program inventarizacije turistiČkih smjeŠtajnih … · 2 1. polazne osnove problem statističkog...

PROGRAM INVENTARIZACIJE TURISTIČKIH SMJEŠTAJNIH

KAPACITETA I PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA ZA CRNU GORU ZA 2005. GODINU

Međunarodni institut za turizam, Ljubljana

Ljubljana, decembar 2005.

1

PROGRAM STATISTIČKIH ISTRAŽIVANJA NA PODRUČJU TURIZMA U 2005. GODINI je projektni zadatak ugovoren sa Ministarstvom turizma Vlade Republike Crne Gore i MONSTAT-om, sa kojima je Međunarodni institut za turizam iz Ljubljane potpisao ugovor 04.04.2005. godine. Projektni zadatak sastoji iz primjene statističkih istraživanja, koja predstavljaju bazu razrade Satelitskih obračuna za turizam prema metodologiji EU i WTO sa ciljem realne procjene turističkih kapaciteta i turističkog prometa (broja turista i broja noćenja turista), što može poslužiti kao osnov za procjenu turističke potrošnje. U tom pogledu nužno je prvo prići inventarizaciji turističkih smještajnih kapaciteta i istraživanju mnoštva podataka i indikatora, na osnovu kojih bismo mogli sa dovoljno pouzdanosti utvrditi realan obim turističkog prometa u Crnoj Gori. Tako smo se oslonili na zvanične podatke MONSTAT-a, koje smo istraživanjima na terenu i sa dopunskim izvorima podataka upotpunili. Terenska istraživanja smo radili zajedno sa MONSTAT-om, čiju ekipu je predvodio g. Ratko Đurović, pomoćnik direktora, i sa Ministarstvom turizma, čiju ekipu je predvodio g. Zoran Duletić, pomoćnik ministra. Obišli smo sve primorske opštine i razgovarali sa brojnim stručnjacima, koji su doprinijeli procjenama podataka sa područja njihovog rada. Za planinske opštine koristili smo podatke do kojih smo došli tokom rada na Studiji «Program razvoja planinskog turizma u Crnoj Gori». Svima zahvaljujemo na saradnji i spremnosti za rješavanje aktuelnih problema statistike turizma. AUTOR Janez Sirše SARADNICI: Zoran Duletić, pomoćnik ministra turizma sa saradnicima Ratko Đurović, pomoćnik direktora MONSTAT-a sa saradnicima LEKTOR: Gordana Radević NOSILAC PROJEKTA Međunarodni institut za turizam, Vošnjakova 5, Ljubljana, Slovenija www.ntz-nta.si/tourinstitute

2

1. POLAZNE OSNOVE

Problem statističkog praćenja turizma je prisutan u skoro svim zemljama. Imajući u vidu ubrzan razvoj turizma, sve teže je pratiti osnovne agregate turizma: broj noćenja, broj posjetilaca-turista, smještajne kapacitete i turističku potrošnju. U mnogim zemljama najviše problema stvaraju ponuđači privatnih smještajnih kapaciteta, odmarališta za radnike, djecu, smještaja u kampovima i boravka u vikend stanovima i kućama. Uz to, u mnogim manjim zemljama pojedini vidovi turizma, poput izletničkog i tranzitnog, obezbjeđuju značajne prihode koji se ne evidentiraju u potpunosti, jer je njihovo statističko praćenje teško, komplikovano i vezano za brojne procjene. Statistika turizma prema metodologiji TSA – Satelitskih obračuna za turizam polazi od intencije da obuhvati sve vidove turističke potrošnje i turističkih kretanja. Kako ne možemo razviti 100% statističko praćenje turizma, kao savremenog fenomena razvijenog svijeta, sve više se koriste procjene na bazi reprezentativnih uzoraka. U razradi našeg projektnog zadatka – procjene realnog obima statističkog prometa za Crnu Goru za 2005. godinu, pošli smo od sljedećih izvora:

- zvanični podaci MONSTAT-a o turizmu - prethodni podaci MONSTAT-a iz popisa stanovništva, domaćinstava i stanova za 2003.

godinu - zvanični podaci pojedinih preduzeća, na osnovu kojih smo dobili uvid u kapacitet plaža u

Crnoj Gori, broj strujomera, broj telefonskih priključaka, broj roamin-ga i dr. - ekspertske procjene o „nevidljivim“ turističkim kapacitetima u privatnom smještaju i vikend

stanovima i kućama, turističkoj posjeti u pojedinim razdobljima turističke sezone, prosječnom broju dana rada smještajnih kapaciteta, prosječnim cjenama, i dr.

- podaci i procjene o potrošnji vode, hljeba, odvozu smeća, parking mjestima, i dr. Svi ovi podaci su poslužili za dobijanje što realnije procjene turističkog prometa, korektivnih stopa i utvrđivanje uzorka, kako bi se mogao ažurno pratiti turistički promet u Crnoj Gori i upotpuniti redovna statistička istraživanja turizma, kako ona koje obavljaju lokalne turističke organizacije, tako i ona koje vrši MONSTAT.

2. DOSADAŠNJA ISTRAŽIVANJA OBIMA TURISTIČKIH KAPACITETA I TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI

Raskorak u statističkom praćenju turizma i realnog stanja, na koje ukazuju pojedine vladine i lokalne službe, istraživačke institucije i eksperti, prisutan je u većem ili manjem obimu u svim turističkim zemljama. To je djelimično posljedica prirode turizma, u kojem preovladavaju sitni ponuđači i domaćinstva, i koji ima jak sezonski karakter, dok sa druge strane turizam doživljava veoma brz kvantitativni i kvalitativni razvoj koji se odražava na promjene u potražnji. S obzirom na takvu situaciju, u svim turističkim zemljama pokušava se razviti što pouzdanija metodologija i praksa procjenjivanja i analiza realnog obima turističkih kapaciteta i turističkog prometa. U Crnoj Gori je 1998. godine urađena ekspertska procjena turističkog prometa, sa posebnim osvrtom na ekonomske efekte turizma („Procjena turističkog prometa u Crnoj Gori – sa posebnim osvrtom na njegove ekonomske efekte“, Ministarstvo turizma CG, Podgorica, decembar 1998). U okviru pomenute procjene, došlo se do zaključka da zvanična statistika ne evidentira znatan dio raspoloživih

3

turističkih kapaciteta, i to prije svega kapacitete koji se odnose na privatne sobe i stanove za odmor i rekreaciju. Statistički prikaz znatno manjeg obima kapaciteta u ovom segmentu smještajne ponude u odnosu na period prije 1990. godine, nastao je kao posljedica djelovanja više faktora, a prvenstveno sledećih: višegodišnjih tržišnih poremećaja izazvanih brojnim internim i eksternim političkim i ekonomskim uticajima, zastarjele metodologije evidencije i klasifikacije smještajnih kapaciteta, neažurnosti u radu opštinskih organa, izostanka stimulativnih mjera državnih organa i lokalne samouprave, povremen i nedovoljno efikasan rad finansijske policije i dr. Prema urađenim procjenama za 1997. godinu, u Crnoj Gori je bilo ukupno 242.998 ležaja. Tabela 1: Procjena turističkih kapaciteta za 1997. godinu VRSTE SMJEŠTAJA MONSTAT

1987. MONSTAT

1997. PROCJENA

1997. Osnovni kapaciteti 30.985 37.186 37.186 Privatne sobe 66.009 19.522 78.434 Stanovi za odmor i rekreaciju - - 90.090 Ostali komplementarni kapaciteti 49.385 37.288 37.288 UKUPNO 146.379 93.996 242.998

„Procjena turističkog prometa u Crnoj Gori – sa posebnim osvrtom na njegove ekonomske efekte“, Ministarstvo turizma CG, Podgorica, decembar 1998, str. 7 U razmatranju podataka iz tabele 1, treba imati u vidu činjenicu da je od ukupnog broja ležaja u stanovima za odmor i rekreaciju, 30% uključeno u redovnu ponudu i da se evidentira u okviru privatnih soba kao kapaciteti u privatnom smještaju, dok se 70%, tj. 90.090 ležaja tretira kao neobuhvaćeni (neregistrovani) dio kapaciteta. Ako uporedimo ukupan broj ležaja u 1987. godini (146.379 ležaja) i procjenu za 1997. godinu, bez ležaja u stanovima za odmor i rekreaciju (152.908 ležaja), dobijamo veoma pouzdane brojke, logički razumljive. Procijenjeni broj ležaja za 1997. godinu (242.998), veći je za 159% od broja ležaja iskazanih od strane MONSTAT-a za istu godinu (93.996). Imajući u vidu procijenjeni broj ležaja za 1997. godinu, može se zaključiti da je i realizovani broj noćenja te godine veći od stvarno prikazanog i da iznosi (uz prosjek od 45 dana korišćenja kapaciteta) 9.111.573 (tabela 2). Tabela 2: Procjena turističkog prometa za 1997. godinu MONSTAT

1987 MONSTAT

1997 PROCJENA

1997 Broj noćenja ukupno 10.824.000 4.807.000 9.111.573

„Procjena turističkog prometa u Crnoj Gori – sa posebnim osvrtom na njegove ekonomske efekte“, Ministarstvo turizma CG, Podgorica, decembar 1998, str. 9 Kod procjene broja noćenja za 1997. godinu urađeno je nekoliko varijanti, uzimajući u obzir moguću dužinu boravka u stanovima za odmor i rekreaciju. Ako bismo uzeli prosjek od 60 dana korišćenja tih

4

kapaciteta, ukupan broj noćenja u 1997. godini iznosio bi čak 10.056.313, što je za 109% više od zvaničnih podataka MONSTAT-a. I pored većeg broja primjedbi na primijenjenu metodologiju procjena, zvanične brojke i procjene su toliko različite, da ukazuju na neophodnost stalnog unapređivanja statističkog praćenje turizma u Crnoj Gori. Potreba za ovim je utoliko veća, ako se ima na umu da je razvoj turizma definisan od strane Vlade Crne Gore, kao jedan od starteških razvojnih prioriteta privrede.

