo Formasyonu yzeylenir. elmo Formasyonu, aklta, kumta, siltta eyl ve marn ardalanmasndan

olumaktadr. Blgede akarsu, gl ve delta ortamnda kelmenin rn olan elmo Formasyonu tabaka

yatmlarnn ksa mesafelerde farkl yn ve alara sahiptir. Bunun nedeni, tektonik olaylar sonucu meydana

gelen kvrmlar ve dorultu atml faylardr.

Miyosen sonunda ve Pliyosen banda ykselme hareketi ve bunu takip eden anma devresinden sonra

balca karasal tortullar olarak, Pliyosen kumtalar ile akltalarnn yeni sedimantasyonlar balamtr.

Bunlar da Miyosen ve Eosen strktrlerini rtmtr. elmo Formasyonu, Miyosen havzasnn tamamen

kapanmas ile nce glsel, daha sonra da karasal bir ortama bal olarak kelme gstermitir (Yaln, 1985;

Tardu ve Akay, 1990; ncez, 1989). elmo Formasyonunun st dokanak ilikisi, Karacada volkanitleri

ile gzlenir. Ancak ounlukla Pliyo-Kuvaterner alvyonlarla da rtlmektedir (Polat, 1994). Litolojik

olarak; aklta, kumta, siltta, marn konglomera ardalanmasndan olumaktadr (Meri, 1987).

Havzada youn bir ekilde andrlm ve sprlm olan elmo Formasyonu katmanlar deforme olmu ve

askda kalm anm yzeyleri, yer yer yatay yaplarda gzlenen mesa ve bt morfolojisi eklindedir.

Formasyonun killi katmanlar yerlemeye ve tarmsal faaliyetler asndan uygun zemin hazrlamtr, ancak

erozyon sreci ve youn heyelanlar bu elverili gibi grnen ortam iin bir risk oluturmu ve halen

oluturmaya da devam etmektedir.

Havza kenarlarnda yzeylenen dier bir jeolojik birim, yer yer elmo Formasyonunu ounlukla Pliyo-

Kuvaterner alvyonlarn rtm olan ve ortalama 1000 metrelerde yaylm gsteren Karacada ve Krada

(Batmann kuzeyi) volkanitleridir. Bazik erpsiyonun rn olan ve volkanik bir plato oluturan Karacada

bazaltlar, delikli ve atlakl olup yatay bir durum arz eder.

Karacada bazalt akntlar, havzann gneybatsnda tepe yaknlarna kadar sokulur. Bazaltlar kenar

kvrmlar ile Arap Bloku arasnda byk tektonik faylardan aa kan efzif bazalt erpsiyonlardr.

Bazaltlar genellikle alkalin nitelikte, tefrit, bazenit, fonotefrit bazalt ve trakibazalt olarak adlandrlabilir

(Haksal, 1981).

nceleme alanndaki en gen birimler alvyonlardr. Bunlar, Pliyo-Kuvaterner ve Kuvaterner, Holosen

veya gncel Kuvaterner olarak ayrabiliriz. Pliyo-Kuvaterner alvyonlar, vadi tabanndan itibaren 50 metre

hatta baz yerlerde 70-100 metre kadar yksee kan Miyo-Pliyosen arazisi zerine gelen, ayn zamanda

Pliyo-Kuvaterner anm-dolgu yzeylerine karlk gelen ve ounlukla kum-kil ara tabakal

konglomeralardr.

Gen Kuvaterner (Holosen)e ait alvyonlar, Dicle Nehri ve yan kollarnn yataklarnda akl, kum, kil ve

siltten oluan alak sekileri ve vadi tabanlarnn malzemesini oluturan alvyonlardr. zellikle Holosen

alak akarsu sekilerine abanm kaln kil ve silt depolar dikkat ekicidir.

Tm blgenin olduu gibi havzann tektonik zelliklerini belirleyen en nemli faktr, Arap Platformu ile

Anadolu Levhasnn birbirine yaknlamasdr. Orojenik anlamda Kenar Kvrmlar Blgesi iinde yer

alan inceleme alannda, kuzey-gney ynl skma hareketinin sonucu kvrm ve krk zonlar olumutur.

D etmen ve sreler de bu yaplarn tahrip edilmesinde byk rol oynamtr. Neotektonik dnemde

skma rejimi srasnda ve sonrasnda zellikle levhalarn kontak alanlarnda basncn etkisinin farkl

derecede bir etkiye sahip olmasndan dolay meydana gelen krk hatlar vadi ebekesinin kurulmas iin

uygun ortam koullarn meydana getirmitir. zellikle Dicle Nehri zayf dislokasyon hattna yerlemitir.

Dou Anadolu fay dorultusuna paralel ve skma rejiminin yapsn yanstan sol ynl transform bir fay

zonuna yerletiini dndmz Dicle Nehri nin her iki yakasnda bu fayn hareketine bal olarak



543

zellikle yan kollarn ana akarsuya kavutuu yerlerde (Bu durum Gksu aynn Dicle Nehrine kavutuu

yerde olduka belirgindir) insekant oluuma tezat kaymalar meydana gelmitir.

nceleme alannda ve yakn evresinde grlen fay hatlar ana tektonik sistemlere uyumlu bir biimde uzan

gsterirler. Fay hatlar genellikle GD-KB dorultuludur, ancak bu ana krk sistemlerini dar ayla kesen KD-

GB dorultulu faylar da mevcuttur.

Jeomorfolojik zellikler

Diyarbakr Havzasnda jeomorfolojik geliimi kontrol eden birincil etken, blgesel jeodinamik ve tektonik

faktrler (aktif tektonizmann etkisini Bismil yaknlarndaki Kavuan Hyk evresinde sekileri kesen gen

diri faylarda gzlemlemek mmkndr) iken ikincisi volkanik faaliyetler, bir dieri ise evaporitik karstik

srelerdir. Nitekim Kavuan Hykn yakn evresinde

profesör doktor İlhan kayan’a armağan · asaf koÇman Çeşme ... bayat ovası (aşağı...

Documents