3. METODOLOGIJA PROCJENE TURISTIČKIH KAPACITETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU

U procjeni stvarnog obima turističkih kapaciteta, polazili smo od postojećih statističkih istraživanja i podataka o tim kapacitetima MONSTAT-a, kao i od podataka iz popisa stanovništva u 1991. i 2003. godini. Sve te podatke smo provjeravali na terenu sa ekspertima i sa komplementarnim podacima, koji bi mogli upotpuniti naše procjene.

3.1. Statistički podaci Monstata o smještajnim kapacitetima Prema podacima MONSTAT-a o turističkim kapacitetima, koji ponuđači podnose u formi izvještaja statističkoj službi, u avgustu 2005. godine Crna Gora je imala ukupno 120.270 ležaja u svim vidovima turističkog smještaja. Tabela 3: Statistički podaci o smještajnim kapacitetima u Crnoj Gori za avgust 2005. godine Vrsta turističkog smještaja Ležaji Struktura

% Indeks 05/04

1 Hoteli 30.651 25,49 104,8 2 Moteli 147 0,12 107,3 3 Turistički apartmani 131 0,11 818,7 4 Apartman hoteli 746 0,62 100,0 5 Turistička naselja 9.235 7,68 106,1 6 Pansioni 854 0,71 79,8 7 Kampovi 10.118 8,41 115,1 8 Odmarališta, lječilišta, planinski domovi 13.214 10,99 103,1 9 Individualni smještaj-privatne sobe 55.174 45,87 99,7

UKUPNO 120.270 100,00 102,9 Izvor: MONSTAT Kako što vidimo, hoteli predstavljaju manje od jedne trećine svih turističkih ležaja, dok čak dvije trećine predstavljaju kampovi, odmarališta i privatni smještaj, dakle tri veoma «soft» kategorije u pogledu pouzdanosti statističke evidencije. Zvanična statistika ne bilježi kapacitete u stanovima za odmor i rekreaciju, međutim, prema statističkim metodama satelitskih obračuna, i te kapacitete (pa i turistički promet i potrošnju) treba ubrajati u turizam.

3.2. Procjena smještajnih kapaciteta za Crnu Goru

5

Naše procjene turističkih kapaciteta u svim vidovima smještaja bazirali smo na podacima iz popisa stanovništva, domaćinstava i stanova za 1991. i 2003. godinu, koje je obradio MONSTAT. Kod toga smo se poslužili sa više metoda, kako bi došli do što pouzdanijih procjena. Kako su podaci koje pribavlja MONSTAT o osnovnim kolektivnim smještajnim kapacitetima skoro u potpunosti pouzdani, najveći problem je bio ustanoviti broj smještajnih kapaciteta u dopunskim i individualnim smještajnim kapacitetima. Tu imamo u vidu, prije svega, kapacitete u odmaralištima, kampovima, planinskim domovima i u privatnom smještaju. Osim toga, u turistički smještaj ulaze stanovi za odmor i rekreaciju, jer se dio njih koristi kao privatni smještaj, a najveći dio kao boravak za vlasnike, rođake, prijatelje, pa i za turiste, a to statističke službe ne evidentiraju i ne iskazuju u statističkim pregledima. Tako smo terenskim radom provjerili postojeće i publikovane statističke podatke o smještajnim kapacitetima. Kako primorske opštine danas predstavljaju više od 90% turističkog prometa u Crnoj Gori, terenskim radom u julu 2005. godine obuhvatili smo te opštine, a u razgovorima sa njihovim stručnjacima pribavili smo potrebne podatke, procjene i njihova mišljenja. Za opštine sjeverne i centralne Crne Gore dosta podataka smo prikupili iz „Programa razvoja planinskog turizma u Crnoj Gori“, kao i iz zvaničnih statističkih podataka i na osnovu procjena pojedinaca iz tih opština. Najveći dio našeg rada je bila procjena individualnih smještajnih kapaciteta, koji se odnose na privatne sobe, apartmane i stanove za odmor i rekreaciju, a koji se, takođe, koriste za turistički smještaj i predstavljaju dvije trećine svih smještajnih kapaciteta. Upotrijebili smo više metoda, na osnovu kojih smo došli do nekoliko procjena, od kojih su neke dale dosta slične rezultate. a) Prvom metodom smo, na osnovu podataka iz popisa stanovništva Crne Gore, stanova i stanova za odmor i rekreaciju po opštinama za 1991. godinu, dobili podatke o stanovima za odmor i rekreaciju i njihovu površinu po opštinama. Ovih podataka u prethodnim rezultatima popisa za 2003. godinu nema, i po mišljenju stručnjaka MONSTAT-a nijesu dovoljno pouzdani, pa smo na osnovu odnosa broja stanovništva i stanova za odmor i rekreaciju, odnosa tih stanova u poređenju sa svim stanovima i površinom stanova za odmor i rekreaciju za 1991. godinu procjenili broj stanova za odmor i razonodu, površinu tih stanova i broj ležaja u tim stanovima za 2003. godinu. U procjeni broja ležaja u stanovima za odmor i rekreaciju, uzeli smo standard 15 m2 za 1 ležaj, dok je u procjenama za 1997. godinu uzeto 10 m2 kao standard. Prema toj metodi, broj ležaja u stanovima za odmor i rekreaciju u Crnoj Gori za 2005.god. iznosi 119.802. b) Drugom metodom smo procjenjivali broj ležaja u stanovima za odmor i rekreaciju na osnovu podataka iz popisa po opštinama za 2003. godinu. Naime, polazili smo od procjene odnosa broja stanovništva, broja stanova i broja domaćinstava. Tako smo pretpostavili da svako domaćinstvo ima jedan stan, a ostatak su stanovi za odmor i rekreaciju, odnosno za prijavu na tržištu. Kao mjeru smo uzeli 15 kvadratnih metara (m2) za 1 ležaj, pa smo tako došli do ukupno 221.124 ležaja u stanovima za odmor i rekreaciju, odnosno za prijavu na tržištu. Ovu metodu smo dalje korigovali, prvo smanjenjem za broj stanova i ležaja domaćinstava koja žive u inostranstvu na privremenom radu, i drugo smanjenjem, do kojeg smo došli kako smo za pojedine opštine uzimali različit broj stanovnika u jednom domaćinstvu, pa smo tako dobili broj stanova, a razliku do ukupnog stambenog fonda po opštinama pripisali smo stanovima za odmor i rekreaciju. Po ovom osnovu, ukupan broj ležaja u tom sektoru iznosi 138.333.

6

c) Trećom metodom smo ove brojke iz prethodnog drugog metoda korigovali – smanjili za broj stanova i ležaja za odmor i rekreaciju u pojedinim neturističkim opštinama, u nekim primorskim opštinama za onaj broj koji se odnosio na „negradske“ zone, i konačno, i na osnovu ekspertskih zapažanja u primorskim opštinama, koje smo stekli tokom terenskih ispitivanja. Prema toj metodi, ukupan broj ležaja u tom sektoru iznosi 98.126. Tabela 4: Procjene turističkih smještajnih kapaciteta – ležaja, prema različitim primijenjenim metodama za 2005. godinu

Vrsta smještaja Monstat

aug. 2005 Procjena 1

Procjena 2a

Procjena 2b

Procjena 3

I. KOLEKTIVNI SMJEŠTAJ

70.697 69.393 69.393 69.393 69.393

I.1. Hoteli i slični objekti 31.675 39.273 39.273 39.273 39.273 I.2. Turistička naselje 9.235 7.700 7.700 7.700 7.700 I.3. Pansioni 854 1.155 1.155 1.155 1.155 I.4. Odmarališta 13.214 13.557 13.557 13.557 13.557 I.5. Seoski turizam 40 40 40 40 I.6. Kampovi 10.118 7.368 7.368 7.368 7.368 I.7. Planinski domovi 300 300 300 300 II INDIVIDUALNI

SMJEŠTAJ 55.174 106.792 106.792 106.792 106.792

II.1. Privatne sobe - registrovane 55.174 55.135 55.135 55.135 55.135 II.2. Privatne sobe –

neregistrovane 51.657 51.657 51.657 51.657

III. STANOVI ZA ODMOR I REKREACIJU

0 119.802 138.333 221.124 98.126

A UKUPNO (I+ II.1.) 120.270 124.528 124.528 124.528 124.528 B UKUPNO (I+ II) 120.270 176.185 176.185 176.185 176.185 C UKUPNO (I+II+III) 120.270 295.987 314.518 397.589 274.311

Izvor: MONSTAT i Tabele P I.1.-I.2. i P II. 1.-4. u prilogu Ako uporedimo procjene kapaciteta u stanovima za odmor i rekreaciju, na koje se najviše odnose ležaji u privatnim sobama i ležaji u tim stanovima za vlastitu turističku upotrebu, vidimo da je 1991. godine bilo 29.800 stanova za odmor i rekreaciju, a 2003. godine 33.100 stanova, pa bi prema istoj površini za jedan ležaj – 10 kvadratnih metara, dobili za 2003. godinu ukupno 179.700 ležaja u poređenju sa 161.900 ležaja za 1991. godinu (odnosno za 1997. godinu prema već spomenutoj studiji). Dok smo našim korigovanim procjenama i standardom 15 kvadratnih metara za jedan ležaj, dobili u stanovima za odmor i rekreaciju za 2005. godinu, koja se kreće u realnim okvirima između 119.802 i 138.333 ležaja, da je maksimalni mogući broj 221.124 ležaja, koji može poslužiti kao potencijalni maksimalni broj turističkih smještajnih kapaciteta u privatnom sektoru soba i apartmana.

7

Ubuduće možemo očekivati dalje smanjivanje broja ležaja u tom sektoru, jer će vlasnici sve više nuditi kvalitetnije smještaj u vidu apartmana i manjih stanova za odmor, a sve manje samo sobe. Na osnovu podataka MONSTAT-a i naših procjena, možemo zaključiti da korektivna stopa turističkih smještajnih kapaciteta iznosi 1.45, odnosno, ako uzmemo u obzir i smještajne kapacitete u stanovima za odmor i rekreaciju, 2.45.

3.3. Procjena smještajnih kapaciteta po turističkim regionima Prema procjenama turističkih smještajnih kapaciteta po pojedinim opštinama, uradili smo i grupisanje tih podataka i procjena po turisitčkim regionima. Procjene ležaja po regionima, prema srednjoj metodi, prikazujemo u sljedećoj tabeli. Tabela 5: Procjene turističkih smještajnih kapaciteta – ležaja, prema srednjoj primijenjenoj metodi, po turističkim regionima za 2005. godinu

- ležaja Vrsta smještaja Procjena

1 Primorje Planine Podgorica Ostalo


69.393 62.200 3.991 1.118 2.084

I.1. Od toga hoteli i slični objekti

39.273 33.727 3.104 978 1.464

II INDIVIDUALNI SMJEŠTAJ

106.792 104.210 2.022 160 400

II.1. Privatne sobe - registrovane 55.135 55.003 132 II.2. Privatne sobe -

neregistrovane 51.657 49.207 1890 160 400


119.802 90.575 6.556 6.720 15.951

A UKUPNO (I+ II.1.) 124.528 117.203 4.123 1.118 2.084 B UKUPNO (I+ II) 176.185 166.410 6.013 1.278 2.484 C UKUPNO (I+II+III) 295.987 256.985 12.569 7.998 18.435

Izvor: Tabele P I.1.-I.2. i P II. 1.-4. u prilogu Iz tabele se može vidjeti da primorski dio obuhvata čak 94% svih kapaciteta prema užoj evidenciji Monstata, dok sa svim kapacitetima udio Primorja iznosi 87% svih turističkih smještajnih kapaciteta u Crnoj Gori.

4. PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA ZA CRNU GORU ZA 2005. GODINU

8

Prema već obrazloženim metodama procjene turističkih smještajnih kapaciteta, došli smo do četvrte procjene ukupnog broja ležaja u turističkoj privredi Crne Gore. Iz toga smo izveli procjene turističkog prometa - broja noćenja za 2005. godinu. Kod tih procjena, za pojedine vrste smještajnih kapaciteta, uzeli smo određen prosječan broj dana eksploatacije, koje smo utvrdili pomoću komparativnih podataka, iskustava i procjena stručnjaka na terenu. Samo smo u primjeru Podgorice uzeli da svi hoteli rade cjelu godinu, dok smo za za sve druge primjere uzimali maksimalan prosječan broj radnih dana za vrijeme 6 mjeseci. Ti podaci su detaljnije prikazani u prilozima P II.1 – II.4. Tabela 6: Procjena turističkog prometa – broj noćenja, prema različitim primijenjenim metodama za 2005. godinu

- broj noćenja Vrsta smještaja Monstat

2005* Procjena 1

Procjena 2a

Procjena 2b

Procjena 3


3.370.000 7.013.265 6.616.515 7.059.885 7.714.485

I.1. Hoteli i slični objekti 1965.200 5.636.040 5.239.290 5.682.660 5.682.660 I.2. Turistička naselje 590.000 346.500 346.500 346.500 462.000 I.3. Pansioni 55.000 69.300 69.300 69.300 1.155 I.4. Odmarališta 664.800 610.065 610.065 610.065 13.417 I.5. Seoski turizam 1.800 1.800 1.800 900 I.6. Kampovi 95.000 331,560 331,560 331,560 331.560 I.7. Planinski domovi 18.000 18.000 18.000 18.000 II INDIVIDUALNI

SMJEŠTAJ 1.880.000 3.620.655 3.618.255 3.618.255 3.620.655

II.1. Privatne sobe - registrovane

1.880.000 2.068.545 2.068.545 2.068.545 2.068.545

II.2. Privatne sobe - neregistrovane

1.552.110 1.549.710 1.549.710 1.552.110


4.372.950 5.012.490 7.885.770 3.620.655

A UKUPNO (I+ II.1.) 5.250.000 9.081.810 8.685.060 9.128.430 9.243.030 B UKUPNO (I+ II) 5.250.000 10.633.920 10.234.770 10.678.140 10.795.140 C UKUPNO (I+II+III) 5.250.000 15.006.870 15.247.260 18.563.910 14.428.200

Izvor: MONSTAT i Tabele P I.1.-I.2. i P II. 1.-4. u prilogu * Procjena na osnovu podataka za 9 mjeseci Procjena turističkog prometa na osnovu broju noćenja, pokazuje osjetna odstupanja od zvaničnih statističkih podataka, pa možemo u ovom primjeru govoriti o srednjoj korektivnosj stopi turističkog prometa od najmanje 2,00 pa do 2,85 (u drugom slučaju korigovano i za noćenja u vikend stanovima i kućama). Zanimljivo je uporediti ovaj broj noćenja sa stanjem u 1987. godini, kada je bilo ukupno 10.824 hiljada noćenja domaćih i stranih gostiju, a u procjenama za 1997. godinu ukupan broj noćenja procijenjen je na najmanje 8.166 hiljada i do 10.056 hiljada kao gornja granica. Takođe, u 1997.

9

godini zvanično je bilo 4.806 hiljada noćenja, što je više nego što je bio zvanični broj noćenja za 2004. godinu i nešto manje od broja noćenja za 2005. godinu! Razlike u procjenama turističkog prometa možemo objasniti sa jedne strane brojem dana eksploatacije smještajnih kapaciteta, koji, možda, u hotelskim objektima još ne postižu prosječnih 180 dana (osim u Podgorici), dok sa druge strane možemo pretpostavljati da statistički nije obuhvaćen sav turistički promet u kapacitetima koji evidentira Monstat, jer izvještajne jedinice prosto ne dostavljaju sve (ili objektivne) podatake o posjeti gostiju i noćenjima iz različitih razloga. Među pojedinim metodama nema većih razlika, jer se one odnose na smještaj u privatnom sektoru, koji ima malu godišnju stopu eksploatacije. Međutim, u cjelini možemo reći da na raspolaganju stoji veliki potencijal turističkih smještajnih kapaciteta za prihvat gostiju, bez obzira da li se oni nalaze u hotelskim preduzećima, kao dopunski turistički smještajni kapaciteti ili su vlasništvo sitnih ponuđača i domaćinstava. Iako će se s jedne strane smanjivati broj smještajnih jedinica, zbog rasta njihovog kvaliteta i adekvatnog prestrukturisanja od soba ka apartmanima i stanovima, porašće godišnja stopa eksploatacije u primorskim i u planinskim regionima, jer nema pravog razloga zbog kojeg ti kapaciteti ne bi bili u funkciji barem 6 mjeseci godišnje. Imajući u vidu prethodno, možemo slobodno reći, da postoji realan cilj postići najmanje 15 miliona noćenja godišnje. O sličnim brojkama govori i Masterplan razvoja turizma u Crnoj Gori, prema kome se u 2010. godini sa 225.000 ležaja predviđa 11,4 miliona noćenja, a u 2020. godini sa 285.000 ležaja - 20,9 miliona noćenja. Tabela 7: Procjene turističkog prometa – broja noćenja prema srednjoj primijenjenoj metodi po turističkim regionima za 2005. godinu

- broj noćenja Vrsta smještaja Procjena

1 Primorje Planine Podgorica Ostalo


7.013.265 5.992.155 440.910 358.380 221.820


5.636.040 4.694.820 400.320 352.080 188.820


3.620.655 3.538.815 62.640 7.200 12.000

II.1. Privatne sobe - registrovane

2.068.545 2.062.605 5.940

II.2. Privatne sobe - neregistrovane

1.552.110 1.476.210 56.700 7.200 12.000


4.372.950 3.396.570 245.850 252.030 478.530

A UKUPNO (I+ II.1.) 9.081.810 8.054.760 446.850 358.380 221.820 B UKUPNO (I+ II) 10.633.920 9.530.970 503.550 365.580 233.820 C UKUPNO (I+II+III) 15.006.870 12.927.540 749.400 617.610 712.3500

Izvor: Tabele P I.1.-I.2. i P II. 1.-4. u prilogu

10

Prema procjenama po turističkim regionima, Primorje ostvaruje oko 86,3% svoh noćenja, kad se uzimaju u obzir noćenja u svim smještajnim kapacitetima. Prema sadašnjim podacima Monstata za 2005. godinu, u primorskom regionu ostvareno je čak 96,4% svih noćenja, što samo ukazuje na daleko manju turističku razvijenost sjevernog i centralnog djela Crne Gore. Međutim, kad bismo uzeli u obzir intenzivan razvoj turizma u Crnoj Gori poslednjih godina, veliki broj rekonstrukcija i adapatacija hotela i drugih smještajnih kapaciteta, otvaranje malih porodičnih hotela i pansiona, adaptacije privatnog smještaja u apartmane, stanove i sobe, te sa druge strane porast domaće i naročito strane potražnje, mogli bismo prognozirati brzi rast turističkog prometa i ekonomskih efekata turizma u budućem periodu.

5. PROCJENA TURISTIČKE POTROŠNJE ZA CRNU GORU ZA 2005. GODINU Polazeći od smještajnih kapaciteta i prometa na osnovu prosječne potrošnje turista u pojedinim vrstama smještajnih kapaciteta, procjenili smo i turističku potrošnju, koja se realizuje na osnovu posjete gostiju zbog odmora, razonode, rekreacije i drugih motiva koji se svrstavaju u turističke motive. Prosječnu potrošnju za pojedine vrste smještajnih kapaciteta procijenili smo sa ekspertima i nalaze se u Tabelama u prilogu (P II.1. – II.4.). Kod toga treba istaći, da ti podaci ne prikazuju ukupnu turističku potrošnju koja se ostvaruje još u trgovini, u zabavnim centrima, sportsko rekreativnim centrima, u različitim uslužnim djelatnostima, i dr. Tabela 8: Procjene turističke potrošnje u Crnoj Gori za 2005. godinu

- EUR Vrsta smještaja Procjena 1 Procjena

2a Procjena 2b

Procjena 3


199.830.750 186.264.240 201.469.020 203.188.020


183.809.250 170.332.740 185.537.520 185.537.520


26.897.693 26.878.493 26.878.493 26.897.693

II.1. Privatne sobe - registrovane 17.582.633 17.582.633 17.582.633 17.582.633 II.2. Privatne sobe -

neregistrovane 9.315.060 9.295.860 9.295.860 9.315.060


21.864.750 25.062.450 39.428.850 18.165.300

A UKUPNO (I+ II.1.) 217.413.383 203.846.873 219.051.653 220.770.653 B UKUPNO (I+ II) 226.728.443 213.142.733 228.347.513 230.085.713 C UKUPNO (I+II+III) 248.593.193 236.205.183 267.776.363 248.251.013

Izvor: MONSTAT i Tabele P I.1.-I.2. i P II. 1.-4. u prilogu Prema srednjoj procjeni, ukupna turistička potrošnja u svim vidovima smještajnih kapaciteta iznosi od 217,4 do 248,6 miliona EUR, dok bi, prema maksimalnim procjenama, turistička potrošnja iznosila 267,8 miliona EUR. U poređenju sa podacima za 2005. godinu, za koju je zarada od turizma procjenjena na oko 222 mio EUR, možemo govoriti o malim korektivnim stopama od 1,12 do 1,21.

11

Ti podaci se mogu, u velikoj mjeri, uporediti sa procjenama ekonomske dimenzije turizma prema WTTC, koji za 2005 godinu prognozira ukupnu direktnu turističku potrošnju u Crnoj Gori u obimu od 285,4 miliona EUR, u kojoj je, dakako, uključena i potrošnja u trgovini, sektoru zabave, rekreacije, i dr. Međutim, kako je taj dio ponude još uvijek loše razvijen, pa i turisti troše ponajviše u okviru smještajnih centara, možemo zaključiti, kako smo sa dvije različite metode došli do dosta sličnih rezultata o obimu turističkih aktivnosti – prometa i ekonomskih efekata u Crnoj Gori.

6. NEKI KOMPARATIVNI PODACI UKLJUČENI U PROCJENE I ANALIZE Kao jedan od pokazatelja, koji ima veliki značaj za procjene turističkog prometa, su kapaciteti plaža na crnogorskom primorju. Prema podacima JP Morsko dobro, na obali su identifikovani kapaciteti plaža u obimu od 376,9 hiljada kupača. Tabela 9: Procjena broja kapaciteta plaža – broj kupača na Crnogorskom primorju u 2005. godini Smještajni kapacitet Dužina Površina Kapacite Turističko mjesto plaže (m) plaže (m2) broj kupača BAR 3.885,0 100.894,0 25.224,0 Bar 1.620,0 46.460 11.615 Dobra voda 380,0 12.700 3.175 Sutomore 1.280,0 28.080 7.020 Čanj 420,0 8.400 2.100 Utjeha 185,0 5.254 1.314 BUDVA 9.355,0 284.325,0 71.085,0 Budva 1.240,0 24.800 6.200 Bečići 1.800,0 99.000 24.750 Sv Stefan i Miločer 1.210,0 24.150 6.040 Petrovac i Buljarica 2.905,0 82.375 20.595 Jaz 2.200,0 54.000 13.500 HERCEG NOVI 4.577,0 44.094,0 11.030,0 Herceg Novi 800,0 12.890 3.225 Igalo i Žunjica 1.320,0 19.300 4.825

Kumbor,Zelenika,Đenovići,

Bjela 2.457,0 11.904 2.980 KOTOR 9.715,0 49.100,0 12.280,0 Kotor, Dobrota 5.660,0 32.500 8.130 Teuta, Risanj 1.235,0 4.680 1.170 Prčanj 2.820,0 11.920 2.980 TIVAT 975,0 5.680,0 1.420,0 Tivat 375,0 2.680 670 Krašići 600,0 3.000 750 ULCINJ 14.070,0 218.660,0 255.890,0 Ulcinj 1.220,0 42.200 10.550 Velika plaža, Ada 12.850,0 176.460 245.340 U K U P N O 42.577,0 702.753,0 376.929,0

Vir: JP Morsko dobro,

Budva

12

Prema tim podacima, mogli bismo procjeniti ukupan broj kupača u periodu od 75 dana u obimu od 11,78 mil. osoba. Tu brojku treba još smanjiti za procjenu kupača domaćeg stanovništva, pa dobijamo broj kupača turista u obimu od 8,4 mil. osoba. Potrošnja hleba povećava se u ljetnim mjesecima za 5-6 puta, odvoz smeća povećava se za oko 3,5 puta, isto tako i potrošnja vode (iako ima oscilacija oko prosječnih vrijednosti). Prema tome, procjena dodatnog broja noćenja u ljetnjem periodu iznosi oko 14,4 miliona noćenja, što znači da se broj turista i osoba sa privremenim boravkom u ljetnim mjesecima osjetno povećava i približava procjeni broja noćenja u svim vidovima turističkih kapaciteta zajedno s stanovima i kućama za odmor.

7. ZAKLJUČNA RAZMATRANJA Istraživački rad koncentrisao se na procjenu realnog obima turističkih smještajnih kapaciteta, koji se pojavljuju na turističkom tržištu u različitim vidovima kao tržišni vrijednosni i privatni naturalni kapaciteti. Kod toga smo polazili od činjenice, da postoji dobra statistička evidencija onih kapaciteta koji su vezani na hotelske i druge osnovne kapacitete, dok je u svim drugim vidovima turističkih smještajnih kapaciteta statističko praćenje nailazi na mnoge probleme, počevši od privremeno zatvorenih kapaciteta, promjena funkcionalnosti kapaciteta, strukturnih promjena kvaliteta kapaciteta, formiranja privremenih kapaciteta koje baziraju na privatnom vlasništvu, kao dopunsku djelatnost ili kao kapacitete za vlastito korišćenje (za rođake, prijatelje i slično). Naše procjene smo zasnivali primenjivanjem različitih metoda, koje su nam dale rezultate, a koje su potvrdili našu pretpostavku - da postoji ukupni potencijal mnogo veći od statistički evidentiranog i iznosi od nešto manje od 300 hiljada turističkih ležaja u različitim vrstama turističkog smještaja različitog kvaliteta, uključii i brojne ležaje u stanovima za odmor i rekreaciju (dok bez njih postoji oko 176 hiljada ležaja). To je potencijal koji omogućava realizaciju značajno većeg broja posjeta i noćenja, kao i turističke potrošnje nego što je to slučaj sada. Iako se najveći dio tih kapaciteta nalazi u privatnom vlasništvu i u domaćinstvima, ti kapaciteti mogu poslužiti kao primjer razvoja sitne turističke privrede, prilagodljive potražnji, kvalitetne usluge i adekvatno viših tržišnih cijena. Tako ćemo ubuduće pratiti proces laganog smanjenja broja smještajnih kapaciteta i povećanja kvaliteta, podizanja cijena i produžavanja turističke sezone i time prosječnog broja dana eksploatacije tih kapaciteta. Tabela 10: Korektivne stope procjena u poređenju sa publikovanim podacima Monstata Smještaj u svim kolektivnim i

individualnim (registrovanim i neregistrovanim) kapacitetima

Smještaj u svim kolektivnim i individualnim (regiostrovanim i neregistrovanim) kapacitetima, te u stanovima i kućama za odmor

Smještajni kapaciteti 1,45 2,45 Broj noćenja 2,00 2,88 Turistička potrošnja 1,12 1,21

13

Prema našim procjenama za 2005. godinu u Crnoj Gori će biti realizovano više od 10,6 miliona noćenja, odnosno 1,6 miliona turističkih posjeta. Potrošnja tih turista će iznostiti 226 mil. EUR, a zajedno sa vanpansionskom potrošnjom, iznos bi mogao da se kreće oko 295 mil. EUR. Oko 85% čitavog turističkog prometa realizuje se u 2-3 ljetnja meseca, drugo se realizuje u preostalom ljetnjem periodu, što pokazuje na velike rezerve u daljem povećanju turističkog prometa. Kako se najveći dio turističkog prometa realizuje na Primorju, 9,5 miliona noćenja u svim vidovima smještaja se realizuje u ovom regionu, što predstavlja 89% svih procijenjenih noćenja u Crnoj Gori za 2005. godinu. Tabela 11: Procjena turističkog prometa za Crnu Goru za 2005. godinu MONSTAT –

Broj ležaja Avg. 2005

Procjena - broj ležaja

Procjena -broj noćenja

Procjena - broj turista

Procjena turistička potrošnja –EUR

A. 120.174 124.528 9.081.810 1.400.770 217.413.383 B. 120.174 176.185 10.633.920 1.640.165 226.728.443 C. 120.174 295.987 15.006.870 2.314.645 248.593.193 A. procjena na osnovu smještajnih kapaciteta u komercijalnim jedinicama i u privatnom registrovanom smještaju B. procjena na osnovu smještajnih kapaciteta u komercijalnim jedinicama i u privatnom registrovanom i

neregistrovanom smještaju C. procjena na osnovu smještajnih kapaciteta u komercijalnim jedinicama i u privatnom registrovanom i

neregistrovanom smještaju te u vikend stanovima i kučama U poređenju sa podacima o komercijalnim smještajnim kapacitetima, u privatnom smještaju se nalazi ukupno skoro 76% svih smještajnih kapaciteta, što predstavlja 226.600 ležaja, od toga 51,6 hiljada neregistrovanih, a u stanovima za odmor i rekreaciju 119,8 hiljada. Za poređenje – u hotelima je 39,3 hiljada ležaja (nešto od toga je privremeno zatvoreno zbog adaptacija). Iako su naše procjene u poređenju sa zvaničnom statistikom mnogo veće, prema drugim dopunjujućim podacima veoma su blizu realnosti. Bez dvoumljenja, možemo reći, kako u špic sezoni u Crnoj Gori boravi tokom jednog dana više od 250.000 osoba, što proizilazi iz veoma realne procjene broja ležaja u svim vidovima turističkog smještaja. Radi poređenja, sve plaže na crnogorskom Primorju imaju prema podacima JP Morsko receptivni kapacitet 377.000 osoba. Prema podacima o ulasku u Crnu Goru na graničnim prelazima na cestama, aerodromima i u lukama, u Crnu Goru je u 2004. godini ušlo 2.960.000 putnika, dok se za 2005. godinu predviđa 3.000.000 ulazaka putnika. Od toga je oko 97 hiljada ulazaka u crnogorske luke i marine, gdje se ne vodi staistička evidencija turističkog smještaja, pa bismo mogli procjeniti dodatno oko 300.000 noćenja u plivajućim objektima na moru. Procjena turističke potrošnje našim metodima u obimu od 226,7 do 248,6 mil. EUR potvrđuje, kako smo evidenciju kapaciteta i procjenu noćenja utvrdili dosta realno, jer se naša procjena potrošnje veoma dobro poklapa sa sadašnjom finansijskom evidencijom potrošnje domaćih i stranih turista u

14

Crnoj Gori. Prema tim procjenama prosječna potrošnja po noćenju iznosi oko 21,3 EUR, dok je u hotelima oko 32,6 EUR i 16,6 EUR, uključivanjem potrošnje i noćenja u stanovima i kućama za odmor, gdje je veoma mala finansijska vrijednost potrošnje. Postavlja se pitanje, kako redovno, ažurno i pouzdano pratiti realnu statistiku turističkih kapaciteta i turističkog prometa zajedno sa ekonomskim efektima. Svakako je prvo na strani Monstata da permanentno upotpunjava registar izvještajnih jedinica, što se pogotovu odnosi na velike ponuđače. Za one sitne ponuđače u privrednoj sferi – odmarališta, u privatnoj sferi sa sobama, apartmanima i dr. Monstat bi morao razviti postupke praćenja turizma na bazi reprezentativnog uzorka. Kod toga mora dati doprinos i TOCG, koja mora sa svojim lokalnim turističkim organizacijama evidentirati smještajni potencijal u mikro destinacijama, a zajedno sa Monstatom razviti model tekućeg praćenja turističke posjete na bazi reprezentativnog uzorka naročito u vrijeme turističke sezone. Razvoj turizma u svijetu, pa i u Crnoj Gori, neće omogućavati 100% praćenje turističkog prometa, pa treba zbog toga razviti adekvatan model na bazi uzorka, koji će biti efikasan, brz i jeftin. Istovremeno, taj model mora poslužiti za brzu primjenu mjera instrumenata ekonomske i turističke politike na kratak period. Našim procjenama i poređenjima sa zvaničnim statističkim podacima utvrdili smo korektivn stope za smještajne kapacitete, turistički promet i turističku potrošnju. Te korektivne stope mogu poslužiti u realnijem procjenjivanju tih osnovnih agregata turizma u Crnoj Gori i utvrđivanju realnog značaja turizma u toj zemlji. Ministarstvo turizma u tom pogledu direktnim i indirektnim stimulativnim mjerama će podsticati registrovanje ponuđača turističkih smještajnih kapaciteta. Jedan vid je kategorizacija turističkih smještajnih objekata, i to ne samo većih hotela i slično, nego i manjih apartmana i soba. Drugi vid može da bude finansijska stimulacija za prestrukturiranje i podizanje kvaliteta smještajnih kapaciteta, naročito u vlasništvu sitnih ponuđača, Opet, jedan vid može da bude uključivanje tih ponuđača u promocijske kataloge, i što je još efikasnije uključivanje tih ponuđača u centralne informacione i rezervacione elektronske sisteme. Među tržišnim mjerama značajnu ulugu ima i razvoj tržišnih marki i zajedničke ponude u turističkim destinacijam, zajedno sa razvojem destinacijskih turističkih kartica lojalnosti. Na kraju treba istaknuti i ulogu turističke inspekcije, koja ima ulogu određenu zakonom, međutim, i pozitivnim i stimulativnim radom može veoma efikasno uticati na evidentiranje turističkih kapaciteta i turističkog prometa.

15

Prilog: - 2 tabele P I.1.- I.2 sa procjenama turističkih smještajnih kapaciteta - 4 tabele P II.1. – II.4 sa podacima o turističkim smještajnim kapacitetima, posjeti i potrošnji za 2005. godinu za Crnu Goru kao cjelinu, za primorske opštine, za planinske opštine, za Podgoricu i za ostale opštine

Tabela P I.1.: Broj stanovništva, stanova i stanova za odmor i rekreaciju po opštinama u Crnoj Gori u 1991. i 2003. godiniBroj ležaja u vikendicama procjenjen metodom 1

1991 2003Broj Broj Površina Broj Površina Broj Broj Površina Broj Površina Ležaja u

Opština Stanovnika Stanova stanova vikendica vikendica Stanovnika Stanova stanova vikendica vikendica vikendicamaPodgorica 145,696 42,240 2,757,000 1,436 87,000 168,812 57,409 3,747,079 1,664 100,803 6,720Primorske opštine 125,751 63,952 4,148,000 21,380 1,171,000 144,804 85,559 5,726,356 24,734 1,358,627 90,575

Bar 34,282 22,457 1,289,000 9,854 492,000 39,688 25,070 1,438,982 11,408 569,585 37,972Budva 11,538 6,245 466,000 1,904 124,000 15,671 13,178 983,338 2,586 168,418 11,228Kotor 22,112 8,081 551,000 1,222 77,000 22,650 10,453 712,734 1,252 78,873 5,258Tivat 11,146 5,683 367,000 1,967 111,000 13,481 7,436 480,206 2,379 134,254 8,950Ulcij 19,667 13,371 853,000 3,981 217,000 20,326 11,207 714,948 4,114 224,271 14,951Herceg Novi 27,006 8,115 622,000 2,452 150,000 32,988 18,215 1,396,147 2,995 183,226 12,215

Planinske opštine 62,857 19,218 1,102,000 2,437 115,000 57,722 22,662 1,316,991 2,079 98,334 6,556Žabljak 4,900 2,559 124,000 702 35,000 4,296 2,829 137,083 615 30,686 2,046Kolašin 11,044 4,260 215,000 470 20,000 9,934 4,748 239,629 423 17,990 1,199Plav 15,684 4,129 289,000 261 16,000 13,725 4,994 349,544 228 14,002 933Plužine 5,219 2,061 99,000 367 16,000 4,270 2,147 103,131 300 13,091 873Rožaje 22,330 4,238 287,000 19 1,000 22,559 5,761 390,139 19 1,010 67Šavnik 3,680 1,971 88,000 618 27,000 2,938 2,183 97,465 493 21,556 1,437

Ostale opštine 256,965 78,281 4,682,000 4,737 245,000 246,492 87,243 5,219,956 4,616 239,269 15,951Andrijevica 6,552 2,452 141,000 180 9,000 5,697 2,924 168,142 157 7,826 522Berane 37,473 10,633 665,000 410 22,000 34,912 12,273 767,567 382 20,496 1,366Bijeli polje 54,437 13,597 850,000 239 14,000 49,967 15,208 950,710 219 12,850 857Danilovgrad 14,573 6,312 395,000 946 52,000 16,376 6,923 433,236 1,063 58,434 3,896Mojkovac 10,725 3,183 170,000 139 7,000 10,015 3,558 190,028 130 6,537 436Nikšić 73,878 21,495 1,286,000 752 38,000 75,274 24,079 1,440,595 766 38,718 2,581Pljevlja 39,188 12,460 728,000 598 33,000 35,751 13,335 779,124 546 30,106 2,007Cetinje 20,139 8,149 447,000 1,473 70,000 18,500 8,943 490,554 1,353 64,303 4,287

UKUPNO CG 591,269 203,691 12,689,000 29,990 1,618,000 617,830 252,873 16,010,381 33,093 1,797,033 119,802

Izvor: Statistički godišnjak Crne Gore 1995. i 1997. godine, Popis stanovništva, domaćinstava i stanova 2003, Prvi rezultati, Monstat, Podgorica

Tabela P I.2. : Procjena broja stanova za odmor i rekreaciju po opštinama u Crnoj Gori u 1 2003. godiniBroj ležaja u vikendicama procjenjen metodom 2a i 2b

1991 2003 2003 2003Broj Broj Površina Broj Površina Broj Broj Broj Broj Površina Površina Ležaji Ležaji

Opština Stanovnika Stanova stanova vikendica vikendica Stanovnika Stanova Vikend-min Vikend-max vikendica min vikendica max vikendica min vikendica maxPodgorica 145,696 42,240 2,757,000 1,436 87,000 168,812 57,409 1,139 6,497 69,006 393,620 4,600 26,241Primorske opštine 125,751 63,952 4,148,000 21,380 1,171,000 144,804 85,559 24,567 34,459 1,428,634 1,996,280 95,242 133,085

Bar 34,282 22,457 1,289,000 9,854 492,000 39,688 25,070 6,994 9,021 349,203 450,409 23,280 30,027Budva 11,538 6,245 466,000 1,904 124,000 15,671 13,178 6,910 7,632 450,021 497,042 30,001 33,136Kotor 22,112 8,081 551,000 1,222 77,000 22,650 10,453 1,393 2,972 87,775 187,270 5,852 12,485Tivat 11,146 5,683 367,000 1,967 111,000 13,481 7,436 2,044 2,761 115,345 155,806 7,690 10,387Ulcij 19,667 13,371 853,000 3,981 217,000 20,326 11,207 2,364 4,922 128,859 268,293 8,591 17,886Herceg Novi 27,006 8,115 622,000 2,452 150,000 32,988 18,215 4,862 7,151 297,431 437,459 19,829 29,164

Planinske opštine 62,857 19,218 1,102,000 2,437 115,000 57,722 22,662 3,716 5,397 173,446 248,027 11,563 16,535Žabljak 4,900 2,559 124,000 702 35,000 4,296 2,829 1,147 1,474 57,187 73,490 3,812 4,899Kolašin 11,044 4,260 215,000 470 20,000 9,934 4,748 774 1,517 32,936 64,553 2,196 4,304Plav 15,684 4,129 289,000 261 16,000 13,725 4,994 211 211 12,935 12,935 862 862Plužine 5,219 2,061 99,000 367 16,000 4,270 2,147 439 797 19,139 34,747 1,276 2,316Rožaje 22,330 4,238 287,000 19 1,000 22,559 5,761 137 137 7,211 7,211 481 481Šavnik 3,680 1,971 88,000 618 27,000 2,938 2,183 1,008 1,261 44,039 55,092 2,936 3,673

Ostale opštine 256,965 78,281 4,682,000 4,737 245,000 246,492 87,243 7,709 13,103 403,913 678,938 26,928 45,263Andrijevica 6,552 2,452 141,000 180 9,000 5,697 2,924 646 908 32,300 45,400 2,153 3,027Berane 37,473 10,633 665,000 410 22,000 34,912 12,273 600 600 32,195 32,195 2,146 2,146Bijeli polje 54,437 13,597 850,000 239 14,000 49,967 15,208 550 1,115 32,218 65,314 2,148 4,354Danilovgrad 14,573 6,312 395,000 946 52,000 16,376 6,923 1,463 1,859 80,419 102,186 5,361 6,812Mojkovac 10,725 3,183 170,000 139 7,000 10,015 3,558 220 641 11,079 32,281 739 2,152Nikšić 73,878 21,495 1,286,000 752 38,000 75,274 24,079 1,269 2,508 64,125 126,734 4,275 8,449Pljevlja 39,188 12,460 728,000 598 33,000 35,751 13,335 1,418 1,930 78,251 106,505 5,217 7,100Cetinje 20,139 8,149 447,000 1,473 70,000 18,500 8,943 1,543 3,542 73,327 168,323 4,888 11,222

UKUPNO CG 591,269 203,691 12,689,000 29,990 1,618,000 617,830 252,873 37,131 59,456 2,074,999 3,316,865 138,333 221,124

Izvor: Popis stanovništva, domačinstava i stanova 2003, Prvi rezultati, Monstat, Podgorica i terenske ekspertske procjene

Tabela P II 1a. : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - UKUPNO

Vrsta ugostiteljske jedinice MONSTAT PROCJENA KAPACITETI PREMA DANIMA KORIŠČENJA GODIŠNJE UKUPAN TURISTIČKA POTROŠNJA - EURBROJ SOBA BROJ LEŽAJA BROJ LEŽAJA 180 60 45 30 BROJ NOĆENJA PROSJEK/DAN UKUPNO

A. SVEGA UKUPNO (II.+III.+IV.) 47,880 120,174 295,987 26,252 14,476 108,384 146,875 15,006,870 16.57 248,593,193B. UKUPNO (II.+III.) 47,880 120,174 176,185 26,252 14,476 56,458 78,999 10,633,920 21.32 226,728,443C. UKUPNO (II.+III.1.) 47,880 120,174 124,528 26,252 14,476 56,298 27,502 9,081,810 23.94 217,413,383

II. OBJEKTI KOLEKTIVNOG SMJEŠTAJA 27,779 65,105 69,393 26,252 14,476 28,665 7,013,265 28.49 199,830,750

II.1. Hoteli i slični objekti 17,198 31,684 39,273 26,252 13,021 5,636,040 32.61 183,809,250Hoteli 30,595

Apartman hoteli 746

Moteli 284

II.2 Turistička naselja 3,476 9,235 7,700 7,700 346,500 15.00 5,197,500

II.3. Pansioni 453 854 1,155 1,155 69,300 17.33 1,200,750

II.4. Odmarališta 3,931 13,214 13,557 13,557 610,065 10.00 6,100,650Seoski turizam 40 40 1,800 15.00 27,000

II.5. Kampovi 2,721 10,118 7,368 7,368 331,560 10.00 3,315,600Planinski domovi 300 300 18,000 10.00 180,000

II.6. Marine/vezivanje brodića i brodova

III. IND TURISTIČKI SMJEŠTAJ UKUPNO 20,101 55,069 106,792 27,793 78,999 3,620,655 7.43 26,897,693III.1. IND turistički smještaj - registrovan 20,101 55,069 55,135 27,633 27,502 2,068,545 8.50 17,582,633III.2. IND turistički smještaj - neregistrovan 51,657 160 51,497 1,552,110 6.00 9,315,060

IV. VIKEND STANOVI I KUĆE 119,802 51,926 67,876 4,372,950 5.00 21,864,750

UKUPNO: primorske opštine, planinske opštine, Podgorica i druge opštine

UKUPNO:A - PODACI O SVIM KAPACITETIMA - KOMERCIJALNIM, U PRIVATNOM SMJEŠTAJU (registrovanom i neregistrovanom), I VIKEND KUĆAMA I STANOVIMA I NOĆENJIMAB - PODACI O SVIM KAPACITETIMA - KOMERCIJALNIM I U PRIVATNOM SMJEŠTAJU (registrovanom i neregistrovanom) I NOĆENJIMAC - PODACI O SVIM KAPACITETIMA - KOMERCIJALNIM I U PRIVATNOM SMJEŠTAJU (registrovanom) I NOĆENJIMA

Tabela P II 1 b : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - PRIMORSKE OPŠTINE

MONSTAT PROCJENA KAPACITETI PREMA DANIMA KORIŠČENJA GODIŠNJE UKUPAN TURISTIČKA POTROŠNJA - EURVrsta ugostiteljske jedinice BROJ SOBA BROJ LEŽAJA BROJ LEŽAJA 180 60 45 30 BROJ NOĆENJA PROSJEK/DAN UKUPNO

A. SVEGA UKUPNO (II.+III.+IV.) 45,114 113,894 256,985 22,260 12,537 100,192 121,996 12,927,540 199,404,203B. UKUPNO (II.+III.) 45,114 113,894 166,410 22,260 12,537 54,904 76,709 9,530,970 182,421,353C. UKUPNO (II.+III.1.) 45,114 113,894 117,203 22,260 12,537 54,904 27,502 8,054,760 173,564,093

II. OBJEKTI KOLEKTIVNOG SMJEŠTAJA 25,036 58,891 62,200 22,260 12,537 27,403 5,992,155 156,031,950


Apartman hoteli 746

Moteli 147


II.3. Pansioni 453 854 1,070 1,070 64,200 17.50 1,123,500

II.4. Odmarališta 3,815 12,734 12,655 12,655 569,475 10.00 5,694,750Seoski turizam

II.5. Kampovi 2,721 10,118 7,048 7,048 317,160 10.00 3,171,600Planinski domovi


III. IND TURISTIČKI SMJEŠTAJ UKUPNO 20,078 55,003 104,210 27,501 76,709 3,538,815 26,389,403III.1. IND turistički smještaj - registrovan 20,078 55,003 55,003 27,501 27,502 2,062,605 8.50 17,532,143III.2. IND turistički smještaj - neregistrovan 49,207 49,207 1,476,210 6.00 8,857,260


UKUPNO: primorske opštine


Tabela P II 1 c : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - PLANINSKE OPŠTINE


A. SVEGA UKUPNO (II.+III.+IV.) 1,608 3,745 12,569 2,048 1,101 4,252 5,168 749,400 19,259,850B. UKUPNO (II.+III.) 1,608 3,745 6,013 2,048 1,101 974 1,890 503,550 18,030,600C. UKUPNO (II.+III.1.) 1,608 3,745 4,123 2,048 1,101 974 0 446,850 17,690,400

II. OBJEKTI KOLEKTIVNOG SMJEŠTAJA 1,585 3,679 3,991 2,048 1,101 842 0 440,910 17,639,910

II.1. Hoteli i slični objekti 1,499 3,319 3,104 2,048 1,056 400,320 43.00 17,213,760Hoteli 3,319

Apartman hoteli

Moteli 22 72 72 72

II.2 Turistička naselja

II.3. Pansioni 45 45 2,700 17.50 47,250

II.4. Odmarališta 86 360 642 642 28,890 10.00 288,900Seoski turizam

II.5. Kampovi 200 200 9,000 10.00 90,000Planinski domovi 0


III. IND TURISTIČKI SMJEŠTAJ UKUPNO 23 66 2,022 132 1,890 62,640 390,690III.1. IND turistički smještaj - registrovan 23 66 132 132 5,940 8.50 50,490III.2. IND turistički smještaj - neregistrovan 1,890 1,890 56,700 6.00 340,200

IV. VIKEND STANOVI I KUĆE 6,556 3,278 3,278 245,850 5.00 1,229,250

UKUPNO: planinske opštine


Tabela P II 1.d : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - PODGORICA

MONSTAT PROCJENA KAPACITETI PREMA DANIMA KORIŠČENJA GODIŠNJE UKUPAN TURISTIČKA POTROŠNJA - EURVrsta ugostiteljske jedinice BROJ SOBA BROJ LEŽAJABROJ LEŽAJA 180 60 45 30 BROJ NOĆENJA PROSJEK/DAN UKUPNO

A. SVEGA UKUPNO (II.+III.+IV.) 486 1,071 7,998 978 0 3,660 3,360 617,580 22,505,400B. UKUPNO (II.+III.) 486 1,071 1,278 978 0 300 0 365,580 21,245,400C. UKUPNO (II.+III.1.) 486 1,071 1,118 978 0 140 0 358,380 21,187,800

II. OBJEKTI KOLEKTIVNOG SMJEŠTAJA 486 1,071 1,118 978 0 140 0 358,380 21,187,800

II.1. Hoteli i slični objekti 456 951 978 978 352,080 60.00 21,124,800Hoteli 951

Apartman hoteli

Moteli


II.3. Pansioni


II.5. KampoviPlaninski domovi


III. IND TURISTIČKI SMJEŠTAJ UKUPNO 0 0 160 160 7,200 57,600III.1. IND turistički smještaj - registrovanIII.2. IND turistički smještaj - neregistrovan 160 160 7,200 8.00 57,600



Tabela P II.1 e. : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - OSTALE OPŠTINE


A. SVEGA UKUPNO (II.+III.+IV.) 672 1,464 18,435 966 838 280 16,351 712,350 7,423,740B. UKUPNO (II.+III.) 672 1,464 2,484 966 838 280 400 233,820 5,031,090C. UKUPNO (II.+III.1.) 672 1,464 2,084 966 838 280 0 221,820 4,971,090


II.1. Hoteli i slični objekti 672 1,464 1,464 966 498 188,820 24.50 4,626,090Hoteli 642 1,399 1,399

Apartman hoteli

Moteli 30 65 65 65


II.3. Pansioni 40 40 2,400 12.50 30,000

II.4. Odmarališta 120 120 5,400 10.00 54,000Seoski turizam 40 40 1,800 15.00 27,000

II.5. Kampovi 120 120 5,400 10.00 54,000Planinski domovi 300 300 18,000 10.00 180,000


III. IND TURISTIČKI SMJEŠTAJ UKUPNO 0 0 400 400 12,000 60,000III.1. IND turistički smještaj - registrovanIII.2. IND turistički smještaj - neregistrovan 400 400 12,000 5.00 60,000

IV. VIKEND STANOVI I KUĆE 15,951 15,951 478,530 5.00 2,392,650

UKUPNO: ostale opštine


Tabela P II.2a. : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - UKUPNO




II.1. Hoteli i slični objekti 17,198 31,684 39,273 26,152 13,021 5,239,290 170,332,740Hoteli 30,595

Apartman hoteli 746

Moteli 284

II.2 Turistička naselja 3,476 9,235 7,700 7,700 346,500 5,197,500

II.3. Pansioni 453 854 1,155 1,155 69,300 1,200,750

II.4. Odmarališta 3,931 13,214 13,557 13,557 610,065 6,100,650Seoski turizam 40 40 1,800 27,000

II.5. Kampovi 2,721 10,118 7,368 7,368 331,560 3,315,600Planinski domovi 300 300 18,000


III. IND TURISTIČKI SMJEŠTAJ UKUPNO 20,101 55,069 106,792 27,633 79,159 3,618,255 26,878,493III.1. IND turistički smještaj - registrovan 20,101 55,069 55,135 27,633 27,502 2,068,545 17,582,633III.2. IND turistički smještaj - neregistrovan 51,657 51,657 1,549,710 9,295,860

IV. VIKEND STANOVI I KUĆE 138,333 66,834 66,832 5,012,490 25,062,450



Tabela P II.2.b : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - PRIMORSKE OPŠTINE





Apartman hoteli 746

Moteli 147


II.3. Pansioni 453 854 1,070 1,070 64,200 17.50 1,123,500








Tabela P II.2.c : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - PLANINSKE OPŠTINE


A. SVEGA UKUPNO (II.+III.+IV.) 1,608 3,745 17,576 2,048 1,101 6,756 7,671 905,490 18,836,460B. UKUPNO (II.+III.) 1,608 3,745 6,013 2,048 1,101 974 1,890 471,870 16,668,360C. UKUPNO (II.+III.1.) 1,608 3,745 4,123 2,048 1,101 974 0 415,170 16,328,160



Apartman hoteli

Moteli 22 72 72


II.3. Pansioni 45 45 2,700 17.50 47,250


II.5. Kampovi 200 200 9,000 10.00 90,000Planinski domovi






Tabela P II.2. d : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - PODGORICA


A. SVEGA UKUPNO (II.+III.+IV.) 486 1,071 5,878 878 0 2,440 2,460 499,680 19,928,700B. UKUPNO (II.+III.) 486 1,071 1,278 878 0 140 160 327,180 19,066,200C. UKUPNO (II.+III.1.) 486 1,071 1,118 878 0 140 0 322,380 19,027,800



Apartman hoteli

Moteli


II.3. Pansioni




III. IND TURISTIČKI SMJEŠTAJ UKUPNO 0 0 160 0 160 4,800 38,400III.1. IND turistički smještaj - registrovanIII.2. IND turistički smještaj - neregistrovan 160 160 4,800 8.00 38,400

IV. VIKEND STANOVI I KUĆE 4,600 2,300 2,300 172,500 5.00 862,500

Podgorica


Tabela P II.2.e : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - OSTALE OPŠTINE


A. SVEGA UKUPNO (II.+III.+IV.) 672 1,464 29,412 966 838 13,744 13,864 1,258,560 10,356,120B. UKUPNO (II.+III.) 672 1,464 2,484 966 838 280 400 248,760 5,307,120C. UKUPNO (II.+III.1.) 672 1,464 2,084 966 838 280 0 236,760 5,247,120



Apartman hoteli

Moteli 30 65 65


II.3. Pansioni 40 40 2,400 12.50 30,000








Tabela P II.3a. : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - UKUPNO





Apartman hoteli 746

Moteli 284 137


II.3. Pansioni 453 854 1,155 1,155 69,300 17.33 1,200,750

II.4. Odmarališta 3,931 13,214 13,557 13,557 610,065 10.00 6,100,650Seoski turizam 40 40 1,800 15.00 27,000



III. IND TURISTIČKI SMJEŠTAJ UKUPNO 20,101 55,174 106,792 27,633 79,159 3,618,255 7.43 26,878,493III.1. IND turistički smještaj - registrovan 20,101 55,174 55,135 27,633 27,502 2,068,545 8.50 17,582,633III.2. IND turistički smještaj - neregistrovan 51,657 51,657 1,549,710 6.00 9,295,860







II. OBJEKTI KOLEKTIVNOG SMJEŠTAJA 25,036 58,891 62,200 22,260 12,537 27,403 0 5,992,155 156,031,950


Apartman hoteli 746

Moteli 147


II.3. Pansioni 453 854 1,070 1,070 64,200 17.50 1,123,500








Tabela P III 3.c : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - PLANINSKE OPŠTINE


A. SVEGA UKUPNO (II.+III.+IV.) 1,608 3,745 22,548 2,048 1,101 9,242 10,157 1,155,300 22,493,190B. UKUPNO (II.+III.) 1,608 3,745 6,013 2,048 1,101 974 1,890 535,230 19,392,840C. UKUPNO (II.+III.1.) 1,608 3,745 4,123 2,048 1,101 974 0 478,530 19,052,640



Apartman hoteli

Moteli 22 72 72


II.3. Pansioni 45 45 2,700 17.50 47,250








Tabela P III.3.d : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - PODGORICA


A. SVEGA UKUPNO (II.+III.+IV.) 486 1,071 27,519 978 0 8,800 17,741 1,280,310 25,811,850B. UKUPNO (II.+III.) 486 1,071 1,278 978 0 140 160 363,180 21,226,200C. UKUPNO (II.+III.1.) 486 1,071 1,118 978 0 140 0 358,380 21,187,800



Apartman hoteli

Moteli


II.3. Pansioni






Podgorica


Tabela P III.3.e : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - OSTALE OPŠTINE


A. SVEGA UKUPNO (II.+III.+IV.) 672 1,464 47,747 966 838 280 45,663 1,606,650 12,096,570B. UKUPNO (II.+III.) 672 1,464 2,484 966 838 280 400 248,760 5,307,120C. UKUPNO (II.+III.1.) 672 1,464 2,084 966 838 280 0 236,760 5,247,120



Apartman hoteli

Moteli 30 65 65


II.3. Pansioni 40 40 2,400 12.50 30,000





IV. VIKEND STANOVI I KUĆE 45,263 45,263 1,357,890 5.00 6,789,450



Tabela P II.4a.: PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - UKUPNO

Vrsta ugostiteljske jedinice MONSTAT august 2005 PROCJENA KAPACITETI PREMA DANIMA KORIŠČENJA GODIŠNJE UKUPAN TURISTIČKA POTROŠNJA - EURBROJ SOBA BROJ LEŽAJA BROJ LEŽAJA 180 60 45 30 BROJ NOĆENJA PROSJEK/DAN UKUPNO




Apartman hoteli 746

Moteli 52 147


II.3. Pansioni 453 854 1,155 1,155

II.4. Odmarališta 3,931 13,214 13,557 13,557Seoski turizam 40 20 900 15.00 13,500



III. IND TURISTIČKI SMJEŠTAJ UKUPNO 20,101 55,174 106,792 27,793 78,999 3,620,655 7.43 26,897,693III.1. IND turistički smještaj - registrovan 20,101 55,174 55,135 27,633 27,502 2,068,545 8.50 17,582,633III.2. IND turistički smještaj - neregistrovan 51,657 160 51,497 1,552,110 6.00 9,315,060









Apartman hoteli 746

Moteli 147


II.3. Pansioni 453 854 1,070 1,070 64,200 17.50 1,123,500








Tabela P II.4.c : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - PLANINSKE OPŠTINE


A. SVEGA UKUPNO (II.+III.+IV.) 1,608 3,745 12,069 2,048 1,101 4,002 4,918 762,330 20,528,340B. UKUPNO (II.+III.) 1,608 3,745 6,013 2,048 1,101 974 1,890 535,230 19,392,840C. UKUPNO (II.+III.1.) 1,608 3,745 4,123 2,048 1,101 974 478,530 19,052,640

II. OBJEKTI KOLEKTIVNOG SMJEŠTAJA 1,585 3,679 3,991 2,048 1,101 842 472,590 19,002,150


Apartman hoteli

Moteli 22 72 72 72


II.3. Pansioni 45 45 2,700 17.50 47,250








Tabela P II.4.d : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - PODGORICA


A. SVEGA UKUPNO (II.+III.+IV.) 486 1,071 5,878 978 2,600 2,300 538,080 22,107,900B. UKUPNO (II.+III.) 486 1,071 1,278 978 300 365,580 21,245,400C. UKUPNO (II.+III.1.) 486 1,071 1,118 978 140 358,380 21,187,800

II. OBJEKTI KOLEKTIVNOG SMJEŠTAJA 486 1,071 1,118 978 140 358,380 21,187,800


Apartman hoteli

Moteli


II.3. Pansioni




III. IND TURISTIČKI SMJEŠTAJ UKUPNO 160 160 7,200 57,600III.1. IND turistički smještaj - registrovanIII.2. IND turistički smještaj - neregistrovan 160 160 7,200 8.00 57,600

IV. VIKEND STANOVI I KUĆE 4,600 2,300 2,300 172,500 5.00 862,500

Podgorica


Tabela P II.4.e : PROCJENA TURISTIČKOG PROMETA U CRNOJ GORI ZA 2005. GODINU - OSTALE OPŠTINE


A. SVEGA UKUPNO (II.+III.+IV.) 672 1,464 3,834 966 838 260 1,750 251,820 5,313,420B. UKUPNO (II.+III.) 672 1,464 2,484 966 838 260 400 247,860 5,293,620C. UKUPNO (II.+III.1.) 672 1,464 2,084 966 838 260 235,860 5,233,620

II. OBJEKTI KOLEKTIVNOG SMJEŠTAJA 672 1,464 2,084 966 838 260 235,860 5,233,620


Apartman hoteli

Moteli 30 65 65


II.3. Pansioni 40 40 2,400 12.50 30,000

II.4. Odmarališta 120 120 5,400 10.00 54,000Seoski turizam 40 20 900 15.00 13,500



III. IND TURISTIČKI SMJEŠTAJ UKUPNO 400 400 12,000 60,000III.1. IND turistički smještaj - registrovanIII.2. IND turistički smještaj - neregistrovan 400 400 12,000 5.00 60,000

IV. VIKEND STANOVI I KUĆE 1,350 1,350 3,960 5.00 19,800



program inventarizacije turistiČkih smjeŠtajnih … · 2 1. polazne osnove problem statističkog...

Documents